Tivoli
Tivoli | |
|---|---|
 | |
| Koördinate: 41°58′N 12°48′O / 41.967°N 12.800°O | |
| Land |  Italië |
| Provinsie | Metropolitane Stad Rome |
| Streek | Lazio |
| Stigting | 338 v.C. |
| Oppervlak | |
| • Totaal | 68 km2 (26 vk. myl) |
| Hoogte | 235 m (771 ft) |
| Bevolking | |
| • Totaal | 56 685 |
| Poskode | 00019 |
| Skakelkodes | 0774 |
| Webwerf | Tivoli |
Tivoli (antieke naam: Tibur), is 'n nedersetting in die Lazio-streek van Sentraal-Italië, omtrent 30 km oos-noordoos van Rome, by die oog van die Anienerivier waar dit ontspring in die Sabyne-bergreeks. Tivoli, wat deel uitmaak van die Metropolitane Stad Rome, het 'n bevolking van 56 533 (soos op 31 Desember 2015) en dien as setel van die gelyknamige Rooms-Katolieke bisdom. Reeds in antieke tye was Tivoli 'n gewilde somervakansieoord vir welgesteldes wat die kwaai somerhitte van Rome ontvlug het. Tivoli het sindsdien 'n sinoniem geword vir 'n verskeidenheid ontspanningsgeriewe soos pretparke, tuine, sportstadions en teaters.
Die lang lys van bekende persoonlikhede, wat somervilla's in Tivoli en sy omgewing vir hulself laat bou het, sluit die Romeinse digters Catullus en Horatius; twee van Gaius Julius Caesar se moordenaars, Brutus en Cassius; en die keisers Hadrianus en Trajanus in. Tivoli se hoofaantreklikhede was sy skoon lug en sy ligging teen die hellings van die Tiburtini-heuwels, asook twee waterliggame waaraan genesende krag toegeskryf is - die plaaslike swaelbaddens en die Aniene-waterval. By die laasgenoemde is keiser Augustus volgens oorlewering genees van sy slaaploosheid.
Keiser Hadrianus, 'n groot bewonderaar van Griekse kultuur en die kunste asook 'n ervare reisiger, het vir homself 'n villa (Italiaans: Villa Adriana) net buite Tivoli laat bou wat vreemde kulturele invloede weerspieël. Sy tuin word as die mees volmaakte Romeinse voorbeeld van 'n Alexandrynse tuin beskou wat as heilige landskap ontwerp is en tegelykertyd as herinnering aan die vreemde geweste sou dien wat hy besoek het. Later, in die Renaissance-tydperk, het die eienaars van die Villa d'Este, tans die belangrikste toeristetrekpleister in Tivoli, die luukse leefstyl van antieke Romeine laat herleef. Die naamgewer, kardinaal d'Este, het Hadrianus se villa geplunder om boumateriaal vir sy eie paleis te verkry.
Ekonomie
[wysig | wysig bron]Tivoli staan bekend vir sy steengroewe waar travertyn ontgin word, 'n poreuse wit kalsiumkarbonaatklip wat maklik bewerk kan word. Dit het as boumateriaal vir die meeste van Rome se argitektoniese monumente gedien en is ook vir Los Angeles se befaamde Getty Center gebruik.[1]
