Andecha Astur
| Andecha Astur | |
|---|---|
| Fundación | 1990 |
| Dixebráu de | Unidá Nacionalista Asturiana |
| Sede | Xixón |
| Estáu |
 España |
| Ideoloxía política | nacionalismu asturianu, socialismu, Independentismu y asturianismu |
| Posición nel espectru | izquierda |
| Organización de mocedá | Darréu |
| Páxina web | andecha.org |
 | |
Andecha Astur (AA) ye una organización política nacionaliega y d'izquierdes d'Asturies.
Historia
[editar | editar la fonte]
Formación
[editar | editar la fonte]Esta organización política foi fundada en 1990 por un sector salíu de la Unidá Nacionalista Asturiana. UNA formárenla en 1988 los dos partíos nacionaliegos asturianos daquella Ensame Nacionalista Astur (1982-1988) y Xunta Nacionalista Asturiana (1986-1988). Esti sector formare una corriente d'opinión crítica y taba a la escontra d'una xuntura col Partíu Asturianista. Nueve miembros de la Xunta Nacional sedrán espulsaos pola postura crítica y formarán Andecha Astur. Un añu más tarde, en 1991 UNA y PAS dirán a les eleiciones xuntos como Coalición Asturiana.
Actividá
[editar | editar la fonte]Dende 1990 vien presentándose a les eleiciones asturianes anque nun tuvo representación na Xunta Xeneral del Principáu d'Asturies en nenguna llexislatura entovía. Nes eleiciones a conceyos vien xubiendo en candidatures convocatoria tres convocatoria.
Dende 1994 Andecha Astur convoca una movilización el 8 de setiembre que vindica como "Día de la Nación Asturiana". En setiembre de 1994 convocará la primer ensame específicu del nacionalismu asturianu pol Drechu d'autodetermín d'Asturies. En 1995 Andecha Astur convocará pa esti día una manifestación qu'esi añu tamién tendría'l llema específicu d'"Autodetermín". Dende 1995 Andecha Astur vien manifestándose polos "derechos nacionales d'Asturies".
Andecha Astur celebra a finales de Mayu dende 1998 el Día d'Andecha como día del partíu y de conmemoración de la declaración de soberanía de la Xunta Xeneral del Principáu'l 25 de mayu de 1808. La conformación d'esti día suel ser una intervención política, xinta popular, musica asturiana. El Día d'Andecha nun tien una sé afitada y asina vien celebrándose en dellos conceyos como Riosa, Carreño, Noreña, Siero o Parres.
Nes eleiciones de 1996 al Congresu y al Senáu presentó les candidatures n'asturianu nun siendo almitíes pola Xunta Eleutoral por tar en Llingua Asturiana.
Nel añu 2000 algamó una sentencia histórica del Tribunal Constitucional tres ser denegaes les sos candidatures en Llingua Asturiana a les eleiciones xenerales. La sentencia permitía a les organizaciones polítiques presentar les candidatures n'asturianu, drechu que se-y negare nes eleiciones xenerales de 1996.
En 1999 presentóse tamién a les eleiciones Europees algamando más de 7000 votos en tol estáu. En 2004 presentaráse otra vuelta a les eleiciones al Parllamentu Européu pero esta vegada dientru de la coalición Europa de los Pueblos, qu'integraba formaciones nacionaliegues d'estremaos países del Estáu, algamando la coalición un representante, Bernat Joan. David Rivas foi'l representante d'Andecha Astur na llista.
