Jovo Bakic
I am political sociologist who has mostly been dealing with the national conflicts in ex-Yugoslavia and far-right ideologies and parties in both successor-states of former Yugoslavia and Europe. I have especially focused on Serbian and Croatian nationalisms and the idea and ideologies of Yugoslavism before the WWI, during the War, and between the two World Wars. Foreign press writing on dissolution of the Socialist Yugoslavia and the Wars of Its Succession has also been in the focus of my attention. In the context, the stereotypes of the Balkans, and particularly of the Serbs, have always been a very important subject of my interest. I defended the Ph.D. thesis Shifts in the Interpretations of the Death of Yugoslavia. To sum up, I am deeply interested in theories of ethnicity, nation and nationalism, national minorities, refugees, conflict and war studies, different ideologies, ex-Yugoslavia, and its successor states.
Address: Beograd, Serbia
Address: Beograd, Serbia
less
InterestsView All (16)
Uploads
Papers by Jovo Bakic
Keywords
far right, authoritarianism, nativism, football fan tribes, organised crime.
Key words: left, right, ideology, form, content, capitalism, equality, freedom.
U ovom članku je reč o različitim teorijskim poimanjima i empirijskim istraživanjima levice i desnice. Izložene su različite dimenzije levice i desnice: antropološka, tj. prostorno-saznajna; ideološka; saznajno-sociološka; teorijska i empirijska. U literaturi o ovom problemu razlikuju se dva osnovna poimanja levice i desnice: sadržinsko i formalističko. Prvo uzima u obzir sve prethodno navedene dimenzije dvaju pojmova, dok drugo i ne smatra da se radi o pojmovima već o dihotomiji levica-desnica. U ovoj studiji se pošlo od jasnih sadržinskih idejnih odrednica levice i desnice: levica brani jednakost, pa je nužno antikapitalistička (i protivi se svakom prethodno postojećem društvenom sistemu), a desnica se zalaže za postojanje različitih društvenih hijerarhija, pa je nužno za kapitalizam ili za neki od prethodnih idealizovanih društvenih sistema; levica kritikuje religijske i crkvene autoritete, desnica ih pravda; levica je okrenuta budućnosti, desnica sadašnjosti i prošlosti; levica traži alternative tradicijom posvećenom poretku, desnica zahteva nastavljanje svetih tradicija; levica brani višekulturalnost, pravo na razliku životnih stilova, mišljenja i načina mišljenja, desnica se zalaže za nacionalnu ili rasnu istovrsnost i uobičajeno porodično i seksualno ponašanje. Nakon ovog teorijskog razmatranja, raspravlja se o levici i desnici u Srbiji u periodu 1990-2014, koji je podeljen na tri razdoblja: 1990-2000; 2000-2012; i period nakon 2012. godine.
Ključne reči: levica, desnica, ideologija, forma, sadržaj, kapitalizam, jednakost, sloboda.
Istražuje se odnos srpskih intelektualaca nacionalističke i antinacionalističke usmerenosti prema delu Karla Krausa. Kraus je pisao satire protiv vladajućih krugova Habzburške monarhije, otvoreno se zalažući za njenu reorganizaciju, pa i razgradnju. Podsmehu je izlagao najviše habzburške i nemačke imperijalističke krugove, raskrinkavao njihove ratne planove protiv Srbije, ratnohuškačku bečku štampu, intelektualce, koji su izdali poziv intelektualca podržavanjem nemačkog nacionalizma odnosno habzburškog imperijalizma. Ovo je pokazano analizom „Poslednjih dana čovečanstva“. No, i pored toga, dok je među hrvatskim jugoslovenski usmerenim intelektualcima bilo iskrenih Krausovih poštovalaca dotle je među Srbima skoro sasvim izostala pažnja prema ovom darovitom antiimperijalisti i antinacionalisti koji je simpatisao srpske i jugoslovenske težnje uprkos tome što to nije bilo nimalo popularno u sredini u kojoj je živeo i radio. Štaviše, interesovanje za Krausa i danas je življe u Hrvatskoj no u Srbiji. Stoga je cilj ovog članka da ponudi objašnjenje izostanka interesovanja srpskih intelektualaca za Krausa. U suton socijalizma, nacionalistička provincijalnost većine srpskih intelektualaca, a kod jednog dela i razularena ratobornost, doprinela je potpunom previdu obimnog, intelektualno zahtevnog i beskompromisno pacifističkog i prema sopstvenoj naciji kritički usmerenog dela Karla Krausa. Istovremeno, antinacionalistička i pacifistička usmerenost pojedinih intelektualaca uticala je na obraćanje pažnje samo na pomenute aspekte Krausovog dela, ali i na previd aktuelnosti njegove kritike imperijalističkih težnji svenemačkih krugova Austrije i Nemačke. KLJUČNE REČI: Kraus, Srbi, Habzburška monarhija, imperijalizam, nacionalizam, pacifizam.
