Coelurosauravus
| Coelurosauravus Status: Uitgestorven, als fossiel bekend Fossiel voorkomen: Laat-Perm | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| |||||||||||||
| Taxonomische indeling | |||||||||||||
| |||||||||||||
| Geslacht | |||||||||||||
| Coelurosauravus Piveteau, 1926 | |||||||||||||
| Typesoort | |||||||||||||
| Coelurosauravus elivensis | |||||||||||||
| |||||||||||||
| |||||||||||||
Afbeeldingen op  Wikimedia Commons
| |||||||||||||
Coelurosauravus op  Wikispecies
| |||||||||||||
| |||||||||||||
Coelurosauravus[1][2] is een geslacht van uitgestorven reptielen die leefden tijdens het Laat-Perm.[3]
Kenmerken
[bewerken | brontekst bewerken]Net als Kuehneosaurus, Icarosaurus, Sharovipteryx, de enige recent bekende Mecistotrachelos en de recente vliegers, zoals het vliegend draakje[3] (Draco volans) uit Zuidoost-Azië, had Coelurosauravus een vlieghuid (spanwijdte dertig centimeter) waarmee hij door de lucht kon glijden. In tegenstelling tot alle andere zwevende reptielen, werd de vlieghuid bij Coelurosauravus niet overspannen door botten die al aanwezig waren bij zijn niet-zwevende voorouders (ledematen of verlengde ribben). In plaats daarvan zijn de achtentwintig paar gebogen beenstaven, die aan de zijkant van de ribbenkast zijn bevestigd, volledig nieuwe structuren.[3] Deze botten werden (dermaal) in de huid gevormd. Dergelijke huidbeenderen komen voor bij tal van reptielen, waaronder bij krokodilachtigen. Daar worden ze osteodermen genoemd en maken ze meestal deel uit van een soort pantser. De schedel met de grote oogkassen was aanzienlijk lichter dan bij andere vroege Diapsida. Aan de achterzijde van de kop bevond zich een soort kraag.
Leefwijze
[bewerken | brontekst bewerken]Deze gemiddeld veertig centimeter lange reptielen waren geheel aangepast aan het maken van glijvluchten, waarbij de poten werden gespreid om de valsnelheid te verminderen. De dieren leefden vermoedelijk in bosrijke gebieden, waar ze van boom naar boom zweefden. Het waren omnivoren, die leefden van zowel dierlijk als plantaardig voedsel.
Vondsten
[bewerken | brontekst bewerken]Fossielen werden gevonden in Madagaskar.
Classificatie
[bewerken | brontekst bewerken]Sinds Jean Piveteau voor het eerst de Coelurosauravus elivensis uit de zoetwatersedimenten van de Madagassische Sakamenaformatie in 1926 beschreef, zijn meer dan twintig fossiele exemplaren toegewezen aan het taxon Coelurosauravus. Een skelet ontdekt in koperleisteen in de buurt van Eisleben, dat Otto Jaekel al had gekocht voor de collectie van de Universität Greifswald in 1913, werd door Johannes Weigelt in 1930 beschreven als Paleochamaeleo jaekeli. Hoewel het Jaekel-exemplaar destijds werd aangeboden als een 'vliegende sauriër', interpreteerde Weigelt de botten van de zweefvleugels als toevallig met het reptielskelet ingebedde vinnen van een coelacant. Omdat de generieke naam Paleochamaeleo al was toegewezen aan een fossiel geslacht, werd de naam later gewijzigd in Weigeltisaurus jaekeli. In 1987 werden alle vondsten van Weigeltisaurus en Coelurosauravus, evenals een uit 1930 door Weigelt als Gracilisaurus ottoi beschreven exemplaar uit het koperleisteen, opnieuw geëvalueerd en gecombineerd in het geslacht Coelurosauravus met het type Coelurosauravus elivensis.[4] De soort Daedalosaurus madagascariensis, die in 1978 uit Madagaskar werd beschreven, was in 1982 al synoniem met Coelurosauravus elivensis.
In een fylogenetische analyse werd Coelurosauravus, samen met Longisquama en de Drepanosauriden toegewezen aan de groep Avicephala, die buiten de Neodiapsida ligt. Dit betekent dat Coelurosauravus meer in de verte verwant is met schubreptielen, krokodillen en vogels.
Literatuur
- Parker, Steve. Dinosaurus: the complete guide to dinosaurs. Firefly Books Inc, 2003. Pg. 98
- Lambert D, Naish D, and Wyse E (2001) Encyclopedia of Dinosaurs and Prehistoric Life, p.77, Dorling Kindersley Limited, London. ISBN 0-7513-0955-9
- Evans SE (1982) Gliding reptiles of the Upper Permian. Zoological Journal of the Linnean Society, 76:97–123.
- Evans SE, Haubold H (1987) A review of the Upper Permian genera Coelurosauravus, Weigeltisaurus and Gracilisaurus (Reptilia: Diapsida). Zool J Linn Soc, 90:275–303.
- Frey E, Hans-Dieter Sues H-D, Munk W (1997). Gliding Mechanism in the Late Permian Reptile Coelurosauravus. Science Vol. 275. no. 5305, pp. 1450 - 1452 DOI: 10.1126/science.275.5305.1450
Noten
- ↑ Coelurosauravus. www.prehistoric-wildlife.com. Gearchiveerd op 24 januari 2022. Geraadpleegd op 04-12-2022.
- ↑ Fossilworks: Coelurosauravus. www.fossilworks.org. Geraadpleegd op 04-12-2022.
- ↑ a b c Dixon, Dougal (2001). Dinosauriërs In De Lucht. Corona Gidsen, p. 2. ISBN 9780783547602.
- ↑ Pskhun, Species New to Science: [Paleontology • 2022 The Postcranial Skeleton of the Gliding Reptile Coelurosauravus elivensis Piveteau, 1926 (Diapsida: Weigeltisauridae) from the late Permian of Madagascar]. Species New to Science (14 september 2022). Gearchiveerd op 4 december 2022. Geraadpleegd op 04-12-2022.
- Dit artikel of een eerdere versie ervan is een (gedeeltelijke) vertaling van het artikel Coelurosauravus op de Duitstalige Wikipedia, dat onder de licentie Creative Commons Naamsvermelding/Gelijk delen valt. Zie de bewerkingsgeschiedenis aldaar.