<Desc/Clms Page number 1>
"Werkwiize voor het verwerken van roestvaste staalslakken"
De huidige uitvinding heeft betrekking op een werkwijze voor het verwerken van roestvaste staalslakken.
Zoals de gewone niet-roestvaste staalslakken bevatten de slakken afkomstig van de produktie van roestvast staal hoofdzakelijk calciumoxyde (CaO) en si ! iciumdioxyde (SiO :). B j de produktie van roestvast staal wordt daarenboven nog gebruik gemaakt van chroom. Voor martensitische roestvaste staalsoorten bedraagt het chroomgehalte bijvoorbeeld ongeveer 13 %, voor roestvaste staalsoorten van het ferritische type ongeveer 17, 5 % en voor austenitische roestvaste staalsoorten ongeveer 17, 5-18 % Austenitische roestvaste staalsoorten bevatten bovendien nog ongeveer 9 to 12 % nikkel Bij de produktie van roestvast staal wordt verder meestal gebruik gemaakt van calciumfluoride dat meer bepaald toegevoegd wordt om de slakken vloelbaar te houden.
In tegenstelling tot slakken van gewoon staal bevatten roestvaste staalslakken aldus vanuit een milieu-hygienisch standpunt problematische hoeveelheden van chroomoxyde (Cr203) en eventueel van nikkeloxyde en/of fluorides. Vermits deze schadelijke stoffen kunnen uitlogen, was het tot op heden aangewezen, en volgens bepaalde wetgevingen zelfs verplicht, de roestvaste staalslakken onder gecontroleerde omstandigheden als afval te storten.
Het percolaatwater van het gestorte afval diende dan uiteraard opgevangen en desgevallend gezuiverd te worden
De uitvinding heeft nu meer bepaald betrekking op een werkwijze voor het verwerken van roestvaste staalslakken die vanuit milieuhygiënisch standpunt het meest problematisch zljn, namelljk die naast
<Desc/Clms Page number 2>
calciumoxyde (CaO), siliciumdioxyde (SI02), ijzeroxyde (Fe203) en chroomoxide (Cr203) nog nikkeloxyde (NiO) en/of fluorides bevat. Zoals hierna zal bliJken worden de fluorides immers in de grootste hoeveelheden uitgeloogd. Ook het nikkeloxyde loogt uit, waarblj dit nikkel zoals hierboven beschreven verder tevens gekoppeld is aan een hoog chroomgehalte.
De uitvinding heeft nu tot doel een nieuwe werkwijze voor het verwerken van dergelijke roestvaste staalslakken te verschaffen waarmee deze milieu-hygiënische problemen kunnen vermeden of opgelost worden en waarmee het in het bijzonder mogelijk is deze staalslakken als (secundaire) grondstof te gebruiken.
Tot dit doel is de werkwijze volgens de uitvinding daardoor gekenmerkt dat men de roestvaste staalslakken breekt tot een deeltjes grootte die hoofdzakelijk kleiner is dan maximaal ongeveer 60 mm en men de gebroken staalslakken verder verwerkt ter vorming van een vormvaste massa waann de deeltjes van de gebroken staalslakken gebonden zitten.
Verrassenderwijze werd vastgesteld dat de aanwezige fluorides en nikkel-en chroomoxydes geen problemen meer qua mogeliJke te hoge uitloging vertoonden, waarblj de deeltjes van de aldus gebroken roestvaste metaalslakken bovendien de vereiste stevigheid vertoonden om in een vormvaste massa zoals beton, asfalt, kunststof, cement en dergelijke toegepast te worden
Het gebruik van gebroken staalslakken als aggregaat voor de produktie van beton is reeds uit JP-B-57 027 862 bekend. In deze Japanse octrooipublikatie, uit het begin van de jaren 70, wordt evenwel enkel ingegaan op de mogelijkheden tot het maken van beton met de gebroken staalslakken, doch wordt niet ingegaan op milieu-hygienische aspecten.
Meer bepaald wordt er niets vermeld in verband met uitging van bepaalde schadelijke stoffen. Bovendien is er in de beschrijving van de samenstelling van de staalslakken nergens sprake van nikkel of fluorides.
In een voorkeursultvoenngsvorm van de werkwljze volgens de uitvinding breekt men de roestvaste staalslakken zodanig dat ze deeltjes
<Desc/Clms Page number 3>
bevatten groter dan 10 mm, waarblj ulteraard tevens kleinere deeltJes aanwezig zullen zijn tenzij deze achteraf afgezeefd worden.
Een voordeel van dergelijke grotere deeltjes is dat, In vergelijking tot kleinere deeltjes, de bestanddelen daarvan minder aan uitloging onderhevig zijn In de werkwijze volgens de hierboven beschreven Japanse octrooipublikatie worden de staalslakken daarentegen gebroken tot deeltjes met afmetingen kleiner of gelijk aan 10 mm.
Bij voorkeur breekt men de roestvaste staalslakken tot een deeltjes grootte die hoofdzakelijk kleiner is dan maximaal ongeveer 30 mm, in het bijzonder tot een deeltjes grootte die hoofdzakelijk kleiner is dan maximaal ongeveer 20 mm.
Hierdoor wordt een materiaal met goede, homogene mechanische eigenschappen verkregen. Bovendien is het bij dergelijke deeltjes groottes mogelijk de vrije kalk te neutraliseren indien deze In te grote hoeveelheden aanwezig is. Onder invioed van vocht kan deze immers gaan zwellen en aldus vervormingen doen ontstaan.
In een verdere voorkeursuitvoeringsvorm wordt dit probleem verder opgelost door de roestvaste staalslakken met water In contact te brengen alvorens de deeltjes daarvan tot een vormvaste massa te binden ten einde in deze deeltjes aanwezige vrije kalk te neutraliseren
In een bijzondere uitvoeringsvorm van de werkwijze volgens de uitvinding bindt men de deeltjes van de gebroken staalslakken met behulp van een hydraulisch bindmiddel met elkaar, in het bijzonder met cement en/of vliegas, ter vorming van genoemde vormvaste massa Hierbij werd vastgesteld dat de gebroken staalslakken de vereiste bindingseigenschappen vertoonden om met cement en/of vliegas gebonden te worden en dat de fijne deeltjes van de gebroken staalslakken zelfs voor een versnelling van de binding zorgden.
