Jerry Lewis
Joseph Levitch, coñecido como Jerry Lewis, nado en Newark (Nova Jersey) o 16 de marzo de 1926 e finado en Las Vegas o 20 de agosto de 2017, foi un cómico, actor, cantante, produtor, guionista e director estadounidense. É coñecido polo seu humor slapstick no cinema, a televisión, a radio e o teatro. Orixinalmente formou parella artística con Dean Martin.
Durante máis de corenta anos Lewis foi o presentador do maratón televisivo da asociación de distrofia muscular.
Traxectoria
[editar | editar a fonte]Lewis naceu en Nova Jersey nunha familia de orixe xudía rusa.[1] O seu pai, Daniel Levitch, era presentador de vodevil[2] e a súa nai, Rachel ("Rae") Levitch (Brodsky), tocaba o piano nunha emisora de radio.[3] Lewis comezou a actuar aos cinco anos e aos quince xa creara o seu "Record Act", no que interpretaba con mímica esaxeradamente as letras das cancións dun fonógrafo. Utilizou inicialmente o nome artístico de Joey Lewis, mais cambiouno para evitar confusións co cómico Joe E. Lewis e o boxeador Joe Louis.[4]
Conseguiu a fama co cantante Dean Martin no equipo cómico Martin and Lewis durante a década de 1940. A finais da década xa eran coñecidos en toda a nación, primeiro polas interpretacións en clubs nocturnos e despois co seu propio programa de radio. Debutaron na televisión o 20 de xuño de 1948 no programa de Ed Sullivan e comezaron no cinema en 1949 con My Friend Irma.
Porén, as personaxes de Martin nos filmes ían sendo cada vez menos importantes e finalmente a parella acabou rompendo o 24 de xullo de 1956, seguindo ambos os dous as súas carreiras en solitario con éxito. Tras algunhas aparicións xuntos reconciliáronse en 1987 trala morte do fillo de Martin e en 1989 actuaron xuntos no teatro por última vez.[5]
Trala ruptura, Lewis permaneceu na Paramount e converteuse nunha estrela da comedia a partir do seu primeiro filme en solitario, The Delicate Delinquent (1957).
En 1960 o atraso da estrea de Cinderfella levou á Paramount a pedirlle un filme propio e Lewis debutou como director con The Bellboy. A este seguiron outros filmes coescritos con Bill Richmond.
A partir de 1966 deu clases de dirección na Universidade do Sur de California nos Ánxeles; entre os seus alumnos estiveron Steven Spielberg e George Lucas.[6] Interveu tamén en musicais, debutando en Broadway en 1994 con Damn Yankees, coreografado por Rob Marshall.[7]
En 1983 protagonizou The King of Comedy, de Martin Scorsese.
Filmografía
[editar | editar a fonte]Filmes de Martin e Lewis
[editar | editar a fonte]Ano | Filme | Personaxe | Notas |
---|---|---|---|
1949 | My Friend Irma | Seymour | |
1950 | My Friend Irma Goes West | Seymour | |
1950 | At War with the Army | PFC Alvin Korwin | |
1951 | That's My Boy | 'Junior' Jackson | |
1952 | Sailor Beware | Melvin Jones | |
1952 | Jumping Jacks | Hap Smith | |
1952 | Road to Bali | 'Woman' in Lala's Dream | Cameo |
1952 | The Stooge | Theodore Rogers | Coguionista sen acreditar |
1953 | Scared Stiff | Myron Mertz | |
1953 | The Caddy | Harvey Miller, Jr. | |
1953 | Money from Home | Virgil Yokum | Filmado en 3-D |
1954 | Living It Up | Homer Flagg | |
1954 | 3 Ring Circus | Jerome F. Hotchkiss | Reestreado en 1978 como Jerrico The Wonder Clown |
1955 | You're Never Too Young | Wilbur Hoolick | |
1955 | Artists and Models | Eugene Fullstack | |
1956 | Pardners | Wade Kingsley Sr/Wade Kingsley Jr. | |
1956 | Hollywood or Bust | Malcolm Smith |
Filmes de Lewis
[editar | editar a fonte]Ano | Filme | Personaxe | Notas |
---|---|---|---|
1957 | The Delicate Delinquent | Sidney L. Pythias | |
1957 | O recruta Bixby | Private Meredith Bixby | |
1958 | Rock-A-Bye Baby | Clayton Poole | |
1958 | The Geisha Boy | Gilbert Wooley | |
1959 | Non abandóne-lo barco | John Paul Steckler I, IV, and VII | |
1959 | Li'l Abner | Itchy McRabbit | Cameo |
1960 | Visita a un pequeno planeta | Kreton | |
1960 | The Bellboy | Stanley / El mesmo | Tamén director |
1960 | Cinderfella | Cinderfella | |
1961 | The Ladies Man | Herbert H. Heebert / Mama Heebert | Tamén director |
1961 | The Errand Boy | Morty S. Tashman | Tamén director |
1962 | It's Only Money | Lester Marsh | |
1963 | The Nutty Professor | Professor Julius Kelp / Buddy Love / Baby Kelp | Tamén director |
