=$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú 1

..........................................................................................

z„`«ˆH`«∞ Hõ^äŒ
z„`«ˆH`«∞=Ù â◊¥~°¿ã# ^Õâ◊=Ú#‰õΩ Q˘Ñ¨Ê „Ѩ`åѨ=O`«∞_»QÆ∞
~åA. â◊¥~°¿ã# =∞#QÍ '"≥Å∞QÆ∞— H˜~°}=ÚÖË ‰õÄ@q∞QÍ QÆÅ
„Ѩ^Õâ◊=Ú. Ü«∞=Ú<å f~°=Ú# <Õ_»∞ t=ˆH∆„`«=ÚQÍ ¿Ñ~°∞QÍOz#
'=>Ëâ◊fi~°=Ú— ѨÙ}ºˆH∆„`«=Ú K«∞@∞ì#∂ =Ù#fl „áêO`«"Õ∞ â◊¥~°¿ã#=Ú.
z„`«ˆH`«∞=Ù HÍÅ=Ú# â◊¥~°¿ã#=Ú HÍ=∞^èÕ#∞=Ù =Öˇ „Ѩ[Å#∞
ã¨O~°H˜∆OK«∞ H˘<≥_çk. Ѩ$käfi ZšѨÙÊ_»∞#∂ ~åA#∞|\˜ì qÅ∞=
Hõey# ã¨OѨ^ÅŒ #∞ "≥Å∞=~°K∞« #∞. ã¨`∞« Ê~°∞+¨µ_»∞ ~å*ˇ#· KÀ ã¨=∞ã¨"Î ∞≥ #ÿ
ã¨OѨ^ŒÅ#∞, P#O^Œ=Ú`À ^Œ∂_»‰õΩ P=Ù áêÅ∞ ~ÚK«∞Û#@∞¡
JOkOK«∞#∞. áêʼnõΩ_»∞ ã¨O™ê¯~°Ç‘Ï#∞_»∞, ™êfi~°÷ѨÓi`«∞_»∞
J~Ú#ѨÙÊ_»∞ ã¨OѨ^ÅŒ #∞ `«#Ö’xH˜ ~Ú=Ú_»∞ÛH˘#∞#∞. ^è~Œ å‡`«∞‡_»Q∞Æ
~åA ѨiáêeOz#KÀ ^Œ∞#fl|_»HõÜÕ∞ ѨO@ xK«∞Û#∞. JK«Û@K«Û@
~°`«fl=ÚÅ∞, =Ú`«º=ÚÅ∞ ‰õÄ_® „`«=fiHõÜÕ∞ ^˘~°∞‰õΩK«∞O_»∞#∞.
z„`«ˆH`«∞=Ù K«Hõ¯\˜ ~°∂Ѩ=O`«∞_»∞, ã¨∞O^Œ~°"≥∞ÿ# â◊s~°=Ú
QÆÅ"å_»∞, q∞H˜¯e L^•~°∞_»∞. J`«x =^Œ‰Ì Ωõ =zÛ#"å_»∞ PâßÉèOí QÆ=Ú
 2 =$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú

á⁄Ok#k ÖË^Œ∞. ã¨=∞ã¨Î q^ŒºÅ Ü«∞O^Œ∞#∞ áê~°OQÆ`«∞_»∞. J`«_»∞

=∞Oz ‰õΩÅ=Ú# [x‡Oz# ~å[‰õΩ=∂ix q"åǨÏ=∂_≥#∞.
g~°º=O`«∞_≥#· #∂ ã¨O`å#=O`«∞_»∞ HÍÖË^∞Œ . =∞~°Å ÃÑO_ç¡ KÕãH≤ ˘<≥#∞.
P"≥∞ #∞O_ç ‰õÄ_® ã¨O`å#=Ú á⁄O^ŒÖË^Œ∞. =∞~°Å =∞~°Å
q"åǨÏ=Ú P_ç#ѨÊ\˜H© J`«xH˜ U ~å}˜ #∞O_çÜ«Ú ã¨O`å#=Ú
HõÅ∞QÆÖË^Œ∞. ѨÙ~ÀÇ≤Ï`«∞Å ã¨ÅǨ "Õ∞~°‰õΩ ã¨=∞ã¨Î ^•#=Ú ÖÁ#Ô~Û#∞.
„=`«=Ú ÖÁ#Ô~Û#∞. LѨ"åã¨nHõ∆ ‰õÄ_» KÕѨ>ˇì#∞. J~Ú##∂
ã¨O`å#=Ú |_»Ü«∞ÖË^Œ∞. Jk HÍ~°}=ÚQÍ z„`«ˆH`«∞=Ù =∞#ã¨∞û
HõÅ`« K≥Ok#k.
ã¨O`«u ÖËHõ ^Œ∞ód`«∞_≥#· z„`«Hˆ `«∞=Ù =∞Ǩ~åA #QÆ~=° Ú#‰õΩ
`Õ[ã≤fi J~Ú# 'JOy~°ã¨— =∞Ǩ=Úx =K≥Û#∞. P =∞Ǩ=ÚxH˜
=∞Ǩ~åA ã¨=∞ã¨Î ã¨`å¯~°=ÚÅ∞ KÕÃã#∞. „ѨѨOK«=ÚÖ’ ^Œ∞~°¡Éèí"≥∞ÿ#
=ã¨∞Î=ÙÅ#∞ á⁄O^Œ∞@ ã¨∞Å∞"Õ HÍh, ã¨`«∞Ê~°∞+¨µx ã¨=∂QÆ=∞=Ú
Ju ^Œ∞~°É¡ =íè Ú. Jk Hˆ =Å=Ú ÉèQí =Æ ^Œ#∞„QÆÇϨ =ÚQÍ HõÅ∞QÆ∞K«∞O_»∞#∞.
ã¨`«∞Ê~°∞+¨µÅ Hõ$Ѩ#∞ á⁄Ok#"å~°∞ Ö’Hõ=Ú# ^èŒ#∞ºÅ∞.
™ê^èŒ∞ã¨OQÆ=∞=Ú Ñ¨Ó~°fi[#‡Ö’ KÕã≤# qâı+¨ ѨÙ}º=Ú =Å#
„áêÑ≤ÎOK«∞#∞. U QÆ$ǨÏ=Ú#‰õΩ `«~°K«∞ ™ê^èŒ∞=ÙÅ∞ =`«∞Î~À, U
WO\˜Ö’ =∞Ǩ`«∞‡Å áê^Œ=ÚÅ∞ Hõ_çy# [Å=ÚÅ∞ Ѩ_ç#"À, J\˜ì
QÆ$ǨÏ=Ú# x=ã≤OK«∞"åi rq`«=Ú ÉèíQÆ=^Œ#∞„QÆǨÏ=ÚQÍ, |Ǩï
=ÚY=ÚÅ∞QÍ qHÍã¨=Ú K≥O^Œ∞#∞. ™ê^èŒ∞[#∞Å∞ JO^Œi WO_»¡‰õΩ
=$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú 3

áÈ~°∞. "å~°∞ ˆH=Å=Ú áê^Œ=Ú ÃÑ@∞ì@ KÕ`« P QÆ$ǨÏ=Ú,

QÆ$ǨÏã¨∞÷Å∞ ‰õÄ_® áê=# =∞QÆ∞^Œ∞~°∞.
`≥eã≤#"å~°∞, ™ê^èŒ∞¿ã=#∞ ÉèíQÆ=`Õû= HõO>ˇ ‰õÄ_®
L`«Î=∞"≥∞ÿ#kQÍ =∞xflO`«∞~°∞. ÉèíQÆ=O`«∞x JiÛOz#KÀ, J~°Û#
ˆH=Å=Ú ÉèíQÆ=O`«∞xˆH [~°∞QÆ∞#∞. HÍh ÉèíQÆ=^Œƒù‰õΩÎx JiÛOz#KÀ,
ÉèíQÆ=O`«∞x ¿ã=Ü«Ú, Éèí‰õΩÎx ¿ã=Ü«¸ ‰õÄ_® UHõ HÍÅ=Ú#
[~°∞QÆ∞#∞. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ ‰õÄ_® Éèí‰õΩÎʼnõΩ [iˆQ ¿ã=‰õΩ Z‰õΩ¯=
ã¨O`À+≤OK«∞#∞.
™ê^èŒ∞=ÙÅ∞ J_»∞y_»∞@ÜÕ∞ HÍHõ, qâı+≤Oz x=ã≤Oz#
QÆ$ǨÏ=Ú QÆ$ǨÏ=ÚQÍ HÍHõ, f~°÷ ã¨fi~°∂Ѩ=Ú#∞ á⁄O^Œ∞#∞. "å~°∞
q„âßOu Q˘x# KÀ@∞, ÉèíQÆ=O`«∞x P~åkèOz# KÀ@∞, Éè’[#=Ú
KÕã≤#@∞=O\˜ KÀ@∞, „Ѩ=K«# "≥Ú#iÛ# KÀ@∞ k=º=ÚÖˇ·
QÆ$ǨÏ=Ú#‰õΩ =zÛ# "åiH˜ ã¨∂ÊùiÎ xK«∞Û#∞. "ÕÜÕ∞Å! ™ê^èŒ∞=ÙÅ∞
Ѩ$käfix D q^èŒ=ÚQÍ áê=# "≥Ú#~°∞ÛK«∞O^Œ∞~°∞. QÀ=ÙÅ∞,
™ê^èŒ∞=ÙÅ∞, ã¨`«∞Å∞ D Éèí∂q∞x ^èŒiOz Ü«Ú<åfl~°∞. "å~°∞ ÖËx
Éèí∂q∞ x~°~°÷Hõ =∞QÆ∞#∞.
z„`«ˆH`«∞=Ù =∞Ǩ~åA JOy~°ã¨ =Úxx q∞H˜¯e „â◊^Œú`À
ã¨`«¯iOK≥#∞. ѨÙ~ÀÇ≤Ï`« ã¨"Õ∞`«=ÚQÍ Ñ¨ÓlOK≥#∞. „Ѩã¨#∞fl_≥·#
=Úx, ~åA#∞ ‰õÄ~°∞ÛO_» xÜ«∞q∞OK≥#∞. ~åA =Úx áê^Œ=ÚÅ
=^ŒÌ KåѨg∞^Œ KÕ`«∞Å∞ *’_çOK«∞H˘x ‰õÄ~˘Û<≥#∞. JѨÙÊ_»∞
JOy~°ã¨∞_»∞ ~åA#∞ ‰õΩâ◊ńѨâ◊flÅ∞ "ÕÃã#∞.
 4 =$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú

''~å*Ï! h ~å[º=Ú# JO^Œ~°∞#∞ ã¨∞Y=ÚQÍ #∞<åfl~å?

~åA XHõ „|Ǩ‡O_»=Ú =O\˜"å_»∞. „|Ǩ‡O_»=Ú U_»∞
P=~°}=ÚÅKÕ K«∞@∞ìH˘x Ü«ÚO_»∞#∞. Jq =~°∞ã¨QÍ Ñ¨$käfi, h~°∞,
Jyfl, "åÜ«Ú=Ù, PHÍâ◊=Ú, JǨÏOHÍ~°=Ú, =∞ǨÏ`«`Ϋ fi=Ú J#∞#q.
J>Ë¡ ~åA‰õΩ ‰õÄ_» U_»∞ P=~°}=ÚÅ∞ HõÅ=Ù. Jq =~°∞ã¨QÍ
QÆ∞~°∞=Ù, =∞O„`«∞Å∞, q∞„`«∞Å∞, ^ŒO_»<å^äŒ∞Å∞, HÀâßQÍ~°=Ú, HÀ@,
[#∞Å∞. ~åA D U_çO\˜ Ü«∞O^Œ∞ U XHõ¯\˜ ÖËHõáÈ~Ú##∂
|ÅÇ‘Ï#∞_»QÆ∞#∞. h=Ù ~¸ U_»∞ P=~°}Å∞ Hõey ã¨∞Y=ÚQÍ
#∞<åfl=Ù Hõ^•?—— Jx JOy~°ã¨=Úx ~åAÜ≥ÚHõ¯ ‰õΩâ◊Å =∞_çÔQ#∞.
~åA KÕ`«∞Å∞ *’_çOz W@¡<≥#∞ : ''=∞Ǩ`å‡! g∞ Hõ$Ѩ
=Å# <å ã¨Ñ¨Î P=~°}=ÚÅ∞ ‰õΩâ◊Å"Õ∞.—— Jk qx JOy~°ã¨∞_»∞
W@¡<≥#∞ : ''ã¨áêÎ=~°}=ÚÅ∞ h‰õΩ ã¨∞Y=Ú Öˇ·#ѨÙÊ_»∞, hˆH
zO`«Ü«¸ =ÙO_»~å^Œ∞. HÍh, x#∞fl K«∂_»QÍ, =ÚY=Ú#O^Œ∞
„Ѩã¨#fl`« QÀK«iOK«∞@ ÖË^Œ∞. f„="≥∞ÿ# P"Õ^Œ# ã¨Ê+¨ì=ÚQÍ
Hõ#|_»∞K«∞#flk. JO^Œ∞KÕ x#∞fl =∞iÜ≥ÚHõ „Ѩâ◊fl J_çÔQ^Œ#∞. h
~å}∞Å∞ h‰õΩ J#∞‰õÄÅ=ÚQÆ<Õ "≥∞ã¨Å∞K«∞<åfl~å? h „Ѩ[Å∞
ã¨O`À+¨=ÚQÍ #∞<åfl~å? h =∞O„`«∞Å∞ =º=Ǩ~°=ÚÅO^Œ∞ K«Hõ¯QÍ
"åi q^èŒ∞Å#∞ x~°fiiÎOK«∞K«∞<åfl~å? h ^ŒO_»<å^äŒ∞Å∞ „Ѩ[Å#∞
^ÀK«∞H˘#∞@ ÖË^Œ∞Hõ^•? "åºáê~°∞Å∞ "≥∂ã¨=Ú KÕÜ«Ú@ ÖË^Œ∞Hõ^•?
QÆ∞ѨÎKå~°∞Å∞ ZѨÊ\˜HõѨÙÊ_»∞ QÆ∂_è» q+¨Ü«∞=ÚÅ#∞ ã¨HÍÅ=Ú#
=$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú 5

JOkOK«∞K«∞<åfl~å? `À\˜ ~åAÅ∞ h Ü≥∞_»Å ã¨Ç¨Ï[ ¿ãflǨÏ=Ú

HõeyÜ«Ú<åfl~å? h ‰õΩ=∂~°∞Å∞ h P[˝Å#∞ áêeOK«∞K«∞<åfl~å?——
Jx JOy~°ã¨∞_»∞ „ѨtflOK≥#∞.
^•xH˜ z„`«ˆH`«∞=Ù D q^èŒ=ÚQÍ ã¨=∂^è•#=Ú K≥Ñ≤Ê<å_»∞.
''™êfig∞! `å=Ú ã¨~°fiA˝Å∞, J~Ú##∂ ™ê=∂#∞ºx =Öˇ Uq∞Ü«¸
Z~°∞QÆ#@∞¡ ##∞fl „ѨtflOK«∞K«∞<åfl~°∞. `«Ñ¨ó „ѨÉèÏ==ÚKÕ, ֒ѨÅ,
|Ü«∞@ g∞ Ô~~°∞QÆx q+¨Ü«∞=ÚÅ∞ ÖË=Ù. J~Ú##∂, g∞~°∞ <å
=∂#ã≤Hõ =º^èŒ#∞ QÆ∂iÛ HÍ~°} =∞_»∞QÆ∞K«∞<åfl~°∞. <å <À@
K≥Ñ≤ÊOK«=Öˇ#x g∞ ã¨OHõÅÊ"≥∞ÿ =ÙO_»=K«∞Û#∞. g∞ „Ѩâ◊fl#∞ P[˝QÍ
ÉèÏqOz <å =∞#ó ˆH¡â◊=Ú#‰õΩ HÍ~°}=Ú q=iOK«∞K«∞<åfl#∞. <å
=^ŒÌ ã¨=∞ã¨Î Éè’QÆ=ÚÅ∞, ã¨OѨ^ŒÅ∞ KÕi#q. <å ÉèÏ~°ºÅ∞,
=∞O„`«∞Å∞, q∞„`«∞Å∞ PkQÍ QÆÅ "å~°O^Œ~°∂ <å Ü«∞O^Œ∞
ã¨∞=ÚY∞Å∞. HÍx Ѩل`«∞_»∞ ÖËHõ ~¸ ã¨=∞ã¨Î=Ú =º~°÷"Õ∞. P#O^Œ=Ú
Q˘Å∞Ê ã¨=∞ã¨Î q+¨Ü∞« =ÚÅ∞ Ѩل`«ÖqË ∞ HÍ~°}=ÚQÍ q+¨`∞« ź=ÚÅ∞QÍ
<å‰õΩ `ÀK«∞K«∞#flq. <å ÃÑ· g∞‰õΩ Hõ$Ѩ Hõey#KÀ, ##∞fl g∞
Éèí$`«∞ºxQÍ JOwHõiOz, Hõhã¨=Ú XHõ Ѩل`«∞x <≥·##∞ Xã¨Oy
J#∞„QÆÇ≤ÏOѨٗ—_»x áê^Œ=ÚÅÃÑ· Ѩ_≥#∞.
 6 =$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú

..........................................................................................

™ê^èŒ∞=∞Ç≤Ï=∞
^≥·= Ü≥∂QÆ=Ú# JOy~°ã¨=Úx z„`«ˆH`«∞ =∞Ǩ~åA
x"åã¨=Ú#‰õΩ U`≥OK≥#∞. ™ê=∂#º=ÚQÆ ™êfi~°∞÷Å Wà◊§‰õΩ ™êfi~°∞÷ÖË
áÈ=ÙK«∞O^Œ∞~°∞. Z=i`À `«=∞‰õΩ ѨxQÆÅ^À "åi WO_»¡‰õΩ ã¨^•
áÈ=Ù@ Hõ^Œ∞Ì. HÍx ѨÙ}Ϻ`«∞‡x QÆ$ǨÏ=Ú#‰õΩ x[=∞QÆ∞ ™ê^èŒ∞
ѨÙOQÆ=ÙÅ∞ ^ŒÜ«∞KÕÜ«ÚK«∞O^Œ∞~°∞. QÆ$ǨÏã¨∞÷x ¿ã=Å#∞ á⁄Ok,
"åix Hõ$`å~°∞÷Å#∞ KÕÜ«ÚK«∞O^Œ∞~°∞. ã¨`«∞Ê~°∞+¨µÅ áê^Œã¨Ê~°≈ =Å#
QÆ$ǨÏã¨∞Å÷ QÆ$ǨÏ=ÚÅ∞ áê=#=Ú ÅQÆ∞#∞. áê`«H=õ ÚÅ∞ ^Œ∂~°=∞QÆ∞#∞.
ã¨`«∞Ê~°∞ëêQÆ=∞#=Ú =º~°÷=Ú HÍ^Œ∞. "å~°∞ JѨHÍ~° "≥Ú#~°∞Û
"åiÃÑ·# ‰õÄ_® Hõ$ѨK«∂`«∞~°∞. ^Õfi+≤OK«∞"åix ‰õÄ_» „¿Ñq∞O`«∞~°∞.
xOkOK«∞ "åix Ãã`· =« Ú P^ŒiO`«∞~°∞. J~°›`#« ∞ |\˜ì Ѩ~=° ∂~°=÷ Ú#‰õΩ
^•i K«∂ѨÙ^Œ∞~°∞. J~å÷i÷H˜ J~°÷=Ú <˘ã¨y `«^•fi~°=Ú# „Hõ=∞â◊ó
"≥~· åQƺ=Ú HõeyO`«∞~°∞. Z=ˆ~q∞ HÀi##∞ "åi HÀiHõÅ ^•fi~=° Ú#<Õ
"åi #∞^ŒúiOѨ E`«∞~°∞. "åi =Å# Z=iH˜x JÇ≤Ï`«=Ú QÍx,
Ji+¨=ì Ú QÍx [~°∞QÆ^∞Œ . ã¨`∞« Ê~°∞+¨µÅ „Ѩu J}∞=Ù#∞ Ѩ~ÀѨHÍ~°=Ú
=$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú 7

H˘éˆH. "åi „Ѩu âßfiã¨Ü«∞O^Œ∞ ÉèíQÆ=<åfl=∞ LKåÛ~°}

[~°∞QÆ∞K«∞O_»∞#∞. Ѩ~°Ç≤Ï`« HÍ~°º=ÚÅ#∞ ã¨^• x~°fiÇ≤ÏOK«∞@ KÕ`«<Õ
"å~°∞ ™ê^èŒ∞=Ù Å#|_»∞K«∞<åfl~°∞.
J\˜ì ™ê^èŒ∞ѨÙOQÆ=Ùx z„`«ˆH`«∞ =∞Ǩ~åA Ѩل`åi÷Ü≥ÿ∞
„áêi÷OK≥#∞. JOy~°ã¨∞_ç@∞¡ ѨeÔH#∞ : ''=∞Ǩ~å*Ï! „ѨѨOK«=Ú#
Jxfl =ã¨∞=Î ÙÅ∞#∞ J^Œ$+¨=ì â◊=Ú#<Õ „áêѨ=Î Ú ÅQÆ∞#∞. h J^Œ$+¨=ì Ú#
Ѩل`«ã¨∞Y =Ú#fl@∞¡ `ÀK«^Œ∞. WO^Œ~°∞ ~å}∞Å∞O_çÜ«Ú Ñ¨Ù„`«∞Å∞
ÖË~°x# WOˆH=∞# =ÅÜ«Ú#∞? h=٠Ѩل`« "≥∂ǨÏ=Ú#∞ g_ç
„áêÑ≤ÎOz# ^•xH˜ `«$Ñ≤ÎѨ_ç ÉèíQÆ=^ŒiÊ`«=ÚQÆ rq`«=Ú#∞
x~°fiiÎOK«∞H˘#∞=Ú. ÖËx^•xÔH· „áê‰õΩÖÏ_»Hõ L#fl^•xx ÉèíQÆ=^Œ#∞
„QÆǨÏ=ÚQÆ J#∞ÉèíqOѨÙ=Ú. J^Œ$+¨ì=Ú# ÖËx HÀiHõ#∞ „áêÑ≤ÎOK«∞
H˘#∞@‰õΩ „Ѩܫ∞uflOz ^Œ∞óY Ѩ_»‰õΩ=Ú. LO_»∞@, ÖˉõΩO_»∞@
J#∞#q Ô~O_»∞#∞ ÉèíQÆ=^Œ#∞„QÆǨÏ"Õ∞ Jx QÆ∞iÎOѨÙ=Ú. HÍ^Œx Ѩل`«
ã¨O`«ux U^≥·# LáêÜ«∞=Ú KÕ`« á⁄Ok##∞, J\˜ì Ѩل`«∞x =Å#
ã¨∞Y=ÚO_»Hõ áÈ=K«∞Û#∞. ^Œ∞óY=Ú "å\˜Å¡ =K«∞Û#∞. Ѩل`«ÖËq∞
^Œ∞óY=ÚHõ#fl, Ѩل`«∞Å =Å# HõÅ∞QÆ∞ ^Œ∞óY=Ú ^Œ∞~°ƒù~°=Ú. HÍ=Ù#
Ѩل`Õ+¨}=Ú =∂#∞=Ú. r=ÙʼnõΩ HÀ~°∞@ÜÕ∞ `≥eÜ«Ú#∞ HÍx, P
HÀiHõÅ =Å# HõÅ∞QÆ∞ ã¨∞Y ^Œ∞óY=ÚÅ#∞ J=QÍǨÏ# KÕã∞¨ H˘#ÖË~∞° .
HÀ~°∞@ `≥eÜ«∞x r=Ù_»∞ ˆH=Å=Ú Hõ~°Î=º =∂K«iOz Ѷ¨e`«=Ú#∞
^≥·==Ú#‰õΩ =^ŒÅ∞@ `≥eq. JO^Œ∞ÅÔH· hH˜@∞¡ É’kèOK«∞ K«∞<åfl#∞.——
 8 =$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú

=Úx É’^è#Œ =∞Ǩ~åA K≥=ÙʼnõΩ ã¨O`À+¨=Ú HõeyOK«Ö^Ë ∞Œ .

J`«x =∞#ã¨∞û Ѩل`« "≥∂ǨÏ=Ú# ÅQÆfl"≥∞ÿ Ü«Ú#flk. J`«_»∞
#=∞㨯iOK«∞K«∂ JOy~°ã¨ =∞Ǩ=Úx`À W@¡<≥#∞.
''=∞Ǩ`å‡! <å =∞#ã¨∞û qHõÅ"≥∞ÿ Ü«Ú#flk. <åˆHq∞Ü«Ú#∞
`ÀK«∞@ ÖË^Œ∞. Ѩل`«∞ _»∞^Œ~ÚOѨHõ <å‰õΩ =∞#âß≈Ou ÖË^Œ∞. âßOu
ÖËx =∞#ã¨∞û ÉèíQÆ=O`«∞x Ü«∞O^Œ∞ xÅ∞=^Œ∞. U q^èŒ=ÚQÆ<≥·# <å‰õΩ
Ѩل`«∞ <˘ã¨OQÆ∞_»∞. <å J^Œ$+¨ì=Ú# Ѩل`«∞Å∞ ÖË~°x `≥eÑ≤ui. HÍx
=∞Ǩ`«∞‡Å∞ „áê~°|ú=Ú#∞ ‰õÄ_» =∂~°∞Ê KÕÜ«∞QÆÅ ã¨=∞~°∞÷Åx qx
Ü«ÚO\˜x. g∞~°∞ ™êH∆Í`ü ÉèQí =Æ `ü ã¨fi~°∂ѨÙÅ∞. g∞ J#∞„QÆÇϨ =Ú#flKÀ
<Õ#∞ Ѩل`«∞x |_»Ü«∞QÆÅ#∞. ™ê^èŒ∞=ÙÅ ™ê=∞~°÷º=Ú qkè ÖËY#=Ú#∞
`«∞_çzÃÑ@ì QÆÅ^Œ∞. J^Œ$+¨ì=Ú#∞ =∂~°ÛQÆÅ^Œ∞. D q+¨Ü«∞=Ú <Õ#∞
™ê^èŒ∞=ÙÅ =Å#<Õ qxÜ«ÚO\˜x. g∞ J#∞[˝ J~Ú#KÀ P Hõ^äŒ#∞
#∞_ç"≥^Œ#∞.——
JOy~°ã¨ =∞Ǩ=Úx ~åA Ѩiã≤÷ux QÆ=∞xOz
=∞O^ŒÇ¨ã¨=Ú`À ~Ú@¡<≥#∞ : ''=∞Ǩ~å*Ï! ™ê^èŒ∞=ÙÅ <À@ q#fl
Hõ^äŒ#∞ <å‰õΩ qxÑ≤O`«∞ #O\˜q. „ѨѨOK«=ÚÖ’ q#^Œy#q Ô~O_Õ.
Jq (1) ǨÏi K«i„`«=Ú, (2) ǨÏi^•ã¨∞Å K«i„`«=Ú. ǨÏi^•ã¨∞Å
Hõ^äŒ 'ǨÏi— Hõ^äŒ=Öˇ Jq∞`å#O^Œ=Ú#∞ QÆ∂~°∞Û#∞. HÍ=Ù# `«Ñ¨ÊHõ
qxÑ≤OѨ =ÅÜ«Ú#∞. ™ê=^è•#z`«∞Î_»<≥· q#QÆÅ#∞.——
=$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú 9

„âı+≤ª Hõ^äŒ :
z„`«ˆH`«∞ =∞Ǩ~åA W@¡<≥#∞ : ''=Úx=~åº! XHÍ<˘Hõ
HÍÅ=Ú# XHõ ^èŒxHõ „âı+¨µª _»∞O_≥#∞. J`« _»`«ºO`« ^èŒ#=O`«∞_»∞.
J`«xH˜ "åºáê~°=Ú JkèHõ ÖÏÉèí=Ú HõeæOK«∞K«∞O_≥_çk.
WO\˜Ü«∞O^Œ∞ ã¨=∞ã¨Î ã¨∞Y=ÚÅ∞ HõÅ=Ù. ÉèÏ~°º ^èŒ~°‡
Ѩ~åÜ«∞}. Éè~í #ΰ ∞ „áê}ÏkèH=õ ÚQÆ „¿Ñq∞OK«∞K«∞O_≥_kç . "åi~°∞=Ù~°∞#∞
™ê^è∞Œ , ã¨[#˚ ã¨`å¯~°=ÚÅ <˘#~°∞Û K«∞O_≥_"ç å~°∞. "åiH˜ ã¨O`å#=Ú
ÖË^Œ∞. P q+¨Ü«∞=Ú# ã¨^• zOuOK«∞ K«∞O_≥_ç"å~°∞. XHõ~ÀA#
^≥·= Ü≥∂QÆ=Ú# <å~°^Œ =∞ǨÏi¬ "åiO\˜ ˆH`≥OK≥#∞. ÉèÏ~åºÉèí~°Î
e~°∞=Ù~°∞#∞ P#O^Œ Éèíi`«∞Öˇ· ^Õ=i¬H˜ ëÈ_»â’ѨKå~° ѨÓ[Å∞
QÍqOzi. ѨÙ}º^ŒOѨu ѨÓ[ʼnõΩ ã¨O`«ã≤e¡ <å~°^Œ =∞ǨÏi¬ "åi
‰õΩâ◊Å =∞_çÔQ#∞. `«=∞ ‰õΩâ◊Å=Ú#∞ `≥eÑ≤ „âı+≤ª =∞ǨÏi¬`À x@¡<≥#∞.
''=∞ǨÏs¬! `å q∞ѨÙÊ_≥K«Û@ #∞O_ç =K«∞ÛK«∞<åfl~°∞? ZK«Û\˜
ˆHQÆ∞K«∞<åfl~°∞?—— <å~°^Œ∞ _ç@¡<≥#∞. ''„âı+‘ª ! Éèí∂Ö’Hõ=Ú# |∞∞+¨µÅ∞
㨄`«Ü«∂QÆ"≥ÚHõ\ ˜ KÕÜ«ÚK«∞O_» JO^Œ∞ áêÖÁæ#∞@ÔH· "≥o§ux. uiy
WѨÙ_»∞ q+¨µ^‚ ~Œ ≈° #=Ú KÕÜÚ« @‰õΩ áÈ=ÙK«∞<åfl#∞.—— „âı+ª≤ q#Ü«∞=Ú`À
W@¡<≥#∞ : ''=Úx=~åº! g∞~°∞ x`«º=Ú ÉèíQÆ=O`«∞x Hõ_»‰õΩ
áÈ=ÙK«∞O^Œ∞~°∞. r=ÙÅ Hõ_»‰õΩ =K«∞ÛK«∞O^Œ∞~°∞. Ѩ~ÀѨHÍ~°"Õ∞ g∞
„=`«=Ú. <å‰õΩ XHõ LѨHÍ~°=Ú KÕã≤ÃÑ@ìQÆÅ~å?—— Jx "Õ_≥#∞.
=Úx J>Ë¡ J<≥#∞. ''HÍ~°º"Õ∞q∞Ü≥∂ `≥Å∞Ѩ—— =∞<≥#∞. „âı+ª≤ ~Ú@¡<#≥ ∞.
 10 =$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú

''™êfig∞! =∂‰õΩ XHõ zO`« Ѩ@∞ìH˘x Ü«Ú#flk. =∂ ^ŒQÆæ~°

ã¨=∞ã¨Î=Ú HõÅ^Œ∞. HÍx D ã¨OѨ^Œ#∞ Éèíq+¨º`«∞Î# J#∞ÉèíqOK«∞
"å_»∞#∞, Ñ≤`«~°∞ʼnõΩ `«~°Ê}=Ú eK«∞Û"å_»∞#∞ JQÆ∞ Ѩل`«∞_»∞
=∂„`«=Ú ÖË_»∞. <å J^Œ$+¨ì=Ú# Ѩل`«∞_»∞ HõÅ_À, ÖË_À Z~°∞QÆ
HÀ~°∞K«∞<åfl#∞. L#flKÀ ã¨O`À+¨=Ú. ÖËxKÀ =∞#ã¨∞û xâ◊ÛÅ
"≥Ú#~°∞ÛH˘x âı+¨ rq`«=Ú#∞, ã¨OѨ^Œ#∞ ™ê^èŒ∞¿ã=‰õΩ qxÜ≥∂
yOK≥^Œ#∞. ÉèíQÆ=O`«∞x D q+¨Ü«∞ =∞_çy <å‰õΩ `≥Å∞Ѩ=Öˇ#x
„áê~°÷#.——
<å~°^Œ∞ _»>Ë¡ J<≥#∞. P k#=Ú#<Õ ÉèíQÆ=O`«∞x Hõ_»ˆHy
ã¨=∂^è•#=Ú `≥`«∞Î#x ѨeÔH#∞. ÉèíQÆ"å#∞x ™êxfl^茺=Ú# ã¨OHõÅÊ
=∂„`«=Ú# xÅ|_≥#∞. „âı+≤ª Ѩiã≤÷ux q=iOK≥#∞. ÉèíQÆ"å#∞x
ã¨=∂^è•#=Ú HÀÔ~#∞. ÉèíQÆ=O`«∞ _ç@∞¡ ѨeÔH#∞. ''<å~°^• ! P „âı+≤ª
<˘ã¨@ U_»∞ [#‡Å =é‰õΩ#∞ ã¨O`å#=Ú ÖË^Œ∞—— Jx `≥eÃÑ#∞.
<å~°^Œ∞_»∞ P q+¨Ü«∞=Ú#∞ =∞#∞+¨º Ö’Hõ=Ú#‰õΩ =zÛ „âı+≤ªH˜
`≥eÃÑ#∞. „âı+≤ª ~Ú@¡<≥#∞ : ''=∞Oz^≥·#k. q+¨Ü«∞=Ú `≥eã≤#k.
WѨÙÊ_»∞ zO`«ÖË^Œ∞. WHõ D ^èŒ#=Ú#∞ "Õ∞=Ú W~°∞=Ù~°=Ú
ã¨^Œ∞ѨÜ≥∂QÆ=Ú QÍqOK≥^Œ=Ú. ™ê^èŒ∞[#∞Å ¿ã=‰õΩ#∞, Ѩ~ÀѨ
HÍ~°=Ú#‰õΩ#∞, ^èŒ#=Ú#∞ qxÜ≥∂yOK≥^Œ=Ú.——
„âı+≤ª^ŒOѨu ã¨OѨ^Œ#∞ ã¨kfixÜ≥∂QÆ "≥Ú#~°Ê <å~°OaèOzi.
J#fl^•#=ÚÅ∞ KÕã≤i. =G ^•#=ÚÅ∞ KÕã≤i. q^•ºÅÜ«∞=ÚÅ
=$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú 11

<Õ~°Ê~°zi. "≥·^•ºÅÜ«∞=ÚÅ <Õ~°Ê~°zi. ¿Ñ^ŒÅ‰õΩ Éèí∂^•#=Ú KÕã≤i.

