PL128892B1

PL128892B1 - Method of making formpieces of sintered metal powder

Info

Publication number: PL128892B1
Application number: PL1981229500A
Authority: PL
Inventors: Bernhard Schelb
Original assignee: Sintermetallwerk Krebsoege Gmbh
Priority date: 1980-02-06
Filing date: 1981-02-03
Publication date: 1984-03-31
Also published as: NL8100518A; FR2474911A1; YU20981A; IT8119563A0; SE8100552L; CA1186920A; ZA81377B; ES498931A0; ATA34581A; PL229500A1; GB2074191B; DE3004209A1; IN153344B; DD155959A5; CH650710A5; AU6670581A; ES8200248A1; US4483820A; BR8100690A; IT1135339B

Description

Przedmiotem wynalazku jest sposób wytwarzania metalowej ksztaltki spiekanej z proszku.Proszek wyjsciowy w stanie sypkim zostaje wpro¬ wadzony do formy dla mokrego pólwyrobu jak równiez zostaje w tej formie zageszczony do po¬ staci mokrego pólwyrobu, po czym mokry pólwy¬ rób zostaje spieczony ma pólwyrób wstepny, który 'to wstepny pólwyrób jest zageszczany przez pra¬ sowanie i/luib kulcie na ksztaltke spiekana, lub tez bezposrednio stosowany jako ksztaltka spiekana.Wytworzony pólwyrób wstepny jiest porowaty. Mo¬ ze on byc zastosowany bezposrediniio jako ksztaltka spiekana tam, gdzie jego wyltrzymalosc odpowiada wymaganiom oraz tam, gdzie ta porowatosc jest wskazana lulb tez tam, gdzie ona nie szkodzi.Na ogól jednak stasuje sie dalsze zageszczanie wstepnego pólwyrobu poprzez prasowanie) i/lub kucie, przy czym to dalsze zageszczanie moze byc przeprowadzane w ziimnym, cieplym lulb tez gora¬ cym stanie wstepnego pólwyrobu. Nie wyklucza to, ze sprasowany lub odkuty przedmiot zostanie pod¬ dany na nowo spiekaniu. Proszek wyjsciowy moze byc zastosowany ze spoiwem lub bez spoiwa.Pólwyrób mokry oznacza pólwyrób z nies,piieczo- nego proszku wyjsciowego. Wyrazenie mokry jest wiec uzyte symbolicznie. Forma dla pólwyrobu mo¬ krego jest wiec forma, w której ten mokry pól¬ wyrób jest formowany.W znanych tego rodzaju sposobach (The Interna- 10 tt 2t 25 triional Journal of Powder Metallurgy & Powder Techmology, 1975, Violuime 11, No. 3, s. 209 do 22) stosuje sie spoiwo i to spoiwo organiiczne. Spoi¬ wem organicznym jest sacharoza. Zageszczanie mie- iszairuiny w formie dla mokrego pólwyrobu wyko¬ nuje sie przez Wibracje. Uzyskana w ten sposób wyltrzymalosc nie wystarcza do tego, azeby mokry pólwyrób wyjac z formy i monajpulowac nim. Stad tez spiekanie pólwyrobu wstepnego nastepuje w fonmie dla pólwyrobu mokrego. Stwarza to jednak problemy. W rzeczywistosci 'bowiem uzyskuje sie za pomoca znanych srodków zaledwie pólwyroby wstepne, których parametry fizyczne (np. gestosc, wytrzymalosc, objetosc porów) sa wystarczajaco re- produktywne i ujednorodnione. Porowatosc, gestosc i wytrzymalosc przy zastosowaniu niezredukowa- nych proszków metalowych a takze stopien reduk¬ cji po spieczeniu w redukujacej atmosferze, jak równiez stopien sptfeateiia moga w duzej mierze wahac sde w zaleznosci od pólwyrobu a takze w obrebie jednego pólwyrobu.Odnosi sie to takze do parametrów naweglenia, jezeli takie naweglamie jest przeprowadzane ra¬ zem ze spiekaniem. Ma to na ogól znaczenie zwla¬ szcza wtedy, kiedy proces prowadzi sie z mala ilo¬ scia spoiwa luib w ogóle bez spoiwa, lub jezeli wy¬ twarza sie pólwyroby dla ksztaltek spiekanych z wieloma plaszczyznami. Uiprzednio opisane srodki lub podobne nie doprowadzily z tegOiwzgledu je- 128 892128; 3 szcze do technicznego zastosowania w praktyce.W praktyce faworyzuje sie do wytwarzania spieka¬ nych ksztaltek zredukowane prostki metalowe z mozliwie jakmajinniejsza zawartoscia