Skip to main content
  • Nikos Belavilas is an expert in urban planning, programming and historical analysis, of Greek cities, with year-long... moreedit
Αρχιτεκτονικές αποτυπώσεις της Σκάλας Φόρτωσης, του Διοικητηρίου, των εργαστηρίων και των Λουτρών Αλμυρού στα μεταλλεία του Μεγάλου Λιβαδιού στη Σέριφο.
Προκαταρκτική Μελέτη για Υπαίθριο Μουσείο Μεταλλευτικών Δραστηριοτήτων και Ορυκτού Πλούτου στο Μέγα Λιβάδι Σερίφου.
The paper explores the urban, social and economic geography of the city of Piraeus and its metropolitan urban area during the recent years. The city is characterized by urban shrinkage, deindustrialization and declining urban conditions.... more
The paper explores the urban, social and economic geography of the city of Piraeus and its metropolitan urban area during the recent years. The city is characterized by urban shrinkage, deindustrialization and declining urban conditions. Meanwhile, the port economy is increasing and urban infrastructure and significant real-estate projects tend to alter the city. The current situation seems to be out of the control of the Piraeus municipality. The acceleration of the growth of the port is not reflected in the surrounding neighborhoods. The risk of a new type of spatial polarization at the urban level is plausible.
Οι γειτονιές των «Γερμανικών» εμφανίζονται στις περισσότερες μεγάλες πόλεις που φιλοξένησαν πρόσφυγες μετά το 1922. Πρόκειται για τους οργανωμένους συνοικισμούς παραπηγμάτων, όχι τους αυτοφυείς όπως της Δραπετσώνας ή του Ιλισού στην... more
Οι γειτονιές των «Γερμανικών» εμφανίζονται στις περισσότερες μεγάλες πόλεις που φιλοξένησαν πρόσφυγες μετά το 1922. Πρόκειται για τους οργανωμένους συνοικισμούς παραπηγμάτων, όχι τους αυτοφυείς όπως της Δραπετσώνας ή του Ιλισού στην Αθήνα. Είναι αυτοί που στα κτηματολογικά διαγράμματα της Επιτροπής Αποκατάστασης Προσφύγων και στις μεσοπολεμικές αεροφωτογραφίες, διακρίνονται από το χαρακτηριστικό απόλυτο ορθοκανονικό ιπποδάμειο πολεοδομικό σύστημα τους και την επανάληψη του ελάχιστου τυποποιημένου οικίσκου σε αριθμούς εκατοντάδων μονάδων. Εκείνες οι εικόνες και τα σχέδια, χρονολογούνται κατά κανόνα μεταξύ του 1926 και του 1934 και αποτελούν τα μοναδικά τεκμήρια, με τους συνοικισμούς να εμφανίζονται στην πλήρη αρχική αυθεντική μορφή τους. Σχεδόν όλες οι ανάλογες παραγκουπόλεις, άρχισαν να αντικαθίστανται από κτιριακές δομές και οργανωμένους οικισμούς, λίγα χρόνια μετά τη δημιουργία τους. Σε ελάχιστες περιπτώσεις  σώζονται σήμερα υπολείμματα τους, στην Παλαιά και Νέα Κοκκινιά (σημερινή Νίκαια) του Πειραιά ή στη Νέα Ιωνία του Βόλου, αλλά οι προσθήκες και οι αλλοιώσεις δεν επιτρέπουν την αναγνώριση εκείνης της αρχικής εικόνας τους.
The first decade of the 2000s was an extremely interesting period for Athens which repeatedly captured the world’s attention for several reasons. The capital of Greece welcomed the mixed blessing of the Summer Olympic Games of 2004, was... more
The first decade of the 2000s was an extremely interesting period for Athens which repeatedly captured the world’s attention for several reasons. The capital of Greece welcomed the mixed blessing of the Summer Olympic Games of 2004, was faced with major riots during December 2008 and became the focal point of the country’s financial crisis; this latter event, igniting extensive protests and demonstrations culminating in the “indignants” movement in the summer of 2011. Today, Athens is experiencing a severe deadlock; neglect and deterioration of the city centre; the establishment of immigrant ghettos; the severing of social fabric; the decomposition of the middle class; the perceived breach of security; and increasing homelessness.
Στη μέση του θαλασσίου στενού της Σαλαμίνας υπάρχει ένα κατάφυτο νησάκι με χαμηλά ισόγεια κτίσματα άλλων εποχών· η νησίδα Αγίου Γεωργίου. Λειτούργησε για πολλά χρόνια ως λοιμοκαθαρτήριο του λιμανιού του Πειραιά. Ήταν η υποχρεωτική... more
Στη μέση του θαλασσίου στενού της Σαλαμίνας υπάρχει ένα κατάφυτο νησάκι με χαμηλά ισόγεια κτίσματα άλλων εποχών· η νησίδα Αγίου Γεωργίου. Λειτούργησε για πολλά χρόνια ως λοιμοκαθαρτήριο του λιμανιού του Πειραιά. Ήταν η υποχρεωτική καραντίνα των ταξιδιωτών που έρχονταν από λιμάνια προσβεβλημένα από επιδημίες. Τέτοιου τύπου εγκατάσταση υπήρχε σε όλα τα λιμάνια του κόσμου. Η παράδοση αιώνων επέβαλε τον αποκλεισμό των ταξιδιωτών για σαράντα ημέρες-«…une quarantaine de jours».. Μετά τον Β' ΠΠ, αυτή η αρχαία υγειονομική πρακτική έσβησε. Οι θανατηφόρες επιδημίες φαινόταν ότι είχαν ελεγχθεί με την ανάπτυξη των εμβολίων, των νοσοκομειακών συστημάτων και της πρόληψης. Έτσι τελείωσε η εποχή της καραντίνας. Ερειπωμένα λοιμοκαθαρτήρια στέκουν ακόμη και σήμερα στην Ερμούπολη της Σύρου, στο Καρλόβασι της Σάμου και αλλού. H παράδοση, φαίνεται ότι έλκει την καταγωγή της από τον τρομερό Μαύρο Θάνατο, την πανδημία πανώλης η οποία εξόντωσε τους ευρωπαϊκούς και ασιατικούς πληθυσμούς κατά τον 14 ο αιώνα. Το θέμα είναι ευρύτατα γνωστό αλλά αξίζει να δούμε μία ιδιαίτερη πτυχή του: τη γεωγραφική και χρονική διασπορά.
