Πιερ Ντελίν
Πιερ Ντελίν  | |
|---|---|
 | |
| Γενικές πληροφορίες | |
| Όνομα στη μητρική γλώσσα | Pierre Deligne (Γαλλικά) |
| Γέννηση | 3 Οκτωβρίου 1944 Έτερμπεεκ ή Βρυξέλλες[1] ή Brussels[2] |
| Χώρα πολιτογράφησης | Βέλγιο |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Μητρική γλώσσα | Αγγλικά |
| Ομιλούμενες γλώσσες | Αγγλικά[3][4] Γαλλικά[4] |
| Σπουδές | Ελεύθερο Πανεπιστήμιο των Βρυξελλών Ελεύθερο Πανεπιστήμιο των Βρυξελλών (1834-1969)[5] Πανεπιστήμιο του Νότιου Παρισιού[6] Athénée Adolphe Max |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | μαθηματικός[7][8] διδάσκων πανεπιστημίου |
| Εργοδότης | Ινστιτούτο Προηγμένων Σπουδών (Πρίνστον) (1984–2007)[6] Ινστιτούτο Προηγμένων Επιστημονικών Μελετών (1968–1984)[6] |
| Αξιώματα και βραβεύσεις | |
| Βραβεύσεις | βραβείο Άμπελ (2013)[9] μετάλλιο Φιλντς (1978) βραβείο Μπάλζαν (2004) βραβείο Βολφ Μαθηματικών (2008) βραβείο Κράφουντ στα μαθηματικά (1988)[10] Cours Peccot (1971) επίτιμος διδάκτωρ του Ελεύθερου Πανεπιστημίου Βρυξελλών (1989)[11] d:Q126416244 (12 Ιουλίου 1994)[12] |
| Ιστότοπος | |
| www | |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ο Πιερ Ρενέ Βισκόντ Ντελίν (γαλλικά: Pierre Deligne, γεννήθηκε στις 3 Οκτωβρίου 1944) είναι Βέλγος μαθηματικός. Είναι ευρέως γνωστός για την εργασία του πάνω στις εικασίες Weil, που οδήγησε σε μια πλήρη απόδειξη το 1973. Είναι νικητής του Βραβείου Άμπελ του 2013, του Βραβείου Βολφ του 2008, του Βραβείου Κράφορντ του 1988 και του Μεταλλίου Φιλντς του 1978.[13]
Βιβλιογραφία
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Πιερ Ντελίν αποφοίτησε από το Ελεύθερο Πανεπιστήμιο των Βρυξελλών το 1966, αφού πέρασε ένα χρόνο στην Ecole normale supérieure το 1965-1966. Κατέθεσε την πρώτη του διδακτορική διατριβή το 1968 στις Βρυξέλλες. Από το 1968 έως το 1984, ήταν μέλος του Institut des hautes études scientifiques, όπου παρακολούθησε τα σεμινάρια του Αλεξάντερ Γκρότεντικ, που αποκάλεσε "δάσκαλό του "[14].
Το 1972 υπέβαλε τη διδακτορική του διατριβή στο Πανεπιστήμιο Paris-Sud. Από το 1984 ήταν καθηγητής στο Ινστιτούτο Προηγμένων Σπουδών του Πρίνστον[15].
Δημοσίευσε σημαντικό έργο σε πολλούς τομείς των μαθηματικών, όπως η εικασία Hodge, οι σπονδυλωτές μορφές, οι εικασίες Langlands και η θεωρία αναπαραστάσεων.
Ο Πιερ Ντελίν είναι διάσημος για τη συμβολή του στη θεωρία αριθμών, την αλγεβρική γεωμετρία και τη θεωρία αναπαραστάσεων. Του απονεμήθηκε το μετάλλιο Φιλντς το 1978 για το έργο του στις σπονδυλωτές μορφές και την εικασία του Βάιλ.
Το 1972, ο Πιερ Ντελίν απέδειξε την εικασία Weil, ένα σημαντικό αποτέλεσμα της αλγεβρικής γεωμετρίας, το οποίο δημιουργεί μια σύνδεση μεταξύ των γεωμετρικών ιδιοτήτων μιας αλγεβρικής ποικιλίας και των αριθμών των σημείων αυτής της ποικιλίας σε πεπερασμένα πεδία. Η εικασία αυτή διατυπώθηκε το 1949 από τον André Weil και θεωρήθηκε τότε ένα από τα πιο δύσκολα προβλήματα στη θεωρία αριθμών.
Συνεργάστηκε με πολλούς διάσημους μαθηματικούς κατά τη διάρκεια της σταδιοδρομίας του, όπως οι Ζακ Τιτς, Αντρέ Βάιλ, Αλεξάντερ Γκροτέντιεκ και Μάικλ Ατίγια.
Ο Πιερ Ντελίν εργάστηκε επίσης πάνω στη θεωρία απεικόνισης αλγεβρικών ομάδων, ιδίως στις εικασίες του Λάνγκλαντς για ομάδες GL(n)[16] πάνω σε ένα τοπικό πεδίο.
Το έργο του υπήρξε θεμελιώδες για την ανάπτυξη αυτών των πεδίων και τον καθιστά έναν από τους πιο σημαντικούς μαθηματικούς της γενιάς του.