Keywords: homophobia, political usage, extreme right, football fan tribes, violence, LGBTI
and Habsburg imperialism. Whereas some of the most distinctive Croatian Yugoslav-oriented intellectuals in the aftermath of WWI highly respected Karl Kraus, Serbian intellectuals have almost utterly neglected this talented nonconformist, who sympathised with Serbian and Yugoslav tendences despite their unpopularity in his own surroundings. Furthermore, interest for Kraus is much more visible in today’s Croatia than in Serbia. The paper’s goal is to offer an explanation of lack of interest for Kraus among Serbian intellectuals. In the twilight
of socialism, majority of them showed nationalist parochialism, and a part of them expressed even unbridled warlike attitude, which contributed to thorough neglect of Kraus’ voluminous, intellectually demanded and uncompromising pacifistic work. At the same time, anti-nationalist and pacifistic intellectuals were prepared to pay
attention only for such aspects of the Kraus work, while they have neglected other aspects such as his criticism of pan-German imperialist tendences recognizable throughout the short 20th century.
KEY WORDS: Kraus, Serbs, Habsburg Monarchy, imperialism, nationalism, pacifism.
Jugoslavija: razaranje i njegovi tumači
Studija dr Jova Bakića je celovito sociološkoistorijsko i sociološkosaznajno istraživanju teme iz naslova. Po svestranosti i pristupu rad je jedinstven u literaturi iz ove oblasti. Nestajanje Jugoslavije pisac podrobno prati kao proces dugog trajanja sazdan od (1) spoja unutrašnjih napetosti i dezintegrativnih spoljnih činilaca, ali i (2) uticajnih hegemonih akademskih i političkih diskursa. Pažljivo i akribično su analizirana realna zbivanja i njihova tumačenja. Nužni sažeti osvrt na realna zbivanja prati opsežna teorijsko metodološka kritika najuticajnijih tumačenja kraja Jugoslavije. Korišćena je uticajna domaća i inostrana raznovrsna i obimna naučna, publicistička i politička građa.
Pisac je jasno raščlanio integrativne i dezintegrativne, spoljne i unutrašnje činioce Jugoslavije u 20. veku (hrvatski strah od Italije, opasnost sovjetske lagerske politike, federiranje federacije, presudna uloga ujedinjene Nemačke, reaktivni domaći nacionalizmi). Time je uspešno redukovan haos prisutan u tumačenjima pomenutih složenih procesa. Ideološku hegemoniju teze o neizbežnom kraju Jugoslavije (u čijem je središtu najčešće bila srbocentrična hipoteza) nametnuli su zapadni intelektualci manje ili više prozirno pravdajući hegemoniju vodećih sila Zapada. Uspešno se snalazeći u redukovanju složenosti mnoštva tumačenja o nestanku Jugoslavije Bakić je izneo projektivnu sliku rata u Jugoslaviji koja je manje pokazivala realnost zbivanja, a više je bila korisno političko oruđe stvoreno uz obilnu i proizvoljnu upotrebu prošlosti. Izdvajajući glavne struje u objašnjenju nestanka Jugoslavije autor je sažeto istakao njihov saznajni doprinos, političku ulogu kao i vezu između ovih učinaka.
