Usos melecinales de los raigaños

Diversidá de preparaciones de raigaños en venta nun mercáu cercanu a la puerta monumental de Namdaemun, centru de Seúl.

Los usos melecinales de los raigaños vexetales usáronse a lo llargo de la historia na medicina humana y veterinaria. Entá güei miles de persones de diverses cultures escoyeron usar raigaños de plantes melecinales como parte de la so recuperación. Munches de les indicaciones na medicina alternativa básase en raigaños melecinales. Dalgunos de los raigaños usaos na fitoterapia suelen ser efeutivos como les opciones farmacéutiques, si prepárense y usen afechiscamente pa tratar les afecciones correspondientes.

Dacuando, a nivel de vocablu popular, les raigaños tamién inclúin a ciertos tarmos especializaos, como los cormos, rizomes, bulbos y tubérculos.

Historia

Munchos vexetales tienen tubérculos o raigaños comestibles que fueron adomaos na américa precolombina, como Bomarea hirtella, Manihot dulcis, Manihot esculenta (la yuca), Solanum tuberosum (papa), Ipomoea batatas (camote) y la Pachyrhizus erosus. Anguaño tamién s'indiquen raigaños de los xéneros Aristolochia, Ipomoea, Cinchona, Perezia, Ephedra, Dioscorea, Valeriana, Gonolobus, Krameria, Bryonia y Psacalium.

Na medicina china, Shennong (神农), conocíu como l'Emperador de los Cinco Granos, ye acreditáu como autor de la obra bien conocida llamada «Clásicu Divín de Yerbes y Raigaños pal Granxeru» (神农本草经) que paez ser escritu escontra'l final de la Dinastía Han Occidental. La mitoloxía china afirma que los ingredientes yeren cargaos pol mesmu aire escontra'l caldrón de Shenong, d'onde reportaba los sos usos. Shenong ye veneráu como'l padre de la medicina china.

Acantacees

La familia de les Acanthaceae contién a dellos xéneros de plantes con raigaños d'interés melecinal. Por casu, prepárase una fervinchu del raigañu de Justicia spicigera que s'indica n'afecciones sanguínees, como l'anemia, la menstruación escesiva, trestornos circulatorios leves como les várices según l'aliviu de dellos síntomes de la menopausia. Pela so parte la de cocción de los raigaños de la Justicia adhatoda promueve el trabayu de partu, mientres n'investigaciones de felicidá planta pa los sos posibles efeutos, una sustancia aisllada del raigañu, la yuehchukena, previén la xestación n'aguarones. Esti compuestu foi aislláu d'otros raigaños, incluyendo la Murraya paniculata.

De la mesma familia de les acantacees, el raigañu de la Thunbergia alata o «susana negra», estrayer una bébora indicao en casos d'úlceres dixestives y como antiinflamatoriu.

Acónito

La raigañu de la Aconitum napellus ye especialmente ricu nun alcaloide terpénico denomináu aconitina (C34H47NON11) y otres varies, según ácidos orgánicos como l'ácidu cítricu y l'ácidu aconítico. Los compuestos del raigañu dependen de la dómina del añu que se recoyer, la téunica d'ensugáu y d'almacenamientu. La aconitina confier-y a la raíz propiedad analxésiques d'aición rápida, usáu amás como antipiréticu, antitusígeno y descongestionante nasal. Les cremes tópiques son bien recetaes p'aplicación nel dolor de ciertes neuralxes, incluyendo la lumbociática y la neuralxa del nerviu trixéminu. La homeopatía indica al acónito mientres les crisis hipertensivas. La aconitina actúa abriendo les canales de sodiu sensibles a la tetrodotoxina a nivel del corazón y otros texíos. Emplégase tamién a nivel esperimental p'asemeyar o crear trestornos del ritmu cardiacu n'animales d'estudiu.

Procuros

En vista de l'alta toxicidá de los alcaloides nel raigañu del acónito, nun s'encamienta'l so toma per vía oral. La aconitina absuérbese rápido al traviés de les membranes mucoses, pero tamién al traviés de la piel. L'alministración oral de 2-5 g del raigañu o 5 ml de la tintura puede resultar mortal n'humanos en cuestión de poques hores por paralís de los músculos respiratorios. El so usu ta contraindicáu en neños, mientres l'embaranzu y mientres la lactancia materna. Nun se debe combinar el raigañu de acónito col llicor, antihistamínicos, sedantes, antidepresivos o espasmolíticos.

Axenxu

Les especie Artemisia absinthium, conocida polos griegos como la "madre de toles yerbes" na obra "Ayalga de los probes" daes les sos múltiples aplicaciones curatibles, utilízase como tónicu, febrífugo y antihelmíntico, según na ellaboración de l'absenta. El rizoma maderizu y duru tómase oralmente como bebida pal dolor d'estómagu, según otres especies del mísmo xéneru Artemisia.

Otres asteracees

Chrysactinia mexicana, que la so raigañu usar pal dolor d'estómagu, detoxificación del fégadu, anemia y como afrodisiacu.

Otros raigaños de plantes con antecedentes d'usu melecinal, anque nun hayan pa la mayoría d'ellos estudios químicos o farmacolóxicos que convaliden la so efeutividá, inclúin:

• Alcachofes (Cynara scolymus): conocíes polos sos productos activos, la cinarina y los esteroles, anque tamién ye ricu en inulina y fibra, según ser una fonte de carbohidratos. Los raigaños preparar en fervinchos pa solliviar los cólicos abdominales, el dolor d'estómagu, coletérico y pa depurar el fégadu.
• «Plumajillo» (Achillea millefolium): en bébores o molienda para mancaes, dolor d'oyíu y el fenómeno supersticio del agüeyamientu.
• «Artemisa» (Ambrosia psilostachya): fervinchos pa llavar firíes y baños depurantes.
• «Sesilifolia» (Roldana sessilifolia): la única especie con un usu bien específicu, una y bones el rizoma ye emplegáu pa enfermedaes del aparatu reproductivu de la muyer, preparar en fervinchu y alminístrase oralmente.
• Bidens pilosa: conocida na medicina tradicional china como xian feng cao (chinu: 咸豐草) ye colerético y, con fervinchos preparaos con agua fervida y bien colaes, pa la llavadura de los güeyos.
• Brickellia veronicifolia y Grindelia squarrosa: indíquense como colerético, pal dolor d'estómagu y dolor de la vesícula, cólicos abdominales n'adultos y foria.
• Cardu moráu (Cirsium rhaphilepis): pa dolor de pechu y tos; y el cardu coloráu (Cirsium ehrenbergii) para preparaos pa duches vaxinales. El raigañu de C. subuliforme tamién s'emplegaron pa llavadures vaxinales.
• «Cerraja» (Sonchus oleraceus), una maleza conocida por tener flavonoides usaos nel tratamientu de l'ascitis y como estimulante del mambís. Los sos raigaños preparar en fervinchos pa los reñones.
• «Clavelón», del xéneru Tagetes que les sos raigaños usar como fervinchu pal aliviu del dolor d'estómagu. El raigañu del T. erecta tostar n'aceite d'oliva y una vegada doráu, pícase y sirve n'ensalaes. El T. llucida tien raigaños que s'usen pal dolor menstrual, coles mesmes que regula'l ciclu.

El fervinchu de raigañu de «Santa María» (Tanacetum parthenium) usar p'amenorgar la fiebre y tratar el dolor de cabeza, anque estudios al respeutu entá nun producieron abonda evidencia p'acotar la so efeutividá.

• Conyza filaginoides y C. schiedena (dambes conocíes en Méxicu como «simonilla»: similar al restu del xéneru, indicar pa depurar el fégadu, reñones, pal dolor d'estómagu y de vesícula y, n'ocasiones, pa foria.
• Dugesia mexicana: usada pa los reñones.
• Dyssodia papposa: foria y vultura en neños, dacuando pa la tos, porque la D. tenuifolia ye'l raigañu más específicu del xéneru como antitusígeno.
• «Manzanilla cimarrona» (Erigeron pubescens): fundamentalmente pa la inflamación sentida a nivel estomacal.
• Los raigaños de delles especies del xéneru Eupatorium y Montanoa son usaes pal bañu de parturientas mientres el puerperio.
• Flourensia resionsa, nativa d'Arxentina trata afecciones inflamatorias, incluyendo reumátiques, cansanciu y ardor nos pies y pa amacizar el dentame.
• Cordollobu (Gnaphalium): específicamente usada pa la tos.
• Grindelia inuloides: usada pa regular la menstruación.
• Popote (Haplopappus venetus): usada en baños sobre los pies de lactantes por que caminen.
• Raigaños de delles especies de los xéneros Helianthus, Heterotheca y Arniques contienen helenalina, una lactona que ye un ingrediente esencial en preparaos antiinflamatorios, na so mayoría contra les contusiones y magulladuras.
• «Escoba amargosa» (Parthenium hysterophorus) y el «Confitillo» Parthenium bipinnatifidum tien raigaños usaos pal dolor d'estómagu.
• Petasites hybridus: los raigaños y rizomas empléguense como coadyuvante nel tratamientu de dolores de cabeza y los dolores acomuñaos a cólicos nefríticos.
• Delles especies del xéneru Senecio tienen raigaños que la so fervinchu beber pal aliviu de la fiebre. Dacuando, especialmente'l Senecio confusus emplégase sobre les firíes, úlceres en piel ya inflamaciones, incluyendo articulares.
• Stevia: xéneru de delles especies denominaes «sopita» en Méxicu usaes pa llimpiar l'organismu internu.
• «Diente de lleón» (Taraxacum officinale), usóse específicamente pa la inflamación d'ovariu, reñones y fégadu. Vease Diente de lleón, más palantre.
• El raigañu y la fueya de Zaluzania augusta, provoca la menstruación y, en muyeres embarazaes, l'albuertu.
• El raigañu del «matarique» (Psacalium peltatum) preparar en maceración alcohólica contra'l reumatismu y ye d'aplicación tópica, ente que pa les otres afecciones ye inxerida.
• De los rizomas de Atractylodes lancea produzse'l Cāng zhú, consideráu bien importante na medicina china tradicional pal tratamientu de trestornos dixestivos (estomagaes, dilatación abdominal, inapetencia) y articulaciones engribillíes por mugor. Suel presentase en cápsules de 200 mg que se tomen diariamente.

