Vener (pianeta)

Chest artícol a l'è scricc in Lumbàrt, ortograféa orientàl unificàda.

Véner
Nigoi de l'atmosfera de Véner
Stella mader	Sul
Classificazion	Pianeta terrestre
Parameter orbital
(a l'epoca J2000)
Semiass maggior	108 208 926 km 0,72 333 199 UA
Periaster	107 476 002 km 0,71 843 270 UA
Afaster	108 941 849 km 0,72 823 128 UA
Circonf. orbitala	6,8 × 108 km 4,545 UA
Period orbital	224,70059 dé (0,6151970 agn)
Period sinodegh	583,92 dé (1,598687 agn)
Velocità orbitala	34,784 km/s (min) 35,020 km/s (media) 35,259 km/s (max)
Inclinazion orbitala	3,39471°
Inclinazion dal equat. del Sol	3,86°
Ecentricità	0,00677323
Longituden del noeud ascendent	76,68069°
Argom. del perieli	54,85229°
Satellit	nisü
Anel	0
Dati fisegh
Diameter medi	12 103,7 km
Superfiss	4,6 × 1014 m²
Volum	9,28 × 1020 m³
Massa	4,8685 × 1024 kg
Densità media	5,204 × 103 kg/m³
Acceleraz. de gravità in superfiss	8,87 m/s² (0,904 g)
Velocità de fuga	10,4 km/s
Period de rotazion	243 dé
Velocità de rotazion (a l'equatur)	1,81 m/s
Inclinazion assiala	177,36°
Temperatura superficiala	653 K (380 °C) (min) 737 K (464 °C) (media)
Pression atm.	93 000 hPa
Albedo	0,65
Dati d'osservazion
Magnituden app.	-4,6 (media)
Magnituden app.	−4,8

Véner fotografàt del telescòpio spasiàl Hubble

Véner l'è 'l segónt pianéta del Sistema Solar en ùrden de distànsa del Sul, conden orbita quàze rotónda sö la quàla el fà 'n gir entréch entùren al Sul en 224,7 dé terèstri. El ciàpa el sò nòm de la Dea de la mitulugìa romàna de l'amùr e de la belèsa.

L'è l'ogèt natüràl piö lüminùs endel ciél de nòt, dopo de la Lüna, condena magnitüden aparènta de -4,6, e per chèsta rizù l'è cunusìt amò de l'antichità. Véner el rìa a la sò lüminusità piö fòrta póch prìma che 'l fàghe dé o póch dòpo che 'l nàghe zó 'l Sul e l'è per chèsto che de spès l'è stat ciamàt dei pòpoi antìch "Stèla de la Dé" o "Stèla de la Séra".

L'è clasificàt come 'n pianeta terèstre e 'l vé definìt come 'l pianéta zemèl de la Tèra perchè 'l g'ha 'na dimensiù e 'na màsa mìa tat diferènta. La sò atmosféra l'è furmàda perlopiö de anidride carbonica e l'è 'n bel pó piö spèsa de chèla terèstre, tat che la presiù al söl l'è 92 ólte piö àlta de chèla de la Tèra. La densità e la cumpuzisiù de l'atmosféra le créa 'n efèt sèra isé grant che i la pórta a éser el pianéta piö calt del sistema solar.

Véner l'è cuarciàt zó de 'n strat de nìgoi spès spès e che riflèt fés la lùce del Sul. I nìgoi i è furmàcc perlopiö de àcit solfòrich che l'empedés de éder diretamènte la süperfìce del de fò.

El g'ha nisü satèlite natüràl che ghe gìra entùren e gnanche 'l g'ha anèi. El camp magnétich l'è 'n bel tòch piö fiàch de chèl de la Tèra.

Paràmeter urbitài e rotasiù

Confront 'ntra la revulusiù de Véner (riga zàlda) e de la Tèra (riga blö) entùren al Sul

L'orbita de Véner l'è quàze rotónda, la g'ha 'n ecentricità urbitàla de mé del 1% e 'na distànsa média del Sul de 108 miliù de chilòmeter. Véner l'è 'l pianéta che rìa piö derènt a la Tèra e 'n ocaziù de le cungiunsiù inferiùre, la distànsa média 'ntra Véner e la Tera l'è de presapóch 41 miliù de chilòmetri. El g'ha 'na velocità orbitàla de 35 km/s, e 'l ghe mèt 224,7 dé a fà 'n gir entréch entùren al Sul. La rotasiù de Véner entùren al sò as, che l'è mai stàda cunusìda 'nfìna a la segonda metà del sècol XX, l'è 'n diresiù contrària a chèla de quàze töcc i óter pianéta del nòst sistéma solàr (moimènt retrògret cioè 'n sèns oràre). La rotasiù l'è lènta fés, difàt en dé de Véner el düra piö o méno 243 dé terèster e l'è piö lónga del perìot de revulusiù entùren al Sul, condena velocità a l'equatùr de apéna 6,5 km/h, e chèsto völ dì che sö Véner el dé el düra de piö de l'an. Però per 'n oservadùr sö la superfìcia de Véner 'ntra n'alba e l'ótra pasarès apéna 117 dé terèster perchè entàt che 'l pianéta el gìra entùren a sè stès en sèns retrògret, el se spòsta apò a dré a l'òrbita, conden moimènt de revulusiù che và 'n sènso contràre a chèl de rotasiù. Isé el stès pónt sö la superfìcia el se vé a troà endèla stèsa puzisiù en rapórt al Sul ogna 117 dé terèster.