Park Nazzjonali ta' Lushan
Il-Park Nazzjonali ta' Lushan jew tal-Muntanja Lu[1] (biċ-Ċiniż simplifikat: 庐山; biċ-Ċiniż tradizzjonali: 廬山; bil-Pinjin: Lúshān, bil-Gan: Lu-san) huwa park nazzjonali li jinsab f'Jiujiang, iċ-Ċina. Il-muntanja Lu kienet magħrufa wkoll bħala Kuanglu (biċ-Ċiniż: 匡廬) fil-qedem. Il-muntanja u l-inħawi tal-madwar ġew iddeżinjati uffiċjalment bħala l-Park Nazzjonali ta' Lushan, u l-muntanja hija waħda mill-iżjed muntanji rinomati fil-pajjiż. Il-Muntanja Lu tinsab primarjament fil-Belt ta' Lushan fi ħdan Jiujiang, għalkemm il-partijiet fit-Tramuntana tagħha jinsabu fid-Distrett ta' Lianxi f'Jiujiang. Il-katina muntanjuża b'għamla ovali hija twila madwar 25 kilometru (16-il mil) u wiesgħa 10 kilometri (6.2 mili), u madwarha hemm Jiujiang u x-xmara Yangtze fit-Tramuntana, Nanchang fin-Nofsinhar, u l-Lag ta' Poyang fil-Lvant. L-ogħla punt tagħha hija l-Quċċata ta' Dahanyang (biċ-Ċiniż: 大汉阳峰), għolja 1,474 metru (4,836 pied) 'il fuq mil-livell tal-baħar. Il-Quċċata ta' Dahayang hija waħda mill-mijiet ta' qċaċet weqfin li jinsabu 'l fuq mill-hekk imsejjaħ baħar ta' sħab li spiss jgħattu n-naħa t'isfel tal-muntanja għal saħansitra kważi 200 jum fis-sena.
Il-Muntanja Lu hija magħrufa għall-kobor, għal kemm hi wieqfa u għas-sbuħija tagħha, u hija attrazzjoni turistika prominenti fiċ-Ċina, speċjalment matul ix-xhur tas-sajf meta t-temp ikun iktar frisk fil-muntanja milli f'inħawi oħra. Il-muntanja u l-inħawi tal-madwar huma wkoll wieħed miċ-"ċentri spiritwali" taċ-Ċina, u fihom bosta tempji Buddisti u Daoisti minbarra t-tempji tal-Konfuċjaniżmu. Minħabba s-sbuħija naturali u l-importanza sagra tal-muntanja, il-Park Nazzjonali ta' Lushan tniżżel fil-lista tas-Siti ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-1996.[2] Il-Ġeopark Nazzjonali usa' tal-Glaċjazzjoni Kwaternarja ta' Lushan huwa membru tan-Network Globali ta' Ġeoparks tal-UNESCO.
Storja
[immodifika | immodifika s-sors]
Il-Muntanja Lu fiha siti u tempji importanti għad-Daoiżmu, għall-Buddiżmu (Mahayana), għall-Konfuċjaniżmu, u saħansitra għall-Kristjaneżmu.[3] Bejn it-386 u l-402 W.K., matul żmien id-dinastija Jin, Huiyuan stabbilixxa t-Tempju ta' Donglin u tal-Art Pura tal-Buddiżmu fuq ix-xaqlibiet tal-Muntanja Lu. Matul żmien id-dinastija Tang (618–907), it-tempji Daoisti nbnew fil-qrib biex fihom jinħażnu l-iskritturi sagri. L-Akkademja tal-Grotta taċ-Ċerva Bajda, stabbilita fid-940 W.K., ġiet żviluppata f'ċentru rinomat tar-riċerka akkademika matul żmien id-dinastija Song taħt id-direzzjoni tal-istudjuż tal-Konfuċjaniżmu Zhu Xi. L-akkademja baqgħet miftuħa b'mod kontinwu sa mill-inqas is-seklu 19. Strutturi Medjevali importanti oħra fuq il-muntanja jinkludu l-qabar tal-poeta famuż tad-dinastija Tang Tao Yuanming u l-paviljuni imperjali tad-dinastija Ming.