QÆ$ǨÏx~å‡}=Ú KÕã≤i. `«\ÏHõ=ÚÅ#∞ „`«qfiOzi. Ѩ~°Ç≤Ï`«=Ú#ÔH·
rq`«=Ú#∞ ã¨=∞~°Ê}=Ú KÕã¨∞H˘xi. „â◊^•úÉèí‰õΩÎÅ∞ Hõey
ÉèíQÆ=^•~å^èŒ#QÍ ã¨=∞ã¨Î HÍ~°º=Ú ÖÁ#~°∞Û K«∞O_çi.
J=^èŒ∂`åQÆ=∞#=Ú :
W@∞¡O_» XHõ â◊√Éèí k#=Ú# "åi QÆ$ǨÏ=Ú#‰õΩ XHõ
q~°‰õΩÎ_»QÆ∞ J=^èŒ∂`« U`≥OK≥#∞. J`«_»∞#‡`«Î "Õ+¨^è•iÜ≥ÿ∞ Ü«ÚO_≥#∞.
H“Ñ‘#=Ú =∂„`«"Õ∞ ^èŒiOz Ü«ÚO_≥#∞. J`«x [_»Å∞ áê^Œ=ÚÅ
=é‰õΩ „"ÕÖÏ_»∞K«∞O_≥#∞. ÉÏǨï=ÙÅ∞ "≥∂HÍà◊§ =é‰õΩ á⁄_»=ÙQÆ
=ÙO_≥#∞. Hõ#∞flÅ∞ q∞~°∞q∞@∞¡ Q˘Å∞ѨÙK«∞#flq. ÃÑ^Œ=ÙÅ∞ Hõ$+¨‚ H©~°Î#
"≥Ú#~°∞ÛK«∞#fl@∞¡QÍ QÀK«iOK«∞K«∞O_≥#∞.
„âı+≤ª^ŒOѨu J=^èŒ∂`«#∞ ÉèíH˜Î„â◊^ŒúÅ`À ѨÓlOzi. ^ŒOѨu
¿ã=‰õΩ ã¨O`«∞+¨µì_≥· J=^èŒ∂`« ã¨O`å# q+¨Ü«∞=Ú#∞ „ѨtflOK≥#∞.
^•xH˜ „âı+≤ª ÉèÏ~°º q∞H˜¯e ^Œ∞óY=Ú`À `«=∞HÍ ÉèÏQƺ=Ú ÖË^ŒxÜ«Ú,
^Õ=i¬Ü«∞QÆ∞ <å~°^Œ∞_»∞ D q+¨Ü«∞=Ú#∞ qkè ed`«=∞x `≥eÃÑ
#xÜ«Ú, JO^Œ∞KÕ ã¨O`å# Pâ◊#∞ =^ŒÅ∞H˘x Ö’HõÇÏ≤ `« HÍ~°º=ÚʼnõΩ
rq`«=ÚÅ#∞ ã¨=∞iÊOK«∞H˘O\˜ =∞xÜ«Ú q#flqOK≥#∞. Jk qx,
J=^èŒ∂`« ''g∞ ˆH_»∞QÆ∞~°∞ H˘_»∞‰õΩÅ∞ ѨÙ@ìQÆÅ~°∞—— Jx Pj~°fikOz
"≥_»eáÈÜ≥∞#∞. „âı+≤ª^ŒOѨu k¢Q̓ùOu K≥O^≥#∞. =∞Ǩ`«∞‡x
"åHͺ#∞™ê~°=ÚQÍ ã¨O=`«û~°=Ú#H˘Hõ Ѩل`«∞x Hõ#∞K«∞, U_»∞
 12 =$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú

ã¨O=`«û~°=ÚÅÖ’ ã¨∞O^Œ~∞° Å∞, ã¨∞‰õΩ=∂~°∞Å∞, jÅ ã¨^∞Œ }æ ã¨OѨ#∞flÅ∞

JQÆ∞ U_»∞QÆ∞~°∞ ÉÏʼnõΩÅ#∞ á⁄Oki. H˘O`« HÍÅ=Ú#‰õΩ <å~°^Œ
=∞ǨÏi¬ `«# Ѩ~åº@#=Ú# „âı+≤ª QÆ$ǨÏ=Ú# ˆH`≥OK≥#∞. ^ŒOѨu`À
áê@∞ Ñ≤Å¡ ÅO^Œ~°∞#∞ =zÛ =Úx K«~°}=ÚʼnõΩ #=∞㨯iOzi.
Ñ≤Å¡Å#∞ K«∂z <å~°^Œ∞ _®â◊Û~°ºÑ¨_≥#∞. Z=i Ñ≤Å¡Åx „ѨtflOK≥#∞.
„âı+≤ª KÕ`«∞Å∞ *’_çOz ''™êfig∞! ÉèíQÆ=^Œ#∞„QÆǨÏ=Ú# D U_»∞QÆ∞~°∞
Ѩل`«∞Å∞ <å‰õΩ Hõeyi. g∞É’\˜ ™ê^èŒ∞=ÙÅ Pj~°fiK«# Ѷ¨e`«=Ú
g~°∞. g~°∞#∞ ™ê^èŒ∞¿ã=‰õΩ ÅQÆ∞#@∞¡ Pj~°fikOѨÙ_»∞—— Jx "Õ_≥#∞.
<å~°^Œ=Úx HÍâ◊Û~°º=Ú HõeÔQ#∞. `å#∞ ã¨fiÜ«∞=ÚQÆ ÉèíQÆ"å#∞x
ã¨O„ѨkOz D „âı+≤ªH˜ U_»∞ [#‡Å =é‰õΩ ã¨O`å#=Ú ÖË^Œx
`≥eÑ≤Ü«Ú<åfl_»∞. WѨÙÊ_ç`«xH˜ D [#‡=Ú#<Õ U_»∞QÆ∞~°∞ ‰õΩ=∂~°∞Å∞
Hõeyi. Wk Uq∞ qz„`«=Ú? ÉèíQÆ=`ü "åHõº=Ú Z@∞¡ ="≥∞ÿ‡#k?
D q+¨Ü«∞=Ú#∞ ÉèíQÆ"å#∞x<Õ J_»∞QÆ=Öˇ#x Ǩï\ÏǨï\˜x
"≥·‰õΩO~î°=Ú KÕi<å_»∞.
<å~°^Œ∞x ~À+¨=Ú :
~À+¨ ã¨fi~°=Ú# <å~°^Œ∞_»∞ ÉèíQÆ=O`«∞ #∞^ÕÌtOz W@∞¡
ѨeÔH#∞, ''™êfig∞! <Õ#∞ h Éèí‰õΩÎ_»#∞. <Õ_»∞ g∞ =Å# <Õ#∞
JѨǨ㨺=Ú áêÖˇ·ux—— Jx, P „âı+≤ª q+¨Ü«∞=Ú# [iy#
^ŒO`«Ü«Ú q=iOK≥#∞. ^•xH˜ ÉèíQÆ"å#∞_»∞ #=ÙfiK«∂ ''<å~°^•! <Õ#∞
„Ѩã¨∞Î`«=Ú Jã¨fiã¨∞÷_»#∞. Z=Ô~·# ã¨^Œƒù‰õΩÎ_»∞ `«# ǨÏ$^ŒÜ«∞=Ú#∞
=$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú 13

<å HõiÊOz#KÀ âßOu HõÅ∞QÆ∞#∞. âßOu ÅaèOz# Ñ≤^ŒÑ¨, h

„Ѩâ◊fl‰õΩ ã¨=∂^è•# q∞`«∞Î#∞. <å‰õΩ ã¨Ç¨Ü«∞Ѩ_» ^ŒÅzu"Õx,
ã¨^Œƒù‰õΩΊǨÏ$^ŒÜ«∞=Ú "≥^ŒH˜ <å HõiÊOѨٗ— =∞<≥#∞. <å~°^Œ∞_»∞
=¸_»∞ Ö’Hõ=ÚÅ Ü«∞O^Œ∞ ã¨^Œƒù‰õΩÎÅ#∞ QÍeOK«∞K«∞, "åiH˜
ÉèQí "Æ å#∞x "Õ^#Œ #∞ q#flqOK«∞K«∂ "åi ǨÏ$^ŒÜ∞« =ÚÅ#∞ ÉèQí =Æ O`«∞x
HõiÊOK«∞@ÔH· `«# H˜=∞‡x "Õ_≥#∞. Z=~°∞#∂ ã≤^ŒúѨ_»ÖË^Œ∞. <å~°^Œ∞
_»Ñ¨Ù_»∞ ^Œ∞ód`«∞_≥· ÉèíQÆ"å#∞x KÕi ''™êfig∞ ! Z=fi~°∞#∂ `«=∞
ǨÏ$^ŒÜ∞« =Ú xK«∞Û@‰õΩ ã≤^ÑúŒ _¨ ∞» @ ÖË^∞Œ . WѨÙÊ_»∞ <Õ<qÕ ∞ KÕÜ∞« =Öˇ#∞?——
Jx ѨeÔH#∞. ^•xH˜ ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ W@∞¡ ѨeÔH#∞. ''<å~°^•!
qO^蕺K«ÖÏ~°}º=Ú# #~°‡^•#n ѨÙ}º f~°=Ú#O^Œ∞ <å‰õΩ `≥eã≤#
XHõ J=^èŒ∂`« HõÅ_»∞. J`«x Hõ_»‰õΩ áÈ~Ú# Ѩx HÍ=K«∞Û#∞.——
Jx `≥eÃÑ#∞. <å~°^Œ∞_»∞ L`åûǨÏ=Ú`À #~°‡^• f~°=Ú#‰õΩ
áÈÜ≥∞#∞. JK«@ XHõ J=^èŒ∂`« ~åu|O_»#∞ kO_»∞QÍ ÃÑ@∞ìH˘x
P#O^Œ=Ú`À â◊Ü«∞xOz Ü«ÚO_≥#∞. H“Ñ‘#=Ú#∞ =∂„`«=Ú
^èŒiOz Ü«ÚO_≥#∞. x~°O`«~°=Ú J`«x âßfi㨠ÉèíQÆ=<åfl=∞ 㨇~°}
KÕÜ«ÚK«∞#fl@∞¡QÆ QÀK«iOK≥#∞. á¶êÅÉèÏQÆ=Ú k=ºHÍO`«∞Å∞
"≥^Œ[Å∞¡K«∞#fl@∞¡QÆ `Õ*’=O`«"≥∞ÿ =ÙO_≥#∞. <å~°^Œ∞x K«∂z ÖËz
#=∞㨯iOz ''=∞ǨÏs¬! `«=∞ D ^Œ~≈° #=Ú Hˆ =Å=Ú ÉèQí =Æ ^Œ#∞„QÆÇϨ "Õ∞.
g∞ ~åHõ`À D k#=Ú Ñ¨~°fik#"≥∞ÿ#k—— Jx ѨeH˜ <å~°^Œ∞_»∞
=zÛ# HÍ~°º"Õ∞#x „ѨtflOK≥#∞. <å~°^Œ∞_»∞ q=iOK≥#∞. JO`« <å
Ü«∞=^èŒ∂`« `«$\˜Ö’ XHõ HõuÎ`À `«# ǨÏ$^ŒÜ«∞=Ú#∞ ÃÑiH˜ <å~°^Œ∞x
 14 =$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú

KÕu HõOkOK≥#∞. ''<å â◊s~°=Ú ã¨=∞ã¨Î=Ú ÉèíQÆ=O`«∞x^Õ, <Õ#∞

ÉèíQÆ=O`«∞x "å_»<Õ. ÉèíQÆ=O`«∞xk ÉèíQÆ=O`«∞xH˜ ã¨=∞iÊOK«∞@Ö’
ÉÏ^茺`« Ü«Ú#flk HÍ=Ù# "≥O@<Õ D ǨÏ$^ŒÜ«∞=Ú#∞ ÉèíQÆ=O`«∞x
HõiÊOѨÙ=Ú—— J#∞K«∂ âßfi㨠q_»K≥#∞. <å~°^Œ∞_»∞ "ÕQÆ=ÚQÆ
"≥·‰õΩO~î°=Ú#ˆHy ǨÏ$^ŒÜ«∞ ã¨=∞~°Ê} QÍqOѨɒ= P Ü«∞=^èŒ∂`«
ÉèíQÆ=O`«∞x „ѨHõ¯# HÍxÊOK≥#∞. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ #=ÙfiK«∂ <å~°^Œ∞x
PǨfixOK≥#∞. <å~°^Œ∞x`À W@∞¡ ѨeÔH#∞ : ''<å~°^•! D`«_»∞ <å
Hõ##º Éèí‰õΩÎ_»∞. J@¡QÆ∞@KÕ D =∞Ǩ`«∞‡x <À@ "≥_»e# "åHõº=Ú
x~°fiiÎOѨ|_»∞@ <å ÉÏ^茺`« J~Ú#k. <åHõ#fl <å Éèí‰õΩÎÅÜ«∞O^Œ∞
<Õ <≥‰õΩ¯= „ѨHÍtO`«∞#∞. <å "åHõº=ÚÅHõ#fl "åi "åHõº=ÚÅ∞
<å‰õΩ t~À^è•~°º=ÚÅ∞. Jk HÍ~°}=ÚQÆ<Õ „âı+≤ªÜ≥ÚHõ¯ qkè„"å`«
=∂i#k.—— <å~°^Œ∞_»∞ ''™êfig∞! h=Ù ÉèíHõÎ=`«ûÅ∞_»=Ù. <Õ#∞ ‰õÄ_®
h Éèí‰õΩÎ_»<Õ! <å =∂@#∞ g∞ˆ~Å J|^Œú=Ú QÍqOzui?—— ^•xH˜
ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ #=ÙfiK«∂ ''h=Ù D J=^èŒ∂`« Ü«∞O`« Éèí‰õΩÎ_»"Õ
J~Ú#KÀ h ǨÏ$^ŒÜ«∞=Ú<Õ <åHõiÊOK≥_ç "å_»=Ù Hõ^•! h =@∞¡
KÕÜ«∞ÖË^Œ∞ Hõ^•! W`«xH˜ `«#Ü≥ÚHõ¯ „Ѩ`ÕºHõ Jã≤Î`«fi=Ú ÖË^Œ∞. h‰õΩ
HõÅ^Œ∞. JO^Œ∞KÕ h "åHõº=Ú J|^Œú"≥∞ÿ#k.—— Jx ѨeÔH#∞.
=Úx =~°=Ú :
z„`«ˆH`«∞ =∞Ǩ~åA JOy~°ã¨ =ÚxH˜ D Hõ^äŒ#∞ q=iOz
~Ú@¡<≥#∞ : ''=∞Ǩ`å‡! g∞~°∞#∞ J\˜ì J##º Éèí‰õΩÎÅ HÀ=‰õΩ
=$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú 15

K≥Ok#"åˆ~. <å „áê~°|ú=Ú#∞ `«∞_çzÃÑ@∞ì@ g∞‰õΩ U=∞O`«

Ѷ¨∞#HÍ~°º=Ú HÍ^Œ∞. g∞ `«Ñ¨ó „ѨÉèÏ==Ú`À <å‰õΩ XHõ Ѩل`«∞x
J#∞„QÆÇ≤ÏOѨÙ_»∞. <Õ#∞ q∞=Ú‡ â◊~°}∞ HÀ~°∞K«∞<åfl#∞. D ¿ã=‰õΩx
=∞xflOѨÙ_»∞.—— Jx áê^Œ=ÚÅÃÑ· Ѩ_≥#∞. JOy~°ã¨∞_»∞ ~åA
Ö∫Hõº=Ú#∞ QÆ=∞xOz, J`«x f~°x P"Õ^#Œ #∞ QÆ∞iÎOz =∞O^Œã‡≤ `«=Ú
KÕã≤ ~Ú@¡<≥#∞ : ''~å*Ï ! <Õ#∞ J=^èŒ∂`« JO`«\ ˜ ÉèíQÆ=^Œƒù‰õΩÎ_»#x
`«ÅK«∞@ ÖË^Œ∞. <å~°^Œ =∞ǨÏi¬ =O\˜ ^Õ=i¬h HÍ#∞, J~Ú##∞,
h HÀiHõ#∞ <≥~°"ÕÔ~Û^Œ#∞,—— Jx ѨeH˜ z„`«ˆH`«∞xKÕ Ñ¨Ù„`«HÍ"Õ∞+≤ª
Ü«∞[˝=Ú KÕ~ÚOѨ ã¨OHõeÊOK≥#∞.
z„`«Hˆ `«∞ =∞Ǩ~åA‰õΩ Ѩل`«„áêÑ≤Î H˘éÔH· JOy~°ã¨ =∞Ǩ=Úx
XHõ Ü«∞[˝=Ú#∞ „áê~°OaèOK≥#∞. P Ü«∞[˝=Ú Ñ¨iã¨=∂Ñ≤Î Ü«∞QÆ∞
ã¨=∞Ü«∞=Ú# Ü«∞[˝âı+¨=∞QÆ∞ K«~°∞=Ù#∞ Ǩϟ=∞QÆ∞O_»=Ú #∞O_ç
D=ʼnõΩ fã≤ =Úx ~åA`À W@¡<≥#∞. ''~å*Ï ! h H˘Hõ¯_Õ Ñ¨Ù„`«∞_»∞
HõÅ∞QÆQÆÅ_»∞. HÍ=Ù# U ~å}˜H˜ Ѩل`«∞_»∞ HõÅ∞QÆ=Öˇ<À `≥Å∞ѨÙ=Ú.——
~åA ã¨OkQÆú=Ú# Ѩ_≥#∞. Ѩل`«„áêÑ≤ÎÔH· q∞‰õΩ¯@=ÚQÆ q"åǨÏ=ÚÅ
<å_≥#∞. `«# ÔHO^Œ~À ~å}∞Å∞ HõÅ~°∞. XHõ ~å}˜H˜ Ü«∞[˝âı+¨
=∞OkOz# W`«~°∞Å∞ ^Œ∞ódOѨQÆÅ~°∞. JO^Œ∞KÕ ã¨=∂^è•# g∞Ü«∞
"≥#∞HÍ_»∞ K«∞O_≥#∞. P ã¨=∞Ü«∞=Ú# ѨÙ~ÀÇ≤Ï`«∞_»∞ Ѩ@ìѨ٠~å}˜ˆH
Ü«∞[˝âı+¨=Ú hÜ«∞=Öˇ #xÜ«Ú, P"≥∞ˆH P J~°›`« HõÅ^ŒxÜ«Ú
x~°‚~ÚOK≥#∞. Jk HÍ~°}=ÚQÆ z„`«ˆH`«∞ Ѩ@ì=∞Ç≤Ï+≤ J~Ú#
 16 =$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú

Hõ$`«^Œ∞ºuH˜ Ü«∞*Ï˝=t+¨ì q∞Ü«∞º|_ç#k. JOy~°ã¨ =∞Ǩ=Úx ~åA

<åj~°fikOz ™êyáÈÜ≥∞#∞. q∞ye# ~å}∞ÅO^Œ~°∞ x~åâ◊ K≥Oki.
Hõ$`«^Œ∞ºu QÆ~°ƒù=u JÜ≥∞º#∞. P"≥∞ XHõ ã¨∞O^Œ~°∞_»∞, ã¨∞‰õΩ=∂~°∞_»∞
JQÆ∞ Ѩل`«∞x „Ѩã¨qOK≥#∞. Ѩل`«∞x QÍOz# `«e¡^ŒO„_»∞Å
P#O^Œ=Ú#‰õΩ "Õ∞~° ÖˉõΩO_≥#∞. ~å[º=∞O`å ã¨O|~°=ÚÅ∞
KÕã¨∞H˘xi. ~åA q∞‰õΩ¯@=ÚQÆ P=ÙÅ#∞, ^èŒ#=Ú#∞ J~°∞›Å‰õΩ
^•#=Ú KÕ~ÚOK≥#∞. Ѩل`«∞xÃÑ· ~åA#‰õΩ „¿Ñ=∞ k# k#
„Ѩ=~°÷=∂# =∞QÆ∞K«∞O_≥#∞. J`«_»∞ ~åA#‰õΩ |Ç≤Ïó „áê}O|∞QÆ
xÅK≥#∞. ~åA Ѩل`«∞x K«∂_»Hõ XHõ¯ Hõ}∆ "≥∞#ÿ `ÀK«x =∞=∞HÍ~°=Ú#‰õΩ
Ö’#Ü≥∞º#∞. ѨOK« =~°¬=ÚÅ∞ QÆuOz#q.
=$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú 17

..........................................................................................

"≥∂ǨÏ=Ú
Hõ$`«^Œ∞ºu
ã¨O`å#=u JQÆ∞@KÕ ~åA P"≥∞#∞ W`«~°
~å}∞ÅHõ#fl JkèHõ=ÚQÆ Jaè=∂xOK«∞@, ã¨<å‡xOK«∞@, „¿Ñq∞OK«∞@
[~°∞QÆ∞K«∞O_≥#∞. W`«~° ~å}∞Å#∞ ^•^•Ñ¨ÙQÆ =∞~°záÈÜ≥∞#∞. Wk
HÍ~°}=ÚQÆ q∞ye# ~å}∞ÅO^Œ~°∞ UHõ"≥∞ÿ Hõ$u^Œ∞ºux ^Õfi+≤OѨ
<å~°OaèOzi. D ^Õfi+≤OK«∞ q+¨Ü«∞=Ú# "å~°∞ UHõ"≥∞ÿi. Ѩل`«∞x
q+¨Ü«∞=Ú# ~å[O`« =∞=∞HÍ~°=Ú`À =ÙO_»∞@ "å~°∞ ã¨Ç≤ÏOѨ
ÖËHõáÈ~Úi. D Ѩل`«∞x =¸Å=ÚQÆ<Õ `«=∞H˜O`« ^Œ∞~°Ìâ◊ Hõey#^Œx
ÉèÏqOz ‰õΩ„@Ѩxfl Ñ≤Å¡"åxH˜ q+¨=Ú <˘ã¨y, "åx rq`«=Ú
#O`«=Ú QÍqOzi.
r=Ù_»∞ Z<Àfl Pâ◊Å#∞ HõeÊOK«∞H˘#∞K«∞O_»∞#∞. HÍx
z=~°‰õΩ Jq qѶ¨Å =∞QÆ∞K«∞O_»∞#∞. z„`«ˆH`«∞ =∞Ǩ~åA JkèHõ
P#O^Œ=Ú JkèHõ ^Œ∞óY=ÚQÆ Ñ¨i=~°Î# K≥Ok#k. ~åA
â◊s~°=∞O`«Ü«Ú K«Å¡|_çáÈÜ≥∞#∞. J`«_»∞ `«ÅQ˘@∞ìH˘#∞K«∞ qÅqÅ
U_»∞ÛK«∂ JO`«óѨÙ~°=Ú#‰õΩ Ѩ~°∞ÔQ`≥Î#∞. ~å}˜ =¸iÛùe¡#k. ~åA
~À^Œ#=Ú xOy #O\˜#k. q∞ye# ~å}∞Å∞ HõѨ@ ~À^Œ#=Ú
 18 =$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú

KÕã≤i. Z=~°∞ =Ó~°_çOz##∞ ~åA ^Œ∞óY=Ú#∞O_ç F^•~°∞Ê

K≥O^Œ∞@ÖË^Œ∞. P ã¨=∞Ü«∞=Ú# JOy~°ã¨=Úx, <å~°^Œ =∞ǨÏi¬`À
ã¨Ç¨ =∂~°∞ ~°∂Ѩ=ÚÅÖ’ JK«\ ˜ ˆH`≥Ozi. â’Hõ„QÆã¨∞Î_≥·# ~åA#∞
L^ÕÌtOz W@∞¡ ѨeÔH#∞ : ''~å*Ï! â’H˜OѨ‰õΩ=Ú. r=ÙʼnõΩ
ã¨OѶ¨∞@#Å∞ Hõ~°‡=Ú#∞ |\˜ì U~°Ê_»∞K«∞O_»∞#∞. h "≥=iH˘é‰õΩ
WO`«QÍ â’H˜OK«∞K«∞<åfl"À J`«_»∞ "≥#∞Hõ\ ˜ [#‡ÅÖ’ hˆH=∞QÆ∞#∞?
~åÉ’=Ù [#‡Ö’ U ã¨O|O^è=Œ Ú Å∞O_»∞#∞? D S^Œ∞ ã¨O=`«û~°=ÚÅ
ã¨O|O^èŒ=Ú J#O`« HÍÅ=ÚÖ’ J`«ºO`« ã¨fiÅÊ q+¨Ü«∞=Ú. D
Ѩل`«∞_»∞ h‰õΩ HõÅ∞QÆHõ=ÚO^Œ∞ h‰õΩ "≥∂ǨÏ=Ú ÖË^Œ∞. h qѨs`«
"≥∂ǨÏ"Õ∞, qѨs`« ^Œ∞óY=Ú#‰õΩ ^•ifã≤#k. JѨÙÊ_»∞ ѨÙ\˜ì<å_»∞,
WѨÙÊ_»∞ K«zÛ<å_»∞ J#∞@ ˆH=Å=Ú h „Éèí=∞. D [QÆ`ü
„Ѩ"åǨÏ=Ú J<åk J~Ú#k. „Ѩ"åǨÏ=Ú# U~°Ê_»∞ ã¨O|O^èŒ=ÚÅ∞
`å`å¯eHõ=ÚÅ∞. „Ѩ"åǨÏ=ÚÃÑ· `ÕÅ∞ =ã¨∞Î=ÙÅ∞ `å`å¯eHõ=ÚQÆ
HõeÜ«Ú@, q_çáÈ=Ù@ [~°∞QÆ∞K«∞#flk. HõeÜ«Ú@ q_çáÈ=Ù@‰õΩ
^•ifÜ«Ú#xÜ«Ú, „Ѩ"åǨÏ=ÚÅ âßâ◊fi`« ã¨O|O^èŒ=ÚÅ∞ =ã¨∞Î=ÙÅ
=∞^茺 =ÙO_»=xÜ«Ú QÆ∞~°∞ÎOK«∞H˘#∞@ `≥eÜ«Ú#∞. q_çáÈ=Ù^Œ=∞x
`≥eã≤ ‰õÄ_® |O^èŒ=ÚÅ#∞ ÃÑOK«∞H˘#∞@ =Å# q_çáÈ=Ù
ã¨=∞Ü«∞=Ú# |O^èŒ=ÚÅ∞ ÉÏkèOK«=Ù. „Ѩ"åǨÏ=∞QÆ∞ JO`«~åºq∞
Ü≥ÚHõ¯\˜ÜÕ∞. JO^Œ∞ `ÕÖˇ_ç =ã¨∞Î=ÙʼnõΩ âßâ◊fi`« ã¨O|O^èŒ =ÚO_»^Œ∞.
HÍÅ„Hõ=∞=Ú# r=ÙÅ∞ HõeÜ«Ú@, qÜ≥∂QÆ=Ú K≥O^Œ∞@ [~°∞QÆ∞
K«∞O_»∞#∞. Z=iH˜x Z=~°∞ âßâ◊fi`«=ÚQÆ q∞„`«∞Å∞ HÍ~°∞–
=$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú 19

â◊„`«∞=ÙÅ∞#∞ HÍ~°∞. JO`«Ü«¸ "≥∂ǨÏ"Õ∞. D ѨÅ∞‰õΩÅ∞ qx ~åA

„Ѩ`«∞º`«Î~°"Õ∞q∞Ü«Ú WÜ«∞ºÖË^Œ∞. ~å[ ѨÙ~ÀÇ≤Ï`«∞ _ç@¡<≥#∞. ''™êfig∞ !
â’Hõ=Ú#∞ QÆ∂iÛ =∞iH˘O`« qâ◊^Œ=ÚQÆ Ñ¨Å∞‰õΩ_»∞.——
â’Hõ=Ú :
z„`«Hˆ `«∞ =∞Ǩ~åA ѨÙ~ÀÇ≤Ï`«∞x Ѩi„Ѩâfl◊ =ÚʼnõΩ JOy~°ã¨
=Úx D q^èŒ=ÚQÆ `≥eÃÑ#∞. ''â’Hõ"≥∞@∞¡ HõÅ∞QÆ∞#x „ѨtflOzuq.
â’Hõ=Ú J*Ï˝#=ÚKÕ HõÅ∞QÆ∞#∞. Jã¨`«º=Ú#∞ ã¨`«º=ÚQÆ ÉèÏqOK«∞@
=Å# HõÅ∞QÆ∞#∞. r=Ù_»∞ J#O`« „Ѩܫ∂}=Ú# `«# `À\˜
r=ÙÅ`À =∂#ã≤H=õ ÚQÆ <Õ~Ê° ~°K∞« H˘x# ã¨O|O^è=Œ ÚÅ∞ "≥∂ǨÏ=Ú#‰õΩ,
â’Hõ=Ú#‰õΩ ^•ifÜ«Ú#∞. f~°÷Ü«∂„`«‰õΩ áÈ=Ù |$O^Œ=ÚÖ’
XHõi`À <˘Hõ~°∞ ã¨O|O^èŒ=Ú ÖË~°Ê~°K«∞H˘#∞K«∞O^Œ∞~°∞. HõÅã≤
#_»∞K«∞ K«∞O^Œ∞~°∞. HõÅã≤ u#∞K«∞O^Œ∞~°∞. ^•iÖ’ Ö’HÍaè
~å=∂Ü«∞}=ÚQÆ =∂@Å∞ K≥ѨÙÊH˘#∞K«∞O^Œ∞~°∞. J=∂‡, J<åfl,
J`åÎ, `å`«, ÉÏ|∞, Xk<å Jx ã¨OÉ’kèOK«∞H˘#∞K«∞ „Ѩܫ∂}=Ú
™êyO`«∞~°∞. z=iH˜ Z=i ^•i# "å~°∞ áÈ=Ù^Œ∞~°∞. Ü«∂„`«Ö’
U~°Ê~°K«∞H˘#fl ã¨O|O^èŒ=ÚÅ∞ `å`å¯eHõ"Õ∞ QÍx, ã¨`«º=Ú HÍ^Œ∞.
Ü«∂„`« Jx QÆ∞~°∞ÎO_»∞@KÕ q_çáÈ=Ù#ѨÙ_»∞ â’Hõ "Õ∞~°Ê_»^Œ∞. *Ï˝x
Ü«∞QÆ∞"å_»∞ rq`«=Ú#∞ XHõ Ü«∂„`«QÍ `≥eã≤Ü«ÚO_»∞#∞. Ü«∂„`«Ö’
Hõeã≤#"åi QÆ∂iÛ "≥∂ǨÏ=Ú K≥O^Œx q∞„`«`«fi=Ú Å∞O_»∞#∞.
q_çáÈ~Ú#ѨÙ_»∞ â’Hõ=ÚO_»^Œ∞. Dâ◊fi~å[˝KÕ r=ÙÅ∞ HõeÜ«Ú@,
 20 =$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú

q_çáÈ=Ù@, [~°∞QÆ∞K«∞#fl^Œx [˝Ñ≤Î Ü«Ú#fl"åxH˜ â’Hõ=ÚO_»^Œ∞.