Η ανακάλυψη του «εσωτερικού εχθρού» είναι μία υπόθεση παλιά όσο και ο πολιτισμός. Το ίδιο και η χρήση του αισθήματος ασφάλειας μέσω της κραυγαλέας επίκλησής της ως εργαλείου επιβολής της εξουσίας. Στις πόλεις, όχι μόνο τις σύγχρονες της... more
Η ανακάλυψη του «εσωτερικού εχθρού» είναι μία υπόθεση παλιά όσο και ο πολιτισμός. Το ίδιο και η χρήση του αισθήματος ασφάλειας μέσω της κραυγαλέας επίκλησής της ως εργαλείου επιβολής της εξουσίας. Στις πόλεις, όχι μόνο τις σύγχρονες της μεταβιομηχανικής εποχής αλλά και σε αυτές των προηγούμενων καιρών, στο Παρίσι του Βίκτωρος Ουγκώ και στο Βικτωριανό Λονδίνο, εμφανίζεται κραυγαλέα ο τρόμος. Ο μαζικός κοινωνικός τρόμος για το άλλο, το έκνομο, το αντικοινωνικό. Αυτός αποτελεί τη γενεσιουργό αιτία της ανασφάλειας των μαζών. Καλλιεργείται με συστηματικότητα από τους ίδιους μηχανισμούς που έρχονται να «ανταποκριθούν» στο αίτημα της ασφάλειας. Η προπαγάνδιση της ανασφάλειας οργανώνεται ως στοιχείο επιβολής της εξουσίας. Η επιβολή της ανασφάλειας επιτυγχάνεται μέσω Η διαφήμιση και η επίδειξη των μηχανισμών ασφάλειας επιβεβαιώνουν την ύπαρξη ανασφάλειας και το αναγκαίο της ύπαρξης τους. Είναι ο Φουκώ που περιέγραψε από το 1975 αυτό τον μηχανισμό της πολιτικής τεχνολογίας προκειμένου να κανονικοποιηθεί η κοινωνία εξοβελίζοντας τις αποκλίσεις. Ο δημόσιος αστικός χώρος είναι ένα κατ' εξοχή πεδίο αυτής της κανονικοποίησης. Το άλλο είναι ο δημόσιος εικονικός χώρος της πληροφορίας. Επιτήρηση, πρόληψη και καταστολή, επιδεικτική επιβολή υλικά ή εικονικά της εφαρμογής της ασφάλειας. Λίγα χρόνια νωρίτερα από τον Φουκώ, ο Όργουελ στο «1984» σχεδόν ταυτόχρονα με τον Μπράντπερι και τον Τρυφώ και το δικό τους «Φαρενάιτ 451» έδωσαν την ανάγλυφη εικόνα αυτού του ανασφαλούς δημόσιου χώρου, του ανακυκλούμενου φαινομένου της τρόμου ως αυτοεκπληρούμενης προφητείας που το ακολουθεί η «τάξη και ασφάλεια». Αυτή η μακρινή δυστοπία σκοτεινών εποχών, έτυχε να βρει τις καθημερινές εφαρμογές της στις ευρωπαϊκές και αμερικανικές πόλεις και τον δημόσιο χώρο τους, στις πρώτες δεκαετίες του 20ου αιώνα, στην Αθήνα του 2018.
Greece, and particularly that part of it consisting of islands, has been for some decades now among the world's major tourist destinations, especially during the summer months. Throughout its coastal regions, infrastructures have... more
Greece, and particularly that part of it consisting of islands, has been for some decades now among the world's major tourist destinations, especially during the summer months. Throughout its coastal regions, infrastructures have developed which serve this seasonal flow each year of millions of travellers.
The beginning of this tourist flow towards Greece, which culminated in the early twenty-first century, is to be dated to the 1960s and 1970s. It was at that time that through literature, the cinema, and music, the image of the 'Greek summer', integrated into the sui generis geographical and cultural environment of the sea and the islands, became widespread in Europe and the USA.
The particularity of Greece is characterised by the scattering of the large number of islands, and their geographical isolation and exclusion both from the hinterland and from the zone of the rest of Europe and the Mediterranean. This particularity is complemented by the special political and social conditions  of the second half of the twentieth century and by the system of land ownership, which has contributed to the development of the particular tourist infrastructures. All these considerations together have shaped an idiom which differs in many of its manifestations from the general model of Mediterranean tourism.
The myth of the 'Greek summer', in spite of the tectonic changes in the conditions, the magnitudes, the quality, and the nature of tourism, compared with its early period, has survived - in a social and economic framework totally different from that which gave it birth.
The refugee crisis in the Aegean Sea is a totally unknown phenomenon that the Greek society experienced the last months, for the first time at its recent history. The data describe it in detail: officially recorded 850.000 refugees,... more
The refugee crisis in the Aegean Sea is a totally unknown phenomenon that the Greek society experienced the last months, for the first time at its recent history. The data describe it in detail: officially recorded 850.000 refugees, unofficially estimated more than 1.000.000 refugees, 38% of them children, passed through the country. They arrived as shipwrecked, crossing the straights between the Asia Minor coast and the greek islands, they travelled to Piraeus port on overcrowded ferry boats, they continued as homeless and foodless walking caravans, they were moving from camp to camp. After March 2016, some 55.000 of them were trapped in the country due to the Austrian, Slovenian, Serbian and Slavomacedonian border closure, though all of them wanted to move towards central Europe through the Balkan route. Around the country, hundreds of different hot spots, rescue points, open camps, and finally organized hostels and residencies were created. The main network, expanding from the islands to the northern frontiers of the country, counts more than fifty open structures for refugees. Some of them are self-made, others are made by volunteers or NGO's, others by the army or the municipalities. They are located in the cities, near the cities or in the middle of nowhere. We have a prototype experience of spacemaking, at different levels, scales and forms. From the first minimum rescue point of Sykamia Bay, Lesvos to the huge camp of Eidomeni, we can discover archetype forms, used automatically by people who had no idea that they used and transformed typical ancient models of making urban space and cities. The internal plan and the allocation of facilities and uses can teach us again hidden rules, urban behaviors and typologies. The current experience, a compressed chaotic experiment with a sample of 1.000.000 people and duration of 9 months on the field, is a safe scientific path for interesting findings.
Research Interests:
Το μνημείο είναι ένα υλικό τεκμήριο της ιστορικής αφήγησης. Διαφέρει, λόγω της υλικότητας του, από τη νοητική προφορική ή γραπτή ιστορία • όμως, όπως ο γραπτός και προφορικός λόγος, μνημονεύει πρόσωπα, γεγονότα, εποχές, πρακτικές,... more
Το μνημείο είναι ένα υλικό τεκμήριο της ιστορικής αφήγησης. Διαφέρει, λόγω της υλικότητας του, από τη νοητική προφορική ή γραπτή ιστορία • όμως, όπως ο γραπτός και προφορικός λόγος, μνημονεύει πρόσωπα, γεγονότα, εποχές, πρακτικές, τεχνικές. Φέρει επάνω του στοιχεία, τα οποία δεν παραπέμπουν μόνο στη στιγμή της δημιουργίας του αλλά και σε όλη τη διάρκεια της ζωής του, καθώς αυτά τα δεδομένα ενσωματώνονται τόσο στο ίδιο το υλικό σώμα του μνημείου όσο και στη συλλογική μνήμη της κοινωνίας. Τι σημαίνει αυτό με απλά λόγια: Όταν διηγούμαστε την ιστορία των αθηναϊκών κλασικών χρόνων, δείχνουμε τον Παρθενώνα. Για τη δόξα του Βυζαντίου αναφέρουμε την Αγία Σοφία και για το μεγαλείο της αυτοκρατορικής Ρώμης το Κολοσσαίο. Σε αυτά τα σημεία συρρέουν εκατομμύρια άνθρωποι, αυτά εικονοποιούν στα βιβλία των μαθητών όλης της ανθρωπότητας την αφήγηση του μαθήματος της Ιστορίας. Και δεν είναι μόνο αυτά, αλλά αμέτρητα υλικά κατάλοιπα, σκορπισμένα σε όλο τον πλανήτη, που το καθένα διηγείται μία μεγάλη ή μικρή ιστορία ενός τόπου, ενός έθνους, ενός πολιτισμού. Όμως τα πράγματα δεν είναι πάντα ούτε τόσο αθώα, ούτε συμβαίνουν τόσο «ευθύγραμμα» όσο νομίζουμε.