Amarantacees

La familia Amaranthaceae inclúi xéneros del que se preparar bébores melecinales. La «yerba de pollu» (Alternanthera repens), conocida en Méxicu como «tianguis» tomar pa llavadura intestinal y aliviu de la foria. La especie Gomphrena decumbens o «cabezona moza», tomar pa llimpiar los reñones y pal aliviu del dolor d'estómagu.

Apocinaseas

Delles especies de la familia Apocynaceae tienen raigaños que son añadíes en complexos vitamínicos, incluyendo'l Sacuanjoche, flor nacional de Nicaragua y el frangipani (Plumeria rubra).

Otra apocinasea, nativa de Camerún, Mondia whitei, ye una planta que la so corteza de raigañu ye utilizada p'amontar la libido, sicasí, estudios demuestren que l'alministración al llargu plazu de tal estractu de la corteza de los raigañu de felicidá planta causa mancadura testicular, dando como resultáu'l cese de la espermatogénesis y cambeos involutivos nos túbulos seminíferos y l'epidídimo.

Astrágalo

El raigañu del Astragalus membranaceus conocida na medicina tradicional china como «huáng qí» (黄芪, que traducíu significa líder mariellu), indicar pa tratar la diabetes. Na medicina occidental el Astragalus ye consideráu un tónicu pal organismu y tomáu como té pa la dixestión, utilizando'l raigañu secu de la planta, de cutiu en combinación con otros floritos. Utilízase tradicionalmente n'ameyorar el sistema inmune y pal tratamientu de firíes, la hepatitis crónica y como coadyuvante na terapia del cáncer. El raigañu del A. propinquus úsase tamién como tónicu amontando'l metabolismu y amenorgando la fatiga.

Les evidencies que sofiten l'usu del astrágalo son llindaes, ensin qu'hayan ensayos clínicos d'alta calidá en seres humanos. Esiste dalguna evidencia preliminar que suxer que'l astrágalo, yá sía solu o en combinación con otres yerbes, puede tener beneficios potenciales pal sistema inmunolóxicu, produciendo interferón y activando ciertes célules del sistema inmune como los macrófagos. Igualmente pal corazón y el fégadu, y como terapia adyuvante pal cáncer. Otres aplicaciones menos estudiaes son l'usu p'ameyorar la función del pulmón, la glándula suparrenal, ameyorar el metabolismu corporal y amenorgar la fatiga.

Los principales componentes del raigañu del astrágalo son saponines y polisacáridos, ente ellos trés astragalanos de distintu pesu molecular compuestos de glucosa, galactosa y arabinosa. A diferencia de Echinacea, nun suprimen la función inmune col usu enllargáu d'estos compuestos.

El raigañu del astrágalo suelse utilizar en sopes, tés, estractos o cápsules. El astrágalo úsase xeneralmente con otres yerbes como'l ginseng, l'anxélica y la regaliza. Na medicina tradicional china emplega'l astrágalo a dosis de 10 a 30 g al día del polvu preparao comercialmente. Sicasí, los estudios sobre los componentes del astrágalo indiquen que la estimulación de macrófagos ye afecha ente 4 y 7 g diarios. La dosis nun tien de devasar los 30 g diarios.

Procuros

El astrágalo ye consideráu una yerba seguro pal so usu na mayoría de los adultos. Los sos efeutos secundarios son pocu conocíos, probablemente por razón de que s'usa xeneralmente en combinación con otres yerbes.

El astrágalo puede interactuar con melecines que suprimen el sistema inmune, como la ciclofosfamida, una melecina alministrada a pacientes con cáncer o otres melecines similares indicaos a pacientes receptores de tresplante d'órganos. Tamién puede afectar los niveles d'azucre nel sangre y la presión arterial.

Delles especies del xéneru Astragalus, que nun suelen emplegase nos suplementos dietéticos utilizaos pol home, pueden ser tóxicos. Por casu, delles especies que crecen nos Estaos Xuníos contienen la neurotoxina swainsonina y causaron intoxicaciones n'animales. Otres especies contienen niveles potencialmente tóxicos de seleniu.

Por falta d'estudios sobre seguridá, nun ye conveniente tomar estractos de astrágalo mientres l'embaranzu nin la lactancia materna. Potencia los efeutos del aciclovir.

Bardana

Aperitivo xaponés incluyendo raigaños de A. lappa (gobō: 牛蒡 o ゴボウ).

Conocida por dellos nomes comunes, el Arctium lappa tien un raigañu que ye comestible, que contién cantidaes importantes d'inulina, un polisacáridu que forma parte de la fibra dietética, con interesantes efeutos sobre la salú. La inulina ye diurética y puede alministrase por vía intravenosa en ciertos casos d'edema cerebral y insuficiencia renal. Figura nes tradiciones de dellos países pa depurar les impureces que causen l'artritis, según acné, forúnculos y eczemas. Puede causar dermatitis de contautu. Na medicina China ta indicada l'estractu del raigañu como coadyuvante pal tratamientu del SIDA y del cáncer. Figura coles mesmes na farmacopea d'otros países orientales poles sos propiedaes antibacterianas, antifúngicas, antioxidante, ansiolíticu y como antiagregante plaquetario.

Atópense propiedaes similares nos raigaños de Arctium minus (llamada Lappa menor) y el A. tomentosum. Les aiciones antimicrobianas y antifúngicas fueron estudiaes y comprobaes in vitro, según la so aplicación en pacientes con VIH, más nun hai estudios sobre les demás propiedaes atribuyíes a estos raigaños.

Presentaciones comerciales

«Ueong jorim» (우엉조림), un estofado a base de bardana mayor (Arctium lappa), gastronomía coreana.

Dalgunos de les preparaciones comerciales que contienen estractos de raigaños de Arctium lappa, que indíquense según la lliteratura o siguiendo les indicaciones d'un especialista inclúin:

• Decocción: a concentración de 40 g/L, dexando ferver por 10 min ya indíquense dos o tres taces al día.
• Fervinchu: 2 a 5 g de polvu acaldía, partíu en delles tomes.
• Estractu fluyíu de raigañu estabilizáu: de 25 a 50 gotes en 2 o 3 tomes diaries. Tintura: de 50 a 100 gotes.
• Usu tópicu: gargarismos, baños, compreses del productu cocíu; cremes o xel del estractu fluyíu o tinturas y l'aplicación direuta sobre la piel o'l pelo del oleato de bardana.
• Presentaciones compuestes: Aromax-05, Dr Pina Depurativu, Poliherbo, Erpace, Depuravert, Toxinolin, Procir, Crema de Caléndula.

Bardana mariella

El raigañu del Rumex crispus utilizar pal tratamientu d'estriñimientu crónicu, anemia, n'individuos con defenses escases y tamién por tratamientu de la foria, sicasí, l'usu escesivu del raigañu puede causar foria. Inda cuando'l R. crispus tien un altu conteníu de fierro, nun tien de ser inxerida por muyeres embarazaes por tar acomuñáu a albuertos.

Indícase tamién como depurador en ciertos trestornos de la piel: psoriasis, herpes, erupciones varies, eczema, acné, sarna y tamién puede utilizase pa los síntomes de la defectu de fierro nel sangre. Esti raigañu demostró efeutividá al tratar trestornos inflamatorios del fégadu y la vesícula, según otres enfermedaes gastrointestinales so la direición d'un naturista especializáu. L'artritis y el reumatismu son otres enfermedaes a les que refieren con frecuencia esti raigañu. Unu de los efeutos secundarios más importantes ye la tos seca qu'apaez cuando'l cuerpu del suxetu ye espuestu al fríu.

Begoña

El raigañu de la Begoña gracilis machucada n'agua, usar con frecuencia p'aselar la comición y ensugar les mancadures causaes pol sarampión. El fervinchu bebíu úsase como purgante y puede causar el vultura.

Betulacees

Na familia d'árboles Betulaceae atópense los omeros que les sos raigaños en fervinchos concentraos previenen la cayida del pelo. El carpe americanu ye usáu en fervinchos peneraos pa la irritación de los güeyos. Los raigaños del Ostrya virginiana fueron usaes pa bañar a les muyeres dempués del partu. pa cada chamaco

Bejuco ubí

Les llamaes «tripes de judas», la trepadora Cissus sicyoides ye usada pa delles enfermedaes y a partir de delles partes de la planta. Los raigaños son maderices y encamentaes por naturistes mayormente n'afecciones del sistema osteomuscular y del texíu conxuntivo, predominando la preparación en maceración alcohólica y d'aplicación tópica. Pal reumatismu se maceran aproximao diez porciones de tarmos n'alcohol y déxense reposar por diez díes, untándose peles mañanes y nueches onde hai dolor.

Como purgante prepárase garrando colos dos manes lo que se pueda de raigañu cocíu en 3 llitros d'agua tomando un vasu, pa les dolencies gastrointestinales con foria.