tlenu, które sa jeidmak drogie. Sa one na ogól obrabiane w im- ! my sposób, mianowicie sa zaprasowywame przy u- zyeiu duzych nacisków do postaci . pólwyiroibu, |po czym podlegaja dalszej obróbce.W innych dziedzinach, techniki, mianowicie pnzy wytwairzianiiu form piaskowych w odlewnictwie, sto¬ suje sie od poczatku piaski formiierskie i specjalne odlewnicze spoiwa formaerskie. Spoiwa formierskie sa dobrane, spreparowane i okreslone w ten spo¬ sób, azelby formie lub rdzeniowi nadac wystarcza¬ jaca wytrzymalosc mokra. Spoiwa te traica swoja w zdolnosc do wiazania z chwila, kiedy nasitepuje od¬ lew. Odnosi sie to takze do rozwinietych w ostat¬ nim okresie odiewniiiczjAch spaiw formiierskich na bazie zywic syntetycznych.Na ogól w technice odlewniczej rdzeniairki znane sa jako urzadzenia do maszynowego wykonywania rdzeni do celów odlewniczych. Wszystko to odbiega daleko od technologii wytwarzania metalowych ksztaltek spiekanych i dlatego tez problemy te nie maja wyplywu na dalsize rozwijanie przedmiotowego sposobu. 'Odlewnictwo i w ramach 'tego odlewnic¬ twa wykonywanie form i rdzeni odlewniczych z jednej strony, oraz wytwarzanie ksztaltek spieka¬ nych na drodze metalurgii proszków z drugiej sitro- 3Q ny, stanowia zgodnie z dotychczasowym rozwojem tych kierunków zupelnie odrebne specjaflmóscl Znany jeslt z opisu zgloszeniowego RFN nir DE- -AS 1964 426 sposób wytwainzania metalowych ksztaltek spiekanych polegajacy na sporzadzeniu z 3g proszku wyjsciowego i spoiwa 'orgamioznego w po¬ staci utwardzalnej zywicy [Lanej, na bazie zywic epoksydowych, iplynacej imasy, która wlewa sie do formy dla (pólwyrobu miokrego i w tej formie po¬ zostawia sie w celu utwardzenia, po czyim zafor- |Q mowamy 'mokry pólwyrób zostaje (poddany wielo¬ stopniowej- obróbce cieplnej, w której pierwszym stopniu spoiwo (rozklada sie, a w dalszych stop¬ niach przeprowadza isie spiekanie. Takze1 tutaj jed¬ norodnosc ipairamieltrów fizycznych w Sjpieczonyim pólwyrobie wstepnym, wzglednie spieczonej ksztalt¬ ce jest niepewna. Jedmonodmosc ta zalezy od roz¬ mieszczenia proszku metalowego w plynacym spo¬ iwie, a na rozmieszczenie to wplywaja dodatkowo procesy .plyniecia podczas nalewania do fonmy dla ^ pólwyrobu mokrego.Celem wynalazku jest opracowanie sposobu u- moziiwiajacego wykonywanie bez trudnosci wstep¬ nych pólwyrobów i ksztaltek spiekanych, które od¬ znaczaja isie duza jednorodnoscia i parametrami fi- 85 zycznymi takze witedy, kiedy rozchodzi sie o wy¬ konywanie pólwyrobów wstepnych i ksztaltek spie¬ kanych z wieloma plaszczyznami.Istota wynalazku polegla ma tym, ze proszek wyj¬ sciowy formuje sie do positaci, pólwyrobu mokrego *° w maszynie formierskiej typu rdzeniarki, która za- wiiera iorme dla ipólwyrofau mokrego jako forme rdzeniowa, zas pólwyrób mokry spieka sie bez for- m my dio postaci pólwyrobu wstepnego. W. ramach wynaiLazku proces moze byc prowadzony przy uzy- ~« 4 ciiu spoiwa lub, jak to zostanie wyjasnione ponizej, Itakze Ibez uzycia spoiwa.W korzystnym rozwiazaniu sposdbu wedlug wy¬ nalazku proszek wyjsciowy zostaje zmieszany ze spoiwem z zywicy syntetycznej do positaci miesza¬ niny sypkiej i jako (taki zastaje wprowadzony dlo rdzeniadki. Mozna prczy tym stosowac w zasadzie najrózniejsze spoiwa z zywicy satuczmej, przy czym nalezy miec na uwadze, azeby mieszanina z prosz¬ ku wyjsciowego i spoiwa pozostala w stanie syp¬ kim, co umozliwia loperowanie i iprowadizenie pro¬ cesu w maszynie formierskiej typu rdzeniairki.Jako spoiwa lorgandiczoe nnoga ^byc stosowane zwlaszcza zwykle lepdszcza piasków organicznych na bazie zywic syntetycznych, przy czym takze sto¬ sunki mieszaniny moga ibyc tak dobrane, jak to wykonuje sie zwykle przy wykonywaniu form i rdzeni z piasku formierskiego w odlewnictwie.Korzystnie jako spoiwo organiczne stosuje sie spoiwo z zywicy fenolowej w ilosci ponizej 10tyo wagowych, korzysitnie okolo !