Catharina van Aragon

Catharina van Aragon
	1485-1536
Koningin van Engeland
Periode	1509-1533
Voorganger	Elizabeth van York
Opvolger	Anna Boleyn
Vader	Ferdinand II van Aragon
Moeder	Isabella I van Castilië
Dynastie	Huis Trastámara
Broers/zussen	Johanna van Castilië
Partner	Arthur Tudor (1501-1502), Hendrik VIII (1509-1533)
Kinderen	7
	Handtekening

Catharina van Aragon (Alcalá de Henares, 16 december 1485 — Kimbolton, 7 januari 1536) was koningin van Engeland van 1509 tot 1534. Zij was een dochter van het Spaanse katholieke koningspaar Ferdinand en Isabella en een jongere zuster van Johanna de Waanzinnige.

Haar opvoeding

Catharina’s opvoeding stond in het teken van het wetenschappelijk onderwijs en het katholieke geloof. Haar opvoeders onderwezen haar in "vrouwelijke" bezigheden als borduren en naaien en in absolute gehoorzaamheid aan de man. Toch kreeg zij ook de kans zich tot een aanzienlijk intellectueel niveau te ontwikkelen; Catharina beheerste Latijn en was op de hoogte van de laatste theologische opvattingen. Ze werd enerzijds omschreven als een uiterst vrome vrouw, anderzijds, door Thomas Cromwell, als iemand die, was ze geen vrouw geweest, alle helden van haar tijd had kunnen verslaan.^[1]

Huwelijk

Er werd al op 14 november 1501 een huwelijk gesloten, met de vijftienjaar oude Arthur Tudor, prins van Wales, oudste zoon van Hendrik VII van Engeland,(gearrangeerd toen zij 3 jaar oud was) die echter al in 1502 stierf als gevolg van een ernstige infectieziekte die Catharina zelf ternauwernood overleefde. Om de aanzienlijke bruidsschat te kunnen behouden, verloofde de koning haar aanstonds met zijn tweede zoon, die op dat moment slechts twaalf jaar oud was; de latere Hendrik VIII. Deze verzette zich aanvankelijk, maar op 11 juni 1509, na de dood van zijn vader, trouwde hij dan toch met Catharina. Bij haar komst nam ze een aantal trompettisten mee, waaronder John Blanke.

Catharina als regentes

In 1513 verliet Hendrik Engeland om oorlog te voeren met Frankrijk. In dat jaar trad Catharina op als regentes, ze bewees zich als een uitstekend leider. Zij had ongekende macht voor een vrouw. Zij leidde de raad die Engeland moest regeren. Tevens werd onder haar supervisie de bevoorrading van het leger goed geregeld. Toen Hendrik Engeland verliet, verklaarde Hendriks Schotse neef Jacobus IV de oorlog aan Engeland en trok met zijn leger zuidwaarts. Catharina gaf orders aan generaals en marcheerde met een gedeelte van het Engelse leger naar het noorden. Zij voerde het leger aan tijdens de slag bij Flodden Field op 9 september 1513. De koningin versloeg de Schotten en Jacobus werd in de strijd gedood. Met deze triomf op haar conto was zij de meerdere van haar man, die in Frankrijk slechts enkele overwinningen had geboekt.

Catherina was in totaal zeven keer zwanger. Slechts een kind bleef leven:

In augustus 1509, twee maanden na de bruiloft, werd de eerste zwangerschap van Catherina aangekondigd. Op 31 januari 1510 bracht ze een doodgeboren meisje ter wereld.
In mei 1510, vier maanden na het verlies van haar eerste kind, kondigde Catherine haar tweede zwangerschap aan. Een zoon, Henry, hertog van Cornwall, werd geboren op 1 januari 1511. Ter ere van hem werden geweren afgevuurd vanuit de Tower of London en werden de stadsklokken geluid, bakens aangestoken en gratis wijn uitgedeeld aan de hele bevolking. Vijf dagen na zijn geboorte, op 6 januari 1511, werd de prins gedoopt in Richmond Palace, zijn peetouders waren de aartsbisschop van Canterbury, de graaf van Surrey en de gravin van Devon. Op 22 februari 1511, slechts 52 dagen oud, stierf de jonge prins plotseling. Er werd gezegd dat hij stierf aan een darmaandoening.
Begin 1513 was Catherine weer zwanger. Op 30 juni 1513 werd Catherine achtergelaten als regent in Engeland toen Hendrik VIII ging vechten in Frankrijk. Op 17 september 1513 beviel zij vroegtijdig van een jongen die doodgeboren was, danwel kort na de geboorte stierf.
In juni 1514 kondigde Catherine haar vierde zwangerschap aan. Op 8 januari 1515 beviel ze van een doodgeboren jongen.
In de zomer van 1515 kondigde Catherine haar vijfde zwangerschap aan; er was echter minder hoop op een erfgenaam na haar eerdere mislukte zwangerschappen. Op 18 februari 1516 bracht Catherine om 4 uur een gezond meisje ter wereld in Greenwich Palace, Kent. Ze werd Mary genoemd en werd drie dagen later (21 februari) gedoopt met een grote ceremonie in de Church of Observant Friars. Ondanks zijn duidelijke teleurstelling zei Hendrik VIII dat als het dit keer een meisje was, er zeker jongens zouden volgen.
In de herfst van 1517 kreeg Catherine opnieuw een miskraam.
In februari 1518 kondigde Catherine haar zevende zwangerschap aan. In maart bezocht ze het Merton College, Oxford en maakte ook een bedevaart naar het heiligdom van St. Frideswide en vroeg om een gezonde zoon. Op 10 november 1518 beviel ze van een dochter, maar het kind was zwak en leefde slechts een paar uur.

Geforceerde scheiding

Om dynastieke redenen hoopte de koning op een mannelijke erfgenaam. Mede doordat uit het huwelijk verder geen levensvatbare kinderen meer werden geboren wendde hij zich van haar af, begon een verhouding met hoofddame Anna Boleyn en zocht naar een geldige reden om zich van Catharina te laten scheiden. Negen jaar lang werd ze door Henry vervolgd met allerlei pogingen om het huwelijk te ontbinden. Henry werd geholpen door de lord-kanselier, kardinaal Thomas Wolsey, die wist te verklaren dat een huwelijk met een schoonzuster volgens de Bijbelse overlevering onwettig en incestueus was.^[2] Dit voorschrift geldt echter voor een levende broer; wat het leviraatshuwelijk aangaat zegt de Bijbel het tegendeel.^[3] Ook al had de paus in dit geval de dispensatie verleend, toch beschouwde Wolsey het huwelijk, om de koning ter wille te zijn, als ongeldig, wegens een kleine formele onjuistheid.

Catharina verzette zich daartegen en bracht het voor de rechtbank. Toen zij gesproken had verliet zij de zaal, de heren verbijsterd achterlatend. Zij wist dat zij geen schijn van kans maakte, doordat Hendrik de rechters in zijn zak had. Het volk juichte haar niettemin toe, want iedereen zag haar als de enige koningin. Catharina was uiterst geliefd onder het volk, vroom, sociaal en zelfbewust als zij was. De rechters beslisten in haar tegendeel.^[4]

In 1533 liet Hendrik VIII het huwelijk met Catharina ontbinden door bisschop Thomas Cranmer. Op 23 mei 1533 was Catharina haar titel van koningin kwijt. In 1534 voerde Hendrik de Act of Supremacy in, waarmee hij zich losmaakte van de katholieke Kerk en zichzelf tot hoofd van een nieuwe protestante Anglicaanse Kerk verklaarde. Niets stond een huwelijk tussen hem en Anna Boleyn toen meer in de weg.

Catharina's aftocht

Catharina werd verbannen van het hof en haar dochter Maria werd als onwettig kind gezien. Zij moest haar laatste jaren in afgelegen kastelen doorbrengen. Hendrik probeerde haar hiermee te breken, maar tot op het einde bleef zij haar brieven ondertekenen met Catherine the Queen.