Campanines

El raigañu de la especie Ipomoea stans ye utilizada predominantemente pa enfermedaes del sistema nerviosu y de los órganos de los sentíos, onde s'emplega'l raigañu preparáu en fervinchu y tomada per vía oral. Reportáronse indicaciones en medicina tradicional pal tratamientu de la histeria y la epilepsia. En preparaos aguacientos, estrayíos con etanol o cloroformu, demostróse que l'alministración d'una dosis única de 100mg/kg o por 7 díes consecutivos tien efeutos anticonvulsivantes n'aguarones d'esperimentación.

El raigañu ye fasciculada y bien desenvuelta del cual se rebana aproximao media taza y prepárase un fervinchu con mediu llitru d'agua fervida, tomándose una taza na mañana y otra na nueche pa suxetos con velea y como coadyuvante nel tratamientu de la hipertensión arterial.

Chayotillo

El raigañu de Sicyos deppei, al igual que'l raigañu de Jatropha dioica, xeneralmente ye usada pa problemes de caspa y cayida del pelo y ésta última ye preparada en fervinchu y d'aplicación tópica. En Valeriana edulis ssp. procera namái s'usa'l raigañu, y l'usu xeneralizáu ye pa enfermedaes del sistema nervioso y tomao en fervinchu.

Consuelda

La especie Symphytum officinale conocer polos sos raigaños de propiedaes antiinflamatorias, probablemente por razón de l'alantoína contenida nelles. La Comisión E namái reconoz l'usu esternu de la consuelda, pal aliviu de contusiones, distensión muscular y dislocaciones articulares. L'usu per vía inxerida ye peligrosu por cuenta de la presencia de ciertos alcaloides que son tóxicos pal fégadu, produciendo dexeneración, cirrosis y insuficiencia hepática. La duración del tratamientu nun tien de durar más de 4 a 6 selmanes al añu.

Daphne genkwa

Conocíu en China como yuán huā, una de les 50 yerbes fundamentales usaes na medicina tradicional china, el raigañu y flor contienen diterpenuides, que son altamente tóxicos y fueron reportaos como abortifacientes n'humanos y monos. Clínicamente, la yuanhuadina, que ye unu de los dipterpenoides, ye alministráu intraamnióticamente, ente que la yuanhuacina puede ser alministrada intra o extra-amnióticamente, pa la inducción del albuertu nel segundu trimestre del embaranzu.

Diente de lleón

Taraxacum officinale, considerada maleza, los sos raigaños fueron usáu medicinalmente n'Europa dende'l sieglu XV. Les tribus de nativos americanos Iroquois, Ojibwe y Rappahannock preparaben el raigañu del diente de lleón pa tratar enfermedaes renales, malestar y acidez estomacal. Na medicina tradicional árabe, el diente de lleón usóse pa tratar les enfermedaes del fégadu y del bazu. Amás d'aquelles funciones, la medicina tradicional china combina'l diente de lleón con otres yerbes p'ameyorar la respuesta inmunolóxica a les infeiciones del tracto respiratoriu superior, bronquitis o neumonía y en compreses pa tratar la inflamación de la mama.

Les fueyes de les plantes de diente de lleón son riques en potasiu y ye un diuréticu más potente que'l raigañu. Tamién dan un gran sabor nes ensalaes. Tanto les fueyes como'l raigañu son tónicos pal fégadu y son útiles nel tratamientu de munchos problemes dixestivos, piel y artritis. Los principales compuestos nel raigañu del diente de lleón son lactonas, un alcohol llamao taraxasterol, fitoesteroles y mucílagos. Tamién tienen altes concentraciones d'inulina mientres el seronda. La Cooperativa Científica Europea sobre Fitoterapia encamienta'l raigañu del diente de lleón pa la estimulación de les funciones del fégadu y de la vescícula biliar, la indixestión y la perda del mambís.

Suélense indicar 3 a 5 g del compuestu activu equivalente a 1-2 cuyaradines en 150 ml d'agua tres vegaes al día o 5-10 ml de la tintura. Los comprimíos suelen venir en delles presentaciones simples de 250 a 700 mg.

En delles persones sensibles, el contautu cola planta causa dermatitis. Paradógicamente, el diente de lleón puede causar malestar estomacal, probablemente polo amargoso del so sabor, polo que suel combinase con malvariscu.

Dong quai

El raigañu del Angelica sinensis, conocida como «Anxélica china», foi usada polos chinos mientres munchos años pa les muyeres que tán intentando recuperase dempués del partu. Sicasí, el so usu tien d'evitase mientres l'embaranzu por tar acomuñáu a un mayor riesgu d'albuertos. Esti raigañu tan ayuda a restituyir el sangre en trestornos anémicos y p'enguapecer la piel. Indícase tamién como coadyuvante nel tratamientu de problemes nel fégadu. Los fitoquímicos nel raigañu d'esta planta inclúin dellos polisacáridos, fitoesteroles, cumarines y flavonoides. Tien tamién aición antioxidante.

Reportóse un casu de ginecomastia acomuñáu a l'alministración de compirmidos de «Anxélica china».

Otres umbelíferes

Ver tamién: Apiaceae

Anxélica

Aceite esencial estrayida de la Angelica archangelica.

Tola planta, tantu les fueyes, como los raigaños y les granes, ye de bien prestosu sabor y aroma

John Parkinson, 1640.

De la raigañu de Angelica archangelica, denomada asina por ser creencia popular que la planta ye un regalu del arcánxel Gabriel a un monxu mientres una epidemia por cuenta de les sos propiedaes melecinales, estrayer un aceite esencial (hasta un 6%), especialmente ricu en monoterpenos (alfa y beta felandrenos, alfa-pineno), sesquiterpenos (bisabolol, bisaboleno, beta-cariofileno), lactones macrocíclicas, cumarines (umbeliferona, ostol), abondoses furanocumarines (angelicina, arcánxelicina, bergapteno, xantotoxina, isoimperatorina). Otros compuestos inclúin sitosterol; acedos fenolcarboxílicos; taníns; sacarosa.

La valoración de la Comisión E reconoz l'aición estimulante del raigañu de la «Anxélica» sobre les secreciones gastrointestinales, según les sos aiciones espasmolíticas gastrointestinales y como colagogo. Otres indicaciones reconocíes inclúin pacientes con indixestión, perda de mambís, incluyendo'l meteorismo y la flatulencia. Popularmente tamién s'usó p'aselar l'ansiedá, les xaqueques, menstruación doliosa y n'aplicaciones tópiques, los dolores reumáticos, neuralxes y mancadures.

La planta suel ser confundida con otres especies bien similares, Angelica sylvestris y Angelica palustris, comunes n'España y el sur d'Europa, según la variedá xaponesa, pero nun tener les propiedaes melecinales de la A. archangelica.

L'encamientu na alministración de «Anxélica» ye de 1,5-3 g al día del estractu fluyíu o de la tintura y 4 g al día de la preparación seca. L'aceite esencial suelse alministrar de 8 (pa neños) a 25 gotes (p'adultos) diaries estremaes en delles tomes según criteriu del facultativu que la indica.

Cardu setero

El raigañu del Eryngium campestre, que los sos principales constituyentes son saponósidos, taníns, sacarosa, inulina y sales de potasiu, ye usáu popularmente como diuréticu, la tos ferina y p'aguiyar la diuresis na infeición urinaria. Suelse preparar un fervinchu de 50 g/l dos o tres veces al día, dempués de les comíes.

Levístico

El raigañu del apiu de monte (Levisticum officinale) contién aceites esenciales con compuestos alquilftálidos responsables del so carauterísticu arume, cumarinas y otros ácidos que-y otorguen propiedaes como diuréticu, non perdedor d'electrolitos. Popularmente usóse tamién como aperitivo, espasmolítico y sedante. La Comisión E aprobó l'usu del levístico p'aumentar la diuresis en ciertes infeiciones urinaries y favorecer la eliminación de l'arenuca de les víes urinaries, indicándose de 4 a 8 g/día de la droga. El levístico nun tien de ser usáu en pacientes con insuficiencia cardiaca o renal. Les fueyes de la planta, conocíu n'Alemaña como Maggiplant pol so sabor comparable a los cubitos Maggi, puede causar dermatitis de contautu. Polos componentes furanocumarines nel raigañu del levístico, ye una de delles plantes que pueden alzar el riesgu de sangráu en pacientes que tomen warfarina.

Equinácea

Echinacea purpurea ye una formosa planta de flores de color rosa. Los nativos americanos usaben la equinácea pal tratamientu de mordedures de culiebres, fiebres y firíes. Los primeros colonos tamién atoparon usos pa la planta y na actualidá utilízase como un estimulante inmunolóxicu y antibacteriano. La equinácea ye escelente pal tratamientu d'infeiciones virales, bacterianes o micóticas y suel ser la primer opción naturista pa tratar los resfriaos, el gripe ya infeiciones renales. L'alministración diaria de equinácea entá nun demostró ser un métodu efeutivu para prevenir infeiciones respiratories, d'alcuerdu a estudios n'humanos.

Cuando se toma equinácea coles mesmes que s'aplica'l nitratu de econazol en crema, les infeiciones vaxinales causaes por candidiasis pueden menguar en frecuencia. Nun hai evidencia humana clara sobre los efeutos de la equinácea en cualquier tipu de cáncer.

La Echinacea tamién foi útil na artritis viral y puede ser aplicada a la piel esterno de ciertes enfermedaes. El raigañu d'esta planta tien de ser incluyida nes preparaciones asina encamentaes. L'Axencia Europea de Melecines publicó contraindicación a neños y, por datos insuficientes estudiando los sos efeutos en muyeres embarazaes, el so usu nun tien de ser encamentáu nel embaranzu.