Research Interests:
The Paleocastra of Cristoforo Buondelmonti and a research hypothesis on the period of the depopulation of the Aegean islands Εxtensive research on the depopulation of the Aegean islands in the 15th and 16th centuries has not provided yet... more
The Paleocastra of Cristoforo Buondelmonti and a research hypothesis
on the period of the depopulation of the Aegean islands
Εxtensive research on the depopulation of the Aegean islands in the 15th and 16th centuries has not provided yet clear answers on the scale of their desolation. In Cristoforo Buondelmonti's Liber insularum Archipelagi, the first known and widespread isolario (book of the islands) of the Aegean Sea dating to ca 1420, 36 deserted or ruined cities/settlements and fortresses on 24 islands are mentioned and illustrated along with the inhabited and active ones. Many of the former, on different islands, bear the place name Paleo Castro (Old Castle) and do not correspond as a rule to sites which were occupied earlier, in Classical and Hellenistic times. These would have formed, instead, a network of an intermediary period, probably between late antiquity and the Crusades, which was replaced progressively by a new network of settlements: the network of paleokastra that was apparently already old by the time of Buondelmonti's mapping.
Research Interests:
Ερευνητική Ομάδα Εργαστηρίου Αστικού Περιβάλλοντος ΕΜΠ ]
Γεωγραφίες, Τ.18/2011, σ.97-103.
Research Interests:
Η ιστορική βιομηχανική ζώνη της Ελευσίνας, εκτείνεται στο παράκτιο μέτωπο της πόλης σε ένα μήκος 2,5 χιλιομέτρων. Εκεί εντοπίζονται ακέραια εργοστάσια ή τμήματα τους, τα οποία ανήκουν στην πρώτη γενιά της βιομηχανικής ανάπτυξης της, και... more
Η ιστορική βιομηχανική ζώνη της Ελευσίνας, εκτείνεται στο παράκτιο μέτωπο της πόλης σε ένα μήκος 2,5 χιλιομέτρων. Εκεί εντοπίζονται ακέραια εργοστάσια ή τμήματα τους, τα οποία ανήκουν στην πρώτη γενιά της βιομηχανικής ανάπτυξης της, και
χρονολογούνται από το 1875 έως το 1939 περίπου. Η δεύτερη γενιά εργοστασίων, δημιουργήματα τα περισσότερα της περιόδου 1948-1971, καταλαμβάνει τα κενά του θαλασσίου μετώπου εντός και εκατέρωθεν της πόλης, σε όλο το ομαλό μήκος των 16
χιλιομέτρων της ακτής του κόλπου της Ελευσίνας, ενώ λίγα ακόμη εξ’ αυτών βρίσκονται στην ενδοχώρα του Θριασίου Πεδίου, στον Ασπρόπυργο και τη Μάνδρα. Τέλος μία νεώτερη
ομάδα βιομηχανικών και μεταφορικών εγκαταστάσεων, η κατασκευή των οποίων ανάγεται στο τέλος του 20ου και στις αρχές του 21ου αιώνα βρίσκεται διάσπαρτη, επίσης στην πεδινή
ενδοχώρα της περιοχής, σε μία έκταση που αρχίζει από την περιφέρεια της Ελευσίνας και φθάνει έως τις παρυφές της Πάρνηθας στα βόρεια και του Ποικίλου ‘Ορους στα ανατολικά, περικυκλώνοντας την πόλη του Ασπρόπυργου όπως και τις νότιες και ανατολικές παρυφές των πόλεων της Μάνδρας και της Μαγούλας.
Νίκος Μπελαβίλας, Τατιάννα Σαίτη, Καλλιόπη Ψαριώτη, ΠΙΟΠ, Αθήνα 2011.
Research Interests:
Δημοσιεύθηκε στο: Πορεία. Τιμητικός  τόμος στον καθηγητή Διονύση Ζήβα. Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, Αθήνα 2007, σελ. 408-418
Research Interests:
Research Interests:
Research Interests:
Στο βιβλίο "Ελληνικό Τοπίο" (επιμελητής Παναγιώτης Ν. Δουκέλλης),  Αθήνα 2005.
Research Interests:
Το άρθρο βασίζεται σε ανακοίνωση στην Ημερίδα “Εργάζομαι άρα κατοικώ: η περίπτωση του συγκροτήματος κατοικιών των μεταλλείων Μπάρλου στο Δίστομο Βοιωτίας,των Δ. & Σ. Αντωνακάκη”, Πανεπιστήμιο Πατρών, Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Πάτρα 14... more
Το άρθρο βασίζεται σε ανακοίνωση στην Ημερίδα “Εργάζομαι άρα κατοικώ: η περίπτωση του συγκροτήματος κατοικιών των μεταλλείων Μπάρλου στο Δίστομο Βοιωτίας,των Δ. & Σ. Αντωνακάκη”, Πανεπιστήμιο Πατρών, Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών, Πάτρα 14 Μαρτίου 2012.
Research Interests:
In "Eastern Mediterranean Cartographies". Editors Giorgos Tolias and Dimitris Loupis. INR/NHRF, Athens 2004
Research Interests:
Άρθρο στο GRA Review, Issue 4/2012
Research Interests:
Στο Αφιερωμα "Η τεχνολογία των νεότερων χρόνων στον ελλαδικό χώρο". Περιοδικό Αρχαιολογία, 97/Δεκέμβριος 2005.
Research Interests:
Ανακοίνωση στο Επιστημονικό Συνέδριο «170 χρόνια Πολυτεχνείο, οι Μηχανικοί και η Τεχνολογία στην Ελλάδα» Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, 4 και 5 Μαρτίου 2009 Το λιμάνι του Πειραιά, από τη δεκαετία του 1890 απέκτησε τον κεντρικό ρόλο τον... more
Ανακοίνωση στο Επιστημονικό Συνέδριο
«170 χρόνια Πολυτεχνείο, οι Μηχανικοί και η Τεχνολογία στην Ελλάδα»
Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, 4 και 5 Μαρτίου 2009

Το λιμάνι του Πειραιά, από τη δεκαετία του 1890 απέκτησε τον κεντρικό ρόλο τον οποίο διατηρεί μέχρι σήμερα. Η κρίση της Ερμούπολης, η διάνοιξη της διώρυγας της Κορίνθου, η νέα αστική γεωγραφία της χώρας, με την Αθήνα βασικό αστικό πόλο της χώρας συνέβαλαν σε αυτό. Από εκείνη ακριβώς την περίοδο επιχειρείται στον Πειραιά για πρώτη φορά η μεγάλης κλίμακας αναδιαρρύθμιση του λιμανιού. Μία σειρά νέων λιμενικών έργων όπως η κατασκευή των μόνιμων κτιστών ναυπηγοεπισκευαστικών δεξαμενών, η εκβάθυνση και ο αύλακας εισόδου, ο διπλασιασμός της λιμενολεκάνης με τη διαμόρφωση του προλιμένα και την κατασκευή των νέων εξωτερικών λιμενοβραχιόνων, η αξιοποίηση της ακτής του Αγίου Διονυσίου με την απομάκρυνση των ναυπηγείων, η κατασκευή των νέων αποθηκευτικών υποδομών και υποδομών φόρτωσης στην ακτή της Δραπετσώνας έδωσαν στο λιμάνι του Πειραιά τη σύγχρονη του μορφή. Το σύνολο αυτό δεν στηρίχθηκε σε ένα ενιαίο πρόγραμμα. Η μελέτη των σεναρίων διαρρύθμισης και επέκτασης είχε αρχίσει από το 1882 αλλά η υλοποίηση των επιμέρους μεγάλων έργων ξεκίνησε το 1899. Τα έργα συνεχίστηκαν αδιάλειπτα μέχρι το 1936, μέσω διαφορετικών προγραμμάτων. Ελάχιστα χρόνια μετά την ολοκλήρωση τους, το λιμάνι του Πειραιά δέχθηκε τους βομβαρδισμούς του 1941, του 1944 και την ανατίναξη των υποδομών του την ίδια χρονιά. Το αποτέλεσμα ήταν η σχεδόν πλήρης αχρήστευση του. Η ανάσυρση των ναυαγίων, η επισκευή των κτιρίων, των δεξαμενών, του μηχανολογικού εξοπλισμού και των κρηπιδωμάτων άρχισε αμέσως μετά τον πόλεμο. Το μεγαλύτερο τμήμα του έργου ολοκληρώθηκε το 1949. Με τα μεταπολεμικά έργα το λιμάνι του Πειραιά επανήλθε στη μορφή του 1936. Αυτή η μορφή με ελάχιστες αλλαγές, διατηρήθηκε μέχρι το τέλος του 20ου αιώνα οπότε ο Κεντρικός Λιμένας μετατράπηκε σε αμιγώς επιβατικό. Τότε υλοποιήθηκε το τελευταίο σκέλος των μεσοπολεμικών σχεδιασμών, η μεγάλη δηλαδή επέκταση του εμπορικού λιμανιού προς τα δυτικά.