°/o wagowego. O ile spoiwa odlewniczych piasków formierskich na ba¬ bie zywic syntetycznych zatracaja zdolnosc wiaza^ oia w wyniku nagrzania spowodowanego odlewa¬ niem, po czym itak wykonane rdzenie rozpadaja sie, o ityle pólwyroby mokre wytworzone zgodnie z wy¬ nalazkiem moga byc spiekane bez uzycia formy w sposób niieklopotliwy i bez szkodliwych odksztal¬ cen wymiarowych.Przy zastosowaniu maszyny formierskiej typu indzeniartoi powitaja, w ramach sposobu wedlug wynalazku, mokre pólwyroby, które maja takze przy skomplikowanym uksztaltowaniu a zwlaszcza posiadajace ksztalt skladajacy sie z wielu powierz¬ chni i wszedzie jednakowa gestosc. Wynikaja wite¬ dy z tego jednorodne parametry fizyczne w pól¬ wyrobach wstepnych i w gotowych ksztaltkach spiekanych. Nieoczekitwanie okazalo sie, ze mokre pólwyroby posiaidaja wystarczajaca wytrzymalosc tiak, ze 'moga byc lone od razu, ibezformowo spie¬ kane, a przy tym. (takze redukowane, odweglane lub tez naweglane.Dodatkowe zageszczenie moze byc przeprowadzo¬ ne w rózny sposób, a (mianowicie jako zageszczanie na goraco lob zageszczanie na zimno, jak to jest znane przy wytwarzaniu "spiekanych ksztaltek i in¬ nych przedmiotów. W suimie za pomoca sposobu wedlug wynalazku mozna bez trudnosci wyteony- wac równiez takie elementy konstrukcyjne, które dotychczas w ogóle nie mogly byc wykonywane jako kszitalJtki spiekane i wymagaly kosztowniejszej obróbki wykanczajacej.W ramach sposobu wedlug wynalazku mozna w zasadzie stosowac do wytwarzania ksztaltek spie¬ kanych kazdy proszek metalowy jako proszek wyj¬ sciowy. Stosowac moim igwlaszcza takze miesza¬ niny róznych proszków wyjsciowych. Rozchodzi sie tu zawsze zarówno o zredukowany sjproszkowany metal jak i o niezredukowany iproszek metalowy lub tez mieszaniny obydwóch tych proszków. Dla odmiany jsposobu z niezredulkowamym proszkiem metalowym jako proszkiem wyjsciowym istnieje w ramach wynalazku od razu mozliwosc spiekania mokrego pólwyrobu w ataostferze redukujacej a128 892 pnzy tym wystarczajacego • zredukowania sarniego pólwyrobu. Wystarczajaca redukcja pnzy ityim tak¬ se w miejscach styku, pnzy czyim prawdopodobnie spoiwo orgaiiicane wspóldziala redukujaca.Jezeli basuje sie aredukowany proszek metalo- » wy, wtedy ani pólwyroby wstepne, ani wykonane z mich ksztaltki spiekane nie podlegaja wplywowi pcizostalej resrity flflanu, zawartego w metalowym proszku wyjsciowym, w odniesieniu do ich wla¬ snosci fizycznych,; Pozostala iresztta zawartego tlenu *• nie szkodzi zwlaszcza takze pnzy dodatkowym za¬ geszczaniu wsrtejpnych pólwyrobów. Jezeli natomiast rozchodzisie o (to, azeby z pólwyrobu wstepnego wykonac ksztaltki spiekane o ksztalcie posiadaja¬ cym wiele powierajchni, witedy zgodnie z wynalaz- M kiem zaleta sie umieszczenie w formie dJa pólwy¬ robu mokrego mte&zaffikiy proszku wyjsciowego ze spoiwem z zywicy syntetycznej, przy czyim forma zawiera, odpowiednie dla ksztaltki spiekanej, po¬ wierzchnie, po czym wstepnego lfcrimuje sie ksztaltke spiekana bez prze¬ mieszczania materialu miedzy poszczególnymi po- wierzchnajamL W ramach wynalazku moze byc takze stosowa¬ ny proszek wyjsciowy bez spoiwa. W tym pnzy- ** padku wynalazek charakteryzuje sie tym, ze