El raigañu de la equinácea principalmente acedu achicórico, tamién alquilamides, polisacáridos, glucoproteínes y derivaos poliacetilénicos nel aceite esencial. Otres equinacees, como Echinacea pallida, tienen otros compuestos, incluyendo'l acedu cafeico.

Familia de les vides trompeta

Anque munches especies de la familia son conocíes como plantes melecinales, la mayoría, incluyendo'l totumo pa la tos, bronquitis y tuberculosis y el tulipán africanu pa la bona suerte, empleguen atributos de les fueyes o frutos. El raigañu del tecoma mariellu indicar pa suxetos con diabetes y p'ameyorar el mambís.

Gatuña

Tantu la Cooperativa Científica Europea sobre Fitoterapia y la Comisión E aprueben l'usu del raigañu de la Ononis spinosa como diuréticu, similar a la piniellu, pa esaniciar arenuca y n'afecciones renales. Tamién ta indicada como coadyuvante nel tratamientu d'infeiciones bacterianes de les víes urinaries. Como depurativu xeneral usóse na cutlura popular en casos d'artrosis, artritis, eczemes y pruyicios.

El raigañu de la gatuña contién una variedá de compuestos químicos, unu d'ellos la 7β-dimetoxi-7-D-glucosiloxi-homopterocarpina que puede ser la responsable de los efeutos antibacterianos frente a la Pseudomonas aeruginosa y l'estreptococu beta-hemolítico.

La gatuña vien en bolses de 50 y 80 g, de les cualos suelse indicar 6-12 g diarios partíos en 2 o 3 dosis.

Procuros

Nun se publicaron contraindicaciones nel usu de la gatuña, sicasí, nun tien de ser usada en pacientes con edema causada por insuficiencia cardiaca o renal. L'usu de diuréticos en pacientes en tratamientu de la hipertensión arterial o cardiopatía tien de faese por prescripción y baxu control d'un especialista.

Genciana

El raigañu de la Gentiana lutea o Genciana mariella—nome que recibe de Gentio, el rei ilirio del sieglu II e.C.—destaca poles sos propiedaes intensamente amargoses, faciendo d'ella unu de los principales tónicos dixestivos y aperitivos p'aguiyar el mambís. Los principios activos que-y dan l'amargura al raigañu son glucósidos secoiridoides llamaos amarogentina y genciopicirina (C16H20O9). Estos compuestos aguiyen los receptores del gustu amargosu nes papiles gustatives de la parte posterior de la llingua, trayendo a un aumentu de la secreción de cuspia y zusmiu gástrico y, de resultes, del mambís. Cada cápsula de la genciana mariella contién 300 mg d'estractu del raigañu.

El raigañu pivotante pue ser tan gruesa como'l brazu d'una persona, de la que salen delles ramificaciones bien desenvueltes. El raigañu estrayer a finales del branu o na seronda, y ensúgase pa un usu posterior. De cutiu tómase oralmente nos tratamientos de dolencies de fégadu, indixestión, infeiciones gástriques y anorexa.

Procuros

La genciana nun tien de ser prescrita en pacientes con úlceres duodenal ó gástrica. Nun tien de ser tomada por muyeres embarazaes o mientres la lactancia materna. Describióse'l dolor de cabeza como'l so principal efeutu adversu.

Ginseng

Raigaños del Ginseng, envasaos nuna tienda surcoreana.

El raigañu del Panax ginseng, que ta casi estinguíu nel so hábitat natural, nun ye d'aición estimulante sinón adaptógenos, esto ye, un productu qu'aumenta la resistencia del cuerpu al estrés, polo que ye usáu como coadyuvante nel tratamientu d'enfermedaes psiquiátriques y cáncer, probablemente pol so efeutu antioxidante. Un estudiu de doble ciegu na Universidá Nacional Autónoma de Méxicu concluyó que'l ginseg ye un compuestu prometedor en rellación a la meyora de la calidá de vida. Sicasí, esisten bien pocos estudios d'altu nivel sobre los efeutos melecinales del ginseng. Dalgunes de les propiedaes al que se-y atribúin, como'l combatir la perda de memoria, la fatiga físico y mental, y la proteición de la desintosicación d'alcohol, barbitúricos y opiáceos, nun tán basaos n'evidencies concretes sinón basaos en tradición teórica. D'alcuerdu a los estudios científicos, l'usu al llargu plazu del ginseng acomuñáronse con depresión, insomnia, foria, trestornos menstruales y de la sexualidá, ente otros efeuto secundarios.

Por unos 5 milenios, los chinos utilizaron el raigañu del ginseng como un tónicu d'enerxía. El ginseng tamién foi bien popular ente los chinos vieyos mientres sieglos y adoptóse esta planta energizante nel Occidente dende los díes de Marco Polo. El ginseng tamién puede utilizase como un remediu de desenvolvimientu y pal tratamientu de les enfermedaes pulmonares cróniques. El ginseng, que'l so principal axente activu son les ginsenosides, foi consideráu como'l principal tónicu porque apurre estimulación a tol cuerpu pa superar la fatiga y el estrés, la debilidá y otros defectos mentales y nel cáncer. El ginseng ayuda'l corazón y foi utilizáu pa regular la circulación del sangre. Tien la capacidá pa nutrir el sangre y utilízase pa tratar l'anemia. Les muyeres que sufren de defectos y la falta d'equilibriu hormonal suelen indicase l'usu de ginseng. El ginseng d'orixe asiáticu, indicar p'ameyorar el control metabólicu na diabetes mellitus non insulino dependiente. Produz efeutos antiinflamatorios tornando la espresión de citocines y cliclooxigenasa 2, polo que s'indica dempués del exerciciu.

Procuros

Tienen De evitase les altes dosis o l'usu enllargáu del ginseng y nun se debe alministrar mientres l'embaranzu. Quien tomen ginseng regularmente tienen de tomalo por intervalu de tiempu, usualmente omitilo cada dos meses llindando l'usu concomitante d'otros estimulantes, incluyendo la cafeína.

Describiéronse la contraindicación del ginseng en pacientes con trestornos del ritmu cardiacu, hipotensión arterial y trestornos d'ansiedá ya irritabilidá.

El ginseng interactúa coles melecines inhibidores de la monoaminooxidasa (IMAO) potenciando los sos efeutos.

Presentaciones comerciales

Vinu montañéz coreanu conocíu como Sansamju estrayíu del P. ginseng.

Dalgunos de los preparaos comerciales que contienen estractos de raigaños de Panax ginseng, que indíquense según la lliteratura o siguiendo les indicaciones d'un especialista inclúin:

• Arkocápsulas: cápsules que contienen 300 mg d'estractu del raigañu de P. ginseng equivalentes siquier a 8% de ginsenósidos; indíquense una a dos cápsules tomaes nel almuerzu acompañaes con un vasu d'agua. Vienen empaquetaos n'estoxos de 50 y 100 cápsules.
• Ginseng Integralia: cápsules que contienen 500 mg d'estractu del raigañu de P. ginseng; indíquense 2 cápsules diaries de 500 mg o una cápsula diaria de 1000 mg. Vienen empaquetaos n'estoxos de 10 y 50 cápsules.
• Ginseng Leo: grageas que contienen 700 mg de polvu del raigañu de P. ginseng; indícase 1 gragea diaria, preferiblemente na mañana. Vienen azacanaos n'envases con 60 grageas.
• Radiseng: cápsules que contienen 350 mg del raigañu P. ginseng con siquier 3% de saponósidos, nun envase con 60 cápsules.
• Nutrimed (estractu de Ginseng): cápsules que contienen 500 mg d'estractu del raigañu de P. ginseng; indíquense una a dos cápsules tomaes 2 a 3 vegaes diaries, preferentemente na mañana o al mediudía.
• Gineng Koreano (té): presentación de 30 sobres y 100 sobres con concentráu al 12% y de 100 sobres concentráu al 18% pa té instantáneo. Indícase trés sobres diarios por 3 meses pa depués menguar la dosis progresivamente.

Ginseng siberianu

El raigañu del Eleutherococcus senticosus indicar a persones que sufren de estrés. El ginseng siberianu presenta aiciones similares al ginseng, pero con una menor actividá polo xeneral. Tamién ye hipoglucemiante, el so toma siguida apurre puxanza, aumenta la memoria y la predisposición a l'actividá. Poro, trátase d'un raigañu herbal que los estudiantes suelen tomar enantes d'un exame o n'otres circunstancies que pueden comprometer. El ginseng siberianu tamién puede utilizase como remediu pal escosamientu nerviosu y la falta d'enerxía. Esto funciona como un refuerzu y foi llargamente utilizáu dende la década de 1930 col fin de faer frente a les presiones mentales qu'acompañaron los principios del sieglu XX.

El poder adaptógeno (aguiya'l Sistema nerviosu central, aumenta'l rendimientu físicu ya intelectual, amonta la resistencia inespecífica a les enfermedaes, amenorga la frecuencia de les enfermedaes debíes al fríu y al escosamientu) ye inferior al ginseng pero utilizóse llargamente p'aumentar el rendimientu físicu de los deportistes. Tamién ameyora l'estáu xeneral de los enfermos oncolóxicos sometíos a quimioterapia ó radioterapia.

Los principales compuestos activos del raigañu d'esta planta, ente otros, los eleuteranos—glucanos similares a los panaxanos del ginseng—; eleuterósidos—heterósidos de glucosa y distintes aglicones—y fitoestrógenos con una posible aplicación en cosmética.