In een verdere voorkeursuitvoeringsvorm van de werkwijze volgens de uitvinding maakt men geen gebrulk van een bijkomend bindmiddel doch verkleint men de gebroken staalslakken zodanig dat de
<Desc/Clms Page number 4>
gebroken staalslakken ten minste gedeeltelijk gevormd wordt door een fijne fractie met in het bijzonder een korrelgrootte van 0-4 mm, welke fijne fractie gebruikt wordt in combinatie met een grover granulaat ter vorming van een hydraulisch menggranulaat. Het grover granulaat kan hierbij gevormd worden door een grovere fractie van de gebroken staalslakken, gevormd door dezelfde gebroken staalsiakken of al dan niet afgezeefd uit een andere hoeveelheid gebroken staalslakken, of door de gebruikelijke materialen voor het maken van een hydraulisch menggranulaat zoals maasgrind, grèssteen of gebroken kalksteen, puin, en dergelijke.
Volgens de uitvinding kunnen de gebroken staalslakken nog verder gemalen worden, in het bijzonder een uit deze gebroken staalslakken afgezeefde fijne fractie van bijvoorbeeld 0-4 mm, en dit tot een poeder met een deeltjes grootte analoog aan deze van cement dat, wegens de vastgestelde hydraulische eigenschappen, als toevoegstof bij de bereiding van cement kan gebruikt worden.
De uitvinding heeft tevens betrekking op de gebroken roestvaste staalslakken die als tussenprodukt in de werkwijze volgens de uitvinding verkregen worden en op het gebruik van deze gebroken staalslakken bij de bereiding van asfalt, stortbeton of andere vormgegeven betonprodukten, en/of als uithardbare verhardings- of funderingslaag alsmede cement-, beton-, metsel- en voegmortels.
Andere voordelen en bijzonderheden van de uitvinding zullen blijken uit de hierna volgende beschrijving van enkele bijzondere uitvoeringsvormen van de werkwijze en de daarblj verkregen gebroken roestvaste staalslakken volgens de uitvinding. Deze beschrijving wordt enkel als voorbeeld gegeven en is niet bedoeld om de draagwijdte van de uitvinding te beperken.
De uitvinding heeft dus algemeen betrekking op een werkwijze voor het verwerken van slakken die ontstaan bij de produktie van roestvast staal.
<Desc/Clms Page number 5>
De produktie van roestvast staal gebeurt gewoonlijk in drie stappen waarbij telkens slakken geproduceerd worden. Het gaat hier bljvoorbeeld om elektro-ovenslakken, convertorslakken en VOD-eindslakken, in hoeveelheden van bijvoorbeeld respectievelijk ongeveer 8 gew. %, 14 gew. % en 3 gew. %, waarbij verder typisch nog ongeveer 5 gew. % puin afgescheiden wordt. In elk van deze gevallen wordt de slak gevormd op basis van gebrande kalk (CaO) Deze vormt een gesmolten beschermende laag op het bad en beschermt het hete staal aldus tegen oxydatie.
Bovendien neemt de kalk oxydes en onzuiverheden op zodat een mengsel ontstaat van CaO en metaaloxydes (van overgangsmetalen). In de laatste fase worden de niet refractaire oxydes gereduceerd met metallisch Si, zodat voornamelijk een mengsel ontstaat van 2CaO. Si02 met kleine hoeveelheden inerte oxydes en een weinig zwavel en/of fosfor. Om de reductie-reactie vlot te laten verlopen wordt vloeispaat (CaF2) toegevoegd welke de slak vloeibaar maakt Een typische analyse van de ontstane slakken is aldus.
EMI5.1
<tb>
<tb>
CaO <SEP> 40-60%
<tb> Six2 <SEP> 20 <SEP> - <SEP> 30 <SEP>
<tb> MgO <SEP> 10%
<tb> Fe203 <SEP> + <SEP> t2%
<tb> MnO <SEP> : <SEP> 1%
<tb> 5 <SEP> sporen
<tb> F <SEP> enkele <SEP>
<tb> Cr203 <SEP> 1a10% <SEP>
<tb> NiO <SEP> > 1%
<tb>
Uit analyses IS gebleken dat de tljdens de verschillende stappen geproduceerde slakken een gelijkaardige samenstelling hebben
De elektro-ovenslak die op de elektrische insmeltoven voor
<Desc/Clms Page number 6>
roestvrij staal gevormd wordt, bevat meer bepaald hoofdzakelijk CaO, MgO en Si02. Daarnaast bevat ze elementen welke ontstaan door oxydatie van de elementen die in de schroot aanwezig zijn, namelijk FeO, Cr203, NiO en Al203. Ook kunnen kleine hoeveelheden onzutverheden aanwezig zijn zoals ZnO, PbO, Ti02 en CuO.
De convertorslak wordt gevormd tijdens het raffineren van de roestvaste staalsmelt door het inblazen van zuurstof, waarbij met behulp van deze zuurstof het koolstofgehalte van maximaal 2, 5 % teruggebracht wordt tot ongeveer 0, 3 %. Principieel heeft ze dezelfde samenstelling als de elektro-ovenslak. Door de betere reductie is het gehalte aan non-ferro legeringselementen evenwel beduidend lager.
De VOD-eindslak wordt bekomen door raffinage (zuurstofblazen) onder vacuüm, waarbij een verdere verlaging van het koolstofgehalte verkregen wordt, meer bepaald tot ongeveer 0, 05 %. Door de nog betere reductie als konvertorslak bevat deze slak quasi geen nonferro-elementen meer. Vastgesteld werd dat het totaal Cr-gehalte in de elektro-ovenslak significant hoger IS dan dit in de VOD- en de convertorslak.
In de praktljk worden de gemengde roestvaste staalslakken met behulp van knljptangen en hydraulische breekhamers op machines of kranen gebroken tot stukken en brokken met groottes die kunnen vaneren van 0 tot maximaal 2000 mm. Uit de aldus gebroken staalslakken worden de daarin aanwezige metallische staalstukken manueel verwijderd. Het gerecupereerde metallisch materiaal, dat voldoende zuiver is, wordt terug in de produktie opgenomen.
Volgens de uitvinding worden de ruw gebroken staalslakken, waaruit de grootste metallische staalstukken blj voorkeur reeds verwijderd werden, verder gebroken tot een deeltjes grootte die hoofdzakelijk kleiner is dan maximaal ongeveer 60 mm, hetgeen in een of meer stappen, m. a. w. breekprocessen, kan gebeuren Het zal duidelijk zijn dat door de toegepaste breekprocessen het merendeel van de deeltjes aan de vereiste deeltjes grootte kunnen voldoen doch dat er steeds een hoeveelheid grotere
<Desc/Clms Page number 7>
deeltjes zullen overbliJven die evenwel kunnen afgezeefd worden en eventueel opnieuw gebroken worden.
Zoals hierna verder zal beschreven worden, hoeft niet noodzakelijk de massa roestvaste staalslakken als dusdanig gebroken te worden, doch kunnen daaruit eventueel vooraf grotere brokstukken afgescheiden, in het bijzonder afgezeefd worden.
