[go: up one dir, main page]
Μετάβαση στο περιεχόμενο

Ίβαρ Άαζεν

Από τη Βικιπαίδεια, την ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια
Ίβαρ Άαζεν
Ο Ίβαρ Άαζεν
Γενικές πληροφορίες
ΓέννησηΊβαρ Αντρέας Άαζεν
5  Αυγούστου 1813[1][2][3]
Ørsta Municipality[4]
Θάνατος23 Σεπτεμβρίου 1896 (83 ετών)
Χριστιανία[4]
Τόπος ταφήςVår Frelsers gravlund[5]
ΚατοικίαΜέρε ογκ Ρόμσνταλ
Χώρα πολιτογράφησηςΝορβηγία
ΘρησκείαΧριστιανισμός
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΝορβηγική γλώσσα[1][6]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταφιλόλογος
λεξικογράφος
γλωσσολόγος
μεταφραστής
συγγραφέας[7]
βοτανολόγος
ποιητής
μεταφραστής της Βίβλου
scholarship holder
ημερολογιογράφος[8]
Υπογραφή
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Ίβαρ Αντρέας Άαζεν (Ivar Andreas Aasen, 5 Αυγούστου 1813 - 23 Σεπτεμβρίου 1896) ήταν Νορβηγός φιλόλογος, λεξικογράφος, θεατρικός συγγραφέας και ποιητής.[9] Είναι περισσότερο γνωστός για τη δημιουργία μέσω διαλέκτων μιας από τις δυο επίσημες γραπτές γλώσσες της Νορβηγίας, τη Νίνορσκ ή Νέα Νορβηγική.

Βιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Άαζεν γεννήθηκε στο Åsen της Έρστα (τότε Έρστεν), στην περιφέρεια του Σούνμερε, στη δυτική ακτή της Νορβηγίας. Ο πατέρας του, ένας αγρότης με μια μικρή φάρμα, Ivar Jonsson, πέθανε το 1826. Ο νεαρός Ίβαρ μεγάλωσε κάνοντας αγροτικές εργασίες και αφιέρωνε όλο τον ελεύθερο χρόνο του στο διάβασμα. Ένα πρώιμο ενδιαφέρον του αποτελούσε η βοτανολογία. Σε ηλικία 18 ετών άνοιξε ένα δημοτικό σχολείο στην πόλη του. Το 1833 εισήλθε στο φιλολογικό σαλόνι του H. C. Thoresen, συζύγου της επιφανούς συγγραφέα Magdalene Thoresen, στο Herøy (τότε Herø), και εκεί απέκτησε μια στοιχειώδη γνώση της λατινικής γλώσσας. Σταδιακά και χάρη στην ασίγαστη υπομονή και συγκέντρωσή του, ο νεαρός αγρότης έλαβε άριστη γνώση σε πολλές γλώσσες και ξεκίνησε την επιστημονική μελέτη της δομής τους. Ο Ίβαρ δημιούργησε μια νέα γλώσσα για τη Νορβηγία που έγινε η επίσημη γλώσσα της χώρας.

Καριέρα

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Περίπου το 1846 είχε απελευθερωθεί από όλο το βάρος της χειρωνακτικής εργασίας και μπορούσε να αφιερωθεί πάνω στη διαλεκτική της πόλης του, του Σούνμερε ; το πρώτο βιβλίο του ήταν μια μικρή συλλογή από παραδοσιακά τραγούδια στη διάλεκτο του Σούνμερε (1843). Οι αξιοσημείωτες ικανότητές του λάμβαναν γενικό ενδιαφέρον και βοηθήθηκε ώστε να συνεχίσει την έρευνά του ανενόχλητος. Η Γραμματική των Διαλέκτων της Νορβηγίας του (δανέζικα : Det Norske Folkesprogs Grammatik, 1848) ήταν το αποτέλεσμα πολύχρονης εργασίας και ταξιδιών σε κάθε μέρος της χώρας. Το διάσημο Λεξικό των Διαλέκτων της Νορβηγίας του Άαζεν (δανέζικα : Ordbog over det Norske Folkesprog) εμφανίστηκε στην πρωτότυπη μορφή του το 1850 και από αυτή την έκδοση χρονολογείται όλη η ευρεία καλλιέργεια της επίσημης γλώσσας της Νορβηγίας. Από το 1853 ο Άαζεν είχε δημιουργήσει τη βάση για να χρησιμοποιεί τη νέα γλώσσα του, την οποία ονόμαζε Landsmaal - αυτή η τελευταία σήμαινε γλώσσα της επαρχίας. Με ορισμένες αλλαγές, οι πιο σημαντικές από τις οποίες εισήχθησαν αργότερα από τον ίδιο τον Άαζεν, αλλά και μέσω μιας αργότερης πολιτικής που στόχευε να ενώσει αυτή τη νορβηγική γλώσσα με τα δανο-νορβηγικά, αυτή η γλώσσα έγινε η Νίνορσκ ("Νέα Νορβηγικά"), η δεύτερη επισημη γλώσσα της Νορβηγίας (η άλλη είναι τα Bokmål, η δανο-νορβηγική έκδοση των δανέζικων που χρησιμοποιούνταν στη Νορβηγία την εποχή του Άαζεν). Μια ανεπίσημη διάλεκτος των νορβηγικών που είναι πιο κοντά στη γλώσσα του Άαζεν συναντάται ακόμα στα Høgnorsk ("Υψηλά Νορβηγικά"). Σήμερα μερικοί θεωρούν τη Νίνορσκ ισότιμη γλώσσα με την bokmål καθώς η bokmål χρησιμοποιείται περισσότερο στο ραδιόφωνο και στην τηλεόραση και κυρίως στις εφημερίδες, ενώ η Νίνορσκ χρησιμοποιείται τόσο στο κυβερνητικό έργο όσο και στο 17% περίπου των σχολείων. Παρόλο που δεν είναι το ίδιο κοινή με την άλλη επίσημη γλώσσα, η Νίνορσκ μπορεί να αναζητηθεί ως βιώσιμη γλώσσα καθώς ένα μικρό μέρος των Νορβηγών τη χρησιμοποιούν ως πρώτη γλώσσα, συμπεριλαμβανομένων ακαδημαϊκών και συγγραφέων. Η Νίνορσκ είναι γραπτή και προφορική γλώσσα.

