Andrianjaka
| Andrianjaka | |
|---|---|
| Koning van Imerina | |
| Regeer | c. 1612-1630 |
| Dinastie | Hova |
| Voorganger | Ralambo |
| Opvolger | Andriantsitakatrandriana |
| Oorlede | c. 1630; Antananarivo |
| Eggenote | Ravadifo |
| Kinders | Andriantsitakatrandriana |
| Vader | Ralambo |
| Moeder | Ratsitohinina |
Andrianjaka het van 1612 tot 1630 oor die Koninkryk Imerina op die sentrale plato van Madagaskar geheers. Al was hy die jongste van koning Ralambo se twee seuns, het hy die troon bestyg op grond van sy sterk karakter en talent as militêre taktikus. Die grootste triomf van sy bewind was die verowering van die heuwel Analamanga van ’n Vazimba-koning. Daar het hy die versterkte kompleks (rova) gebou wat die hart van sy nuwe hoofstad, Antananarivo, gevorm het. Op sy opdrag is die eerste geboue van die kompleks, bekend as die Rova van Antananarivo, opgerig. Planne vir die bou van ’n reeks koninklike grafte is ook opgetrek. Hierdie geboue het ’n blywende politieke en geestelike belangrikheid gehad wat daartoe gelei het dat hulle bewaar gebly het tot hulle in 1995 in ’n brand verwoes is. Andrianjaka het ’n aansienlike voorraad wapens opgebou, wat hom gehelp het om sy beheer oor Imerina te behou en uit te brei.
Andrianjaka kry die lof vir baie van die kulturele praktyke wat Merina se sosiale en politieke lewe vir eeue sou bepaal. Hy het die twaalf heilige heuwels van Imerina aangewys wat die koninkryk se spirituele en politieke hartland sou word en bygedra het tot die vestiging van die koninkryk se tradisionele grense. Clans is aangewys aan spesifieke streke in die koninkryk en dit het die kultuurlandskap verder gedefinieer. Hy het sy mag gekonsolideer deur maatreëls soos om hom die volkstradisie van sampy (gemeenskapsgelukbringers) toe te eien en so te verseker dat al die kragte wat tradisioneel aan hierdie idole toegeskryf is, onder sy beheer alleen was. Merina-tradisies in verband met die begrawe van en rou oor konings kan ook ná dié tyd teruggespoor word.
Bewind
[wysig | wysig bron]
Andrianjaka het sy hoofstad van Ambohidrabiby na Ambohimanga geskuif nadat hy omstreeks 1610[1] of 1612[2] die troon bestyg het. Hy was na berig word die eerste Merina-heerser wat Europeërs omstreeks 1620 onthaal en slawe vir wapens geruil het om naburige koninkryke te onderwerp.[3] Hy het sy ryk verenig op wat hy later aangewys het as die twaalf heilige heuwels van Imerina: Ambohitratrimo, Ambohimanga, Ilafy, Alasora, Antsahadita, Ambohimanambony, Analamanga, Ambohitrabiby, Namehana, Ambohidrapeto, Ambohijafy en Ambohimandranjaka.[2] Hulle het die spirituele hart van Imerina geword en gebly, en is maar as ’n eeu later uitgebrei toe Andrianampoinimerina die twaalf heilige heuwels heraangewys het om verskeie ander terreine in te sluit.[4]
Sy beleide en taktieke het klem op die skeiding tussen die koning en sy onderdane gelê en dit vergroot. Andrianjaka het ook die sosiale verdeling vergroot deur spesifieke geografiese streke aan spesifieke clans toe te wys.[5] Hy het die plaaslike tradisie van sampy, wat voorheen deur hoofmanne en ander vir persoonlike en plaaslike spirituele doeleindes geskep is, tot 12 beperk en verklaar dit is ’n streng koninklike prerogatief.[6] Hy het ook die tradisionele vorm van strafbepaling deur middel van beproewing verander: Hy het gelas dat tangena-gif eerder aan ’n beskuldigde gegee word – vroeër is dit aan ’n aangeklaagde se hoenderhaan gegee en as die voël oorleef het, was dit ’n teken dat sy eienaar onskuldig was.[7]
Dood en opvolging
[wysig | wysig bron]Andrianjaka se bewind het geëindig met sy dood omstreeks 1630 in die Rova van Antananarivo. Hy is die eerste koning wat op die terrein begrawe is.[8] Om sy grootheid te gedenk het sy onderdane ’n klein houthuis bekend as ’n trano masina oor sy graf opgerig. Daaropvolgende Merina-konings het tot in die 19de eeu soortgelyke huisies oor hul grafte laat bou.
Andrianjaka is deur sy seun, Andriantsitakatrandriana, opgevolg.
Verwysings
[wysig | wysig bron]- ↑ City of Antananarivo. "Antananarivo: Histoire de la commune" (in Frans). Geargiveer vanaf die oorspronklike op 23 Februarie 2010. Besoek op 2 Augustus 2010.
- ↑ 2,0 2,1 Buyers, Christopher. "The Merina (or Hova) dynasty". Geargiveer vanaf die oorspronklike op 29 April 2020. Besoek op 9 Oktober 2010.
- ↑ Chapus, Georges-Sully; Dandouau, Andre (1961). Manuel d'histoire de Madagascar (in Frans). Paris: Maisonneuve & Larose.
- ↑ Administration Colonielle (1898), p. 895
- ↑ Campbell (2005), p. 120
- ↑ Raison-Jourde, François (1983). Les Souverains de Madagascar (in Frans). Berlyn: Karthala Editions.
- ↑ Kent, Raymond (1970). Early Kingdoms in Madagascar: 1500–1700. Londen: Holt, Rinehart and Winston.
- ↑ Piolet, Jean-Baptiste (1895). Madagascar et les Hova: description, organisation, histoire (in Frans). Paris: C. Delagrave.
Eksterne skakels
[wysig | wysig bron]
Hierdie artikel is vertaal uit die Engelse Wikipedia
