[go: up one dir, main page]

Saltar al conteníu

Estáu

Esti artículu foi traducíu automáticamente y precisa revisase manualmente
De Wikipedia
Estáu
comunidá, persona xurídica, entidá política d'un territoriu, Sujeto de Derecho internacional (es) Traducir y Estado actual o desaparecido (es) Traducir
Cambiar los datos en Wikidata
Maquiavelo introdució la pallabra Estáu» na so obra El Príncipe.

L'Estáu[1] ye la organización política, dotada d'atribuciones soberanes ya independiente, qu'integra la población d'un país. Fai referencia a la organización social política, coactiva, coercitiva y económica, conformada por un conxuntu d'instituciones, que tienen l'atribución de regular la vida en sociedá.

Como términu polisémicu, designa tamién a tou aquel país soberanu, reconocíu como tal nel orde internacional, según al conxuntu d'atribuciones y órganos de gobiernu de dichu país.

Tou Estáu ta dotáu de territoriu, población y soberanía.[2]

Definiciones

[editar | editar la fonte]

El conceutu d'Estáu difier según los autores,[3] pero dalgunos d'ellos definen l'Estáu como'l conxuntu d'instituciones que tienen l'autoridá y potestá pa establecer les normes que regulen una sociedá, teniendo soberanía interna y esterna sobre un territoriu determináu. Max Weber, en 1919, define Estáu modernu como una "asociación de dominación con calter institucional que trató, con ésitu, de monopolizar dientro d'un territoriu la violencia física llexítima como mediu de dominación y que, con esti fin, axuntó tolos medios materiales en manes de los sos dirixentes y espropió a tolos seres humanos qu'antes disponíen d'ellos por derechu propiu, sustituyéndolos coles sos propies xerarquíes supremes”.[4] Por ello tópense dientro del Estáu instituciones tales como les fuercies armaes, l'alministración pública, los tribunales y la policía, asumiendo pos l'Estáu les funciones de defensa, gobernación, xusticia, seguridá y otres, como les rellaciones esteriores.

Probablemente la definición más clásica d'Estáu, foi la citada pol xurista alemán Hermann Heller que define al Estáu como una "unidá de dominación, independiente no esterior ya interior, qu'actúa de manera continua, con medios de poder propios, y claramente delimitado no personal y territorial". Amás, l'autor define que namái se puede falar d'Estáu como una construcción propia de les monarquíes absolutes (ver monarquía absoluta) del sieglu xv, de la Edá Moderna. "Nun hai Estáu na Edá Antigua", señala l'autor.[5] Coles mesmes, como evolución del conceutu desenvolvióse'l "Estáu de Derechu" pol que s'inclúin dientro de la organización estatal aquelles resultantes del imperiu de la llei y la división de poderes (executivu, llexislativu y xudicial) y otres funciones, como la emisión de moneda propia.