Procuros

Dellos estudios de toxicidá punxeron de manifiestu que'l ginseng siberianu nun ye tóxicu, sicasí tien dellos efeutos secundarios en pacientes con otres enfermedaes. Puede causar velea, cambeos de ritmu cardiacu, taquicardies y ansiedá.

Encamiéntase que los individuos nerviosos, tirantes, histéricos o esquizofrénicos eviten l'usu del ginseng siberianu. Igualmente que'l ginseng, encamiéntase faer descansos ente tratamientos y nun alministrar na segunda parte del ciclu menstrual, nin en casos nos que nun convenga'l efeutu estrogénico. Nun ye recomendable nos menores de trece años. Tampoco se debería tomar con estimulantes como'l café o drogues antipsicótiques y mientres el tratamientu d'hormones.

Gramínees

Pastio Bermuda

El rizoma del Cynodon dactylon contién como principios activos sales de potasiu y fructosanes: triticina; inositol. Estudios na Universidá de Allahabad n'India reporten propiedaes pa estaos nos que se riquir un aumentu de la diuresis: afecciones genitourinarias (cistitis, ureteritis, uretritis, oliguria, urolitiasis), según un potencial glicémico aprovecháu como coadyuvante nel tratamientu de la diabetes. La cultura popular tamién toma campera Bermuda pa la disentería amebiana.

El so usu ta contraindicáu concomitantemente con diuréticos en presencia d'hipertensión arterial o cardiopatíes, namái tien de faese por prescripción y baxu control médicu, dada la posibilidá d'apaición d'una descompensación tensional o, si la eliminación de potasiu ye considerable, una potenciación del efeutu de los cardiotónicos. Nun s'encamienta'l so usu en pacientes con obstrucción de les víes biliares, nel embaranzu por considerase popularmente como albortiva. Les partes aérees de la planta contienen heterósidos cianogénicos, responsables d'intoxicaciones en ganadería.

Decocción: ferver mientres un minutu 20 g en 200 cc d'agua, refugala, esmagayar el rizoma y ferver de nuevu mientres 5 minutos con 1250 cc d'agua. Encamiéntase añader menta, anís o regaliza p'ameyorar el sabor. Tomar 2 ó 3 taces al día.

Gramilla

El rizoma de la Elytrigia repens (ensin. Agropyron repens) foi usáu como planta melecinal dende la Grecia Clásica fundamentalmente como diuréticu qu'aumenta la escreción d'orina por un aumentu de la circulación del reñón. Otros usos atribuyíos a la gramilla ye la inflamación de la vexiga, retención de líquidos y como antisépticu. Suel ser tamién encamentáu como depurativu pa la gota y reumatismu.

El principal constituyente del raigañu de la gramilla ye la triticina que ye un polisacáridu con estructura similar a la inulina. Ye ricu tamién en sales de potasiu, silicatos, mucílagos y traces d'aceite esencial. Los animales de campera, incluyendo'l caballu favorecen la gramilla pol so baxu conteníu en fibra y el so sabor relativamente duce.

Granada

La corteza del raigañu de Punica granatum contién sales minerales, principalmente oxalato cálcicu; abondosos taníns de tipu elagitanino, alcaloides de tipu piperidínico, como la peletierina, isopeletierina, n-metilpeletierina y pseudopeletierina.

La corteza del raigañu indícase como antihelmíntico, sobremanera nes teniasis por cuenta de la presencia de peletierina, que produz paralís ya inclusive muerte de la Tenia, según la dosis alministrada, indicación que quedó últimamente en desusu humanu, emplegándose casi puramente en medicina veterinaria.

El raigañu prepárase macerando la corteza por 24 h hasta unos 60 g y ferviéndola en 1,5 L d'agua hasta que se evapore la metá de l'agua. El líquidu resultante cólase y tómase n'ayunes, col procuru que puede producir estomagada, vértigu y trestornos visuales.

Harpagófito

Cachos de raigañu secu de H. procumbens, al que se-y atribúi eficacia antiinflamatoria similar a los inhibidores de la cox-2.

L'usu del raigañu del Harpagophytum procumbens ye frecuente porque se-y atribúi aición antiinflamatoria y analxésica leve, aplicando l'estractu del raigañu como tintura o aposito causando recuperación posterior a golpes y traumatismos. El constituyente que se considera responsable de los sos efeutos conózse-y como harpágido, un iridoide. Tamién se-y reconoz poder colerético y estimulante del mambís.

La planta ye procedente del sur d'África onde crez n'estáu selvaxe nel Desiertu de Kalahari, llugar que se suel indicar pa solliviar los dolores de partu.

Suel ser bien tolerada, puede causar foria y se contraindica si esiste úlcera gastroduodenal y diabetes. Nun se debe usar el harpagófito mientres l'embaranzu y débese consultar con un especialista previu al so usu mientres la lactancia.

Usar en forma de fervinchos o cápsules en artritis o inflamación de les articulaciones y tendinitis como coadyuvante a dosis de 2-5 g acaldía por dos meses. Pal aliviu del dolor na toradura indícase 5-9 g diarios, equivalente a 30-100 mg del harpágido. Una dosis permediu de 50 mg del harpágido demostraron ser efeutives pal aliviu del dolor de cadril y rodía rellacionada con enfermedaes reumátiques. Pa indicación dixestiva, la dosis suel ser enforma menor, 0,5 g en decocción 3 vegaes al día.

Presentaciones comerciales

Dalgunos de los preparaos comerciales que contienen estractos de raigaños de Harpagophytum procumbens, que indíquense según la lliteratura o siguiendo les indicaciones d'un especialista inclúin:

• Arkocápsulas: cápsules que contienen 330 mg d'estractu del raigañu de H. procumbens; indíquense tres cápsules como bolu d'ataque tomaes nel almuerzu, na xinta y la cena, pa depués pasar a una dosis de caltenimientu continuu de 2 cápsules per comida. Vienen empaquetaos n'estoxos de 50 y 100 cápsules.
• CH-32 y Harpagofito Orto: los dos presentaciones vienen en cápsules que contienen 400 mg d'estractu del raigañu de H. procumbens; indíquense 2 cápsules cada toma o según prescriba l'especialista. Vienen empaquetaos n'estoxos de 60 cápsules. Rhoa-Med tamién vien en cápsules de 400 mg, mesma posoloxía.
• Harpagofito Deiters: comprimíos que contienen 350 mg de polvu del raigañu tuberosa de H. procumbens, equivalente a aproximao 1,8% del harpagósido; indícase 1-3 cápsules tres vegaes al día, preferiblemente enantes de cada comida. Vienen azacanaos n'envases con 60 comprimíos.
• Edensan 232 (estractu de Harpagofito): cápsules que contienen 200 mg d'estractu del raigañu de H. procumbens, equivalentes a un 5% del harpagósido. Indíquense 3 cápsules tomaes diaries. Vien tamién en polvu que s'eslee 1 cuyaradina en mediu llitru d'agua ferviendo, dexándola macerar tola nueche y repitir cada trés tomes, esto ye, cada nueche. .
• Santa Flora-7: presentación de 100 g, de los cualos ponse 1 cuyaradina nun recipiente, arrámase sobre'l polvu medio llitru d'agua ferviendo y déxase reposar por 5 a 10 min ya indícase 2 a 3 fervinchos diarios.
• Harpago Forte: comprimíos que contienen 750 mg del raigañu H. procumbens, nun envase con 75 cápsules, a tomar 2 diaries.
• Fitokey Harpagofito: comprimíos que contienen 280 mg del raigañu H. procumbens, nun envase con 80 cápsules, a tomar 6 a 9 diaries partíes nos trés comíes.
• Rhoa-Med: cápsules que contienen 500 mg del raigañu H. procumbens, nun envase con 48 cápsules, a tomar 1 cápsula con cada comida.
• Los raigañu de H. procumbens tamién tamién vien en presentaciones compuestes.

Huáng Qí

Los chinos, indiquen el raigañu del Astragalus membranaceus como tónicu energizante dende hai miles d'años. Poles sos propiedaes estimulantes del sistema inmune, utilizóse col fin de tratar los defectos inmunitarias en persones con resfriaos repitíos y los síntomes d'alerxa. Tamién s'indica pa promover la cicatrización de firíes, ameyorar el rendimientu metabólicu y amenorgar la fatiga.

El raigañu ye rica en polisacáridos y flavonoides que se-y atribúin les sos propiedaes melecinales. La dosis ye variada, dende 1 a 60 g diarios, dependiendo de la so aplicación.

Ipecacuana

La Psychotria ipecacuanha, ensin. Cephaelis ipecacuanha, ye una planta floral que la so raigañu utilizar pa faer xarabe de ipecacuana, un emético bien efeutivu. El raigañu, que ta estremada en poques bifurcaciones, contién alcaloides bis-isoquinoleínicos (2-3,5%), onde los principales son la emetina y la cefelina. Amás, presenta un compuestu propiu, llamáu ipecósido que ye un alcaloide isoquinolein-monoterpénico, O-glucósido.

La ipecacuna ye bien útil como emético cuando ye necesariu provocar la vultura en casu en que gran debilidá o en neños. Cómo vomitivu, expectorante y diaforético, prescribir en bronquitis, etc., y en desórdenes de les que se desea aumentar les aiciones de la piel. Los preparaos que más s'usen son el xarabe de ipecacuana y el polvu de Dover.

