Cerièr
Lo cerièr, cirièr, cerièis o ceresièr [1] es un nom vernacular generic que designa mai d'una espècias d'arbres del genre Prunus, de la familha de las Rosaceae. Son siá d'arbres fruchièrs donant de cerièras, siá d'arbres ornementals originaris d'Asia Orientala (China, Japon) plantats unicament per sas flors e dont los fruches son insignificants. Los cerièrs cultivats per produire de fruches son eissits de la seleccion de las espècias Prunus avium e Prunus cerasus, e de crosaments entre elas. Entre las espècias ornamentalas cal senhalar Prunus serrulata, lo famós cerièr del Japon.
Morfologia
[modificar | Modificar lo còdi]Lo tronc es drech, e la cima fòrça estrecha, subretot en mitan forestièr. Las brancas son gropadas en coronas anadièra. Atenh 20 a 25 metres de naut, e 0,60 m de diàmetre. La rusca es de color grisa rogenca lusenta, lissa amb fòrça lenticèlas blanquinosas. Mai tard se forman de bendas orizontalas, e aprèp de placas, que se fendilhan. Pasmens arriba que la rusca demore lissa longtemps. Las fuèlhas son ovala a oblongas, dentadas, amb una o doas glandolas rojas al tèrme del pecol. A l'auton prenon una color roja, mas, en condicions desfavorablas se pòt passar pendent l'estiu. Las flors son blancas, amb cinc petals, ermafroditas, gropadas en corimbas, de fecondacion crosada pels insèctes (abelhas). La florida se fa al mes d'abril o mai, abans l'apareisson de las fuèlhas. Los fruches, las cerièras, se desvolopan dos meses aprèp, e son de drupas. L'enrasigament depend de las caracteristicas del sòl. En terrens prigonds forma un sistèma poderós, al contrari de çò que se passa en terrens paures, amb evident dangièr de desrabament per las ventadas.
Reproduccion
[modificar | Modificar lo còdi]
Per granas
Las granas del cerièr se disseminant pels aucels, que manjan los fruches, las cerièras; mas aquel sistèma es pauc eficaç, a causa de nombrosas dificultats e d'enemics a véncer: insèctes parasits de las granas, destruccion dels brots pels mamifèrs, subretot cèrvids e conilhs, besonh de lutz per se desvolopar.
Rebrot
Lo cerièr rebrota fòrça plan aprèp de talhat.
Brots de racina
Lo cerièr a la capacitat de rebrotar per la racina. Los rebrots mai fòrts se fan aprèp una talhada. Dins aquelas circonstàncias las joves plantas pòdon profeitar de la lutz necessària per créisser. Aquel sistèma de regeneracion fa que sovent lo cerièr se tròban dins de clarièra dins los bòscs. Es lo biais de reproduccion qu'an mai de probabilitats de succès pel cerièr, atal los brots an fòrça vitalitat, a causa del profèich d'un sistèma radical ja plan poderós.
Ecologia
[modificar | Modificar lo còdi]Lo cerièr viu fins a cent ans, pasmens es melhor de l'expleitar per torns de 80 ans, per evitar los poiriments de soca.
Airal natural de distribucion
Es una espècia Europèa e d'Asia Occidental, se pòt trobar coma espècia forestala espontanèa al sud d'Escandinàvia fins la Mediterranèa, incloses les ilas Britanicas.
Influéncia del clima
Es fòça resistent al freg ivernal, mas prospèra melhor dins los airals de fregs limitats. Atal en França buta fins a 1 700 m d'altitud, mas es mai espandit jols 800 m.[2]
Demanda pas de grandas quantitats d'aiga, mas l'agradant pas las extrèmas. Supòrta pas los terrens saturats d'aiga pendent de temps, tampoc las secadas estivalas fòrtas.
Pendet los primièrs ans viu melhor aparat de la lutz excessiva, pasmens leu demanda lutz dirècta e supòrta pas èsser dominat. Per contra, val ami que los troncs sián aparats del solelh dirècte.
Lo vent no es un dangièr important, subretot s'a de racinas pauc prigondas. Las navadas umidas pòdon copar las brancas e causar l'arrèst de la creissénça.
Lo sol
Supòrta un ventalh força larg de pH, de 4,5 a 8; e tanben d'estructura, del moment que lo sol es prigond. Li agradan pas los sols pesucs, amb massa aiga o tròp compactes, doncas demanda que siá arejat. Preferís los sols umids.
Produccion de frucha
[modificar | Modificar lo còdi]Es un arbre fòrça resistent al freg e plan a la secada que, empeutat sus l'espècia Prunus mahaleb, tanben se lo pòt far butar en tèrras calcàrias. La florida de la fin de març al començament d'abril permet normalament d'escapar a risc de las geladas. Las varietats utilitzadas ara ("Burlat", "Napoleon", "Van", "Ambrunesa o Picota" eca.) son d'origina francesa o americana amb de cerièras mai grossas e dolças que los tipes ancians. Recentament s'introduguèt de varietats autocompatiblas ("Summit" "Sunburst", "Stella" eca.) qu'an pas besonh de pollinizadors d'un altre mena per donar de fruch. Las malaltiás mai freqüentas del cerièrs son la gomòsi (emission de goma producha per causas fisiologicas o consequéncias de l'ataca d'insèctes) e la poiridura de las racinas provocada per de campairòls terrèstres.
Cultura Japonesa
[modificar | Modificar lo còdi]La varetat japonesa qu'es es celèbra per sa florida a l'arribada de la prima es lo Prunus serrulata, tanben nomenats Cerièr del Japon, fòrça cultivat per tota Asia que pasmens lo fruch es tanben comestible.[3] En japonès aquel tipe de cerièr se nomena Sakura (桜 o 櫻; さくら). Los especialistas en botanica fan de prediccions amb per tòca d'endevinar lo jorn exacte que devalarán los petals de Sakura per cada una de las regions. E quan cason los petals, lo monde se reünís dejos e celèbra l'arribada del bon temps.
Galariá d'imatges
[modificar | Modificar lo còdi]-
Cerièr -
Flor del cerièr -
Cerièras
Bibliografia
[modificar | Modificar lo còdi]- (fr)Bruno Boulet-Gercourt, Le Merisier, Institut pour le Developement Forestier. París, 1997
Nòtas e referéncias
[modificar | Modificar lo còdi]- ↑ (var.: prov. cereisier, cereier, grafionier; lem. cirie(i)r; auv. cersèir, cereis, cereir, cerier, ceredier; celerier; aup. cereisier, cerisiera, (a)grafonier; gasc. cerisèr, ceridèr, cerièr, cerilhèr, cerilh, cerolhèr, cisèr)
- ↑ (fr)Bruno Boulet-Gercourt, Le Merisier, Institut pour le Developement Forestier. Paris, 1997
- ↑ [1]
- Predicció del jorn que cason los petals de Sakura: Sakura Weather Map