Ο Άαζεν συνέθεσε ποιήματα και θεατρικά έργα στη διάλεκτο που δημιούργησε ώστε να δείξει πώς πρέπει να χρησιμοποιείται ; ένα από αυτά τα δραματικά θεατρικά έργα, το The Heir (1855), ανέβηκε από πολλούς θιάσους και μπορεί να θεωρηθεί ως ο πρωτοπόρος όλης της διαλεκτικής λογοτεχνίας των τελευταίων ετών της δεκαετίας του 1800. Το 1856 δημοσίευσε το Norske Ordsprog, μια πραγματεία πάνω στις νορβηγικές παροιμίες. Ο Άαζεν συνέχεια διεύρυνε και βελτίωνε τις γραμματικές και το λεξικό του. Έζησε μια ήσυχη ζωή στα προάστια του Όσλο, περικυκλωμένος από τα βιβλία του και αποφεύγοντας τη δημοσιότητα, αλλά το όνομά του απέκτησε μια όλο και μεγαλύτερη πολιτική φήμη καθώς οι ιδέες του για τη γλώσσα των αγροτών άρχισε να χρησιμοποιείται όλο και πιο συχνά από το λαϊκό κόμμα. Το 1864 δημοσίευσε τη γραμματική του για τη Νίνορσκ και το 1873 δημοσίευσε το λεξικό του για τη Νίνορσκ.

Σχετικά νωρίς στην καριέρα του, το 1842, είχε ξεκινήσει να λαμβάνει μια επιχορήγηση που του επέτρεπε να αφιερώνει την προσοχή του στις φιλολογικές έρευνές του ; το Storting (το Νορβηγικό Κοινοβούλιο), όντας γνώστης της εθνικής σημασίας του έργου του, τον αντιμετώπισε με σεβασμό και γενναιοδωρία καθώς προχωρούσε στη συγγραφή τους. Συνέχισε τις έρευνές του μέχρι το τέλος της ζωής του, ωστόσο μετά την έκδοση του Λεξικού του το 1873 (δανέζικα Norsk Ordbog), ο ίδιος πρόσθεσε παρά ελάχιστες διορθώσεις. Ο Άαζεν κατέχει ίσως τη μοναδική θέση στην ιστορία της λογοτεχνίας ως ο μοναδικός άνθρωπος που έχει εφεύρει, ή τουλάχιστον έχει επιλέξει και κατασκευάσει, μια γλώσσα η οποία έχει ευχαριστήσει τόσους εκατοντάδες επαρχιώτες της χώρας του ώστε να την έχουν αποδεχτεί στα σχολεία τους, στα κηρύγματά τους και στα τραγούδια τους.

Πέθανε στη Χριστιανία στις 23 Σεπτεμβρίου 1896 και η κηδεία του ήταν δημοσία δαπάνη.

Το Κέντρο Ίβαρ Άαζεν

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Κέντρο Ίβαρ Άαζεν, ένας οργανισμός που είναι αφιερωμένος στη γλώσσα Νίνορσκ, άνοιξε τον Ιούνιο του 2000. Η ιστοσελίδα του περιλαμβάνει κυρίως έργα του Άαζεν, ποικίλα άλλα παραδείγματα της λογοτεχνίας Νίνορσκ και μερικά άρθρα, συμπεριλαμβανομένων ορισμένων στα αγγλικά, πάνω στην ιστορία της γλώσσας στη Νορβηγία.