Jatrofa

Cola Jatropha dioica predomina l'usu p'afecciones de la piel, del texíu subcutáneo y problemes odontolóxicos, per mediu d'un fervinchu que s'aplica externamente. Al igual que'l raigañu de Sicyos deppei, la jatrofa xeneralmente ye usada pa problemes de caspa y cayida del pelo y ésta última ye preparada en fervinchu y d'aplicación tópica. El raigañu, que ye delgada, aproximao 1 metru de llargor, maderiza y con látex acoloratáu/anaranxáu, fiérvese un manizu de raigaños n'aproximao cuatro litros d'agua y úsase como agua de bañu o enxagüe del pelo. Tamién s'indica pa purificar los reñones y en situaciones de mala dixestión, pa lo que se fierven tres raíz nun llitru d'agua y tómase como agua potable d'usu cotidianu.

Jengibre

Dos variedaes de raigaños de jengibre de venta nun mercáu de Haikou.

N'investigaciones médiques comprobóse que'l raigañu de Zingiber officinale ye efeutivu nel tratamientu contra les estomagaes y maréos causaes al viaxar sobre dalgunos medios de tresporte, según les qu'apaecen mientres l'embaranzu n'hores matutines. En vista de que nun se-y conoz efeutu teratogénico, el so usu nel embaranzu nun ta contraindicáu. El jengibre ye coles mesmes útil na indixestión que cursa con estomagaes y gastritis leve. En delles pacientes puede agravar la gastritis si tuvieron primeramente trataos con analxésicos antiinflamatorios. Puede emplegase en decocción o n'estractu fluyíu. Per miles d'años usóse tamién como estimulante gastro-intestinal, aumentando la motilidad intestinal, sollivia los gases intestinales, ye tónicu y expectorante, ente otros. Ye un potente estimulante del sistema nerviosu central y autónomu.

El jengibre foi utilizáu na medicina tradicional como una cura pa enfermedaes inflamatorias, incluyendo reumátiques y tramáticas. El jengibre contién compuestos fenólicos activos como'l gingerol, paradol y shogoal, que tienen propiedaes antioxidantes, anticancerosas, anti-inflamatorios, anti-angiogenesis y propiedaes anti-arteroescleróticas. Tamién se demostró que inhibe los productos del xen NF-kB implicaos na proliferación celular y la angiogénesis, como l'IL-8, VEGF y el cáncer d'ovariu. L'estractu fluyíu del jengibre tien un efeutu estimulante (ergogénico) a dosis de 15 y 30 mg/kg, tomaes por cinco díes o en dosis única.

L'estractu oleosu del jengibre nel tratamientu del asma, al evidenciarse un efeutu inhibitorio de la degranulación de los mastocitos polo cual pudiera clasificase como antihistamínico, antiserotonínico y antiinflamatoriu de les víes respiratories.

Procuros

Nun se debe tomar jengibre conxuntamente con antigoagulantes o antiagregantes plaquetarios, incluyendo l'aspirina, ensin consultar enantes con un especialista, por razón del enforma mayor riesgu de sangráu. Los pacientes con cálculos biliares tienen de tener valoración médica primeramente a l'alministración de preparaos con jengibre. El jengibre puede causar dolor d'estómagu y tien d'alministrase con precausión en casu de úlcera péptica y otres enfermedaes gastrointestinales.

Presentaciones comerciales

Vial conteniendo aceite esencial estrayíu del Z. officinale.

Dalgunos de los preparaos comerciales que contienen estractos de raigaños de Zingiber officinale, que indíquense según la lliteratura o siguiendo les indicaciones d'un especialista inclúin:

• Arkocápsulas: cápsules que contienen siquier 0,5% d'aceite esencial estrayíu del raigañu de Z. officinale equivalentes siquier a 280 mg; indíquense una a dos cápsules tomaes nel almuerzu acompañaes con un vasu d'agua. Vienen empaquetaos n'estoxos de 50 cápsules.
• Ginger: cápsules que contienen 180 mg de polvu del rizoma de Z. officinale; indíquense 1 tableta tres veces al día.
• Aceite esencial: frascu de 15 ml.
• Jengibre Alta Potencia: cápsules que contienen 120 mg del raigañu Z. officinale, nun envase con 30 cápsules como suplementu alimenticiu una vegada al día. Delles preparaciones d'alta potencia tien hasta 520 mg d'estractu de raigañu.
• Presentaciones compuestes: AN-6 Memovit, Linoforce, Hajmola, Gengivitaform, Fitomed-D, Inflamactin, Colon Health, S.D. Quatro, Gallexier.

Otres zingiberacees

Ver tamién: Zingiberaceae

Cúrcuma

La Curcuma longa ye una de les especies más usaes na gastronomía de la India y apurre un color mariellu intensu carauterísticu, procedente del rizoma de la planta. Esisten dellos estudios en cursu en busca de sofitu científicu a les sos suxeríes funciones antitumor, antioxidante, antiartritis, y antinflamatorias. La cúrcuma puede ser útil pa tratar la malaria, prevenir cáncer cervical.

Cúrcuma en polvu.

Nel antiguu sistema de medicina india Āyurveda, tien ampliu usu en hepatitis A, B y otres, en casos de plaquetas baxes, como regulador de la inmumidad y coadyuvante n'inmunodeficiencies, incluyíes ciertes formes de cáncer como'l carcinoma de mama y el hepatocarcinoma. Los efeutos anti-cáncer paecen derivar de l'habilidá de la cúrcuma d'inducir apoptosis en célules canceríxenes, ensin producir efeutos citotóxicos en célules sanes. La cúrcuma puede interferir cola actividá del factor de trescripción NF-κB, que foi amestáu al traviés de múltiples estudios científicos, a un númberu d'enfermedaes inflamatorias, incluyendo cáncer.

Dellos estudios en llaboratoriu indiquen que'l curcumín, un componente de la cúrcuma, puede tener actividá contra'l VIH. Sicasí, faen falta estudios confiables n'humanos nesta área. Esiste información circunstancial de que la cúrcuma podría ameyorar les condiciones mentales d'adultos mayores.

La cúrcuma nun ye fácilmente absorbida pol organismu humanu - 2 g de cúrcuma nun se detecten nel sueru en siendo inxerida. Sicasí l'absorción de la curcuma meyora considerablemente si inxerir con pimienta negra, como nel curry en polvu.

Jobo

La especie Spondias mombin ye usada enforma polos indíxenes de Venezuela y Colombia, fundamentalmente la corteza como cicatrizante. El raigañu suelse indicar maceráu pa les inflamaciones locales o en bébora pa desparasitar. Pa la mesmes funciones indícase l'usu del raigañu del jocote (Spondias purpurea).

Kawa kawa

Raigaños de kava ensugando al campu en Lovoni, Ovalau, Fixi.

El rizoma del Piper methysticum cumplía un papel importante na vida social de los nativos de les islles del Pacíficu a la llegada de los europeos nel sieglu XVIII. Consumíase'l rizoma, mazcáu o lleldáu n'agua pa producir un beberaxu de color parduzu y propiedaes sicotrópiques. El so principiu activu ta compuestu por una ventena de lactones, que conformen más del 3% del rizoma n'estáu brutu, denominaes kavalactones.

Una revisión sistemática de la Collaboración Cochrane concluyó que ye probable que los raigaños del kava sían más eficaces que lo ye'l placebo pa tratar l'ansiedá social al curtiu plazu. Dellos estudios suxeren que'l so efeutu ye comparable al de les benzodiazepinas ensin los efeutos colaterales.

Les cultures polinesies nel Océanu Pacíficu, según Vanuatu, Melanesia y en delles partes de Micronesia y Australia peracaben kava de diverses maneres. Tradicionalmente preparar pa mazcar, moliendo o cutiendo los raigaños de la planta. La molienda realízase a mano contra un bloque en forma de conu de coral muertu, la mano forma un morteru y el coral fai de pilón. Suelse añader un pocu d'agua al raigañu que s'entemez col mugor lliberáu mientres la molienda. Dacuando muelse sobre un pequeñu tueru usando una piedra grande. Añadir a l'agua frío al productu final y consúmese lo más rápido posible.

Bebida con aditivos a base d'estractos de Kava.

En 2009, llanzóse una bébora llamada kava Cola, un refrescu que contién lactona del raigañu de kava como aditivu, comercializáu poles sos propiedaes relaxantes y descrita como una bébora "anti-enerxía". Describióse tamién como productora del efeutu calmante de la kava ensin el sabor a folla, cola esperanza de llegar al mercáu internacional. Tamién esisten otres bébores similares nel mercáu, como la ḥawaiana RZO (pronunciáu "Rizzo").

Procuros

Los procuros rellacionaos a la seguridá del raigañu de kava xiren en redol a una posible toxicidá hepática, en gran parte debíu al usu de los tarmos y les fueyes polos fabricantes de suplementos, en llugar d'usar namái'l raigañu de la planta según dictar polos usos tradicionales, sicasí, la seguridá real al llargu plazu de la yerba entá queda ensin esclariar.

Malvariscu

Los romanos utilizaben los raigaños d'esta formosa planta de color rosa, salaes con cebolles y mantega y preparaben un platu esquisitu. Sicasí, amás de les propiedaes gastronómiques, Althaea officinalis funciona sorprendentemente bien como calmante de dolencies respiratories y dixestives. Comprobóse qu'un galacturónico, que ye unu de los constituyentes del mucílagu d'esta planta, amenorga significativamente l'esfuerzu y l'intensidá de los ataques de tos y promueve la expectoración en suxetos con irritación de les membranes de les víes respiratories.