pro¬ szek wyjsciowy w maszynie formierskiej zos&ajie podcaas wprowadzania do formy dla pólwyrobu mokrego i#ub w formie dla pólwyrobu mokrego poddawany flj&ycznej d^kolb cheniicznej obróbce wia- *° zacej* Korzystna odmdana sposobu w takim ujeciu od¬ znacza sie #tym, ze stosuje sie zredukowany pro¬ szek wyjsciowy a obróbke, wiazaca przeprowadza sie jako uJtlenianie. Tulaj wytwarza sie na ziar¬ nach proszku wyjsciowego oslone (tlenkowa, która dziala jako spoiwo, poniewaz w miejscach styku z oslona tlenkowa annych ziaren proszku wyjsciowe¬ go oslony te niejako staptiaja sie ze soba.Osiagniete korzysci nalezy widziec w tym, ze wedlug wynalazku mozna bez trudnosci wytwa¬ rzac pólwyroby wstepne i ksztaltki spiekane, które odznaczaja sie duza jednorodnoscia parametrów fizycznych takze -witedy, kiedy rozchodzi sde o Wy- tworzenie wstepnych pólwyrobów wzglednie ksztal¬ tek spiekanych z wieloma powierzchindaml Szcze- gótoe znaczenie posiada fakt, ze sposób wedlug wynalazku moze byc realizowany praktycznie za pomoca kazdego proszku a tzwlaszcza za pomoca proszku surowego, jaki osiada przy produkcji pro¬ szku.Sposób wedlug wynalazku pozwala wiec na zre¬ zygnowanie ze stosowanych czesto kosztownych operacji przygotowania proszku przy dotychczaso- ^ wej (produkcji ksztaltek spiekanych. Praktycznie wystarcza oddzielenie czastek o wielkosci 600 /«m i wiekszych popnzez odsiewanie. Cala reszta wsadu proszkowego, jaka przypada do wytworzenia prosz¬ ku metalowego dla celów metalurgicznych spie- M kania Huto podobnych, wlacznie z pylem, osiadaja¬ cym przewaznie jako tlenek w instalacjach odpy¬ lajacych, maze byc uzyta do produkcji ksztaltek spiekanych w ramiach sposobu wedlug wynalazku t© ffle.rne stosujje sie prostfou wyjsciowego zre- ef dukowanego). Oczywiscie beiz todnosci miozna sto¬ sowac takze proszki odpowiednio przygotowane. iDo proszku bowiem przed przeróbka mozna do¬ mieszac elementy stopowe w postaci proszków me¬ tali, sproszkowanych stopów przejsciowych lub na¬ wet zwiazki metali jak .tlenki, isiarczUó, wegliki lub tez naturalne mineraly. Same pyly i muly, uzyski¬ wane jako materialy od|padowe przy uzyfikiwa- niiu i przeróbce metali, moga byc przerabiane w ramach wynalazku same jako takie lub takze jako domieszka do proszków metalowych, o ile w prze¬ wazajacej masie skladaja sie z metali. Zawsze o- siaga sie to, ze w formie pólwyrobu mokrego po¬ wstaje ten pólwyrób mokry, który w kazdym miejscu zawiera wymagana ilosc proszku. Farma dla pólwyrobu mokrego moze byc wykonana w sposób bardzo prosty, poniewaz napelnienie jej na¬ stepuje w sposób bezcisnieniowy lub tylko przy niewielkim cisnieniu. Podzial formy dla pólwyrobu mokrego za pomoca stempli jest ogólnie zaniecha¬ ny.Pólwyrób wstepny posiada tak wysoka wyftrzy- malosc, ze przy dalszym zageszczaniu mozna bez trudnosci uniknac przemieszczania materialu z jed¬ nej czesci do drugiej. Zageszczanie pólwyrobu wstepnego na ksztaltke spiekana moze przy tym nastepowac w rózny sposób i to jak juz wspomnia¬ no, zarówno przez zageszczanie na goraco, jak i na zimno. Szczególne znaczenie ima "fakt, ze mozliwie jest' takze zageszczanie na immno. Moze byc ono praeprowadfcone na przyklad jako prasowanie na zimno jednym Hub wieloma ruchami prasujacymi.Na ogól mozna zastosowac tak zwana wspólosiowa techirike zageszczania, która jest powszechnie sto¬ sowana w technice fbrnTEerskiej metalurgii prosz¬ kowej, przy czym stosujac wstepne pólwyroby we¬ dlug wynalaizku, nie nastepuje praktycznie zadne plyniecie materialu prostopadle do kierunku