Voor het breken van de ruwe staalslakstukken kunnen diverse brekertypes gebruikt worden zoals percussie-brekers, hamer-brekers, conische- en kogelbrekers en kaakbrekers, waarbij een kaakbreker voorzien van een antiblokkeersysteem, althans in een eerste fase, duidelijk de voorkeur verdient gezien de hoge efficiëntie die daarmee kan bereikt worden en gezien deze het best bestand is tegen het harde materiaal. Deze kaakbreker wordt bij voorkeur ingezet om de staalslakken te verkleinen tot brokstukken van ten hoogste bijvoorbeeld 300 mm.
Dit neemt niet weg dat een percussie-of hamerbreker-behoudens de mogelijke hamerbreukproblematiek-eenzelfde efficientie haalt en zelfs kwalitatief meer en beter bruikbaar produkt levert, m. a. w. betere korrelvorming (kubus), en waarmee zelfs rechtstreeks de gewenste deeltjes grootte van 0 tot ongeveer 60 mm kan bereikt worden. Eventueel zal de overmaat boven de 60 mm na afzeving verder worden doorgebroken totdat de ganse massa tot een deeltjes grootte van maximaal ongeveer 60 mm gereduceerd is.
Voor de uiteindelijke verkleining tot een deeltjes grootte van maximaal ongeveer 60 mm kunnen dezelfde brekertypes aangewend worden doch in dit geval wordt de voorkeur duidelijk gegeven aan het gebruik van een percusslebreker. Volgens de uitvinding werd immers gevonden dat bovendien met een percussiebreker de nog steeds aanwezige metaalresten (= metaaloxydes met nikkel en chroom, ongeveer 1 tot 20 % van de gebroken staalslakken) door de percussle onder meer van de kalksteen ontdaan worden en dat met dit soort breker een betere cubiciteit van de deeltjes kan gegarandeerd worden hetgeen efficiëntere aanwendingsmogelijkheden waarborgt
<Desc/Clms Page number 8>
Na het breken van de staalslakken kunnen deze bijvoorbeeld door een of meerdere zeefoperaties in verschillende fracties gescheiden worden,
waarbij het bijvoorbeeld mogelijk IS de grootste fractie of "over-size" opnieuw te breken Een dergelijke zeefoperatie kan dan ook reeds toegepast worden alvorens de gewenste deeltjes grootte bereikt wordt.
Na het breken van de staalslakken worden daaruit bij voorkeur tevens nog verdere metaalresten verwijderd, m. a w. gerecupereerd met als bestemming een grondstof voor onder meer de produktie van nieuw roestvast staal. Dit kan visueel en manueel gebeuren en/of via automatische en/of machinale systemen. Gebruik kan bijvoorbeeld gemaakt worden van magnetische scheidingssystemen en dit in functie van de gebroken en te behandelen fractie die in het bijzonder door een of meerdere zeefbewerkingen kan verkregen worden. Voor de grovere fracties wordt bij voorkeur een bovenbandmagneet gebruikt, voor de fijnere fracties een koprolmagneet en voor de fractie van bijvoorbeeld 0 tot 7 mm een buismagneet. Naast magnetische scheidingssystemen kunnen voor de niet magnetische metaalfracties waaronder nikkel en chroom ook inductie- wervelstroomsystemen, d. w. z.
Foucault- of E. Current systemen, met een bovenband-, oprol-, of nog"buis"-instal) atie gebruikt worden en tevens zeefsystemen, bij voorkeur droge zeefsystemen ten einde vervuild afvalwater te vermijden, functionerend op zwaartekracht en/of lucht- en trilsysteemscheidingen.
Het gebruik van deze scheidingssystemen laat toe van gemiddeld 1 tot 20 % staalstukken uit het brute gebroken materiaal te recupereren en terug in het basisproduktie proces van het roestvaste staal aan te wenden. Het is duidelijk dat hierdoor de hoeveelheid slakken gereduceerd wordt terwijl vastgesteld werd dat het overblijvende slakkenmateriaal minder vervuilend is. De metallische delen kunnen m. a. w. terug worden opgenomen als volwaardige grondstof voor de aanmaak van Inox staal, de overblijvende materie, zoals hierna verder volgens de uitvinding beschreven, als steengranulaat en/of cementaggregaat (= te
<Desc/Clms Page number 9>
gebruiken als grondstof voor cement).
Doordat de slakken volgens de uitvinding fljner gebroken worden, wordt een groter oppervlak van deze slakken blootgesteld en is er aldus een groter gevaar voor uitging van schadelijke stoffen, In het bijzonder van Cr203, NIO en F. Dm dit te vermijden worden de deeltjes van de gebroken slakken volgens de uitvinding met elkaar gebonden ter vorming van een vormvaste massa waarin de deeltjes van de gebroken staalslakken gebonden zitten. Hierbij wordt een uithardbare matrix toegepast die meer bepaald kan gebaseerd zijn op een hydraulisch bindmiddel, zoals cement, viiegas en/of een fijne fractie van de gebroken staalslakken, asfalt en/of kunststof, bijvoorbeeld thermoplastisch afvalplastiek.
Algemeen worden de gebroken slakken volgens de uitvinding om het nefaste uitlooggedrag van de verkleinde stukken te neutraliseren in zogenoemde vormgegeven toepassingen gebruikt.
Een voorkeursultvoeringsvorm van de werkwijze volgens de uitvinding bestaat erin dat men als hydraulisch bindmiddel gebruik maakt van cement Deze cement kan bijvoorbeeld gebruikt worden om een fijne fractie van de gebroken slakken, met een deeltjes grootte van bijvoorbeeld 0 tot 3-4 of 5 mm, te binden ter vorming van een stabilisatielaag die door vochtopname uit de bodem of door bevochtiging met water dan uithardt.
Hierbij kan tevens een grovere fractie van de gebroken slakken toegepast worden eventueel in combinatie met zand in plaats van met genoemde fijne fractie. Door water en de vereiste hoeveelheid cement toe te voegen, in combinatie met natuurlijk en/of roestvast slakkenzand, kan met de gebroken slakken verder beton gemaakt worden.
Hierbij kan dan uiteraard tevens gebruik gemaakt worden van de gebruikelijke grondstoffen van beton, zoals zand, (zowel natuurlijk als kunstmatig zand afkomstig van industriële processen, bijvoorbeeld Metamis en pyriet), en (Maas) gnnd of gebroken kalksteen en dergelijke Volgens de uitvinding bieden de gebroken staalslakken aldus een waardevolle alternatieve grondstof ter vervanging van deze materialen, en dit uiteraard afhankelijk van de deeltjes grootte van de
<Desc/Clms Page number 10>
gebruikte fractie. Dit geldt zowel voor de produktie van beton als voor de produktle van asfalt (inclusief vulstof) of van door kunststof gebonden materialen, of nog voor de aanmaak als aggregaat In beton-, metsel- en voegmortel.