Presentaciones comerciales

Dalgunos de los preparaos comerciales que contienen estractos de raigaños de Althaea officinalis, que indíquense según la lliteratura o siguiendo les indicaciones d'un especialista inclúin:

• Fitosol Malvariscu: fervinchu, tres veces al día dempués de la comida. Usu esternu: compreses o gargarismos.
• Herbofarma Malvariscu: vía oral, decocción con 4 g pa cada 200 ml d'agua, caltener en ebullición mientres 2 a 5 min, 2 a 3 vegaes al día.
• Malvariscu El Naturalista: estoxos que contienen 40 g del raigañu estazáu y desecada de A. officinalis; indíquense 3,5 g/taza pa usu internu y gargarismos de 30 g/L pa usu esternu.
• Malvariscu Acofar: bolsa de 40 g
• Malvariscu Estazáu: una cuyaradina por taza d'agua que puede ser adulzada con miel, que puede tomase delles vegaes al día.
• Malvariscu de Bellsolá: frascu de 60 comprimíos de 400 mg, a criteriu del naturista.
• Presentaciones compuestes: Dr Pina Foria, El Naturalista Carminativo (ente otros), O5 Ventisol Asma, Tisaplant Pulmonar, Transbífidus, Edensan 103-BTO Fitomix, Aquilea Antiflatulenta, Malvaliz.

Ninfa

Na Medicina china tradicional, estractos del raigañu d'esta planta usáronse pa tratar numberoses enfermedaes, incluyendo diabetes, malaria y enfermedá de Hodgkin. Les sustancies vinblastina y vincristina estrayíes de la planta usar nel tratamientu de la leucemia.

Ñame

Delles especies de ñame, especialmente la Dioscorea cayenensis son ricos en vitamina C, fibra dietética, vitamina B₆, potasiu y manganesu; y probes en grases enchíes y sodiu. El conteníu electrolítico baxu en sodiu y ricu en potasiu produz un equilibriu que puede indicase en trestornos como la osteoporosis y ciertes cardiopatíes. La vitamina C, fibra dietética y vitamina B₆ pueden promover la bona salú. El ñame tamién contién un baxu índiz glicémico que los papes, motivu pol cual pueden ser usaos como parte de la dieta de pacientes con diabetes y pa promover proteición en contra de la obesidá.

Ñame chinu

Preparación granosa del tubérculu Dioscorea opposita.

La Discorea opposita (山藥) entra na categoría de los floritos chinos tonificadoras del qì (氣). Nesta categoría tien propiedaes especializaes ya importantes que lo converten n'unu de los más importantes y más usaos compuestos nel repertoriu de la medicina china. Como yerba tonificante, entra nel órganu o canales del reñón, el so mecanismu d'aición fundamental, basáu nel dichu de que "el reñón ye'l raigañu del Yin y Yang pa tolos órganos". El ñame chinu se categoriza ente los de temperatura neutro, una propiedá importante qu'implica que, mientres tonifica en forma significativa al Qí, coles mesmes nun ye causa de calor, d'esta manera ye capaz de tonificar el Qi, ensin mancar el Yin, una importante ventaya nel tratamientu de pacientes con defectu del Yin. Nesti papel de tonificador del Qí, ensin mancar el Yin, apaez en munches recetes chines.

El ñame chinu tamién s'utiliza en situaciones nes que ye necesariu pa tonificar el Qi, pero onde'l Yin nun ta deficiente. Nesti usu indícase xeneralmente preparáu en sofritu secu, qu'alteria les sos propiedaes de temperatura a un nivel llixeramente tibia, en cuenta de nuesa. La propiedá llixeramente tibia dexa calecer el bazu, l'otru órganu o canal pol que ye capaz d'entrar, lo que dexa que'l bazu en reseque el mugor, pero ensin afectar el sangre, una dimensión del Yin. En vista d'esta teoría, son frecuentes les recetes qu'inclúin al ñame chinu sofritu al secu pa tonificar el bazu. Con frecuencia estes últimes preparaciones tán incluyíes na dermatoloxía china.

Ortiga mayor

Rizomes de la ortiga mayor, usáu poles sos propiedaes antiinflamatorias.

La Urtica dioica conocer polo irritante de los vellos sobre les sos fueyes y tarmu. Sicasí, el raigañu d'esta planta contién taníns, fitosteroles, ceramides, fenilpropanos, lignanas, polifenoles, monoterpendioles y aglutinina que-y confieren propiedaes antiinflamtorias, especialmente útil na hiperplasia benigna de próstata. Les monografíes indiquen dosis de 4 a 6 g en fervinchu de la droga o 1 g del estractu secu. En presentación líquida indicar de 2,5 a 7,5 ml diarios. Delles presentaciones vienen con 500 mg, de manera que s'indica cuatro veces al día.

Raigañu de cascabel

Munches tribus de nativos americanos utilicen el raigañu de la Actaea racemosa (ensin. Cimicifuga racemosa) y los sos rizomes nel tratamientu de los síntomes de la menopausia y la disfunción menstrual. Anque sigue siendo controversial, los estudios demostraron qu'esta melecina botánica, cuando se normalizaron correutamente a la fracción de los glucósidos terpenos, paez ser eficaz nel aliviu de los síntomes menopáusicos. Los efeutos adversos son bien infrecuentes, y nun se conocen interacciones adverses significatives.

Esti pariente de les ranunculacees tien un distintivu raigañu negru. L'aición de los estractos d'esti raigañu paez ser la unión a receptores de la serotonina y non a la presencia de fitoestrógenos, incluyendo la unión de gran afinidá polos receptores 5-HT7 y N_ω-metilserotonina.

Nun se debe devasar la dosis encamentada y tien de ser evitada poles muyeres embarazaes.

Raigañu de mansu

La Iostephane heterophylla tien un raigañu carnosu d'unos 45 cm de llargu y 8 d'anchu como permediu. Fresca o seca, usar de manera tópica sobre mancaes, incluyendo les mordedures d'animales ponzoñosos, pa promover cicatrización. Ye tamién usada pal aliviu del dolor de llombu y de reñón apicando la untaza sobre l'área del dolor. En Méxicu emplega otra téunica, rociando la ceniza del raigañu quemáu sobre la firida y envolubrando desués el miembru. En forma de decocción, penerando les partícules del raigañu, entemécense unos 20 g del raigañu con 150 ml d'agua fervida y dáse-y a beber a suxetos diabéticos y con enfermedá pulmonar y hepátiques, según pal aliviu de los síntomes de la disentería.

El so usu en firíes probablemente débase a l'actividá de dalgunos de los compuestos químicos presentes nel raigañu de la planta, incluyendo sesquiterpenos activos contra bacteries gram positives y gram negatives, lleldos y dermatofitos.

Regaliza

cachos del raigañu de regaliza de venta nun mercáu en Melbourne.

El raigañu del Glycyrrhiza glabra foi utilizáu en medicina de munches cultures por más de 2.500 años en tol mundu. Los chinos llamen la regaliza "güelu de toles yerbes", siendo tamién usáu en munchos preparaos farmacolóxicos pa permediar el restu de los ingredientes y estupefacientes. El raigañu de la regaliza tamién funciona como aliviu de dellos trestornos dixestivos incluyendo la foria y la úlcera gástrica. Esti raigañu tien aiciones como antitusígeno y suel ser indicáu como coadyuvante nel tratamientu de la tos acomuñada con bronquitis y asma. La regaliza tamién puede sofitar la producción d'hormones, como la hidrocortisona, antiinflamatorios y nel tratamientu de la enfermedá de Addison.

El principiu activu de la regaliza ye un saponósido nomáu glicirricina. Otros compuestos inclúin flavonoides, triterpenos y esteroles que-y dan al raigañu les sos propiedaes de antitusígeno, mucolíticu y espectorante. Ye probable que los flavonoides, por aición espasmolítica y secretora, sían los responsables de l'aición antiulceróso gástricu del raigañu. La regaliza tamién ye antiinflamatoriu, probablemente por inhibición de los corticoides nel organismu.

La glicirricina ye un efeutivu edulcorante artificial, en vista de lo cual ye frecuentemente usáu en bébores, confitería y na confección de tabacu.

L'estractu vexetal de regaliza vien en bolses pa fervinchu con presentaciones dende 40 a 80 g, de los cualos prepárense fervinchos con 0,5 a 1 g pa la tos acomuñada a catarros y 1,5-3 g pa úlceras gástriques. Pa prevenir la posible hipopotasemia, encamiéntase añader una dieta rica en potasiu: plátanos, albaricoque, etc.

Procuros

Les altes dosis de regaliza tienen de ser evitaes por pacientes con hipertensión arterial o otres enfermedaes del corazón. La regaliza interactúa cola digoxina.

La toxicidá por regaliza suel asoceder en persones con usu crónicu de la sustancia y causa trestornos hidroelectrolíticos, que pueden ser trataos con Diuréticu aforrador de potasiu diuréticu aforradores del potasiu como la espironolactona (dosis pediátrica: 0.5-1.5 mg/kg per vía oral dos veces al día; máximu de 200 mg/d).

La glicirricina, el principal compuestu activu de la regaliza, ye un saponósido triterpénico, que foi acomuñada a hepatotoxicidad. Les mancadures más carauterístiques fueron necrosis centrolobulillar y fibrosis en casos de ingesta enllargada. Por tal razón, los estractos de raigañu de regaliza tán contraindicaos en pacientes con hepatitis colestácica y cirrosis, según en pacientes con hipertensión arterial, yá que activa al cortisol, causando un subtipo de hipoaldoseteronismo con hipertensión arterial. La regaliza tamién ta contraindicáu en pacientes con hiponatremia y nel embaranzu. La glicirrizina de la regaliza puede amenorgar el aclaramiento de prednisolona n'adultos sanos.