pra¬ sowania.Zastosowane byc takze moga znane srodki praso¬ wania izostatycznego. Przy zageszczaniu moga byc takze zastosowane, co jest powszechne w meta¬ lurgii proszków, elastyczne narzadaia gumowe, O He nastepne zageszczanie odbywa sie w podwyz¬ szonej temperartnirze, zaleca sie wykorzystywanie narzedzi zamknietych, przy czym mozna osiagnac to, ze nie wystepuja zadry lub nierównosci w szcze¬ linach narzedzia.Maszyny, które stosuje sie dla realizacji sposobu wedlug wynalazku, sa maszynami typu rdzeniarek, uzywanymi powszechnie w odlewnictwie. Dla re¬ alizacji sposobu wedlug wynalazku moga byc uzy¬ te rdzeniarki dmuchajace. W przypadku rdzeniar¬ ki dmuchajacej najpelnianie tak zwanej rdzennicy i zageszczanie osadzonej wraz z odlewniczym spoi¬ wem formierskim masy rdzeniowej osiaga sie za pomoca mieszaniny piasku i sprezonego powietrza.Rdzennica ze skierowanym do góry otworem na¬ dmuchujacym zostaje zakleszczona za pomoca u- mielszczonego na stole, medhanicanego lub pneu¬ matycznego narzedzia mocujacego. CPoprzez podnie-v sienie stolu roboczego za posreldniatwem zabudowa¬ nego w stojaku maszyny silownika, rdzennica zo¬ staje dodsnfreta do plyty dysaowcj z jednym lub128 892 8 wieloma otoairaimi dimuchowymi, zamykajacej od dolu zbiornik z piaskieim. Zbiornik z [piaskiem jasi: zasilany w sposób ciagly powietrzem pod cisniie- insem 5—7 torów poprzez boczne wiloty powietrza.'Mieszadlo zaipewmia uitworzenie mieszaniny piasku ze sprezonym powietrzem, w której w ideailnym iprzylpaidku kazde poszczególne ziarno piasku jest otoczone sprezonym powietrzem.W momencie wydmuchania sprezone powietrze ipmzemieszcza piasiek poprzez otwór dmuchowy do irfdzenmicy, gdzie w wymikiu swojej energii kine¬ matycznej i pod cisnieniieni sprezonego powietrza zageszcza sie. Poniewaz w czasie przebiegu dmu¬ chania sprezone powietrze musi ulotnic sie z rdzen¬ nicy, sa w nieij usytuowane oddzielne otwoiry i kanaly odtpowietrzaijace. Jezeli stosuje sie maszyne tego tyjpu w raimaidh wynalazku, witedy na miiej- scu irdzermicy osadza sie £orme dla pólwyiroibu mo¬ krego wzglednie odpowiednio ksztaltuje sie rdzen¬ nice, a mieszanine masy rdzeniowej ze spoiwem z zywicy syntetycznej zastepuje sie pnoszkiem wyj¬ sciowym wzglednie mieszanina sproszkowianego me¬ talu wyjsciowego li spoiwa.Rdzeniarka mliotajajca podobna jesit w swojej zewnetrznej budlowie do opisanej ridzeniarrki dmu¬ chajacej ze stojakiem gdyz posiada takze stól ma¬ szyny przetMawiany za pomoca silownika, plyte dyszowa onaz zbiornik z zapasem piasku. Napelnia¬ nie (rdzennicy ioraz zageszczanie masy -formierskiej odbywa sie w nastepujacy sposób: Wsitepnie usta¬ lona Mosc stezonego powietrza doplywa pod cis¬ nieniem nominalnym od 6-^3jbairów do, napelnione¬ go piaskiem cylindra ze szczelinami, rozpreza sie w nim i odzialywuje miotajaco na siup piasku.Piasek otrzymuje przez to wysoka predkosc, która wystarcza, azeby wstrzelic go ido rdzennicy, zamo¬ cowanej pomiedzy stolem maszyny i plyta dyszo¬ wa, pod cylindrem piaskowym. Rdzen uzyskuje dzieki temu duza^ wytrzymalosc bez potrzeby wy¬ stawiania ondzennicy na dzialanie powietrza pod cisnieniem.