Volgens de uitvinding werd meer bepaald gevonden dat de gebroken staalslakken, en dan voornamelijk de grovere fractie daarvan, uitstekende mechanische eigenschappen hadden, onder meer qua hardheid (P. T. V.-steenslag klasse Sl), en dat deze een vrij kubische of ronde vorm hadden en daardoor, in tegenstelling tot andere plattere materialen zoals bijvoorbeeld "grès-steenslagmateriaal", zeer geschikt zijn om in het bijzonder in beton of asfalt gebruikt te worden, te meer gezien hun evenwichtige korrelopbouw. De hardheid alsmede de kubische korrelvorm leiden ertoe dat het materiaal bijvoorbeeld bijzonder geschikt is voor top-en/of slijtlagen in de wegenbouw.
Uit testen is gebleken dat op basis van de gebroken staalslakken beton kan gemaakt worden waarvan het soortelijk gewicht enigszins hoger is dan het soortelijk gewicht van eenzelfde beton op basis van grind, namelijk ongeveer 2500 kg/m3 in plaats van ongeveer 2350 kg/m3, doch waarvan de druksterkte ongeveer 1, 5 maal groter kan zijn.
Bindingsproeven op cement, waarblj waswater van de staalslakken en gewoon water gebrulkt werden, hebben aangetoond dat het materiaal afkomstig van de staalslakken voor een versnelling van de binding zorgden.
De gebroken staalslakken vertonen dus zelf ook intrinsieke hydraulische bindingseigenschappen
Volgens de uitvinding is het aldus mogelijk de fijne fractie van de gebroken staalslakken, die bijvoorbeeld een korrelgrootte van 0 tot 4 mm heeft te gebruiken In combinatie met een grover granulaat ter vorming van een hydraulisch menggranulaat dat wanneer het in contact met water komt, en bij voorkeur gecompacteerd wordt, uithardt Deze fijne fractie kan aldus m. a. w. als cementaggregaat gebruikt worden. Het grovere granulaat kan gevormd worden door de grovere fractie van de gebroken staalslakken en/of door een ander granulaat, zoals grind, gebroken kalksteen, beton- en
<Desc/Clms Page number 11>
steenpuin, enz.
Vanuit milieu hygiënische overwegingen verdient het de voorkeur gebruik te maken van een combinatie van het slakkengranulaat met het gebroken steenmateriaal vermits hierdoor nog een verdere reductie van de uitloging gerealiseerd wordt, In het blonder van fluorides.
Gebroken steenpuin kan bijvoorbeeld gemend worden met 5 tot 20 % van tot eenzelfde of kleinere deeltjes grootte gebroken roestvaste staalslakken.
Het hydraulisch menggranulaat kan automatisch verkregen worden bij het voldoende fijn breken van de staalslakken of kan samengesteld worden met behulp van vooraf afgezeefde fractles. Het kan bijvoorbeeld als stabilisatielaag onder wegen of dergelijke toegepast worden waarbij het uiteraard gecompacteerd wordt en met water of vocht in contact gebracht wordt ter vorming van de vormvaste harde massa waarin de schadelijke elementen gebonden zijn. Op deze manier kan, al dan niet zonder bijkomend bindmiddel, zoals cement, vliegas, asfalt of kunststof, een voldoende hardheid bekomen worden, In het blonder een hardheld van bijvoorbeeld minstens 2 MPa.
Zoals hierboven reeds beschreven worden de roestvaste staalslakken volgens de uitvinding gebroken tot een deeltjes grootte van maximaal ongeveer 60 mm. Op deze manier wordt een vrij homogeen mengsel bekomen waarvan de deeltjes of steentjes vrij identisch zijn en bijvoorbeeld een nagenoeg identieke hardheid en porositeit vertonen.
Vastgesteld werd immers dat bij het breken, in het bijzonder met de percussiebreker, de poreuzere of minder hardere deeltjes fijner gebroken werden, desgevallend tot zand, zodanig dat de grotere deeltjes homogener qua eigenschappen waren. Dit effect is nog meer uitgesproken indien de staalslakken tot een deeltjes grootte van ongeveer 30 mm gebroken worden, waarbij het breken van de staalslakken tot een deeltjes grootte van maximaal ongeveer 0-20 mm de meeste voorkeur verdient. Uit de aldus gebroken staalslakken kunnen dan de vereiste fractles afgezeefd worden in functie van de gebonden toepassingsmodaliteiten of menggranulaatmogelijkheden.
<Desc/Clms Page number 12>
Het breken van de roestvaste staalslakken is niet alleen belangrijk om een materiaal met goede, homogene mechanische eigenschappen te verkrijgen doch is tevens van belang om, indien de staalslakken een te grote hoeveelheid vrije kalk bevatten, deze in voldoende mate met water te kunnen neutraliseren. Vastgesteld werd immers dat deze vrije kalk later, na langdurige blootstelling aan vocht, kan gaan zwellen en aldus vervormingen kan doen ontstaan bijvoorbeeld in een betonnen wegdek waarin de gebroken staalslakken toegepast werden.
Alhoewel de aanwezigheid van vrije kalk behoorlijk in hoeveelheid kan variëren, is dit met de roestvaste staalslakken volgens de uitvinding veel minder het geval dan met de gewone staal-of ijzerslakken, die hierdoor niet rechtstreeks en onmiddellijk adequaat in aanmerking komen om als alternatieve grondstof in betonprodukten toegepast te worden, en verdient het volgens de uitvinding de voorkeur de gebroken staalslakken gedurende minimaal drie weken, bijvoorbeeld gedurende een maand, aan een njpingsproces te onderwerpen, tijdens hetwelk de gebroken staalslakken met water in contact gebracht worden ten einde de vrije kalk maximaal te neutraliseren.
De gebroken staalslakken kunnen hiertoe met water besproeld worden of kunnen eventueel in een waterbad opgeslagen worden. De njpingsperiode wordt bij voorkeur aangepast in functie van de vastgestelde hoeveelheid vrije kalk.
