Stadler Rail
| Stadler Rail AG | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
| ||||
Stadler Rail Bussnang tijdens een open dag
| ||||
| Oprichting | 1942 / 1997 (Holding) | |||
| Oprichter(s) | Ernst Stadler | |||
| Sleutelfiguren | Peter Spuhler (President van de administratie)
Markus Bernsteiner (bedrijf) | |||
| Land |  Zwitserland
| |||
| Hoofdkantoor | Bussnang, Zwitserland
| |||
| Werknemers | 6.600 | |||
| Producten | spoorwegmaterieel | |||
| Omzet/jaar |  CHF 3,2 miljard (2019)
| |||
| Website | Stadler Rail AG | |||
| ||||
Stadler Rail AG is een Zwitserse fabrikant van rollend materieel met wereldwijd circa 6100 werknemers (2014). De hoofdvestiging is in Bussnang in het kanton Thurgau. De omzet was in 2012 ca. CHF 2,2 miljard. Het bedrijf heeft onder andere in Nederland onderhoudswerkplaatsen.
Geschiedenis
[bewerken | brontekst bewerken]In 1942 werd door Ernst Stadler een ingenieursbureau in Zürich opgericht. Drie jaar later werd begonnen met de productie van accu- en diesellocomotieven voor de rangeerdienst. Na de bouw van de eerste montagehal in Bussnang/TG in 1962 werd Stadler Rail AG in 1976 opgericht. Sinds 1984 worden hier railvoertuigen geproduceerd. Na de dood van Ernst Stadler in 1989 kocht werknemer Peter Spuhler het bedrijf. Onder deze nieuwe directeur-eigenaar heeft Stadler een grote groei doorgemaakt, van 18 naar 1000 man personeel. Spuhler is ook politicus: sinds 1999 is hij lid van de Nationale Raad voor de Zwitserse Volkspartij (SVP). In november 2015 werd Vossloh Rail Vehicles overgenomen door Stadler Rail en gaat verder als Stadler Rail Valencia.
Op zaterdag 20 mei 2017 werd ter gelegenheid van 75 jaar Stadler Rail Open dag gehouden in de werkplaatsen te Altenrhein (SG), Bussnang (TG) en Winterthur (ZH).[1]
Op 12 februari 2013 werd in Stadler-Inbetriebsetzungszentrum te Erlen de 100ste GTW voor Thurbo algeleverd. In 1996 bouwde Stadler Rail de eerste dieselelektrisch aangedreven GTW treinstellen voor de voormalige Mittelthurgaubahn (MThB). Twee jaar later volgden tien elektrisch aangedreven GTW treinstellen.
Stadler Rail is de enige eigenaar van Solaris Tram geworden na het kopen van 40% van de joint venture van CAF, het Zwitserse bedrijf dat op 19 november 2018 werd aangekondigd.[2]
Orders
[bewerken | brontekst bewerken]Op 24 augustus 2012 plaatsen de spoorwegondernemingen MBC een order voor 4 treinstellen, TRAVYS een order voor 3 treinstellen, MOB een order voor 4 treinstellen en TPF een order voor 6 treinstellen uit kanton Vaud een gemeenschappelijke order voor 17 treinstellen bestaande uit twee of drie rijtuigen. Later plaatsen TPC voor AOMC een order voor 7 treinstellen en MVR een order voor 4 treinstellen een gemeenschappelijke order voor 11 treinstellen bestaande uit twee rijtuigen (GTW). Alle 28 treinstellen worden tussen 2015 en juni 2016 geleverd.[3]
Op 11 mei 2016 werd bekend dat de Canadese Rocky Mountaineer tien dubbeldeks uitzichtrijtuigen heeft besteld. Deze rijtuigen worden vanaf 2018 door fabrieken in Duitsland en Zwitserland geleverd.[4]
Producten
[bewerken | brontekst bewerken]De volgende type treinen zijn per onderneming aangegeven:
- Variobahn, lagevloertram (overgenomen van Adtranz)
- TINA, lagevloertram
- Tango, stadtbahnvoertuig
- Citylink, tramtrein[5]
- Spurt, is treinstel voor Arriva
- Velios, was treinstel voor Veolia
- Be 4/8, treinstel voor onder andere Trogenerbahn (TB)
- Be 4/6, treinstel voor onder andere Forchbahn (FB)
- Diakofto - Kalavrita, BDmh 2Z+A/12, treinstel voor Diakofto Kalavrita Railway