Definiciones de los clásicos

[editar | editar la fonte]
  • Cicerón: Ye un ensame d'homes amestaos pola comunidá del derechu y de la utilidá pa un bienestar común.
  • San Agustín: Ye una xunta d'homes dotaos de razón y enllazaos en virtú de la común participación de les coses qu'amen.
  • J. Bodino: Ye un conxuntu de families y les sos posesiones comunes gobernaes por un poder de mandu según la razón.
  • F. C. von Savigny: Ye la representación material d'un pueblu.
  • I. Kant: Ye una variedá d'homes baxu lleis xurídiques.
  • F. Oppenheimer: Ye la institución social impuesta pol grupu victoriosu al derrotáu, col propósitu de regular el so dominiu y d'arrexuntase contra la rebelión interna y los ataques del esterior.
  • F. Lasalle: L'Estáu ye la gran asociación de les clases probes.
  • T. Hobbes: Una institución, que los sos actos, por pactos realizaos, son asumíos por toos, en visu a que pueda utilizase la fortaleza y medios de la comunidá, como se xulgue oportunu, p'asegurar la paz y la defensa común.
  • L. Duguit: Ye una corporación de servicios públicos controlada y empobinada polos gobernantes.
  • G. W. F. Hegel: L'Estáu ye la conciencia d'un pueblu.
  • Hegel, 1986: L'Estáu ye la realidá de la idea ética; ye l'espíritu éticu en cuanto voluntá patente, clara por sigo mesma, sustancial, que se piensa y conozse, y que se cumple lo que sabe. No ético l'Estáu tien la so esistencia inmediata; y na conciencia de sigo del individuu, nel so conocer y actividá tienen la so esistencia mediata, y esta conciencia de sigo, per mediu de los sentimientos, tien el so llibertá sustancial nos fines y resultaos de la so actividá.
  • H. Grotius:L'asociación perfecta d'homes llibres xuníos pa gociar de los sos derechos y pa la utilidá común. Ye l'asociación política soberana que dispón d'un territoriu propiu, con una organización específica y un supremu poder facultáu pa crear el derechu positivu.
  • Karl Marx: L'Estáu nun ye'l reinu de la razón, sinón de la fuercia; nun ye'l reinu del bien común, sinón del interés parcial; nun tien como fin el bienestar de toos, sinón de los que detentan el poder; nun ye la salida del estáu de naturaleza, sinón la so continuación so otra forma. Antes al contrariu, la salida del estáu de naturaleza va coincidir col fin del Estáu. D'equí l'enclín a considerar tou Estáu como una dictadura y a calificar como relevante solo'l problema de quién gobierna (burguesía o proletariáu) y non solo'l como.

Definiciones de tratadistas modernos

[editar | editar la fonte]
  • Jellinek: Ye una asociación d'homes sedentarios dotada d'un poder entamáu de mandu orixinariu.
  • Bluntschli: Ye la personificación d'un pueblu.
  • Spengler: L'estáu ye la historia considerada ensin movimientu. La historia ye l'Estáu pensáu nel movimientu d'influencia.
L'Estáu ye'l derechu como actividá normativa.
El derechu ye l'Estáu como una actividá normada.
"Nel Estáu algama la so personalidá xurídica."
  • Carré de Malberg: Ye la comunidá política con un territoriu propiu y que dispón d'una organización.
Ye la comunidá d'homes sobre un territoriu propio y entamar nuna potestá cimera d'aición y coerción.
  • Adolfo Posada: Son los grupos sociales territoriales con poder suficiente pa caltenese independientes.
  • Herman Heller: L'Estáu ye la conexón de los queferes sociales. El poder del Estáu ye la unidá d'aición entamada nel interior y l'esterior. La soberanía ye'l poder d'ordenación territorial esclusiva y suprema.
  • Herman Heller: L'Estáu ye la organización política soberana de dominación territorial. Ye la conexón de los poderes sociales.
  • Groppali: Ye l'agrupación d'un pueblu que vive permanentemente nun territoriu con un poder de mandu supremu representáu ésti nel gobiernu.
  • Max Weber: L'Estáu ye la coaición llexítimo y específico. Ye la fuercia bruto legitimada como "postrera ratio", que caltién el monopoliu de la violencia.
  • Definición ahistórica: Estáu ye la forma política suprema d'un pueblu.

Orixe y evolución del conceutu d'Estáu

[editar | editar la fonte]

Nos Diálogos de Platón, nárrase la estructura del Estáu ideal, pero ye Maquiavelo quien introdució la pallabra Estáu na so célebre obra El Príncipe: usando'l términu de la llingua italiana «Stato», evolución de la pallabra «Status» del idioma llatín.

Los Estaos y soberaníes que tuvieron y tienen autoridá sobre los homes, fueron y son, o repúbliques o principaos.
Maquiavelo, El Príncipe.

Magar puede considerase que'l deséu de mandar ye innatu, el ser humanu civilizó l'instintu de dominación, tresformándolo na autoridá. Y creó l'Estáu pa legitimarla.

