PL150568B1 - Herbicide - Google Patents

Description

OPIS PATENTOWY

RZECZPOSPOLITA

POLSKA

Patent dodatkowy do patentu nrZgłoszono: θ^{6 01 10} Pierwszeństwo 85 01 iO /P. 257439/

Stany Zjednoczone Ameryki

150 568

CZY ! c L Ν IA

Urzędu Patentowe^.)

Int. Cl.⁵ A01N 43/80

URZĄD

PATENTOWY

RP

Zgłoszenie ogłoszono: ^{87 09 21} Opis patentowy opublikowano: 1990 08 31

Twórca wynalazku:

Uprawniony z patentu: PPG Industries, Inc·, Pittsburgh /Stany Zjednoczone Ameryki/

ŚRODEK CHWASTOBÓJCZY

Przedmiotem wynalazku jest środek chwastobójczy do zwalczania niepożądanej roślinności, zwłaszcza chwastów, zawierający pochodną benzizoksazolu Jako substancję działającą chwastobójczo oraz obojętny nośnik, rozcieńczalnik lub rozpuszczalnik· środek według wynalazku zawiera jako substancję działającą chwastobójczo nową pochodną benzizoksazolu o ogólnym wzorze 1, w którym γΐ i Y² są jednakowe albo różne i oznaczają atom chlorowca lub grupę trójfluorometylową, R^ i R² są jednakowe lub różne i oznaczają atom wodoru lub grupę alkilową o 1-4 atomach węgla, a R oznacza grupę alkilową o 1-6 atomach węgla·

Wprawdzie wszystkie związki o wzorze 1 działają chwastobójczo, ale niektóre z nich działają szczególnie korzystnie. Takimi związkami są związki o wzorze 1, w którym Y^{* 1} oznacza atom chlorowca, np. chloru lub fluoru, znajdujący się w pozycji 2, Y oznacza grupę trójfluoro1 2 metylową w pozycji 4, R oznacza grupę alkilową o 1-4 atomach węgla, R oznacza atom wodoru, a R oznacza grupę alkilową o 2-4 atomach węgla.

Korzystne właściwości ma także izomer 5-/fenyloksy/-benzizoksazolu· Związki o wzorze mogą w środkach według wynalazku występować oczywiście także w postaci izomerów przestrzennych, przy czym pewne z nich mają szczególnie silne działanie chwastobójcze.

Związki o wzorze 1 wytwarza się stosując znane metody. Na przykład, związki o wzorze

12

1, w którym Υ , Y , R, R i R mają wyżej podane znaczenie, wytwarza się przez poddanie estru 12 3 kwasu o-hydroksybenzoesowego o wzorze 2, w którym Υ^Α i Y mają wyżej podane znaczenie, a R oznacza niższy rodnik alkilowy, np. metylowy, reakcji z chlorowodorkiem hydroksyloaminy, w obecności zasady, przy czym otrzymuje aię kwas benzohydroksamowy· Reakcję tę można prowadzić np. metodą podaną przez H. Boehagen w publikacji Cham· Bar· 1OO, 954 /1967/· Otrzymany kwas hydroksaaowy przeprowadza eię następnie w związek o wzorze 3, działając najpierw chlorkiem tionylu 1 następnie trójetyloaminę, jak podano we wspomnianej wyżej publikacji· Związek o wzorze 3 poddaje elę

150 568 następnie reakcji z odpowiednio podstawiony· zwlązkie· o wzorze 4, w który· Hal oznacza eto· chlorowca, np· bronu lub chloru, a R¹, R² i R mają wyżej podana znaczenie, otrzynując związek o wzorze 1· * środkami według wynalazku zwalcza się chwasty w tan sposób, że przed wzejścian chwastów traktuje aię ziemię, albo po wzejściu chwastów traktuje się rośliny środkiem zawierającym skutecznie chwastobójczo działającą ilość związku o wzorze 1. Można skutecznie stosować środki zawierające mieszaniny związków o wzorze 1.