Andecha Astur presentóse de nuevu cola coalición "Europa de los Pueblos" nes eleiciones europees de 2014, xunto a Esquerra Republicana de Catalunya, Puyalón y BNG. En mayu de 2015 AA tuvo una reña con Adriana Lastra, esta dixo qu'esti partíu yera un "partido nacionalista d'extrema izquierda" nun programa de La Sexta pela nueche. Andecha respuende acusando a esta de "criminalizar" a Andecha y de ser "una forma secundaria de Podemos".[1] El 24 de mayu de 2015, Andecha denuncia la retirada de les sos papeleres en dellos colexos eleutorales mientres les eleiciones a la Xunta Xeneral del Principáu d'Asturies de 2015.[2]
Andecha nun se presenta a les eleiciones xenerales d'España de 2015 y 2016 pero torna a presentase a les d'abril de 2019 y a les de payares de 2019. Sí presentóse a les eleiciones autonómiques d'Asturies de 2019, ameyorando'l so resultáu anque siga ensin consiguir representación na Xunta Xeneral del Principáu d'Asturies. Tamién se presentaron a les eleiciones europees de 2019, dientro de la coalición soberanista "Agora Repúbliques", el so candidatu foi Paulo Arboleya.[3]
Mientres les eleiciones xenerales d'España de 2019, un apoderáu d'Andecha increpa a un policía por tener un arma nun colexu eleutoral d'Uviéu. L'apoderáu yera'l candidatu d'esta formación al Senáu, Arturu Xosé Bermello. Esti ye denunciáu pola Confederación Española de la Policía (CEP).[4][5]
El 19 d'ochobre de 2019, nun mítin de Vox, el voceru parllamentariu d'esti na Xunta Xeneral, Ignacio Blanco, pidía la illegalización d'Andecha porque "Andecha diz qu'Asturies ye una nación y que l'asturianu ye l'idioma nacional".[6]
Ideoloxía
[editar | editar la fonte]Andecha Astur defende'l drechu d'autodetermín d'Asturies y de tolos pueblos d'España. Reclamen una "República Asturiana, feminista, socialista y ecoloxista". Denuncien la "represión" que fai l'estáu español n'Asturies, dexando a esta ensin emplegu, mocedá, industria y llingua. Andecha defende'l sistema democráticu participativu como preséu de representación de la voluntá popular.
Andecha defende'l completu control sobre la economía, defenden al empar la creación d'una banca pública. Apuesten poles enerxíes renovables como solución pa caltener el mediu ambiente y l'ecosistema d'Asturies. Creen que l'estáu tien que tener el control total sobre les infraestructures, garantizar bonos servicios públicos (televisión, sanidá, educación...) y lluchar escontra la evasión fiscal.
Denuncien qu'Asturies vive nun "sistema sucursalista madrilanu", ensin poder de decisión y ensin poder espresar los sos problemes y necesidaes. Acusen a la Xunión Europea de caltener los "privilexos del capital" y prometen trabayar con otres fuercies polítiques europees pa camudar la situación d'anguaño.[7]
Mocedá
[editar | editar la fonte]
La organización politica de mocedá d'Andecha Astur ye Darréu -mocedá nacionaliego- que funciona dende l'añu 2004 preséntándose nel Día la Nación Asturiana d'esi añu. Dende 1999 hasta 2004 funcionó como tal Andecha Mocedá(AM). Darréu xurdiría d'un procesu de tresformación tres la desapaición d'AM. Darréu edita la revista Írguite como voceru nacional. Un miembru de Darréu ye miembru de la Executiva del partíu.
Representación institucional
[editar | editar la fonte]Parllamentu Européu
[editar | editar la fonte]En 2004 presentóse a les eleiciones al Parllamentu Européu dientro de la coalición Europa de los Pueblos, qu'integraba xunto a otres formaciones nacionalistes y rexonalistes (ERC, CHA, EA, PSA, CNC). Europa de los Pueblos algamó un Eurodiputáu: Bernat Joan i Marí.
Andecha Astur presentóse de nuevu cola coalición "Europa de los Pueblos" nes eleiciones europees de 2014, xunto a Esquerra Republicana de Catalunya, Puyalón y BNG.
Andecha Astur entovía nun algamó representación na Xunta Xeneral.
Conceyos
[editar | editar la fonte]Nes les eleiciones municipales de 2019 Andecha Astur nun presentose a nengún cargu.