* Po odbyciu miotania, dodatkowa ilosc powieitrza przeplywa przez cylinder ze szczelinami, rozluznia samoczynnie pozostaly slup piasku bez mieszadla i uchodzi przez zawór nadmiarowy. Podczas mio¬ tania, powietrze aftmosferyczne musi byc z rdzen¬ nicy odprowadzone w ten sposób, ze w.przewaza¬ jacej ilosci przypadków mozna zrezygnowac z od¬ dzielnych otworów i kanalów odpowietrzajacych, zwlaszcza gdy w glowicy miotajacej znajduja sie dysze, które umozliwiaja wyplyw powietrza w kie- Wszystko to moze byc ^astosowaine w ramach wynalazku i bez zadnych trudnosci do wytworzenia mokrego pólwyrobu, przy czym rbutaj takze w miej¬ sce piasku ziostaje uzyty w opisany sposób proszek wyjsciowy zmieszany ze spotiwem z zywicy syn¬ tetycznej i rdzennica zostaje uksztaltowana wzgled¬ nie doprowajdzona do formy dla pólwyrobu mokre¬ go.Rozumiec nalezy samo przez sie, ze sposób we¬ dlug wynalazku moze byc zrealizowany takze za pomoca maszyn, kftore wprawdzie , funkcjonalnie 20 25 pracuja na zasadzie rdzeniarek, jednak dch kon¬ strukcja odbiega od opisanych wyzej.Picnoziej wynallaizek zostanie 'opisany na. podsta¬ wie przykladów. Pirzyklaidy odnosza sie do sposo- • bu wedlug wynalazku, w którym proszek wyjscio¬ wy zostaje zmiesziany ze spoiwem z zywicy syn¬ tetycznej do postaci mieszaniny sypkiej.Przyklad I. Jako ksztaltka slpiekana jest wy¬ konane /tloczyisko do aimontylzaitona salrnochodu oso- *• bowego. W celu sporzadzenia pólwyrobu mokrego • zostal ^mdesizany .proszek surówki z 2P/e proszku Cu i l°/o- zywicy fenolowej. Mieszanina ziostaje dopro¬ wadzona w (rdizeniiairce miotajacej do postaci pól¬ wyrobu mokrego, który zostal osiowo zndefcszftalco- 15 ny odpowiednio do stosunku gestosci pólwyrobu irmokrego wzgledem czesci zaworowej.Nastejpnie ten pólwyrób mokry zostal zreduko¬ wany w tetmiperajtuirze 95fO°C, w czasie 1 h w sro¬ dowisku amoniaku NHj. Tak otrzymany, w wyso¬ kim s(topniu bejzrttenkowy pólwyrób wsltejpmy zostal po tym w odptfwiedniim nairzedziiu sprasojwaa*y do gejstosici 6,8 g/crni?. Jednoczesnie zostal sprasowany pnzy tym kanalek pierscieniowy w cefoi umdeazcze- nia w nim pierscienia uszczelniajacego a tym sa¬ mym na czesci w kftemuntou naciskowym zostal wy¬ konany idodaitkowy profil.Po zaprasowaniu element zastal jeszcze raz spie¬ czony w piecu tasmowym w itemperaturze I120°C.Zanim tak otrzymany element byl kalibrowany o- kazalo sie, ze wszysltfeie wymagane tolerancje moga byc w sposób pewny dotrzymane. W celu spraw¬ dzenia wytrzymalosci elementu przeprowadzona zo¬ stala próba odciskowa. Element mó§l wszedzie __ przyjmowac wymagane 250 kN. 65 Przyklad II. Jako ksztaltka spiekana jest wy¬ konany pierscien naciskowy do tyilnej osi samo¬ chodu ciezarowego. Do wytworzenia pólwyrobu mo¬ krego zmieszano proszek surówki z 15% proszku 40 zeliwa szairego, 2P/& proszku Cu i lP/o zywicy feno¬ lowej po czym ppdldano go przeróbce na rdzeniar¬ ce do postaci pólwyrobu mokrego o gestosci 3,8 g/ /om*. Nastepnie poddano pólwyrób mokry reduk- cji w itemperaiturze 950°C, w srodowisku amonia- 45 ku NHj w czasie 1 h. Zawartosc wegla po reduk¬ cji wynosila jeszcze 0,6*/o. Zredukowany pólwyrób wsltejpny zostal po tym zageszczony w maitrycy pra¬ sujacej do gestosci 7,0 g/cm3. Uwidocznilo sie przy tym znakomite jednorodne rozlozenie gestosci. Wy¬ ro praska zostala sipdieczona w sjposób konwencjonal¬ ny raz jeszcze w piecu tasmowym w temperaturze L12iO°C po czym byla kalibrowana. Gotowy element posiadal wymagana strukture perlityczna i wyka¬ zywal twairdosc Rrineira HB 160. 