Les sociedaes humanes, desque se tien noticia, entamáronse políticamente. Tal organización puede llamase Estáu, en tantu y en cuanto correspuende al agregamientu de persones y territoriu en redol a una autoridá, nun siendo, sicasí, acertáu entender la noción d'estáu como única y permanente al traviés de la historia.

D'una manera xeneral, entós, puede definíse-y como la organización na que conflúin tres elementos, l'autoridá, la población y el territoriu. Pero, esta noción ambigua obliga a dexar constancia de que magar l'Estáu esistió dende l'antigüedá, namái puede ser definíu con precisión teniendo en cuenta'l momentu históricu.

Del estáu de l'Antigüedá nun ye predicable la noción de llexitimidá, por cuanto surdía del fechu de qu'un determináu xefe (rei, tiranu, príncipe) apoderar de ciertu territoriu, munches vegaes mal determináu, ensin importar el sentimientu de vinculación de la población, xeneralmente invocando una invistidura divina y cuntando cola llealtá de xefes y jefezuelos rexonales. Asina fueron los imperios de l'antigüedá, l'exipciu y el persa, ente ellos.

La civilización griega apurrió una nueva noción d'estáu. Puesto que la forma d'organización política que la caracterizó correspondía a la ciudá, la polis, alcordar a la población una participación venceyante, más allá del sentimientu relixosu y ensin poderes señoriales entemedios. Amás, tando cada ciudá dotada d'un pequeñu territoriu, el so defensa concernía a tolos ciudadanos, que s'ocupaben de lo que güei se llama l'interés nacional.

Nel réxime feudal prevalecieron los venceyos d'orde personal, sumiendo tantu la delimitación estricta del territoriu como la noción d'interés xeneral. El poder central yera llexítimu pero débil y los xefes llocales fuertes, al puntu qu'éstos exercíen atributos propios del príncipe, como alministrar xusticia, recaldar impuestos, acuñar moneda y reclutar exércitos.

Y, finalmente, l'estáu modernu incorpora a la llexitimidá, heredada del feudal, la noción de soberanía, un conceutu revolucionariu, tal como señala Jacques Huntzinger,[6] quien atribúi'l pasu históricu d'una sociedá desagregao y esfaragayao, pero encimentada na relixón, a una sociedá d'estaos entamaos ya independientes unos d'otros.

Pero, esti estáu modernu, surdíu de l'aspiración de los reis a desentemangase de los llazos feudales y de la xerarquía eclesiástica, el estáu – nación, la unión d'un poder central, un territoriu y una población alredor del conceutu revolucionariu de la soberanía, habría de conocer dos formes, dos definiciones distintos, la primera, l'estáu principescu y la segunda, l'estáu democráticu.

L'estáu principescu, carauterizar pol poder personal exercíu uniformemente sobre un territoriu puramente delimitado. El príncipe yera'l soberanu, con atribuciones internes y esternes. Dientro del so territoriu, cobraba impuestos y producía lleis de calter xeneral, aplicaes coercitivamente, por aciu el monopoliu de la fuercia público. Internacionalmente, representaba y obligaba al so Estáu.

Y el estáu democráticu, surdíu de les revoluciones inglesa, norteamericana y francesa, treslladó la soberanía del príncipe a la nación. Los sos poderes fueron asumíos por organismos surdíos de consultes a la población, por aciu regles de xuegu previa y claramente definíes. Y a l'igual que nes polis griegues, el sentimientu patrióticu desenvolvióse y con él los de pertenencia, civismu ya interés nacional.

Sía que se practique la democracia o namái se xunte verbalmente a ella, el procesu históricu descritu llevó a la estensión del estáu - nación como forma política. Los principios desenvueltos n'Europa y Norteamérica arrobinar cola descolonización producida mientres el sieglu XX y asina, tal como afirma Huntzinger, llegóse a universalizar el modelu de estáu – nación talmente que el planeta, agora, atópase pobláu d'estaos.”

