Carl Spitteler

Carl Spitteler
	; Irudi gehiago
Bizitza
Jaiotzako izen-deiturak	Carl Friedrich Georg Spitteler
Jaiotza	Liestal, 1845eko apirilaren 24a
Herrialdea	Suitza
Heriotza	Luzerna, 1924ko abenduaren 29a (79 urte)
Hobiratze lekua	Friedhof Friedental (en)
Familia
Aita	Karl Spitteler
Ezkontidea(k)	Marie op der Hoff (en)
Haurrideak	ikusi Adolf Spitteler (en) ;
Hezkuntza
Heziketa	Zuricheko Unibertsitatea
Hizkuntzak	alemana
Jarduerak
Jarduerak	poeta, idazlea eta teologoa
Lan nabarmenak	ikusi Unser Schweizer Standpunkt (en) ; Olympian Spring (en) ;
Jasotako sariak	ikusi Literaturako Nobel Saria (1919) ; Schiller prize (1920) ;
Izengoitia(k)	Carl Felix Tandem eta Felix Tandem
Genero artistikoa	olerkigintza; Prosa; antzezlana
Zerbitzu militarra
Parte hartutako gatazkak	Lehen Mundu Gerra
Sinesmenak eta ideologia
Erlijioa	reformed (en)

Carl Friedrich Georg Spitteler (Liestal, Basilea Landa, 1845eko apirilaren 24a — Luzerna, 1924ko abenduaren 29a) olerkari suitzarra izan zen. Errusian eta Finlandian lan egin zuen harik eta 1892an Luzernan bizilekua hartu eta bete-betean literatura lantzen hasi zen arte; alemanez idatzi zuen eta, olerkiez eta kontakizunez gainera, aipagarriak ditu zenbait saiakera ere.

Bere lanean nabarmena da Shopenhauerren eta Nietzscheren eragina; errealismo burgesaren kontra egon zen. Bere lanetako gaiak Greziako mitologiatik hartuak dira; bertso ezkor baina aldi berean heroikoak egin zituen. 1919an Literaturako Nobel Saria eskuratu zuen Der olympische Frühling ("Udaberri olinpikoa", 1904-1910) olerki epikoarekin. Haren beste zenbait lan: Prometheus und Epimetheus (1881-1882), Meine frühesten Erlebnisse (1914, "Nire lehen bizikizunak") autobiografia lana, Rede über G. Keller (1919, "G. Kellerri buruzko hitzaldia") saiakera.

Bibliografia

Prometheus und Epimetheus (1881)
Extramundana (1883, zazpi mito kosmiko)
Schmetterlinge ("Tximeletak", 1889)
Der Parlamentär (1889)
Literarische Gleichnisse ("Literatura parabolak", 1892)
Gustav (1892)
Balladen (1896)
Conrad der Leutnant (1898)
Lachende Wahrheiten (1898, saioak)
Der olympische Frühling (1900-1905)
Glockenlieder (1906)
Imago (1906, eleberria)
Die Mädchenfeinde ("Bi misogino txiki", 1907)
Meine frühesten Erlebnisse ("Nire esperientzia goiztiarrenak", 1914, biografikoa)
Prometheus der Dulder ("Prometheus sufritzailea", 1924).

Erreferentziak

Artikulu honen edukiaren zati bat Lur hiztegi entziklopedikotik edo Lur entziklopedia tematikotik txertatu zen 2011/12/27 egunean. Egile-eskubideen jabeak, Eusko Jaurlaritzak, hiztegi horiek CC-BY 3.0 lizentziarekin argitaratu ditu, Open Data Euskadi webgunean.

