Caner Birdal

ÖZ

Bankacılık sektörü ekonomik hayatın en önemli alanlarından biri olup bu alandaki düzenin ve bankalara olan güvenin korunması için bankacılık ile ilgili suçlar kanunla düzenlenmiştir. Bu çalışmamızda Bankacılık Kanunu’nun 155. ve 156. maddelerinde düzenlenen ‘‘Gerçeğe aykırı beyanda bulunma’’, ‘‘İşlemleri kayıt dışı bırakma’’, ‘‘İşlemlerin gerçek mahiyetlerine uygun düşmeyen bir şekilde muhasebeleştirilmesi’’, ‘‘Hesap uygunluğu sağlamadan bilanço kapatma’’ suçları ve 156. maddede düzenlenen suçlar açısından ‘‘Bağımsız Denetim Kuruluşu Görevlilerinin Sorumluluğu’’ incelenmiştir.

Çalışmamız üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde 155. maddede düzenlenen suç, ikinci bölümde 156. maddede düzenlenen suçlar ve üçüncü bölümde bu suçlar açısından kovuşturma usulleri incelenmiştir.

Anahtar Kelimeler: Bankacılık, Bankacılık Suçları, Kovuşturma Usulleri, Gerçeğe Aykırı Beyan, Kayıt Dışı Bırakma, Gerçeğe Aykırı Muhasebeleştirme, Bilanço.

ABSTRACT

The banking sector is one of the most important areas of economic life. The banking offences are regulated by banking code to ensure the confidence and stability of this area. In this article, the offences ‘‘False Statement’’, ‘‘Non-Recording Transactions’’, ‘‘Non-Factual Accounting’’, ‘‘Closing Annual Balance Sheet Without Ensuring Its Conformity’’ regulated in the article of 155 and 156, and ‘’the responsibility of the officials of independent audit firms’’ in connection with the offences regulated in the article of 156 are examined.

This article is composed of three main parts: in the first part, the offence which is regulated in the article of 155; in the second part, the offences which are regulated in the article of 156; and in the third part the procedure for legal proceedings of these offences are examined. The findings of this study are presented in the conclusion.

Keywords: Banking, Banking Offences, Procedure for Legal Proceedings, False Statement, Non-Recording Transactions, Non-Factual Accounting, Balance Sheet.

İlk baskısı 1977 yılında yapılan Tez Nasıl Yazılır adlı eserde Umberto Eco altı bölüm halinde bir mezuniyet tezinin nasıl yazılacağını ve bu yazma sürecinin ince, zorlu ve özenli bir iş olduğunu anlatmaktadır. Eco, eserini mezuniyet tezi yazma aşamasında olan İtalyan öğrencilere yönelik yazsa da iyi bir araştırma yapmak için gereken kuralların dünyanın her yerinde aynı olması ve akademik bir çalışmanın evrensel ölçütlere sahip olması sebepleriyle eserin tüm tez öğrencileri, akademisyen adayları, tez danışmanları ve araştırmacılar için rehber niteliğinde olduğu açıktır.

Kitap mezuniyet tezi dendiğinde ne kastedildiğini, konuyu nasıl seçmemiz gerektiğini ve çalışma zamanımızı nasıl kullanacağımızı, bir bibliyografik araştırmanın nasıl yapılacağını, araştırıp bulduğumuz malzemeyi nasıl düzenleyeceğimizi ve çalışmamızı somut olarak nasıl düzenleyip sunabileceğimizi anlatmaktadır.

Çalışmamızda eserin Can Yayınları'ndan çıkan Şubat 2019 tarihli 5. baskısı kullanılmıştır. Eser İtalyanca aslından Betül Parlak tarafından çevrilmiştir.

Bu çalışmada yazar Ahmet Büke’nin ‘Kumrunun Gördüğü’ adlı eserinde, dönemin şartlarının ve yaşanan politik gelişmelerin karakterler üzerinden nasıl verildiği incelenmiştir. Çalışmada eser içerisinden seçilen altı öykü kullanılmıştır. Giriş bölümünde yazarın politik öyküler seçme sebeplerine, kullandığı dil ve karakter özelliklerine değinilmiş; ikinci bölümde eser içinden seçilen altı öykü kullanılarak ve öykülerdeki zaman kullanımından yola çıkılarak dönemin şartlarının ve yaşananların karakterler üzerindeki etkisi incelenmiştir. Eser içinden bu altı öykünün seçilmesinin sebebi dönemin şartlarının karakterlere etkisinin bu öykülerde daha belirgin olduğunun düşünülmesidir.

