Heinrich Heine
Christian Johann Heinrich Heine (Düsseldorf, 13 desimber 1797- Parys, 17 febrewaris 1856) wie ien fan de wichtichste 19e iuwske Dútske romantyske dichters. Hy wie fan joadsk komôf en waard berne as Harry Heine, mar waard ferneamd ûnder de namme Heinrich Heine. Hy wie teffens sjoernalist, essayist en literêr kritikus. Bûten Dútslân waard er it meast ferneamd fan syn iere lyryske poëzy, dat yn de foarm fan lieten op muzyk set waard troch komponisten sa as Robert Schumann en Franz Schubert. Heine syn lettere ferzen en proaza wurde skaaimerke troch statiryske humor en irony. Heine syn radikale politike opfettings makken dat in protte fan syn wurk troch de Dútske autoriteiten ferbean waard. Heine hâlde de lêste 25 jier fan syn libben yn Parys ta.
Oersettingen yn it Frysk
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]Fedde Schurer hat yn de oeren op 'e nachtboat fan De Lemmer nei Amsterdam in ferskaat oan dichtwurk fan Heinrich Heine oerset yn it Frysk. It waard yn 1931 yn boekfoarm útjûn by Kamminga yn Dokkum. Troch de ynset fan Martin van Amerongen ferskynde dêr yn 1999 in twadde, útwreide edysje fan by útjouwer Jan Mets yn Amsterdam. Fan it bekende 'Loreley' giet de earste strofe sa yn it Frysk: 'Ik wit net, wat mei it wolle:/ In mearke fan lang ferlyn/ Dat spilet sa drôf troch myn holle,/ Wat hat dat mearke dochs yn?' Oersetter Klaas Bruinsma hat ek in gedicht fan Heine, Aria di Gionvannini, oerset yn it Frysk.
Bibliografy (eigen útjeften)
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]- 1821: Gedichte
- 1823: Tragödien nebst einem lyrischen Intermezzo (met hierin: William Ratcliff, Almansor und Lyrisches Intermezzo)
- 1824: Dreiunddreißig Gedichte
- 1826: Reisebilder. Erster Teil (mei dêryn: Die Harzreise, Die Heimkehr, Die Nordsee. Erste Abteilung en ferskate gedichten)
- 1827: Buch der Lieder en Reisebilder. Zweiter Teil (met hierin: Die Nordsee. Zweite und dritte Abteilung, Ideen. Das Buch Le Grand en Briefe aus Berlin)
- 1830: Reisebilder. Dritter Teil (met hierin: Die Reise von München nach Genua en Die Bäder von Lucca)
- 1831: Inleiding tot Kahldorf über den Adel en Reisebilder. Vierter Teil (mei: Die Stadt Lucca en Englische Fragmente)
- 1832: Französische Zustände
- 1833: Über den Denunzianten. Eine Vorrede zum dritten Teil des Salons., Ynlieding op Don Quixote en Der Salon. Dritter Teil (mei: Florentinische Nächte en Elementargeister)
- 1834: Der Salon. Erster Teil (mei: Französische Maler, Aus den Memoiren des Herren von Schnabelewopski en ferskate gedichten)
- 1835: Der Salon. Zweiter Teil (mei: Zur Geschichte der Religion und Philosophie in Deutschland en de gedichtensyklus Neuer Frühling)
- 1836: Der Salon. Dritter Teil
- 1836: Die romantische Schule
- 1838: Der Schwabenspiegel
- 1839: Shakespeares Mädchen und Frauen en Schriftstellernöten
- 1840: Ludwig Börne. Eine Denkschrift en Der Salon. Vierter Teil (mei: Der Rabbi von Bacherach, Über die französische Bühne en ferskate gedichten)
- 1844: Neue Gedichte (mei dêryn: Deutschland. Ein Wintermärchen)
- 1847: Atta Troll – Ein Sommernachtstraum
- 1851: Romanzero en Der Doktor Faust. Ein Tanzpoem
- 1854: Vermischte Schriften, 3 boeken
(met hierin: Geständnisse, Die Götter im Exil, Die Göttin Diana, Ludwig Marcus, Gedichte 1853 und 1854, Lutetia. Erster Teil en Lutetia. Zweiter Teil) - 1857 (postúm): Tragödien
- 1869 (postúm): Letzte Gedichte und Gedanken
- 1884 (postúm): Memoiren
- 1892 (postúm): Heinrich Heines Familienleben. 122 Familienbriefe des Dichters und 4 Bilder.
Heine syn liet oer de Lorelei
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]Op muzyk set troch Friedrich Silcher (1837).
Trivia
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]- Yn nazi-Dútslân (1933-1945) wie Heine as soan fan in Joadske heit en in net-joadske mem en as foarútstribjend frijtinker taboe. Lykwols wie syn liet oer de "Lorelei" sa populêr dat it net mooglik wie it út de lietebondels te heljen. It bleau stean mei de fernijing "Dichter: unbekannt".
- Wat Fryske oersettings fan it wurk fan Heinrich Heine oanbelanget, hat Klaas Bruinsma in fertaling makke fan ien fan syn gedichten, Aria di Giovanni. Dy oersetting is by Tresoar yn te sjen ûnder oanfraachnû. 098.175. Ut it lemma yn it digitaal argyf fan Tresoar falt net op te meitsjen oft it ea publisearre is, noch wurdt der in datearring jûn (útsein dat it út 'e tweintichste iuw stammet). Wol stiet derby dat de oersetting makke is foar Hesseline de Bos en bestiet út ien side.
Keppeling om utens
[bewurkje seksje | boarne bewurkje]Ofbylden dy't by dit ûnderwerp hearre, binne te finen yn de kategory Heinrich Heine fan Wikimedia Commons. |