Η διαδικασία αυτή, αποτελεί εντέλει ένα ενιαίο και συνεχές λιμενικό έργο, το μεγαλύτερο που έχει υλοποιηθεί στην Ελλάδα. Διήρκεσε μισόν αιώνα και καθόρισε τη μορφή του Πειραιά. Το άρθρο παρουσιάζει την εξέλιξη του λιμανιού, με τους επιμέρους σχεδιασμούς και τις φάσεις υλοποίησης του.
Research Interests:
Research Interests:
Στις μέρες μας, το λιμάνι του Πειραιά αναμφίβολα αναπτύσσεται για άλλη μια φορά. Αν μετρήσουμε τα ορόσημα της πορείας του, από τον πρώιμο 19ο αιώνα ως σήμερα, θα συναντήσουμε στιγμές και χρονικές περιόδους κατά τις οποίες επιταχύνθηκαν οι... more
Στις μέρες μας, το λιμάνι του Πειραιά αναμφίβολα αναπτύσσεται για άλλη μια φορά. Αν μετρήσουμε τα ορόσημα της πορείας του, από τον πρώιμο 19ο αιώνα ως σήμερα, θα συναντήσουμε στιγμές και χρονικές περιόδους κατά τις οποίες επιταχύνθηκαν οι εξελίξεις: η δεκαετία του 1830, τα μεγάλα έργα διεύρυνσης και εκσυγχρονισμού του τέλους του 19ου αιώνα, το «Προγραμματικόν Σχέδιον» του 1923, η ίδρυση του Οργανισμού Λι-
μένος Πειραιώς, ο Β Παγκόσμιος πόλεμος και η καταστροφή του Πειραιά, η ανοικοδόμησή του και οι νέοι σχεδιασμοί του 1955. Αυτοί οι τελευταίοι είναι που ουσιαστικά μετασχημάτισαν το λιμάνι σε ό,τι γνωρίσαμε ως το τέλος του 20ού αιώνα, με την πλήρη λειτουργία του εμπορικού λιμένα του
Ικονίου, τη ναυπηγική ζώνη του Περάματος, τη μετατροπή σε επιβατικού του κεντρικού λιμένα.
Το βιβλίο περιλαμβάνει όλες τις μελέτες που εκπονήθηκαν από τη διεπιστημονική ομάδα Λαυρίου του ΕΜΠ. Με βάση αυτές τις μελέτες προχώρησε από το 1994 έως το 2000 ο μετασχηματισμός του μνημειακού βιομηχανικού συγκροτήματος της πρώην... more
Το βιβλίο περιλαμβάνει όλες τις μελέτες που εκπονήθηκαν από τη διεπιστημονική ομάδα Λαυρίου του ΕΜΠ. Με βάση αυτές τις μελέτες προχώρησε από το 1994 έως το 2000 ο μετασχηματισμός του μνημειακού βιομηχανικού συγκροτήματος της πρώην Γαλλικής Εταιρείας Μεταλλείων Λαυρίου σε Τεχνολογικό-Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου.
Το βιβλίο περιλαμβάνει ένα σημαντικό μέρος των μελετών για το Τεχνολογικό-Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου (πρώην Γαλλική Εταιρεία Μεταλλείων Λαυρίου), με έμφαση στην τεκμηρίωση των αποτυπωμάτων της βιομηχανικής αρχαιολογίας, περιλαμβάνεται σε... more
Το βιβλίο περιλαμβάνει ένα σημαντικό μέρος των μελετών για το Τεχνολογικό-Πολιτιστικό Πάρκο Λαυρίου (πρώην Γαλλική Εταιρεία Μεταλλείων Λαυρίου), με έμφαση στην τεκμηρίωση των αποτυπωμάτων της βιομηχανικής αρχαιολογίας, περιλαμβάνεται σε αυτό το βιβλίο. Η ανάλυση των τεχνολογικών ιδιαιτεροτήτων και η κατανόηση της παθολογίας και της τρωτότητας των βιομηχανικών κτισμάτων, αποτέλεσαν τις προϋποθέσεις και τον καμβά, πάνω στον οποίο εργάστηκαν οι αρχιτέκτονες που πρότειναν τις μελέτες αποκατάστασης και επανάχρησης των κτιρίων. Η αρχιτεκτονική ιδιαιτερότητα των κατασκευών και τα ποιοτικά χαρακτηριστικά των δομικών στοιχείων κατέστησαν εξ’ αρχής την ανάγκη της διάσωσής τους επιτακτική. Ταυτόχρονα, η μελέτη αυτή λόγω της μοναδικότητάς της, αποτελεί μια ιδιαίτερα χρήσιμη πηγή πληροφοριών, ένα μοναδικό επιστημονικό και εκπαιδευτικό εγχείρημα.
Το μνημείο είναι ένα υλικό τεκμήριο της ιστορικής αφήγησης. Διαφέρει λόγω της υλικότητας του από τη νοητική προφορική ή γραπτή ιστορία, όμως όπως ο γραπτός και προφορικός λόγος μνημονεύει πρόσωπα, γεγονότα, εποχές, πρακτικές, τεχνικές.... more
Το μνημείο είναι ένα υλικό τεκμήριο της ιστορικής αφήγησης. Διαφέρει λόγω της υλικότητας του από τη νοητική προφορική ή γραπτή ιστορία, όμως όπως ο γραπτός και προφορικός λόγος μνημονεύει πρόσωπα, γεγονότα, εποχές, πρακτικές, τεχνικές. Φέρει επάνω του στοιχεία τα οποία  δεν παραπέμπουν μόνο στη στιγμή της δημιουργίας του αλλά και σε όλη τη διάρκεια της ζωής του, καθώς αυτά τα δεδομένα ενσωματώνονται τόσο στο ίδιο το υλικό σώμα του μνημείου όσο και στη συλλογική μνήμη της κοινωνίας.
