NL9200501A - Gereedschap met verwisselbare penvormige gereedschapselementen. - Google Patents

Description

Gereedschap met verwisselbare penvormige gereedschapselemen-ten.

De uitvinding heeft betrekking op een gereedschap met een aantal verwisselbare penvormige gereedschapselementen, voorzien van een in hoofdzaak cilindrisch handvat met daarin een holte die aan een uiteinde van het handvat naar buiten uitmondt via een in hoofdzaak op de hartlijn van het handvat gelegen doorvoeropening, en in welke holte een aantal regelmatig over de omtrek van het handvat verdeelde, in ruststand buiten de hartlijn van het handvat gelegen gereedschapselementen zijn geplaatst, die elk zijn voorzien van een tot buiten het handvat uitstekend en in langsrichting daarvan beweegbaar bedieningsorgaan voor het verplaatsen van het bijbehorende ge-reedschapselement tussen zijn ruststand in het handvat en een via de doorvoeropening tot buiten het handvat uitstekende ge-bruiksstand, waarbij grendelmiddelen zijn aangebracht voor het zowel in draairichting als in langsrichting vergrendelen van elk gereedschapselement in de gebruiksstand.

Een dergelijk gereedschap, dat meestal als schroeve-draaier met verwisselbare schroevedraaierbits is bedoeld, is bekend uit het Amerikaanse octrooischrift 3.750.729. Hierbij bestaan de grendelmiddelen uit een aan de voorzijde van het handvat gemonteerde en met een vinger bedienbare grendelcon-structie, waarvan een grendelneus in een omtreksgroef van het gereedschapselement kan grijpen. Deze grendelconstructie maakt het gereedschap niet alleen ingewikkeld en daardoor duur, doch ook de hanteerbaarheid en storingsgevoeligheid worden hierdoor nadelig beïnvloed.

Ook de Amerikaanse octrooischriften 2.749.953, 2.765.013 en 3.194.286 en de Nederlandse octrooiaanvrage 8103593 tonen gereedschappen die moeilijk zijn te bedienen en/of een te ingewikkelde constructie bezitten om in de praktijk succesvol te kunnen zijn.

De onderhavige uitvinding beoogt thans een gereedschap van de in de aanhef genoemde soort te verschaffen, waarbij de beschreven bezwaren op doeltreffende wijze zijn opgeheven.

Hiertoe wordt het gereedschap volgens de uitvinding daardoor gekenmerkt, dat elk bedieningsorgaan met het bijbehorende gereedschapselement tot voorbij de gebruiksstand daarvan beweegbaar zijn en door verdraaiing daarvan om de langsas van het gereedschapselement en terugbeweging in de langsrichting met als grendelmiddelen werkzame grendelvlakken in aangrijping brengbaar zijn.

Door deze manier van bedienen en vergrendelen van de gereedschapselementen kan een effectieve vergrendeling alsmede een gemakkelijke, in het bijzonder met één hand uit te voeren, bediening met eenvoudige middelen worden bereikt.

Dit kan bijvoorbeeld mogelijk worden gemaakt, doordat elk bedieningsorgaan is geleid door een in de zijwand van het handvat aangebrachte sleuf, welke aan het naar de doorvoerope-ning van het handvat toegekeerde uiteinde is voorzien van een in hoofdzaak in omtreksrichting verlopend bochtgedeelte en een terugverlopend grendelgedeelte.

Een zeer gunstige uitvoering van het gereedschap volgens de uitvinding is daardoor gekenmerkt, dat de grendelvlakken zijn gevormd in de doorvoeropening en samenwerkén met aan de gereedschapselementen gevormde contravlakken.

Door deze constructie worden de bij het gebruik van het gereedschap aan het voorste uiteinde van het betreffende gereedschapselement ontstane kracht op zo kort mogelijke afstand opgevangen, waardoor de buig- en wringbelastingen op het gereedschapselement en de grendelmiddelen zo klein mogelijk worden gehouden.