Estáu, Nación y Gobiernu

[editar | editar la fonte]
  • Nun tien de confundir se col conceutu de gobiernu, que sería namái la parte xeneralmente encargada de llevar a cabu les funciones del Estáu delegando n'otres instituciones les sos capacidaes. El Gobiernu tamién puede ser consideráu como'l conxuntu de gobernantes que, temporalmente, exercen cargos mientres un periodu llindáu dientro del conxuntu del Estáu.
  • Tampoco equival totalmente al conceutu, de calter más ideolóxicu, de "Nación", yá que se considera posible la esistencia de naciones ensin Estáu y la posibilidá de que distintes naciones o nacionalidaes arrexuntar en redol a un solu Estáu. Comúnmente los Estaos formen entes denominaos "Estáu Nación" qu'entá en dambos conceutos, siendo habitual que cada nación tenga o reivindique'l so propiu Estáu.

Esisten distintes formes d'organización d'un Estáu, pudiendo tomar dende concepciones "centralistes" a les "federalistes" o les "autonomistes", nes que l'Estáu dexa a les federaciones, rexones o a otres organizaciones menores al Estáu, l'exerciciu de competencies que-y son mesmes pero formando un únicu Estáu, (lo qu'asocede por casu en Suiza, Alemaña, EE. XX.)

Formación de los Estaos y estatidad

[editar | editar la fonte]

(Nota: "estatidad" utilízase equí como equivalente a "estatalidad" o "estatalismo")

El Capitoliu de los Estaos Xuníos.

Non tolos Estaos actuales surdieron de la mesma manera; tampoco siguieron d'una evolución, un camín inesorable y único. Esto ye asina porque los Estaos son construcciones históriques de cada sociedá. En dellos casos surdieron tempranamente, como por casu l'Estáu Nacional inglés. N'otros casos, facer más tardíamente, como'l Estáu Nacional alemán.

Los Estaos pueden ser esaminaos dinámicamente usando'l conceutu d'estatidad, apurríu por Oscar Oszlak. Dende esti puntu de vista, ellos van adquiriendo col pasu del tiempu ciertos atributos hasta convertise n'organizaciones que cumplen la definición d'Estáu.

Estes carauterístiques de estatidad enunciaes nun orde arbitrariu, nel sentíu de que cada Estáu puede adquirir estes carauterístiques non necesariamente na secuencia indicada, son les siguientes:

  • Capacidá de externalizar el so poder: esto ye, llograr la reconocencia d'otros Estaos.
  • Capacidá d'institucionalizar la so autoridá: significa la creación d'organismos pa imponer la coerción, como por casu, les fuercies armaes, escueles y tribunales.
  • Capacidá d'estremar el so control: esto ye, cuntar con un conxuntu d'instituciones profesionalizaes p'aplicaciones específiques, ente les que son importantes aquelles que dexen la recaldación d'impuestos y otros recursos de forma controlada.
  • Capacidá de internalizar una identidá coleutiva: creando símbolos xeneradores de pertenencia ya identificación común, estremándola d'aquella d'otru Estáu, por casu, teniendo himnu y bandera propia.

Asina, tolos territorios traviesen un llargu procesu hasta algamar esa calidá d'Estáu plenu. Que solo va ser tal na midida qu'esi Estáu llograra con ésitu toos estos requisitos. Requisitos que son mínimos y necesarios pa falar d'un verdaderu Estáu Nacional.

Tou esto fai que l'Estáu seya una de les más importantes formes d'organización social nel mundu. Yá qu'en cada país y en gran parte de les sociedaes postúlase la esistencia real o ficticia d'un Estáu, anque la creación d'entes supra-estatales como la Xunión Europea, modificó'l conceutu tradicional d'Estáu, pos esti delega gran parte de les sos competencies esenciales nes cimeres instancies europees (económiques, fiscales, llexislatives, defensa, diplomacia, ...) amenorgándose asina la soberanía orixinal de los Estaos.