Research Interests:
Research Interests:
Research Interests:
An overview of the data and actions in support of refugees arriving in Greece during the period 2015-2016.
Research Interests:
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΔΙΗΜΕΡΟ ΚΑΙ ΕΚΘΕΣΗ Βιομηχανική Κληρονομιά στην Ελλάδα, 1980-2015 Διάσωση - Έρευνα - Εκπαίδευση Κέντρο Αρχιτεκτονικής Μεσογείου, Μεγάλο Αρσενάλι, Χανιά 16 και 17 Οκτωβρίου 2015 Τα ιστορικά δημιουργήματα και σημερινά... more
ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΔΙΗΜΕΡΟ ΚΑΙ ΕΚΘΕΣΗ
Βιομηχανική Κληρονομιά στην Ελλάδα, 1980-2015
Διάσωση - Έρευνα - Εκπαίδευση

Κέντρο Αρχιτεκτονικής Μεσογείου, Μεγάλο Αρσενάλι, Χανιά
16 και 17 Οκτωβρίου 2015


Τα ιστορικά δημιουργήματα και σημερινά κατάλοιπα της βιομηχανίας –πυκνά στις πόλεις και διάσπαρτα στην ύπαιθρο– μαρτυρούν μιαν εποχή που στην Ελλάδα άρχισε κάπου στα μέσα του 19ου αιώνα και ολοκλήρωσε έναν μεγάλο κύκλο με την αποβιομηχάνιση του τέλους του 20ού αιώνα. Αυτός ο μνημειακός πλούτος, αποκαλύφθηκε και συνεχίζει να αποκαλύπτεται, ερευνήθηκε και συνεχίζει να ερευνάται, μέρη του διασώθηκαν ενώ άλλα χάθηκαν. Οι έρευνες και οι δράσεις πρωτοπόρων από τις αρχές της δεκαετίας του ’80, άρχισαν σιγά-σιγά να διευρύνουν τις γνώσεις μας για τη νεότερη ιστορία του υλικού πολιτισμού στον τόπο μας. Αυτές εμπλουτίστηκαν, πλαισιώθηκαν και επεκτάθηκαν χάρη στην επίμονη εργασία εκατοντάδων –κυρίως εθελοντών– επιστημόνων από τοπικές πρωτοβουλίες και επιστημονικά ιδρύματα. Εντέλει, καθιέρωσαν τα ελληνικά βιομηχανικά και τεχνικά μνημεία ως πολιτιστικά αγαθά τα οποία χρήζουν προστασίας.

Η έκθεση «Βιομηχανική Κληρονομιά στην Ελλάδα, 1980-2015. Διάσωση, Έρευνα, Εκπαίδευση» επιχειρεί μία αναδρομή σε αυτή τη, 30χρονη δυναμική πορεία της ανακάλυψης, τεκμηρίωσης, διάσωσης, επανάχρησης και αναβίωσης των νεότερων καταλοίπων του τεχνικού μας πολιτισμού. Αναζητά κορυφαίες εκφάνσεις και σημαντικές προσπάθειες –έστω κι αν έμειναν μετέωρες– αυτής της πορείας στις απαρχές του ρεύματος για την προστασία της βιομηχανικής κληρονομιάς, στην επικοινωνία με τις αντίστοιχες διεθνείς πρωτοβουλίες, στις μεγάλες έρευνες και καταγραφές της προβιομηχανικής και βιομηχανικής κληρονομιάς, στη συστηματική τεκμηρίωση των πόλεων της γέννησης της βιομηχανίας, αλλά και της αποβιομηχάνισης. Παρουσιάζει ακόμη το σημαντικό έργο το οποίο έχει αναπτυχθεί σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, τα μουσεία, τον πλούτο των αρχείων, τις προσπάθειες για τη διάσωση και αναβίωση ιστορικών μηχανών, της τεχνικής, της μνήμης της εργασίας.

Η έκθεση «Βιομηχανική Κληρονομιά στην Ελλάδα, 1980-2015: Διάσωση, Έρευνα, Εκπαίδευση» διοργανώνεται από το Ελληνικό Τμήμα της Διεθνούς Επιτροπής για τη Διατήρηση της Βιομηχανικής Κληρονομιάς (TICCIH) και του Ελληνικό Τμήμα του Διεθνούς Συμβουλίου Μνημείων και Τοποθεσιών (ICOMOS) για το Έτος Ευρωπαϊκής Βιομηχανικής και Τεχνικής Κληρονομιάς (European Industrial and Technical Heritage Year) 2015, με τη συμμετοχή του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και του Κέντρου Αρχιτεκτονικής Μεσογείου και τη στήριξη του Τεχνολογικού Πάρκου Λαυρίου, του Δημοτικού Κέντρου Ιστορίας Δήμου Βόλου, του Πολυτεχνείου Κρήτης, του Πολιτιστικού Ιδρύματος Ομίλου Πειραιώς και του Ιστορικού Αρχείου ΔΕΗ.

Τα εγκαίνια της έκθεσης θα γίνουν στις 16 Οκτωβρίου, 8:00 μ.μ., στο Κέντρο Αρχιτεκτονικής Μεσογείου (ΚΑΜ) στο Μεγάλο Αρσενάλι στα Χανιά.

Η έκθεση πλαισιώνεται από επιστημονικό διήμερο με το ίδιο θέμα, «Βιομηχανική Κληρονομιά στην Ελλάδα, 1980-2015: Διάσωση, Έρευνα, Εκπαίδευση», και με συνδιοργανωτές το Ελληνικό Τμήμα TICCIH, το Ελληνικό Τμήμα ICOMOS και τις Σχολές Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του ΕΜΠ και του Πολυτεχνείου Κρήτης, στις 16-17 Οκτωβρίου, στο Κέντρο Αρχιτεκτονικής Μεσογείου (ΚΑΜ) στο Μεγάλο Αρσενάλι στα Χανιά. Την Παρασκευή, 16 Οκτωβρίου προσεγγίζεται η βιομηχανική κληρονομιά σε σχέση με τις κατακτήσεις και τις προοπτικές της, της θέσης της στην ακαδημαϊκή έρευνα και εκπαίδευση, καθώς και τα ζητήματα διάσωσης, προστασίας και ανάδειξης βιομηχανικών μνημείων. Η δεύτερη ημέρα, το Σάββατο 17 Οκτωβρίου, είναι αφιερωμένη στη βιομηχανική κληρονομιά της Κρήτης.
Research Interests:
Η έκθεση "Πειραιάς και Ουτοπία" περιλαμβάνει τι 9 διπλωματικές διαλέξεις και 37 διπλωματικές εργασίες του προπτυχιακού προγράμματος σπουδών, 7 διπλωματικές εργασίες των μεταπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών, 7 ερευνητικά προγράμματα και μία... more
Η έκθεση "Πειραιάς και Ουτοπία" περιλαμβάνει τι 9 διπλωματικές διαλέξεις και 37 διπλωματικές εργασίες του προπτυχιακού προγράμματος σπουδών, 7 διπλωματικές εργασίες των μεταπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών, 7 ερευνητικά προγράμματα και μία μεγάλη φοιτητική δράση που πραγματοποιήθηκε στο λιμάνι του Πειραιά το καλοκαίρι του 2014. Οι εργασίες καλύπτουν την περίοδο 2000-2015. Η έκθεση οργανώθηκε τον Μαίο 2015 σε συνεργασία με τη Δημοτική Πινακοθήκη Πειραιά. Επιστημονική Επιτροπή: Τάσης Παπαϊωάννου, Νίκος Μπελαβίλας, Κωνσταντίνος Μωραίτης, Ελένη Αλεξάνδρου. Επιστημονική Γραμματεία και Επιμέλεια Καταλόγου: Πολίνα Πρέντου, Daniel Coombes, Δημήτρης Θεοδώρου.