Een eenvoudige realisatie van de genoemde grendel- en contravlakken is mogelijk, wanneer elk gereedschapselement is voorzien van ten minste één radiaal buitenwaarts uitstekend uitsteeksel met een eerste contravlak en met een van het voorste uiteinde van het gereedschapselement afgekeerd in hoofdzaak axiaal tweede contravlak, terwijl de doorvoeropening is voorzien van twee met het uitsteeksel van de gereedschapselementen complementaire, ten opzichte van elkaar onder een hoek in de omtreksrichting van de doorvoeropening verplaatste uitsparingen waarvan er één doorloopt en de ander is voorzien van de eerste grendelvlakken en is afgesloten met een naar het voorste uiteinde van het handvat toegekeerd in hoofdzaak axiaal tweede grendelvlak, dat kan samenwerken met het axiale contravlak van elk gereedschapselement, terwijl elk gereed- schapselement in langsrichting met zijn uitsteeksel tot buiten de doorlopende uitsparing in de doorvoeropening beweegbaar is.

Het is hierbij bijvoorbeeld denkbaar, dat het uitsteeksel van het gereedschapselement wordt gevormd door de hoeken van een in dwarsdoorsnede vierkant gedeelte van het gereedschapselement, terwijl de doorvoeropening vierkant is en extra uitsparingen bezit die een over 45° versprongen vierkant met de grendelvlakken vormen.

De uitvinding zal hierna worden toegelicht aan de hand van de tekeningen, die een uitvoeringsvoorbeeld van het gereedschap volgens de uitvinding schematisch weergeven.

Fig. 1 is een zijaanzicht van het uitvoer ingsvoorbeeld van het gereedschap volgens de uitvinding.

Fig. 2 is een vooraanzicht van het gereedschap volgens fig. 1.

Fig. 3 is een langsdoorsnede van het gereedschap volgens fig. 1.

Fig. 4 is een doorsnede volgens de lijn IV-IV in fig. 3.

Fig. 5-8 zijn in hoofdzaak halve langsdoorsneden van het gereedschap volgens fig. 1, waarin de beweging van één gereedschapselement tussen zijn ruststand en zijn gebruiks-stand is geïllustreerd.

De tekeningen tonen een gereedschap 1, dat is voorzien van vier verwisselbare penvormige gereedschapselementen 2, die kunnen bestaan uit verschillende soorten en maten schroevedraaierpennen, een priempen, een handboor, een dop-sleutelpen, een drevel en dergelijke. Uiteraard kan het gereedschap 1 ook met een ander aantal gereedschapselementen 2 dan vier zijn uitgerust.

Het gereedschap 1 bezit een in hoofdzaak cilindrisch handvat 3 met een voorste dun halsvormig gedeelte 4, een middelste hoofdgedeelte 5 van grotere diameter, op de achterzijde van het hoofdgedeelte 5 aansluitend conisch gedeelte 6 dat een overgang vormt naar een dikker achterste gedeelte 7. Het handvat 3 is uitgevoerd met een inwendige holte 8 (fig. 3, 4) die in de langsrichting van het handvat verloopt en aan het achterste uiteinde is afgedicht met een deksel 9 en aan het voorste uiteinde van het handvat 3 via een op de hartlijn van het handvat gelegen doorvoeropening 10 naar buiten uitmondt.

De holte 8 is bedoeld voor het opnemen van de gereed-schapselementen 2, zodanig dat de gereedschapselementen 2 verplaatsbaar zijn tussen een in de holte 8 in het handvat 3 teruggetrokken ruststand en een uitgezette en door de doorvoer-opening 10 naar buiten stekende gebruiksstand. De gereedschapselementen 2 zijn symmetrisch langs de omtrek van de holte 8 in het handvat 3 geplaatst en zijn uitgevoerd met een be-dieningsorgaan 11, dat bestaat uit een radiaal op het gereed-schapselement 2 staande arm 12 en een aan het radiaal buitenste uiteinde daarvan gevormde knop 13. De arm 12 van elk ge-reedschapselement 2 steekt door een in de wand van het handvat 3 gevormde een in hoofdzaak in de lengterichting van het handvat 3 verlopende sleuf 14, zodat de knop 13 buiten het handvat 3 uitsteekt en met een vinger kan worden bediend voor het tussen de ruststand en de gebruiksstand bewegen van het bijbehorende gereedschapselement 2. De knop 13 is in omtreks-richting van het handvat 3 breder dan de arm 12 en met de uitstekende gedeelten aan weerszijden van de arm 12 rust de knop 13 op richels 15 aan weerszijden van elke sleuf 14. Bij het conische gedeelte 6 van het handvat 3, dat een overgang vormt tussen het dikkere achterste gedeelte 7 en het hoofdgedeelte 5 van het handvat 3 kent ook de richel 15 een voorwaarts aflopend gedeelte 16. Met behulp van dit aflopende gedeelte 16 wordt de knop 13 en daarmede ook het bijbehorende gereedschapselement 2 bij zijn voorwaartse verschuiving vanuit de ruststand radiaal binnenwaarts verplaatst over een zodanige afstand, dat het betreffende gereedschapselement 2 samenvalt met de hartlijn 17 van het handvat en daarmede in lijn komt te liggen met de doorvoeropening 10 voor de gereedschapselementen 2. Bij een verdere voorwaartse verplaatsing van het gereedschapselement 2 met behulp van de bijbehorende knop 13 kan derhalve het gereedschapselement 2 door de doorvoeropening 10 naar buiten worden gebracht. De gereedschapselementen 2 zijn daarbij zodanig geplaatst en gevormd, dat de zich in hun ruststand bevindende gereedschapselementen 2 het naar de gebruiksstand verplaatste gereedschapselement 2 geleiden (zie fig. 4).