J`«_»∞ Jxfl HÍÅ=ÚÅÜ«∞O^Œ∞#∞ JO`«~åºq∞ ÉèÏ=#Ü«∞O^Œ∞ xÅz
[QÆ<åfl@Hõ=Ú#∞ ^Œi≈OK«∞K«∂ rqOK«∞ K«∞O_»∞#∞. ã¨=∞ã¨Î=Ú#∞
ÉèíQÆ=O`«∞x k=º"≥·Éèí==ÚQÆ ÉèÏqOK«∞ K«∞O_»∞#∞. D K«~åK«~°
„áê}∞ÅxflÜ«Ú WѨÙ_»∞#fl@∞¡QÆ Wk=~°‰õΩ ÖË=Ù. Wk=~°‰õΩ#fl@∞¡QÆ
WѨÙÊ_»∞ ÖË=Ù. WѨÙÊ_»∞#fl@∞¡ =ÚO^Œ∞O_»=Ù. W^ŒO`«Ü«Ú XHõ
QÆO^è~Œ fi° #QÆ~=° Ú=O\˜ q∞^䕺HõÅÊ=Ú. D "≥Ú`«=Î Ú# JO`«~åºq∞ÜÕ∞
ã¨`«º=Ú. q∞^䕺 HõÅÊ#=ÚÖ’ |_»Hõ JO`«~åºq∞ Ü«∞O^Œ∞O_»∞@
<ÕiÛ# r=Ù_»∞, "≥∂Ç¨Ï â’Hõ=ÚÅ#∞O_ç =Ú‰õΩÎ_»QÆ∞#∞.——
P =∂@Å∞ qx# ѨÙ~ÀÇ≤Ï`«∞_»∞ =∞~°Å W@∞¡ „ѨtflOK≥#∞.
''=Úx=~åº! Wk JO`«Ü«Ú ÖËx^Õ J~Ú#KÀ „áê}∞Å∞
ѨÙ@∞ì@, K«K«∞Û@, ã¨$+≤ì JQÆ∞@, =$kú á⁄O^Œ∞@, „Ѩà◊Ü«∞ =∞QÆ∞@
W=xflÜ«¸ Uq∞?——
Hõq ǨÏ$^ŒÜ«∞=Ú :
=Úx W@∞¡ K≥ѨÊ^˘_»ÔQ#∞. ''„ÉÏǨχ}À`«Î=∂! Wk JO`«Ü«Ú
Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°∞x „H©_» =∂„`«"Õ∞. Jk Z@¡x# XHõ Hõq ǨÏ$^ŒÜ«∞=Ú
#∞O_ç XHõ K«Hõ¯xHõ^äŒ =ºHõÎ"≥∞ÿ#@∞¡, Hõ^äŒÜ«∞O^Œ∞ áê„`«Å∞ =ºHõÎ"≥∞ÿ#@∞¡,
Hõq ã¨OHõÅÊ=Ú# =ºHõÎ"≥∞ÿ# Hõ^äŒ, áê„`«Å∞ HõqÖ’ #∞O_ç =zÛ
=$kú K≥Ok Hõ^ä•O`«=Ú# HõqÖ’xH˜ J^Œ$â◊º=∞QÆ∞#∞. Hõ^䌉õΩ HÍx,
áê„`«Å‰õΩ HÍx, Hõq`À ã¨O|O^èŒ=Ú ÖËHõ „Ѩ`ÕºHõ Jã≤÷`«fi=Ú ÖË^Œ∞.
=$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú 21

Hõ^䌉õΩ, áê„`«Å‰õΩ HõqÜÕ∞ P^è•~°=Ú. Hõ^äŒÜÕ∞ D ã¨$+≤ìK«„Hõ=Ú.

JO^Œe áê„`«ÖË „áê}∞Å∞. g\˜ ѨÙ@∞ìHõ, =$kú, Kå=Ù– ã¨$+≤ìx,
„áê}∞Å#∞ Hõq =Öˇ `«##∞O_ç L^ŒƒùqOѨ KÕÜ«ÚK«∞#fl"å_»∞
Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°∞_»∞. D "≥Ú`«Î=ÚÖ’ L`«Ê#fl=Ú#‰õΩ P^è•~°Éèí∂`«∞_Õ
x`«º=Ú ã¨`º« =Ú J~Ú#"å_»∞. Hõ^•ä áê„`«Å∞ Hõ#fl Hõq ã¨`º« "≥∞#ÿ "å_»∞.
L`«Ê#fl=∞QÆ∞ Hõ^äŒ, áê„`«Å∞ (ã¨$+≤ì, „áê}∞Å∞) `å`å¯eHõ=ÚÅ∞,
q∞^䕺 ~°∂Ѩ=ÚÅ∞. J^Œ∞ƒù`«"Õ∞=∞#QÆ Hõ^äŒ, Hõ^äŒÖ’x áê„`«Å∞QÆ
HõqÜÕ∞ rqOK«∞#∞. Hõq Hõ^äŒÖ’ XHõ áê„`«QÆ Hõ#∞Ñ≤OѨ_»∞. J>Ë¡
^≥·==Ú#∞.
Wk qx ѨÙ~ÀÇ≤Ï`«∞ _ç@¡<≥#∞ : '' ™êfig∞! D q+¨Ü«∞=Ú#∞
=∞iH˘O`« qâ◊^Œ Ѩ~°K«∞_»∞.—— JOy~°ã¨ =Úx W@¡<≥#∞ : ''‰õΩO_»,
=¸‰õΩ_»∞, „Ѩq∞^Œ W=xflÜ«Ú =∞\˜ì`À<Õ KÕÜ«∞|_»∞K«∞#flq. aè#fl
aè#fl=ÚÖˇ·# PHõ$`«∞Å∞QÆ KÕÜ«∞|_»∞K«∞#flq. aè#fl aè#fl <å=∞=ÚÅ∞
D PHõ$`«∞ʼnõΩ PáêkOѨ|_»∞ K«∞#flq. PHõ$`«∞Å∞, "åx <å=∞=ÚÅ∞
`å`å¯eHõ=ÚÖË. =∞\˜ì Ü≥ÚHõ¯>Ë ã¨`«º=Ú. Jk Jxfl HÍÅ=ÚÅ
Ü«∞O^Œ∞ =ÙO_»∞#∞. ‰õΩO_»‰õΩ =ÚO^Œ∞O_»∞#∞. ‰õΩO_» =ÚO^Œ∞O_»∞#∞.
‰õΩO_» Ѩye#ѨÙ_»∞ ‰õÄ_» =ÙO_»∞#∞. „uHÍÅ=ÚÅ Ü«∞O^Œ∞
=ÙO_»∞#∞. ‰õΩO_»Ü«∞O^Œ∞ ‰õÄ_» =∞\˜ìQÆ<Õ Ü«ÚO_»∞#∞. PHÍ~°=Ú
á⁄O^ŒHõ =ÚO^Œ∞, á⁄Ok#ѨÙÊ_»∞, `«~°∞"å`« ‰õÄ_» =∞\˜ìQÆ<Õ
Ü«ÚO_»∞#∞. =∞\˜ì x`«º"≥∞ÿ#k. ã¨`«º"≥∞ÿ#k. PHÍ~°=Ú, <å=∞=Ú
`å`å¯eHõ=ÚÅ∞. Jq L`«Ê#fl=ÚÅ∞. HõeÊ`«=ÚÅ∞. J^Õ q^èŒ=ÚQÆ
 22 =$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú

^ÕǨÏ=Ú, ^ÕÇ≤Ï Ñ¨~°"Õ∞â◊fi~°∞x #∞O_ç L`«Ê#fl"≥∞ÿ# `å`å¯eHõ q∞^䕺

~°∂Ѩ=ÚÅ∞. ã¨=Ú„^Œ=Ú #O^Œe JÅÅ#∞ K«∂_»∞=Ú. Jq
ã¨=Ú„^Œ=Ú #∞O_ç L`«Ê#fl"≥∞ÿ#q. `å`å¯eHõ=ÚQÆ =zÛ áÈ=Ù
K«∞O_»∞#∞. ã¨=Ú„^Œ=Ú x`«º"≥∞ÿ# JO`«~åºq∞ „Ѩ[˝QÆ ÉèÏqOz#KÀ
JO^Õ~°Ê_»∞ JÅÅ∞ <å=∞~°∂áê`«‡Hõ [QÆ`«∞ÎQÆ ÉèÏqOѨ=K«∞Û#∞.——
JOy~°ã¨ =∞Ǩ=ÚxH˜, „ÉÏǨχ}∞xH˜ [~°∞QÆ∞ ã¨OÉèÏ+¨}Å∞
ã¨=∞ã¨Î=Ú q#∞K«∞#fl z„`«ˆH`«∞ =∞Ǩ~åA H˘O`« *Ï˝#=Ú á⁄Ok
T~°_çÖˇ¡#∞. ~åA ã¨Ç¨Ï[=ÚQÆ q"ÕH˜. ã¨`åûOQÆ`«º=Ú X#iÛ#"å_»∞.
=∞Ǩ`«∞‡Å#∞ z~°HÍÅ=Ú „â◊^QúŒ Í ¿ãqOz#"å_»∞. Ѩل`«∞x =∞~°}=Ú
xq∞`«Î=ÚQÆ J`«xH˜ "≥∂ǨÏ=Ú HõeÔQ#∞. HÍx J=∞$`«=∞Ü«∞=ÚÖˇ·#
=Úx "å‰õΩ¯Å ^•fi~å =∞~°Å *Ï˝<À^ŒÜ«∞=∞~Ú Jk HÍ~°}=ÚQÆ
J`«xH˜ ã¨OÉèíqOz# Jã¨Ç¨Ïº =∂#ã≤Hõ "Õ^Œ# H˘OK≥=Ú `«yæ#k.
JѨÙÊ_»`«_»∞ ÖËz ‰õÄ~°∞ÛO_≥#∞. J`«x =ÚY=Ú â’Hõ=Ú`À
=∞e#=ÚQÆ #∞O_≥#∞. Hõ#∞flÅ∞ J„â◊√^è•~å ѨÓi`«=ÚÅ∞QÍ #∞O_≥#∞.
"≥∞Å¡QÆ Hõ#∞flÅ#∞ #Å∞ѨÙH˘x, Hõhfl\ ˜x `«∞_»∞K«∞H˘#∞K«∞ Z^Œ∞~°∞QÍ
#∞#fl =∞Ǩ`«∞‡Å#∞ QÆ=∞xOz "åi<Õ^À J_»∞QÆ∞@‰õΩ L^Œ∞º‰õΩ_Î Ü
» ∞≥ º#∞.
ã¨Ç¨Ï[QÆ∞}=Ú :
Z=fixˆHk ã¨Ç¨Ï[ ã¨fiÉèÏ="≥∂ Jk `å`å¯eHõ=ÚQÆ xq∞`«Î
HÍ~°}=ÚÅKÕ =∞~°∞QÆ∞# Ѩ_ç##∞, J#u HÍÅ=Ú#<Õ ã¨Ç¨Ï[=ÚQÆ
uiy U~°Ê_»∞#∞. „‰õÄ~°∞_»∞ =∞Oz`«#=Ú#∞ #\˜Oz##∞, Jk
=$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú 23

`å`å¯eHõ=Ú. ã¨[#˚ ∞_»∞ ^Œ∞„+¨Ê=~°#Î =Ú K«∂Ñ≤##∞ Jk `å`å¯eHõ=Ú.

*Ï˝x J*Ï˝#=Ú# |_ç##∞ Jk `å`å¯eHõ=Ú. â’Hõ=Ú, "≥∂ǨÏ=Ú
"åxx `å`å¯eHõ=ÚQÆ<Õ Ñ‘_Oç K«∞#∞. [Å=Ú ã¨ÇϨ [=ÚQÆ K«Å^¡ #Œ =Ú
QÆÅk. `å`å¯eHõ=ÚQÆ ZO_»‰õΩ "Õ_≥H˜¯##∞ `«fii`«=ÚQÆ<Õ `«#
ã¨ÇϨ ["≥∞#ÿ K«Å^¡ #Œ =Ú#∞ á⁄O^Œ∞#∞. z„`«Hˆ `«∞ =∞Ǩ~åA ã¨ÇϨ [=ÚQÆ
™ê^èŒ∞je, ã¨[˚#∞_»∞, q"ÕHõ=O`«∞_»∞. J`«xH˜ Hõey# "≥∂ǨÏ=Ú,
â’Hõ=Ú qâı+¨ ã¨xfl"Õâ◊=ÚÅ =Å# HõeÔQ#∞. J`«ºO`« "≥∂ǨÏ=Ú
J`«x ã¨Ç¨Ï[ ã¨fiÉèÏ==Ú HÍ^Œ∞. g∞i# =Ü«∞ã¨∞Ö’ J~°∞^≥·#
J#∞„QÆÇϨ =Ú =Å# ã¨O`å#=Ú#∞ á⁄O^Œ∞@KÕ J`«xx Ѩل`«"∂≥ ǨÏ=Ú
P=Ç≤ÏOz#k. ™êfiÉèÏqHõ=ÚQÍ "≥∂ǨÏ=Ú Hõey# "å_≥·#KÀ J\˜ì
"≥∂ǨÏ=Ú W`«~° q+¨Ü«∞=ÚÅ Ü«∞O^Œ∞ ‰õÄ_® Hõ#∞Ñ≤OK«=Öˇ#∞
Hõ^•! J@∞Å<Õ Ñ¨Ù„`«∞x =∞~°}=Ú ‰õÄ_» f„="≥∞ÿ# â’Hõ=Ú#∞
HõeyOz##∞ =∞~°Å `«# ã¨Ç¨Ï[ ã¨fiÉèÏ==Ú Ö’xH˜ J`«#∞
ã≤÷~°Ñ¨_≥#∞. ã¨[˚#∞Å JÅ[_ç `å`å¯eHõ=Ú QÍx ™êfiÉèÏqHõ=Ú
HÍ^Œ∞. N~å=∞K«O„^Œ∞_»∞ Ãã·`«=Ú qâı+¨ ã¨xfl"Õâ◊=ÚÅÖ’ Hõ∆}
HÍÅ=Úáê@∞ JÅ[_ç K≥Ok#@∞¡ ~å=∂Ü«∞}=Ú ã¨Ê+¨ì=ÚQÍ
`≥Å∞ѨÙK«∞#flk. ã¨^• ™ê^èŒ∞¿ã=Ö’, ã¨`åûOQÆ`«º=ÚÖ’, ã¨`«¯~°‡Ö’
x=ã≤OK«∞ z„`«ˆH`«∞ =∞Ǩ~åA =∞~°Å ‰õΩ^Œ∞@Ѩ_ç JOy~°ã¨, <å~°^Œ
=∞ǨÏ~°∞¬Å#∞ K«∂z W@¡#∞K«∞<åfl_»∞. =∞Ǩ`«∞‡ÖÏ~å! g∞Ô~=~°∞?
ZK«Û\˜#∞O_ç =zÛ<å~°∞? D ã¨=∞Ü«∞=Ú# D n# Ç‘Ï# =∞e#
=∞uÜ«∞QÆ∞ áê=∞~°∞x Ü«∞O^Œ∞ g∞ÔH@∞¡ Hõ$Ѩ Hõey#k? g∞ "å‰õΩ¯Å
 24 =$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú

Ü«∞O^Œe QÆ∂_è» *Ï˝#=Ú#∞ q#∞@KÕ =∞Ǩ|∞∞+¨µÅx `ÀK«∞K«∞#flk.

JO`« JOy~°ã¨ =Úx #=ÙfiK«∞ x@¡<≥#∞ : ''h=Ù =∂Ö’ |∞∞+≤
zǨÏfl=ÚÅ#∞ "Õxx QÍOzuq?—— ~åA W@¡<≥#∞.
|∞∞+≤ zǨÏfl=ÚÅ∞ :
zǨÏfl=Ú ÖËq∞Ü«Ú ÖˉõΩ#fl#∞ g∞~°∞ =∂„`«=Ú ™ê^è•~°}
aè‰õ∆Ω=ÙÅ∞ HÍ~°∞. g∞~°∞ g∞ Ü«∞^ä•~°÷ ã¨fi~°∂Ѩ=Ú#∞ ^•zui.
UHõx+¨µªÅ∞, ÉèíQÆ=^Œƒù‰õΩÎÅ∞, *Ï˝#∞Å∞, 㨄^•ƒÇ¨Ï‡}∞Å∞ `«=∞
ã¨fi~°∂Ѩ=Ú#∞ ^•K«∞‰õΩx, ~°Ç¨Ï㨺 "Õ+¨}=Ú# D Éèí∂q∞ÃÑ·
Ѩ~°º\˜OK«∞K«∞O^Œ∞~°∞. XHõѨÙÊ_»∞ J=^èŒ∂`« "Õ+¨=Ú ^èŒiO`«∞~°∞.
=∞~˘HõÑÙ¨ Ê_»∞ Ñ≤zÛ"åx=Öˇ #@##∞ „Ѩ^iŒ ≈O`«∞~°∞. HÍ=Ù# ~°∂Ѩ=Ú#
|∞∞+≤ zǨÏfl=ÚÅ#∞ "≥^Œ‰õΩ@ HÍHõ „Ѩ=~°Î#=Ú# "≥^ŒH˜#KÀ
QÀK«iOѨQÆÅ^Œ∞. <å=O\˜ =¸_è»∞x Ãã·`«=Ú J#∞„QÆÇ≤ÏOK«∞@‰õΩ,
ã¨O™ê~°=Ú #∞O_ç ^•\˜OK«∞@‰õΩ `«=∞‰õΩQÆ `å=Ú ^Œ~≈° #q∞K«∞Û^Œ∞~°∞.
Hõ~°‡|O^èŒ#=ÚÅ∞ ÖËHõ ¿ãfiKåÛù#∞™ê~°=Ú# â◊s~°=Ú#∞ ^èŒiOz
u~°∞QÆ∞"å~°∞ |∞∞+¨µÅ∞. J*Ï˝<åO^èHŒ Í~°=Ú# Ѩ_Ü ç Ú« #fl Ѩâ√◊ `«∞Å∞º_»
#QÆ∞ <å‰õΩ *Ï˝#=Ú qHõã≤OѨ*ËÜ«∞ =zÛui. ã¨O™ê~° ™êQÆ~°=∞O^Œe
"≥∂ǨÏ# ~°∂Ѩ=∞QÆ∞ "≥Úã¨e<À@ Ѩ_»É’=Ù JÉèÏQÆ∞º_»#QÆ∞ ##∞fl
KÕ~Ú Ñ¨@∞ìH˘x |Ü«∞@ Ѩ_»"ÕÜ«Ú@‰õΩ Ñ≤Å∞=HõÜÕ∞ qKÕÛã≤ui.
<åÃÑ· ^ŒÜ«∞=ÙOz g∞ ѨiK«Ü«∞=Ú <˘ã¨OQÆ∞_»∞. ##∞fl^ŒúiOѨÙ_»∞.
<Õ#∞ g∞ W~°∞=Ùix â◊~°}∞ "Õ_»∞K«∞<åfl#∞.
=$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú 25

JOy~°ã¨ =∞Ǩ=Úx W@¡<≥#∞ : ''~å*Ï ! h=Ù ##∞fl

=∞~°zu"å? Uq∞? h=٠Ѩل`«∞_»∞ HÍ=Öˇ#x q∞H˜¯e Ѩ@∞ìѨ@ìQÍ
h |Å=O`«=Ú#∞ K«∂z h‰õΩ Ѩل`«^•#=Ú QÍqOѨ=zÛ#
JOy~°ã¨∞_»#∞. <Õ<Õ D Ѩل`«∞x „Ѩ™êkOzux QÆ^•!
~åA ã¨O„Éèí=∞=Ú`À ''™êfig∞ ! D ã¨=∞Ü«∞=Ú# <å |∞kú
„Éè+í "ì¨ ∞≥ #ÿ k. <Õ#∞ ã¨O™ê~° "≥∂ǨÏ=Ú# HõàϺ}„Ѩ^"Œ ∞≥ #ÿ q+¨Ü∞« =ÚÅ#∞
=∞~°zux. ã¨O™ê~° r=ÙʼnõΩ =∞~°Ñ¨Ù J#∞#k ™êfiÉèÏqHõ=Ú.
=∞~°ÑÙ¨ #∞O_ç "Õ∞ÖÁ¯Å∞ѨÙ@‰õΩ g∞É’\˜ ™ê^è∞Œ =ÙÖË QÆu. WO`«‰Ωõ #∞
D Ô~O_»= =∞ǨѨÙ~°∞+¨µ _≥=~°∞? Jx ѨeÔH#∞.
JOy~°ã¨∞_»∞, J`«_»∞ `«# ™È^Œ~°∞_»QÆ∞ <å~°^Œ∞_»x `≥eÃÑ#∞.
Jk qx#O`«<Õ ~åA ÖËz "åi K«~°}=ÚÅÃÑ· Ѩ_ç ^Œ∞ódOK«∞K«∂
`«#∞fl â’Hõ™êQÆ~°=Ú #∞O_ç ɡ·@ Ѩ_»"ÕÜ«Ú_»x "Õ_»∞H˘<≥#∞.
JOy~°ã¨∞_»∞ ~åA# H© q^èŒ=ÚQÆ *Ï˝<ÀѨ^Õâ◊=Ú KÕÃã#∞.
 26 =$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú

..........................................................................................

*Ï˝<ÀѨ^Õâ◊O
'' ~å*Ï! h=Ù ÉèQí =Æ ^Œƒ‰ù Ωõ _Î =» Ù. D â’Hõ=Ú h Hõ#∞~°∂Ѩ=ÚQÆ
ÖË^Œ∞. Ѩل`«"≥∂ǨÏ=ÚKÕ JO^èŒHÍ~°=Ú# |_çuq. hg q^èŒ=ÚQÆ
U_»∞Û@Ü«Ú, x#∞fl h=Ù =∞~°K«∞@Ü«Ú Lz`«=Ú HÍ^Œ∞. Z\˜ì
PѨ^ŒÅ∞ =zÛ##∞, ÉèíQÆ=^Œƒù‰õΩÎ_»∞ qK«e`«∞_»∞ HÍ~å^Œ∞. h‰õΩ <Õ
xѨÙ_»∞ *Ï˝#„Ѩ^•#=Ú HÍqOѨ =zÛux.——
Jk qx ~ål@¡<≥#∞.
''=∞Ǩ`å‡! g∞~°∞ <å‰õΩ ѨÓ~°fi=Ú#<Õ *Ï˝<ÀѨ^Õâ◊ "Õ∞Å
KÕÜ«∞ÖË^Œ∞? „áê~°|ú=Ú# ÖˉõΩ#fl#∞, Ѩل`«„áêÑ≤Î HÍ=Öˇ#x <Õ#∞
"≥ÚO_çÑ@¨ ∞ì Ѩ\ #ì̃ ã¨O^Œ~ƒ° =ù Ú# g∞ ~°OkOK«∞ *Ï˝#=Ú ÅaèOz#KÀ
D ^Œ∞óY=Ú# Ѩ_Ü ç Ú« O_≥_ç "å_»#∞ HÍ^Œ∞ Hõ^•!——
JOy~°ã¨∞_»∞ #qfi W@¡<≥#∞.
''~å*Ï! <Õ #ѨÙ_»∞ *Ï˝<ÀѨ^Õâ◊=Ú KÕÜ«Ú@ˆH =zÛux.
HÍx, JѨÙÊ_»∞ h z`«Î=$uΠѨل`«„áêÑ≤Î Ü«∞O^Œ∞ ÅQÆfl"≥∞ÿ Ü«Ú#flk.
=$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú 27

„áêѨÎ=Ú ÖË^Œx `≥eÑ≤##∞, <å Ü≥∂QÆ|Å=Ú# Ѩل`«∞x

J#∞„QÆÇ≤ÏOѨÙ=∞x |Å=O`«=Ú KÕã≤uq. h =ѨÙ_»∞ *Ï˝#=Ú#
‰õΩ#∞‡Y=ÚQÆ ÖË=Ù. LѨ^ÕtOz##∞ =º~°÷=∞Ü≥∞º_ç^Õ. *Ï˝#=Ú#∞
„QÆÇ≤ÏOK«∞@‰õΩ #∞=Ùfi Jã¨=∞~°∞÷_»"≥· Ü«Ú<åfl=Ù. JO^Œ∞=Å# *Ï˝#
"≥Úã¨OQÆHõÜÕ∞ "≥_»eáÈux. Ѩل`«∞x =Å# ã¨∞dOK« QÆÅ##∞
ÉèÏ==Ú x#∞fl JѨÙÊ_»∞ f„==ÚQÆ P=iOz Ü«Ú#flk. WѨÙÊ_»∞
Ѩل`«∞_»∞ [x‡Oz# HÍ~°}=Ú# ^Œ∞óY=Ú ##∞ÉèíqOK«∞ K«∞<åfl=Ù.
|O^èŒ∞ q∞„`« Ѩل`å^Œ∞Å =Å# ^Œ∞óY=Ú ‰õÄ_» HõÅ∞QÆQÆÅ^Œx
~ÚѨÙÊ_»∞ „QÆÇ≤ÏOzuq. WѨÙ_»∞ h=Ù *Ï˝<ÀѨ^Õâ◊=Ú#‰õΩ J~°›`«#∞
á⁄Okuq. Ѩل`å^Œ∞Å =Å# Zxfl Hõ+¨ì=Ú Å#∞ÉèíqOѨ =Öˇ<À
h H˜Ñ¨Ù_»∞ `≥eã≤#k Hõ^•! Ѩ~°fi`«=ÚÅ#∞ ^Œ∂~°=Ú #∞O_ç
QÍOz#ѨÙ_»∞ Jq #∞#∞ѨÙQÆ Hõ#Ѩ_∞» #∞. ^ŒQ~æÆ ‰° Ωõ áÈ~Ú ZHõ¯Ez#KÀ
ZQÆ∞_»∞ kQÆ∞_»∞ QÆ#∞, =Úà◊§ á⁄^ŒÅ`À ÉèíÜ«∞OHõ~°=ÚQÆ#∞ #∞O_»∞#∞.
Ѩل`«∞_»∞ ѨÙ@∞ì#ѨÙ_»∞ `«e¡H˜ Hõ+¨ì=Ú. ÉÏÖÏi+¨ì=ÚÅ∞ á⁄Ok#ѨÙ_»∞
`«e¡^ŒO„_»∞ʼnõΩ Hõ+¨ì=Ú. q^•º|∞^Œ∞úÅ∞ <Õ~°∞Ê@Ö’ `«e¡^ŒO„_»∞ʼnõΩ,
QÆ∞~°∞=ÙʼnõΩ Hõ+"ì¨ ∞Õ . J`«_∞» JÜ≥∂QÆ∞º_»Ü∞≥ º<å, JO^ŒiH© Hõ+=ì¨ ∞QÆ∞#∞.
Ü≥∂QÆ∞º_»Ü≥∞º<å J`«x „áê}=ÚÅ#∞ QÆ∂iÛ# cèu Hõ+¨ì=Ú#∞
HõeyOK«∞#∞. W@∞¡ Ѩل`«∞x q+¨Ü«∞"≥∞\’¡ â◊s~° q+¨Ü«∞=Ú##∞,
„ã‘Î q+¨Ü«∞=Ú##∞, ^èŒ# q+¨Ü«∞=Ú##∞, ã¨=∞ã¨Î ã¨O|O^èŒ=ÚÅO^Œ∞
‰õÄ_» J>Ë¡ Hõ+¨ì=Ú á⁄Oz Ü«ÚO_»∞#∞. Wq JxflÜ«Ú ã¨∞Y=Ú#∞
ZéEÑ≤ Hõ+¨ì=Ú# Ѩ_»"ÕÜ«Ú ZéÅ∞. Zé#∞ Ez Pâ◊Ѩ_ç KÕѨ
 28 =$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú

QÍÅ=Ú#‰õΩ z‰õΩ¯H˘x #tOK«∞K«∞#flk Hõ^•! rq`«=Ú# `«#=O`«∞

Hõ~°Î=º=Ú#O^Œ∞ =iÎOK«∞K«∞, `«#‰õΩ ÅaèOK«∞ ^•xx J#∞ÉèíqOK«∞@
Ü≥∂Qƺ=Ú. HÀi f„==ÚQÆ P~å@Ѩ_ç á⁄O^Œ∞ q+¨Ü«∞=Ú
^Œ∞óY=Ú#‰õΩ ¿ÇÏ`«∞=QÆ∞#∞. h=Ù HÀi Ѩل`«∞x HÍ~°}=ÚQÆ
^Œ∞óY=Ú# |_çÜ«Ú<åfl=Ù.——
~åA W@¡<≥#∞ : ™êfig∞! g∞~°∞ `≥eÑ≤# ã¨O|O^èŒ=Ú
ÅxflO\˜ Ü«∞O^Œ∞#∞ ^Œ∞óY=Ú#fl^Œx `≥eÑ≤ui. gxÖ’ „Ѩ`«ºHõ∆=ÚQÆ
ã¨∞Y=Ú#∞ ‰õÄ_» á⁄O^Œ∞K«∞<åfl=Ú Hõ^•! ~°∞zHõ~°"≥∞ÿ# Ѩ^•~°÷=Ú
Å#∞ „Ѩ`º« Hõ=∆ ÚQÆ J#∞Éèqí OK«∞K«∞<åfl=Ú. ã¨`û« Ow`«=Ú#∞ „â◊=}=Ú
^•fi~å, ™œO^Œ~°º=Ú#∞ Hõ#∞flÅ^•fi~å, ã¨∞"åã¨#Å#∞ <åã≤Hõ^•fi~å,
K«Å¡x, "≥K«Ûx ã¨Ê~°≈#∞ K«~°‡=Ú ^•fi~å „Ñ¨`«ºHõ∆=ÚQÆ J#∞ÉèíqOK«∞
K«∞<åfl=Ú Hõ^•! JxflO\˜Hõ#fl „Ѩ`«ºHõ∆ „Ѩ=∂}=Ú Q˘Ñ¨Êk Hõ^•!
=Úx ~Ú@∞¡ ѨeÔH#∞ : ''~å*Ï! h=Ù „Ѩ`«ºH∆Í#∞Éèí∂u
Jx K≥ѨÙÊK«∞#fl J#∞Éèí==Ú ÅxflÜ«Ú WO„kÜ«∞=ÚÅ =Å#
á⁄Ok#"Õ. WO„kÜ«∂^Œ∞ ÅxflÜÚ« Jã¨`º« =Ú#∞ ã¨`º« =ÚQÆ QÀK«iOѨ
*ËÜÚ« #∞. PHÍâ◊=Ú# ~°OQÆ∞Å`À ‰õÄ_ç# WO„^Œ^#Œè ã¨∞û QÀK«iOK«∞#∞.
P ^èŒ#ã¨∞û ã¨`«º=∂? Z_®iÖ’ ZO_» =Å# ^Œ∂~°=ÚQÆ h~°∞#fl@∞¡
QÀK«iOK«∞#∞. P h~°∞ ã¨`«º=∂? ã¨fiѨfl=ÚÖ’ WO„kÜ«∞=ÚÅ∞
J<ÕHõ=ÚÖˇ·# =ã¨∞Î=ÙÅ#∞ Hõ#∞Ñ≤OѨ KÕÜ«Ú#∞. Jq JxflÜ«¸
ã¨`«º=∂? Jq ã¨`«º=ÚÅ∞QÆ HõeÊOѨ|_ç `å`å¯eHõ ã¨∞Y=Ú xzÛ,
=$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú 29

`«^Œ∞Ѩi J^Œ$â◊º"≥∞ÿ ^Œ∞óMÏ#∞Éèí==Ú HõÅ∞QÆKÕÜ«Ú K«∞#flq. ~°∞z

u#∞#ѨÙ_»∞ ã¨`«º=ÚQÆ QÀK«iOz PÃÑ·# Jã¨fiã¨÷`«#∞ ^ÕǨÏ=Ú#
ã≤÷~°Ñ¨~°K«∞#∞. ã¨Ê~°≈ ‰õÄ_» #>Ë¡ `å`å¯eHõ=ÚQÆ ã¨∞Y=Ú xzÛ,
`«^Œ∞Ѩi z‰õΩ¯Å#∞ HõeyOK«∞ K«∞O_»∞#∞. "Õ@QÍx ã¨Ow`«=Ú#‰õΩ
PHõi¬OѨ|_ç# ÖË_ç `«# „áê}=ÚÅ#∞ Ãã·`«=Ú HÀÖ’Ê=ÙK«∞#flk
Hõ^•! WO„kÜ«∞=ÚÅ WO„^Œ*ÏÅ=Ú#∞ „QÆÇ≤ÏOz x`åºx`«º=ÚÅ#∞
Ü≥∞iy „Ѩ=iÎOK«∞@ XHõ¯\˜Ü∞Õ ã¨∂\˜Ü∞ÿ≥ # =∂~°=æ Ú. WO„kÜ«∞=ÚÅ∞–
WO„kÜ«∂~°÷=ÚÅ Ü«∞O^Œ∞ Ѩ~°∞"≥`«∞Î ã¨O^Œ~°ƒù=Ú# q"ÕHõ=Ú
<å„â◊~ÚOz Hõ~°Î=º=Ú#∞ ~°∞zHõ~°=ÚQÆ x~°fiiÎOz#ѨÙ_»∞ Hõ~°‡Å
#∞O_ç |O^èŒ=ÚÅ∞ "≥ÚÅÔH`«Î=Ù.
r=Ù_»∞ ã¨ÇϨ [=ÚQÆ Ñ¨OK«É∂íè `å`«‡Hõ=∞QÆ∞ ^ÕÇϨ =Ú, ѨOKÕO„k
Ü«∞=ÚÅ∞, =∞#ã¨∞û J#∞ Ѩ^ŒH˘O_»∞ WO„kÜ«∞=ÚÅÃÑ· Jkè+≤ªOz
Ü«ÚO_»∞ Ѩ<≥flO_»= "å_»∞. =∞#ã¨∞û, WO„kÜ«∞=ÚÅ∞, â◊s~°=Ú
^•fi~å `«#∞fl `å#∞ x~°fiiÎOK«∞H˘#∞ K«∞O_»∞#∞. D Ѩ^Œ∞<˘HõO_»∞#∞
r=ÙxKÕ xˆ~ÌtOѨ|_»=Öˇ#∞. J@∞¡QÍHõ Jq r=Ùx xˆ~ÌtOz#KÀ
rq`«=Ú uHõ=∞Hõ Ü«∞QÆ∞#∞. =∞#ã¨∞û, WO„kÜ«∞=ÚÅ∞, â◊s~°=Ú,
`«# ‰õΩѨHõiOK«∞ Ѩx"å~°∞ =∂„`«"Õ∞. `å#∞ Ü«∞[=∂x. Ѩx"å~°∞
K≥Ñ≤Ê#@∞¡ q#∞ Ü«∞[=∂x #tOK«∞#∞. Ѩx"åix xˆ~ÌtOz "åiKÕ
KÕ~ÚOK«∞ Ѩ#∞Å#∞ 㨄Hõ=∞=ÚQÆ x~°fiiÎOѨKÕÜ«Ú Ü«∞[=∂x
rq`«=Ú# "≥·Éèí==Ú#∞ á⁄O^Œ∞#∞. ã¨fiѨfl=Ú #O^Œ∞ HÍOz#
^ŒO`«Ü«Ú Z@∞¡ q∞^䌺Ü≥∂, =∞#ã¨∞û, WO„kÜ«∞=ÚÅ∞, â◊s~°=Ú#‰õΩ
 30 =$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú

Ö’|_ç# r=„Ѩ[˝‰õΩ HõxÑ≤OK«∞ ã¨=∞ã¨Î=¸ q∞^䌺ÜÕ∞. *Ï„QÆ`ü

ã¨fiѨfl=ÚÅ Ü«∞O^Œ∞ r=Ù_»∞ D q^èŒ=ÚQÍ ™êfiq∞`«fi=Ú#∞
HÀÖ’Ê=Ù@KÕ q∞^䕺rq`«=Ú# Ѩ_»∞K«∞<åfl_»∞. x„^ŒÜ«∞O^Œ∞ ‰õÄ_»
~ÚkÜÕ∞ ã≤÷u. h=Ù ã¨Ç¨Ï[=ÚQÆ P`«‡=O`«∞_»=Ù, „Ѩ*Ï˝=O`«∞_»=Ù.
Jk HÍ~°}=ÚQÆ |∞kú=∞O`«∞_»=Ù. h Ü«∞^ä•~°÷ ã¨fi~°∂Ѩ=Ú#∞ h=Ù
QÆ∞Ô~Îiy#KÀ q∞^䕺 q+¨Ü«∞=Ú #O^Œ∞ |Ü«∞ÅÊ_»QÆÅ=Ù. ã¨fiã¨fi~°∂Ѩ
zO`«# "≥Ú#iÛ#KÀ â’Hõ "≥∂ǨÏ=ÚÅ #∞O_ç q_ç=_ç Ѩ~=° ∞âßOux
á⁄O^ŒQÆÅ=Ù.—— Jx W@∞¡ JOy~°ã¨=Úx z„`«ˆH`«∞ =∞Ǩ~åA#‰õΩ
P`«‡, J<å`«‡ q"ÕHõ=Ú K≥Ñ≤Ê H˘O`« =∞ø#=Ú#∞ „Ѩ™êkOK≥#∞.
J@∞ÃÑ· JOy~°ã¨ =∞Ǩ=Úx ~Ú@¡<≥#∞ : ''~å*Ï! QÆ∞~°∞=Ù
ÖËHõ L^Œú~°}=Ú ÖË^Œ∞. h J^Œ$+¨ì=Ú# ^Õ=i¬Ü«∞QÆ∞ <å~°^Œ∞_»∞
~ÚK«Û@ ˆH`≥Oz Ü«Ú<åfl_»∞. h g`«x P„â◊~ÚOѨÙ=Ú. W`«xKÕ
=∞O„`«nHõ#∆ ∞ Q˘#∞=Ú. â◊√Éètí Hõ}∆ #∞ á⁄O^Œ∞=Ú. D`«x LѨ^âÕ =◊ Ú#∞
t~°™ê=Ç≤ÏOz PK«iOѨÙ=Ú. h‰õΩ â◊√Éèí=Ú HõÅ∞QÆ∞#∞.——
<å~°^Œ∞x É’^èŒ#=Ú :
Jk qx ~åA <å~°^Œ∞ <å„â◊~ÚOz =∞O„`«nHõ∆ <˘ã¨OQÆ
„áêi÷OK≥#∞. <å~°^Œ∞_»∞ `«#Ö’ ~Ú@¡#∞H˘<≥#∞. ''z„`«ˆH`«∞=Ù#‰õΩ
Ü«∞^ä•~°÷=ÚQÆ "≥·~åQƺ=Ú HõÅ∞QÆÖË^Œ∞. Ѩل`«qÜ≥∂QÆ=Ú HÍ~°}=ÚQÆ
J`«ºO`« â’Hõ "Õ∞~°Ê_ç#k. â’Hõ=Ú HÍ~°}=ÚQÆ "≥·~åQƺ=Ú
Hõey#k. â’Hõ=Ú `«"≥∂QÆ∞}=Ú. HÍ=Ù# D "≥·~åQƺ=Ú `«"≥∂QÆ∞}
=$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú 31

„Ѩ^è•#"≥∞ÿ#^Õ HÍx, ã¨`«Î fiQÆ∞} „Ѩ^è•#=Ú HÍ^Œ∞. HÍ=Ù# W`«xH˜

Ѷ¨∞’~° `«"≥∂QÆ∞} =∞Ü«Ú_»QÆ∞ ã¨OHõ~°¬}∞x Láêã¨#=Ú K≥ѨÊ=Öˇ#∞.
J`«_ç`«xH˜ ÉèíH˜Î=Ú‰õΩÎÅ <˘ã¨QÆ QÆÅ_»∞.—— W@∞¡ ÉèÏqOz ~åA`À
<å~°^Œ =∞ǨÏi¬ W@¡<≥#∞ : ''~å*Ï! h‰õΩ ã¨OHõ~°¬} ÉèíQÆ"å#∞x
=∞O„`ÀѨ^Õâ◊=Ú KÕÃã^Œ#∞. nxx =∞#ã¨∞# ^èŒiOz U_»∞ k#=ÚÅ∞
h=Ù x„kOѨHõ x~°O`«~°=Ú [Ѩ "≥Ú#iOz#KÀ h Hõuj„Ѷ¨∞=ÚQÆ
ã¨OHõ~°¬}∞x ^Œ~°≈#=Ú HõÅ∞QÆQÆÅ^Œ∞. nx Ѷ¨Å =∞"≥∂Ѷ¨∞=Ú. nxKÕ
h‰õΩ Ѩ~°=∂#O^Œ „áêÑ≤Î HõÅ∞QÆ∞#∞. nx „ѨÉèÏ==ÚKÕ â’Hõ=Ú
=Å#, "≥∂ǨÏ=Ú =Å# [xOK«∞ Hõ~°‡|O^èŒ=ÚÅ∞ `«ºlOѨQÆÅ=Ù.
NǨÏiÜ«∞O^Œ∞ „Ѩu+≤ª`«∞_» =Ü≥∞º^Œ=Ù.——
=∞iÜ«Ú z„`«ˆH`«∞=Ù#∞ "≥∂ǨÏâ’Hõ=ÚÅ #∞O_ç L^ŒúiOK«∞
@‰õΩ <å~°^Œ =∞ǨÏi¬ K«xáÈ~Ú# =∞Ǩ~åA ‰õΩ=∂~°∞x r"å`«‡#∞
`«# Ü≥∂QÆâ◊H˜ÎKÕ „Ѩ`«ºHõ∆=ÚQÆ Ñ≤ÅK≥#∞. Ñ≤Å¡"å_»∞ „|uH˜#@∞¡ ÖËz
‰õÄ~°∞ÛO_≥#∞. JѨÙÊ_»∞ <å~°^Œ∞_»∞ "åx`À x@¡<≥#∞ : ''F r"å`å‡!
K«∂_»∞=Ú, D`«_»∞ h `«O„_ç, D"≥∞ h `«e¡, g~°∞ h ã¨=u
`«Å∞¡Å∞, D K«∞@∞ì#∞ HõÅ"å~°∞ h ÉÏO^èŒ=ÙÅ∞. h H˘éÔH· g~°O^Œ~°∂
â’Hõ=Ú# =ÚxyÜ«Ú<åfl~°∞. giÜ«∞O^Œ∞ ^ŒÜ«∞=ÙOz h g â◊s~°=Ú
#O^Œ∞ „Ѩ"ÕtOz gi #O^Œix ã¨∞YÃÑ@∞ì=Ú. h `«O„_ç
=$^Œ∞ú_≥·<å_»∞. W`«_»∞ `«fi~°Ö’<Õ h‰õΩ ~å[ ã≤OǨã¨#=Ú#∞
ã¨=∞iÊOѨQÆÅ_»∞. h=Ù D Éèí∂q∞ "≥Ú`«Î=Ú#‰õΩ ™ê„=∂@∞ì
HÍQÆÅ=Ù. JO^Œ~∞° #∞ h P[˝‰Ωõ |^Œ∞Öú ·ˇ =iÎOK≥^~Œ ∞° . h `«e^¡ OŒ „_»∞Å∞,
 32 =$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú

|O^è∞Œ =ÙÅ∞, =∞O„u ѨÙ~ÀÇ≤Ï`« Éè$í `«º=~°=æ Ú JO`«ÜÚ« P#OkOK≥^~Œ ∞° .

g~°O^Œix ã¨O`À+¨ÃÑ@∞ì=Ú. Éèí∂q∞ÃÑ· K«„Hõ=iÎQÆ rqOK«∞@ Hõ#fl
L`«Î=∞"≥∞ÿ# Éè’QÆ "Õ∞kHõÅ^Œ∞?——
r"å`«‡ ÉèÏ+¨}=Ú :
<å~°^Œ =∞ǨÏi¬ W@∞¡ ѨÅ∞HõQÆ<Õ qx P r"å`«‡, aQÆæ~°QÍ
ѨHõ ѨHõ #"≥fi#∞. JO^Œ~°∞ q#∞K«∞O_» D q^èŒ=ÚQÆ Ñ¨eÔH#∞.
''™êfig∞! g~°∞ <å `«e¡^ŒO„_»∞Åx, |O^èŒ∞=ÙÅx U HÍ~°}=ÚKÕ
`≥Å∞ÊK«∞<åfl~°∞?——
=∞# "≥∞=ix „¿Ñq∞OK«∞K«∞O^Œ∞"≥∂ "å~°∞ =∞#Å#∞ uiy
JO`« QÍ_è»=ÚQÍ#∞ „¿Ñq∞OK«=Öˇ#x PtOK«∞ K«∞O^Œ∞=Ú. "å~°∞
=∞# „¿Ñ=∞#∞ HÍÅ^Œxfl L¿ÑH˜∆Oz#KÀ, W\˜ì ã¨=∞Ü«∞=Ú#
P^蕺u‡Hõ ã¨O™ê¯~°=Ú HõÅ"åxH˜ "≥·~åQƺ=Ú [xOK«∞#∞. =∂Ü«∂
"≥∂ǨÏ=ÚÅ Ü«∞O^Œ∞ Ѩ_ç#"å_»∞ u~°ã¨¯ $`«∞_≥·##∞, J==∂xOѨ
|_ç##∞ "≥·~åQƺ=Ú á⁄O^Œ*ÏÅ_»∞. q∞H˜¯e Hõ+¨ìѨ_»∞K«∞O_»∞#∞.
ã¨O™ê~° tY~°=Ú#∞O_ç Z#fl\ ˜H˜ ɡ·@Ѩ_»_»∞. ^≥·="Õ∞ ™ê^èŒ∞
~°∂Ѩ=Ú# ã¨fiÜ«∞=ÚQÆ =zÛ =∂~°æ=Ú#∞ K«∂ѨÙ@ÜÕ∞ J\˜ì "åxH˜
Ѩiëê¯~°=Ú.
<å~°^Œ∞_»∞ z„`«ˆH`«∞=Ù#‰õΩ "≥∂ǨÏ=Ú ÉÏѨÙ@ÔH· P`«x
=∞$`«Ñ¨Ù„`«∞x r"å`«‡#∞ =∞$`«^ÕǨÏ=Ú Ö’xH˜ PǨfixOK≥#∞. P
ÉÏÅ∞#‰õΩ `«e¡^ŒO„_»∞Å#∞ ѨiK«Ü«∞=Ú KÕÃã#∞. "åix ã¨O`À+¨
=$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú 33

ÃÑ@ì=∞x HÀÔ~#∞. ^•xH˜ r"å`«‡ W@∞¡ |^Œ∞Å∞ K≥ÃÑÊ#∞. ''™êfig∞ !

ˆH=Å=Ú <å‰õΩ â◊s~°=Ú <˘ã¨y#"åˆ~, â◊s~°=Ú =^Œe# `«~°∞"å`«
‰õÄ_» `«e¡^ŒO„_»∞ÅQÆ∞KÀ <å‰õΩ "ÕÅ=∞Ok `«e¡^ŒO„_»∞Å∞ HõÅ~°∞. D
ã¨=∞Ü«∞=Ú# <å‰õΩ QÆ`« [#‡Å 㨇 $u HõÅ∞QÆ∞K«∞#flk. Jk
HÍ~°}=ÚQÆ [#‡ [#‡Å #∞O_ç Z=Ô~=iH˜ [x‡Ozu<À "å~°O^Œ~°∂
<å `«e¡^ŒO„_»∞ ÅQÆ∞^Œ∞~°∞. H˘xfl [#‡ÅÖ’ `«e¡^ŒO„_»∞Å∞QÍ
#∞#fl"å~°∞ =∞iH˘xfl [#‡ÅÖ’ <å ã¨O`å#=ÚQÆ ‰õÄ_» U~°Ê_ç#@∞¡
QÀK«iOK«∞ K«∞#flk. Jxfl [#‡ÅÖ’#∞ r=ÙxH˜ XˆH `«e¡, XˆH
`«O„_ç Ü«ÚO_»∞ xÜ«∞=∞=Ú ÖË^Œ∞. â◊„`«∞=Ù, q∞„`«∞=Ù, |O^èŒ∞=Ù,
™È^Œ~°∞Å∞, `«e¡, `«O„_ç =∂~°∞K«∞O^Œ∞~°∞.——
''=∂~°x=Ú‡, D [#‡=Ú# g~°∞ h‰õΩ `«e¡^ŒO„_»∞Å∞
Hõ^• !—— Jx <å~°^Œ∞_»∞ ѨeÔH#∞.
r"å`«‡ W@¡<≥#∞, ''™êfig∞! D ^ÕǨÏ=Ú# <Õ #∞#flѨÙÊ_»∞
g~°∞ `«e¡^ŒO„_»∞Å∞QÍ #∞O_çi. WѨÙÊ_»∞ <Õh ^ÕǨÏ|^Œ∞ú_»<≥· ÖË#∞.
ˆH=Å=Ú g∞ Ñ≤Å∞Ѩ٠=Å# WO^Œ∞Ö’xH˜ =zÛÜ«ÚO\˜x. â◊s~°
|O^èŒ"Õ∞ ÖËx <å‰õΩ â◊s~°=Ú`À U~°Ê_ç# ã¨O|O^èŒ "≥∞@∞¡O_»QÆÅ^Œ∞?
r=Ù_»∞ x`«∞º_»∞, â◊√^Œ∞ú_»∞, |∞^Œ∞ú_»∞ =∞iÜ«Ú [## =∞~°}
~°Ç≤Ï`«∞_»∞, ã¨fiÜ«∞O „ѨHÍâ◊‰õΩ_»∞, ã¨~°fi ã¨=∞~°∞÷_»∞. HÍÅ„Hõ=∞=Ú#
^ÕǨÏ=Ú q_»K«∞#∞. JѨÙ_Õ QÆ∞}=ÚÅKÕ ¿Ñ~°Û|_ç# D „ѨѨOK«=Ú#
„Ѩ"tÕ Oz u~°∞QÆ∞K«∞O_»∞#∞. W`«xH˜ ã¨ÇϨ [=ÚQÆ „Ñ≤Ü∂« „Ñ≤Ü∞« =ÚÅ∞,
q∞„`«â◊„`«∞`«fi=ÚÅ∞ ÖË=Ù. ˆH=Å=Ú ™êH˜∆. =∂Ü«∞ P=iOz#ѨÙ_»∞
 34 =$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú

`å#∞ Hõ~°Î#x „Éèíq∞Oz, Hõ~°‡Ñ¶¨Å=ÚÅ#∞ „QÆÇ≤ÏOK«∞#∞. JѨÙÊ_»∞

`«# x[ã≤÷ux =∞~°K«∞#∞. HÍÅ„Hõ=∞=Ú# ^ÕǨÏ=Ú q_»K«∞#∞. JѨÙ_ô
ã¨O|O^èŒ=ÚÅ#∞ ‰õÄ_» q_»K«∞#∞. =∞~°Å „H˘`«Î |O^èŒ=ÚÅ
<Õ~°Ê~°K«∞H˘#∞ K«∞O_»∞#∞.——
''gÔ~O`«QÍ U_çÛ##∞, ZO`«QÍ "≥Ú`«∞ΉõΩ#fl#∞, <Õ#∞
uiy~å#∞. HÍÅQÆu ^Œ∞ifl"å~°"≥∞ÿ#k. Jk XHõ eѨÎÜ≥ÿ∞##∞ `«QÆæ^Œ∞.
#∞=Ùfi yO[O`≥·##∞ ÃÑ~°QÆ^Œ∞. g∞~°∞ ã¨~°fi ã¨=∞~°∞÷Å∞. g∞
Ü≥∂QÆâ◊H˜ÎKÕ ##∞fl Ñ≤ezui, WHõ <Õ#∞ "≥_»Å∞@‰õΩ P[˝ <˘ã¨QÆ∞_»∞.——
â◊~°}ÏQÆu :
W@∞¡ ѨeH˜ P r"å`«‡ "≥_»eáÈÜ≥∞#∞. ~å[Ѩل`«∞x
â◊s~°=Ú =∞~°Å Ѩ_çáÈÜ≥∞#∞. JѨÙÊ_»∞ z„`«ˆH`«∞=Ù#‰õΩ *Ï˝#=Ú
HõeÔQ#∞. `å <≥=iHÀ㨠q∞O`«QÍ â’H˜OK«∞K«∞<åfl_À J`«_»∞ `«##∞
QÆ∞iÎOK«<≥·<å QÆ∞iÎOK«ÖË^Œ∞. Hõhã¨=Ú `«#`À XHõ =∂>ˇÿ##∞
ѨÅ∞HõÖË^Œ∞. `å <≥=~À `≥eÜ«∞#@∞¡, JѨiz`«∞x=Öˇ „Ѩ=iÎOK≥#∞.
J\˜ì "åxÜ«∞O^Œ∞ `«#‰õΩ "≥∂ǨÏ"Õ∞Å? W\˜ì "≥∂ǨÏ=Ú# `å<≥@∞¡
|_≥#∞? âßâ◊fi`«=Ú HÍx q+¨Ü«∞=ÚÅ#∞ âßâ◊fi`«=∞x „Éèíq∞Oz
z‰õΩ¯|_çux. WHõ <å‰õΩ D =∞ǨÏ~°∞¬ÖË â◊~°}º=Ú Jx
xâ◊Û~ÚOK«∞H˘x, HõO\˜ h\˜x `«∞_»∞K«∞H˘x â◊s~°=ÚÃÑ· U~°Ê_ç#
^èŒ∂ox ^Œ∞Å∞ѨÙH˘x `«Å =Ú_ç "≥·K«∞H˘x â’Hõ ~°Ç≤Ï`«∞_≥· <å~°^Œ
=∞ǨÏi¬ K«~°}=ÚÅÃÑ· |_≥#∞. <å~°^Œ =∞ǨÏi¬x Hõ~°Î=º=Ú#∞
=$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú 35

É’kèOK«∞=∞x Ji÷OK≥#∞. =∞$`« ^ÕǨÏ=Ú#‰õΩ ã¨O™ê¯~°=Ú KÕÜ«Ú@

"≥Ú^Œ\ ˜ Hõ~°Î=º=∞x <å~°^Œ∞_»∞ `≥Å∞ѨQÆ, "≥∂Ç¨Ï ~°Ç≤Ï`«∞_≥· P
^ÕǨÏ=Ú#‰õΩ ^ŒÇ¨Ï# ã¨O™ê¯~°=ÚÅ <˘#Ô~Û#∞.
Ñ≤Å¡"åxH˜ ã¨O™ê¯~°=Ú HÍQÍ<Õ q+¨ "≥Úã¨Oy# ~å}∞ʼnõΩ
q∞H˜¯e ѨâßÛ`åÎÑ=¨ Ú HõeQÔ #∞. r"å`«‡ „Ѩɒ^è=Œ Ú "åi #`«ºO`«=ÚQÆ
„ѨÉèÏq`«=Ú KÕÃã#∞. Ѩ@ì~åx D~°¬ º HÍ~°}=ÚQÆ "å~å ÉÏÅ∞x
ǨÏ`«=∂iÛˆ~ HÍx ǨÏ$^ŒÜ«∞=Ú# ^Œ∞+¨ì`«fi=Ú ã¨Ç¨Ï[=ÚQÆ #∞#fl"å~°∞
HÍ~°∞. "å~°∞ ‰õÄ_» =Ú#∞Å áê^Œ=ÚÅÃÑ· Ѩ_ç „áêÜ«∞tÛ`«Î=Ú#∞
HÀii. =Ú#∞Å∞ ã¨~°fiA˝ÖË J~Ú##∞ "å~°∞ KÕã≤# áêѨHÍ~°º=Ú
"åi <À@<Õ K≥Ñ≤ÊOK«∞@ =Å# "åi áêѨ=Ú H˘O`« LѨâ◊q∞OѨ
QÆÅ^Œx ÉèÏqOz, g∞ˆ~ áêѨ=Ú KÕã≤ui? Jx J_çyi.
áêѨ ã¨fi~°∂Ѩ=Ú :
=∞Ǩ`«∞‡Å∞ áêѨ HÍ~°º=ÚÅ∞ KÕã#≤ "åix xÅnã≤ Ü«∞_»∞QÆ~∞° .
`≥eã≤##∞ =∞ø#=ÚQÆ #∞O^Œ∞~°∞. áêѨHÍ~°º=Ú KÕã≤#"å_»∞ `«#
Ü«∞O`«@ `å#∞ `≥Å∞ѨÙ=é‰õΩ "Õz Ü«ÚO^Œ∞~°∞. J@∞¡O_»∞@
Ö∫Hõº=Ú HÍ^Œ∞. áêÑ≤ `å#∞ KÕã≤# Ѩx `«#ÔH· `å#∞QÆ K≥ѨÙÊ@=Å#
„áêÜ«∞tÛ`«Î=Ú Hõey Ѩq„`«∞_»QÆ∞#∞. |Å=O`«=ÚQÆ K≥Ñ≤ÊOK«
„Ѩܫ∞uflOz#KÀ KÕã≤# áêѨ=ÚÅ∞ =∞~°∞QÆ∞ Ѩ~°∞K«∞@‰õΩ =∞ixfl
Jã¨`«º=Ú ÖÏ_»∞#∞. J`«xKÕ =∞iH˘xfl áêѨ=ÚÅ#∞ KÕ~ÚOK«∞@
`≥eã≤#"å~°∞ KÕÜ∞« ~°∞ Hõ^•! WK«Û\ÁHõ QÆ=∞xHõ =Ù#flk. ™ê=∂#º=ÚQÆ
 36 =$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú

Ö’Hõ=Ú# XHõ~∞° KÕã#≤ áêѨ=ÚÅ#∞ =∞iÜ≥ÚHõ~∞° K«iÛOK«∞K«∞O^Œ∞~°∞.

W`«~°∞ʼnõΩ q=iOK«∞ K«∞O^Œ∞~°∞. HÀѨ=Ú f„="≥∞ÿ#KÀ áêѨ=Ú
KÕã≤#"åi<Õ =ÚMÏ =ÚY=ÚQÆ u\˜ìáÈÜ«Ú K«∞O^Œ∞~°∞. áêѨ=Ú
KÕã≤#"åix xOkOK«∞@ =Å#, P áêѨ=Ú #O^Œe H˘O`«ÉèÏQÆ=Ú
xOkOK«∞ "å~°Å‰õΩ áÈ=Ù#∞. =∞Ǩ`«∞‡Å@∞¡ K≥Ü«∞º~°∞, "å~°∞
`≥eã≤#"å~°∞.
z„`«ˆH`«∞=Ù Ü≥ÚHõ¯ ~å}∞Å∞ <å~°^Œ, JOy~°ã¨ =Ú#∞Å
áê^Œ=ÚÅÃÑ· Ѩ_ç =∂ áêѨ=ÚʼnõΩ „áêÜ«∞tÛ`«Î=Ú HõÅ^• Jx
U_çÛi. `≥eã≤##∞ JOy~°ã¨ =Úx 'g∞iO`« ^Œ∞ódOK«∞@‰õΩ#∞, ã≤QÆ∞æ
Ѩ_»∞@‰õΩ#∞ U áêѨ=Ú <˘#iÛui— Jx „ѨtflOK«∞@Ö’ "åi
##∞„QÆÇ≤ÏOK«∞ ã¨`«ûOHõÅÊ=Ú QÀK«iOK«∞#∞. "åiÔH· "å~°∞QÆ "åi
áêѨ=ÚÅ#∞ `≥eÜ«∞ K≥ѨÙÊ@=Å# H˘O`« Hõà◊OHõ=Ú `˘ÅQÆ∞#x
J@¡_çÔQ#∞.
~å}∞Å∞ ''™êfig∞! g∞HõO`«Ü«Ú `≥eã≤Ü«ÚO_çÜ«Ú ‰õÄ_»
=∞=ڇŠ#_»∞QÆ∞K«∞<åfl~°∞. D~°¬º‰õΩ Ö’<≥· "Õ∞"Õ∞ ~å[‰õΩ=∂~°∞xH˜
q+¨ "≥Úã¨Oyuq∞. J`«x ǨÏ`«ºÜ«∞O^Œ∞ =∂ JO^ŒiH˜x ã¨=∂#
áêѨÉèÏQÆ=Ú HõÅ^Œ∞. g∞ ~å*Ï˝Ñ≤OK«∞ „áêÜ«∞tÛ`«Î HÍ~°º=Ú#∞
x~°fiiÎOK«∞@‰õΩ "Õ∞=Ú ã¨Oã≤^Œ∞úÅ∞QÆ #∞<åfl=Ú. JѨÙÊ_»∞ JOy~°ã¨
=Úx ~å}∞ʼnõΩ „áêÜ«∞tÛ`«Î „=`«=Ú#∞ `≥eÑ≤, Ü«∞=Ú<å #n
f~°=Ú# D „=`«=Ú#∞ ~å}∞ÅKÕ x~°fiiÎOѨ KÕÜ«∞=Öˇ#x
=$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú 37

„ÉÏǨχ}∞Å#∞ xˆ~ÌtOK≥#∞. Ü«∞=Ú# Hõ$+¨‚ „Ñ≤Ü«∞=Ú#QÆ∞ #k. Jk

Hõà◊OHõ=ÚÅ#∞ ÉÏѨ٠#k Ü«∞QÆ∞@KÕ JK«Û@ „=`ÀѨ"åã¨=ÚÅ
<˘#iÛ „ÉÏǨχ}∞Å∞ K≥Ñ≤Ê# sux „áêÜ«∞tÛ`«Î Hõ~°‡Å∞ ~å}∞Å∞
„â◊^•úÉèí‰õΩÎÅ`À x~°fiiÎOzi. áêѨ=Ú ã¨OÉèíqOz#ѨÙ_»∞ ǨÏ$^ŒÜ«∞
ѨÓ~°fiHõ=ÚQÆ Ñ¨âßÛ`åÎѨ=Ú K≥O^Œ∞@† „áêÜ«∞tÛ`«Î „=`«=Ú <˘#~°∞Û@
=Å# áêѨ=Ú ã¨fiÅÊ HÍÅ=Ú#<Õ Ç¨ÏiOѨ |_»QÆÅ^Œ∞. W\˜ì
LáêÜ«∞=ÚÅ∞ =∞Ǩ`«∞‡Å Hõ_» =∂„`«"Õ∞ ÅaèOK«∞#∞.
Ѩ@ìѨÙ~å}˜ JǨÏiflâ◊Å∞ Ѩل`«∞x JO\˜ÃÑ@∞ì‰õΩx Ü«Ú#fl#∞,
~å[ ‰õΩ=∂~°∞xH˜ q+¨ q∞=fi|_ç#k. ZO`« J„Ѩ=∞`«Î`«`À =Ù#fl#∞
=∞$`«∞º=Ù ~å[‰õΩ=∂~°∞x D q^èŒ=ÚQÆ |eQ˘#∞@ Ѩ@ìѨÙ~å}˜H˜
Pâ◊Û~°º=Ú HõeyOK≥#∞. `å<≥O`« „â◊^ŒúQÆ #∞#fl#∞, "Õ~Ú Hõ#∞flÅ`À
Ѩل`«∞x HÍáê_»∞H˘#∞ K«∞#fl#∞ q+¨ "≥∞\©¡Ü«∞ |_ç#k? `«# J„â◊^Œú
HÍ~°}=ÚQÆ<Õ `«# ‰õΩ=∂~°∞_»∞ =∞~°}˜OK≥#x ^Œ∞ódOK«∞K«∞#fl
Ѩ@ìѨÙ~å}˜`À =Ú#∞ e@¡xi.
 38 =$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú

..........................................................................................