Określenie chwastobójczo skuteczna ilość oznacza taką ilość związku, która wyrządza chwastom nieodwracalne szkody, a równocześnie nie szkodzi roślinom uprawnym, wśród których rosną chwasty· Ilość ta zależy od szeregu czynników, np· od odporności danych chwastów, stopnia zachwaszczenia, warunków klimatycznych i glebowych, sposobu stosowania środka itp Skuteczność działania określonego związku w odniesieniu do pewnych gatunków chwastów można oznaczać znanymi sposobami w laboratorium lub w warunkach polowych· Stwierdzono, że przy stoso waniu po wzejściu chwastów zadowalające wyniki uzyskuje się stosując substancję czynną środków według wynalazku w ilości 0,0001 - 1,125 kg/he, a przeważnie 0,0112 - 0,56 kg/ha· środki zawierające związki o wzorze 1 można przygotować znanymi sposobami, stosując znane w tej dziedzinie rozcieńczalniki, dodatki i nośniki· Preparaty takie mogą zawierać ciekłe nośniki i dodatki, takie jak organiczne rozpuszczalniki, a także substancje emulgujące, stabilizujące, dyspergujące, ułatwiające wytwarzanie zawiesin, rozprzestrzenianie i przenikanie, a także substancje zwilżające itp· Typowymi przykładami nośników stosowanych w suchych środkach są: glina, talk, ziemia okrzemkowa, krzemionka itp· Korzystne właściwości mają środki w postaci zwilżalnych proszków, preparaty rozpływające się, granulaty dające się dyspergować oraz wodne koncentraty dające się emulgować, które mogą być rozcieńczane wodą w miejscu ich stosowania· Można też stosować środki takie jak preparaty ziarniste, pyły itp·

W razie potrzeby można środki według wynalazku stosować wraz z innymi środkami chwastobójczymi, aby uzyskać szerszy zakres działania· Typowymi przykładami znanych herbicydów, które można stosować wespół ze środkami według wynalazku są środki znane pod nazwami: atrazyna, heksazynon,metrybuzyna, ametryna, cyjanazyna, cyprazyna, prometon, prometryna, propazyna, symazyna, terbutryn, profam, alachlor, acifluorfen, bentazon, metolachlor i N,N-dwualkilotiokarbaminiany, takie jak EPTC, butylat lub wernolat · Te oraz inne herbicydy, opisane np. w publikacji Herbicide Handbook of the Weed Science Society of America, można korzystnie stosować razem ze środkami według wynalazku· Zazwyczaj preparaty takie zawierają około 5-95% wagowych związku o wzorze 1· środki według wynalazku można stosować w dowolny, znany sposób. Przeważnie nanosi się je jako wodną ciecz do opryskiwania. Można to realizować za pomocą znanych urządzeń naziemnych, a w razie potrzeby ciecze mogą być rozpylane z powietrza. Naniesione na powierzchnię gleby herbicydy wnikają w nią przez naturalne wsiąkanie, któremu oczywiście sprzyjają naturalne opady i topniejący śnieg· W razie potrzeby środki te można wprowadzać do gleby przy użyciu urządzeń kultywacyjnych· środki według wynalazku działają skutecznie, gdy stosuje się Je przed wzejściem, a zwłaszcza po wzejściu różnych chwastów szerokolistnych i trawiastych. Typowymi przykładami różnych gatunków roślin, które można niszczyć, zwalczać lub eliminować za pomocą środków według wynalazku, są np· chwasty jednoroczne, takie jak szarłat, komosa, włośnica, palusznik, polna kapusta, polny tobołek, żywica, przytulica, gwiazdnica, głuchy owies, zaślaz włóknodajny, portulaka, chwastnica, rdest ostrogorzki, rdest ptasi, rzepień, kochia, lucerna, bożybyt, poziewnik, sporek, potamogeton molugo, wilec, rzęsa, stokłosa dachowa, palusznik jesienny, bieluń dziędzierzawa, perz właściwy, gorczyca polna, dzika brukiew oraz podobne jednoroczne trawy i chwasty· Można także zwalczać chwasty dwuletnie, takie jak dziki jęczmień, lepnica, łopian, ostrożeń lancetowaty, malwa drobnokwiatowa, chaber wełnisty itp.

Stosując środek według wynalazku można także zwalczać chwasty wieloletnie, takie jak cynodon, sorgo alpejskie, ostrożeń polny, szczaw kędzierzawy, rogownica polna, mniszek, chaber czarny, aster, skrzyp, warnonia, sesbania, pałka, gorycznik wiosenny, psianka karolińska, cibora, trojeść amerykańska, gęsiówka kanadyjska itp·