Met het oog op de neutralisatie van de vrije kalk, verdient het de voorkeur bij de produktie van beton gebrulk te maken van een fijnere fractie van de gebroken staalslakken, bijvoorbeeld een 0-40 fractie die uit deze gebroken staalslakken afgezeefd werd
Volgens de uitvinding Is het ook mogelijk ten minste een gedeelte van de gebroken staalslakken, bijvoorbeeld een fijne fractie daarvan, verder te malen tot een poeder. De aldus gemalen staalslakken kunnen dan wegens hun hydraulische eigenschappen als hydraulisch bindmiddel ingezet worden en kunnen in het bljzonder bijvoorbeeld onder cement gemengd worden ter vorming van een (composiet) cement.
Ook in deze toepassing zullen de in dit geval gemalen roestvaste staalslakken in
<Desc/Clms Page number 13>
een vormvaste massa terecht komen waarin de schadelijke stoffen voldoende tegen uitloging beschermd zijn.
Volgens de uitvinding wordt ten siotte nog de mogelijkheid geboden om uit de gedeeltelijk gebroken roestvaste staalslakken grotere brokstukken af te scheiden, meer bepaald af te zeven aangezien gevonden werd dat de aanwezige schadelijke stoffen in deze grotere brokstukken ook beter tegen uitging beschermd zijn. Deze grotere brokstukken hebben hiertoe bij voorkeur een diameter die groter is dan ten minste 60 mm, waarbij het duidelijk zal zijn dat hoe groter deze diameter is, hoe minder uitloging er zal optreden. Bij voorkeur worden de grotere brokstukken uit deze roestvaste staalslakken afgescheiden die het minste schadelijke stoffen bevatten, waarbij de voorkeur meer in het bljzonder naar de convertorslakken uitgaat of eventueel naar de VOD-slakken die evenwel een enigszins hoger nikkeigehalte hebben.
De elektro-ovenslakken komen daarentegen minder in aanmerking gezien hun merkelijk hoger chroomgehalte. Volgens de uitvinding kunnen de afgescheiden grotere brokstukken als monolith gesteente bij bouw-en/of verstevtgingswerken gebruikt worden, waarbij In het bijzonder gedacht wordt aan toepassingen in water, bijvoorbeeld als oever-of als dijkversteviging of als basis voor pijlers van bruggen en dergelijke In deze toepassing worden de stenen norma- lerwijze in stalen netten samen gehouden.
Indien alle brokstukken met een diameter groter dan 60 mm vooraf verwijderd worden, is het voor de vormgegeven toepassingen van de overblijvende kleinere fractle van de roestvaste staalslakken volgens de uitvinding toch nog belangrijk om deze aan een breekproces te onderwerpen gezien hierdoor, zoals hierboven beschreven, de eigenschappen van de deeltjes homogener worden en van betere kwaliteit zijn om bijvoorbeeld in beton of dergelijke toegepast te worden
Samengevat kunnen de gebroken roestvaste staalslakken volgens de uitvinding in allerhande vormgegeven toepassingen gebruikt worden,
waarbij de deeltjes van de gebroken staalslakken in een
<Desc/Clms Page number 14>
uithardbare matnx ingebed zljn zodanlg dat de schadelijke elementen geen problemen meer qua uitloging opleveren De ulthardbare matrix kan gevormd worden met behulp van kunststof, asfalt of een hydraulisch bindmiddel zoals cement, vliegas of de fijne fractie van de gebroken staalslakken zelf. De gebroken staalslakken, of bepaalde fracties daarvan, worden bij voorkeur toegepast in beton, meer bepaald in stortbeton en/of in andere vormgegeven betonprodukten zoals beton- of cementstenen, betonnen platen of palen, borduren, enz., alsmede in cement-, beton-, voegen metselmortels.
Voorbeelden 1 tot 10
Een mengsel van de hierboven beschreven roestvaste staalslakkentypes werd gebroken tot een deeltjes grootte van 0 tot ongeveer 18 mm. De gebroken staalslakken werden vervolgens door middel van een zeef gescheiden in een fijne fractie van 0-4 mm en een grovere fractie van 4-18 mm. Deze fracties werden gebruikt ter gedeeltelijke vervanging van kalksteen (10/20) en zand (0/5) bij de produkte van betonnen borduren. De in voorbeelden 1 tot 10 toegepaste betonsamenstellingen zljn in de onderstaande tabel 1 aangegeven.
<Desc/Clms Page number 15>
Tabe ! 1. Betonsamenstellinq voorbeelden 1 tot 5 en veraeliikende voorbeelden 6 tot 10
EMI15.1
<tb>
<tb> Vbn. <SEP> 1 <SEP> - <SEP> 5 <SEP> Vergelijkende <SEP> vbn.
<tb>
6-10
<tb> Kalksteen <SEP> 10/20 <SEP> 100 <SEP> kg <SEP> 400 <SEP> kg
<tb> Staalslakken <SEP> 4/18 <SEP> 300 <SEP> kg <SEP> - <SEP>
<tb> Zeezand <SEP> 0/2 <SEP> 700 <SEP> kg <SEP> 700 <SEP> kg
<tb> Zand <SEP> 015 <SEP> 600 <SEP> kg <SEP> 800 <SEP> kg <SEP>
<tb> Staalslakken <SEP> 0/4 <SEP> 200 <SEP> kg
<tb> Kalksteen <SEP> 2/10 <SEP> 700 <SEP> kg <SEP> 700 <SEP> kg <SEP>
<tb> Vliegassen <SEP> 90 <SEP> kg <SEP> 90 <SEP> kg
<tb> Cement) <SEP> 52. <SEP> 5 <SEP> R <SEP> 335 <SEP> kg <SEP> 335 <SEP> kg
<tb> Hulpstoffen <SEP> ng <SEP> 30 <SEP> 1,21 <SEP> 1,21
<tb>
Het persen van de betonnen borduren type 11 D 1 met afmetingen 1 m x 30 cm x 40 cm op een Henke-pers verliep in alle voorbeelden probleemloos.
Na zeven dagen werden bulgproeven uitgevoerd waarbij voor voorbeelden 1 tot 5 respectievelijke buigsterkten (in mPa) van 6, 17 ; 6, 01, 6, 34 ; 5, 21 en 5, 75 gemeten werden en voor de vergelijkende voorbeelden 5, 76 ; 5, 63 ; 6, 12 ; 5, 82 en 5, 98. Tevens werd de waterabsorptie na acht dagen onderdompeling In water bepaald De gemeten waterabsorptie varieerde in voorbeelden 1 tot 5 tussen 3, 9 en 4, 5 gew. % en in de vergelijkende voorbeelden 6 tot 10 tussen 3, 7 en 4, 2 gew. %.
Als algemeen besluit kan gesteld worden dat het gebruik van de gebroken staalslakken geen signlficante invloed heeft op de sterkte van het eindprodukt noch op de waterabsorptie daarvan en dat zij zich als een volwaardig substitutiegranulaat entof-materiaal aandienden.