Resultaos Eleutorales
[editar | editar la fonte]| 1983 | 1987 | 1991 | 1995 | 1999 | 2003 | 2007 | 2011 | 2012 | 2015 | 2019 | ||
| AA | votos | - | - | 1.137 | 1.948 | 2.206 | 3.821 | 2.770 | 1231 | 634 | 970 | 1.559 |
| escaños | - | - | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | 0 | |
De Conceyu
[editar | editar la fonte]| 1983 | 1987 | 1991 | 1995 | 1999 | 2003 | 2007 | 2011 | 2015 | 2019 | ||
| AA | votos | - | - | 230 | 1.630 | 2.652 | 4.250 | 2.098 | 1397 | 400 | 597 |
| conceyales | - | - | 1 | 1 | 1 | 2 | 0 | 1 | 2 | 1 | |
| 1985 | 1989 | 1993 | 1996 | 2000 | 2004 | 2008 | 2011 | 2015 | 2016 | 2019
(Abril) |
2019
(Payares) | ||
| AA | votos | - | - | 787 | - | 2.036 | 1.942 | 1299 | 1087 | - | - | 909 | 897 |
| diputaos | - | - | 0 | - | 0 | 0 | 0 | 0 | - | - | 0 | 0 | |
| 1985 | 1989 | 1993 | 1996 | 2000 | 2004 | 2008 | 2011 | 2015 | 2016 | 2019
(Abril) |
2019
(Payares) | ||
| AA | votos | - | - | 787 | - | 2.036 | 7665 | 4740 | 2104 | - | - | 2491 | 2.262 |
| senadores | - | - | 0 | - | 0 | 0 | 0 | 0 | - | - | 0 | 0 | |
| 1987 | 1989 | 1994 | 1999 | 2004 | 2009 | 2014 | 2019 | ||
| AA | votos | - | - | - | 1.467 | 1.667 | 806 | 2255 | 1384 |
| europarllamentarios | - | - | - | 0 | 1 | 0 | 0 | 0 | |
| En 2004 presentóse na coalición Europa de los Pueblos En 2014 presentóse na coalición Los Pueblos Deciden. En 2019 van presentase na coalición Agora Repúbliques. | |||||||||
Referencies
[editar | editar la fonte]- ↑ La Nueva España. «Adriana Lastra, el nuevo azote de los emergente.». Archiváu dende l'orixinal, el 2019-10-20. Consultáu'l 15 de mayu de 2015.
- ↑ «Andecha Astur denuncia la retirada de sus papeletas de varios colegios eleutorales».
- ↑ «Arboleya sal escoyíu secretariu xeneral d’Andecha, que va dir a les Europees con Agora Repúbliques.». Archiváu dende l'orixinal, el 2019-10-20.
- ↑ «Denunciado un apoderado de Andecha Astur por increpar a los policías en un colegio eleutoral».
- ↑ «Incidente en un colegio ovetense entre un apoderado de Andecha Astur y la Policía, por llevar armas». Archiváu dende l'orixinal, el 2024-06-17.
- ↑ «Vox pide illegalizar Andecha Astur». Archiváu dende l'orixinal, el 2019-10-20.
- ↑ «Programa eleutoral d'Andecha Astur.». Archiváu dende l'orixinal, el 2024-06-17.
Enllaces esternos
[editar | editar la fonte]Páxines oficiales
[editar | editar la fonte]Sentencia histórica del Tribunal Constitucional
[editar | editar la fonte]-Xurisprudencia Constitucional (castellán):
- STC 27/1996, de 15 de febreru (Caso "Andecha Astur 1") Archiváu 2005-08-28 en Wayback Machine
- STC 48/2000, de 24 de febreru (Caso "Andecha Astur 2") Archiváu 2005-09-10 en Wayback Machine
Otres
[editar | editar la fonte]- Rexistru d'Andecha Astur nel Ministeriu del Interior:sede.mir.gob.es/nfrontal/webpartido politico/recurso/partido politicoDetalle.html