150 568

Związki wytworzone sposobami podanymi w przykładach badano pod względem ich działania po wzejściu chwastów.Badania prowadzono w warunkach laboratoryjnych, regulując oświetlenie, temperaturę i wilgotność· Roztworem każdego z badanych związków zraszano tace, na których rosły różna gatunki chwastów i działanie oceniono wzrokowo, co pewien czas po zastosowaniu badanych związków· Chwastobójczą skuteczność określano jako liczbowy wskaźnik uszkodzenia /LWU/, według skali, w której 0 oznacza brak uszkodzenia, a 10 oznacza zabicie wszystkich roślin· Wskaźnik LWU wynoszący 7-9 oznacza ciężkie uszkodzenia, wskaźnik 4-6 uszkodzenie umiarkowane, to jest takie, gdy wzrost rośliny został tak zahamowany, że dalszy jej rozwój mógłby nastąpić tylko w idealnych warunkach, a LWU 1-3 oznacza lekkie uszkodzenie·

Poniżej podano w tabeli wartości LWU dla każdego ze związków opisanych w przykładach I i II, w odniesieniu do chwastów szerokolistnych i trawiastych· Dawki związków podano w kg/ha, po wzejściu roślin·

Tabela

1 Związek z przykładu	1 1 I -1 - -- -- -- -1 1,12	- - η---------	1 - - -1
1 - - -1 - - . 1	II 0,11
	Dawka związku kg/ha
	Szerokolistne	1	1
	Cykoria	1 10	1	10
	Bieluń dziędzierzawa	1 10	1	10
	Wilec	1 10	1 1	7
	Gorczyca	i 10	1	-
	Slazowiec	1 10	1 1	9
	Zaślaz	1 10	1	10
	Gęsiówka kanadyjska	1	1	5
	Komosa	i -	1	10
	średnio	1 10 1	1	8,7
	T rawiaste	1	1 |
	Chwas tnica	1 8	1	9
	Sorgo alpejskie	1 8 1	1	5
	Dziki owies	, 5	1	5
	Włośnica	i 8	1	7
	średnio	’ 7,2	1	6,5
		1	. - J - - -

Wytwarzanie związków o wzorze 1 zilustrowano niżej w przykładach.

Przykład I· Wytwarzanie 2-/ 5-/2-chloro-4-trójfluoro-metylofenoksy/-3hydroksybenzizoksazoliloksy y-propionianu metylowego·

Mieszaninę 46,27 g /0,30 mola/ kwasu 2,5-dwuhydroksybenzoesowego, 79,51 g /0,40 mola/ 3-chloro-4-fluoro-/trójfluorometylo/-benzenu, 124,45 g /0,90 mola/ węglanu potasowego i 500 ml sulfotlenku dwumetylu ogrzewa się mieszając i utrzymuje w temperaturze 100°C w ciągu 26 godzin, po czym chłodzi, wlewa do 1,25 litra wody i trzykrotnie ekstrahuje eterem· Po rozdzieleniu faz, zakwasza się fazę wodną stężonym kwasem solnym i ekstrahuje chlorkiem metylenu· Po odparowaniu rozpuszczalnika otrzymuje się 126,7 g kwasu 5-/2-chloro-4-trójfluorometylofenoksy/-2-hydroksybenzoesowego· 91,9 g tego kwasu rozpuszcza się w metanolu i estryfikuje w obecności bezwodnego chlorowodoru, otrzymując 95,1 g estru metylowego kwasu 5-/2-chloro-4-trójfluorometylofenoksy/2-hydroksybenzoesowego·

Postępując dalej metodą podaną przez H. Boshagen, Chem. Ber. 100, 954 /1967/, 69,51 g tego estru, 20,85 g /0,30 mola/ chlorowodorku hydroksyloaminy i 28,29 g /0,71 mola/ wodorotlenku sodowego poddaje się reakcji w środowisku uwodnionego dioksanu. Otrzymaną mieszaninę odparowuje się częściowo, pozostałość zakwasza i ekstrahuje chlorkiem metylenu. Z wyciągu

150 568 odparowuje się rozpuszczalnik, pozostałość miesza z uwodnionym metanolem i odsęcza produkt, otrzymując 44,47 g kwasu 5-/2-chloro-4-trójfluorometylofenoksy/-2-hydroksybenzohydroksaminowego o temperaturze topnienia 188-191°C. Stosując dalej podaną wyżej metodę H. Boshagen,

13,91 g /0,04 mola/ tego kwasu poddaje się najpierw reakcji z 10,55 g /0,89 mola/ chlorku tionylu w 40 ml tetrahydrofuranu, a następnie z 12,17 g trójfenyloaminy w 40 ml dioksanu· Otrzymany produkt surowy w Ilości 8,86 g miesza się z chlorkiem metylenu 1 odsęcza, otrzymujęc 6,57 g 5-/2-chloro-4-trójfluorometylofenoksy/-3-hydroksybenzizoksazolu o temperaturze topnienie 167-170°C.