Il-poeta tad-dinastija Song Su Shi huwa magħruf għad-deskrizzjoni tiegħu tad-diffikultà li wieħed iqiegħed is-sbuħija tal-muntanja fi kliem, permezz tal-espressjoni tiegħu "Għaliex mhux jirnexxieli niddeskrivi l-għamla reali tal-Muntanja Lu? Għax jien stess ninsab fil-muntanja".[4]
Iktar 'il quddiem, Kuling fil-Muntanja Lu saret residenza tas-sajf għall-missjunarji tal-Punent fiċ-Ċina. Absalom Sydenstricker, missier iċ-Ċerva Perla, kien wieħed mill-ewwel ħames missjunarji li xtara proprjetà fit-territorju ta' Kuling fuq il-muntanja. L-iżvilupp ta' Kuling ġie istigat mir-Reverendu Edward Little u Dr. Edgerton H. Hart. L-erba' fundaturi prinċipali tal-Assoċjazzjoni tal-Infermiera taċ-Ċina u l-ewwel President tagħha, Caroline Maddock Hart, iltaqgħu f'Kuling sabiex jiffurmaw din l-assoċjazzjoni.[5][6]
Matul il-Marċ it-Twil, fil-bidu tal-1935, seħħet battalja fl-inħawi ta' bejn l-Armata l-Ħamra Ċiniż u l-forzi nazzjonalisti, li fiha Hu Yaobang, li iktar 'il quddiem sar is-Segretarju Ġenerali tal-Partit Komunista Ċiniż, indarab b'mod gravi.[7]
Il-Muntanja Lu fl-imgħoddi kienet imlaqqma bħala l-hsiatu (xiadu, il-"belt kapitali tas-sajf") tar-Repubblika taċ-Ċina. Chiang Kai-shek, il-mexxej taċ-Ċina f'dak iż-żmien, spiss kien iqatta' s-sjuf tiegħu fl-inħawi. F'Ġunju 1937, Zhou Enlai, li dak iż-żmien kien esponent ewlieni fil-Partit Komunista Ċiniż, iltaqa' ma' Chiang fuq il-muntanja biex jiddiskuti front magħqud kontra l-invażjoni Ġappuniża. F'Lulju 1937, Chiang Kai-shek ħabbar l-intenzjoni tiegħu favur mobilizzazzjoni sħiħa għal gwerra kontra l-Ġappun mill-Muntanja Lu. Fl-1946, wara l-gwerra, il-missjoni diplomatika speċjali tal-Istati Uniti mmexxija mill-Ġeneral George C. Marshall iltaqgħet ma' Chiang Kai-Shek biex jiġi diskuss ir-rwol taċ-Ċina wara t-Tieni Gwerra Dinjija.
Mao Zedong laqqa' tliet konferenzi kbar tal-uffiċjali għoljin tal-partit fil-Muntanja Lu, fl-1959, fl-1961 u fl-1970. Il-konferenza tal-1959 saret magħrufa bħala l-Konferenza ta' Lushan. Fil-laqgħa tneħħa l-Ġeneral Għoli tal-Gwerra Ċivili Ċiniża u tal-Gwerra Koreana Peng Dehuai, li kien kritiku rigward il-politiki tal-Qabża 'l Quddiem ta' Mao Zedong. Il-Konferenza ta' Lushan tal-1970 seħħet matul ir-Rivoluzzjoni Kulturali, u mmarkat iż-żieda tal-antagoniżmu bejn dawk li kienu leali lejn Mao u dawk li kienu leali lejn is-suċċessur magħżul tiegħu Lin Biao.