Επιλεγμένες δημοσιεύσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- Deligne, Pierre (1974). «La conjecture de Weil: I». Publications Mathématiques de l'IHÉS 43: 273–307. doi:. http://www.numdam.org/item?id=PMIHES_1974__43__273_0.
- Deligne, Pierre (1980). «La conjecture de Weil : II». Publications Mathématiques de l'IHÉS 52: 137–252. doi:. http://www.numdam.org/item?id=PMIHES_1980__52__137_0.
- Deligne, Pierre (1990). «Catégories tannakiennes». Grothendieck Festschrift Vol II. Progress in Mathematics 87: 111–195. https://publications.ias.edu/deligne/paper/406.
- Deligne Pierre, Griffiths Phillip, Morgan John, Sullivan Dennis «Real homotopy theory of Kähler manifolds». Inventiones Mathematicae 29 (3): 245–274. 1975. doi:. Bibcode: 1975InMat..29..245D. .
- Deligne Pierre, Mostow, George DanielCommensurabilities among Lattices in PU(1,n). Princeton, N.J.: Princeton University Press. 1993. ISBN 0-691-00096-4.
- Quantum fields and strings: a course for mathematicians. Vols. 1, 2. Material from the Special Year on Quantum Field Theory held at the Institute for Advanced Study, Princeton, NJ, 1996–1997. Edited by Pierre Deligne, en:Pavel Etingof, en:Daniel S. Freed, en:Lisa C. Jeffrey, en:David Kazhdan, John W. Morgan, David R. Morrison and en:Edward Witten. American Mathematical Society, Providence, RI; Institute for Advanced Study (IAS), Princeton, NJ, 1999. Vol. 1: xxii+723 pp.; Vol. 2: pp. i–xxiv and 727–1501. (ISBN 0-8218-1198-3).
Βραβεία και τιμητικές διακρίσεις
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- 1974: Βραβείο Francois-Deruyts από τη Βασιλική Ακαδημία του Βελγίου.
- 1978: Μετάλλιο Φιλντς για την απόδειξη των εικασιών του Βάιλ στην αλγεβρική γεωμετρία[13]
- 1988: βραβείο Κράφουντ στα μαθηματικά
- 2004: Βραβείο Μπάλζαν
- 2006: αναγορεύεται σε υποκόμη από τον βασιλιά Αλβέρτο Β' του Βελγίου
- 2008: Βραβείο Βολφ στα Μαθηματικά[13]
- 2013: Βραβείο Άμπελ[17],[18]
Χειρόγραφες επιστολές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]Ο Ντελίν έγραψε πολλές χειρόγραφες επιστολές σε άλλους μαθηματικούς τη δεκαετία του 1970. Αυτές περιλαμβάνουν:
- «Deligne's letter to Piatetskii-Shapiro (1973)» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 7 Δεκεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 15 Δεκεμβρίου 2012.
- «Deligne's letter to Jean-Pierre Serre (around 1974)». 15 Δεκεμβρίου 2012.
- «Deligne's letter to Looijenga (1974)» (PDF). Ανακτήθηκε στις 20 Ιανουαρίου 2020.
- «Deligne's letter to Millson (1986)» (PDF). Ανακτήθηκε στις 11 Νοεμβρίου 2021.
Παραπομπές
[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]- ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. stk2008461379. Ανακτήθηκε στις 29 Ιανουαρίου 2023.
- ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. stk2008461379. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουλίου 2024.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. data
.bnf .fr /ark: /12148 /cb12285010z. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015. - ↑ 4,0 4,1 Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. stk2008461379. Ανακτήθηκε στις 1 Μαρτίου 2022.
- ↑ Ανακτήθηκε στις 8 Ιουλίου 2019.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 www
.ias .edu /scholars /deligne. Ανακτήθηκε στις 30 Μαΐου 2022. - ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2015.
- ↑ Τσεχική Εθνική Βάση Δεδομένων Καθιερωμένων Όρων. stk2008461379. Ανακτήθηκε στις 28 Σεπτεμβρίου 2023.
- ↑ «Pierre Deligne».
- ↑ www
.crafoordprize .se /news /the-crafoord-prize-1988 /. - ↑ cavavub
.be /nl /eredoctoraten. - ↑ «Journal officiel de la République française». (Γαλλικά) Journal officiel de la République française.
- ↑ 13,0 13,1 13,2 «Pierre Deligne | Biography, Publications, & Facts | Britannica». www.britannica.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 9 Ιανουαρίου 2023.
- ↑ Douroux, Philippe. «Pierre Deligne, l'homme aux trois Nobel de mathématiques». Libération (στα Γαλλικά). Ανακτήθηκε στις 9 Ιανουαρίου 2023.
- ↑ «Notice du prix Abel - archive» (PDF).
- ↑ Bernstein, Joseph· Gelbart, Stephen (11 Δεκεμβρίου 2013). An Introduction to the Langlands Program. Springer Science & Business Media. ISBN 978-0-8176-8226-2.
- ↑ Belga. «Le Belge Pierre Deligne remporte le "Nobel de mathématiques"». La Libre.be (στα Γαλλικά). Ανακτήθηκε στις 9 Ιανουαρίου 2023.
- ↑ «The Norwegian Academy of Science and Letters has decided to award the Abel Prize for 2013 to Pierre Deligne - Institute for Advanced Study, Princeton, New Jersey, USA» (PDF).