Op 7 januari 1536 stierf Catharina aan een vorm van kanker. Zij werd begraven als de prinses van Wales, niet als koningin van Engeland. Hendrik noch hun dochter Maria waren aanwezig bij de begrafenis in de kathedraal van Peterborough. Hendrik had Maria verboden de begrafenis te bezoeken.

Catharina van Aragon werd geroemd om haar intelligentie, onverzettelijkheid en vroomheid. Catharina's enige dochter, de toen twintigjarige Maria, werd door Hendrik aanvankelijk als bastaard beschouwd, maar na de onthoofding in datzelfde jaar van zijn tweede vrouw Anna Boleyn weer in genade aangenomen, omdat de op dat moment enige andere potentiële erfgenaam, Elizabeth I, pas drie jaar oud was. Maria, bijgenaamd de Katholieke of de Bloedige (Bloody Mary), zou koningin van Engeland zijn van 1553 tot 1558.

Kwartierstaat (voorouders)

Ferdinand I van Aragon
(1380-1416)

Eleonora Urraca van Castilië
(1374-1435)

Fadrique Enríquez
(1390-1473)

Mariana Fernández
de Córdoba y Ayala
(1394-1431)

Hendrik III van Castilië
(1379-1406)

Catharina van Lancaster
(1373-1418)

Johan van Portugal
(1400-1442)

Isabella van Bragança
(1402-1465)

Johan II van Aragón
(1398-1479)

Johanna Enríquez
(1425-1468)

Johan II van Castilië
(1405-1454)

Isabella van Portugal
(1428-1496)

Ferdinand II van Aragon
(1452-1516)

Isabella I van Castilië
(1451-1504)

Isabella van Asturië
(1470-1498)

Johan van Aragon
(1478-1497)

Johanna van Castilië
(1479-1555)

Maria van Aragon
(1482-1517)

Catharina van Aragon
(1485-1536)

Literatuur

Jean Plaidy - Katharine: the Virgin Widow (1961)
Jean Plaidy - The Shadow of the Pomegranate (1962)
Jean Plaidy - The King's Secret Matter (1962)
Julia Fox - Sister Queens: Katherine of Aragon and Juana Queen of Castile (2011)

Noot

↑ Catherine of Aragon, Biography,
↑ Leviticus 20:21: "Wanneer een man de vrouw van zijn broeder heeft genomen, is dat onreinheid; hij heeft de schaamte van zijn broeder ontdekt; zij zullen zonder kinderen zijn.
↑ Deuteronomium 25:5-19: "Wanneer twee broers bij elkaar wonen en een van hen sterft zonder dat hij een zoon heeft, dan mag zijn weduwe niet de vrouw worden van iemand buiten de familie. Haar zwager moet met haar slapen; hij moet haar tot vrouw nemen en de zwagerplicht tegenover haar vervullen."
↑ Alexandra L. George, revisie van het origineel door Brian Frable (1998) en de revisie van Paul Lindenmuth (2000) Catherine of Aragon, Queen of England (2006). Gearchiveerd op 4 juni 2023.

Zie de categorie Catherine of Aragon van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.

[1] Catherine of Aragon, Biography,

[2] Leviticus 20:21: "Wanneer een man de vrouw van zijn broeder heeft genomen, is dat onreinheid; hij heeft de schaamte van zijn broeder ontdekt; zij zullen zonder kinderen zijn.

[3] Deuteronomium 25:5-19: "Wanneer twee broers bij elkaar wonen en een van hen sterft zonder dat hij een zoon heeft, dan mag zijn weduwe niet de vrouw worden van iemand buiten de familie. Haar zwager moet met haar slapen; hij moet haar tot vrouw nemen en de zwagerplicht tegenover haar vervullen."

[4] Alexandra L. George, revisie van het origineel door Brian Frable (1998) en de revisie van Paul Lindenmuth (2000) Catherine of Aragon, Queen of England (2006). Gearchiveerd op 4 juni 2023.

[1]

[2]

[3]

[4]