Otros grupos sociales que se consideren na actualidá como Estaos nun son tales por tener tan amenorgaes les sos capacidaes y funciones en favor d'otres formes d'organización social.

Atributos del Estáu que lu estremen d'otres instituciones

[editar | editar la fonte]
  • Funcionarios estables y Burocracia : vital pal so funcionamientu alministrativu y manexu eficaz de la so nación. Ye necesariu qu'esista un cuerpu de funcionarios que tea empuestu de llenu a la xera.
  • Monopoliu fiscal: ye necesariu que tenga'l completu control de les rentes, impuestos y demás ingresos, pal so sustentu. Utiliza la so Burocracia pa esti fin.
  • Exércitu permanente: precisa d'una institución armada que la protexa ante amenacia estranxera, interna y dedíquese a formar defensa pa él.
  • Monopoliu de la fuercia llegal: pa poder ser un estáu ye necesariu qu'estaos modernos y contemporáneos desenvuelvan l'usu esclusivo y llexítimo de la fuercia pa poder asegurar l'orde internu. Ye por esto que'l Poder Llexislativu crea lleis que son obligatories, el Poder Executivu controla col usu de mecanismos coactivos el so cumplimientu y Poder Xudicial aplicar y executa col usu de la fuercia, que ye llexítimu.

El Poder amuesa dos facetes distintes equí en sentíu estrictu y legitimo na otra cara. Nel primeru ye conocíu como Poder estrictu cuando ye aludíu nel sentíu de fuercia coactiva, esto ye aplicación pura de la fuercia. Ente que nel segundu concebir cuando ye frutu de la reconocencia de los apoderaos. D'esta miente el pueblu reconoz como autoridá a una institución por excelencia y -y delega'l so poder.

  • Soberanía: facultá de ser reconocíu como la institución de mayor prestíu y poder nun territoriu determináu. Anguaño tamién se fala de soberanía nel ámbitu esternu, ye dicir internacional, quedando esta llindada al Derechu Internacional, organismos internacionales y a la reconocencia de los Estaos del mundu
  • Territoriu: Determina la llende xeográfica sobre'l cual densedólcase l'Estáu. Ye unu de los factores que lu estrema de Nación. Este tien de tar delimitado claramente. Anguaño'l conceutu non engloba una porción de tierra, sinón qu'algama a barcalaes, ríos, llagos, espacios aéreos, etc.
  • Población: ye la sociedá sobre'l cual exerzse dichu poder compuestu d'instituciones, que nun son otra cosa que'l mesmu estáu que ta presente en munchos aspeutos de la vida social.

Tipos y formes d'Estáu

[editar | editar la fonte]

Una primera y clásica clasificación de los Estaos fai referencia a la centralización y descentralización del Poder, estremándose ente Estaos unitarios y Estaos d'estructura complexa, siendo estos postreros, xeneralmente, les federaciones y les confederaciones, según otros tipos entemedios.

El Derechu Internacional da tamién otra clasificación de los Estaos según la so capacidá d'obrar nes rellaciones internacionales:

  1. Per un sitiu tán los Estaos con plena capacidá d'obrar, esto ye, que puede exercer toles sos capacidaes como Estáu soberanu y independiente. Nesti casu atópense cuasi tolos Estaos del Mundu.
  2. Per otru llau atópense aquellos Estaos con llimitaciones na so capacidá d'obrar por distintes cuestiones. Asina, dientro d'esta tipoloxía puede reparase, de la mesma, una segunda clasificación d'estos:
    1. Estaos neutrales. Aquellos que s'abstienen en participar en conflictos internacionales. Esta neutralidá foise afaciendo en función de:
      1. Si tien neutralidá absoluta por disposición constitucional. Ye'l casu de la Suiza. Tamién Suecia ente 1807 hasta 1993 caltuvo una neutralidá absoluta n'asuntos internacionales.
      2. Si ye un país neutralizáu. Son Estaos neutrales respectu de daquién y de daqué concretu. Ye una neutralidá impuesta por un tratáu internacional, una disposición constitucional o por sanción internacional. Foi'l casu d'Austria, qu'en 1956, tres la retirada de les fuercies ocupantes de Francia, Reinu Xuníu, Estaos Xuníos y la Unión de Repúbliques Socialistes Soviétiques, estes redactaron una constitución onde se dispunxo qu'Austria tenía de ser neutral al respective de los cuatro fuercies firmantes.
    2. Estáu soberanu qu'arrenuncia a exercer les sos competencies internacionales. Son Estaos dependientes en materies de rellaciones internacionales. Suel ser el casu de microestados que dexen o dexen les rellación internacionales a un tercer Estáu, bien circundante, bien coles que caltenga bones rellaciones. Ye'l casu de San Marín, qu'encamienta les rellaciones internacionales a Italia; de Liechtenstein, que la vence a Suiza, o Mónacu a Francia.
    3. Estáu en Llibre Asociación con otru. Ye un Estáu independiente pero nel qu'un tercer Estáu asume una parte de les sos competencies esteriores, según otres materies tales como la defensa, la economía o la representación diplomática y consular. Ye'l casu de Paláu al respective d'Estaos Xuníos d'América.
    4. Estaos baxu alministración fiduciaria. Son una especie d'Estáu tuteláu d'una forma asemeyada a lo que fueron los Estaos baxu mandatu, non posibles anguaño, y baxu protectoráu. La Sociedá Internacional protexe o asume tutelar d'esi Estáu como midida cautelar o transitoria en tiempos de crisis. Foi'l casu de Namibia hasta 1998.
    5. Estaos soberanos non reconocíos internacionalmente. Son Estaos soberanos ya independientes pero al nun ser reconocíos por nengún otru tienen bien llindada la so capacidá d'obrar. Puede nun ser reconocíu bien por una sanción internacional, bien por presiones d'un tercer país (casu de la República de China, non reconocíu por evitar enfrentamientos cola República Popular China, anque caltién una gran actividá internacional), bien por desinterés (casu de Somalilandia). Otru casu referente a esto fueron los bantustanes, namái reconocíos pola República de Sudáfrica y refugaos pol restu de la Comunidá Internacional.

Reconocencia d'Estaos

[editar | editar la fonte]

La reconocencia ye un actu discrecional que emana de la predisposición de los suxetos presistentes. Esti actu tien efeutos xurídicos, siendo consideraos dambos suxetos internacionales, el reconocedor y el reconocíu, d'igual a igual yá que se crea un venceyu ente los dos.

Anguaño la doctrina aceptada pa la reconocencia de los Estaos ye la doctrina Estrada, pragmática entrín y non un suxetu nun seya cafiante pa la sociedá internacional nun va tener dificultá pa ser reconocíu. Entiéndese que si un suxetu reconoz a otru va a producir contactos ente dambos, polo que nel momentu que s'empecipien los trámites pal establecimientu de rellaciones diplomátiques supónse qu'esiste una reconocencia internacional mutuu. Sicasí, la rotura d'estes rellaciones diplomátiques nun supón la perda de la reconocencia. Igualmente, una simple declaración formal tamién ye válida pa reconocer a otru Estáu magar nun empecipiar rellaciones diplomátiques.

Nel ámbitu normativu, hai propuestes qu'apunten a necesidá de mayor integración cola creación d'un Estáu global, entendíu como un marcu políticu planetariu con poder coercitivo y capacidá pa regular les rellaciones interestatales y los focos de poder extrapolíticos, con capacidá executiva, llexislativa y xudicial capaz d'imponese a los Estaos nacionales en determinaos ámbitos que nun pueden ser encetaos dende la óptica de la soberanía nacional (mediu ambiente, terrorismu, paraísos fiscales...)[7]

Crítica al Estáu

[editar | editar la fonte]
Alegoría de la Paz y la felicidá del Estáu. Los clásicos consideraben la paz d'un Estáu como la consecuencia lóxica de la justícia y el bon gobiernu. Obra caltenida na Biblioteca Museo Víctor Balaguer

