Bernagorri arrunt

Bernagorri arrunt
	Irudi gehiago
Iraute egoera
	; Arrisku txikia (IUCN 3.1)
Sailkapen zientifikoa
Klasea	Aves
Ordena	Charadriiformes
Familia	Scolopacidae
Generoa	Tringa
Espeziea	Tringa totanus; Linnaeus, 1758
Banaketa mapa
Datu orokorrak
Masa	22,3 g ; 129 g
Zabalera	62 cm
Kumaldiaren tamaina	4
Errute denbora	24 egun

Bernagorri arrunta elikatzen.

Hegan ari denean hegoertzean zerrenda zuri deigarria azaltzen zaio.

Bernagorri arrunta (Tringa totanus) Scolopacidae familiako hegazti zangaluzea da^[1], Eurasiako eskualde epeletan bizi dena. Euskal Herrian neguko pasean ikusten da^[2].

Deskribapena

Hegazti limikola ertaina da, 24-27cm arteko luzera eta 47-53 cm arteko hego-zabalera ditu^[3]. Kolore arre-grisa du eta ugalketa garaian marroi kolore biziagoa hartzen du, sabelaldea beti ere argiagoa da. Ipurtaldea zuria du^[4]. Dena dela gorputz osoan orbain txiki ilunen lerroak ikusten dira. Hanka gorri-laranja biziak ditu, hortik bere euskarazko izena. Moko zorrotza ere gorria du baina iluntzen doa muturrean.

Hegan ari denean hegoen ertzean marra zuri zabal bat azaltzen zaio^[4]. Buztana abaniko gisa zabaltzen du.

Habitata

Kostaldeko eta barnealdeko hezegunetan ikusten da, beti ere landaretza ugaria baldin badago. Padurak, aintzirak, gatzagak okupatzen ditu eta ubide artifizialetan ere agertzen da^[3].

Elikadura

Ornogabe akuatikoak jaten ditu, moluskuak, krustazeoak eta poliketoak gehienbat^[3]. Tarteka landare jatorriko elikagaiak ere jaten ditu dieta osatzeko^[4].

Ugalketa

Apirila eta uztaila artean izaten du ugaltzeko garaia. Dentsitate handiko koloniak eratzen ditu, habiak elkarren ondoan ezarriz^[5]. Lurrean egiten du habia, landare artean ezkutatuta eta belarrez estaltzen du. 3-5 arrautza jartzen ditu, krema edo arre kolore finekoak eta orbain ilun asko dituztenak. 25 egunetan zehar txitatzen ditu eta txitak jaiotzen direnean 25-35 egun behar dituzte erabat garatzeko^[3].

Taxonomia

Carl von Linneok deskribatu zuen 1758 urtean, bere Systema naturae liburuan^[6]^[7]. Sei azpiespezie ezagutzen dira^[8]:

Tringa totanus craggi (Hale, 1971), Txinako ipar-mendebaldean bizi da.
Tringa totanus eurhina (Oberholser, 1900), Tajikistan, India iparraldean eta Tibeten bizi da.
Tringa totanus robusta (Schioler, 1919), Islandian eta Faroetan bizi da.
Tringa totanus terrignotae (Meinertzhagen & Meinertzhagen, A., 1926), Mantxurian eta Txina ekialdean bizi da.
Tringa totanus totanus (Linnaeus, 1758), Europan bizi da.
Tringa totanus ussuriensis (Buturlin, 1934), Siberia hegoaldean, Mongolian eta Ekialdeko Asian bizi da.

Iruditegia

Bernagorriaren hanka gorriak.
Bernagorria hegan.
Elikagai bila.
Bernagorri taldea.
Arrautzak.

Erreferentziak

↑ Pereira, Sérgio Luiz & Baker, Alan J. (2005): Multiple Gene Evidence for Parallel Evolution and Retention of Ancestral Morphological States in the Shanks (Charadriiformes: Scolopacidae). "Condor" 107(3): 514–526. DOI:10.1650/0010-5422(2005)107[0514:MGEFPE]2.0.CO;2 PDF^{[Betiko hautsitako esteka]}
↑ «Kuliska eta bernagorrien fideltasun itzela negu pasako lekuetara. - Urdaibai Bird Center» www.birdcenter.org (Noiz kontsultatua: 2019-12-29).
↑ ^a ^b ^c ^d «Archibebe común» SEO/BirdLife.
↑ ^a ^b ^c «Archibebe Común» www.pajaricos.es (Noiz kontsultatua: 2019-12-29).
↑ Cadbury, C. J.; Green, R.; Allport, G.. (1987). Redshanks and other breeding waders of British saltmarshes. RSPB Conservation Review. 1:, 37-40 or..
↑ (Ingelesez) Communications, c=AU; o=The State of Queensland; ou=Department of Environment and Science; ou=Corporate. (2014-10-20). «Species profile | Environment, land and water» apps.des.qld.gov.au (Noiz kontsultatua: 2019-12-29).
↑ Linné, Carl von; Salvius, Lars. (1758). Caroli Linnaei...Systema naturae per regna tria naturae :secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis.. Impensis Direct. Laurentii Salvii, (Noiz kontsultatua: 2019-12-29).
↑ «Wayback Machine» web.archive.org 2009-04-29 (Noiz kontsultatua: 2019-12-29).

Datuak: Q18859
Multimedia: Tringa totanus / Q18859
Espezieak: Tringa totanus

[1] Pereira, Sérgio Luiz & Baker, Alan J. (2005): Multiple Gene Evidence for Parallel Evolution and Retention of Ancestral Morphological States in the Shanks (Charadriiformes: Scolopacidae). "Condor" 107(3): 514–526. DOI:10.1650/0010-5422(2005)107[0514:MGEFPE]2.0.CO;2 PDF^{[Betiko hautsitako esteka]}

[2] «Kuliska eta bernagorrien fideltasun itzela negu pasako lekuetara. - Urdaibai Bird Center» www.birdcenter.org (Noiz kontsultatua: 2019-12-29).

[:0-3] «Archibebe común» SEO/BirdLife.

[:1-4] «Archibebe Común» www.pajaricos.es (Noiz kontsultatua: 2019-12-29).

[5] Cadbury, C. J.; Green, R.; Allport, G.. (1987). Redshanks and other breeding waders of British saltmarshes. RSPB Conservation Review. 1:, 37-40 or..

[6] (Ingelesez) Communications, c=AU; o=The State of Queensland; ou=Department of Environment and Science; ou=Corporate. (2014-10-20). «Species profile | Environment, land and water» apps.des.qld.gov.au (Noiz kontsultatua: 2019-12-29).

[7] Linné, Carl von; Salvius, Lars. (1758). Caroli Linnaei...Systema naturae per regna tria naturae :secundum classes, ordines, genera, species, cum characteribus, differentiis, synonymis, locis.. Impensis Direct. Laurentii Salvii, (Noiz kontsultatua: 2019-12-29).

[8] «Wayback Machine» web.archive.org 2009-04-29 (Noiz kontsultatua: 2019-12-29).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]