=∞$`«∞º ã¨fi~°∂Ѩ=Ú
''=∞Ǩ~å}©=∞$`«∞º=Ù <≥kiOK« r=ÙÅ â◊Hõº=ÚHÍ^Œ∞.
Z@∞¡ [~°∞QÆ=Åã≤ Ü«ÚO_»∞<À J>Ë¡ [~°∞QÆ∞#∞. J\˜ì |∞^Œ∞úÖË
ѨÙ@∞ì#∞. ZO`« `≥eq Hõey##∞ =∞$`«∞º ã¨=∞Ü«∞=Ú#, =∞$`«∞º=Ù
„Ѩ"ÕtOK«∞@‰õΩ `«QÆ∞ "å`å=~°} "Õ∞~°Ê_»∞#∞. Zxfl Hõ@∞ìk@ì=ÚÅ∞
KÕã≤##∞ ‰õÄ_» `«QÆ∞ ã¨=∞Ü«∞=Ú# =∞$`«∞º=Ù J^Œ∞ƒù`«=ÚQÆ,
J`åºâ◊Û~°º=ÚQÆ x"≥fi~°É’=Ù sux „Ѩ"tÕ OѨQÅÆ ^Œ∞. Ç≤Ï~°}ºHõtѨÙ_»∞,
~å=}∞_»∞ PkQÍ QÆÅ `«Ñ¨ã¨ûOѨ#∞flÅ∞ ‰õÄ_» ^ÕǨÏ`åºQÆ=Ú KÕÜ«∞Hõ
`«Ñ¨ÊÖË^Œ∞. =∞$`«∞º q+¨Ü«∞=Ú# ÉèíQÆ=O`«∞_»\ ˜ì bÅ#∞ ~°zOK«∞#x
Z~°∞QÆ∞=Ú. D ã¨O^Œ~°ƒù=Ú# h‰õΩ XHõ\ ˜ Ô~O_»∞ Hõ^äŒÅ#∞
L^•Ç¨Ï~°}=ÚQÆ `≥eÃÑ^Œ#∞. ™ê=^è•#=ÚQÆ q#∞ =∞x W@∞¡
q=iOK≥#∞.
=∞$`«∞ºbÅ :
XHÍ<˘Hõ ~åHõ∆ã¨∞_»∞O_≥#∞. J`«_»∞ Ѷ¨∞’~° `«Ñ¨ã¨∞û KÕÃã#∞.
„|Ǩχ „Ѩã¨#∞fl _»Ü≥∞º#∞. „|Ǩχ֒Hõ=Ú# `«Ñ¨Ê `«# ÔHK«Û@#∞
=$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú 39

=∞$`«∞º=Ù HõÅ∞QÆ ‰õÄ_»^Œx `≥eqQÆ =~°=Ú HÀÔ~#∞. „|Ǩχ

=~°q∞K≥Û#∞. JO^Œ∞KÕ J`«_»∞ Kå=Hõ Éèí∂q∞ÃÑ· ^Œ∞+¨ìHÍ~°º=ÚÅ
<˘#~°∞ÛK«∞O_≥#∞. JѨÙ_»∞ N =∞Ǩq+¨µ‚=٠ǨÏO㨠~°∂Ѩ=Ú#∞
^èŒiOz, J`«x <åHõi¬OK≥#∞. ~åHõ∆ã¨∞_»∞ ǨÏOã¨#∞ Ѩ\ ˜ì, ^•xÃÑ·
<≥ÔH¯#∞. ǨÏO㨠Éèí∂=∞O_»Å=Ú #O`«#∞ K«∞\˜ì, qq^èŒ=ÚÖˇ·#
~°=∞}©Ü«∞ ^Œ$â◊º=ÚÅ#∞ K«∂ÃÑ#∞. ~åHõ∆ã¨∞# Hõ`åº#O^Œ=Ú HõeÔQ#∞.
''W`«~° Ö’Hõ=ÚÅ#∞ K«∂ѨQÆÅ"å?—— Jx ǨÏOã¨#∞ „ѨtflOK≥#∞.
''ã¨=∞ã¨Î Ö’Hõ=ÚÅ#∞ <Õ#∞ K«∂z =zÛux. h‰õΩ K«∂ѨQÆÅ#∞——
Jx ǨÏO㨠`≥eÃÑ#∞. P㨉õΩÎ_≥·# ~åHõ∆ã¨∞_»∞ Jxfl Ö’Hõ=ÚÅ#∞
K«∂Ѩ=∞x HÀÔ~#∞. ǨÏO㨠Éèí∂q∞ "≥Ú^ŒÅ∞H˘x, +¨+¨ªÖ’Hõ=ÚÅ#∞
K«∂ÃÑ#∞. ~åHõ∆ã¨∞x K«∂z ''ã¨Ñ¨Î=∞=∞QÆ∞ ã¨`«ºÖ’Hõ=Ú#∞ ‰õÄ_»
K«∂K≥^Œ"å? P Ö’Hõ"Õ∞ ã¨=∞ã¨Î Ö’Hõ=ÚʼnõΩ#∞ P^è•~°"≥∞ÿ#k. P
Ö’Hõ=Ú K«∂z#KÀ h=Ù ã¨=∞ã¨Î ã¨$+≤ìx K«∂z#>Ë¡ !—— Jx `≥eÃÑ#∞.
J`«º^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ#, ã¨∂Hõ∆ ‡=Ú ã¨∂Hõ∆ ‡`«~°=Ú<≥·# Ö’Hõ=ÚÅ#∞
^Œi≈OK«∞K«∞#fl ~åHõ∆ã¨∞_»∞ "≥∞ÿHõ=Ú#Ѩ_ç, `å#∞ „|Ǩχ#∞ HÀi#
=~°=Ú#∞ QÆ∂iÛ =∞~°K≥#∞. ã¨`«ºÖ’Hõ"Õ∞ „|Ǩχ֒Hõ=∞x `≥eÜ«∞ÖË^Œ∞.
JO^Œ∞ ǨÏO㨠=Å# „Ѩ"ÕtOK«∞@KÕ `«Hõ∆}=Ú =∞~°}˜OK≥#∞. r=Ùx
Q˘xáÈ=Ù@‰õΩ =∞$`«∞º=Ù#‰õΩ U^À XHõ LáêÜ«∞=Ú ^˘~°‰õΩ#∞.
=∞iÜ≥ÚHõ Jã¨∞~°∞ _»∞O_≥#∞. J`«_»∞ [Å=Ú `«Ñ¨Ê WHõ
ÜÕ∞ Éèí∂`«=Ú KÕ`«#∞ `å#∞ =∞~°}˜OK«‰õΩO_»∞#@∞¡ =~°=Ú HÀÔ~#∞.
Éèí∂q∞, Jyfl, "åÜ«Ú=Ù, PHÍâ◊=ÚÅ#∞ Ö’|~°K«∞H˘x, Ju„Hõq∞Oz,
 40 =$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú

„Ѩ=iÎOK«∞K«∞O_≥#∞. P ã¨=∞Ü«∞=Ú# "åx ã¨OǨ~°=Ú#ÔH· Éèí∂q∞

[Å=∞Ü«∞ =∞Ü≥∞º#∞. Jã¨∞~°∞_»∞ H˘O`«¿ãѨ٠QÍeÖ’ uiy, XHõ
Ѩ~°fi`« tY~°=ÚÃÑ· q„âßOu Q˘#∞K«∞O_≥#∞. [Å=Ú tY~°=Ú#∞
‰õÄ_» KÕ~°∞K«∞O_»QÆ ~åHõ∆ã¨∞_»∞ =∞~°Å PHõã¨=Ú# ÔHyi Éèí∂„Ѩ^Õâ◊=Ú
H˘~°ÔH· "≥^Œ‰õΩK«∞O_≥#∞. â◊s~°^è•i Hõ#∞Hõ ZO`À¿ãѨ٠PHõã¨=Ú#
#∞O_»∞@‰õΩ gÅ∞Ѩ_»ÖË^Œ∞. Éèí∂q∞ÃÑ· kQÆ∞@‰õΩ Éèí∂q∞ Ü«∞O`«Ü«Ú
[Å=∞Ü«∞"≥∞ÿ Ü«ÚO_≥#∞. Jã¨∞~°∞_»∞ cèu`À Éèí∂q∞ K«∞@∞ì#∞
"ÕQÆ=ÚQÆ u~°∞QÆ∞K«∞O_≥#∞. J`«xH˜ XHõKÀ@ |šѨ~°∞ѨÙQÍ H˘O`«
„Ѩ^Õâ◊=Ú [Å=∞Ü«∞=Ú HÍHõ QÀK«iOz#k. '„|`«∞‰õΩ r=Ù_®—
J#∞H˘x, P |šѨ~°∞Ѩ٠„Ѩ^Õâ◊=Ú#‰õΩ ky q„âßOu Q˘<≥#∞.
"≥O@<Õ P „Ѩ^Õâ◊=Ú [Å=ÚÖ’xH˜ ǨÏ~îå`«∞ÎQÆ =ÚxÔQ#∞. Jã¨∞~°∞_»∞
=∞~°}˜OK≥#∞. P |šѨ~°∞Ѩ٠„Ѩ^Õâ◊=Ú XHõ =∞ǨÏ`«Î~°"≥∞ÿ# `åÉËÅ∞
gѨÙ. `åÉËÅ∞ ~°∂Ѩ=Ú# q+¨µ‚"Õ =∞$`«∞º=Ù# ‰õΩáêÜ«∞=Ú K«∂ÃÑ#∞.
Kå=Ù#∞ `«Ñ≤ÊOK«∞H˘x u~°∞QÆ∞"å Ô~=~°∞#∞ ÖË~°∞.
Ç≤Ï~°}ºHõtѨÙ_»∞ „|Ǩχ#∞ `≥eqQÍ =~°=Ú HÀÔ~#∞. ~å„u
HÍx, ѨQÆÅ∞HÍx, WO\˜ ֒ѨÅQÍx, "≥Å∞ѨÅQÍx, #~°∞xKÕ QÍx,
[O`«∞=ÙKÕ QÍx, ^Õ=`«ÅKÕ QÍx, Jã¨∞~°∞ÅKÕ QÍx, Z\˜ì
â◊¢™êÎG=ÚÅKÕ QÍx `å#∞ =∞~°}˜OK«‰õÄ_»^Œx „|Ǩχ#∞ HÀÔ~#∞.
„|Ǩχ J>Ë¡ J<≥#∞. "åxx ã¨OǨÏiOK«∞@‰õΩ N =∞Ǩq+¨µ‚=Ù
#~°∞_»∞, [O`«∞=Ù HÍx, =∞i ÜÕ∞ ã¨∞„Ѩã≤^Œú r=~°∂Ѩ=¸ HÍx
#~°ã≤OǨï_»∞QÍ J=`«iOK≥#∞. ѨQÆÅ∞, ~å„u HÍx ã¨O^蕺
=$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú 41

ã¨=∞Ü«∞=Ú#, WO\˜ ֒ѨŠ|Ü«∞@ HÍx WO\˜ QÆ_»Ñ¨ÃÑ·, â◊G=Ú,

JG=Ú HÍx `«# KÕu QÀà◊§`À Ç≤Ï~°}ºHõtѨÙx peÛ K«OÃÑ#∞.
=∞$`«∞º=Ù#‰õΩ ^≥=· q∞@∞¡ ã¨ÇϨ HõiOz, ^è~Œ ‡° =Ú#∞ x~°fiiOÎ K«∞K«∞O_»∞#∞.
t= ^Œ~°≈# ã¨=∞Ü«∞=Ú# ~å=}∞x =∞#ã¨∞û#‰õΩ
=∂Ü«∞„QÆq∞‡, =∞~°}=Ú#∞ kèH¯õ iOK«∞ =~°=Ú#∞ HÀ~°∞@Ö’ #~°∞Å#∞,
"å#~°∞Å#∞ ÖˇH¯õ ÃÑ@ìÖ^Ë ∞Œ . "å~°∞ HÍ~°}=ÚQÆ<Õ ~å=}∞_»∞ =∞~°}O˜ K«∞@
[iy#k Hõ^•! (J>Ë¡ Éèí™ê‡ã¨∞~° ã¨OǨ~°=Ú, cè+¨‡, „^À}, Hõ~°‚,
^Œ∞~Àº^èŒ<å^Œ∞Å ã¨OǨ~°=Ú ‰õÄ_» LáêÜ«∞=ÚKÕ x~°fiiÎOѨ|_ç#k.)
x`«º=Ú „â◊^•úɉíè Ωõ ÅÎ `À P~ÀQƺ ã¨∂„`«=ÚÅ#∞ PK«iOK«∞K«∞,
~ÀQÆ=Ú#‰õΩ J=HÍâ◊ q∞=fix"å~°∞ ‰õÄ_» U^À XHõ HÍ~°}=ÚQÆ
=∞~°}˜OK«∞@ [~°∞QÆ∞K«∞O_»∞#∞. (XHõ ѨÙ~°∞+¨µ#‰õΩ W\©=e HÍÅ=Ú#
=∞~°}"≥∞O`« <å@H©Ü«∞=ÚQÆ [iy#^À q#∞_»∞. J`«_»∞ ã¨∂¯@~°∞ÃÑ·
XHõ Ti#∞O_ç =∞iÜ≥ÚHõ T~°∞ „Ѩܫ∂}"≥∞ÿ áÈ=ÙK«∞<åfl_»∞.
^•iÖ’ Ô~·Å∞ Hõ@ì=^ŒÌ J`« _®QÆ=Åã≤ =K≥Û#∞. J^Õ ã¨=∞Ü«∞=Ú#
XHõ „QÆ^ŒÌ XHõ „`åK«∞áê=Ú#∞ Ѩ\ ˜ì PHõã¨=Ú# ZQÆ∞~°"Õã¨∞H˘x
áÈ=ÙK«∞O_»QÍ áê=Ú `«Ñ≤ÊOK«∞H˘x, P ѨÙ~°∞+¨µxÃÑ· Ѩ_≥#∞. J`«xx
HÍ@∞ "ÕÃã#∞. `«Ñ≤ÊOK«∞H˘#fl áê=Ú#∞ =∞~°Å Hõ∆} HÍÅ=Ú# „QÆ^ŒÌ
Ѩ\ ì˜ Z`«∞HÎ ˘x áÈÜ≥∞#∞. áê=Ú HÍ@∞‰õΩ P ѨÙ~°∞+¨µ_»∞ =∞~°}O˜ K≥#∞.
XHõ „Ѩ}ÏoHõ „ѨHÍ~°=Ú =∞$`«∞º=Ù ã¨=∞ã¨Î=Ú#∞ J`«ºO`«
<å@H©Ü«∞=ÚQÆ x~°fiiÎOK«∞#∞. WO`«Hõ#fl Uq∞ K≥ѨÊQÆÅ=Ú?)
 42 =$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú

JOy~°ã¨ =∞Ǩ=Úx =∞iÜ«Ú x@∞¡ K≥Ñʨ ™êÔQ#∞. z„`«Hˆ `«∞=Ù

Ñ≤Å"¡ åxH˜ =∞$`«∞º=Ù „"åÜ«∞|_ç#k. JkÜ«Ú#∞ q+¨=ÚKÕ [~°∞QÆ∞#x
‰õÄ_» x~°~‚ ÚOK«|_ç#k. JO^Œ∞=Å# =∞Ǩ~å}˜ ZO`« J„Ѩ=∞`«`Î `« À
#∞#fl#∞, P ã¨=∞Ü«∞=Ú#‰õΩ `«Ñ¨ÊHõ U=∞~°∞áê@∞ Hõey#k.
=∞$`«∞º=Ù =ÚY=Ú# „"åÜ«∞|_ç Ü«Ú#flѨÙ_»∞ JxflÜ«Ú J@∞¡
ã¨=∞‰õÄ~°∞K«∞O_»∞#∞. JHÍ~°}=ÚQÆ U ã¨OѶ¨∞@#Ü«Ú#∞ [~°∞QÆ^Œ∞.
ѨÓ~°fi[#‡=ÚÖ’ =∞# "≥∞=i HõѨHÍ~° "≥Ú#~°∞Î"≥∂ D [#‡=Ú#
"å~°∞ =∞#‰õΩ „Ѩ`«∞ºÑ¨HÍ~° "≥Ú#~°∞Î~°∞. ѨÓ~°fi[#‡=Ú# D
Ñ≤Å"¡ å_»∞ D ~å}∞ÅO^Œih K«OÑ≤<å_»∞. JO^Œ∞=Å# D ~å}∞ÅO^Œi
=Å# W`«xH˜ =∞~°}=Ú ã¨OÉèíqOz#k. JO`« z„`«ˆH`«∞ =∞Ǩ~åA
J^≥@∞¡ [iy#^À q=iOѨÙ_»x HÀÔ~#∞. JOy~°ã¨∞_»∞ Ñ≤Å¡"åx
ѨÓ~°fi[#‡ =$`åÎO`«=Ú x@∞¡ K≥ѨʙêÔQ#∞.
~å}∞ŠѨÓ~°fi[#‡ =$`åÎO`«=Ú :
''=∞Ǩ~å*Ï! D ¢ã‘Î ÅO^Œ~°∞#∞ ѨÓ~°fi [#‡=Ú# p=∞Å∞QÆ
XHõ ѨÙ@ìÖ’ =ã≤OK«∞K«∞O_çi. D ‰õΩ=∂~°∞_»∞#∞ ѨÓ~°fi [#‡=Ú#
~å[‰õΩ=∂~°∞_Õ. ~å[ „áê™ê^Œ=Ú# [iy# <˘Hõ ^≥·=HÍ~°º=Ú#‰õΩ
ã¨=∞iÊOѨ|_ç# <≥·"Õ^Œº=Ú #O^Œe XHõ fÑ≤ =O@Hõ=Ú#∞ D
p=∞Å∞ ÖËâ◊=∂„`«=Ú Q˘x `«=∞ ѨÙ@ìÖ’xH˜ áÈ~Ú#q. Jk
K«∂z# ~å[‰õΩ=∂~°∞_»∞ „Ѩ™ê^Œ=Ú JѨq„`«"≥∞ÿ#^Œx HÀÑ≤Oz
ã¨Åã¨ÅHÍQÆ∞ "Õ_ç h\˜x p=∞ÅѨÙ@ìÖ’ áÈÃã#∞. Jq =∞~°}˜Oz#q.
=$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú 43

ÉèQí =Æ „`«Ê™ê^Œ ã‘fiHõ~}

° HÍ~°}=ÚQÆ P p=∞ÖË ~å}∞Å∞QÆ [x‡Oz#q.
D ‰õΩ=∂~°∞_»∞ X#iOz# áêѨ HÍ~°º=Ú#‰õΩ „ѨfHÍ~°=ÚQÆ D
[#‡=Ú# q+¨q∞zÛi. D ~å‰õΩ=∂~°∞_»∞ ã¨Ç¨Ï[=ÚQÆ *Ï˝x. HÍx
`å#∞ KÕã#≤ áêѨHÍ~°ºÑ¨Ù ã¨O™ê¯~°=Ú Ç¨Ï$^ŒÜ∞« =Ú# q∞yeáÈ~Ú#k.
^•x ##∞ÉèíqOK«∞@‰õΩ =∞~°Å ѨÙ@ì=Åã≤ =K≥Û#∞. JHÍÅ =∞$`«∞º=Ù
^•fi~å ã¨O㨯iOѨ|_ç, *Ï˝x Ü«∞QÆ∞@KÕ =ÚH˜Îx á⁄O^≥#∞.
'' ~å*Ï! W^Õ q^èŒ=ÚQÆ HÍ~°º=Ú ÅxflÜ«Ú#∞ U^À XHõ
HÍ~°}=ÚKÕ [~°∞QÆ∞K«∞O_»∞#∞. r=ÙÅO^Œ~∞° #∞ „áê~°|=ú ÚKÕ =jÉè∂í `«∞Öˇ·
HÍ~°º=ÚÅ <˘#~°∞ÛK«∞O^Œ∞~°∞. HÍÅ=Ú Jxfl\ ˜x [`«‰õÄ~°∞Û@
xâ◊ÛÜ«∞=Ú. HÍ=Ù# ã¨OѶ¨∞@#Å#∞ HÍOz, qKåiOѨ=Åã≤#
ѨxÖË^Œ∞. q㨇ܫ∞=Ú K≥O^Œ=Åã≤# ѨxÜ«Ú#∞ ÖË^Œ∞. [~°∞QÆ∞#
^ŒO`«Ü«Ú ã¨iQÍ<Õ [~°∞QÆ∞#∞.——
=∞O„`«nHõ∆ :
z„`«Hˆ `«∞ =∞Ǩ~åA â’Hõ "≥∂ǨÏ=ÚÅ#∞ g_ç# "å_»Ü∞≥ º#∞.
=∞$`«ÑÙ¨ „`«∞#‰õΩ ã¨O™ê¯~°=Ú ÖÁ#Ô~Û#∞. J`«_∞» ~å[º=Ú#∞ ã¨=∞~°∞#÷
H˘ã¨y ~å[º=Ú#∞ g_çáÈÜ≥∞#∞. =Ú#∞ =ÚO^Œ∞QÍ ã¨~°fi áê`«Hõ
<åtxÜ«∞QÆ∞ Ü«∞=Ú#Ö’ ™êfl#=∂_ç, =∞ø#=Ú =Ç≤ÏOz, JOy~°ã¨,
<å~°^Œ =∞ǨÏ~°∞¬Å‰õΩ #=∞㨯iOK≥#∞. ~åA#‰õΩ =∞O„`«nHõ∆
<˘ã¨QÆ=Åã≤#kQÆ JOy~°ã¨∞_»∞ <å~°^Œ∞#‰õΩ `≥eÃÑ#∞. JѨÙÊ_»∞
<å~°^Œ∞_»∞ JëêìHõ∆s =∞O„`«=Ú#∞ QÆ∂_è»q^ŒºQÆ #∞Ѩ^ÕtOK≥#∞. ~åA
 44 =$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú

=∞O„`«nHõ#∆ ∞ á⁄Ok, QÆ∞~°∞=ÙʼnõΩ #=∞㨯iOz =∞O„`å#∞ëêª#=Ú#‰õΩ

LѨ„Hõq∞OK≥#∞. UHÍ„QÆz`«∞Î_≥· `«`«Ê~°`«`À J#∞ëêª#=Ú HÍqOK≥#∞.
„â’„uÜ«∞ „|Ǩχx+¨µ_ª Q» ∞Æ ã≤^QúŒ ∞Æ ~°∞"˘ã¨Oy# q^Œº Z#fl\ H˜ x˜
=º~°÷=Ú HÍ^Œ∞. J`«_»∞ K≥Ñ≤Ê# „ѨHÍ~°=Ú ™ê=^è•#=ÚQÆ KÕã≤#
J#∞ëêª#=Ú ã¨Ñ¶¨Å"≥∞ÿ f~°∞#∞. D ã¨O™ê~°=Ú#∞ ^•\˜OѨQÆÅ
ã¨=∞~°∞÷_»∞ QÆ∞~°∞"Õ. QÆ∞~°∞=#∞„QÆǨÏ=Ú á⁄Ok#"åiH˜ =∂~°æ=Ú
ã¨∞QÆ=∞=Ú. W`«~°∞ʼnõΩ ^Œ∞~°æ=∞=Ú.
q^•º^èŒ~åkèѨ`«º=Ú :
z„`«ˆH`«∞=Ù â◊√zÜ≥ÿ∞, q~åyÜ≥ÿ∞ `«Ñ¨"≥Ú#Ô~Û#∞. „Hõ=∞=ÚQÆ
„â◊^Œú, ÉèíH˜Î, J#∞~°H˜Î ÃÑ~°∞QÆ∞K«∞O_»QÆ `«Ñ¨=Ú f„==∞Ü≥∞º#∞. `«áÈ
f„=`«Ö’ J`«_»∞ x„^•Ç¨~°=ÚÅ∞ =∞~°K«∞K«∞O_≥#∞. `«Ñ¨ã¨∞û
JǨϟ~å„`«=ÚÅ∞ J#∞ã¨∂º`«=ÚQÆ n~°…HÍÅ=Ú ™êÔQ#∞. XHÍ<˘Hõ
ã¨=∞Ü«∞=Ú# z„`«ˆH`«∞=Ù U_»∞ k#=ÚÅ =~°‰õΩ u##∂ ÖË^Œ∞,
x„kOK«#∂ ÖË^Œ∞. ˆH=Å=Ú HÍoOn x~°‡Å [Å=ÚÅ#∞ =∂„`«=Ú
„`åq, U_»Ç¨ÏŸ~å„`«=ÚÅ∞ =∞O„`«=Ú#∞ qkèq^è•#=ÚQÆ [Ñ≤OK≥#∞.
U_»∞ k#=ÚÖˇ·# `«~°∞"å`« XHõ qz„`«=Ú [iÔQ#∞. J`«_»∞
=∞~°}O˜ K«Hõ k=ºâ◊s~°∞ _»Ü∞≥ º#∞. Jk HÍ~°}=ÚQÆ ^Õ=`« Ü«∞Ü≥∞º#∞.
^Õ=`«ÅÖ’ q^•º^èŒ~°∞Å#∞ XHõ LѨ*Ïu HõÅ^Œ∞. q^•º^èŒ~°∞Å∞
q∞H˜¯e ~°∂Ѩ=O`«∞Å∞, PHÍâ◊Kå~°∞Å∞, ã¨fiK«ÛùO^Œ qǨ~°∞Å∞, k"åºG
Éèí∂+¨} ^è•~°∞Å∞. <å~°^Œ=∞ǨÏi¬ LѨ^Õâ◊=Ú HÍ~°}=ÚQÆ z„`«ˆH`«∞=Ù
=$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú 45

ˆH=Å=Ú q^•º^èŒ~°∞ _»QÆ∞@ÜÕ∞HÍHõ, q^•º^èŒ~åkèѨu Ü«∞Ü≥∞º#∞.

<å~°^Œ∞x LѨ^Õâ◊=Ú J"≥∂Ѷ¨∞=Ú. „^èŒ∞=, „ѨǨ¡^•k Éèí‰õΩÎÅ#∞ QÆ∂_»
J`«ºO`« „âı+¨ª Ѩ^ŒqH˜ =∂~°æ=Ú K«∂Ñ≤# =∞ǨÏi¬. ã¨=∞ã¨Î
Ö’Hõ=ÚʼnõΩ#∞ "≥Å∞QÆ∞. J`«x J#∞„QÆǨÏ=ÚKÕ q^•º^èŒ~åkèѨu
JÜ«Úº#∞, z„`«Hˆ `«∞=Ù JëêìHs∆õ =∞O„`«=Ú#∞ J#∞ëêª#=Ú KÕÜÚ« K«∞<Õ
Ü«ÚO_≥#∞. Jk HÍ~°}=ÚQÆ ã¨OHõ~¬° }∞_»Q∞Æ Pkâı+µ¨ x K«~} ° Ï~°qO^Œ
ã¨g∞Ѩ=Ú#‰õΩ KÕ~°∞H˘<≥#∞. J`«xH˜ „Ѩ`«ºHõ∆=ÚQÆ P ^èŒ~°}©^èŒ~°∞x
^Œ~°≈#=∞Ü≥∞º#∞.
 46 =$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú

..........................................................................................

k=º ^Œ~°≈#=Ú
P ã¨Ç¨Ï„㨠Ѷ¨} =∞O_ç`«∞x XHõ¯ Ѷ¨}=Ú g∞^Œ
P=yO[=Öˇ D Ѩ$käq Ü«ÚO_≥#∞. J`«xH˜ #Å∞"≥·Ñ¨ÙÅ#∞
ã≤^Õúâ◊fi~°∞Å∞ JO[Å∞Å#∞ Ѷ¨∞\˜OK«∞K«∞ xÅ|_ç Ü«ÚO_çi. J`«x
"Õ~Ú Ñ¨_»QÆÅ∞ â’ÉèÏÜ«∞=∂#=ÚÖˇ· "Õ~Ú ã¨∂~°∞ºÅ HÍOu
XHõ¯™êiQÆ "≥^Œ[Å∞¡ K«∞#fl@∞¡O_≥#∞. J#O`«∞x â◊s~°=Ú hÅ"≥∞ÿ,
K«O^Œ#Ѩ٠ѨÓ`«`À, `å~°HõÖË =∞}˜Ç¨~°=ÚÅ∞QÆ `Õ*’=∞Ü«∞=ÚQÆ
#∞O_≥#∞. J`«ºO`« =∞<ÀǨÏ~°=ÚQÆ#∞, J`«ºO`« PHõ~°¬Hõ=ÚQÆ#∞
J`«x PHÍ~°=Ú QÀK«iOK≥#∞. =ÚY=Ú =∞O^ŒÇ¨ã¨=Ú`À #∞O_≥#∞.
J`«x Hõ#∞flÅ∞ Ѩ^Œ‡=ÚÅ=Öˇ JO^Œ=ÚQÆ#∞, H˘OK≥=Ú Z„~°QÆ#∞
#∞O_≥#∞.
z„`«Hˆ `«∞=Ù P#O^ŒÉiíè `« ǨÏ$^ŒÜ∞« =Ú`À `«# W+¨ì ^≥=· =Ú#∞
^Œi≈OK≥#∞. ^Œ~°≈# =∂„`«=Ú<Õ J`«x áêѨ ã¨O`åѨ=Ú ÅxflÜ«Ú#∞
#tOK≥#∞. JO`«óHõ~°}=Ú# q∞ye# ÖËâ◊=∂„`«Ñ¨Ù =∞e#=Ú ‰õÄ_»
`«Hõ∆}"Õ∞ #tOK≥#∞. nxKÕ JO`«óHõ~°}=Ú â◊√^Œú=Ú#∞, x~°‡Å=Ú#∞
JÜ≥∞º#∞. ÉèíQÆ"å#∞x k=ºK«~°}=ÚÅÃÑ· Ѩ_ç ™êëêìOQÆ „Ѩ}Ï=∞
=$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú 47

=∂K«iOK≥#∞. P#O^•„â◊√=ÙÅ`À J#O`«∞x áê^Œ=ÚÅ #aè¿+H˜Oz,

ã¨∞ÎuOѨɒ~Ú KåÅ¿ãѨ٠ã¨∞ÎuOѨÖËHõ Ü«ÚO_≥#∞. (J#O`«∞x
^Œ~°≈#=Ú# `å ##O`«∞xÖ’ ÉèÏQÆ"≥∞ÿ xÅK«∞@KÕ `«# =ºH˜Î`«fi=Ú
J#QÍ „Ѩ`ºÕ Hõ`« HÀÖ’ÊÜ≥∞#x ÉèÏ==Ú. `«# =∞#ã¨∞û, WO„kÜ«∞=ÚÅ∞,
â◊s~°=Ú, „Ѩ[˝ J#O`«∞x Jnè#=Ú# #∞O_»∞@KÕ ã¨∞ÎuOѨÖËHõ
ˆH=Å=ÚO_»∞@ [iy#k.) J#O`«∞x J#∞=∞u`À<Õ, J#QÍ
J#∞„QÆǨÏ=Ú`À<Õ, =∞#ã¨∞û, WO„kÜ«∞=ÚÅ∞, "å‰õΩ¯#∞ „Ѩ[˝`À
ã¨=∞‰õÄ~°∞ÛH˘x z„`«ˆH`«∞=Ù J#O`«∞x ã¨∞ÎuOѨ "≥Ú^Œe_≥#∞.
J#O`«∞x ã¨∞Îu :
q^•º^èŒ~åkèѨu J~Ú# z„`«ˆH`«∞=Ù J#O`«∞x ^Œi≈Oz
D q^èŒ=ÚQÆ ã¨∞ÎuOK≥#∞. ''h "≥=fii KÕ`«#∞ [~ÚOѨ|_»x "å_»=Ù.
ã¨=∞ã¨Î=Ú#∞ [~ÚOK«∞"å_»=Ù. h J#∞„QÆǨÏ=ÚKÕ`« h Éèí‰õΩÎÅ∞
‰õÄ_» ã¨=∞ã¨Î=Ú#∞ [~ÚOK«∞^Œ∞~°∞. Éèí‰õΩÎʼnõΩ [Ü«∞=Ú ‰õÄ~°∞Û@
h‰õΩ "Õ_»∞Hõ. "åiH˜ â◊√Éèí Ѩ~°OѨ~°Å#∞ J#∞„QÆÇ≤ÏOK«∞K«∂ P#O^Œ
Ѩ_»∞K«∞O^Œ∞=Ù. "åiKÕ [~ÚOѨ |_»∞@‰õΩ ‰õÄ_» h =OwHõiO`«∞=Ù.
Jáê~°"≥∞ÿ# „¿Ñ=∞, "å`«ûź=Ú h‰õΩ Éèí‰õΩÎÅÜ«∞O^Œ∞ =ÙO_»∞@KÕ "åi
##∞„QÆÇ≤ÏOK«∞@, "åiH˜ ¿ã=Å∞ KÕÜ«Ú@, "åi HÀiHõÅ∞ f~°∞Û@
KÕÜ«ÚK«∞O^Œ∞=Ù. h ™êxfl^茺=Ú# ã¨=∞ã¨Î HÍ=∞=ÚÅ∞#∞ fi Éèí‰õΩÎÅ∞
ѨÓ~°‚HÍ=Ú ÅQÆ∞^Œ∞~°∞.——
''Ö’Hõ=Ú ÅxflÜÚ« L^Œƒqù OK«∞@, „ѨHÍtOK«∞@, b#=∞QÆ∞@
h "≥·Éèí==ÚÖË. h=Ù =ºHõÎ"≥∞ÿ#ѨÙÊ_»∞ Ö’Hõ=Ú ÅQÆ∞Ñ≤OK«∞#∞. h=Ù
 48 =$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú

J=º‰õΩ_Î "» ·≥ =Ù#flÑÙ¨ Ê_»∞ ã¨=∞ã¨Î Ö’Hõ=ÚÅ∞, Ö’Hõ r=ÙÅ∞ hÜ«∞Okq∞_ç

Ü«ÚO^Œ∞~°∞. ã¨=∞ã¨Î=Ú hÜ«∞O^Õ L^ŒƒùqOz =$kúK≥Ok ÅÜ«∞
=∞QÆ∞K«∞O_»QÆ r=ÙÅ∞ `å=Ú<åfl=∞x, ÖË=∞x, ÃÑiy<å=∞x,
`«iy<å=∞x ÉèÏ=# K≥O^Œ∞K«∞O^Œ∞~°∞. x[=Ú#‰õΩ h=Ù ÉèÏqOK«∞@ÜÕ∞
"å~°∞O_»∞@. Ö’Hõ=ÚÅ#∞ ã¨$+≤ìOK«∞ „|Ǩχ, „Ѩ*ÏѨ`«∞Å∞ ‰õÄ_»
h#∞O_ç ѨÙ\˜ì#"åˆ~ Hõ^•! ã¨$+≤ì ã¨=∞ã¨Î=Ú#‰õΩ h"Õ Dâ◊fi~°∞_»=Ù.
''J}∞=ÙÖ’x Ѩ~°=∂}∞=Ù "≥Ú^ŒÅ∞H˘x „|Ǩ‡O_»=Ú
=é‰õΩ D ã¨$+≤ì JO_»=ÚÖ’ U~°Ê_»∞ „Ѩu =ã¨∞Î=Ù #O^Œ∞#∞ h"Õ
xO_çÜ«Ú<åfl=Ù. Hõ#∞Hõ JxflÜ«Ú#∞ hˆH K≥OkÜ«Ú#flq. x#∞fl
H©iÎOK«∞"å~°∞, H©~°Î#=Ú ‰õÄ_» h"Õ. <Õ#∞O_»∞@ ‰õÄ_» h
=ÙO_»∞@ÜÕ∞. h=Ù „`«~¸q^Œ∞_»=Ù. „uQÆ∞}Ï`«‡Hõ"≥∞ÿ# ã¨$+≤ì hÜ«∞O
^Õ~°Ê_»∞K«∞#flk. ^•xH˜ Pk, JO`«=Ú HõÅ^Œ∞. h=Ù "≥∞ʼnõΩ=,
x^Œ∞~°, HõÅ ‰õÄ_» `≥eã≤# "å_»=Ù. r=ÙÅ∞ XHõ J=ã¨÷
Ü«∞O^Œ∞#flѨÙÊ_»∞ Jk ã¨`«º=ÚQÆ#∞, W`«~° J=ã¨÷Å∞ Jã¨`«º=ÚÅ∞QÆ#∞
„QÆÇ≤ÏOK«∞K«∞O^Œ∞~°∞. x^Œ∞~°Ü«∞O^Œ∞ "åiH˜ "≥∞ʼnõΩ=, HõÅ, ã≤÷`«∞Å∞
Jã¨`«º=ÚÅ∞. J@∞Å<Õ "Õ∞ÖϯOz#ѨÙ_»∞ x^Œ∞~°, HõÅ Jã¨`«º=ÚÅ∞.
HõÅÖ’ x^Œ∞~°, "≥∞ʼnõΩ= Jã¨`«º=ÚÅ∞. D =¸_çO\˜ Ü«∞O^Œ∞
U^À XHõ ã≤÷u r=Ù _»#∞ÉèíqOK«∞#∞. HÍx D =¸_çO\˜H˜
Jf`«=ÚQÆ `å#∞<åfl_»x r=ÙʼnõΩ QÀK«iOѨ^Œ∞. D =¸_»∞
ã≤÷`«∞Å∞#∞ h=Ù XˆH ã¨=∞Ü«∞=Ú# `≥eã≤Ü«Ú#fl"å_»=Ù HÍ=Ù# x#∞fl
„`«~¸q^Œ∞_»x `≥eã≤#"å~°∞ H˘xÜ«∂_»∞^Œ∞~°∞.——
=$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú 49