Ikus, gainera

Alemanezko literatura

Kanpo estekak

(Alemanez) Carl Spitteler fundazioa

Datuak: Q226525
Multimedia: Carl Spitteler / Q226525

i e a Literaturako Nobel Saridunak
1901–1925	Sully Prudhomme (1901) • Theodor Mommsen (1902) • Bjørnstjerne Bjørnson (1903) • Frédéric Mistral / José Echegaray (1904) • Henryk Sienkiewicz (1905) • Giosuè Carducci (1906) • Rudyard Kipling (1907) • Rudolf Eucken (1908) • Selma Lagerlöf (1909) • Paul Heyse (1910) • Maurice Maeterlinck (1911) • Gerhart Hauptmann (1912) • Rabindranath Tagore (1913) • Romain Rolland (1915) • Verner von Heidenstam (1916) • Karl Gjellerup / Henrik Pontoppidan (1917) • Carl Spitteler (1919) • Knut Hamsun (1920) • Anatole France (1921) • Jacinto Benavente (1922)• W. B. Yeats (1923) • Władysław Reymont (1924) • George Bernard Shaw (1925)
1926–1950	Grazia Deledda (1926) • Henri Bergson (1927) • Sigrid Undset (1928) • Thomas Mann (1929) • Sinclair Lewis (1930) • Erik Axel Karlfeldt (1931) • John Galsworthy (1932) • Ivan Bunin (1933) • Luigi Pirandello (1934) • Eugene O'Neill (1936) • Roger Martin du Gard (1937) • Pearl S. Buck (1938) • Frans Eemil Sillanpää (1939) • Johannes Vilhelm Jensen (1944) • Gabriela Mistral (1945) • Hermann Hesse (1946) • André Gide (1947) • T. S. Eliot (1948) • William Faulkner (1949) • Bertrand Russell (1950)
1951–1975	Pär Lagerkvist (1951) • François Mauriac (1952) • Winston Churchill (1953) • Ernest Hemingway (1954) • Halldór Laxness (1955) • Juan Ramón Jiménez (1956) • Albert Camus (1957) • Boris Pasternak (1958) • Salvatore Quasimodo (1959) • Saint-John Perse (1960) • Ivo Andritx (1961) • John Steinbeck (1962) • Giorgos Seferis (1963) • Jean-Paul Sartre (sariari uko egin zion) (1964) • Mikhail Xolokhov (1965) • Shmuel Yosef Agnon / Nelly Sachs (1966) • Miguel Ángel Asturias (1967) • Yasunari Kawabata (1968) • Samuel Beckett (1969) • Aleksandr Solzhenitsin (1970) • Pablo Neruda (1971) • Heinrich Böll (1972) • Patrick White (1973) • Eyvind Johnson / Harry Martinson (1974) • Eugenio Montale (1975)
1976–2000	Saul Bellow (1976) • Vicente Aleixandre (1977) • Isaac Bashevis Singer (1978) • Odysseas Elytis (1979) • Czesław Miłosz (1980) • Elias Canetti (1981) • Gabriel García Márquez (1982) • William Golding (1983) • Jaroslav Seifert (1984) • Claude Simon (1985) • Wole Soyinka (1986) • Joseph Brodsky (1987) • Nagib Mahfuz (1988) • Camilo José Cela (1989) • Octavio Paz (1990) • Nadine Gordimer (1991) • Derek Walcott (1992) • Toni Morrison (1993)• Kenzaburō Ōe (1994) • Seamus Heaney (1995) • Wisława Szymborska (1996) • Dario Fo (1997) • José Saramago (1998)• Günter Grass (1999) • Gao Xingjian (2000)
2001–egun	V. S. Naipaul (2001) • Imre Kertész (2002) • J. M. Coetzee (2003) • Elfriede Jelinek (2004) • Harold Pinter (2005) • Orhan Pamuk (2006) Doris Lessing (2007) • J. M. G. Le Clézio (2008) • Herta Müller (2009) • Mario Vargas Llosa (2010) • Tomas Tranströmer (2011) Mo Yan (2012) • Alice Munro (2013) • Patrick Modiano (2014) • Svetlana Aleksievitx (2015) • Bob Dylan (2016) • Kazuo Ishiguro (2017) • Olga Tokarczuk (2018) • Peter Handke (2019) • Louise Glück (2020) • Abdulrazak Gurnah (2021) • Annie Ernaux (2022) • Jon Fosse (2023) • Han Kang (2024)
1: Ez zuten eman