L'Estáu ye una de les instituciones que perdura ensin una evolución importante na so estructura y funcionamientu, con esceición de la so crecedera. L'Estáu modernu foi creáu cola revolución industrial, pero'l mundu y la dinámica de la sociedá camudó enforma dende'l sieglu XIX. Por casu, mientres les empreses modernes, que fueron creaes mientres la revolución industrial, camuden ágilmente la so dinámica cada vez que'l mercáu demandar, los Estaos nun camuden los sos lleis de la mesma forma como la sociedá demandar (vease: cálculu económicu).

L'enfoque críticu difier amás ente l'institucionalismo y el clasismu como factor determinante de la naturaleza del Estáu. Delles concepciones como'l anarquismu consideren conveniente la total desapaición de los Estaos, en favor del exerciciu soberanu de la llibertá individual al traviés d'asociaciones y organizaciones llibres. Otres concepciones acepten la esistencia del Estáu, con mayor o menor autoridá o potestá, pero difieren en cuanto cual tuviera de ser la so forma d'organización y l'algame de les sos facultaes:

Anarquismu

[editar | editar la fonte]

El anarquismu sostién que l'Estáu ye la estructura de poder que pretende tener el monopoliu del usu de la fuercia sobre un territoriu y la so población, y que ye reconocíu como tal polos estaos vecinos. Los elementos más aparentes que señalen el poder del estáu son:

  • el control de fronteres,
  • la recaldación d'impuestos,
  • la emisión de moneda,
  • un cuerpu de policía y un exércitu,
  • un sistema burocráticu alministráu por trabayadores funcionarios.

Critícase-y la falsa ostentación de la seguridá, defensa, proteición social y xusticia de la población; exerciendo en realidá un gobiernu obligatoriu y esforciando la soberanía individual y la non coaición. Los anarquistes señalen que l'Estáu ye una institución represora pa caltener un orde económicu y de poder concretu venceyáu al poder públicu. Atribúyen-y al Estáu bona parte de los males qu'aquexen a la humanidá contemporánea como la probeza, crisis económiques, les guerres, la inxusticia social, etc.[8][9]

Unes pallabres qu'identifiquen dafechu lo que ye pa los anarquistes l'Estáu dende la perspeutiva de Bakunin, unu de los teóricos del anarquismu moderno:

“Quien diz ‘Estáu', diz necesariamente ‘Guerra'. L'Estáu procura (y tien de procurar) ser fuerte, más fuerte que los sos vecinos; de lo contrario, va ser un xuguete en manes d'ellos. Vese obligáu a debilitar, a emprobecer a los otros Estaos pa impone-yos la so llei, la so política, los sos trataos comerciales, con oxetu d'arriquecese a la so mariña. La llucha pola supremacía, que ta na base de la organización económica burguesa, ye tamién la base de la so organización política”.

Pela so parte los marxistes afirmen que cualquier Estáu tien un calter de clase, y que nun ye más que l'aparatu armáu y alministrativu qu'exerz los intereses de la clase social dominante.[10] Por tanto aspiren a la conquista del poder políticu per parte de la clase trabayadora, la destrucción del Estáu burgués y la construcción d'un necesariu Estáu obreru como pasu de transición escontra'l socialismu y el comunismu, una sociedá onde al llargu plazu nun habrá Estáu por superase les contradicciones y lluches ente les clases sociales.[11] Alderícase sobre la viabilidá de la eliminación de les condiciones de la esistencia burguesa, supuestu pal pasu de la sociedá ayenada a la comunista.[12]

Lliberalismu

[editar | editar la fonte]

