Wangari Maathai
Dr. Wangari Muta Maathai (lair ing Nyeri, Kénya, 1 April 1940 – pati ing Nairobi, 25 Sèptèmber 2011 ing umur 71 taun) inggih punika salah satunggaling aktivis lingkungan hidup lan pulitik. Nalika taun 2004, piyambakipun dados wanita asal Afrika ingkang kapisanan ingkang dipunanugrahi Penghargaan Bedhamèn Nobel kanggé sumbanganipun wonten ing babagan pembangunan berkelanjutan, dhémokrasi, lan perdamaian. Piyambakipun minangka anggota Parlemen Kenya sarta naté dados Asisten Mantri Lingkungan Hidup dan Sumber Daya Alam wonten ing pamarentahanipun Présidhèn Mwai Kibaki antawising taun Januari 2003 dumugi November 2005.
Dr. Maathai miyos wonten ing Désa Ihithe, Divisi Tetu, Distrik Nyeri, Kenya saking kulawarga ètnis Kikuyu. Piyambakipun pikantuk gelar sarjana wonten ing biologi saking Benedictine College, Atchison nalika taun 1964 lajeng dipunlajengaken wonten ing Universitas Pittsburgh saderengipun wangsul malih dhateng Nairobi. Wonten ing Universitas Nairobi, piyambakipun pikantuk gelar Ph.D. ingkang angka pisan tumrap wanita asal Afrika Timur wonten ing babagan kadhokteran kéwan. Piyambakipun dados dhosèn anatomi kéwan ing universitas mau nalika taun 1971 lajeng dados dekan. Nalika taun 2002, piyambakipun pikantuk posisi minangka Visiting Fellow wonten ing Institut Global kanggé Kehutanan Berkelanjutan wonten ing Universitas Yale.[1]
Pagesangan Kulawarga
[besut | besut sumber]Wangari Maathai minangka ibu saking 3 putra: Waweru, Wanjira lan Muta. Nalika taun 1980an, piyambakipun pisahan kaliyan garwanipun, Mwangi Mathai, ingkang ngendika babaganpiyambakipun bilih "langkung kadhidhik, langkung kiyat, langkung sukses, lan langkung awrat dipunatur." Piyambakipun lajeng dipunlebetaken dhateng kunjara amargi nentang hakim sarta dipunlarang migunakaken nama garwanipun malih. Minangka panolakan, piyambakipun namung newahi namanipun kanthi nambahaken satunggal huruf “a” dados Maathai.
Karier
[besut | besut sumber]Nalika taun 1977 piyambakipun mbiyangun Gerakan Sabuk Hijau, sawijining organisasi akar rumput nonpamarentah ingkang ancasipun njamin sumber panyengkuyung kayu bakar lan nyegah erosi lemah. Kampanye punika nggerakaken wanita miskin lan nanem langkung saking 30 juta wit dumugi sapunika. Sadangunipun taun-taun kalampahan, penebangan alasan sampun njalari kirangipun toya seger lan kayu bakar sarta mutu lemah ingkang samsaya mandhap. Maathai saged maringi motivasi kanggé ibu-ibu saking anak-anak ingkang kekirangan gizi saperlu ngempalaken bibit tuwuhan, ngedhuk sumur, njagi semaian saking kewanlan manungsa. Amargi jasa-jasanipun, piyambakipun dipunparingi gelar Mama Miti (basa Swahili: Ibu saking tetuwuhan).[2]
Nalika Dhésèmber 2002, Maathai kapilih dados anggota Parlemen Kenya kanthi 98% swara. Nalika taun 2003 piyambakipun dipunangkat minangka Asisten Mantri Lingkungan, Sumber Daya Alam, dan Margasatwa. Nalika taun ingkang sami, piyambakipun ugi ndhirikaken Mazingira Green Party of Kenya.[3]
Penghargaan
[besut | besut sumber]Kajawi Bebungah Nobel Bedhamèn, Maathai ugi nampi sajumlah penghargaan sanès kalebet Right Livelyhood Award (1983), Woman of the Year Award (1983), Woman of the World Award (1989), Africa Prize (1991), ugi Penghargaan Petra Kelly 2004 saking Yayasan Heinrich Böll Jerman. Piyambakipun pikantuk 3 gelar dhoktor kehormatan saking Amérikah Sarékat lan Nurwègen.