<Desc/Clms Page number 16>
Ultlooqtesten Gebroken roestvaste staalslakken
Alvorens het uitlooggedrag van gebroken roestvaste staalslakken in zogenoemde vormgegeven bouwstoffen na te gaan, werd eerst het uitlooggedrag van de gebroken staalslakken als dusdanig onderzocht, meer bepaald volgens de voorschnften voorzien bij artikel 109 van de Belgische Vlarem 11 wetgeving.
Hierbij werd een mengsel van de drie types van roestvaste slakken gebroken tot een deeltjes grootte van 0-20 mm, waaruit vervolgens de 4-7 mm fractie afgezeefd werd. Deze fractle werd gedurende 64 dagen bij kamertemperatuur in een 10 maal groter volume van met salpeterzuur tot een pH van 4, 0 aangezuurd gedemineraliseerd water ondergedompeld waarna de verschillende parameters zoals weergegeven in de onderstaande tabel I gemeten werden.
<Desc/Clms Page number 17>
TABEL I Uitlooqqedraq qebroken menqsel roestvaste staalslakken
EMI17.1
<tb>
<tb> Analyseparameter
<tb> Arseen <SEP> (mg/ <SEP> !) <SEP> < <SEP> 5
<tb> Cadmium <SEP> (mg/l) <SEP> < <SEP> 0, <SEP> 4
<tb> Chroom <SEP> (mg/l) <SEP> 72
<tb> Koper <SEP> (mg/l) <SEP> < <SEP> 3
<tb> Lood <SEP> (mg/l) <SEP> > <SEP> 2
<tb> Nikker <SEP> (mg <SEP> 3
<tb> Zink <SEP> (mg/t) <SEP> < 10
<tb> Geleidbarhetd <SEP> (mS/cm) <SEP> 820
<tb> pH <SEP> 11, <SEP> 6 <SEP>
<tb> Chloride <SEP> (mg/l) <SEP> > <SEP> 4
<tb> Fluoride <SEP> (mg/l) <SEP> 3,3
<tb>
Uit deze tabel blijkt dat voornamelljk chroom en fluoride problemen geven qua uitloging, hetgeen in andere testen bevestigd werd, namelijk in testen conform de procedure ontwikkeld door CEN/TC292/WG2 (European compliance test for granular waste) die een twee staps uitloogtest 15,
meer bepaald een gemodificeerde DIN 38414-S4 test. Uit deze laatste testen bleek, voor een ander staal van gebroken roestvaste staalslakken, dat de uitloogbaarheid voor chroom gemiddeld 2, 2 mg/kg bedroeg en voor fluoride 90 mg/kg terwijl de uitloogbaarheid voor nikkel kleiner was dan 0, 24 mg/kg.
Vooral chroom en fluoride stelden dus problemen qua uitloogbaarheid
<Desc/Clms Page number 18>
Gebroken roestvaste staalslakken in vormqeqeven toestand
De testen werden uitgevoerd op drie verschillende betonmengsels, zoals weergegeven in de onderstaande tabel li
EMI18.1
<tb>
<tb> Ref. <SEP> Mengsel <SEP> Mengsel <SEP> I <SEP> Mengsel <SEP> II
<tb> Cement <SEP> CEM
<tb> I <SEP> 42.
<SEP> 5 <SEP> R <SEP> 320kg <SEP> 320kg <SEP> 320kg
<tb> Gebroken
<tb> grind4/7 <SEP> 1400kg <SEP> 935kg <SEP> 465kg <SEP>
<tb> Gebroken
<tb> staalslakken <SEP> - <SEP> 465 <SEP> kg <SEP> 935 <SEP> kg <SEP>
<tb> 4/7
<tb> Zand <SEP> 0/3 <SEP> 500kg <SEP> 500kg <SEP> 500kg
<tb> Water <SEP> 1731 <SEP> 1731 <SEP> 1731 <SEP>
<tb>
Hierbij werd de diffusie proef volgens de Nederlandse Ontwerpnorm NEN 7345 (1992) toegepast, waarbij bij een temperatuur van 18-22 C van elk betonmengsel een monster ondergedompeld werd in een hoeveelheid uitioogvloeistof (gelljk aan 5 x het volume van het beton) bestaande uit gedemineraliseerd water dat d. m. v. salpeterzuur tot pH 4, 0 aangezuurd werd. Deze ultloogvloeistof werd na toenemende tijdsintervallen ververst en geanalyseerd.
De verversing gebeurde volgens tijdstippen zoals vermeld in tabellen 11 I-V, waarin tevens de analyseresultaten weergegeven zijn. De concentratie in de uitloogvloeistof werd hierbij omgerekend naar de hoeveelheid uitgeloogd element per m2, en dit op basis van de oppervlakte van de monsters (ref. mengsel : 0, 056 m2 ; mengsel t : 0, 061 m2 ; mengsel 11. 0, 058 m2).
De elementen As, Cd, Cu, Cr, Pb, Ni en Zn werden bepaald via ICP-AES, het chloride gehalte via microcoulometrie en het fluoride gehalte d. m. v. een ionselectieve elektrode.
<Desc/Clms Page number 19>
EMI19.1
TbclJ) i Ine s fcr
EMI19.2
<tb>
<tb> Lijdstip <SEP> (dagen) <SEP> cumulatief <SEP> 0.25 <SEP> 1 <SEP> 2.25 <SEP> 4 <SEP> 9 <SEP> 16 <SEP> 36 <SEP> 64
<tb> Analyseparameter <SEP> cenbeid
<tb> Arseen <SEP> mg/m2 <SEP> > 0.37 <SEP> > 0.37
<tb> Cadmium <SEP> mg/m3 <SEP> > 0.03 <SEP> > 0.03
<tb> Chroom <SEP> mg/m3 <SEP> 0. <SEP> 37 <SEP> 0.44
<tb> Koper <SEP> mg/m1 <SEP> > 0.22 <SEP> > 0.22
<tb> Lood <SEP> mg/m2 <SEP> > 0.15 <SEP> > 0.15
<tb> Nikkel <SEP> mg/m2 <SEP> > 0.22 <SEP> > 0.22
<tb> Zink <SEP> mg/m2 <SEP> > 0.73 <SEP> > 0.73
<tb> Geleidbaarheid <SEP> S/cm <SEP> 240 <SEP> 72
<tb> pH <SEP> 10.