Dende'l lliberalismu abogar pol amenorgamientu del papel del Estáu al mínimu necesariu (Estáu mínimu), dende un sentíu civil pal respetu de les llibertaes básiques, ye dicir l'Estáu tendría d'encargase de la seguridá (exércitu y policía pa garantizar les llibertaes ciudadanes) y de la xusticia (poder xudicial independiente del poder políticu). En nengún casu l'Estáu tien de sirvir pa exercer la coaición de quitar a unos individuos pa dar a otros, y tienen de ser los axentes privaos los que regulen el mercáu al traviés del sistema de precios, asignando a cada cosa'l valor que realmente tien.[13]

Bastiat espunxo dos formes posibles d'entender l'Estáu: Un estáu que fai enforma pero tien de tomar enforma, o bien un estáu qu'apocayá pero tamién toma pocu de los sos ciudadanos. La tercer posibilidá d'un estáu que fai enforma polos sos ciudadanos pero pídelos pocu a cambéu (tercer vía) ye, según Bastiat, una invención de dalgunos políticos irresponsables.

Integrismu

[editar | editar la fonte]

Les ideoloxíes integristes defenden la concepción del Estáu supeditada a la relixón que profesen.

La razón d'Estáu

[editar | editar la fonte]

En defensa del bien común de la totalidá de la población que engloba l'Estáu o de la pervivencia del mesmu, utilízase frecuentemente la llamada razón d'Estáu, términu acuñáu por Nicolás Maquiavelo, pola que dichu Estáu, perxudica o afecta d'una o otra forma a persones o grupos de persones, en pro del restu d'individuos que lu conformen, xeneralmente resalvando les mesmes normes llegales o morales que lo rixen. Tal ye l'argumentu remanáu, por casu, en ciertos asesinatos selectivos o en ciertos casos de terrorismu d'Estáu.

Ver tamién

[editar | editar la fonte]

Referencies

[editar | editar la fonte]
  1. Esti términu apaez nel Diccionariu de l'Academia de la Llingua Asturiana. Ver: Estáu
  2. Sánchez Meca, D.; Mateu Alonso, J. D. (2015) «13. Poder y Estáu: llexitimidá y gobiernu», Filosofía. Anaya, páx. 251. ISBN 978-84-678-2736-1.
  3. Para José Zafra Valverde, ex-Caderalgu de Derechu Políticu de la Universidá de Navarra, l'Estáu definiríase como:
    Grupu territorial duraderu, radicalmente comuñal, puramente delimitado, moderadamente soberanu frente a otros, que se manifiesta como máximamente comprensivu nel planu temporal y en que'l so senu, sobre una población, con creciente homoxeneidá y sentíu de autopertenencia, una organización institucional eminentemente burocrática, coherente y xerarquizada, desenvuelve una complexa gobernación empuesta conxuntamente poles idees de seguridá y prosperidá.
    páx. 74 del primeru de los dos tomos qu'espliquen esta definición. Llibru: "Teoría Fundamental del Estáu" (Universidá de Navarra, Pamplona, 1990) ISBN 84-404-6076-7
  4. Max Weber, “La política ”, nel so llibru El políticu y el científicu, trad. F. Rubio Llorente, Madrid, Alianza, 5ª ed., 1979, p. 92.
  5. Heller, Hermann. "Supuestos históricos del Estáu actual", FCE, Páx. 142.
  6. Huntzinger, Jacques. Introduction aux relations internationales. París : Seuil, 1987
  7. Fernández Pumar, Juan Antonio, Un Estáu global pa un mundu plural, Madrid: Biblioteca Nueva, 2014.
  8. L'Estáu, por Piotr Kropotkin
  9. Anatomía del Estáu, por Murray Rothbard
  10. L'Estáu democráticu - Crítica de la soberanía burguesa, de Karl Held y Emilio Muñoz
  11. L'Estáu y la Revolución de Lenin
  12. Herrera, Hugo Eduardo, ¿De qué falamos cuando falamos d'Estáu? Ensayu filosóficu de xustificación de la praxis política Op. cit., páxs. 27 ss.
  13. L'Estáu de Frédéric Bastiat.

Enllaces esternos

[editar | editar la fonte]