- Diamant, treinstel voor BDWM Transport AG (BDWM)
- Diamant, treinstel voor Frauenfeld - Wil Bahn (FW)
- Diamant, treinstel voor Mariazellerbahn
- FC M4c-500, dieselelektrisch treinstel met tandrad aandrijving (FC)
- Komet, treinstel met tandrad aandrijving voor Matterhorn Gotthard Bahn (MGB)
- NExT, driedelig treinstel voor Regionalverkehr Bern-Solothurn (RBS)
- FINK, driedelig treinstel met tandrad aandrijving voor Zentralbahn (ZB)
- ADLER, zevendelig treinstel met tandrad aandrijving voor Zentralbahn (ZB)
- Spatz, driedelig treinstel zonder tandrad aandrijving voor Zentralbahn (ZB)
- STAR, treinstel voor Aare Seeland Mobil (ASm)
- Allegra, driedelig treinstel voor Rhätische Bahn (RhB)
- Allegra, vierdelig treinstel voor Rhätische Bahn (RhB)
- Retica30, vierdelig treinstel voor Rhätische Bahn (RhB)
- SURF, tweedelig treinstel met tandrad aandrijving voor Transports Publics du Chablais (TPC)
- SURF, tweedelig treinstel met tandrad aandrijving voor Transport Montreux-Vevey-Riviera (MVR)
- Alpina, tweedelig treinstel zonder tandrad aandrijving voor Montreux–Berner Oberland-Bahn (MOB)
- Alpina, tweedelig treinstel zonder tandrad aandrijving voor Chemin de fer Nyon-St.Cergue-Morez (NStCM)
- Alpina, driedelig treinstel zonder tandrad aandrijving voor TRAVYS
- Alpina, driedelig treinstel zonder tandrad aandrijving voor Transports Publics Fribourgeois (TPF)
- Alpina, treinstel zonder tandrad aandrijving voor Chemin de fer Bière-Apples-Morges (MBC)
- BOB ABt8, rijtuigen voor de Berner Oberland-Bahnen (BOB)
De volgende type treinen zijn als overzicht aangegeven:
- KISS, dubbeldeks treinstel, materieel voor onder meer Duitse en Zwitserse S-Bahn en Regiobahn.
- FLIRT (Flinker Leichter Innovativer Regional Triebzug), materieel voor onder meer Duitse en Zwitserse S-Bahnen.
- GTW (GelenkTriebWagen)
- WINK (Wandelbarer, Innovativer Nahverkehrs-Kurzzug), materieel voor onder andere Arriva
- Regio-Shuttle (product is overgenomen van Adtranz)
- SMILE ook bekend als Giruno, 29 elfdelige hogesnelheidstreinstellen vanaf 2019 voor SBB tussen Zwitserland en Italië.[6][7]
- EuroDual, een zes-assige elektrische locomotief met een dieselmotor voor niet- geëlektrificeerde spoorlijnen. Inzetbaar voor ieder stroomsysteem.
Verder produceert Stadler spoorwegmaterieel op maat voor smalspoor- en/of tandradspoorlijnen.
Locaties
[bewerken | brontekst bewerken]- Zwitserland
- Bussnang; hoofdvestiging sinds 1962; 1067 medewerkers (incl. Stadler Rail hoofdkantoor)
- productie van de GTW, Flirt, sinds 2010 (diesel)lokomotieven, kleine opdrachten en tandradvoertuigen.
- Stadler Bussnang AG
- Industriepark Altenrhein; 1997 van Schindler overgenomen; 400 medewerkers
- Stadler Altenrhein AG. In 2019 vernoemd in Stadler Rheintal AG.
- productie van personenwagens (Glacier Express), tussenwagens voor GTW, tussenwagens voor (SBB RABe 514), Niederflur-Express-Triebzug NExT voor (RBS) en Flirt (SOB), (TRN), Dosto treinen.
- Stadler Rheintal AG
- Winterthur; ex Winpro AG (ex SLM) op 7 september 2005 overgenomen; 250 medewerkers
- productie: draaistellen, revisie, service en tot 2010 (diesel)lokomotieven.
- Stadler Winterthur AG
- Biel/Bienne; 2004 van Swiss Metal Casting AG uit faillissement overgenomen
- Stadler Stahlguss AG
- Erlen (Thurgau); begin bouw: september 2009, op 22 oktober 2010 in gebruik genomen
- Controle- en inregelcentrum (IBS-Zentrum).
- Stadler Rheintal AG
- Duitsland
- Berlin-Pankow; 2000/2001 van Adtranz overgenomen; 550 medewerkers
- Productie, Flirt voor Duitsland, Regio-Shuttle overgenomen van ADtranz en diverse trams.