U osnovi dobro organizovanog i struktuisanog izlaganja stoji višeslojni teorijski okvir objašnjenja nestanka Jugoslavije čija je osnova interakcionistička teorija i teorija nacionalnog takmičenja. Iz obimnog sadržaja ovde treba izdvojiti neke zanimljive teme. Razmotreni su činioci dugog trajanja (suprotstavljene nacionalne ideologije Srba i Hrvata i različite vizije jugoslovenstva), unutrašnji činioci srednjeg i kratkog trajanja i spoljni činioci kao dovoljni uslov nestanka Jugoslavije. Zatim su analizirani glavni politički procesi, napetosti i sukobi u socijalističkoj Jugoslaviji, uloga J.B.Tita, S.Miloševića i F.Tuđmana, a zatim i odlučujuća uloga velikih sila u razbijanju Jugoslavije. Nakon toga su analizirana uticajna tumačenja raspada Jugoslavije u štampi SAD,V.Britanije i Srbije tokom 1990-ih godina.
U celini uzev, rukopis dr Jova Bakića Jugoslavija: razaranje i njegovi tumači jeste uspešan, složen i višeslojan napor da se pruži relativno celovita slika glavnih tumačenja nestanka Jugoslavije. Po širini obuhvata, pretenziji objašnjenja i po odmerenosti iznetih ocena ovaj rad se izdvaja iz mnoštva najčešće jednostranih pristupa. Diferenciran sociološkosaznajni pristup u čijem je središtu promišljena idejnopolitička mreža pojmova i nijansirana kritika dali su niz zanimljivih rezultata i uspešno redukovali složenost i nepreglednost misli o nestanku Jugoslavije. Reč je o do sada najcelovitijem objašnjenju nestanka Jugoslavije nastalom na uspeloj sintezi modernih teorijskih i metodskih naučnih pristupa. Ova studije može podstaći dalja istraživanja iz ove oblasti i zato svesrdno preporučujemo izdavaču da je objavi.
Dr Todor Kuljić 25.05.2011.
profesor Filozofskog fakulteta
u Beogradu
Keywords
far right, authoritarianism, nativism, football fan tribes, organised crime.
Key words: left, right, ideology, form, content, capitalism, equality, freedom.
U ovom članku je reč o različitim teorijskim poimanjima i empirijskim istraživanjima levice i desnice. Izložene su različite dimenzije levice i desnice: antropološka, tj. prostorno-saznajna; ideološka; saznajno-sociološka; teorijska i empirijska. U literaturi o ovom problemu razlikuju se dva osnovna poimanja levice i desnice: sadržinsko i formalističko. Prvo uzima u obzir sve prethodno navedene dimenzije dvaju pojmova, dok drugo i ne smatra da se radi o pojmovima već o dihotomiji levica-desnica. U ovoj studiji se pošlo od jasnih sadržinskih idejnih odrednica levice i desnice: levica brani jednakost, pa je nužno antikapitalistička (i protivi se svakom prethodno postojećem društvenom sistemu), a desnica se zalaže za postojanje različitih društvenih hijerarhija, pa je nužno za kapitalizam ili za neki od prethodnih idealizovanih društvenih sistema; levica kritikuje religijske i crkvene autoritete, desnica ih pravda; levica je okrenuta budućnosti, desnica sadašnjosti i prošlosti; levica traži alternative tradicijom posvećenom poretku, desnica zahteva nastavljanje svetih tradicija; levica brani višekulturalnost, pravo na razliku životnih stilova, mišljenja i načina mišljenja, desnica se zalaže za nacionalnu ili rasnu istovrsnost i uobičajeno porodično i seksualno ponašanje. Nakon ovog teorijskog razmatranja, raspravlja se o levici i desnici u Srbiji u periodu 1990-2014, koji je podeljen na tri razdoblja: 1990-2000; 2000-2012; i period nakon 2012. godine.
Ključne reči: levica, desnica, ideologija, forma, sadržaj, kapitalizam, jednakost, sloboda.