55 Przyklaid III. Jako ksztaltka spiekana jest Wykonana tuleja lozyskowa z kolnierzem. Do wy¬ tworzenia pólwyrobu mokrego zmieszano betzweglo- wy proszek zelaza z l°/o zywicy fenolowej, po czym zastal on przerobdony na rdzeniarce rnftortagacej. O- •0 trzymany w ten sposób pólwyrób mokry byl wy¬ zarzany w ternperalturze 950°C, w srodowrisku a- mondaku NH3 i w czasie 1 h. Nastepnie pólwyrób wstepny zostal zaprasowany w odpowiednio przy¬ stosowanym przyrzadzie w ten sjposób, ze gestosc •• w itnzonfcu wynosila 6,5 g/cm* a w kolnderzu 7yl g/9 128 892 10 /om8. Wypraiska zostala po tym w sposób konwen¬ cjonalny jeszcze raz spieczona przy temperaturze 12a0°C w piecu (podoosnym. Twardosc Bninell'a tuileli lozyskowej wynosila okolo HB 45 a kolnierza HB 66.Przyklad IV. Jako ksztaltka jest wykonany prowadnik niltkli do przedzarki. Taki prowadnik •nitki jest wadoowanym elemienltem konsitorukcyjnym posiadajacym ipewna liczbe kanalków w postaci zwojów. Wedlug metod konwencjionailnych metaflur- gii proszków jest to niewykonalne. W celu wyko¬ nania tego elemenltu sposoibem wedlug wynalazku postapiono jak nastepuje: Dla zarysu wewnetrzne- go oporzadzono rdzen piaskowy wedlug metod kon¬ wencjonalnych, stosowanych w odlewnictwie. Rdzen piaskowy zostal na ndizeniarce miotajacej oblozony warstwa mieszaniny proszku surówki z dodatkiem 25i°/o proszku zeliwa i l*/o zywicy fenolowej.Jednoczesnie zarysy zewnetrzne odpowiadaly do¬ kladnie elementowi gotowemu, podczas gdy scian¬ ka byla gruibsza odpowiednio do wspólczynnika na¬ pelnienia. Pólwyrób mokry zostal zredukowany w temperaturze 950°C w srodowisku amoniaku NH3 w ciagu 1 h, przy czym jednoczesnie zaitracala sie sipolisjtosc rdzenia piaskowego tak, ze otrzymano po tym sam znedlukowany pólwyrób wsltepny z proszku zelaza.Otrzymany pólwyrób wstepny zostal od sitrony zewnetrznej otocziony odjpowiiednio riozdizielona sta¬ lowa matoryca a wewnatrz plowleczony warstwa silikonowa. Zamkniety w iten sposób pólwyrób wsltepny zostal nastepnie sprasowany w izosta¬ tycznie dzialajacej prasie, przy czym — odpowie¬ dnio do osloniecia sitala od zewnatrz a silikonem wewnatrz — nadisk pralsy oddzialywal tylko na obrysy wewnetrzne. Obrys zewnetrzny zaprasowia- negio elementu odpowiadal stad dokladnie wymaga¬ niom czesci gotowej. Gestosc wypraski wynosila przy nacisku prasy 6000 barów okolo 7,2 g/cm*.Wypraska zostala po tym jeszcze raz spieczona w piecu tyglowym w terrlperalturze 1200°C Tworzy¬ wo wykazywtalo pozadana strukture ferrytyczno- -perlityczna.Zastrzezenia pate/ntoiwe 1. Sopsób wytwarzania metalowej ksztaltki spie¬ kanej^ drobnoziarnistego proszku wyjsciowego, przy czym sypki proszek wyjsciowy zostaje wpro¬ wadzony do formy dla mokrego pólwyrobu jak równiez w tej postaidi zostaje zageszczony na mo¬ kry pólwyrób, po czym mokry pólwyrób zostaje spieczony na pólwyrób wsltepny, który ito wstepny pólwyrób jest zageszczany przez prasowanie iyiub kuciie na ksztaltke spiekana lub tez bezposrednio stosowany jako (ksztaltka spiekana, znamienny tym, ze proszek wyjsciowy forimiuije sie do -postaci pól¬ wyrobu mokrego w maszynie formierskiej typu rdzeniarki, która zawiera forme dla pólwyrobu mo¬ krego jako forme ridzeniiowa zais pólwyrób imiofcry spieka siie 'bez formy do postaci pólwyrobu wstep¬ nego. • 2. Sposób wedlug zaslbrz. 1, w którym proszek wyjsciowy miesza sie ze spoiwem organicznym, znamienny tym, ze proszek wyjsciowy miesza sie ze spoiwem z zywicy syntetycznej dio postaci mie¬ szaniny sypkiej, i nastepnie wprowadza do rdze- niairki. 3. Sposób wedlug zaistrz. 2, znamienny tym, ze jako spoiwo, organiczne stosuje sie spoiwo piasku formierskiego na bazie zywicy syntetycznej. 4. Sposób wedlug zastrz. 2 albo 3, znamienny tym, ze jako spoiwo organiczne stasuje sie spoiwo z zywicy fenolowej w ilosci ponizej lOP/a wago¬ wych, korzystnie okolo l|°/o wagowego. 6. Sposób wedlug zasitrz. 