Research Interests:
The Urban Environment Laboratory - National Technical University of Athens - has undertaken a research programme on the 'Recording of historical mines of the Aegean Sea'. The programme focuses on mining activities on the islands of the... more
The Urban Environment Laboratory - National Technical University of Athens - has undertaken a research programme on the 'Recording of historical mines of the Aegean Sea'. The programme focuses on mining activities on the islands of the Greek archipelago since the mid nineteenth century. A large number of minor and major establishments, factories, transport networks, piers, settlements for workers, most of them now abandoned, transformed the landscape of the islands during the last two centuries. The international phenomenon of 'mining fever', fed by the dreams and expectations of the Industrial Revolution, reached the archipelago around the 1860s. Scores of Greek, French, British, and other European companies tried their luck by digging out wherever possible. A few of them managed to organise some of the most important mining centres in the Eastern Mediterranean. The mines of Thasos (zinc ore), Skyros (marble), Seriphos (iron ore), Milos (sulphur and baryte), Santorini (cement products), Naxos (emery), and Paros (marble) are some of the successful examples. The rest had a short life which lasted for a few years or decades. Today, the galleries, ruins of buildings, machinery, railways and piers which still exist are a reminder of the industrial past of the islands. Most of them are unique monuments. All these artefacts have been completely incorporated into the deserted natural landscape, thus composing sites of great interest. The rapid tourist development of the Aegean Sea and the chaotic building up of the coastal land have put in danger a lot of these places. Most of them are not listed or protected. The research programme for the Aegean mines aims to explore the possibilities of protection, restoration and re-use of the sites. The geographical, architectural, mechanical, and historical surveying and recording will be presented by the publication of a book and a film. An academic congress on the same subject was organized on the island of Milos in October 2003.
Research Interests:
Executive Summary A seminar on the subject of the Preservation of Lighthouse Heritage was held in Piraeus, Greece between 3 and 7 June 2013. The seminar was kindly supported by the Hellenic Navy Lighthouse Service and the Aikaterini... more
Executive Summary
A seminar on the subject of the Preservation of Lighthouse Heritage was held in Piraeus, Greece between 3 and 7 June 2013. The seminar was kindly supported by the Hellenic Navy Lighthouse Service and the Aikaterini Laskaridis Foundation.
The seminar was attended by 50 delegates representing 14 countries (see 0).
A series of 36 presentations were given under the following headings:
Case Studies;
Building restoration;
Traditional lenses;
Traditional lenses and historic lighthouses;
Selection criteria for preservation / conservation;
Harmonisation with modern society;
Case studies in Greece.
A presentation was made by students from the National Technical University of Athens (NTUA).
There was a technical visit to the Dana Lighthouse, on Poros Island.
An evening programme of lighthouse associated presentations and performances were hosted by the Aikaterini Laskaridis Foundation on Tuesday 4 and Wednesday 5 June 2013.
The seminar produced 15 conclusions (see ANNEX C).
Research Interests:
Εισήγηση στην Ημερίδα «Στρατηγικές ανάδειξης θεμάτων βιομηχανικής κληρονομιάς». Οργάνωση Αρχιτεκτονικές Σχολές ΕΜΠ, ΑΠΘ, ΔΠΘ, Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, Πανεπιστημίου Πατρών και TICCIH-Ελληνικό Τμήμα. Αθήνα 29.5.2011
Research Interests:
5η Πανελλήνια Επιστημονική Συνάντηση TICCIH Βόλος, 22‐25 Νοεμβρίου 2007 Πρακτικά Συνεδρίου Διοργάνωση: Διεθνής Επιτροπή για τη Διατήρηση της Βιομηχανικής Κληρονομιάς TICCIH‐Ελληνικό Τμήμα Δήμος Βόλου ΤΕΕ Νομού Μαγνησίας Τμήμα Αρχιτεκτόνων... more
5η Πανελλήνια Επιστημονική Συνάντηση TICCIH
Βόλος, 22‐25 Νοεμβρίου 2007
Πρακτικά Συνεδρίου
Διοργάνωση:
Διεθνής Επιτροπή για τη Διατήρηση της Βιομηχανικής Κληρονομιάς
TICCIH‐Ελληνικό Τμήμα
Δήμος Βόλου
ΤΕΕ Νομού Μαγνησίας
Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών – Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας και Κοινωνικής Ανθρωπολογίας Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας
Δημοτικό Κέντρο Ιστορίας και Τεκμηρίωσης Βόλου
Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς
Research Interests:
Πρακτικά Συνεδρίου
Research Interests:
Πρακτικά Συνεδρίου.
Research Interests:
Ανακοίνωση στο Επιστημονικό Συνέδριο "Ιστορικά Μεταλλεία στο Αιγαίο", Μήλος 3-5 Οκτωβρίου 2003. Πρακτικά Συνεδρίου, Πολιτιστικό Ίδρυμα Ομίλου Πειραιώς, Αθήνα 2005.
Research Interests:
Το ερευνητικό έργο «Βίνιανη των Αγράφων» το οποίο περιέλαβε την Ιστορική Τεκμηρίωση και την εκπόνηση του Στραγηγικού Σχεδίου, ανέλαβε μία πολυμελής πανεπιστημιακή ομάδα, στην οποία συμμετείχαν εθελοντικά οκτώ καθηγητές/τριες του Εθνικού... more
Το ερευνητικό έργο  «Βίνιανη των Αγράφων» το οποίο περιέλαβε την Ιστορική Τεκμηρίωση και την εκπόνηση του Στραγηγικού Σχεδίου, ανέλαβε μία πολυμελής πανεπιστημιακή ομάδα, στην οποία συμμετείχαν εθελοντικά οκτώ καθηγητές/τριες του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου, δύο  του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας και του Γεωπονικού Πανεπιστημίου, πέντε υποψήφιοι διδάκτορες και μεταδιδακτορικοί ερευνητές/τριες, οκτώ προπτυχιακοί και εικοσιδύο μεταπτυχιακοί σπουδαστές/τριες της Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχ., οι τελευταίοι με τις ειδικότητες αρχιτεκτόνων, πολιτικών μηχανικών, τοπογράφων μηχανικών και αρχαιολόγου.
Το συνολικό μέγεθος και οι ειδικότητες της πολυεπιστημονικής ομάδας έδωσε τη δυνατότητα ολοκλήρωσης ενός ιδιαίτερα φιλόδοξου σχεδίου.
