Dorsalo
| Lokoj de artikulacio | |
| Labialo | |
| Bilabialo | |
| Labial-velaro | |
| Labial-alveolaro | |
| Labial-dentalo | |
| Koronalo | |
| Lango-labialo | |
| Interdentalo | |
| Dentalo | |
| Alveolaro | |
| Apeksa konsonanto | |
| Laminalo | |
| Postalveolaro | |
| Alveolo-palatalo | |
| Retroflekso | |
| Dorsalo | |
| Palatalo | |
| Labial-palatalo | |
| Velsono | |
| Uvularo | |
| Uvular-epiglotalo | |
| Radikalo | |
| Faringalo | |
| Epigloto-faringalo | |
| Epiglotalo | |
| Glotalo | |
| Ĉi tiu paĝo entenas fonetikan informon en la IFA, kiu povas ne ĝuste montriĝi per iuj retumiloj. | |
| [Helpon!] | |
Dorsaloj (aŭ langodorsaj konsonantoj, aŭ pleonasme dorsalaj konsonantoj) estas artikulaciataj per la meza korpo de la lango (la "dorso"). Ili kontrastas kun koronalaj konsonantoj artikulaciataj per la fleksebla antaŭo de la lango, kaj kun radikalaj konsonantoj artikulaciataj per la radiko de la lango.
La dorso de la lango povas kontakti grandan regionon de la plafono de la buŝo, de la malmola palato (tiel-nomitaj palat(al)aj konsonantoj), tra la mola velo malantaŭe (vel(ar)aj konsonantoj), ĝis la uvulo ĉe la malantaŭo de la buŝa kavaĵo (uvul(ar)aj konsonantoj). Tiuj distingoj ne estas akre klaraj, kaj fojfoje oni notas pli fajnajn gradojn, kiaj pre-palatala, pre-velara, kaj post-velara.
Pro tio, ke la pinto de la lango povas kurbiĝi por ankaŭ kontakti la malmolan palaton farante retrofleksajn konsonantojn per kontakto inter la langa dorso kaj la palato, tiuj fojfoje nomatas dorso-palat(al)aj.
Ekzemploj
[redakti | redakti fonton]- angle
- La plej ofta prononco de la angla litero G (kiel en the garden aŭ to grab) estas dorsala, voĉa velara plozivo.
- La prononco de la literoj K, Q, kaj foje C (kiel en the cake aŭ to crawl) simile estas dorsala, senvoĉa velara plozivo.
- Du anglalingvaj alproksimantoj, Y kiel en yellow kaj W kiel en white, ankaŭ estas dorsalaj konsonantoj, palatala kaj labialigita velara respektive.
- germane