1963 | O mundo está tolo, tolo, tolo | Man Who Runs Over Hat | Cameo |
1963 | Who's Minding the Store? | Norman Phiffier | |
1964 | The Patsy | Stanley Belt / Singers of the Trio | Tamén director |
1964 | The Disorderly Orderly | Jerome Littlefield | |
1965 | The Family Jewels | Willard Woodward / James Peyton / Everett Peyton / Julius Peyton / Capt. Eddie Peyton / Skylock Peyton / 'Bugs' Peyton | Tamén director |
1965 | Boeing Boeing | Robert Reed | |
1966 | Tres nun sofá | Christopher Pride / Warren / Ringo Raintree / Rutherford / Heather | Tamén director |
1966 | Way...Way Out | Pete Mattermore | |
1967 | The Big Mouth | Gerald Clamson / Syd Valentine | Tamén director |
1968 | Don't Raise the Bridge, Lower the River | George Lester | |
1969 | Hook, Line & Sinker | Peter Ingersoll / Fred Dobbs | |
1970 | One More Time | Offscreen voice of the bandleader | Tamén director |
1970 | Por onde se vai ó frente | Brendon Byers III | Tamén director |
1972 | The Day the Clown Cried | Helmut Doork | Tamén director; Filmado en 1971/1972; inédito |
1981 | Hardly Working | Bo Hooper | Tamén director. Estreado en Europa en 1980 |
1983 | The King of Comedy | Jerry Langford | Filmado en 1981; estreado en Europa en 1982 |
1983 | Cracking Up | Warren Nefron / Dr. Perks | Tamén director; estreado en cines en 1985 como Smorgasbord |
1984 | Slapstick (Of Another Kind) | Wilbur Swain / Caleb Swain | Estreado en Europa en 1982 |
1984 | Retenez Moi...Ou Je Fais Un Malheur | Jerry Logan | Filme francés |
1984 | Par où t'es rentré ? On t'a pas vu sortir | Clovis Blaireau | Filme francés |
1987 | Fight For Life | Dr. Bernard Abrams | Telefilme da ABC |
1989 | Cookie | Arnold Ross | |
1992 | Mr. Saturday Night | Guest | Cameo |
1994 | Arizona Dream | Leo Sweetie | Filmado en 1991 e estreado en Europa en 1993 |
1995 | Funny Bones | George Fawkes | |
2008 | The Nutty Professor | Professor Julius Kelp / Buddy Love (voz) | Secuela animada do orixinal de 1963 |
2010 | Curious George 2: Follow That Monkey! | Stationmaster | Voz |
2011 | Method to the Madness of Jerry Lewis | El mesmo | Documental, tamén produtor |
2013 | Max Rose | Max Rose | |
2013 | Até que a Sorte nos Separe 2 | Bellboy | Filme brasileiro; actor invitado |
2016 | The Trust |
Notas
[editar | editar a fonte]- ↑ "Jerry Lewis". Encyclopædia Britannica. Consultado o 26 de xuño de 2010.
- ↑ "The Official Jerry Lewis Comedy Museum and Store". Jerrylewiscomedy.com. Arquivado dende o orixinal o 19 de setembro de 2009. Consultado o 23 de outubro de 2011.
- ↑ In Person, p. 12
- ↑ In Person, p. 85
- ↑ Lewis, Jerry; Kaplan, James (23 de outubro de 2005). "'We Had That X Factor' (Dean Martin and Jerry Lewis)". Parade. Consultado o 7 de novembro de 2008.
- ↑ Jerry Lewis: TV Guide Biography
- ↑ Canby, Vincent (13 de marzo de 1995). "Theater Review: Damn Yankees; Finally, Jerry Lewis Is on Broadway". The New York Times.
Véxase tamén
[editar | editar a fonte]Wikimedia Commons ten máis contidos multimedia na categoría: Jerry Lewis |
Bibliografía
[editar | editar a fonte]- Everybody Loves Somebody Sometime (Especially Himself): The Story of Dean Martin and Jerry Lewis de Arthur Marx, Nova York: Hawthorn Books, 1974, ISBN 978-0-8015-2430-1.
- The Jerry Lewis Films de James L. Neibaur e Ted Okuda. Jefferson, Carolina do Norte: McFarland & Company, 1994, ISBN 0-89950-961-4
- King of Comedy: The Life and Art of Jerry Lewis de Shawn Anthony Levy. Nova York: St. Martin's Press, 1997, ISBN 978-0-312-13248-4
- That Kid: The Story of Jerry Lewis de Richard Gehman. Nova York: Avon Books, 1964.
- Young, Jordan R. (1999). The Laugh Crafters: Comedy Writing in Radio & TV's Golden Age. Beverly Hills: Past Times Publishing. ISBN 0-940410-37-0.
Ligazóns externas
[editar | editar a fonte]- Jerry Lewis na IMDb (en inglés).
- Só de tambor (1955) con Buddy Rich en DrummerWorld
- Actores de cine dos Estados Unidos de América
- Actores de televisión dos Estados Unidos de América
- Actores de teatro dos Estados Unidos de América
- Directores de cine dos Estados Unidos de América
- Actores de Nova Jersey
- Nados en Newark, Nova Jersey
- Nados en 1926
- Guionistas dos Estados Unidos de América
- Finados en 2017