Η Βίνιανη, η τοπική κοινωνία και η αυτοδιοίκηση, μέσω αυτής της μεγάλης κλίμακας πρωτότυπης έρευνας, διαθέτει το Στρατηγικό Σχέδιο για τη δρομολόγηση έργων και δράσεων που θα φέρουν την ανάσχεση της παρακμής, θα ανασύρουν τη Βίνιανη από την αφάνεια και θα οδηγήσουν στην αναγνώριση του του σημαντικό ρόλου τον οποίο διαδραμάτισε σε μία κρίσιμη στιγμή της ελληνικής ιστορίας, ως «Πρωτεύουσα του Βουνού» και έδρα της Εθνικής Αντίστασης 1941-1944.
Η Βίνιανη των Αγράφων, αποτελεί ένα οικισμό με σημαντικά τοπιακά, χωρικά και ανθρώπινα-κοινωνικά χαρακτηριστικά ισχυρότατης ιστορικής, πολιτισμικής και πολιτικής ταυτότητας. Ο σημαντικός αυτός τόπος ιστορικής μνήμης βρίσκεται σε... more
Η Βίνιανη των Αγράφων, αποτελεί ένα οικισμό με σημαντικά τοπιακά, χωρικά και ανθρώπινα-κοινωνικά χαρακτηριστικά ισχυρότατης ιστορικής, πολιτισμικής και πολιτικής ταυτότητας. Ο σημαντικός αυτός τόπος ιστορικής μνήμης βρίσκεται σε εγκατάλειψη, ενώ παρουσιάζει μια εικόνα υποδεέστερη της δυναμικής που διαθέτει.
Η εγκατάλειψη στάθηκε βασική αίτια ώστε να παραμείνει σχετικά αναλλοίωτος ο μορφολογικός χαρακτήρας της Βίνιανης, ενώ ο τόπος αναδύει μια ιδιαίτερη ατμόσφαιρα ενταγμένος σε ένα φυσικό τοπίο υψηλής ποιότητας. Το κτιριακό απόθεμα, τα παρόντα σημάδια της Ιστορίας, τα σημαντικά μνημεία, το Μουσείο της Εθνικής Αντίστασης, ο αρχαιολογικός χώρος Αγίου Γεωργίου, η γέφυρα του Μέγδοβα και το υψηλής ποιότητας ορεινό τοπίο αποτελούν τον λανθάνοντα πλούτο ο οποίος μπορεί να αναβιώσει το οικιστικό και τοπιακό σύμπλεγμα μέσα στο ευρύτερο πεδίο του Μέγδοβα και των Αγράφων.
Είναι ανάγκη ο παλαιός και ο νέος οικισμός να συνεχίσουν να ζουν, με μια σύγχρονη συνθήκη που να βασίζεται στην ανάδειξη και διαφύλαξη της ιδιαίτερης φυσιογνωμίας τους, ως σημαντικότατο παράδειγμα τόπου ιστορικής μνήμης. Στην κατεύθυνση αυτή θα συμβάλει ο κατάλληλος αναπτυξιακός σχεδιασμός, με στόχο την αναβίωση και ανακατοίκηση της Βίνιανης, τη λειτουργική σύνδεση των δύο οικισμών -του παλαιού και του νέου, την προστασία και ανάδειξη του φυσικού και οικιστικού τοπίου, τη δημιουργία υποδομών αλλά την ενίσχυση της επισκεψιμότητας και δημιουργία πολιτιστικών δράσεων και πολιτιστικών διαδρομών.
Η άμεση και μακροπρόθεσμη απάντηση στο πρόβλημα των κατολισθήσεων και η διάσωση των υπαρχόντων αρχαιολογικών, μεσαιωνικών και νεώτερων μνημείων αποτελεί προϋπόθεση για την εκκίνηση οποιασδήποτε προσπάθειας ανάκαμψης.
Βασικό εργαλείο για τα πιο πάνω αποτελεί ο στρατηγικός σχεδιασμός ενός προγράμματος το οποίο θα συνδυάσει την ανάκαμψη της αγροτικής οικονομίας με ποιοτικά χαρακτηριστικά  παραγωγής και μεταποίησης (γεωργία, δάση, μελισσοκομία, κτηνοτροφία), των υπηρεσιών ποιοτικού τουρισμού (περιηγητικού, πολιτιστικού και ιστορικού) μικρής κλίμακας με ταυτόχρονη άρση του γεωγραφικού αποκλεισμού μέσω βασικών κοινωνικών υποδομών εκπαίδευσης, πρόνοιας, υγείας και επικοινωνίας.
Ερευνητική Ομάδα Γιάννης Πολύζος, Ελένη Μαΐστρου, Δήμητρα Μαυροκορδάτου, Γιώργος Μαχαίρας, Νίκος Μπελαβίλας, Λήδα Παπαστεφανάκη. Η καταγραφή του συνόλου του βιομηχανικού συγκροτήματος την τελευταία περίοδο της λειτουργίας του. Το... more
Ερευνητική Ομάδα Γιάννης Πολύζος, Ελένη Μαΐστρου, Δήμητρα Μαυροκορδάτου, Γιώργος Μαχαίρας, Νίκος Μπελαβίλας, Λήδα Παπαστεφανάκη. Η καταγραφή του συνόλου του βιομηχανικού συγκροτήματος την τελευταία περίοδο της λειτουργίας του. Το ερευνητικό πρόγραμμα "Ανώνυμη Εταιρεία Χημικών Προϊόντων και Λιπασμάτων-Παρελθόν και Μέλλον ενός Βιομηχανικού Συγκροτήματος", ανατέθηκε από το Ίδρυμα Μποδοσάκη στο Εργαστήριο Αστικού Περιβάλλοντος του Τμήματος Αρχιτεκτόνων ΕΜΠ τον Μάρτιο του 1999.
