Միոմետրիում
| Ենթակատեգորիա | organ component layer, անհատական անատոմիական կառուցվածք  | |
|---|---|---|
| Մասն է | • Իգական սեռական համակարգ • արգանդ | |
| Կիրառությունը | Ռեֆլեքս | |
| Թեմայով վերաբերում է | կանանց առողջություն | |
Միոմետրիում, արգանդի պատի միջին շերտն է, որը բաղկացած է հիմնականում արգանդի հարթ մկանային բջիջներից (նաև կոչվում են արգանդի միոցիտներ[1] ), բայց նաև ստրոմալ և անոթային հյուսվածքից[2]։ Նրա հիմնական գործառույթը արգանդի կծկումներ առաջացնելն է։
Կառուցվածք
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Միոմետրիումը գտնվում է էնդոմետրիումի (արգանդի պատի ներքին շերտը) և շճաթաղանթի կամ պերիմետրիումի (արգանդի արտաքին շերտ) միջև։
Միոմետրիումի ներքին մեկ երրորդը (կոչվում է հանգույցային կամ ենթաէնդոմետրիալ շերտ) ըստ երևույթին առաջացել է Մյուլերյան ծորանից, մինչդեռ միոմետրիումի արտաքին, ավելի գերակշռող շերտը, ըստ երևույթին, ծագում է ոչ մյուլերյան հյուսվածքից և հիմնական կծկվող հյուսվածքն է ծննդաբերության և աբորտի ժամանակ[1]։ Միացման շերտը, կարծես, գործում է որպես շրջանաձև մկանային շերտ, որն ունակ է պերիստալտիկ և հակապերիստալտիկ գործունեության, որը համարժեք է աղիների մկանային շերտին[1]։
Մկանային կառուցվածք
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Միոմետրիումի հարթ մկանների մոլեկուլային կառուցվածքը շատ նման է մարմնի այլ տեղամասերի հարթ մկանների կառուցվածքին, որտեղ գերակշռող սպիտակուցներն են միոզինը և ակտինը[1]։ Արգանդի հարթ մկաններում մոտավորապես 6 անգամ ավելի շատ ակտին կա, քան միոզինը[1]։ Արգանդի հարթ մկանների միոզինի արտահայտման փոփոխությունը կարող է պատասխանատու լինել դաշտանային ցիկլի ընթացքում արգանդի կծկումների ուղղությունների փոփոխության համար[1]։
Գործառույթ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Կծկում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հղիության ընթացքում միոմետրիումը ձգվում է (հարթ մկանային բջիջները մեծանում են և՛ չափերով, և՛ թվով[3] ), որպեսզի արգանդը մի քանի անգամ դառնա իր ոչ հղիության չափը, և կծկվի համաձայնեցված ձևով որը կոչվում է Ֆերգյուսոնի ռեֆլեքս, ծննդաբերության ընթացքում։ Ծննդաբերությունից հետո միոմետրիումը կծկվում է, որպեսզի դուրս մղի պլացենտան, իսկ միջին շերտի հատվող մանրաթելերը սեղմում են արյունատար անոթները՝ նվազագույնի հասցնելու արյան կորուստը։ Վաղ կրծքով կերակրման դրական օգուտը այս ռեֆլեքսի խթանումն է, որը նվազեցնում է արյան հետագա կորուստը և հեշտացնում է արգանդի և որովայնի մկանների տոնուսի արագ վերադարձը հղիությունից առաջ վիճակին։
Արգանդի հարթ մկանն ունի ֆազիկ օրինաչափություն, որը փոխվում է կծկվող և հանգստի օրինաչափության՝ տարբեր հաճախականության, ամպլիտուդի և տևողության դիսկրետ, ընդհատվող կծկումներով[1]։
Ինչպես նշվեց արգանդի հարթ մկանների մակրոկառուցվածքի համար, միացվող շերտը, ըստ երևույթին, ընդունակ է և՛ պերիստալտիկ, և՛ հակապերիստալտիկ գործունեության[1]։
Հանգստի վիճակ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Արգանդի հարթ մկանների հանգստի պոտենցիալը (V հանգստություն ) գրանցվել է -35-ից -80 մՎ-ի միջև[1]։ Ինչպես բջիջների այլ տեսակների հանգստի պոտենցիալը, այն պահպանվում է Na + /K + պոմպի միջոցով, որն առաջացնում է Na + իոնների ավելի բարձր կոնցենտրացիան արտաբջջային տարածությունում, քան ներբջջային տարածքում, և K + իոնների ավելի բարձր կոնցենտրացիան ներբջջային տարածությունում, քան արտաբջջային տարածությունում։ Հետագայում, K + ալիքները ավելի բարձր են, քան Na + ալիքները, հանգեցնում են դրական իոնների ընդհանուր արտահոսքի, ինչը հանգեցնում է բացասական ներուժի։
Այս հանգստի պոտենցիալը ենթարկվում է ռիթմիկ տատանումների, որոնք կոչվում են դանդաղ ալիքներ և արտացոլում են դանդաղ ալիքի պոտենցիալների ներքին ակտիվությունը[1]։ Այս դանդաղ ալիքները պայմանավորված են Ca 2+, Na +, K + և Cl− իոնների բաշխման փոփոխություններով ներբջջային և արտաբջջային տարածությունների միջև, ինչը, իր հերթին, արտացոլում է պլազմային մեմբրանի թափանցելիությունը այդ իոններից յուրաքանչյուրի նկատմամբ[1]։ K +-ը հիմնական իոնն է, որը պատասխանատու է իոնային հոսքի նման փոփոխությունների համար՝ արտացոլում է տարբեր K + ալիքների փոփոխությունները[1]։
Գրգռում-կծկում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Արգանդի հարթ մկանների գրգռում-կծկում զուգավորումը նույնպես շատ նման է այլ հարթ մկանների կծկման հետ ընդհանուր առմամբ, կալցիումի ներբջջային աճով (Ca 2+ ) հանգեցնում է կծկման։
Վերականգնում հանգստի վիճակի
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Կծկումից հետո Ca 2+ -ի հեռացումը առաջացնում է հարթ մկանների թուլացում և վերականգնում սարկոպլազմային ցանցի մոլեկուլային կառուցվածքը հաջորդ կծկվող գրգիռի համար[1]։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 Aguilar, H. N.; Mitchell, S.; Knoll, A. H.; Yuan, X. (2010). «Physiological pathways and molecular mechanisms regulating uterine contractility». Human Reproduction Update. 16 (6): 725–744. doi:10.1093/humupd/dmq016. PMID 20551073.
- ↑ «NCI Dictionary of Cancer Terms». National Cancer Institute. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 27-ին.
- ↑ Steven's and Lowe Histology p352