Zoals in het bijzonder in fig. 1 is te zien, is de sleuf 14 aan het voorste uiteinde van het handvat 3 uitgevoerd met een afgerond in de omtreksrichting van het handvat 3 verlopend gedeelte of bochtgedeelte 18 en een hierop aansluitend evenwijdig aan het hoofdgedeelte van de sleuf 14 verlopend grendelgedeelte 19, dat een aanzienlijk kortere lengte dan het hoofdgedeelte van de sleuf 14 bezit. In het bochtgedeelte 18 van de sleuf 14 wordt de knop 13 radiaal ondersteund door een op gelijke radiale diepte als de richel 15 verlopend steunvlak 20. De functie van de sleufgedeelten 18 en 19 zullen verderop aan de hand van de figuren 5-8 nog nader worden toegelicht.

Zoals de fig. 3 en 4 tonen, is elk gereedschaps-element 2 voorzien van een in dwarsdoorsnede vierkant gedeelte 21, waarvan ten minste de hoeken 22 radiaal buiten het overige gedeelte van het gereedschapselement 2 uitsteken. Het vierkante gedeelte 21 is aan de achterzijde begrensd door een axiaal vlak 23. De doorvoeropening 10 is, zoals fig. 2 toont, zodanig gevormd, dat over de gehele lengte van de doorvoeropening 10 een vorm is aangebracht die complementair is met die van het vierkante gedeelte 21 van elk gereedschapselement 2 en zodoende de hoeken 22 van elk gereedschapselement 2 grijpen in eerste uitsparingen 24, terwijl over een gedeelte van de doorvoeropening 10 aangrenzend aan het voorste uiteinde daarvan tweede uitsparingen 25 zijn aangebracht die eveneens complementair zijn met de hoeken 22 van het vierkante gedeelte 21 van elk gereedschapselement 2 en ten opzichte van de eerste uitsparingen 24 over een hoek van 45° in de omtreksrichting van de doorvoeropening 10 zijn versprongen. Deze tweede uitsparingen 25 worden in langsrichting éénzijdig begrensd door axiale vlakken 26. Zoals verderop duidelijk zal worden, werken de tweede uitsparingen 25 en de axiale vlakken 26 als grendel-vlakken voor de contravlakken 22 en 23 van elk gereedschapselement 2.

De werking van het weergegeven gereedschap wordt thans toegelicht aan de hand van de fig. 5-8.

In fig. 5 zijn alle gereedschapselementen 2 in hun ruststand in het handvat 3 van het gereedschap 1 opgenomen. In deze ruststand zijn de gereedschapselementen geborgd, bijvoorbeeld doordat de knop 13 daarvan enigszins in de uitsparing in het achterste gedeelte 7 van het handvat 3 klemt, of doordat deze wordt gearreteerd door verende arreteerkogels. Zodoende kunnen de gereedschapselementen 2 niet al te gemakkelijk onbedoeld uit hun ruststand worden verschoven.

Zoals fig. 6 toont, kan telkens een van de gereed- schapselementen 2 vanuit de ruststand door het uitoefenen van een voorwaartse druk op de knop 13 naar voren worden geschoven in de richting van de gebruiksstand. Hierbij beweegt de knop 13 van het bedieningsorgaan 11 en daarmede het bijbehorende gereedschapselement 2 eerst evenwijdig aan de hartlijn 17 van het handvat 3 en aangekomen bij het aflopende gedeelte 16 van de richel 15 waartegen de knop 13 rust, wordt de knop 13 met het gereedschapselement 2 tevens radiaal binnenwaarts bewogen over een zodanige'afstand, dat het gereedschapselement 2 op de hartlijn 17 van het handvat 3 komt te liggen en daarmede in lijn komt met de doorvoeropening 10 daarvan.