Η μελέτη αυτή εκπονήθηκε το 2020 από επιστημονική ομάδα εργασίας στα πλαίσια των ερευνών του Εργαστηρίου Αστικού Περιβάλλοντος ΕΜΠ, με τους Νίκο Μπελαβίλα καθηγητή πολεοδομίας, Βίκυ Μάντζα, ναυπηγό, MSc ναυτιλιακών σπουδών, Πολίνα... more
Η μελέτη αυτή εκπονήθηκε το 2020 από επιστημονική ομάδα εργασίας  στα πλαίσια των ερευνών του Εργαστηρίου Αστικού Περιβάλλοντος ΕΜΠ, με τους Νίκο Μπελαβίλα καθηγητή πολεοδομίας,  Βίκυ Μάντζα, ναυπηγό, MSc ναυτιλιακών σπουδών, Πολίνα Πρέντου, MSc πολεοδόμο, ΥΔ ΕΜΠ και τη συμβολή επιστημόνων από τον χώρο της πολεοδομίας-χωροταξίας, της ναυτιλίας και της οικονομίας . Έχει ως στόχο να απαντήσει στο ερώτημα εάν το έργο της επέκτασης του λιμένα κρουαζιέρας στον Πειραιά μπορεί να αποδώσει σημαντικά οικονομικά οφέλη στην πόλη του Πειραιά, ποια είναι αυτά, για ποιον, και υπό ποιες προϋποθέσεις μπορούν να επιτευχθούν σε μια σταθερή και μόνιμη βάση. Εκτός από τις οικονομικές παραμέτρους, η κρουαζιέρα στον Πειραιά και κυρίως η σε εξέλιξη χωρική επέκτασή της στο λιμάνι, έχει εξίσου σημαντικές περιβαλλοντικές διαστάσεις. Αυτές έχουν παρουσιαστεί εκτενώς στις επάλληλες εκθέσεις του Εργαστηρίου Αστικού Περιβάλλοντος  και τα σχετικά στοιχεία, τα οποία δεν μπορούν παρά να συνυπολογιστούν ως προς το κόστος και το όφελος, επισημαίνονται επιγραμματικά σε σημεία της μελέτης. Σε αυτό το πλαίσιο, παρουσιάζονται εισαγωγικά η γεωγραφία του κλάδου κρουαζιέρας, πληροφορίες που εξηγούν την επί σειρά ετών συνεχόμενη ανάπτυξή του, καθώς και οι οικονομικές ωφέλειες από τη δραστηριότητα κρουαζιέρας στην Ευρώπη προκειμένου να δοθεί τεκμηριωμένα η εικόνα της τάξης των μεγεθών τους. Στη συνέχεια, περιγράφονται οι λόγοι για τους οποίους ένα λιμάνι πετυχαίνει ή όχι να λειτουργεί ως homeport, όπως και οι παράμετροι από τις οποίες εξαρτάται η επιτυχία αυτής της προσπάθειας. Προκειμένου να εντοπιστεί η θέση του λιμανιού του Πειραιά σε σχέση με τον ανταγωνισμό, περιγράφονται τα μεγέθη τα οποία αφορούν στη Μεσόγειο και τα μεγαλύτερα homeport λιμάνια της. Γίνεται αποτύπωση της οικονομικής συνεισφοράς της κρουαζιέρας στην Ελλάδα και τον Πειραιά και βάσει των αποτελεσμάτων, εκτίμηση για την ενίσχυση της ωφέλειας για την πόλη του Πειραιά μέσω της επιδιωκόμενης αύξησης της δραστηριότητας homeporting. Στο τελευταίο μέρος παρουσιάζεται το ιστορικό της ανάπτυξης των έργων κρουαζιέρας, το θεσμικό πλαίσιο χωρικού σχεδιασμού στο οποίο εντάσσονται, καθώς και τα κρίσιμα περιβαλλοντικά ζητήματα που σχετίζονται τόσο με τα έργα όσο και με τη συγκεκριμένη λειτουργία. Το κείμενο ολοκληρώνεται με την τελική αποτίμηση του επιχειρησιακού στόχου της επέκτασης του λιμένα κρουαζιέρας στον Πειραιά.
Το ερευνητικό πρόγραμμα «Προσφυγικές γειτονιές του Πειραιά: Από την ανάδυση στην ανάδειξη της ιστορικής μνήμης» υλοποιήθηκε από το Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και το Εργαστήριo Αστικού Περιβάλλοντος της... more
Το ερευνητικό πρόγραμμα «Προσφυγικές γειτονιές του Πειραιά: Από την ανάδυση στην ανάδειξη της ιστορικής μνήμης» υλοποιήθηκε από το Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών και το Εργαστήριo Αστικού Περιβάλλοντος της Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου και χρηματοδοτήθηκε από την Περιφέρεια Αττικής. Πραγματοποιήθηκε το χρονικό διάστημα Ιανουάριος 2017-Απρίλιος 2018. Επιστημνονικοί Υπεύθυνοι Δημήτρης Δημητρόπουλος Διευθυντής Ερευνών ΕΙΕ και Νίκος Μπελαβίλας Διευθυντής Εργαστηρίου Αστικού Περιβάλλοντος ΕΜΠ. Συντονίστρια Ελένη Κυραμαργιού, Δρ Ιστορίας. Ομάδα Έρευνας:
Μάνος Αυγερίδης, Ιστορικός, ΥΔ ΕΚΠΑ, συνεργάτης ΙΙΕ/ΕΙΕ
Άννα Λάμπρου, MSc Αρχιτέκτων-Πολεοδόμος, ΥΔ ΕΜΠ
Αλεξάνδρα Μούργου, MSc Αρχιτέκτων-Πολεοδόμος, ΥΔ ΕΜΠ
Λεονάρδος Στρυφούνιας-Πολέμης, Γεωγράφος
Πολίνα Πρέντου, MSc Αρχιτέκτων-Πολεοδόμος, ΥΔ ΕΜΠ
Κατερίνα Χριστοφοράκη, MSc Αρχιτέκτων-Πολεοδόμος, ΥΔ ΕΜΠ
Χρήστος Χρυσανθόπουλος, Ιστορικός, ΥΔ Παν. Πατρών, συνεργάτης ΙΙΕ/ΕΙΕ. Ειδικός συνεργάτης Γιώργος Βεράνης.
ΝΕΟΤΕΡΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΑΙ ΑΚΤΗΣ ΑΓΙΟΥ ΚΟΣΜΑ Έκθεση ιστορικής, αρχιτεκτονικής και τεχνικής τεκμηρίωσης κτιρίων και εγκαταστάσεων MODERN MONUMENTS OF ATHENS HELLINIKON AIRPORT AND AGHIOS KOSMAS COAST Report on the... more
ΝΕΟΤΕΡΑ ΜΝΗΜΕΙΑ ΑΕΡΟΔΡΟΜΙΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΚΑΙ ΑΚΤΗΣ ΑΓΙΟΥ ΚΟΣΜΑ
Έκθεση ιστορικής, αρχιτεκτονικής και τεχνικής τεκμηρίωσης
κτιρίων και εγκαταστάσεων

MODERN MONUMENTS OF ATHENS HELLINIKON AIRPORT AND AGHIOS KOSMAS COAST
Report on the historical, architectural and technical documentation
of buildings and facilities (Executive Summary)

The present Report documents the historical, architectural and technical significance of specific buildings, facilities and movable equipment still located in the area of former airport Hellinikon and Aghios Kosmas Coast. This report and its historical evaluation of monuments has been adopted in relevant resolutions of the School of Architecture/ National Technical University of Athens, of the Greek Section of ICOMOS and of the Greek Section of TICCIH.
The spatial complex of 630Ha hosts hundreds of buildings and facilities covering different operation periods of the area. The building stock covers up to 480 smaller and bigger buildings and permanent facilities’ structures.
A minimum number of the existing building stock has been evaluated as being of a significant value. The latter, together with the four already listed monuments, would permit in-situ preservation of the basic architectural, technical and historical evidence and of the social-historical memory of the site.
The building stock has been evaluated according to its historical, architectural, landscaping and technical value. The buildings proposed for preservation form three units of different qualities and characteristics, in line with the three main historical uses of the area.
Research Interests:
Ο 20ος αιώνας άλλαξε τον πλανήτη. Στην αρχή της εποχής, το 1900 μόλις ένας στους δέκα ανθρώπους κατοικούσαν σε πόλεις. Η συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων της γης ζούσε στην ύπαιθρο, σε κωμοπόλεις, χωριά, αγροκτήματα ή ακόμη και σε... more
Ο 20ος αιώνας άλλαξε τον πλανήτη. Στην αρχή της εποχής, το 1900 μόλις ένας στους δέκα ανθρώπους κατοικούσαν σε πόλεις.  Η συντριπτική πλειοψηφία των κατοίκων της γης ζούσε στην ύπαιθρο, σε κωμοπόλεις, χωριά, αγροκτήματα ή ακόμη και σε νομαδικές φυλές. Στο ξεκίνημα του 21ου αιώνα, στις πόλεις είχε μετακινηθεί ο μισός πληθυσμός της γης. Και οι προβλέψεις για το 2050 δείχνουν ότι αυτό το ποσοστό θα ανέβει στο 75%.