Istražuje se odnos srpskih intelektualaca nacionalističke i antinacionalističke usmerenosti prema delu Karla Krausa. Kraus je pisao satire protiv vladajućih krugova Habzburške monarhije, otvoreno se zalažući za njenu reorganizaciju, pa i razgradnju. Podsmehu je izlagao najviše habzburške i nemačke imperijalističke krugove, raskrinkavao njihove ratne planove protiv Srbije, ratnohuškačku bečku štampu, intelektualce, koji su izdali poziv intelektualca podržavanjem nemačkog nacionalizma odnosno habzburškog imperijalizma. Ovo je pokazano analizom „Poslednjih dana čovečanstva“. No, i pored toga, dok je među hrvatskim jugoslovenski usmerenim intelektualcima bilo iskrenih Krausovih poštovalaca dotle je među Srbima skoro sasvim izostala pažnja prema ovom darovitom antiimperijalisti i antinacionalisti koji je simpatisao srpske i jugoslovenske težnje uprkos tome što to nije bilo nimalo popularno u sredini u kojoj je živeo i radio. Štaviše, interesovanje za Krausa i danas je življe u Hrvatskoj no u Srbiji. Stoga je cilj ovog članka da ponudi objašnjenje izostanka interesovanja srpskih intelektualaca za Krausa. U suton socijalizma, nacionalistička provincijalnost većine srpskih intelektualaca, a kod jednog dela i razularena ratobornost, doprinela je potpunom previdu obimnog, intelektualno zahtevnog i beskompromisno pacifističkog i prema sopstvenoj naciji kritički usmerenog dela Karla Krausa. Istovremeno, antinacionalistička i pacifistička usmerenost pojedinih intelektualaca uticala je na obraćanje pažnje samo na pomenute aspekte Krausovog dela, ali i na previd aktuelnosti njegove kritike imperijalističkih težnji svenemačkih krugova Austrije i Nemačke. KLJUČNE REČI: Kraus, Srbi, Habzburška monarhija, imperijalizam, nacionalizam, pacifizam.
Keywords: homophobia, political usage, extreme right, football fan tribes, violence, LGBTI
and Habsburg imperialism. Whereas some of the most distinctive Croatian Yugoslav-oriented intellectuals in the aftermath of WWI highly respected Karl Kraus, Serbian intellectuals have almost utterly neglected this talented nonconformist, who sympathised with Serbian and Yugoslav tendences despite their unpopularity in his own surroundings. Furthermore, interest for Kraus is much more visible in today’s Croatia than in Serbia. The paper’s goal is to offer an explanation of lack of interest for Kraus among Serbian intellectuals. In the twilight
of socialism, majority of them showed nationalist parochialism, and a part of them expressed even unbridled warlike attitude, which contributed to thorough neglect of Kraus’ voluminous, intellectually demanded and uncompromising pacifistic work. At the same time, anti-nationalist and pacifistic intellectuals were prepared to pay
attention only for such aspects of the Kraus work, while they have neglected other aspects such as his criticism of pan-German imperialist tendences recognizable throughout the short 20th century.
KEY WORDS: Kraus, Serbs, Habsburg Monarchy, imperialism, nationalism, pacifism.
Jugoslavija: razaranje i njegovi tumači
Studija dr Jova Bakića je celovito sociološkoistorijsko i sociološkosaznajno istraživanju teme iz naslova. Po svestranosti i pristupu rad je jedinstven u literaturi iz ove oblasti. Nestajanje Jugoslavije pisac podrobno prati kao proces dugog trajanja sazdan od (1) spoja unutrašnjih napetosti i dezintegrativnih spoljnih činilaca, ali i (2) uticajnih hegemonih akademskih i političkih diskursa. Pažljivo i akribično su analizirana realna zbivanja i njihova tumačenja. Nužni sažeti osvrt na realna zbivanja prati opsežna teorijsko metodološka kritika najuticajnijih tumačenja kraja Jugoslavije. Korišćena je uticajna domaća i inostrana raznovrsna i obimna naučna, publicistička i politička građa.