1 w którym stosuje sie niezredukowany .proszek metalowy jako proszek wyjsciowy, znamienny tym, ze pólwyrób mokry spieka sie i przy tym redukuje w atmosferze re¬ dukujacej. 6. Sposób wedlug zaistrz. 1, w którym z pólwy¬ robu wstepnego poprzez zageszczanie zostaja wy¬ tworzone ksztaltki spiekane z wieloma powierzch¬ niami, znamienny tym, ze imieszamme w maszynie formierskiej wprowadza sie do formy dla mokre¬ go pólwyrobu, która zawiera odpowiednie dla ksztaltki spiekanej powierzchnie zas z odpowieidniilei-. go pólwyrobu wstejpnego formuje sie ksztaltke spie¬ kana bez znacznego przemieszczania materialu po¬ miedzy iczesciami pólwyrobu. 7. Sposób wedlug zastrz. 1, w którym stosuje sie proszek wyjsciowy bez spoiiwa, znamienny tym, ze proszek wyjsciowy w maszynie formierskiej pod¬ czas wprowadzania do formy dla pólwyrobu mokrie- go iyiub w formie dla pólwyrobu mokrego poddaje sie fizycznej i/luib chemicznej obróbce wiazacej. 8. Sposób wedlug zasitrz. 7, znamienny tym, ze stosuje sie zredukowany proszek wyjsciowy a ob¬ róbke wiazaca przeprowadza sie jako utlenianie. 10 & 20 25 30 35 40 45 PL PL PL PL

Claims

1. Zastrzezenia pate/ntoiwe 1. Sopsób wytwarzania metalowej ksztaltki spie¬ kanej^ drobnoziarnistego proszku wyjsciowego, przy czym sypki proszek wyjsciowy zostaje wpro¬ wadzony do formy dla mokrego pólwyrobu jak równiez w tej postaidi zostaje zageszczony na mo¬ kry pólwyrób, po czym mokry pólwyrób zostaje spieczony na pólwyrób wsltepny, który ito wstepny pólwyrób jest zageszczany przez prasowanie iyiub kuciie na ksztaltke spiekana lub tez bezposrednio stosowany jako (ksztaltka spiekana, znamienny tym, ze proszek wyjsciowy forimiuije sie do -postaci pól¬ wyrobu mokrego w maszynie formierskiej typu rdzeniarki, która zawiera forme dla pólwyrobu mo¬ krego jako forme ridzeniiowa zais pólwyrób imiofcry spieka siie 'bez formy do postaci pólwyrobu wstep¬ nego. •

2. Sposób wedlug zaslbrz. 1, w którym proszek wyjsciowy miesza sie ze spoiwem organicznym, znamienny tym, ze proszek wyjsciowy miesza sie ze spoiwem z zywicy syntetycznej dio postaci mie¬ szaniny sypkiej, i nastepnie wprowadza do rdze- niairki.

3. Sposób wedlug zaistrz. 2, znamienny tym, ze jako spoiwo, organiczne stosuje sie spoiwo piasku formierskiego na bazie zywicy syntetycznej.

4. Sposób wedlug zastrz. 2 albo 3, znamienny tym, ze jako spoiwo organiczne stasuje sie spoiwo z zywicy fenolowej w ilosci ponizej lOP/a wago¬ wych, korzystnie okolo l|°/o wagowego.

5. 6. Sposób wedlug zasitrz. 1 w którym stosuje sie niezredukowany .proszek metalowy jako proszek wyjsciowy, znamienny tym, ze pólwyrób mokry spieka sie i przy tym redukuje w atmosferze re¬ dukujacej.

6. Sposób wedlug zaistrz. 1, w którym z pólwy¬ robu wstepnego poprzez zageszczanie zostaja wy¬ tworzone ksztaltki spiekane z wieloma powierzch¬ niami, znamienny tym, ze imieszamme w maszynie formierskiej wprowadza sie do formy dla mokre¬ go pólwyrobu, która zawiera odpowiednie dla ksztaltki spiekanej powierzchnie zas z odpowieidniilei-. go pólwyrobu wstejpnego formuje sie ksztaltke spie¬ kana bez znacznego przemieszczania materialu po¬ miedzy iczesciami pólwyrobu.

7. Sposób wedlug zastrz. 1, w którym stosuje sie proszek wyjsciowy bez spoiiwa, znamienny tym, ze proszek wyjsciowy w maszynie formierskiej pod¬ czas wprowadzania do formy dla pólwyrobu mokrie- go iyiub w formie dla pólwyrobu mokrego poddaje sie fizycznej i/luib chemicznej obróbce wiazacej.

8. Sposób wedlug zasitrz. 7, znamienny tym, ze stosuje sie zredukowany proszek wyjsciowy a ob¬ róbke wiazaca przeprowadza sie jako utlenianie. 10 & 20 25 30 35 40 45 PL PL PL PL