Brandenburgse Poort
Die Brandenburgse Poort in Berlyn is by die Pariser Platz ("Paryse Plein") in die buurt Dorotheenstadt in die stadsdistrik Mitte geleë. Die poort, wat tussen 1788 en 1791 in opdrag van die Pruisiese koning Frederik Willem II deur die argitek Carl Gotthard Langhans gebou is en oorspronklik as Friedenstor ("Vredespoort") bekend gestaan het, is tans die bekendste simbool van die Duitse hoofstad.
Die poort word tegelykertyd ook as 'n nasionale simbool beskou waarmee talle gebeurtenisse in die 20ste eeuse geskiedenis van Berlyn, Duitsland, Europa en die wêreld verbind word. Volgens sy boustyl word die Brandenburgse Poort by die vroeg-klassisistiese periode gereken.
Saam met die Pariser Platz vorm die poort die afsluiting vir die pragstraat Unter den Linden. Die Platz des 18. März ("18 Maart-plein") is aan die weskant van die poort geleë. Hier is die begin van die Straße des 17. Juni ("17 Junie-straat") wat deur die sentrale Tiergarten-park loop.
Tussen 1945 en 1990 was die Brandenburgse Poort op die grens tussen Wes- en Oos-Berlyn – en sodoende ook op die grens tussen die lidstate van die Westerse NAVO-alliansie en die Warskou-verdragstate geleë. Dit was tot die hereniging van Duitsland in 1990 'n simbool van die Koue Oorlog en daarna 'n simbool vir die hereniging van Duitsland en Europa.
Argitektuur
wysig
Die Brandenburgse Poort is van natuursteen (sogenaamde Elbe-sandsteen wat in die omgewing van Dresden en in Noord-Boheme ontgin word) gemaak en volgens die vroeg-klassisistiese styl ontwerp en deur die Berlynse steenmesselaars Zeidler & Wimmel gebou. Die Atheense Propileeë, die monumentele ingangspoort van die Akropolis, het as voorbeeld gedien. Die poort is 26 meter hoog, 65,5 meter wyd en 11 meter diep.
Die poort is van vyf deurgange, waarvan die middelste een ietwat wyer gebou is, en twee poorthuise voorsien. Kenmerkend is die ses 15 meter hoë Doriese suile aan weerskante van die poort wat volgens die Ioniese styl met kannelures (oorlangse uitgroewings) versier is. Die voetstukke, waarop hulle rus, het 'n deursnee van 1,75 meter.
In boutegniese opsig verskil die suile van hul klassieke voorbeelde omdat hulle aan die binnekant met massiewe draende mure gebou is. Die attika en die binnekante van die deurgange is met reliëfs versier wat onder meer die heldedade van Hercules uitbeeld.
Groot standbeelde van die Romeinse oorlogsgod Mars, wat sy swaard in die skede steek, en Minerva, die godin van wysheid, met lans, is in die twee poorthuise opgerig. Die modelle vir die twee standbeelde is in 1792 deur Johann Gottfried Schadow geskep. Mars is deur Carl Friedrich Wichmann gemaak, Minerva deur Johann Daniel Meltzer. Die laasgenoemde standbeeld is tydens die Tweede Wêreldoorlog vernietig en tussen 1951 en 1952 deur 'n kopie van die beeldhouerkollektief Kranolda vervang.
Aan weerskante van die poort was oorspronklik poorthuise vir die militêre wagdienste en die belastingamptenaar geleë. Nadat die Berlynse doeane- en aksynsmuur in 1867/1868 geval het, is hierdie geboue in 1868 deur Heinrich Strack, 'n skolier van die meesterargitek Schinkel, met twee oop suilgange vervang wat by die boustyl van die poort aangepas is.
Die poort word deur 'n vyf meter hoë koperskulptuur bekroon wat eweneens deur Schadow geskep is. Dit beeld die gevleuelde Romeinse godin van oorwinning, Victoria, uit wat met haar strydwa, wat deur vier perde getrek word, die stad in ry. Sy het haar blik in oostelike rigting op die Berlynse kasteel gerig.
Eksterne skakels
wysig
Wikimedia Commons het meer media in die kategorie Brandenburgse Poort.