Pisac je jasno raščlanio integrativne i dezintegrativne, spoljne i unutrašnje činioce Jugoslavije u 20. veku (hrvatski strah od Italije, opasnost sovjetske lagerske politike, federiranje federacije, presudna uloga ujedinjene Nemačke, reaktivni domaći nacionalizmi). Time je uspešno redukovan haos prisutan u tumačenjima pomenutih složenih procesa. Ideološku hegemoniju teze o neizbežnom kraju Jugoslavije (u čijem je središtu najčešće bila srbocentrična hipoteza) nametnuli su zapadni intelektualci manje ili više prozirno pravdajući hegemoniju vodećih sila Zapada. Uspešno se snalazeći u redukovanju složenosti mnoštva tumačenja o nestanku Jugoslavije Bakić je izneo projektivnu sliku rata u Jugoslaviji koja je manje pokazivala realnost zbivanja, a više je bila korisno političko oruđe stvoreno uz obilnu i proizvoljnu upotrebu prošlosti. Izdvajajući glavne struje u objašnjenju nestanka Jugoslavije autor je sažeto istakao njihov saznajni doprinos, političku ulogu kao i vezu između ovih učinaka.
U osnovi dobro organizovanog i struktuisanog izlaganja stoji višeslojni teorijski okvir objašnjenja nestanka Jugoslavije čija je osnova interakcionistička teorija i teorija nacionalnog takmičenja. Iz obimnog sadržaja ovde treba izdvojiti neke zanimljive teme. Razmotreni su činioci dugog trajanja (suprotstavljene nacionalne ideologije Srba i Hrvata i različite vizije jugoslovenstva), unutrašnji činioci srednjeg i kratkog trajanja i spoljni činioci kao dovoljni uslov nestanka Jugoslavije. Zatim su analizirani glavni politički procesi, napetosti i sukobi u socijalističkoj Jugoslaviji, uloga J.B.Tita, S.Miloševića i F.Tuđmana, a zatim i odlučujuća uloga velikih sila u razbijanju Jugoslavije. Nakon toga su analizirana uticajna tumačenja raspada Jugoslavije u štampi SAD,V.Britanije i Srbije tokom 1990-ih godina.
U celini uzev, rukopis dr Jova Bakića Jugoslavija: razaranje i njegovi tumači jeste uspešan, složen i višeslojan napor da se pruži relativno celovita slika glavnih tumačenja nestanka Jugoslavije. Po širini obuhvata, pretenziji objašnjenja i po odmerenosti iznetih ocena ovaj rad se izdvaja iz mnoštva najčešće jednostranih pristupa. Diferenciran sociološkosaznajni pristup u čijem je središtu promišljena idejnopolitička mreža pojmova i nijansirana kritika dali su niz zanimljivih rezultata i uspešno redukovali složenost i nepreglednost misli o nestanku Jugoslavije. Reč je o do sada najcelovitijem objašnjenju nestanka Jugoslavije nastalom na uspeloj sintezi modernih teorijskih i metodskih naučnih pristupa. Ova studije može podstaći dalja istraživanja iz ove oblasti i zato svesrdno preporučujemo izdavaču da je objavi.
Dr Todor Kuljić 25.05.2011.
profesor Filozofskog fakulteta
u Beogradu
У чланку се расправља о начину управљања кризом коју је изазвала пандемија ковида-19 у Србији. Управљање кризом се разуме као скуп дискурзивних пракси отеловљених у противепидемијским мерама које примењује извршна власт у циљу сузбијања пандемије. У истраживању се примењује критичка анализа дискурса (КАД). У првом раздобљу управљања кризом (фебруар–мај 2020) дискурс и практичне мере у Србији пореде се с другим дискурсима и мерама у Аустрији, Немачкој, Француској, Шведској и Мађарској, које је у свом истраживању анализирала Рут Водак. Она је препознала „религиозни оквир”; „дијалошки оквир”; „оквир поверења”; и оквир „вођења рата”. У Србији је препознатљив једино потоњи. Иначе је најзаступљенији био „оквир застрашивања, што је јединствена појава међу посматраним случајевима. Тенденција „ренационализације”, видљива у затварању граница, препознатљива је на свим примерима, па у том погледу нема одступања ни у Србији. Но, видљива је и тенденција строгог управљања у циљу подстицања ауторитарног начина владања, као и у Орбановој Мађарској. Кључне речи: ковид, управљање кризом, критичка анализа дискурса, оквир, дискурс.