''hÜ«∞O^Œ∞ ã¨Ñ¨ÎÖ’Hõ=Ú Å∞^ŒƒùqOK«∞K«∞#flq. XH˘¯Hõ¯

ã¨Ñ¨ÎÖ’Hõ=ÚÅ ‰õÄ~°∞Ê XH˘¯Hõ¯ ÉÁ_»∞¤QÆ U~°Ê_ç U_»∞ HÀâ◊=ÚÅ "≥ÚQÆæQÆ
qHõã≤OK«∞K«∞O_»∞#∞. J\˜ì JO_»=ÚÅ∞, HÀâ◊=ÚÅ∞ HÀ\Ï#∞HÀ@∞¡QÆ
Ü«Ú#flq. =∂#= â◊s~°=Ú# Zxfl Ô~@¡ Hõ}=ÚÅ∞ Ü«Ú#fl"À,
hÜ«∞O^Œ∞ Jxfl ã¨$+≤ì JO_»HÀâ◊=Ú Å∞#flq ! h J#O`«"≥∞ÿ#
~°∂Ѩ=Ú#O^Œ∞ Éèí∂„QÆǨÏ"Õ∞ P=yO[O`« =ÙO_»QÆ, JO^Œe r=ÙÅ∞
ZO`«\ ˜"å~°∞. ã¨=∞ã¨Î=Ú#‰õΩ Dâ◊fi~°∞_≥·# x#∞fl P„â◊~ÚOK«∞@ÜÕ∞
Sâ◊fi~°º=Ú HÍx W`«~° HÀiHõÅÖ’ Ѩ_ç H˘@∞ìH˘#∞K«∞O_»∞@
^Œ∞~°^Œ$+¨ì=Ú.
ã¨=∞ã¨Î ^Õ=`«Å∞ hÜ«∞O^Œ∞ L^ŒƒùqOz #iÎOz b#=∞QÆ∞
K«∞O_»QÆ x#∞fl =∞~°z ^Õ=`«Å <å~åkèOK«∞"å~°∞ =¸~°∞öÅ∞. D
^Õ=`« eK«∞Û ã¨OѨ^ŒÅ∞ „ѨÉèí∞`«fi=Ú eK«∞Û ã¨<å‡#=ÚÅ =O\˜q.
U „ѨÉèí∞=Ù KÕã≤# ã¨<å‡#=Ú P „ѨÉèí∞=Ù`À<Õ #tOK«∞#∞. J>Ë¡
^Õ=`« eK«∞Û ã¨OѨ^ŒÅ∞‰õÄ_» ! Láêã≤OK«∞"åi =∞#ã¨∞ûÅÖ’ ѨÙ@∞ì
^Õ=`«Å |Å=Ú "åi P~å^èŒ<å |Å=ÚÃÑ· P^è•~°Ñ¨_ç Ü«Ú#flk.
Láêã¨# [~°∞QÆx ~ÀA "åi =∞#ã¨∞ûÖ’ P ^Õ=`« ‰õÄ_»
J^Œ$â◊º=∞QÆ∞#∞. =∞#ã¨∞û U~°Ê~°K«∞H˘#∞ ^Õ=`«Å∞ =∞#ã¨∞û`À áê@∞
JO`«iO`«∞~°∞. J#QÍ Láê㨉õΩ_»∞, Láê㨺^Õ=`« ‰õÄ_» ÖËHõáÈ~Ú
JO`«~åºq∞Ü≥ÿ∞# h=Ù q∞QÆ∞Å∞^Œ=Ù.——
''x<åfl„â◊~ÚOz# "å~°∞ h=Öˇ<Õ, h J#∞„QÆǨÏ=Ú =Å#
âßâ◊fi`«∞ ÅQÆ∞^Œ∞~°∞. "å~°∞ ^ÕǨÏ=ÚÅ Ü«∞O^Œ∞ „Ѩ"ÕtOK«∞@,
 50 =$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú

x~°qæ ∞OK«∞@ [QÆ`¯« àϺ}=Ú H˘éÔH· KÕÜÚ« K«∞O^Œ∞~°∞. W`«~° r=ÙÅ=Öˇ

ѨÙ@∞ì@, K«K«∞Û@ J#∞ „Éèí=∞#∞ á⁄O^Œ~°∞. h J#∞„QÆǨÏ=Ú =Å#
"åiH˜ q‰õΩO~î°`«fi=Ú ÖË^Œ∞. HÍ=Ù# "≥·‰õΩO~î°=Ú#O^Œ∞ =ÙO^Œ∞~°∞.——
J#O`«∞x ã¨∞Îu z„`«ˆH`«∞=Ù =∞iÜ«Ú W@∞¡ ™êyOK≥#∞.
''hÜ«∞O^Œ∞ QÆ∞}=Ú Å∞O_»∞#∞ HÍx h‰õΩ QÆ∞}=Ú
Å∞O_»=Ù. QÆ∞}Ïf`«∞_»∞QÆ h=Ù *Ï˝# ã¨fi~°∂ѨÙ_»=Ù. QÆ∞}=O`«∞_»∞QÍ
h=Ù q*Ï˝# ã¨fi~°∂ѨÙ_»=Ù. h k=º QÆ∞}=ÚÅ#∞ ^蕺xOK«∞@Ö’
Jã¨`«º=Ú ÖË^Œ∞. h QÆ∞}=ÚÅ#∞ H©iÎOK«∞@ ^•fi~å hÜ«∞O^Œ∞
ã≤÷~°Ñ¨_»∞@‰õΩ gÅQÆ∞#∞. x#∞fl QÆ∞}=O`«∞xQÆ#∞, QÆ∞}Ïf`«∞xQÆ#∞
Z>ˇÿ¡##∞ P~åkèOK« =K«∞Û#∞. U ~°∂Ѩ=Ú#, U <å=∞=Ú#
^蕺xOz##∞ h =O`«~åºq∞=x, ã¨^Œ∞áêÜ«∞=Ú H˘éÔH· <å=∞
~°∂Ѩ=ÚÅ ^蕺xOѨ|_»∞ K«∞<åfl=x „QÆÇ≤ÏOz ^蕺xOz#KÀ
"≥∂Hõ∆=Ú HõÅ∞QÆ∞#∞. x<˘flHõ <å=∞=Ú#‰õΩ, ~°∂Ѩ=Ú#‰õΩ =∂„`«"Õ∞
Ѩiq∞u KÕÜ«Ú"å~°∞ "≥é˜]Éèí‰õΩÎÅ∞.
JO`«~åºq∞Ü«∞O^Õ `å=Ú<åfl=∞x ^蕺xOK«∞K«∂ rqOK«∞@
ÉèÏQÆ=`« ^èŒ~°‡=Ú. WK«Û@ ã¨=∞ã¨Î=Ú#∞ JO`«~åºq∞QÆ#∞, `å#∞
^蕺xOK«∞ "å_»∞QÆ#∞, `«#Ü«∞O^Œ∞ ‰õÄ_» JO`«~åºq∞ `«#=Öˇ
=Ù<åfl_»x `≥eã≤Ü«ÚO_»∞@ âı+¨ âı+≤`«fi ã¨O|O^èŒ=∞QÆ∞#∞. ã¨=∞ã¨Î=Ú
ÅÜ«∞ =∞QÆ∞#ѨÙ_»∞ ‰õÄ_» `å#∞ q∞ye Ü«ÚO_»∞#∞, HÍ=Ù# h=Ù
âı+¨µ_»=Ù. h=Ù ã¨~°fi âı+≤q. h #∞O_çÜÕ∞ ã¨=∞ã¨Î r=~åã¨∞Å∞
=$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú 51

ky=K«∞ÛK«∞#flq, hÖ’xˆH ã¨=∞ã¨Î r=~åã¨∞Å∞ ÅÜ«∞ =∞QÆ∞K«∞#flq.

r=Ù ÅO^ŒiÜ«∞O^Œ∞ h"Õ JO`«~åºq∞QÍ =iÎOK«∞K«∞<åfl=Ù. JO^Œ∞KÕ
r=ÙÅ#∞ K«∂_»Hõ x#∞fl K«∂K«∞@ ÉèÏQÆ=`« =∂~°æ=Ú. r=ÙÅ#∞
K«∂z#KÀ "≥∂ǨÏ=Ú# Ѩ_»∞^Œ∞~°∞. x#∞fl K«∂z#KÀ "≥∂Hõ∆=Ú#
#∞O^Œ∞~°∞. Ѩ~°=∞ ÉèÏQÆ=`«∞ ÅO^Œ~°∞#∞ `«=∞ k#K«~°º ã¨=∞ã¨Î=Ú#∞
x#∞fl ^Œi≈OK«∞K«∞, x~°fiiÎO`«∞~°∞ Hõ#∞Hõ hÜ«∞O^Œ∞ Ü≥∂QÆ=Ú
K≥Ok#"åÔ~· Ü«Ú<åfl~∞° . ã¨#`«∞¯=∂~å^Œ∞Å∞ ‰õÄ_» xxfl>¡Ë ^蕺xOK«∞K«∞
âßâ◊fi`« "≥∂Hõ∆ã≤÷u Ü«∞O^Œ∞ xezÜ«Ú<åfl~°∞. h"Õ ÉèÏQÆ=`« ^èŒ~°‡=ÚQÆ
D Ü≥∂QÆ=∂~°æ=Ú <Õ~°Ê~°zuq. JO`«~åºq∞ 㨇~°} =∂„`«=Ú#
D =∂~°æ=Ú# xÅ∞K«∞@ ™ê^茺=Ú. D ^èŒ~°‡=Ú #=ÅOaOK«∞
r=ÙÅÜ«∞O ^Œ*Ï˝# =ÚO_»^Œ∞. `«~°`«=∞ ÉèË^Œ=Ú Å∞O_»=Ù.
=$Hõ∆=ÚÅ∞, Ѩâ◊√ѨH∆ͺ^Œ∞Å∞, =∂#=ÙÅ∞, ѨOK«Éèí∂`«=ÚÅ∞ PkQÍ
QÆÅ ~°∂Ѩ=ÚÅ Ü«∞O^Œ∞ h"Õ ^Œ~°≈# =∞QÆ∞K«∞<åfl=Ù. D ^Œ~°≈#=Ú#
ã¨=∞ã¨Î HÀiHõÅ∞ `˘Åy# "å_»<≥·ux. "≥∂ǨÏ=Ú# =ÚxyÜ«Ú#fl
##∞fl <å~°^Œ∞ _»#∞„QÆÇ≤ÏOz =∂~°æ=Ú#∞ ^ŒÜ«∞KÕÃã#∞. <Õ_»∞ h=Å#
<åHõk ^Œ~°≈# ã¨fi~°∂Ѩ=ÚQÆ xÅz#k.
<åÉ’\˜"å~°∞ h =∞Ǩ`«‡ º=Ú#∞ "åºÑ≤Î KÕÜ«∞QÆÅ~å? h"Õ
h "≥É· =íè =Ú#∞ ^Œi≈OѨ KÕÜÚ« K«∞<åfl=Ù. ÉèÏQÆ=`À`«=Î ÚÅ∞ á⁄O^Œ∞K«∞#fl
"≥·Éèí==Ú =Å# JO`«~åºq∞ =Ù<åfl_»x `≥eÜ«∞|_»^Œ∞. JO`«~åºq∞
"≥Å∞QÆ∞ÖË P =∞Ǩ#∞ÉèÏ=ÙÅx `≥eÜ«∞|_»∞#∞. h=Ù "åi#∞O_ç
„ѨHÍtOK«∞@KÕ h "≥·Éèí==Ú ^Œi≈`« =∞QÆ∞K«∞#flk HÍx "å~°∞ x#∞fl
 52 =$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú

„ѨHÍtOѨ KÕÜ«Ú@ ÖË^Œ∞. ^≥·= =Ú<åfl_»x `≥Å∞ѨÙ"å~°∞ HÍ~°}=ÚQÆ

^≥·==Ú Ö’Hõ=Ú# ™ê÷Ñ≤`«=Ú HÍÖË^Œ∞. `å=ÚO_»∞@ Ü≥∞\’¡
â’kèOz#"åiH˜ ^≥·= =Ú<åfl_»x `≥eÜ«Ú#∞. J@∞¡ `≥eã≤#
"åi#∞O_ç ^≥·="Õ∞ "åºÑ≤Î Ü«∞QÆ∞#∞. JOuÜÕ∞ HÍx ^≥·==Ú#∞
"åºÑ≤ÎKÕÜ«Ú ÉèÏ=# ~å[ã≤Hõ=Ú, JǨÏOHÍ~° ѨÓi`«=Ú #QÆ∞#∞.
h ^Œ~°≈#=Ú# <åÜ«∞O^Œ∞ LaH˜# P#O^Œ"Õ∞, D ™È΄`« Ѩ~°OѨ~°‰õΩ
HÍ~°}=Ú HÍx, <Õ#∞ x#∞fl ã¨∞ÎuOK«QÆÅ "å_»#∞ HÍ#∞. „|Ǩ‡^Œ∞Å∞
‰õÄ_» x#∞fl ã¨∞ÎuOѨÖË=∞x `≥Å∞ѨÙK«∞ ã¨∞ÎuOK«∞K«∞ #∞O^Œ∞~°∞.
J#O`«"∞≥ #ÿ h ~°∂Ѩ=Ú#‰õΩ #=∞㨯iOK«∞ K«∞<åfl#∞. ÉèQí =Æ O`«∞_»"#·≥
h‰õΩ #=∞㨯iOK«∞ K«∞<åfl#∞.——
J#O`«∞_»∞ „Ѩã¨#∞fl_≥· q^•º^èŒ~° „ѨÉèí∞=QÆ∞ z„`«ˆH`«∞x`À
x@∞¡ J#∞„QÆÇ¨Ï ÉèÏ+¨}=Ú KÕÃã#∞.
=$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú 53

..........................................................................................

ã¨OHõ~°¬}∞x LѨ^Õâ◊=Ú
q^•º^èŒ~°
„ѨÉèí∞"≥·# z„`«ˆH`«∞=Ù J#O`«∞x ã¨∞ÎuOѨQÆ,
J#O`«∞_»∞ „Ѩã¨#∞fl_≥· z„`«ˆH`«∞=Ù`À W@¡x ѨeÔH#∞.
1.''JOy~°ã¨∞_»∞, <å~°^Œ∞_»∞ #<≥fliy# "å~°∞. "åi =Å#
##∞fl K«∂_»QÆeyuq.—— (Wk QÆ=∞xOѨ `«y# "åHõº=Ú. ÉèíQÆ=`ü
^Œ~°≈#=Ú#‰õΩ HÍ~°}"≥∞ÿ# „Hõ=∞=∞O`«Ü«Ú ^≥·"å#∞„QÆǨÏ=ÚQÆ
ÉèÏqOѨ=Öˇ#∞. z„`«ˆH`«∞=Ù#‰õΩ "≥Ú^Œ@ JOy~°ã¨∞ _»∞Ѩ^ÕtOK≥#∞.
Ñ≤^ŒÑ¨ <å~°^Œ∞ _»∞Ѩ^ÕtOK≥#∞. <å~°^Œ∞ #∞Ѩ^Õâ◊=Ú `«~°∞"å`«
z„`«ˆH`«∞=Ù#‰õΩ ÉèíQÆ=`ü ^Œ~°≈#=Ú Hõey#k. Jk HÍ~°}=ÚQÆ
z„`«ˆH`«∞=Ù <å~°^Œ∞x J#∞„QÆǨÏ=ÚKÕ`« `«#‰õΩ ^≥·= ^Œ~°≈#=Ú
Hõey#^Œx `≥Å∞ѨQÆ J#O`«∞_»∞ JOy~°ã¨∞x ‰õÄ_» QÆ∞~°∞Î KÕÃã#∞.
JOy~°ã¨∞x LѨ^Õâ◊=Ú HÍ~°}=ÚQÆ <å~°^Œ∞x LѨ^Õâ◊=Ú Hõey#k
HÍ=Ù# JOy~°ã¨∞_»∞#∞, <å~°^Œ∞_»∞#∞ ‰õÄ_» ÉèíQÆ=`ü ^Œ~°≈#=Ú#‰õΩ
=∂~°æ "Õ∞~°Ê~°z~°xÜ«Ú, JOy~°ã¨∞x =∞~°K«∞@ Bz`«º=Ú HÍ^ŒxÜ«Ú
J#O`«∞_»∞ "≥Ú@ì"Ú≥ ^Œ@QÆ ÃÇÏK«ÛiOK≥#∞. ÉèQí =Æ `ü „áêÑ≤HÔÎ · LѨHiõ Oz#
"å~°O^Œ~°∞#∞ ÉèíQÆ=O`«∞x ^Œ∂`«ÖË Ü«∞x „QÆÇ≤ÏOѨ=Öˇ#∞. P
 54 =$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú

„Hõ=∞=Ú #O`«#∞ 㨇iOѨ=Öˇ#∞. HÍx, H˘O^Œix q㨇iOK«∞@

`«QÆ^Œ∞. `«# L#fluH˜ HÍ~°‰õΩÖˇ·# "å~°O^Œ~°∞#∞ JO`«~åºq∞Ü≥ÚHõ¯
ã¨QÆ∞}=¸~°∞ÎÖË Jx ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ „ѨuáêkOK«∞ K«∞<åfl_»∞. ™ê^茉õΩÅ∞
D q+¨Ü«∞=Ú# J„Ѩ=∞`«∞ÎÖˇ· Ü«ÚO_»=Öˇ#x ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ "≥Ú^Œ@QÆ
ÃÑ· q+¨Ü«∞=Ú#∞ ѨeÔH#∞.)
2. ''<å ~°∂Ѩ"Õ∞ D r=~åã¨∞Å∞. ##∞fl Éèí∂`«ÉèÏ=#∞
_»O^Œ∞~°∞.—— (Éèí∂`«ÉèÏ=#∞ _»#QÍ ã¨=∞ã¨Î r=~åã¨∞Å#∞ `«#Ü«∞O^Œ∞
ÉèÏ=# KÕÜ«Ú"å_»∞ Jx Ü≥ÚHõ J~°÷=Ú. ÉèíQÆ=O`«∞x ÉèÏ==Ú
#∞O_çÜÕ∞ ã¨=∞ã¨Î r=~åã¨∞Å∞#∞ =ºHõÎ =∞QÆ∞K«∞#flq. J`«_»∞
ÉèÏqOK«∞@ KÕ`« ã¨$+≤ì, ã¨$+≤ìr=ÙÅ∞ U~°Ê_»∞^Œ∞~°∞. L^•Ç¨Ï~°}‰õΩ
XHõ Hõ^䌉õΩ ã¨O|OkèOz# áê„`«ÅxflÜ«Ú ~°K«~Ú`« ÉèÏ==Ú#∞O_ç
ѨÙ\˜ì#"Õ Hõ^•! J>Ë¡ ÉèíQÆ=O`«∞x TǨÏ#∞O_ç ã¨=∞ã¨Î =ӺǨÏ=ÚÅ∞,
r=ÙÅ∞ ѨÙ@∞ìK«∞<åfl~°∞ Jx J~°÷=Ú. Éèí∂`«=ÚÅKÕ J#QÍ r=ÙÅKÕ
ÉèÏ=# KÕÜ«∞|_»∞ "å_»x‰õÄ_» =∞iÜ≥ÚHõ J~°÷=Ú. ÉèíQÆ=O`«∞x
ÉèÏ=##∞O_ç ky=zÛ# r=ÙÅ∞ =∞~°Å ÉèíQÆ=O`«∞x KÕ~°∞H˘#∞@‰õΩ
J`«x<Õ ÉèÏ=# KÕÜ«Ú^Œ∞~°∞ Hõ^•! Wk =∞iÜ≥ÚHõ J~°÷=Ú. r=ÙÅ∞
KÕÜ«Ú ÉèÏ=#Å∞ ‰õÄ_», "å~°∞ ^Õ=Ùx Ü«∞O^Œ∞ =ÙO_»∞@KÕ`«<Õ
[~°∞QÆ∞K«∞#flq. HÍ=Ù# Jâı+¨"≥∞ÿ# r=~åã¨∞Å∞ KÕÜ«Ú Jâı+¨"≥∞ÿ#
ÉèÏ=#Å∞ JxflÜ«Ú ‰õÄ_» âı+¨µxÜ«∞O^Õ [~°∞QÆ∞K«∞#fl=x =¸_»=
J~°÷=Ú.)
=$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú 55

3. ''<å‰õΩ Ô~O_»∞ ^ÕǨÏ=Ú Å∞#flq. Jq „|Ǩχ=Ú, â◊|Ì

„|Ǩχ=Ú J#∞#q. Wq Ô~O_»∞#∂ âßâ◊fi`«=ÚÖË.—— („|Ǩχ=Ú
J#QÍ ã¨~åfiO`«~åºq∞. |$Ǩχ}=Ú ÖËHõ "åºÑ≤OK«∞@ J#∞
ÅHõ∆}=Ú HõÅ"å_»∞. Wk "≥Ú^Œ\ ˜ â◊s~°=Ú. WO^Œ∞O_ç â◊|Ì
„|Ǩχ=ÚQÆ J#QÍ PHÍâ◊=ÚQÆ Ô~O_»= â◊s~° "Õ∞~°Ê_»∞#∞. WO^Œ∞
"≥Ú^Œ\ ˜"åxx ѨÙ~°∞+¨µ _»xÜ«Ú, Ô~O_»=k „ѨHõ$u Ü«∞xÜ«Ú
JO^Œ∞~°∞. D Ô~O_»∞#∞ âßâ◊fi`«=ÚÖË. WO^˘Hõ\ ˜ ÖËHõ Ô~O_»=k
ÖË^Œ∞. „ѨHõ$u – ѨÙ~°∞+¨µÅ#∞ ã¨=∞=ÚQÆ P~åkèOz# "åiˆH ѨÓ~°‚
^Œ~≈° #=Ú HõÅ∞QÆQÅÆ ^Œ∞. JkÜÕ∞ J#O`« ^Œ~≈° #=Ú. J\˜ì ã¨=∂~å^è#Œ
ÖËx"åiH˜ zÅ¡~° ^Œ~°≈#=ÚÅ∞ [~°∞QÆ∞K«∞O_»∞#∞.)
4. ''D „ѨѨOK«=Ú <å#∞O_ç "åºÑ≤Oz#k. HÀ\Ï#∞HÀ@¡
r=ÙÅ∞ ‰õÄ_» <å#∞O_çÜÕ∞ =ºHõÎ"≥∞ÿ<å~°∞. „ѨѨOK«=Ú#‰õΩ, r=Ù#‰õΩ
<Õ<Õ P^è•~°=Ú. <åÖ’ SHõº`« K≥Ok# r=Ù#‰õΩ „ѨѨOK« =ÚO_»^Œ∞.
<Õ<Õ Ü«ÚO^Œ∞#∞. W`«~°∞ʼnõΩ „ѨѨOK« =ÚO_»∞#∞. „ѨѨOK«=Ú#‰õΩ,
r=ÙʼnõΩ J<Àº#º P„â◊Ü«∞ ã¨O|O^èŒ=Ú HõÅ^Œ∞. „ѨѨOK«=Ú
<å„â◊~ÚOK«∞H˘#∞ r=ÙÅ∞, r=ÙÅ <å„â◊~ÚOz# „ѨѨOK«=Ú
=ÙO_»∞#∞. <åÖ’ #∞#fl Ö’Hõ=ÚÅ∞, Ö’‰õΩÅ∞ <å#∞O_ç =ºHõÎ"≥∞ÿ
<å`À<Õ Ü«ÚO^Œ∞~°∞. =∞~°Å <å "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ QÆ=∞#=Ú KÕÜ«ÚK«∞ <å
Ü«∞O^Œ∞ b#=∞QÆ∞ K«∞O_»∞#∞. r=ÙÅ∞ nxx x`«º=Ú J#∞Éèqí OK«∞K«∞#∞
`≥eÜ«∞ÖË~°∞. JkÜÕ∞ <å =∂Ü«∞. x[=Ú#‰õΩ r=Ù#‰õΩ x„^ŒÜ«∞O^Œ∞
 56 =$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú

`å#∞ ÖË_»∞, `«# „ѨѨOK«=Ú ÖË^Œ∞. <åÜ«∞O^Œ∞ Ô~O_»∞#∂ ÅÜ«∞"≥∞ÿ

Ü«Ú#flq. "Õ∞ÖϯOK«QÆ<Õ `å#∞, `«# ‰õΩ@∞O|=Ú, `«# ã¨=∞㨺Å∞,
`«# „ѨѨOK«=ÚQÆ ÉèÏã≤OK«∞#∞. x„^ŒÜ«∞O^Œ∞ ÖËx „ѨѨOK«=Ú,
"≥∞ʼnõΩ= Ü«∞O^Œ∞ ã¨`«º =∞xÑ≤OK«∞#∞. „ѨѨOK«=Ú# ã¨~°fi=Ú#∞
<Õ#∞QÆ ÉèÏ=# KÕÜ«Ú"å_»∞ =∂„`«"Õ∞ <å =∂Ü«∞#∞ ^•@QÆÅ_»∞.
HÍ=Ù# „ѨѨOK«=Ú#∞ ‰õÄ_» ^•@QÆÅ_»∞. W@∞¡HÍHõ ^•@∞@‰õΩ "Õ~˘Hõ
=∂~°æ=ÚÖË^Œ∞. ã¨O|O^èŒ=Ú <å`À #∞#flKÀ „ѨѨOK«=Ú |OkèOK«^Œ∞.
ÖËxKÀ „ѨѨOK«=Ú r=Ùx |OkèOK«∞#∞. r=Ù_»∞ „ѨѨOK«=Ú#
|OkèOѨ|_»∞#∞.
r=ÙÅ∞ á⁄O^Œ∞ ã¨∞Y=Ú, "å~°∞ ã≤^•úOfHõiOK«∞ ã¨`«º=Ú,
ã¨fiѨfl=ÚÖ’x ã¨`«º=ÚÅ =O\˜q. ã¨fiѨfl=ÚÖ’x J#∞Éèí==Ú
"≥∞ʼnõΩ=# ã¨`«º=Ú HÍ^Œ∞. "≥∞ʼnõΩ=Ö’x J#∞Éèí==Ú x„^ŒÖ’
ã¨`«º=Ú HÍ^Œ∞. "åã¨Î==Ú#‰õΩ Ô~O_»∞#∂ ã¨fiѨfl=ÚÖË. XHõ^•x
Ü«∞O^Œ∞#flѨÙÊ_»∞ Ô~O_»=k HõÅ. x[=Ú#‰õΩ x„^Œ‰õÄ_» ã¨`«º=Ú
HÍ^Œ∞. r=Ù_»∞ x„^ŒÜ«∞O^Œ∞ H˘O`«¿ãѨÙ, HõÅÜ«∞O^Œ∞ H˘O`«¿ãѨÙ,
"≥∞ʼnõΩ= Ü«∞O^Œ∞ H˘O`«¿ãѨ٠ܫÚO_»∞#∞. D =¸_»∞#∞ HÍHõ `å
#∞<åfl_»∞. `å #∞O_»∞@ KÕ`«<Õ =¸_çO\˜ Ü«∞O^Œ∞#∞ u~°∞QÍ_»∞
K«∞<åfl_»∞. HÍ=Ù# D =¸_»∞ P=~°}=ÚÅ#∞ ^•\˜Ü«Ú#fl `«##∞
`≥eÜ«Ú@ÜÕ∞ `≥eq.——
5. r=Ù_»∞ |O^èŒ "≥∂Hõ∆=ÚÅ#∞ K«„Hõ=ÚÖ’ UŠѨ_ç<å_»∞?
<å<å Ü≥∂#∞ÅÖ’ =∞~°Å =∞~°Å UŠѨÙ@∞ìK«∞<åfl_»∞? Jx
=$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú 57

J_»∞QÆ∞K«∞<åfl=Ù. ''"åã¨Î==Ú#‰õΩ r=Ù_»∞ ѨÙ@∞ì@Ü«Ú#∞ ÖË^Œ∞.