Fig. 7 toont de stand van het gereedschapselement 2, waarin dit met behulp van de knop 13 maximaal voorwaarts is verplaatst en derhalve de arm 12 aan de knop 13 ter plaatse van het bochtgedeelte 18 van de sleuf 14 is aangekomen. In deze stand is het vierkante gedeelte 21 van het gereedschapselement 2 de doorvoeropening 10 gepasseerd. Tijdens het passeren van de doorvoeropening 10 werden de hoeken 22 van het vierkante gedeelte 21 geleid door de eerste uitsparingen 24 van de doorvoeropening. In de stand volgens fig. 7 bevindt zich een relatief dun cilindrisch gedeelte in de doorvoeropening 10, dat in staat is in de doorvoeropening te verdraaien.

Van deze verdraaimogelijkheid van het gereedschapselement 2 in de stand volgens fig. 7 wordt gebruik gemaakt door met behulp van de knop 13 het gereedschapselement 2 over een hoek van 45° om zijn langsas te laten verdraaien. Dit wordt bewerkstelligd door de knop 13 in omtreksrichting van het handvat 3 te drukken en daardoor de arm 12 het bochtgedeelte 18 van de sleuf 14 te laten doorlopen tijdens welke verplaatsing het gereedschapselement 2 wordt verdraaid. Door de verdraaiing van het gereedschapselement 2 over een hoek van 45° komen de hoeken 22 van het vierkante gedeelte 21 daarvan in lijn met de tweede uitsparingen 25 van de doorvoeropening 10, zodat in deze stand het gereedschapselement 2 weer kan worden terugverschoven.

In fig. 8 is het gereedschapselement 2 in zijn vergrendelde gebruiksstand weergegeven, waarbij de arm 12 door de knop 13 in het grendelgedeelte 19 van de sleuf 14 is verplaatst en de knop 13 in een door een klemming of kogelarrete- ring geborgde stand is aangekomen. In deze stand rust het vierkante gedeelte 21 met zijn axiale vlak 23 tegen de axiale vlakken 26 van de tweede uitsparingen 25, zodat het gereed-schapselement 2 op zeer stabiele wijze in de lengterichting is ondersteund. Het gereedschapselement 2 is voorts zeer stevig in omtreksrichting vergrendeld, doordat de grendelvlakken van de tweede uitsparingen 25 van de doorvoeropening 10 in samenwerking met de contravlakken aan het vierkante gedeelte 21 van het gereedschapselement 2 een verdraaiing tegengaan.

Vanuit deze vergrendelde gebruiksstand kan het gereedschapselement 2 in omgekeerde richting weer naar zijn ruststand worden bewogen, waarna bijvoorbeeld een van de andere gereedschapselementen 2 in gebruik kan worden genomen.

Uit het voorgaande zal duidelijk zijn dat een met een aantal verwisselbare penvormige gereedschapselementen uitgevoerd gereedschap is verschaft, dat enerzijds robuust en met slechts een zeer gering aantal bewegende onderdelen toe kan en anderzijds zeer eenvoudig met één hand kan worden bediend. Het gereedschap kan geheel in staal of een ander metaal worden uitgevoerd, doch het is zonder meer mogelijk minder zwaar belaste onderdelen uit kunststof te vervaardigen. Het cilindrische halsgedeelte 4 en de gereedschapselementen 2 vormen de zwaarst belaste onderdelen en dienen sterk te zijn.

De uitvinding is niet beperkt tot het in de tekeningen weergegeven en in het voorgaande beschreven uitvoerings-voorbeeld, dat op verschillende manieren binnen het kader van de uitvinding kan worden gevarieerd. Zo kunnen de gereedschapselementen 2 ook met behulp van veren naar hun ruststand zijn voorgespannen, zodat zowel in de ruststand als in de gebruiksstand een voldoende borging van de gereedschapselementen 2 plaatsvindt. Ook kunnen de grendelvlakken van het handvat en de contravlakken aan elk gereedschapselement 2 anders worden uitgevoerd. Daarbij kan de vergrendeling ook door de ingrij-ping tussen de arm 12 en de sleuf 14 worden bewerkstelligd.

