Odonata
| Odonata | |
|---|---|
| |
| 'n Blougroen mosaïek naaldekoker (Aeshna cyanea) in vlug | |
Wetenskaplike klassifikasie 
| |
| Domein: | Eukaryota |
| Koninkryk: | Animalia |
| Filum: | Arthropoda |
| Klas: | Insecta |
| (geen rang): | Holodonata |
| Orde: | Odonata Fabricius, 1793 |
| Subordes | |
Odonata is 'n orde van vleisetende insekte, waaraan die naaldekokers (Epiprocta) en waterjuffers (Zygoptera) behoort.[2] Naaldekokers en waterjuffers, net soos kakkerlakke, is van die oudste soort insekte op aarde. In prehistoriese tye was Odonata so groot soos valke. Odonata fossiele wat in Kansas, Siberië, en baie ander dele van die wêreld ontdek is, wys dat hulle 'n vlerkspan van ongeveer 76 cm gehad het, dus was hulle die grootste insekte wat ooit bestaan het.[3]
Eienskappe
[wysig | wysig bron]Verskeie eienskappe onderskei die Odonate van ander insekgroepe – baie klein voelers, baie groot oë (beslaan die grootste gedeelte van die kop), twee pare deursigtige membraanagtige vlerke met baie klein are, 'n lang buiksegment (abdomen), 'n akwatiese larwestadium (nimf) met trageale kiewe (agter), en 'n grypende labium (verlengde kake onder die kop). Daar is vyf-en-twintig lewende Odonata-families, meestal naaldekokers en waterjuffers. Die maklikste manier om 'n naaldekoker of waterjuffer van ander insekte te onderskei, is deur die grootte van die oë en vorm van die buiksegment te vergelyk. As die oë baie groot is in verhouding tot die kop; en die buigsegment is lank en dun, is dit heel waarskynlik 'n spesie in die orde Odonata.[2]
Verskille tussen naaldekokers en waterjuffers
[wysig | wysig bron]Daar is vier eienskappe wat gebruik kan word om naaldekokers en waterjuffers van mekaar te onderskei: Die oë, liggaamsvorm, vlerkvorm, en die posisie van die vlerke wanneer die insek rus.[4]
- Naaldekokers het veel groter oë as waterjuffers. Die oë beslaan die grootste gedeelte van die kop, en omhul die kop van die kant af tot aan die voorkant van die gesig. Die oë van 'n waterjuffer is groot, maar daar is altyd 'n gaping tussen die oë.
- Naaldekokers het bonkiger liggame as waterjuffers, met 'n korter, dikker voorkoms. Waterjuffers het 'n lang, dun liggaam soos 'n dun takkie.
- Beide naaldekokers en waterjuffers het twee stelle vlerke, maar hulle het verskillende vorms. Naaldekokers se agterste vlerke verbreed aan die basis, en dit maak die agterste stel vlerke groter as die voorste stel vlerke. Waterjuffers se twee stelle vlerke het dieselfde grootte en vorm, en die vlerke word smaller nader aan die liggaam, en is baie smal waar hulle by die liggaam aansluit.
- Naaldekokers hou hul vlerke loodreg met hul liggame wanneer hulle rus (soos 'n vliegtuig). Waterjuffers vou hul vlerke op en hou hulle saam bo-oor hul liggame wanneer hulle rus.
Verspreiding
[wysig | wysig bron]Odonates kom op al die kontinente (behalwe Antarktika) voor, in gebiede waar varswater teenwoordig is. Die meeste spesies in die orde kom in tropiese gebiede voor.[5]
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ Hoell, H.V., Doyen, J.T. & Purcell, A.H. (1998). Introduction to Insect Biology and Diversity, 2nd ed. Oxford University Press. p. 320. ISBN 0-19-510033-6.
{{cite book}}: AS1-onderhoud: meer as een naam (link) - ↑ 2,0 2,1 "University of California Museum of Paleontology: Introduction to the Odonata" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 26 Maart 2020. Besoek op 24 April 2016.
- ↑ "Discover Life: Odonata" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 14 Julie 2019. Besoek op 24 April 2016.
- ↑ "Mother Nature Network: How to tell the difference between a dragonfly and a damselfly" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 23 Junie 2019. Besoek op 24 April 2016.
- ↑ "About Education: Habits and Traits of Dragonflies and Damselflies" (in Engels). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 17 Januarie 2017. Besoek op 24 April 2016.