K«K«∞Û@Ü«Ú#∞ ÖË^Œ∞. J`«_»∞ âßâ◊fi`«∞_»∞. „ѨѨOK« HõÅÊ#=ÚÖ’
Wq∞_ç#ѨÙ_»∞ =∂~°∞ÊÅ#∞ J#∞ÉèíqOK«∞K«∞#fl@∞¡QÆ `ÀK«∞#∞. Wk
`«# x[ã≤÷ux =∞~°K«∞@ =Å# [~°∞QÆ∞K«∞#flk. `≥eã≤# "åxH˜
ѨÙ@∞ìHõÜ«Ú#∞ ÖË^Œ∞. Kå=Ù#∞ ÖË^Œ∞. LO_»∞@ÜÕ∞ LO_»∞#∞.——
6. ''r=ÙÅ∞ ã¨^• ã¨∞Y=Ú H˘éˆH „Ѩܫ∞uflOK«∞ K«∞O^Œ∞~°∞.
J\ì̃ Ü≥∞_» ^Œ∞óY„áêÑ≤Î UÅ HõÅ∞QÆ∞K«∞#flk?—— Jx „ѨtflOK«∞K«∞<åfl=Ù.
~å*Ï! ^Œ∞óY=Ú#‰õΩ HÍ~°}=Ú ˆH=Å=Ú Ñ¶¨Å=Ú#O ^•ã¨H˜ÎÜÕ∞.
Ѷ¨ÖÏã¨H˜Î K≥O^ŒHõ Hõ~å‡#∞ëêª#=Ú #O^Œ∞ =∂„`«"Õ∞ Pã¨H˜Î HõÅ"åxH˜
^Œ∞óY„áêÑ≤Î Ü«ÚO_»^Œ∞. ã¨∞MÏã¨H˜Î`À Ѩ#∞Å∞ KÕÜ«Ú@ =∂x
Hõ~°Î=º=Ú#O^Œ∞ Pã¨H˜Î HõeyÜ«ÚO_»∞@, ^•xx x~°fiiÎOK«∞@
Hõ~å‡#∞ëêª# |∞kú Ü«∞x Ü≥∞~°∞QÆ=Öˇ#∞. ã¨∞MÏã¨H˜Î Ü«Ú#flKÀ@
^Œ∞óY„áêÑ≤Î Ü«ÚO_»∞#∞. ã¨∞MÏã¨H˜Î ÖËxKÀ@ ^Œ∞óY„áêÑ≤ÎÜ«Ú#∞
=ÙO_»^Œ∞. Hõ~°Î=º x~°fiǨÏ}"Õ∞ „ѨѨOK«=Ú# rqH˜ `«~°}ÀáêÜ«∞=Ú.
Hõ~°Î=º=Ú# ã¨∞Y =∞O`«i›`«"≥∞ÿ Ü«ÚO_»∞#∞. D LáêÜ«∞=Ú
`≥eÜ«∞Hõ `≥eã≤#"å~° =∞#∞H˘#∞ "å~°∞ ‰õÄ_» ã¨∞Y„áêÑ≤Î H˘é‰õΩ#∞,
^Œ∞óY x=$uÎ H˘é‰õΩ#∞ HÍ~°º=Ú ÖÁ#~°∞ÛK«∞O^Œ∞~°∞. "åi QÆu
`«Å„H˜O^Œ∞Å∞QÆ #∞O_»∞#∞. L`«Î~° kâ◊QÆ „Ѩܫ∂}=Ú#∞ ã¨OHõeÊOz
^ŒH˜∆}=Ú#‰õΩ KÕ~°∞^Œ∞~°∞. âßâ◊fi`« ã¨∞Y=Ú "åiH˜ ZO_»=∂q
Ü«∞QÆ∞#∞.
 58 =$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú

7. Hõ#|_»∞K«∞#flk ^Œ$â◊º=∂# [QÆ`ÕÎ Hõ^•! nxÜ«∞O^Œ∞

Pã¨HΘ K≥O^ŒHõ =∂#=Ù_Õq∞ x~°fiiOÎ K«QÅÆ _»∞. Hõ#|_»∞`«∞#fl ^•xÜ«∞O^Œ∞
^Õxx „¿Ñq∞OѨHõ r=Ù _Õq∞ KÕÜ«∞QÆÅ_»∞? Jx „ѨtflOK«∞K«∞<åfl=Ù.
''„ѨѨOK«=Ú#∞ <å =ºHõÎ~°∂Ѩ=ÚQÆ K«∂_»∞=Ú. P ~°∂Ѩ=Ú# #∞#fl
##∞fl „¿Ñq∞OK«∞=Ú. JѨÙÊ_»∞ <å Éèí‰õΩÎ_» =QÆ∞^Œ∞=Ù. ã¨=∞ã¨Î=Ú#∞
##∞flQÆ „¿Ñq∞OK«∞@, ##∞fl KÕ~°∞@‰õΩ =∂~°æ=Ú. J@∞¡ „¿Ñq∞Oz#KÀ
h=Ù ^Õxx „Ѩ`ÕºHõ=ÚQÆ qã¨i˚OK« =Åã≤# ѨxÖË^Œ∞. HÀ\Ï#∞HÀ@¡
~°∂Ѩ=Ú# #∞#fl ##∞fl QÆ=∞xOK«∞K«∞ P#O^Œ=Ú# #∞O_»QÆÅ=Ù.
ã¨O™ê~°=Ú#∞ ##∞flQÆ K«∂_»∞=Ú. ##∞fl EK«∞"å_»∞ W`«~°
q+¨Ü«∞=ÚÅO^Œ∞, Ѩ^•~°÷=ÚÅÜ«∞O^Œ∞ ã¨Ç¨Ï[ q~åQÆ=Ú K≥Ok
Ü«ÚO_»∞#∞. J\˜ì q~åQÆ=Ú K≥O^Œ∞@ÜÕ∞ ÉèíH˜Î. Jk ã¨=∞ã¨Î=Ú#∞
##∞flQÆ „¿Ñq∞OK«∞@ =Å# U~°Ê_»∞K«∞#fl^Õ HÍx ^Õxx qã¨i˚OK«∞@
=Å# HÍ^Œ∞.
D `≥eã≤# ^•xx x`«º=Ú qxÜ≥∂yOK«=Öˇ#∞.
WǨÏѨ~=° ÚÅ#∞, `≥eã≤# q"ÕH=õ Ú#O ^Œ∞O_»∞#∞. *Ï˝#=Ú q*Ï˝#=Ú
J#∞ Ô~O_çO\˜ KÕ`«#∞ ã¨O`«$Ñ≤Î K≥Ok#"å _»QÆ∞#∞. J\˜ì ã¨O`«$Ñ≤Î`À
Ü≥∂QÆq^Œº#∞ *’_çOz <å Ü«∞O ^Œ∞O_»∞#∞. h =\˜ì ã≤÷u<Õ
WѨÙ_»#∞ÉèíqOK«∞ K«∞<åfl=Ù. <å D LѨ^Õâ◊=Ú ##∞ã¨iOz h=Ù
*Ï˝# q*Ï˝# Ѩi`«$ѨÙÎ_»=Ù, ÉèíQÆ=^Œƒù‰õΩÎ_»=Ù, x`«º=Ú‰õΩÎ_»=ÙQÆ
z~°HÍÅ=Ú rqOK«∞=Ú—— Jx ѨeH˜ J#O`«∞ _»^Œ$â◊√º_»Ü≥∞º#∞.
=$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú 59

z„`«Hˆ `«∞=Ù J#O`«∞x`À Ü≥∂QÆãu÷≤ K≥O^Œ∞@KÕ KåÅ¿ãѨ٠„Ѩ=Úk`«∞_≥·

J>Ë¡ xÅz Ü«ÚO_≥#∞. „Hõ=∞â◊ó `«# =ºH˜Î`«fi=Ú#∞ á⁄Ok J#O`«∞
_»O`«~å÷#=Ú K≥Ok# KÀ@∞#‰õΩ KåÅ¿ãѨ٠#=∞㨯iOK«∞K«∞
P#O^•uâ◊Ü«∞=Ú# #∞O_≥#∞.
q^•º^èŒ~åkèѨu Ü«∞QÆ∞ z„`«ˆH`«∞=Ù ã¨OHõ~°¬}∞x ^Œ~°≈#=Ú
KÕ`«#∞, J`«x LѨ^Õâ◊=Ú =Å##∞ Hõ$`å~°∞÷_»Ü≥∞º#∞. J*Ï˝#=Ú
x=$uÎ J~Ú##∞ J`«xH˜ „áê~°|úâı+¨ =Ú#flk. *Ï˝#=Ú Hõey##∞
r=#∞‡‰õΩ#Î ‰õΩ „áê~°|âú +ı ¨ =ÚO_»∞#∞. ã¨Oz`« Hõ~‡° =ÚÅ∞ <åâ◊#"≥∞#ÿ #∞,
â◊s~° „áê~°|úHõ~°‡ ##∞ÉèíqOѨ =ÅÜ«Ú#∞. z„`«ˆH`«∞=Ù#‰õΩ H˘O`«
Éè’QÆ=Ú ‰õÄ_» J=âı+¨=ÚQÆ #∞O_≥#∞. "åxx Éè’yOK«∞K«∞ J`«
_®HÍâ◊ =∂~°æ=Ú# k=ºÖ’Hõ=ÚÅ Ü«∞O^Œ∞ qǨÏiOK«∞ K«∞O_≥#∞.
J`«x k=º q=∂#=Ú `Õ*’=∞Ü«∞=Ú. ã¨OѨ^ŒÅ`À ‰õÄ_ç#k.
q∞H˜¯e JO^Œ=∞QÆ∞ q^•º^èŒ~° „ã‘ÎÅ∞ J`«x ¿ã=Ö’ #∞O_çi. `«#
Ü≥∂QÆ „ѨÉèÏ==ÚKÕ P Éè’QÆ=Ú ÅxflO\˜x xëê¯=∞ ÉèÏ==ÚKÕ
Éè’yOK«∞K«∞ J`«_»∞ ã¨fiK«ÛùO^Œ=ÚQÆ qǨÏiOK«∞ K«∞O_≥#∞.
WO„^ŒÖ’Hõ=Ú, =~°∞} Ö’Hõ=Ú, QÆO^èŒ~°fiÖ’Hõ=Ú, ã≤^Œ∞úÅ Ö’Hõ=Ú
ã¨O^Œi≈OK«∞K«∞, PÜ«∂ Ö’Hõ=ÚÅ Ü«∞O^Œe =∂^èŒ∞~°º =∞#∞ÉèíqOK«∞
K«∞O_≥#∞. NǨÏiÜ≥ÚHõ¯ Ü«∞â◊=Ú#∞ ã¨∞O^Œ~°∞ÅKÕ QÍ#=Ú KÕ~ÚOz
J`«_»∞ „â◊^Œú`À q#∞K«∞O_≥#∞.
 60 =$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú

D q^èŒ=ÚQÍ `«# Ü≥∂QÆ=Ú#∞, Sâ◊fi~°º=Ú#∞, J^Œ∞ѨÙÖËx

qǨ~°=Ú#∞ K«∂K«∞H˘x H˘OK≥=ÚQÆ =∞^Œ=Ú#∞ K≥O^≥#∞. Z\˜ì
"åxÔH·##∞ D =∞^Œ=∞#∞ â◊„`«∞=Ù [xOK«∞@‰õΩ J=HÍâ◊=Ú HõÅ^Œ∞.
ÉèíQÆ=^Œƒù‰õΩÎʼnõΩ =∞^Œ=Ú ã¨OÉèíqOz#KÀ =∞^ŒÇ¨i Ü«∞QÆ∞
=∞^èŒ∞ã¨∂^Œ#∞_»∞, P =∞^Œ=Ú#∞ "≥O@<Õ <åâ◊#=Ú QÍqOK«∞#∞.
=$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú 61

..........................................................................................

ÔH·ÖÏã¨Ü«∂„`«
XHõ k#=Ú# z„`«ˆH`«∞=Ù u~°∞QÍ_»∞K«∞ ÔH·ÖÏã¨=Ú g∞^Œ∞QÆ
áÈ=ÙK«∞O_≥#∞. JK«Û@ =Úx[# QÀ+≤ªÖ’ ‰õÄ~°∞ÛO_ç# ã¨^•t=Ù_»∞
Hõ#Ѩ_≥#∞. t=Ù#‰õΩ =∞~åº^Œ#∞ K«∂ѨÙ@ÔH· J`«_»∞ q=∂#=Ú#∞
„H˜O^ŒH˜ kOz, q=∂#=Ú g∞^Œ ‰õÄ~°∞ÛO_çÜÕ∞ t=ÙxH˜ „Ѩ}Ï=∞=Ú
HÍqOK≥#∞. t=Ù_® ã¨=∞Ü«∞=Ú# „ѨHõ$u ™œO^Œ~°º=Ú`À
qÅã≤Å∞¡K«∞O_ç# ÔH·ÖÏ㨠tY~° =∞O^Œ∞O_≥#∞. T~°÷fiˆ~`«ã¨∞¯ÅQÆ∞
„|ǨχKå~°∞Å∞ ã¨#HÍk =∂#㨠Ѩل`«∞Å`À J`«xx Ѩi"Õ+≤ªOz
Ü«ÚO_çi. ã≤^∞Œ Åú ∞, Kå~°}∞Å∞, QÆO^è~Œ ∞° fiÅ∞ J`«xx ã¨∞uÎ OK«∞K«∞O_çi.
Éèí∂`«, „¿Ñ`«, Ñ≤âßK«, âßH˜x, _è®H˜x, Ü«∞Hõ∆, ~åHõ∆ã¨, ÉèË`åà◊, QÆ∞ǨϺHõ
PkQÍ QÆÅ LѨ^Õ=`«Å∞ J`«x ¿ã=Ö’ #∞O_çi. J`«x [_»ÅÖ’
#∞O_ç QÆOQÆ `«~°OQÆ=ÚÅ`À ‰õÄ_ç#^≥· Lá⁄ÊOy ÔH·ÖÏ㨠tY~°=Ú
ÃÑ·H˜ „Ѩ=Ç≤ÏOK«∞K«∞O_≥#∞. #∞k\˜g∞^Œ #∞#fl uÅHõ=Ú`Àáê@∞
qkÜ«∞ K«O„^Œ∞_»∞ "≥Å∞QÆ∞K«∞O_≥#∞. HõO~î°=Ú, ÉÏǨï Éèí∞[=ÚÅ∞
~°∞„^•Hõ∆ÅKÕ JÅOHõiOѨ|_ç Ü«Ú#flq. t=Ù_»∞ HÀ\˜ ã¨∂~°∞ºÅ
„ѨÉèí`À `Õ*’=O`«∞_»∞QÆ Hõ#Ê>ˇì#∞.
 62 =$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú

„`≥·Ö’Hõº ã¨∞O^ŒiÜ«∞QÆ∞ áê~°fif^Õq Ѩ^ŒÇ¨~°∞ Hõà◊Å`À

=∞}˜=∞Ü«∞ HÍOK«# Éèí∂+¨}Ï^Œ∞Å∞ JÅOHõiOK«∞H˘x t=Ùx Z_»=∞
`˘_»ÃÑ· ‰õÄ~°∞Ûx Ü«ÚO_≥#∞. ÉèíQÆ"å#∞_»∞ `«# Z_»=∞KÕu`À
[QÆ<å‡`«#∞ PeOQÆ#=Ú KÕã¨∞H˘x Ü«ÚO_ç ‰õΩ_çKÕu`À =Ú#∞Å
‰õΩѨ^ÕtOK«∞ K«∞O_≥#∞. t=Ùx =Hõ∆ã¨÷Å=Ú <å#∞H˘x Ü«ÚO_ç „¿Ñ=∞
x=∞QÆflÜ≥ÿ∞ áê~°fif^Õq â◊OHõ~°∞x JOHõ=∞O^Œ∞ „|Ǩ‡#O^Œ=Ú
K≥O^Œ∞K«∞O_≥#∞. z„`«ˆH`«∞=Ù#‰õΩ D JOâ◊=Ú qHÍ~°=ÚQÆ
QÀK«iOz#k. =Ú#∞ÅHÍ ^蕺ã¨ÖË^Œ∞. "å~°O^Œ~°∞ t= áê~°fi`«∞Å#∞
XˆH â◊s~°=ÚÖ’x Ô~O_»∞ ÉèÏQÆ=Ú Å#∞ ÉèÏ=#`À ÉèË^Œ=ÚÖËx
ã≤÷uÖ’ ÉèíQÆ=O`«∞x É’^èŒÅ∞ q#∞K«∞<åfl~°∞.
z„`«ˆH`«∞=Ù#‰õΩ Hõ#Ѩ_ç#k =Ú#∞ʼnõΩ Hõ#|_»∞@ ÖË^Œ∞.
"å~°∞ Ѩ~°=∂`«∞‡x É’^èŒÜ«∞O^Œ∞ x=∞QÆ∞flÖˇ·i. =Ú#∞ʼnõΩ
Hõ#Ѩ_∞» K«∞#flk, q#Ѩ_∞» K«∞#flk, =∞^Œ=Ú HÍ~°}=ÚQÆ z„`«Hˆ `«∞=Ù#‰õΩ
^Œ~°≈#=Ú HÍÖË^Œ∞. J`«_»∞ t=áê~°fi`«∞Å ã≤÷ux K«∂z# q^è•#=Ú#
Jã¨O`«$Ñ≤Îx á⁄Ok<å_»∞. t=Ù_»∞ ã¨^•Kå~°=Ú #∞Å¡OѶ≤∞OK«∞
K«∞<åfl_»x J`«_»∞ ÉèÏqOK≥#∞. Ѩufl `«# J~å÷Oy J~Ú##∞,
JO^Œi=ÚO^Œ∞ W@∞¡ "≥QÆ@∞QÆ t=Ù_®ã‘#∞_≥· =ÙO_»∞@, J`«xH˜
#K«ÛÖË^Œ∞. t=Ù#‰õΩ „Ѩ}Ï=∞ "≥Ú#iÛ `«# ^•i# áÈ~Ú#
ÉÏQÆ∞O_≥_çk. Sâ◊fi~°º Ü≥∂QÆ =∞^Œ=ÚÅ∞ J`«xx K«∞@∞ì=Ú@∞ì@KÕ
=$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú 63

J~°÷<åsâ◊fi~°∞x K«∂z #=ÙfiK«∂ áê~°fif^Õq q#∞#@∞¡ W@¡<≥#∞.

JO^Œ~°∂ q#∞K«∞O_»∞#@∞¡QÆ Z=fiih ã¨OÉ’kèOѨHõÜÕ∞ W@∞¡
ѨeÔH#∞.
„¿ÑÖÏѨ# :
''PǨ ! ÉèíQÆ=<å‡Ü«∞ ZO`« qz„`«"≥∞ÿ#^À Hõ^•! D t=Ù_»∞
=∞Ǩ^Õ=Ù_»∞, ^Õ"åkè^Õ=Ù_»∞, ã¨~°fi „âı+¨µª_»∞, ã¨~°fi ^èŒ~°‡=ÚʼnõΩ,
ã¨^•Kå~°=Ú#‰õΩ PKå~°∞º_»∞ ‰õÄ_». ã¨$+≤ìÖ’x ã¨=∞ã¨Î ^Õ=`«Å‰õΩ,
ã≤^Œ∞úʼnõΩ, =Ú#∞ʼnõΩ ‰õÄ_» W`«_»∞ ^èŒ~°‡ „Ѩ=HõÎ, LѨ^Õ+¨ì, tHõ∆‰õΩ_»∞.
D`«_»O^ŒiH˜x „Ѩ=∂}=Ú. D`«_»∞ [QÆ^Œ∞æ~°∞=Ù. WO`«\ ˜ "å_≥·##∞
D`«x PK«~°}=Ú =∂#=Ùx PK«~°}=Ú Hõ#fl q∞H˜¯e Ç‘Ï#=ÚQÆ#∞,
‰õ∆Ω„^Œ=ÚQÆ#∞ =Ù#flk. xO_»∞ ã¨ÉèíÖ’ D`«_»∞ `«# ÉèÏ~°º#∞
PeOQÆ#=Ú KÕã¨∞H˘x ‰õÄ~°∞Ûx Ü«Ú<åfl_»∞. W`«x „Ѩ=~°Î#
ã¨^•Kå~°=Ú#‰õΩ q~°∞^Œú=ÚQÆ #∞#flk. =∞Ǩ^Õ=Ù_»Ü«Úº ZO^Œ∞ÅHÀ
D`«_»∞ xO_»∞ ã¨ÉèíÜ«∞O^Œ∞ HÍ=Ú‰õΩx=Öˇ ÉèÏ~°º#∞ `˘_»g∞^Œ
‰õÄ~°∞ÛO_»Éˇ@∞ìH˘x<å_»∞.——
z„`«ˆH`«∞ "å_ç# ^Œ∞~åƒù+¨Å‰õΩ ã¨ÉèíÖ’x "å~°O^Œ~°∂ HõÅ`«
K≥Oki. "åi ǨÏ$^ŒÜ∞« =ÚÅ∞ ÉÏ^è•`«Ñ=Ψ ÚÖˇ#· q. HÍx ã¨ÉÏè ѨuÜ«∞QÆ∞
t=Ùx J#∞=∞u ÖËHõ =∂\Ï_»∞@ ã¨ÉèÏ xÜ«∞=∞ q~°∞^Œú=∞x ÉèÏqOz
z„`«ˆH`«∞=Ù#∞ YO_çOѨHõ =Ó~°‰õΩO_çi. JO^Œ~°∞#∞ =∞Ǩ^Õ=Ùx
=∞OQÆà◊Hõ~°"≥∞ÿ# =ÚY=Ú#∞ K«∂K«∞K«∞ =∞ø#=Ú =Ç≤ÏOzi. Ѩ~°=∞
 64 =$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú

QÆOcè~°∞_»∞, JQÍ^èŒ=∞QÆ∞ |∞kú QÆÅ"å_»∞#QÆ∞ ã¨^•t=Ù#‰õΩ #=Ùfi

=K≥Û#∞. PÜ«∞# #=ÙfiÅ HÍOuKÕ Ñ¨k k‰õΩ¯Å∞#∞ =∞iO`«
"≥Å∞Q˘O^≥#∞. J`«x #=Ùfi ''D`«_»∞ ÉÏÅ∞_»∞ÖË, D`«x =∂@Å#∞
Ѩ\ ˜ìOK«∞H˘#=Åã≤# ѨxÖË^Œ∞—— J#fl@∞¡ QÀK«iOK≥#∞.
q+¨Ü∞« "Õ∞=∞#QÍ, ÃÑ^Œ"Ì åiÖ’ q∞H˜¯e QÆOcè~`° « Ü«ÚO_»∞#∞.
#∂`«# ™ê^茉õΩÅ∞, #∂`«# ÉèíH˜Î, #∂`«# *Ï˝#=Ú, #∂`«#
Ü≥∂QÆ=Ú, #∂`«# "≥·~åQƺ=Ú J#∞ #∂`«#"≥∞ÿ# ~°HõÎ=Ú#∞ Hõey
Ü«ÚO_»∞@KÕ q∞H˜¯eQÆ Zyi Ѩ_»∞K«∞O^Œ∞~°∞. QÆ~°fi=ÚKÕ J#~åx
=∂@ÅO^Œ∞~°∞. x#fl "≥Ú#fl\ ˜ =é‰õΩ ÃÑ^ŒÌ"åi Z^Œ∞@ Hõ@∞ì
QÆ∞_»¤ÖËHõ uiy#"å~°∞ H˘OK≥"Õ∞^À `≥eÜ«∞QÍ<Õ Xà◊√§ `≥eÜ«∞x
=∞^Œ=Ú# „Ѩ=iÎO`«∞~°∞. "åi Jkiáê@∞ "åi<Õ ÉèíOQÆѨ~°K«∞#x
Zé˜y ÃÑ^ŒÌÅ∞ =∞ø#=Ú =Ç≤ÏO`«∞~°∞. „Ѩ`«∞º`«Î~° "≥Úã¨OQÆ~°∞. D
<åºÜ«∞=Ú KÕ`«<Õ z„`«ˆH`«∞=٠ѨeH˜# ѨÅ∞‰õΩʼnõΩ =∞Ǩ^Õ=Ù_»∞
„Ѩ`«∞º`«Î~° g∞Ü«∞ÖË^Œ∞. #qfi Ü«¸~°‰õΩO_≥#∞.
=∞Ǩ^Õ=Ùx QÆ∂iÛ z„`«Hˆ `«∞=٠ѨeH˜# ѨÅ∞‰õΩʼnõΩ áê~°fif^Õq
ã¨Ç≤ÏOѨ *ÏÅHõáÈÜ≥∞#∞. P"≥∞ W@¡<≥#∞.
áê~°fiu HÀѨ=Ú :
''^èŒ#∞º_»=Ù! ^èŒ#∞º_»=Ù ! <Õ\ ˜ =é‰õΩ#∞ D t=ÙxÃÑ·
Z=xH˜x JkèHÍ~°=Ú ÖËHáõ È=Ù@KÕ ¿ãfiKåÛùKå~°=Ú <˘#~°∞Û K«∞<åfl_∞» .
=$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú 65

`«# =∞#ã¨∞û#‰õΩ `ÀK«∞#@∞¡ „Ѩ=iÎOK«∞K«∞<åfl_»∞. WѨÊ\˜H˜ t=Ùx

g∞^Œ XHõ „H˘`«Î âß㨉õΩ_»∞ ѨÙ@∞ìH˘x =zÛ<å_»∞. PKå~° Ç‘Ï#∞Å=Ú,
ã≤QÆ∞æÖËx "å~°=Ú J~Ú# =∂É’\˜ "åiH˜ D`«_»∞ „ѨÉèí∞=Ù. D`«_»∞
=∞=Ú‡Å#∞, q∞=Ú‡Å#∞ ÉÏQÆ∞KÕÜ«∞ ^ŒÅz<å_»∞. D`«_»∞ ã¨O™ê¯i
HÍÉ’Å∞! âß㨉õΩ_»∞, LѨ^Õâ◊‰õΩ_»∞, ^èŒ~°‡ „Ѩ=~°Î‰õΩ_»∞ HÍÉ’Å∞! =∂‰õΩ
ã¨^•Kå~°=Ú <Õ~°Ê ~ÚK«Û@‰õΩ J~°∞^≥Oz<å_»∞. =∞=Ú‡Å#∞
^ŒO_çOK«∞@‰õΩ W`«_Õ q^è•Ü«∞‰õΩ _Õ"≥∂ ! ã¨^•Kå~°=Ú#∞ =∂‰õΩ
É’kèOK«∞#∞ HÍÉ’Å∞.—— W@∞¡ áê~°fif^Õq ѨÅ∞‰õΩK«∞O_», P"≥∞
ã¨g∞Ѩ=Ú#<Õ Ü«Ú#fl ã¨dÜ«∞QÆ∞ [Ü«∞ P"≥∞#∞ âßOuOѨKÕÜ«ÚK«∞
W@¡<≥#∞.
''J=∂‡! áÈxO_»∞, ÉèíQÆ"å#∞ _Õq∞Ü«Ú J#ÖË^Œ∞. g∞ˆHÅ?
J`«_»∞ `≥eÜ«∞Hõ ѨeH˜<å_»∞. Ö∫H˜Hõ ^èŒ~°‡=Ú# ѨeH˜<å_»∞ HÍx,
JÖ∫H˜Hõ=∞QÆ∞ t=Ö’Hõ =∞`«xH˜ `≥eÜ«∞^Œ∞ Hõ^•!——
P =∂@ʼnõΩ „Ѩuã¨ÊOkOK«∞K«∞ áê~°fif^Õq ~À+¨=Ú`À
W@¡<≥#∞ : ''W`«_Õ^À Q˘Ñ¨Ê ^èŒ~å‡`«∞‡_ç=ÖË =∂\Ï¡_»∞K«∞<åfl_»∞ Hõ^•!
ã¨~°fi^èŒ~°‡=ÚÅ∞ Ziy#@∞¡ J#∞H˘#∞K«∞<åfl_»∞ Hõ^•! ã¨$+≤ìHõ~°Î, ^èŒ~°‡
„Ѩ=~°Î‰õΩ_»∞ #QÆ∞ „|Ǩχ ‰õÄ_» ^èŒ~°‡ =∞~°‡=ÚÅ#∞ =∞Ǩ^Õ=Ùx =^ŒÌ
`≥Å∞ã¨∞H˘#∞@‰õΩ q#„=Ú_»∞QÍ Pã‘#∞_≥· =ÙO_»∞#∞. Éèí$QÆ∞=Ù PkQÍ
QÆÅ `Õ[ã≤fi, `«Ñ¨ã≤fi=~°∞ÅHõ#fl g_»∞ Q˘Ñ¨Ê"å_®? ã¨∞~åã¨∞~°∞ÅKÕ
#=∞㨯iOѨ|_»∞K«∞, ã¨=∞ã¨Î Ö’Hõ=ÚʼnõΩ#∞ ѨÓ[hÜ«Ú_≥,· „Ѩ*ÏѨ`∞« ÅKÕ
 66 =$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú

‰õÄ_» x`«º=Ú Ñ¨ÓlOѨ|_»∞ ã¨^•t=Ùx „Ѩ=~°Î#=Ú# ^À+¨=Ú#∞

K«∂_»QÆey# hK«∞x <Õ#∞ ã¨Ç≤ÏOѨ*ÏÅ#∞. <å~°^Œ∞_»∞, „|Ǩχ
=∂#㨠Ѩل`«∞Öˇ·# ã¨#Hõ ã¨#O^Œ<å^Œ∞Å∞, L`«Î"≥∂`«Î=∞"≥∞ÿ#
„|ǨχKå~°∞Å∞. "åˆ~ t=Ùx=^ŒÌ *Ï˝#=∞i÷Oz ‰õÄ~°∞ÛO_ç Ü«ÚO_çi
Hõ^•! "åiHõ#fl q∞#flQÆ g_»∞ `≥eã≤#"å _»#∞H˘#∞K«∞<åfl_»∞.
Ü≥∂wâ◊fi~°∞_»QÆ∞ HõÑ≤Å∞_»∞ *Ï˝<å=`å~°=Ú. „ѨѨOK«=ÚÖ’ D`«x
q∞Oz# *Ï˝x ZK«Û@ ÅaèOѨQÆÅ_»∞. D`«x *Ï˝#=Ú Ö’`«∞#∞
Hõ#∞Q˘x# "å_≥=~°∞? J\˜ì HõÑ≤Å∞_Õ ã¨fiÜ«∞=ÚQÆ =zÛ t=Ùx
K«~}° =ÚÅO^Œ∞ `«# t~°ã∞¨ û #∞OK«∞#∞. ÉèQí "Æ å#∞x =^ŒÌ #∞Ѩ^âÕ =◊ Ú#∞
„QÆÇ≤ÏOK«∞#∞. „ѨѨOK«=Ú# =Ù#fl =Ú#∞Å∞, |∞∞+¨µÅ∞, *Ï˝#∞Å∞,
Ü≥∂QÆ∞Å∞, J=^è∂Œ `«Å∞, ã¨<åºã¨∞Å∞ t=Ùx QÆ=∞º=ÚÅ∞QÆ ÉèÏqO`«∞~°∞.
=∞#∞=ÙÅ∞, „Ѩ*ÏѨ`«∞Å∞, =∞i ZO^Œ~À ã¨$+≤ì x~å‡}=Ú# Hõ$+≤
KÕÜ«Ú"å~°∞ t=Ùx Ѩi"Õ+≤ªOz Ü«ÚO^Œ∞~°∞. "å~°O^ŒiHõ#fl `å#∞
q∞#fl J#∞H˘#∞K«∞<åfl_»∞ D Hõ∆„uÜ«∂^èŒ=Ú_»∞.
áê~°fif^Õq ~Àëê"Õâ◊=Ú`À Hõ#∞Öˇé]|_ç z„`«ˆH`«∞=Ù#∞
=ºOQƺ=ÚQÆ ã¨∂\˜QÆ xOkOK«∞ ã¨O^Œ~°ƒù=Ú# W+¨ì ã¨dÜ≥ÿ∞# [Ü«∞
=∞~°Å HõeÊOK«∞H˘x ''[QÆ<å‡`å! W`«_»∞#∞ h a_»¤_Õ Hõ^•! gxx
Hõ∆q∞OK«∞=Ú `«b¡ ! —— Jx "Õ_»∞H˘<≥#∞. ^•xH˜ áê~°fif^Õq ~À+¨=Ú`À
W@∞¡ ѨeÔH#∞ : ''g_»∞ Hõ∆q∞OѨ^Œy# JѨ~å^èŒ=Ú KÕã≤Ü«Ú#flKÀ
Hõ∆q∞Oz Ü«ÚO_≥_ç ^•xx, HÍx =∞^Œ=Ú`À Hõ#∞fl q∞#∞fl QÍ#Hõ
=$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú 67

t=Ùx ^Œ∂+≤Oz Hõ∆q∞OѨ~åx JѨ~å^èŒ=Ú KÕã≤<å_»∞. =∞kOz#

^Œ∞~å`«∞‡_çH˜ Ö’Hõ=∞O`«Ü«Ú ¿ÇÏà◊#=ÚQÆ Hõ#∞Ñ≤OK«∞#∞. gx
=∞^Œ=Ú Ö’ˆHâ◊√x ‰õÄ_» ¿ÇÏà◊# KÕÜ«Ú ^Œ∞~°æu K≥Ok#k. Ѩل`«∞x
^ŒO_çOѨ=Öˇ#x =∂`«$^Õq ÔH#fl_»∞#∞ Ü«ÚO_»^Œ∞. "åxx „¿Ñq∞OѨ
=Öˇ#x, P^ŒiOѨ=Öˇ#x, ~°HO∆˜ K«∞H˘# =Öˇ#x, =$kú QÍqOK«=Öˇ#x,
ZšѨÙÊ_»∞#∞ P#O^Œ=Ú# #∞OK«=Öˇ#x HÀ~°∞#∞. HÍx ÉÏʼnõΩ#‰õΩ
QÍ~å|=Ú ÃÇÏK≥·Û Ѩ~åHÍ+¨ª#∞ KÕi#KÀ Ѩل`«∞#‰õΩ Éèíq+¨º`«∞Î#O^Œ∞
HõÅ∞QÆ∞ PѨ^Œ#∞ „QÆÇ≤ÏOz HÀѨѨ_»∞#∞. J=ã¨~°=∞QÆ∞KÀ `«y#
q^èŒ=∞QÆ∞ zH˜`«û KÕÜ«Ú#∞.
W`«_∞» „Ѩã∞¨ `Î =« Ú# =∞^Œ=∞#∞ ~ÀQÆ=ÚKÕ Ñ‘_`ç ∞« _≥· =Ù<åfl_∞» .
ã¨=∞ã¨Î Ö’Hõ QÆ∞~°∞x, JO^Œ∞# JO^Œi ã¨=ÚY=Ú #O^Œ∞#∞
J==∂xOz<å_»∞. ÉÏÅ∞_»x ã¨^•t=Ù _»∞¿ÑH˜∆OK«∞@, PÜ«∞#
ã¨Ç¨Ï[ã≤÷u. <å Ѩu Ö’Hõ=ÚňH Jf`«∞_»∞. Ö’Hõ=Ú# „ѨHõ$u
^è~Œ ‡° =ÚÅ#∞ áêeOK«∞#k, âßã≤OK«∞#k <Õ<.Õ D`«x tH˜O∆ Ѩ‰Ωõ #flKÀ,
^Œ∞~°æu K≥O^ŒQÆÅ_»∞. WѨÙÊ_»∞ gxx Hõ∆q∞Oz#KÀ, W>ˇ¡O`«=∞Okx
J==∂xOK«∞<À? W\˜ì JѨ~å^è=Œ Ú QÍqOz# "åxx tH˜O∆ Ѩ‰Ωõ #flKÀ
HÀ\˜ HõÅÊ=ÚÅ =é‰õΩ g_»∞ #~°HÍyflÖ’ Ѩ_»QÆÅ_»∞. JOuÜÕ∞HÍHõ
gx „Ѩ=~°#Î =Ú ^Œ∞ëêìKå~°=ÚʼnõΩ ѨÙ<åk "ÕÜ∞« QÆÅ^Œ∞. Ö’HõÇÏ≤ `«=Ú
HÀi, hK«∞_≥·# D a_»¤x Ç≤Ï`«=Ú#∞ ‰õÄ_» HÀi <Õ h`«xx WѨÙÊ_Õ
WHõ¯_»<Õ â◊Ñ≤Oz, tH˜∆OK«=Öˇ#∞. J@∞¡ KÕã≤#KÀ Ö’Hõ=ÚÅ∞, Ö’‰õΩÅ∞
 68 =$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú

t=xO^Œ =Å# HõÅ∞QÆ∞ qѨ`«∞Î `≥Å∞ã¨∞H˘x *Ï„QÆ`«ÎQÆ #∞O^Œ∞~°∞.