Mieszaninę 3,30 g /0,01 mola/ 5-/2-chloro-4-trójfluorometylofenok8y/-3-hydrokeybenzizokeazolu otrzymanego w opisany wyżej eposób, 2,50 g /0,015 mola/ 2-bromopropionlenu metylowego, 50 ml acetonu 1 1,52 g /0,015 mola/ trójetyloaminy utrzymuje elę w etanie wrzenia pod chłodnicą zwrotną w ciągu około 48 godzin, śledząc przebieg reakcji metodą wysokosprawnej chromatografii ciśnieniowej i uzupełniając ilość trójetyloaminy i 2-bromopropionianu metylowego· Następnie mieszaninę chłodzi się, odparowuje pod zmniejszonym ciśnieniem rozpuszczalnik, po czym do pozostałości dodaje się wody i chlorku metylenu, rozdziela fazy i fazę organiczną płucze dwukrotnie wodą· Po odparowaniu rozpuszczalnika pod zmniejszonym ciśnieniem, otrzymuje eię 4,67 g oleistego produktu, który oczyszcza się chromatografując ne kolumnie. Widmo masowe potwierdza, że produkt ten jest tytułowym estrem o ciężarze cząsteczkowym 415.

Przykład II. Wytwarzanie izomeru S 2-/5-/2-chloro-4-trójfluorometylofenoksy/-3-hydroksybenzizoksazoliloksy/-octanu metylowego·

Mieszaninę 6,59 g /0,02 mola/ 5-/2-chloro-4-trójfluorometylofenoksy/-3-hydroksybenzizoksazolu /wytworzonego sposobem podanym w przykładzie 1/, 48,3 g dwumetyloformamidu,

3,21 g 2-chloropropionianu metylowego /izomer R produkcji firmy Rhone-Poulenc, Inc·/ i 3,59 g /0,026 mola/ węglanu potasowego utrzymuje się w temperaturze około 40°C, stosując termostat Thermomatch i postęp procesu ocenia się chromatograficznie· Po upływie około 23 godzin dodaje się 1,0 g węglanu potasowego i 1 g izomeru R 2-chloropropionianu metylowego i pozostawia mieszaninę do ochłodzenia się do temperatury pokojowej· Następnie odparowuje się rozpuszczalnik pod zmniejszonym ciśnieniem, pozostałość rozpuszcza w mieszaninie chlorku metylenu z wodą, rozdziela fazy, płucze fazę organiczną wodą i odparowuje rozpuszczalnik pod zmniejszonym ciśnieniem, otrzymując 8,53 g oleistego produktu. Produkt ten chromatografuje się na kolumnie z żelu krzemionkowego, eluowanego chlorkiem metylenu i otrzymuje 5,98 g tytułowego estru. Roztwór tego związku w 25 ml chlorku metylenu skręca płaszczyznę światła spolaryzowanego o +5°.

Claims (3)

1. Zastrzeżenia patentowe

   1. środek chwastobójczy, zawierający substancję o działaniu chwastobójczym oraz obojętny nośnik, rozcieńczalnik lub rozpuszczalnik, znamienny tym, że jako substancję działającą chwastobójczo zawiera nową pochodną benzlzokeazolu o ogólnym wzorze 1, w którym Y^x i Y² są jednakowe albo różne i oznaczają atom chlorowca lub grupę trójfluorometylową, R^X i p

   R są jednakowe albo różne i oznaczają atom wodoru lub grupę alkilową o 1-4 atomach węgla, a R oznacza grupę alkilową o 1-6 atomach węgla.
2. 2. środek według zastrz.l, znamienny tym, że jako substancję działającą chwastobójczo zawiera związek o wzorze 1, w którym Y^X oznacza atom chlorowca w pozycji 2,

   2 1 Y oznacza grupę trójfluorometylową w pozycji 4, R^x oznacza grupę alkilową o 1-4 atomach węgla,

   R oznacza atom wodoru, a R oznacza grupę alkilową o 2-4 atomach węgla.
3. 3. środek według zastrz.2, znamienny tym, że jako substancję działają1 2 cą chwastobójczo zawiera związek o wzorze 1, w którym Y oznacza atom chloru lub fluoru, a Y , R^x, R² i R mają znaczenie podane w zastrz.2.

   150 568

   R¹ 0 ¹ ιι

   Hal-C-C-OR ι

   R²

   Wzór 4