Fl-1980 il-film famuż Romance on Lushan Mountain, li nġibed għalkollox fuq il-Muntanja Lu, inħareġ għall-pubbliku u ntlaqa' tajjeb ħafna. Kien meqjus bħala l-iżjed film progressiv mill-istabbiliment taċ-Ċina Komunista, peress li kien hemm xena ta' bews fil-film, li kien meqjus bħala tabù pubbliku fiċ-Ċina ta' qabel ir-riformi u ta' qabel il-ftuħ. Għadu d-detentur ta' Rekord Dinji tal-Guinness għall-itwal l-ewwel turija ta' film f'ċinema wieħed" peress li baqa' jintwera fiċ-ċinema b'mod kontinwu mill-1980 sal-lum il-ġurnata.[8]
Sit ta' Wirt Dinji
[immodifika | immodifika s-sors]Il-Park Nazzjonali ta' Lushan ġie ddeżinjat bħala Sit ta' Wirt Dinji tal-UNESCO fl-1996.[2]
Il-valur universali straordinarju tas-sit ġie rrikonoxxut abbażi ta' erba' kriterji tal-għażla tal-UNESCO: il-kriterju (ii) "Wirja ta' skambju importanti ta' valuri umani, tul perjodu ta' żmien jew fi ħdan żona kulturali fid-dinja, dwar l-iżviluppi fl-arkitettura jew it-teknoloġija, l-arti monumentali, l-ippjanar tal-bliet jew id-disinn tal-pajsaġġ"; il-kriterju (iii) "Xhieda unika jew minn tal-inqas eċċezzjonali ta' tradizzjoni kulturali jew ta' ċivilizzazzjoni li għadha ħajja jew li għebet"; il-kriterju (iv) "Eżempju straordinarju ta' tip ta' bini, ta' grupp ta' siti jew ta' pajsaġġ arkitettoniku jew teknoloġiku li joħroġ fid-dieher stadju/i sinifikanti fl-istorja tal-bniedem"; u l-kriterju (vi) "Assoċjazzjoni diretta jew tanġibbli ma' avvenimenti jew ma' tradizzjonijiet ħajjin, ma' ideat jew ma' twemmin, jew ma' xogħlijiet artistiċi jew letterarji ta' valur universali straordinarju".[2]
Attrazzjonijiet u karatteristiċi
[immodifika | immodifika s-sors]
Fost l-attrazzjonijiet popolari fuq il-Muntanja Lu hemm l-Għerien Immortali (biċ-Ċiniż: 仙人洞), ir-Residenza ta' Meilu (biċ-Ċiniż: 美庐别墅), il-Quċċata tal-Ħames Irġiel Xjuħ (biċ-Ċiniż: 五老峰), l-Akkademja tal-Grotta taċ-Ċerva Bajda (biċ-Ċiniż: 白鹿洞书院), it-Tliet Fawwariet tal-Madum (biċ-Ċiniż: 三叠泉), il-Lag ta' Lulin (biċ-Ċiniż: 芦林湖), il-Fawwariet Termali ta' Lushan (biċ-Ċiniż: 庐山温泉), il-Ġnien Botaniku ta' Lushan (biċ-Ċiniż: 植物园), it-Tempju tal-Bambù (biċ-Ċiniż: 竹山寺), il-Pont ta' Guanyin (biċ-Ċiniż: 观音桥), il-Ġnien tal-Inwar tal-Ħawħ (biċ-Ċiniż: 桃花源), u l-Knisja Kattolika tal-Muntanja Lu (biċ-Ċiniż: 庐山天主堂).[9]
- Il-Ġnien Botaniku ta' Lushan fih għexieren ta' eluf ta' speċijiet ta' pjanti.
- Taħt il-Quċċata tal-Ħames Irġiel Xjuħ hemm l-Akkademja tal-Grotta taċ-Ċerva Bajda, li ssemmiet għall-poeta Li Bo (biċ-Ċiniż: 李渤; li ma għandux jitħawwad mal-poeta famuż Li Bai), li rabba ċerva bajda hemmhekk. Hija waħda mill-ogħla istituzzjonijiet tat-tagħlim fiċ-Ċina tal-qedem.