<SEP> 8 <SEP> 10.5
<tb> Chloride <SEP> mg/m2 <SEP> > 293 <SEP> > 293
<tb> Fluoride <SEP> mg/m3 <SEP> 14. <SEP> 7 <SEP> 7.3
<tb>
<Desc/Clms Page number 20>
EMI20.1
'I'iil) -LI ! llillo () gt2L,-% Loll 1 ! 1 c
EMI20.2
<tb>
<tb> el <SEP> lyTijdstip <SEP> (dagen) <SEP> cumulatief <SEP> 0.25 <SEP> 1 <SEP> 2.25 <SEP> 4 <SEP> 9 <SEP> 16 <SEP> 36 <SEP> 64 <SEP> totaal
<tb> Analystepatameter <SEP> cenbeid
<tb> Arseen <SEP> mg/m2 <SEP> > 0.38 <SEP> > 0.38 <SEP> > 0.38 <SEP> > 0.38 <SEP> > 0.38 <SEP> > 0.38 <SEP> > 0.38 <SEP> > 0.38 <SEP> > 3.06
<tb> Cadmium <SEP> mg/m2 <SEP> > 0.03 <SEP> > 0.03 <SEP> > 0.03 <SEP> > 0.03 <SEP> > 0.03 <SEP> > 0.03 <SEP> > 0.03 <SEP> > 0.03 <SEP> > 0.24
<tb> Chroom <SEP> mg/m2 <SEP> 061 <SEP> > 0.23 <SEP> > 0.23 <SEP> > 0.23 <SEP> > 0.23 <SEP> 0.38 <SEP> 0.31 <SEP> 0.31 <SEP> > 2.53
<tb> Koper <SEP> mg/m2 <SEP> > <SEP> > 0.23 <SEP> > 0.23
<SEP> > 0.23 <SEP> > 0.23 <SEP> > 0.23 <SEP> > 0.23 <SEP> > 0.23 <SEP> > 0.23 <SEP> > 1.84
<tb> Lood <SEP> mg/m2 <SEP> > 0.15 <SEP> > 0.15 <SEP> 0.38 <SEP> 0.31 <SEP> > 0.15 <SEP> > 0.15 <SEP> > 0.15 <SEP> > 0.15 <SEP> > 1.59
<tb> Nikkel <SEP> mg/m2 <SEP> > 0.23 <SEP> > 0.23 <SEP> > 0.23 <SEP> > 0.23 <SEP> > 0.23 <SEP> > 0.23 <SEP> > 0.23 <SEP> > 0.23 <SEP> > 1.84
<tb> Zink <SEP> mg/m2 <SEP> > 0.77 <SEP> > 0.77 <SEP> 0.84 <SEP> > 0.77 <SEP> > 0.77 <SEP> > 0.77 <SEP> > 0.77 <SEP> > 0.77 <SEP> > 6.23
<tb> Geleidbaarheid <SEP> 5/cm <SEP> 250 <SEP> 50 <SEP> 70 <SEP> 80 <SEP> 90 <SEP> 220 <SEP> 100 <SEP> 460
<tb> pH <SEP> 11.
<SEP> 1 <SEP> 10.5 <SEP> 10.6 <SEP> 10.7 <SEP> 10.8 <SEP> 11.1 <SEP> 10.3 <SEP> 11.6
<tb> Chloride <SEP> mg/m2 <SEP> 307 <SEP> > 307 <SEP> > 307 <SEP> > 307 <SEP> > 307 <SEP> 307 <SEP> 307 <SEP> > 307 <SEP> > 245.6
<tb> Fluoride <SEP> mg/m2 <SEP> > 7.7 <SEP> > 7.7 <SEP> > 7.7 <SEP> 7.7 <SEP> > 7.7 <SEP> 15.3 <SEP> 15.3 <SEP> 15.3 <SEP> > 84.4
<tb>
<Desc/Clms Page number 21>
EMI21.1
T.
EMI21.2
<tb>
<tb> thd <SEP> VTijdstip <SEP> (dagen) <SEP> cumulatief <SEP> 0.25 <SEP> 1 <SEP> 2.25 <SEP> 4 <SEP> 9 <SEP> 16 <SEP> 36 <SEP> 64 <SEP> Totaal
<tb> Analyseparameter <SEP> cerdreid
<tb> Arseen <SEP> mg/m2 <SEP> > 0.37 <SEP> > 0.37 <SEP> > 0.37 <SEP> > 0.37 <SEP> > 0.37 <SEP> > 0.37 <SEP> > 0.37 <SEP> > 0.37 <SEP> > 2.96
<tb> Cadmium <SEP> mg/m2 <SEP> > 0.03 <SEP> > 0.03 <SEP> > 0.03 <SEP> > 0.03 <SEP> > 0.03 <SEP> > 0.03 <SEP> > 0.03 <SEP> > 0.03 <SEP> > 0.03
<tb> Chroom <SEP> mg/m2 <SEP> 0.52 <SEP> > 0.22 <SEP> > 0.22 <SEP> > 0.22 <SEP> 0.30 <SEP> 0.52 <SEP> 0.45 <SEP> 0.37 <SEP> > 2.82
<tb> Koper <SEP> mg/m2 <SEP> > 0.22 <SEP> > 0.22 <SEP> > 0.22 <SEP> > 0.22 <SEP> > 0.22 <SEP> > 0.22 <SEP> > 0.22 <SEP> > 0.22 <SEP> > 1.76
<tb> Lood <SEP> mg/m2 <SEP> > 0.15 <SEP> > 0.15 <SEP> > 0.15 <SEP> 0.30 <SEP> > 0.15 <SEP> > 0.15 <SEP> > 0.15 <SEP> > 0.15 <SEP> > 1.35
<tb>
Nikkel <SEP> mg/m2 <SEP> > 0.22 <SEP> > 0.22 <SEP> > 0.22 <SEP> > 0.22 <SEP> > 0.22 <SEP> > 0.22 <SEP> > 0.22 <SEP> > 0.22 <SEP> > 1.76
<tb> Zink <SEP> mg/m2 <SEP> > 0.75 <SEP> > 0.75 <SEP> > 0.75 <SEP> > 0.75 <SEP> > 0.75 <SEP> > 0.75 <SEP> > 0.75 <SEP> > 0.75 <SEP> > 6
<tb> Geleidbaarheid <SEP> S/cm <SEP> 220 <SEP> 70 <SEP> 150 <SEP> 100 <SEP> 180 <SEP> 100 <SEP> 120 <SEP> 210
<tb> pli <SEP> 11 <SEP> 10.6 <SEP> 10.9 <SEP> 10.8 <SEP> 11.1 <SEP> 10 <SEP> 10.3 <SEP> 11.3
<tb> Chloride <SEP> mg/m2 <SEP> > 299 <SEP> > 299 <SEP> > 299 <SEP> > 299 <SEP> > 299 <SEP> > 299 <SEP> 598 <SEP> > 299 <SEP> > 2691
<tb> Fluoride <SEP> mg/m2 <SEP> 22.4 <SEP> > 7.5 <SEP> 7.5 <SEP> > 7.5 <SEP> > 7.5 <SEP> 7.5 <SEP> 14.9 <SEP> 14.9 <SEP> > 89.7
<tb>
<Desc/Clms Page number 22>
Uit de resultaten valt af te leiden dat er behoudens fluoride geen meetbare uitloging heeft
plaats gehad ten opzichte van het referentiemengsel De fluoride uitloging is evenwel zodanig klein dat het vanuit milieu-hygienisch standpunt geen problemen oplevert.