Na alministración al curtiu plazu y a les dosis habituales de 50 g de la droga per día, nun se describieron efeutos secundarios o procuros.

Sanguinaria

Del raigañu de la planta Sanguinaria canadensis estrayer un astrinxente usáu como componente en diverses formulaciones de pastes dentales y enxagües bucales. Úsase tamién en cremes pa la piel.

La estracción alcohólica de los rizomas de la sanguinaria produz un alcaloide benzofenantridínico, químicamente activu, que paez ser reteníu na placa dental mientres delles hores dempués del so usu. L'usu d'un enxagüe bucal y pasta dental de sanguinaria paecen amenorgar de forma significativa los valores de la placa, la inflamación xenxival y el sangráu al sondaje.

Los raigaños tamién tienen atribuyíes los efeutos d'expectorante, llaxante, emenagogo, narcóticu, afrodisiacu, tónicu, estimulante, sedante, estornutatorio y, probablemente antihelmíntico.

Sellu d'oru

Los raigaños del Hydrastis canadensis o sellu d'oru foi unu de los remedios yerbáceos más populares ente los nativos americanos y convirtióse n'unu de los más usaos por herboristas del sieglu XIX nel Occidente y Europa. Los pioneros estauxunidenses solíen mazcar los raigaños cuando teníen dolores de muela y dolor d'estómagu. Trabaya como escelente recursu anti-flema y ye estimulante del fégadu. Demostróse la so efeutividá pa munchos trestornos dixestivu, respiratorios y delles afecciones de la piel. El sellu d'oru tamién puede ser útil pa tratar la indixestión, gastritis, colitis, úlceres duodenales, menorragia y como tónicu regular pal aparatu reproductor femenín, leucorrea y secreción del pene, eczema y otros trestornos. as mujer embarazaes tienen d'evitar esti raigañu porque puede causar hipertensión arterial. Los raigaños de H. canadensis emplegar nel pasáu pa detener les hemorraxes uterines por cuenta de que causa contraiciones de fuerte intensidá de los músculos del úteru.

Estudióse con detalle a unu de los compuestos del H canadensis, conocíu como berberina. Envalórase que la dosis letal (DL50) de la berberina en seres humanos sía 27,5 mg/kg. La berberina ye absorbida amodo per vía oral y algama concentraciones pico en 4 hores y tarda 8 hores pa ser depurada del cuerpu. La berberina escretar na orina y estudios n'humanos amuesen evidencia de que la berberina puede ser absorbida pola piel. Entá se desconocen los datos farmacocinéticos de la berberina proveniente del raigañu del sellu d'oru. La berberina nos seres humanos puede causar el bloquéu de los receptores nel músculu llisu, bloquéu de les canales de potasiu nel corazón y amenorgamientu de la taquicardia ventricular, inhibición de la secreción intestinal d'iones y de la formación de toxines nel intestín y un aumentu na secreción de fiel.

La berberina tamién s'indica como coadyuante nes infeiciones urinaries poles sos propiedaes antimicrobianas. Tomaes como raigañu secu alminístrense 1-2 g o 0,5-2 ml del estractu líquidu del raigañu, que actúa meyor n'orines alcalines.

Tricosantina

Trichosanthes kirilowii ye una de les 50 yerbes fundamentales usaes na medicina tradicional china y que la so raigañu ye una fonte del compuestu químicu tricosantina.

Los ensayos clínicos realizaos con tricosantina n'enfermos de SIDA indiquen que l'alministración por fervinchos repitíos d'esta proteína antiviral inactivadora de ribosomes ye segura y relativamente bien tolerada y que promueve la medría de la población de linfocitos CD4+ y CD8+.

En China alminístrase intra-amnióticamente pa inducir l'albuertu nel primer y segundu trimestre del embaranzu, y per vía intramuscular pa promover la evacuación uterina en casu de la muerte del fetu nel úteru.

Valeria común

Valeriana officinalis y otres especies del xéneru, contién unu de los fármacos d'orixe vexetal más conocíos pal equilibriu nerviosu. Investigaciones nos componentes del raigañu suxeren que pue ser efeutivu nel tratamientu del velea y estaos de inquiteud, irritabilidá o ansiedá, especialmente útil porque paez nun cursar colos efeutos secundarios de les melecines de primer llinia. Especulóse que dellos componentes del aceite esencial, como l'ácidu valerénico, contribúin al mecanismu d'aición de la droga.

Pela so parte, la «valeriana mexicana» (Valeriana edulis ssp. procera) namái s'usa'l raigañu, y l'usu xeneralizáu como fervinchu ye pa enfermedaes del sistema nerviosu.

Presentaciones comerciales

Vial conteniendo aceite esencial estrayíu del V. officinalis.

Dalgunos de los preparaos comerciales que contienen estractos de raigaños de Valeriana officinalis, que indíquense según la lliteratura o siguiendo les indicaciones d'un especialista inclúin:

• Herbalpina Valeriana: cápsules que contienen 400 mg de polvu del raigañu de V. officinalis; indíquense dos cápsules tomaes 2 a 3 vegaes diaries acompañaes con un vasu d'agua. Vienen empaquetaos n'envases de 36 y 60 cápsules
• Herbofarma Valeriana: bolsa con polvu que contienen 30 g de V. officinalis; indíquense 2 g del polvu disueltu en 200 ml d'agua para prepara un fervinchu que se toma 2 a 3 vegaes diaries
• Kalmoval: comprimíos con 150 mg de polvu y 200 mg d'estractu de V. officinalis. Consíguese tamién en botelles pa faer zusmiu que se toma enantes de cada comida. Cada comprimíu indícase 2 a 3 vegaes diaries
• La Pirenaica: sobres de 50 g del raigañu
• Nutrimed y Nutrinat (estractu de Valeriana): cápsules que contienen 320 mg d'estractu del raigañu de V. officinalis; indíquense una a dos cápsules tomaes 2 a 3 vegaes diaries acompañaes con un vasu d'agua. Vienen empaquetaos n'estoxos de 60 cápsules.
• Plantis (por Artesiana agrícola): presentación d'un concentráu arumosu a base de 50 ml del estractu del raigañu. Consíguese tamién en botelles de 350 ml pa faer zusmiu que se toma 1 a 2 cuyaraes esleíes nun vasu d'agua enantes de cada comida. Pa neños suélse-yos dar una cuyaradina como postre diariu.
• Radival: cápsules que contienen 300 mg del raigañu, rizoma y estolones de V. officinalis con 0,5% d'aceite esencial nun envase con 60 cápsules.
• Tauval: comprimíos que contienen 100 mg d'estractu secu del raigañu de V. officinalis; indíquense 50-300 mg pa síntomes d'ansiedá tomáu 2 a 3 vegaes diaries acompañaes con un vasu d'agua. Pal velea indica enantes de chase. Vienen empaquetaos n'estoxos de 30 comprimíos recubiertos.
• Valdispert: gragees que contienen 45 mg d'estractu secu del raigañu de V. officinalis. Vienen empaquetaos n'envases de 20 grageas.
• Valeriana Gor: cápsules que contienen 300 mg de V. officinalis; indíquense tres cápsules diaries tomaes con un vasu d'agua.

Witania

El nome de la especie (Withania somnifera) alude a les propiedaes sedantes del raigañu de la planta. Sicasí, el so usu principal nel antiguu sistema de medicina india Āyurveda ye similar al del ginseng na medicina china tradicional: funciona como adaptógeno. Por esta razón, n'Occidente dáse-y el nomatu de «ginseng indiu».

Na tradición Āyurveda, los raigaños de W. somnifera tienen cualidaes afrodisiaques, sedantes, y propiedaes rejuvenecedoras al enllargar la vida. Anque hai pocos estudios científicos sobre los beneficios de la witania, utilízase tradicionalmente pa tratar la fatiga crónica, deshidratación, debilidá ósea y muscular, dientes fluexos, impotencia sexual, emaciación, estriñimientu, escosamientu nerviosu, perda de la memoria y la polución nocherniega.

Los estudios realizaos que demuestren evidencies sobre les propiedaes beneficioses de la W. somnifera son, l'aliviu de los síntomes d'astinencia de drogues, l'amenorgamientu de l'ansiedá, y del dolor de l'artritis na rodía.

Otros ensayos clínicos en cursu pa la determinación de la eficacia de W. sominifera inclúin el tratamientu de l'ansiedá y otros trestornos neurolóxicu y cognitivu,tuberculosis, Enfermedá de Parkinson, cáncer de güesu, el trestornu bipolar, diabetes y p'ameyorar la calidá de vida de los vieyos y los pacientes de cáncer de mama que reciben quimioterapia.

Los principales compuestos del raigañu de witania inclúin dellos whitanólido d'estructura similar a la digoxina implicaos nel efeutu adaptógeno y antiinflamatoriu, y alcaloides como la somnina y la tropina qu'amuesen una aición relaxante a nivel de los intestinos, úteru, bronquios y el músculu llisu de los vasos sanguíneos.

Ver tamién

• Fitoterapia china
• Intoxicación por plantes
• Planta melecinal
• Preparaos homeopáticos
• Tratamientos alternativos usaos pal resfriáu común

Enllaces esternos

• TRÉS, J.C. (2006). Interacción ente fármacos y plantes melecinales. Añales Sis San Navarra, vol.29, n.2, pp. 233-252. ISSN 1137-6627. doi: 10.4321/S1137-66272006000300007. Útlimo accesu 22 d'agostu de 2010.

• Datos: Q2919133