- Fil-Punent hemm il-Mogħdija tal-Fjuri li pprovdiet l-ispirazzjoni lil Bai Juyi, poeta famuż li għex matul żmien id-dinastija Tang.
- Bejn ix-xmara Yangtze u l-Lag ta' Poyang hemm il-Lag il-Kbir u l-Lag iż-Żgħir ta' Tianchi, il-Wied ta' Jingxiu, u l-Lag ta' Lulin. Max-xatt tat-Tramuntana tal-Lag ta' Lulin hemm il-Mużew tal-Muntanja Lu, fejn huma esposti bċejjeċ tal-fuħħar u tal-bronż li jmorru lura għal diversi perjodi taċ-Ċina tal-qedem, kif ukoll kalligrafija ta' żmien id-dinastija Tang u pitturi ta' żmien id-dinastiji Ming u Qing.
- Fiċ-ċentru (bejn tliet qċaċet), u f'altitudni ta' iktar minn kilometru 'l fuq mil-livell tal-baħar, hemm ir-raħal ta' Kuling, li huwa kkollegat b'awtostrada fil-katina muntanjuża ma' rħula ġirien fir-reġjun.
- It-te taċ-ċpar u tas-sħab ta' Lushan (biċ-Ċiniż simplifikat: 庐山云雾茶; biċ-Ċiniż tradizzjonali: 廬山云霧茶) famuż mad-dinja kollha jitkabbar fuq il-muntanja.
Klima
[immodifika | immodifika s-sors]| Data klimatika tal-Muntanja Lu (elevazzjoni ta' 1,165 metru (3,822 pied), temp. normali fl-1991–2020, temp. estremi fl-1981–2010) | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Xahar | Jan | Fra | Mar | Apr | Mej | Ġun | Lul | Aww | Set | Ott | Nov | Diċ | Sena |
| Temp. għolja rekord °C | 19.4 | 20.5 | 24.6 | 26.4 | 28.1 | 29.3 | 31.8 | 31.8 | 30.2 | 28.5 | 25.1 | 18.9 | 31.8 |
| Medja massima kuljum °C | 4.5 | 7.0 | 11.0 | 16.8 | 20.7 | 23.2 | 26.1 | 25.3 | 21.9 | 17.3 | 12.7 | 7.0 | 16.1 |
| Medja kuljum °C | 0.6 | 2.9 | 6.7 | 12.5 | 16.8 | 19.8 | 22.5 | 21.8 | 18.1 | 13.3 | 8.5 | 2.9 | 12.2 |
| Medja minima kuljum °C | −2.3 | −0.1 | 3.5 | 9.1 | 13.7 | 17.3 | 20.3 | 19.5 | 15.7 | 10.5 | 5.5 | −0.2 | 9.4 |
| Temp. baxxa rekord °C | −13.6 | −11.6 | −10.4 | −5.1 | 1.6 | 5.8 | 11.9 | 12.8 | 6.5 | −2.4 | −9.9 | −16.7 | −16.7 |
| Preċipitazzjoni medja cm | 85.3 | 98.5 | 167.9 | 202.2 | 251.2 | 306.1 | 274.2 | 290.3 | 147.8 | 97.4 | 83.0 | 61.7 | 2,065.6 |
| L-għola rekord °F | 66.9 | 68.9 | 76.3 | 79.5 | 82.6 | 84.7 | 89.2 | 89.2 | 86.4 | 83.3 | 77.2 | 66.0 | 89.2 |
| Medja massima kuljum °F | 40.1 | 44.6 | 51.8 | 62.2 | 69.3 | 73.8 | 79.0 | 77.5 | 71.4 | 63.1 | 54.9 | 44.6 | 61.0 |
| Medja kuljum °F | 33.1 | 37.2 | 44.1 | 54.5 | 62.2 | 67.6 | 72.5 | 71.2 | 64.6 | 55.9 | 47.3 | 37.2 | 54.0 |
| Medja minima kuljum °F | 27.9 | 31.8 | 38.3 | 48.4 | 56.7 | 63.1 | 68.5 | 67.1 | 60.3 | 50.9 | 41.9 | 31.6 | 48.9 |