Milli Kurtuluş Savaşı’ndan sonra cumhuriyetin kurulmasıyla birlikte hızlı bir kalkınma amaçlanmış, bu kalkınma çeşitli iktisadi politikalarla desteklenmiştir. Bu çalışmada 1923-1929 dönemi ve 1930-1939 dönemi ayrı ayrı incelenirken, inceleme esas olarak bu iktisadi politikalara etki eden meslek grupları üzerinden yapılacaktır. 1923-1929 Dönemi genel manzarası verilecek; bu dönem içerisinde var olan meslek grupları ve bu grupların -İzmir İktisat Kongresi esas alınarak- iktisadi politikalardaki rolünden, İş Bankası etrafındaki aferizm dalgasından ve Dokuz Umde kararlarından bahsedilecektir. 1929-1939 Dönemi genel manzarası verildikten sonra bu dönemde uygulanan devletçilik politikası ve bu politikaya çeşitli meslek gruplarının etkisi irdelenecektir.

Adam Ferguson (1723-1816), on sekizinci yüzyılın önemli düşünürlerinden biridir. Bu kitapta, düşünürün sivil toplum yaklaşımının modern toplumda hukuk ve politika ilişkisinin şekillenmesindeki rolü açıklanmaya çalışılmıştır. Kitapta Ferguson'ın düşüncesini şekillendiren arka plan içerisinde yaşadığı yüzyıl olan 18. yüzyılda İngiltere ve İskoçya'da yaşanan gelişmelere, düşünürün de bu geleneğin bir parçası olduğu İskoç Aydınlanması geleneğine ve düşünürün iki önemli çağdaşının fikirlerine yer verilmiştir. Ferguson'ın ahlak felsefesi düşüncesi ve sivil toplum anlayışından hareketle hukuku nasıl algıladığı ayrıntılı bir şekilde incelenmiştir. Ferguson'ın hukuka etik ve sosyal düzen açısından düalist yaklaşımı üzerinde durulmuş, hukuka sivil toplumun bir getirisi olarak bakılmasının sebepleri tartışılmıştır. Eser, düşünürün görüşlerinden hareketle hukuk ve politika ilişkisinin temellerine dair fikir sahibi olunabilmesini amaçlamaktadır.

Adam Ferguson, 1723-1816 yılları arasında yaşamış İskoç Aydınlanması düşünürlerindendir. Çalışmalarıyla İskoç düşünce hayatına önemli katkılar sunan ve kendinden sonra gelen birçok düşünürü etkileyen Ferguson'ın çeviriye konu olan eseri Institutes of Moral Philosophy, düşünürün Edinburgh Üniversitesinde verdiği ahlak felsefesi dersleri için hazırlamış olduğu ders notlarından oluşmaktadır. Eser; Fransızca, Almanca, Rusça başta olmak üzere birçok dile çevrilmiş, dünyanın çeşitli üniversitelerinde okutulmuştur. Düşünürün eşine az rastlanır şekilde teolojiyi de kapsayan düşünsel çerçevesi, John Austin'in analitik pozitivizmine uzanan çizginin hareket noktasını oluşturmuş olduğu kanaatini uyandırmaktadır. Eser, pozitif hukukun liberal temellerinin öğrenilmesi açısından değer taşımaktadır.

Immanuel Kant, görüşleriyle felsefe tarihini derinden etkilemiş Alman filozoflardan biridir. Kant'ın, ahlak felsefesine yaptığı katkının yanında hukuk öğretisine yaptığı katkı da oldukça önemlidir. İncelemeye konu olan kitap, düşünürün 1797'de yayımladığı son dönem eserlerinden biridir. "Ahlakın Metafiziği: Hukuk Öğretisinin Metafizik Temel İlkeleri" adını taşıyan eser, düşünürün iki bölümden oluşan ve ikinci bölümünü "Erdem Öğretisi" bölümünün oluşturduğu "Ahlak Metafiziği" adlı çalışmasının birinci bölümünü oluşturur. Kitapta düşünür, hukuku ahlak metafiziğinden hareketle açıklarken ahlakla hukuk arasında bir ayrım oluşturma gayreti içinde olmuş ve kendi etik anlayışından ileri gelen bir sınır noktası oluşturmuştur. Günümüzde pozitif hukukun liberal temellerinin kavranması ve düşünürü doğal hukuk perspektifinden yorumlamanın yeniden sorgulanması için eser büyük bir öneme sahiptir.