Ebola

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mofers. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Lèt good op 't veurbehawd bie medische informatie.
Gank bie gezóndjheidsklachte nao 'nen hoesdokter.

Ebola of ebola hemorragische koors is 'n bie miense veurkómmendje virusgekrenkdje die wuuertj veroearzaak door 't ebolavirus. De gekrenkdje is zeldzem en kump veur inne vorm van regionaal oetbraken in lenj in Midden-Afrika. De naam ebola kump vanne gelieknamige reveer, de Ebola in Kongo-Kinshasa (of Zaïre), wo in 1976 'n twieëdje oetbraak plaatsvónj en ebola veur 't ieës door Peter Piot woort herkèndj en aangetuuendj inne plaats Yambuku, gelaengen op 95 kilomaeter vanne reveer. De aandeuning veroearzaak e hoeag sturfdjeciefer en besjikbaar taengen 't virus is nag gein specifieke behanjeling of genaesmiddel.

Symptonen en krenkdjeverloup

De incubatieperiood van ebola is twieë toet einentwintjig daag. Meistes óntwikkeltj de patieënt nao zeve daag de ieëste gekrenkdjeversjiensele. Naodet de ieëste symptone zich veurdoon, namelik koors, zwaor koppien en sterke piensjeute, kan de gekrenkdje snel verergere. 'n Atypisch symptoom is de hik, waat de helf vanne patiënte truf.

Inne begin vanne gekrenkdje zal de patiënt neet-specifieke griepechtige symptone vertuuene, wie kaelpien, koors en algemein malaes. Dees symptome kómme snel opzètten en verergene snel. Kop-, spier- en gewerfpien, koors mit kaaj rillinge, gein aetlös en e zwaakdjegeveul zeen de meis-veurkómmendje vreug symptome.

'ne Vlekvörmendjen hoedoetslaag vertuuentj zich sómtieds róndj daag vief vanne infectie, veurnamelik oppe rómp. Dezen oetslaag is neet hieël kènmirkendj es 't slechs in zoeaget 15% vanne gevalle veurkump. Daonao volge maag-dermklachte wie boekpien, käöken en diarree. Teikene van aantasting en bleujing vanne sliemvleze zeen: binjvleesóntstaeking, lestig en pienlik slikken en bleujingen op versjillige plaatse van 't maag-dermstèlsel. Bleujinge vanne sliemvleze kómmen inne helf vanne gevalle veur. In volgendje fases kónne wiejer bleujinge, óntstaeking vanne hertspier en lóngeudeem veurkómme.

Inne twieëdje krankewaek zuutj me inne regel 't begin van herstèl of wiejer verslechterig mit diffuus bloodstolling inne vate, algemein orgaanfalen en sjók. Wen de patieënt ane infectie sturf, gebeurtj dit meistes oppe twieëdje waek. Herstèl doertj lang. Gedoerendje dees periood zuutj me regelmaesig complicaties wie teelbalóntstaeking, laeveróntstaeking, gewerfpien, óntstaeking van rögk- of beinmarg en ougvleesóntstaeking.

Epidemie in Wès-Afrika (2014)

De oetbraak van 't virus in 2014 begós nao alle wersjienlikheid bie e jungske van twieë en zien mam oete Guinese regio Guéckédou op 2 dieëtsember 2013. In mieërt 2014 stórve zeker 111 luuj in Guinee aan 't virus en wore 127 luuj geregistreerdj en geïnfecteerdj. Ouch in 't naoberlandj Libera woorten aan 't ènj van mieërt 2014 twieë besmettinge mit 't virus vasgestèldj. Op 10 april 2014 woort vasgestèldj det twieë luuj besmetj wore mit ebola in Marokko, det d'rop wees det 't virus zich wiejer versprèdje. In juni 2014 talj me al 759 besmettinge, wovan 468 mit 'nen doeajeliken aafloup. Op 22 september 2014 wore volges de Werreldgezóndjheidsorganisatie (WHO) al 5.843 besmettinge bekèndj, wovan 2.803 patiënte wore gestórve. In Spanje is 'ne misjenaer gestórven ane gekrenkdje. Op 2 oktoeaber 2014 leet de WHO weite det 't doeajetaal al waas opgeloupe toet 3.338 en 't aantaal besmettinge 7.178 woor.