| Rekord għat-temp. baxxa °F | 7.5 | 11.1 | 13.3 | 22.8 | 34.9 | 42.4 | 53.4 | 55.0 | 43.7 | 27.7 | 14.2 | 1.9 | 1.9 |
| Preċipitazzjoni medja pulzieri | 3.36 | 3.88 | 6.61 | 7.96 | 9.89 | 12.05 | 10.80 | 11.43 | 5.82 | 3.83 | 3.27 | 2.43 | 81.33 |
| Medja għall-jiem bil-preċipitazzjoni (≥ 0.1 mm) | 14.3 | 13.7 | 17.0 | 16.7 | 16.2 | 17.4 | 13.5 | 15.3 | 10.8 | 10.4 | 11.7 | 11.2 | 168.2 |
| Medja għall-jiem bil-borra | 9.3 | 6.7 | 3.5 | 0.1 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 1.3 | 5.2 | 26.1 |
| Medja tal-umdità relattiva (%) | 73 | 76 | 77 | 77 | 79 | 85 | 85 | 87 | 84 | 75 | 69 | 65 | 78 |
| Medja fix-xahar għas-siegħat bid-dawl tax-xemx | 112.3 | 102.4 | 112.9 | 130.4 | 136.5 | 111.4 | 175.7 | 153.9 | 147.6 | 158.8 | 144.0 | 142.7 | 1,628.6 |
| Perċentwal għall-possibilità tax-xemx | 35 | 32 | 30 | 34 | 32 | 27 | 41 | 38 | 40 | 45 | 45 | 45 | 37 |
| Sors: China Meteorological Administration[10] | |||||||||||||
Referenzi
[immodifika | immodifika s-sors]- ^ "庐山风景名胜区 - 中国旅游网". web.archive.org. 2022-10-05. Arkivjat mill-oriġinal fl-2022-10-05. Miġbur 2024-08-26.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
- ^ a b ċ "Lushan National Park". whc.unesco.org. Miġbur 2024-08-26.
- ^ "庐山—雄奇山水与人文历史的完美融合". web.archive.org. 2022-08-20. Arkivjat mill-oriġinal fl-2022-08-20. Miġbur 2024-08-26.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
- ^ Jin, Keyu (2023). The New China Playbook: Beyond Socialism and Capitalism. New York: Viking. p. 303. ISBN 978-1-9848-7828-1.
- ^ Crawford, Stanley (2014). The History of Lushan & Kuling (2nd revised ed.). Phoenix, Arizona. ISBN 978-0-9916082-7-0.
- ^ Green, Cathleen; Crawford, Stanley (2014). Wuhu Missionaries: Dr. Edgerton Haskell Hart & Caroline Maddock Hart (2nd ed.). Phoenix, Arizona. ISBN 978-0-9916082-3-2. OCLC 897465858.
- ^ Lee, Khoon Choy (2005). Pioneers of Modern China: Understanding the Inscrutable Chinese (Illustrated ed.). World Scientific. p. 310. ISBN 9789812566188.
- ^ Kim, Sangkyun; Reijnders, Stijn (2017). Film Tourism in Asia: Evolution, Transformation, and Trajectory. Springer. p. 54. ISBN 9789811059094.
- ^ "Mount Lu | China & Asia Cultural Travel". web.archive.org. 2021-08-21. Arkivjat mill-oriġinal fl-2021-08-21. Miġbur 2024-08-26.Manutenzjoni CS1: BOT: url-oriġinali status mhux magħruf (link)
- ^ {{cite web |url=http://data.cma.cn/data/weatherBk.html |script-title=zh:中国气象数据网 – WeatherBk Data |publisher=|publisher=China Meteorological Administration |language = zh-hans