Claims (8)

1. Gereedschap (1) met een aantal verwisselbare penvormige gereedschapselementen (2), voorzien van een in hoofdzaak cilindrisch handvat (3) met daarin een holte (8) die aan een uiteinde van het handvat (3) naar buiten uitmondt via een in hoofdzaak op de hartlijn van het handvat (3) gelegen door-voeropening (10), en in welke holte (8) een aantal regelmatig over de omtrek van het handvat verdeelde, in ruststand buiten de hartlijn van het handvat (3) gelegen gereedschapselementen (2) zijn geplaatst, die elk zijn voorzien van een tot buiten het handvat (3) uitstekend en in langsrichting daarvan beweegbaar bedieningsorgaan (11) voor het verplaatsen van het bijbehorende gereedschapselement (2) tussen zijn ruststand in het handvat (3) en een via de doorvoeropening (10) tot buiten het handvat (3) uitstekende gebruiksstand, waarbij grendelmiddelen zijn aangebracht (18-26) voor het zowel in draairichting als in langsrichting vergrendelen van elk gereedschapselement (2) in de gebruiksstand, met het kenmerk, dat elk bedieningsorgaan (11) met het bijbehorende gereedschapselement (2) tot voorbij de gebruiksstand daarvan beweegbaar zijn en door verdraaiing daarvan om de langsas van het gereedschapselement (2) en te-rugbeweging in de langsrichting met als grendelmiddelen werkzame grendelvlakken (25, 26) in aangrijping brengbaar zijn.

2. Gereedschap volgens conclusie l, waarbij elk bedieningsorgaan (11) is geleid door een in de zijwand van het handvat (3) aangebrachte sleuf (14), welke aan het naar de doorvoeropening (10) van het handvat (3) toegekeerde uiteinde is voorzien van een in hoofdzaak in omtreksrichting verlopend bochtgedeelte (18) en een terugverlopend grendelgedeelte (19).

3. Gereedschap volgens conclusie 1 of 2, waarbij de grendelvlakken (25, 26) zijn gevormd in de doorvoeropening (10) en samenwerken met aan de gereedschapselementen (2) gevormde contravlakken (22, 23).

4. Gereedschap volgens conclusie 3, waarbij elk gereedschapselement (2) is voorzien van ten minste één radiaal buitenwaarts uitstekend uitsteeksel (22) met een eerste con-travlak en met een van het voorste uiteinde van het gereedschapselement (2) afgekeerd in hoofdzaak axiaal tweede contra- vlak (23), terwijl de doorvoeropening (10) is voorzien van twee met het uitsteeksel (22) van de gereedschapselementen (2) complementaire, ten opzichte van elkaar onder een hoek in de omtreksrichting van de doorvoeropening (10) verplaatste uitsparingen (24, 25) waarvan er één (24) doorloopt en de ander (25) is voorzien van de eerste grendelvlakken en is afgesloten met een naar het voorste uiteinde van het handvat (3) toegekeerd in hoofdzaak axiaal tweede grendelvlak (26), dat kan samenwerken met het axiale contravlak (23) van elk gereed-schapselement (2), terwijl elk gereedschapselement (2) in langsrichting met zijn uitsteeksel (22) tot buiten de doorlopende uitsparing (24) in de doorvoeropening (10) beweegbaar is.

5. Gereedschap volgens een der voorgaande conclusies, waarbij de gereedschapselementen (2) in hun ruststand en in de gebruiksstand in voorwaartse richting worden vastgehouden door borgmiddelen.

6. Gereedschap volgens een der voorgaande conclusies, waarbij de gereedschapselementen (2) zodanig in de holte (8) van het handvat (3) zijn geplaatst en zodanig zijn gedimensioneerd, dat de zich in de ruststand bevindende gereedschapselementen (2) een langsgeleiding vormen voor het naar en vanuit de gebruiksstand verplaatste gereedschapselement (2).

7. Gereedschap volgens een der voorgaande conclusies, waarbij elk gereedschapselement (2) en bijbehorend bedienings-orgaan (11) een stijve eenheid vormen.

8. Gereedschap volgens een der voorgaande conclusies, waarbij elk bedieningsorgaan (11) is voorzien van een in de betreffende sleuf (14) van het handvat (3) geleide arm (12) met aan het radiaal buitenste uiteinde daarvan een met een vinger bedienbare knop (13) die langs een aan weerszijden van de sleuf (14) gevormde richel (15) is geleid.