- Stadler Pankow GmbH
- Berlin-Reinickendorf; 2011 Nieuwe vestiging.
- Productie, GTW en Dosto voor Duitsland.
- Stadler Pankow GmbH
- Berlin-Hohenschönhausen; 2011 Nieuwe vestiging.[8]
- Productie, Variobahn (ook wel Variotram) voor Duitsland, Noorwegen en Engeland.
- Stadler Pankow GmbH
- Velten; 2002 Nieuwe vestiging.
- Stadler Pankow GmbH
- Weiden; 2005 van Partner für Fahrzeugausstattung (PFA) uit faillissement overgenomen; 90 medewerkers
- Stadler Weiden GmbH
- Ombouw spoor- en tramwegmaterieel, in 2008 gesloten.
- Diverse landen
- Boedapest (Hongarije);
- Stadler Szolnok Kft
- marketing en distributie en onderhoud
- Siedlce (Polen); opgericht: 2006
- Kouba, Algerije; opgericht: 2008
- Stadler Algérie Eurl
- Minsk, Wit-Rusland; opgericht: 2013
- Stadler Wit-Rusland
- Meran, Italie;
- Stadler Italien
- Linz, Oostenrijk
- Stadler Österreich
- Szolnok Vasuti Jarmügyarto, Hongarije
- Stadler Hongarije Kft
- Praag, Tsjechië
- onderzoek en ontwikkeling
- Stadler Praha, s.r.o.
- Valencia, Spain
- Stadler Rail Valencia S.A.U.
- Sydney, Australia
- Stadler Australia Pty Ltd
Onderhoud
[bewerken | brontekst bewerken]Stadler Rail heeft langlopende onderhoudscontracten in Duitsland, Hongarije, Algerije, Oostenrijk, Italië, Polen, Noorwegen en Zweden en heeft werkplaatsen in deze landen.
Nederland
[bewerken | brontekst bewerken]Aanvankelijk werd het onderhoud uitgevoerd bij Voith Railservices B.V. maar in februari 2014 zijn de Nederlandse vestigingen van Voith overgenomen door Stadler Service Nederland B.V. In Nederland heeft Stadler vier werkplaatsen voor onderhoud: Leeuwarden, Venlo, Hengelo en Blerick. Het hoofdkantoor is gevestigd in Apeldoorn.[9]
Werkplaatsen
[bewerken | brontekst bewerken]- Leeuwarden, onderhoud treinstellen van het type Spurt in gebruik bij Arriva
- Venlo, voorheen onderhoud treinstellen van het type Velios in gebruik bij Veolia, sinds eind 2016 voor onderhoud treinstellen van het type GTW, Lint en FLIRT in gebruik bij Arriva tevens ook het onderhoud van de Breng GTW van Connexxion
- Hengelo, onderhoud van treinstellen van het type Keolis FLIRT en een aantal FLIRT's van eurobahn.
- Blerick is een refit-locatie.
Oostenrijk
[bewerken | brontekst bewerken]ÖBB-Technische Services-GmbH en Stadler Rail gaan een Joint Venture aan onder de naam ÖBB Stadler Service GmbH.
- Wenen, vanaf 2018 onderhoud treinstellen van het type KISS van WESTbahn Management GmbH.[10]
Externe link
[bewerken | brontekst bewerken]- (de) (en) Officiële website
- ↑ (de) JUBILÄUM 75 JAHRE STADLER: TAG DER OFFENEN TÜR
- ↑ (en) Stadler becomes sole owner of Solaris Tram 20-11-2018
- ↑ (de) Gemeinsame Ausschreibung für Anschaffung von Rollmaterial: STADLER-Züge für 6 Westschweizer Unternehmen[dode link]
- ↑ (de) Rocky Mountaineer aus Kanada bestellt bei Stadler 10 Doppelstock-Aussichtswagen[dode link]
- ↑ (en) Stadler CITYLINK Tram-Trains for South Wales Metro
- ↑ (en) Stadler wins Gotthard base tunnel high speed train contract
- ↑ (de) Stadler Rail gewinnt Ausschreibung für NEAT-Züge
- ↑ (de) Stadler Pankow GmbH eröffnet neues Werk in Berlin-Hohenschönhausen
- ↑ Stadler Rail neemt onderhoudsbedrijf Voith over
- ↑ (de) ÖBB und Stadler gründen Joint Venture zur Instandhaltung der WESTbahn Flotte in Wien
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Stadler Rail op de Duitstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.