Έτος Γλώσσας 2013

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Το Språkåret 2013 (Το Έτος Γλώσσας 2013) γιόρτασε τα 200 χρόνια από τη γέννηση του Ίβαρ Άαζερ και τα 100 ρόνια από τη γέννηση του Det Norske Teateret. Το κύριο θέμα του Έτους Γλώσσας 2013 ήταν ο εορτασμός της γλωσσολογικής ποικιλίας στη Νορβηγία. Σε μια δημοσκόπηση που δημοσιεύτηκε παράλληλα με το Έτος Γλώσσας, το 56% των Νορβηγών ανέφεραν ότι ήταν υπέρ των απόψεων του Άαζεν ενώ το 7% ήταν κατά. Στα 200 χρόνια από τη γέννηση του Άαζεν, στις 5 Αυγούστου 2013, η εφημερίδα Bergens Tidende δημοσίευσε μια έκδοση αποκλειστικά στα Νίνορσκ προς τιμήν του Άαζεν.

Βιβλιογραφία

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]

Ο Άαζεν δημοσίευσε ένα εύρος έργων, κάποια από τα οποία κυκλοφόρησαν μετά τον θάνατό του.

Τίτλος Μεταφρασμένος τίτλος Ημερομηνία έκδοσης Είδος Σημειώσεις
Det norske Folkesprogs Grammatik Γραμματική των Νορβηγικών Διαλέκτων 1848 Βιβλίο
Ordbog over det norske Folkesprog Λεξικό των Νορβηγικών Διαλέκτων 1850 Λεξικό
Symra Symra 1863 Ποίηση
I Marknaden Στην αγορά 1854 Θέατρο
Ervingen Ο Διάδοχος 1855 Θέατρο
Reise-Erindringer og Reise-Indberetninger Ταξιδιωτικές αναμνήσεις και εκθέσεις 1842-1847 Πρόζα Επιμέλεια : H. Koht (1917)
Skrifter i Samling Γραπτά στην Συλλογή 1912 Πρόζα 3 τόμοι
Dikting Ποίηση 1946 Πρόζα

Παραπομπές

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 120270952. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  2. ↑ 2,0 2,1 «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/Ivar-Andreas-Aasen. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  3. ↑ 3,0 3,1 International Music Score Library Project. Category:Aasen,_Ivar. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. ↑ 4,0 4,1 «Ivar Aasen». (Μποκμάλ, Νεονορβηγικά) Νορβηγικό βιογραφικό λεξικό. Kunnskapsforlaget. Ivar_Aasen. Ανακτήθηκε στις 7  Ιανουαρίου 2020.
  5. ↑ 5,0 5,1 «Sprogforsker Ivar Aasen». Begravde i Oslo. Gravferdsetaten i Oslo kommune. Ανακτήθηκε στις 27  Οκτωβρίου 2017.
  6. ↑ CONOR.SI. 71197027.
  7. ↑ «Library of the World's Best Literature». Library of the World's Best Literature. 1897.
  8. ↑ Ανακτήθηκε στις 24  Ιουνίου 2019.
  9. ↑ Chambers Biographical Dictionary, ISBN 0-550-18022-2, page 1
  • Anon (2013). "Om Språkåret 2013" [About Language Year 2013]. www.språkåret.no (στα νορβηγικά). Språkåret
  • Anon (2013a). "Folket verdset nynorsken sin far" [The people value the father of Nynorsk]. www.nrk.no (στα νορβηγικά). Aftenposten
  • Berglund, Nina (5 Sep 2013). "Language creator hailed and decried". News in English
  • Bredsdorff, E. L. (1954). "Aasen, Ivar Andreas". In Steinberg, S. H. Cassell's Encyclopædia of World Literature. 1: Articles & Biographies: A-H. New York, NY: Funk & Wagnall's Company
  • Gilman, Daniel Coit; Peck, Harry Thurston; Colby, Frank Moore, eds. (1905). "Aasen, Ivar Andreas". New International Encyclopedia. I. New York, NY: Dodd, Mead, and Company
  • Grepstad, Ottar (2013). Dette forunderligste lille Væsen [This Remarkable Tiny Being]. aasentunet.no (στα νορβηγικά)
  • Haugen, Einar (2009) [1987]. Comrie, Bernard, ed. The World's Major Languages (2nd ed.). London, UK: Routledge
  • Haugen, Einar (1997). "Aasen, Ivar Andreas". In Johnston, Bernard. Collier's Encyclopedia. I: A to Ameland (1st ed.). New York, NY: P.F. Collier
  • Hoiberg, Dale H., ed. (2010). "Aasen, Ivar". Encyclopædia Britannica. I: A-Ak - Bayes (15th ed.). Chicago, IL: Encyclopædia Britannica, Inc
  • Katzner, Kenneth (2002) [1977]. The Languages of the World (3rd ed.). London, UK: Routledge
  • McGovern, Una, ed. (2002). Chambers Biographical Dictionary (7th ed.). Chambers
  • Steiro, Gard (5 Sep 2013). "Lenge leve spynorsken. Gratulerer med dagen, Ivar Aasen. Her får du heile avisa vår i gåve" Αρχειοθετήθηκε 2016-03-04 στο Wayback Machine. [Long live Spynorsk. Happy Birthday, Ivar Aasen. Here's our entire newspaper in gift.]. Bergens Tidende (στα νορβηγικά)

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

[Επεξεργασία | επεξεργασία κώδικα]
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Ίβαρ_Άαζεν&oldid=10264445"