Bindinqstesten
In deze test werd eveneens uitgegaan van een mengsel van gebroken staalslakken, die langs een krachtige magneet gepasseerd werden en waaruit de niet magnestische fractie van 4-16 mm afgezeefd werd.
De test werd uitgevoerd op basis van de Nederlandse Ontwerpnorm : NEN 5944 : Toeslagmaterialen voor beton. Bepaling van de be nvloeding door extract van toeslagmatenaal op het tijdstip van binding met ingregrip van EN 196-3 : Bepaling van de normale consistentie op de referentie (2x).
EN 196-3 : Bepaling van het tljdstip van de binding (2x op extract en referentie en op 2 cementsoorten)
De norm NEN 5944 beschrijft de methode voor de bepaling van de be nvloeding van het tijdstip van de binding door het extract van toeslagmateriaal voor beton, met name de slakken
Hiertoe wordt de binding van de cement met het extract van het toeslagmateriaal vergeleken met de binding van cement met normaal aanmaakwater, hier leldingwater. Het extract van het toeslagmateriaal wordt verkregen door een staal slakken gedurende 3 uur in contact te brengen met het aanmaakwater en nadien het extract af te filteren. Het type cement kan van invloed zijn op de bepaling.
Een cementbrij van genormaliseerde consistentie heeft een weibepaaide weerstand tegen de indringing van een genormaliseerde sonde van 300 9 met het Vicat-toestel. De procedure dient uitgevoerd te worden op ongeveer 200C en een relatieve vochtigheid van minstens 65 %.
<Desc/Clms Page number 23>
De hoeveelheid water noodzakelijk om deze weerstand te bereiken wordt bepaald door metingen op cementpasta's met verschillende vochtgehalte.
De bepaling van de bindingst) volgens EN 196-3 gebeurt met een genormaliseerde naald van 300 9 met het Vicat-toestel. De procedure dient uitgevoerd te worden op ongeveer 200C en een relatieve vochtigheid van minstens 90 %.
De bepaling van de bindingstijd wordt uitgevoerd op cementpasta's met een hoeveelheid water, gelijk aan de cementpasta met aanmaakwater van genormaliseerde consistente Het begin van de binding is het moment dat de naald op 4 mm van de onderkant van de cementbrij die 40 mm dik is blijft steken, de binding wordt beschouwd als be indigd op het ogenblik waarop de naald niet meer in de cementbrij dringt (indringing < 0, 5 mm).
De proef is uitgevoerd in tweevoud met twee cementen : CEM 142. 5 R (portlandcement) CEM II/B-M 32. 5 (Portlandcomposietcement met vliegas)
De genormaliseerde consistentle van de referentlecement werd bepaald met leidingwater CEM 142.
5 R 500 g 133, 5 g water CEM II/B-M 32 5 500 g 132, 0 9 water
De testresultaten zijn in de onderstaande tabel Vi weergegeven
<Desc/Clms Page number 24>
Tabel VI Resultaten van de bindtngstest
EMI24.1
<tb>
<tb> minuten <SEP> 150 <SEP> 165 <SEP> 180 <SEP> 195 <SEP> 210 <SEP> 225 <SEP> 240 <SEP> 255 <SEP> 270 <SEP> 285 <SEP> 300 <SEP> 315 <SEP> 330 <SEP> 345 <SEP> 360
<tb> CEM <SEP> I <SEP> 42 <SEP> 5 <SEP> R <SEP> ref <SEP> 0,0 <SEP> 10, <SEP> 17, <SEP> 23, <SEP> 31, <SEP> 31, <SEP> 38,
<tb> 0 <SEP> 0 <SEP> 0 <SEP> 0 <SEP> 0 <SEP> 5
<tb> CEM <SEP> I <SEP> 42 <SEP> 5 <SEP> R* <SEP> 0,0 <SEP> 3,0 <SEP> 8,0 <SEP> 21, <SEP> 29, <SEP> 34, <SEP> 37, <SEP> 38,
<tb> 5 <SEP> 5 <SEP> 0 <SEP> 0 <SEP> 5
<tb> CEM <SEP> II <SEP> B-M <SEP> 32.
<SEP> 5 <SEP> ref <SEP> 0,0 <SEP> 3,5 <SEP> 9,0 <SEP> 11, <SEP> 14, <SEP> 16, <SEP> 20, <SEP> 29, <SEP> 30, <SEP> 34,5
<tb> 0 <SEP> 0 <SEP> 5 <SEP> 0 <SEP> 5 <SEP> 0
<tb> CEM <SEP> II <SEP> B-M <SEP> 32.5* <SEP> 0,0 <SEP> 1,5 <SEP> 1,0 <SEP> 3,5 <SEP> 9,5 <SEP> 14, <SEP> 16, <SEP> 20, <SEP> 22, <SEP> 28, <SEP> 31,
<tb> 0 <SEP> 0 <SEP> 5 <SEP> 0 <SEP> 5 <SEP> 5
<tb>
ref. referentle cementbrij met leidingwater als aanmaakwater *. cementbnj met extract van de roestvaste staalslakken als aanmaakwater
<Desc/Clms Page number 25>
Aangezien het type cement van Invloed kan zijn op de befnvloeding van de binding door het extract van het toeslagrnateriaal, is gebrulk gemaakt van de 2 meest gangbare cementen. De cement CEM 11B-M 32. 5 bevat een zeker percentage viiegas.
De binding van de cement met het extract van de gebroken roestvaste staalslakken verloopt gelijkmatig en iets sneller (voor de cement CEM I 42. 5 R) dan de binding met de referentlecement. Hieruit kan besloten worden dat de gebroken roestvaste staalslakken zelf hydraulische bindingseigenschappen bezitten en dat de fijngemalen slakken, zoals viiegas, gebruikt kunnen worden als additief voor de samenstelling van een composietcement of zelfs als volwaardig hydraulisch bindmiddel voor de aanmaak van beton of voor de aanmaak van verhardingslagen in onder meer de wegenbouw.