J#O`«∞x ^Œ~°≈# =∞QÆ∞@KÕ g_»∞ =∞kOz<å_»∞. ѨÓ~°‚ ã¨O™ê¯~°=Ú
ÖËx"åiH˜ ^≥·= ^Œ~°≈#=Ú, ^≥·"å#∞„QÆǨÏ=Ú, ^≥·==ÚÅ =~°=Ú ZO`«
^Œ∞~°æuH˜ ^•ifÜ«Ú<À `≥Å∞ѨÙ@‰õΩ D ^Œ∞~°‡uÜÕ∞ L^•Ç¨Ï~°}=Ú.
^≥·= "≥∞#fl_»∞#∞ r=ÙÅ ##∞„QÆÇ≤ÏOK«∞@ˆH L`«∞ûHõ`« K«∂ѨÙ#∞. g_»∞
`«"≥∂QÆ∞} „Ѩ^è•#∞ _»QÆ∞@KÕ gx Hõ#O`«∞ _»OkOz# ^Œ~°≈#=Ú
gxÜ«∞O^Œ∞ qHõ\ ˜Oz#k. gx â’Hõx=$uÎÔH· <å~°^Œ∞ _»OkOz#
LáêÜ«∞=Ú gxx `«=∞=Ú #∞O_ç L^ŒúiOz# =∂@ "åã¨Î==Ú.
HÍx `«"≥∂ "åã¨# ~ÚOHõ#∞ q∞yeÜ«Ú#flk. HÍ# W`«xx
~°H˜∆OK«∞H˘#∞@‰õΩ <Õ#∞ tH˜∆OѨ=Öˇ#∞. gxH˜ âßѨ=Ú#∞ J=â◊º
"≥Úã¨OÔQ^Œ#∞.——
áê~°fif^Õq W@∞¡ ѨÅ∞‰õΩK«∞O_»QÆ ã¨ÉèÏã¨^Œ∞ ÅO^Œ~°∞#∞
x~å…O`«áÈ~Úi. ÉèíÜ«∞„ÉèÏO`«∞Öˇ·i. t+¨µì_»QÆ∞ D q^•º^èŒ~°∞#‰õΩ
Uq∞ âßѨ "≥Úã¨OQÆ∞<À Ü«∞x `«`«Î~°áê@∞ K≥Oki.
^Õq âßѨ=Ú :
[QÆ^ŒOaHõ z„`«ˆH`«∞ #∞^ÕÌtOz W@¡<≥#∞ : ''=`åû! hˆHq∞
âßѨ=Ú <˘ã¨OQÆ∞^Œ∞#∞~å? hg =∂@Å∞ Jã¨∞~° ÉèÏ==Ú#
ѨeH˜uq. Jã¨∞~° ÉèÏ==Ú =Å#<Õ h |∞kú qѨs`«"≥∞ÿ#k. HÍ=Ù#
H˘<åflà◊√§ h=Ù Jã¨∞~°∞_»∞QÆ =ÙO_»∞=Ú. Pã¨∞s Ü≥∂xÜ«∞O^Œ∞
[x‡OѨÙ=Ú. JѨÙ_»∞ h=Ù h W+¨ì=Ú =zÛ#@∞¡ ^≥·==Ú#∞
^Õ=`«Å#∞ ^Œ∂+≤OѨ=K«∞Û#∞, ^Õfi+≤OѨ#∂ =K«∞Û#∞. P Jã¨∞~°
=$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú 69

[#‡#∞ J#∞ÉèíqOz# g∞^Œ@ h=٠Ѩiâ◊√^Œ∞ú_» =Ü≥∞º^Œ=Ù. h=Ù

WOHõ#∞ =∞Ǩ ѨÙ~°∞+¨µÅ#∞ xOkOK«∞@‰õΩ =ÚO^Õ D [#‡
=∞O`«"≥∞ÿ Jã¨∞~° [#‡#∞ á⁄O^≥^Œ=Ù. J@∞ÃÑ· W\˜ì áêѨ=ÚÅ H˜Hõ
X_çQÆ@∞ìH˘#Hõ L^ŒúiOѨ |_»∞^Œ∞=Ù.
[QÆ<å‡`« J~Ú# áê~°fif^Õq âßѨ=Ú #O^Œe J#∞„QÆÇϨ =Ú,
P^Œ~°=Ú, `«e¡„¿Ñ=∞ QÆ=∞xOz# ã¨ÉèÏã¨^Œ∞ ÅO^Œ~°∞#∞ ''™ê^èŒ∞ !
™ê^èŒ∞ !—— Jx ѨeH˜ P"≥∂kOz P#O^ŒÑ¨_ç P `«e¡x H˘xÜ«∂_çi.
ã≤÷`«„Ѩ[˝`«fi=Ú :
áê~°fif^Õq âßѨ=Ú#∞ qx z„`«ˆH`«∞=Ù q=∂#=Ú
ky=zÛ P"≥∞ áê^Œ=ÚÅÃÑ· Ѩ_ç #=∞㨯iOK≥#∞. JK«Û@ =Ù#fl
"å~°O^Œ~°∞#∞ z„`«ˆH`«∞=Ù ÉèíÜ«∞Ѩ_ç<å_»x, ÉèíÜ«∞Ѩ_ç áê^Œ=ÚÅÃÑ·
Ѩ_ç<å_»x ÉèÏqOzi. HÍx z„`«ˆH`«∞=Ù ÉèíQÆ=^Œƒù‰õΩÎ_»∞. J#O`«
^Œ~°≈# "≥ÚOk#"å_»∞. ã¨$+≤ì Ü«∞O^Œe ^≥· fi`«=Ú#∞ ^•\˜#"å_»∞.
x["≥∞ÿ# Éèí‰õΩÎ_»∞ „ѨÉèí∞=Ù#∞ "≥∂Hõ∆=Ú#∞ HÀ~°_»∞. ѨÙ@∞ìHõ Kå=ÙʼnõΩ
ÉèíÜ«∞Ѩ_»_»∞. J`«_»∞ HÀ~°∞#k ˆH=Å=Ú JK«OK«Å=∞QÆ∞ ÉèíH˜Î
Ü≥ÚHõ¯>Ë. "ÕÅ H˘Åk, ÅHõ∆Å H˘Åk [#‡Å∞ Hõey##∞, xHõ$+¨ì
Ü≥∂#∞ÅO^Œ∞ ѨÙ\˜ì##∞, áê`åà◊=Ú #O^Œ∞ #~°Hõ=Ú #O^Œ∞
=ÙO_ç##∞ ÉèíQÆ=`ü ™êxfl^茺=Ú#∞ HÀ~°∞#∞. J`«xH˜ ÉèíQÆ=`ü
™êxfl^茺"Õ∞ =ÚYº=Ú HÍx `«# ã≤÷uQÆ`«∞Å∞ =ÚYº=Ú HÍ^Œ∞.
Z=Ô~·# J#∞„QÆÇ≤ÏOz##∞ â◊Ñ≤Oz##∞ XHõ¯\˜ÜÕ∞.
 70 =$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú

z„`«ˆH`«∞=Ù W`«~°∞Å „Éèí=∞ `˘ÅyOK«∞@ÔH· [QÆ[˚#x`À

W@∞¡ ѨeÔH#∞ : ''J=∂‡! h âßѨ=Ú#∞ ã¨O`À+¨=ÚQÆ ã‘fiHõiOzux.
h Xã¨y# âßѨ=Ú ã¨Ñ¶¨Å=∞QÆ∞ HÍHõ ! —— Wk qx áê~°fif^Õq
Pâ◊Û~°ºÑ¨_≥#∞. âßѨ=Ú#∞ ã¨Ç¨Ï~°¬=ÚQÆ WO`«=é‰õΩ ã‘fiHõiOz#
"å_»∞ <å~°^Œ∞ _˘Hõ¯_Õ. ^Œ‰õ∆Ωx âßѨ=Ú J`«#@∞¡ ã‘fiHõiOz<å_»∞.
HÍx WѨÙÊ_»∞ „Ѩ`«ºHõ∆=ÚQÆ q^•º^èŒ~° „ѨÉèí∞=Ù `«# âßѨ=Ú#∞
ã¨O`À+¨=ÚQÆ ã‘fiHiõ OK«∞@ QÆ=∞xOz Pâ◊Û~°ºÑ¨_ç W@¡<#≥ ∞. ''‰õΩ=∂~å!
h=Ù Q˘Ñ¨Ê ™êǨÏã≤q. =~°=ÚÅ#∞ ã¨O`À+¨=ÚQÆ ã‘fiHõiOK«∞@#∞
<Õ #<ÕHõ=ÚÅ∞ K«∂zux HÍx âßѨ=Ú xO`« ã¨O`À+¨=Ú`À
ã‘fiHõiOz# "åxx <Õ\ ˜ =é‰õΩ K«∂_»ÖË^Œ∞. <Õ <˘ã¨Oy# âßѨ=Ú#∞
Z@∞¡ „QÆÇ≤ÏOzuq? h‰õΩ Hõ+¨ì"Õ∞ QÍqOzux Hõ^•?——
z„`«Hˆ `«∞ q@¡<#≥ ∞ : ''`«b ¡ ! Ѩل`«∞_»∞ ‰õΩѨل`«∞_»∞ HÍQÆÅ_Õ"∂≥
HÍx `«e¡ =∂„`«=Ú ‰õΩ=∂`« HÍ*ÏÅ^Œ∞. h=Ù h ã¨O`å#=Ú#‰õΩ
Hõ+¨ì "≥Ú#~°Ê=Ù. x[=Ú#‰õΩ Z=~°∞#∞ Z=iH˜x Hõ+¨ì=Ú#∞ HÍx,
ã¨∞Y=Ú#∞ HÍx HÍqOѨ~°∞. Z=~°∞#∞ |∞kúѨÓ~°fiHõ=ÚQÆ =~°=ÚÅ#∞
HÍx, âßѨ=ÚÅ#∞ HÍx DÜ«∞~°∞. ѨÓ~°fi [#‡=Ú# Z=_≥\ ˜ì Hõ~°‡
ÖÁ#iÛ<å_À „áê~°ÉÏú#∞™ê~°=Ú# "åxH˜ ã¨iѨ_»∞ ã¨∞Y ^Œ∞óY=ÚÅ∞
ÅaèOK«∞K«∞#flq. <åˆH^À J\˜ì Hõ~°‡ âı+≤Oz Ü«ÚO_»∞#∞. WO^Œ∞Ö’
h ^À+¨ "Õ∞=Ú#flk. W`«~°∞Å =Å# ^Œ∞óY=Ú Hõey# ^Œ#∞H˘#∞@,
ã¨∞Y=Ú Hõey# ^Œ#∞H˘#∞@ Jq"ÕHõ=Ú. <å Hõ+¨ì=Ú#‰õΩ HÍ~°}=Ú
<å Hõ~°‡ÜÕ∞ HÍx h âßѨ=Ú HÍ^Œ∞.——
=$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú 71

áê~°fiu W@¡<≥#∞ : ''J~Ú##∞ âßѨ=Ú âßѨ"Õ∞, =~°=Ú

=~°"Õ∞ ! h‰õΩ <å âßѨ=ÚKÕ ^Œ∞óY=Ú HõÅ∞QÆÖË^•?——
z„`«ˆH`«∞=Ù QÆOcè~°∞_≥· W@∞¡ ѨeÔH#∞ : ''<å‰õΩ ^Œ∞óY
=∞#flk Hõ#|_»∞@<Õ Hõ#|_»∞@ ÖË^Œ∞. ^Œ∞óY=Ú ã¨O™ê~°=Ú#
HõÅ∞QÆ∞#∞. ã¨O™ê~° =∞#QÍ ã¨Oã¨~°}"Õ∞. ã¨Oã¨~°} =∞#QÍ `«#
x[ã≤÷u #∞O_ç *Ï~°∞@. x[ã≤÷u #∞O_ç *Ïi#"å_»∞ „uQÆ∞}=ÚÅ
„Ѩ"åǨÏ=Ú# Ѩ_»∞#∞. P „Ѩ"åǨÏ=Ú# ã¨fi~°æ–#~°Hõ=ÚÅ∞, |O^茖
"≥∂Hõ∆=ÚÅ∞, ã¨∞Y–^Œ∞óY=ÚÅ∞, âßѨ–J#∞„QÆǨÏ=ÚÅ∞ =zÛáÈ=Ù
K«∞O_»∞#∞. *Ï˝x gxÜ«∞O^Œ∞ z‰õΩ¯Ñ¨_»_»∞. r=ÙÅ∞ =∂Ü«∞
HÍ~°}=ÚQÆ `«=∞Ü«∞O^Œ∞ áêѨ ѨÙ}º=ÚÅ <å~ÀÑ≤OK«∞H˘x ã¨∞Y
^Œ∞óY=ÚÅ#∞ J#∞ÉèíqOK«∞ K«∞O^Œ∞~°∞. nxÖ’ <å‰õΩ Ç≤Ï`«=Ú
HõÅ^Œ∞, nxÖ’ JÇ≤Ï`«=Ú HõÅ^Œ∞. W@∞¡ KÕã≤#KÀ ^Œ∞óY=Ú
HõÅ∞QÆ∞#∞, J@∞¡ KÕã≤#KÀ ã¨∞Y=Ú HõÅ∞QÆ∞#∞. Wk |O^èŒ=Ú, Wk
"≥∂Hõ=∆ Ú, Wk [#‡, Wk =∞~°}=Ú J#∞ ÉèÏ==ÚÖË ã¨O™ê~°=Ú#‰õΩ
HÍ~°}=ÚÅ∞.——
Jk qx áê~°fiu W@¡<≥#∞ : ''h=Ù =∞Oz *Ï˝xqQÆ
Hõ#Ѩ_»∞K«∞<åfl=Ù. ÉèíQÆ=<å‡Ü«∞#∞ [~ÚOz#@∞¡ `ÀK«∞K«∞<åfl=Ù. J\˜ì
Ü≥∞_» <å áê^Œ=ÚÅÃÑ· <ÕŠѨ_ç<å=Ù? <å =Å# hˆHq∞
HÍ=ÅÜ«Ú#∞?——
 72 =$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú

z„`«ˆH`«∞ q@¡<≥#∞ : ''^Õg! <Õ#∞ h ã¨=ÚY=Ú#

q#Ü«∞=ÚQÆ #∞O_»∞@ ÉèíÜ«∞=Ú =Å# HÍ^Œ∞. x#∞fl âßѨ
Ѩiëê¯~°=Ú#ÔH· „áêi÷OK«∞@ ÖË^Œ∞. âßѨ f„=`«#∞ `«yæOK«=∞x ‰õÄ_»
HÀ~°∞H˘#∞@ ÖË^Œ∞. W\˜ì âßѨ=Ú#∞ ã¨Ç¨Ï„ã¨=ÚÅ H˘Åk ÅaèOz##∞
<Õ#∞ qK«e`«∞_»#∞ HÍ#∞. Pã¨∞s [#‡=Ú á⁄O^Œ∞=∞x h=Ù
â◊Ñ≤Ozuq. Jã¨∞~°∞ÅÖ’ ÉèíQÆ=^Œƒù‰õΩÎÅ∞ ÖË~å? Ü≥∂x P=~°}=Ú
=∂„`«"Õ∞. ǨÏ$^ŒÜ«∞=Ú# ÉèíQÆ=^ŒƒùH˜Î Ü«Ú#flKÀ, U Ü≥∂xÜ≥ÿ∞#
<Õq∞? h áê^Œ=ÚÅ <å„â◊~ÚOK«∞@‰õΩ HÍ~°}=Ú, <Õ <å_ç# =∂@,
x#∞fl ÉÏkèOz#^Õ Ü«∞x `≥eã≤ q#Ü«∞ q#„=Ú_» #QÆ∞K«∞<åfl#∞.
<Õ<˘Hõ tëêªKå~°=Ú ##∞ã¨iOz <å |∞kúH˜ `Àz# ã¨`«º
q+¨Ü«∞=ÚÅ#∞ ѨeH˜ux. ^•x =Å# h‰õΩ ^Œ∞óY=Ú Hõey#KÀ,
<Õ#∞, <å Jaè#Ü«∞=Ú#‰õΩ Hõ∆=∂Ѩ}=Ú#∞ "Õ_»∞K«∞<åfl#∞. D
q+¨Ü«∞=Ú# ##∞fl Hõ∆q∞OѨÙ=Ú. âßѨ q+¨Ü«∞=Ú# <å‰õΩ
ÖËâ◊=∂„`«"≥∞ÿ# ÉèíÜ«∞=ÚÖË^Œ∞.——
z„`«ˆH`«∞=Ù D q^èŒ=ÚQÆ Ñ¨eH˜ áê~°fif Ѩ~°"Õ∞â◊fi~°∞Å
áê^Œ=ÚʼnõΩ „Ѩ}Ï=∞=Ú QÍqOz "åi „Ѩ`«∞º`«Î~°=ÚÅÔH· gH˜∆OѨHõ
`«# q=∂# "≥∞H˜¯ "≥_»Öˇ#∞. ã¨ÉèíÖ’x =Ú#∞Å∞, |∞∞+¨µÅ∞,
=∞ǨÏ~°∞¬Å∞ Pâ◊Û~°º K«H˜`«∞Öˇ·i. ''PǨ! D q^•º^èŒ~°∞_»∞ ZO`«
^Œ$_è»x+¨ª HõÅ"å_»∞. ZO`«\ ˜ ã≤÷`«„ѨA˝_»∞. J#O`«∞x Láêã¨<å
„ѨÉèÏ==Ú# D`«_»∞ ^Œ∞+¨¯~°=∞QÆ∞ =∂Ü«∞#∞ ^•\˜#@∞¡#flk.
WO`«\ ˜ âßѨ=Ú#‰õΩ ‰õÄ_» K«eOѨÖË^Œ∞.—— Jx ÉèÏqOzi.
=$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú 73

..........................................................................................

t=Ùx ÉèíHõ΄Ѩâ◊Oã¨
z„`«ˆH`«∞=Ù
Ü≥ÚHõ¯ ^Œ$_è»x+¨ª, ã¨=∞`«fi|∞kú, ^ŒfiO^•fif`«
ã≤÷u, áê~°fif^Õqx Pâ◊Û~°ºÑ¨~°z#q. JO`«~åºq∞Ü«∞QÆ∞ Ѩ~°=∞ t=Ùx
N=ÚY=Ú#∞ Pâ◊Û~°º K«H˜`«Ü≥ÿ∞ K«∂K«∞K«∞ #∞O_≥#∞. P"≥∞
=∞<ÀÉèÏ==Ú#∞ „QÆÇ≤ÏOz, Ѩ~°=∞t=Ù_»∞ D q^èŒ=ÚQÆ K≥ÃÑÊ#∞.
''^Õg! D`«_»∞ ÉèíQÆ=^Œƒù‰õΩÎ_»∞. ÉèíQÆ=O`«∞xHõO>ˇ Jkè‰õΩÅQÆ∞ Éèí‰õΩÎÅ
HÀ=‰õΩ K≥Ok#"å_»∞. W`«_»∞ Éèí‰õΩÎʼnõΩ Éèí‰õΩÎ_»∞. ^•ã¨∞ʼnõΩ ^•ã¨∞_»∞.
ÉèíQÆ=O`«∞xHõ#fl Jkè‰õΩÅQÆ∞ JOy~°ã¨, <å~°^Œ=Ú#∞Å K«~°}¿ã=
HÍqOz#@∞=O\˜ "å_»∞. <å~°^Œ JOy~°ã¨∞Å∞ ÉèíQÆ=O`«∞xKÕ
x`«º=Ú "≥∞K«∞ÛH˘#|_»∞ Éèí‰õΩÎÅQÆ∞@KÕ "å~°∞ Jkè‰õΩÅx ¿Ñ~˘¯#∞
K«∞<åfl#∞. "åi LѨ^Õâ◊ =∂~°æ=Ú# x~°O`«~° ™ê^èŒ##∞ QÍqOz,
D z„`«ˆH`«∞=Ù J#O`« ^Œ~°≈#=Ú#∞ á⁄Ok<å_»∞. JOuÜÕ∞HÍHõ,
J#O`«∞x J#∞„QÆǨÏ=Ú#∞ ‰õÄ_» á⁄Ok<å_»∞. ÉèíQÆ=O`«∞x J#O`«
`«`«Î fi=Ú ã¨=∞ã¨Î Ö’Hõ=ÚÅ#∞ "åºÑ≤Oz Ü«ÚO_»∞#∞ Hõ^•!
JOuÜÕ∞HÍHõ, P Ö’Hõ=ÚÅ#∞ Jkè~ÀÇ≤ÏOz ‰õÄ_» LO_»∞#∞. J\˜ì
J#O`«`«Î fi ^Œ~°≈#=Ú, J#∞„QÆǨÏ=Ú á⁄Ok# z„`«ˆH`«∞=Ù#‰õΩ ã¨fi~°æ
 74 =$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú

#~°H=õ ÚÅ Éè^Ë =Œ ÚO_»^∞Œ . Z\˜ì ÉèÜ

í ∞« =Ú, ^Œ∞óY=¸ ÖËHõ ÉèQí =Æ O`«∞x
P„â◊~ÚOz Ü«ÚO_»∞#∞. J\˜ì"å~°∞ ÉèíQÆ=O`«∞xH˜ ÉèíÜ«∞Ѩ_»~°∞.
ÉèíQÆ=O`«∞<≥·##∞ x~˘‡QÆ=∂@=ÚQÆ „ѨtflOK«QÆÅ~°∞. J\˜ì ã≤÷u
W\˜ì"åiH˜ ÉèíQÆ=O`«∞ _»OkOK«∞ K«#∞"Õ. D HÀ=Ö’xH˜ K≥Ok#
Éèí‰õΩÎÅ ÉèÏ==Ú e@∞¡O_»∞#∞ :
''=∂‰õΩ =ÚH˜Î JHõ¯~°ÖË^Œ∞. =∂‰õΩ |O^èŒ=Ú‰õΩÎÅ Ü«∞O^Œ∞
ÉèË^Œ|∞kú Ü«ÚO_ç#KÀ, |O^èŒ=Ú#∞ =^Œe =ÚH˜Îx „QÆÇ≤ÏOѨ=K«∞Û#∞.
HÍx, =∂Hõ@∞¡ HÍ^Œ∞. =∂‰õΩ |O^èŒ=Ú‰õΩÎÅ∞ Ô~O_»∞#∂ XHõ¯>Ë.
âßáê#∞„QÆǨÏ=ÚÅ∞ Ô~O_»∞#∂ XHõ¯\˜ÜÕ∞. [#‡Å∞O_ç# LO_»xO_»∞.
#~°Hõ=Ú#‰õΩ áÈ=Åã≤#KÀ áÈÜ≥∞^Œ=Ú.—— ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ Ãã·`«=Ú W\˜ì
Éèí‰õΩÎÅ =â◊=Ú# #∞O_»∞#∞. "åi Ü≥∞_»Å Z\˜ì JѨ~å^èŒ=¸
ã¨OÉèíqOK«∞@ <å`«_»∞ ã¨Ç≤ÏOѨ_»∞. QÆ∞~°∞ÎOK«∞H˘#∞=Ú. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞
Éè‰í Ωõ ÅÎ ‰õΩ Éè$í `«∞º_»∞. J#QÍ Éè$í `«∞ºÅ‰õΩ Éè$í `«∞º_»∞. Éè‰í Ωõ ÅÎ ∞ ÉèQí =Æ O`«∞#‰õΩ
Éèí$`«∞ºÅ∞. ÉèíQÆ=O`«∞_»∞ Éèí‰õΩÎʼnõΩ Éèí$`«∞º_»∞. ã¨<å`«# ^èŒ~°‡=Ú#
QÆ∞~°∞t+¨º ™êO„Ѩ^•Ü«∞q∞>Ë¡ Ü«ÚO_»∞#∞. t+¨µº#‰õΩ QÆ∞~°∞"≥O`«
Éèí$`«∞º_À, QÆ∞~°∞=Ù ‰õÄ_» t+¨µº#‰õΩ JO`« Éèí$`«∞º_»∞QÆ #∞O_»∞#∞.——
QÆ∞~°∞=Ù–„ѨÉèí∞=Ù :
''h=Ù `å`å¯eHõ=ÚQÆ HÀѨ=Ú K≥Ok, ~å[i¬Ü«∞QÆ∞
z„`«ˆH`«∞=Ù#∞ â◊Ñ≤Ozuq. P`«_»∞ ™ê=∞~°÷º=Ú HõÅ"å_»∞.
`«ÅK«∞H˘x#KÀ =∞~°Å x#∞fl â◊Ñ≤OѨQÆÅ_»∞. HÍx J`«_»@∞¡ KÕÜ«∞Hõ,
=$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú 75

h Hõ#∞#Ü«∞ q#Ü«∞=ÚÅ∞ HÍqOz<å_»∞. HÍ~°} "Õ∞=∞# h=Ù

<å ã¨Ç¨Ï^èŒ~°‡Kåi}˜q. <Õ#∞ ѨiѨÓ~°‚ "≥·+¨‚=Ù_»#∞. "≥·+¨‚=ÙÅ∞ W`«~°∞Å
^À+¨=ÚÅ#∞ zOuOѨ<≥·# zOuOѨ~°∞. W`«~°∞Å ^À+¨=ÚÅ∞
„Ѩ`«ºHõ∆=ÚQÆ Hõ#Ѩ_»∞K«∞#fl#∞, `å=Ú zOuOѨ~°∞. Z=iH˜h K≥ѨÊ~°∞
ã¨iHõ^• ã¨=∞i÷O`«∞~°∞. x["≥∞ÿ# "≥·+¨‚=Ù_»∞ PKå~°∞º_»∞ HÍx,
JkèHÍi HÍ_»∞. JkèHÍiH˜ tH˜∆OK«∞ Hõ~°Î=º=Ú, ^ŒO_»#=Ú#∞
qkèOK«∞ Hõ~°Î=º=Ú HõÅ^Œ∞. HÍ=Ù# ^À+¨=ÚÅ∞ K«∂_»=K«∞Û#∞. Jk
áêÅ<å ^èŒ~°‡=Ú. PKå~°º ^èŒ~°‡=Ú J@∞¡HÍHõ, JO^Œi Ü«∞O^Œe
JO`«~åºq∞x ^Œ~≈° #=Ú KÕÜÚ« K«∞ r=ÙÅ#∞ „áÈ`«ûÇ≤ÏOK«∞K«∞O_»∞@ÜÕ∞
LO_»∞#∞QÍx, `«Ñ¨ÙÊÖˇ#∞fl@ LO_»^Œ∞. D „áÈ`åûǨÏ=Ú ^À+¨=ÚÅ#∞
HÍHõ, =º‰õΩÅÎ #∞ ^è~Œ ‡° =∂~°=æ Ú #O^Œ∞OK«∞@‰õΩ DÜ«∞|_»∞ „áÈ`åûǨÏ=Ú.
PKå~°∞ºx Ѩ^Œq J`«∞º#fl`« Ѩ^Œq. JkèHÍ~° Ѩ^Œq ^•xH˜ Ö’|_ç
Ü«ÚO_»∞#∞. ã¨OѶ¨∞=Ú# ^˘OQÆÅ#∞ ѨiáêʼnõΩÅ∞ tH˜∆O`«∞~°∞. Jk
"åi Hõ~°Î=º=Ú. JO`« =∂„`«=Ú# tHõ∆ ##∞ÉèíqOz# ^˘OQÆ
Ѩi=~°Î#=Ú K≥O^Œ∞@ ÖË^Œ∞. HÍx, JkÜÕ∞ ^˘OQÆ PKå~°∞ºx
ã¨=ÚY=Ú# Ѩi=~°Î#=Ú K≥Ok# ^Œ$ëêìO`«=Ú ÖˇxflÜ≥∂ HõÅ=Ù.
áêʼnõΩ_»∞ ã¨OѶ¨∞ ã¨O㨯~°}=Ú KÕÜ«ÚK«∞O_»∞#∞ HÍx, ã¨O™ê¯~°=Ú
ÖËx"å~°∞ Kå@∞=∂@∞QÍ ã¨OѶ¨∞ ã¨O㨯~°}=ÚÅ#∞ LÅ¡OѶ≤∞OK«∞K«∞<Õ
Ü«ÚO^Œ∞~°∞. ÉèíQÆ=^Œƒù‰õΩÎ Å@∞¡HÍHõ, `«=Ú‡ `å=Ú xÜ«∞q∞OK«∞H˘#∞
K«∞O^Œ∞~°∞. ã¨O㨯iOK«∞H˘#∞ K«∞O^Œ∞~°∞. W@¡O^Œ~°∂ `«=Ú‡ `å=Ú
ã¨O㨯iOK«∞H˘#flKÀ áêÅHõ=~°æ"Õ∞ J=ã¨~° =ÚO_»^Œ∞. Éèí‰õΩÎ_»∞ `«#
 76 =$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú

ǨÏ$^ŒÜ«∞=ÚÃÑ· KÕ~Ú "Õã≤H˘x `«# =∞#ã¨∞û `«# =â◊=Ú# #∞#flk

ÖËxn x~°O`«~°=Ú QÆ=∞xOK«∞H˘#∞ K«∞O_»∞#∞.
^≥·qHõ=Ú :
''F áê~°fif! Éèí‰õΩÎÅ ^Œ$+≤ìÖ’ ^≥· fi`«=Ú LO_»<Õ LO_»^Œ∞.
"å~°∞ ã¨~°fi„`« ã¨~°fi "åºÑ¨‰õΩ_»QÆ∞ ™êfiq∞<Õ K«∂K«∞K«∞O^Œ∞~°∞. HÍ=Ù#
h "˘ã¨Oy# âßѨ=Ú J`«_∞» JO`«~åºq∞ J#∞„QÆÇϨ =ÚQÆ ã‘fiHiõ OK≥#∞
QÍx, âßѨ=∞x ÉèÏqOѨÖË^Œ∞. x[=Ú#‰õΩ h#∞O_ç JO`«~åºq∞ÜÕ∞
[QÆ`«¯àϺ}=Ú H˘~°ÔH· D HÍ~°º=Ú <˘#iÛ<å_»∞. [QÆ<åfl@Hõ
ã¨∂„`«^è•iÜ«∞QÆ∞ ÉèíQÆ=O`«∞#‰õΩ W+¨µìÖˇ=~À J~Ú+¨µì Öˇ=~À
`≥Å∞ã¨∞H˘#∞@ ã¨∞ÅÉèí ™ê^茺=Ú HÍ^Œ∞. „|Ǩχ^Õ=Ù_»∞ ‰õÄ_» J`«x
=ÓºÇ¨Ï ~°K«##∞ JѨÙÊ_»Ñ¨ÙÊ_»∞ J=QÍǨÏ# KÕã¨∞H˘#ÖËHõ uHõ=∞Hõ
Ѩ_»∞K«∞O_»∞#∞. =∞ǨÉèí‰õΩÎ_≥·# z„`«ˆH`«∞=Ù Jã¨∞s Ü≥∂xÜ«∞O^Œ∞
[x‡OK«∞@ [QÆ`«¯àϺ}=Ú#ˆH HÍ=Ù# h=Ù zOuOѨ ѨxÖË^Œ∞.
h=Ù#∞ q+¨µ‚=Ù#‰õΩ „Ñ≤Ü«∞ ™È^Œiq JQÆ∞@KÕ x#∞fl "åÇ≤ÏHõQÍ
^≥·=g∞ HÍ~°º "≥Ú#iÛ<å_»∞. ^≥·= HÍ~°º=Ú#‰õΩ h=Ù ã¨Ç¨ÏHõiOzuq.
x[=Ú#‰õΩ ^≥·="≥ÚHõ ^ÕǨÏ=Ú# #∞O_»Hõ, ^≥·=Éèí‰õΩÎÅ ~°∂Ѩ=Ú#
=ºHõÎ=∞QÆ∞K«∞O_»∞#∞ Hõ^•! [QÆ<À‡Ç¨Ï#∞_»∞ h‰õΩ `å`å¯eHõ=ÚQÆ
"≥∂ǨÏ=Ú HõeæOz `«# HÍ~°º=Ú#∞ <≥~°"Õ~°∞ÛH˘x<å_»∞. J`«x
=ÓºÇ¨Ï ~°K«# Éèíq+¨º`«∞Î# `≥eÜ«∞QÆÅ^Œ∞. h âßѨ=Ú Ö’Hõ=Ú#‰õΩ
=~°=ÚQÆ „áêÑ≤ÎOz#^Œx `≥eã≤ T~°_çÅ∞¡=Ú.——
=$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú 77

..........................................................................................

WO„^Œ∞x JǨÏOHÍ~°=Ú
WO„^Œ∞x ^Œ∞~°Ç¨ÏOHÍ~°=Ú, Jk HÍ~°}=ÚQÆ J`«x
ˆH~°Ê_ç# ^Œ∞„+¨Ê=~°Î#=Ú, q+¨µ‚ Éèí‰õΩÎ_≥·# z„`«ˆH`«∞=Ù Ü≥ÚHõ¯
ѨÙ#~°˚#‡=Ú#‰õΩ HÍ~°}"≥∞ÿ#q. WO„^Œ∞_»∞ QÆifiOz, ã¨^Œ∞æ~°∞=ÙÅ
#==∂xOz, „|ǨχǨÏ`«º‰õΩ ‰õÄ_» "≥#∞nÜ«∞x ^Œ∞„+¨Ê=~°Î#=Ú
K«∂ѨÙ@KÕ J`«xx ^èŒ~°‡=Ú# xÅɡ@∞ì@‰õΩ '=$„`«∞xQÆ — z„`«ˆH`«∞=Ù
J=`«iOѨ=Åã≤ =K≥Û#∞. Jk Z@¡x# :
=¸_»∞ Ö’Hõ=ÚÅÃÑ· WO„^Œ∞#‰õΩ Hõey# q[Ü«∞=Ú#∞
ã¨O|~°=ÚQÆ x~°fiiÎOK«∞@‰õΩ XHõ L`«û= "Õ∞~åÊ@∞ KÕÜ«∞|_ç#k.
WO„^Œ∞_»∞ ˆHO„^Œ=ÚQÆ U~°Ê_ç# P ã¨ÉèíÖ’ =ã¨∞=ÙÅ∞, ~°∞„^Œ∞Å∞,
Pk`«∞ºÅ∞, =∞~°∞`«∞ÎÅ∞, Jtfi#∞Å∞, ^Õ=`«Å∞, ã≤^Œ∞úÅ∞, W`åº^Œ∞
ÅO^Œ~°∞ H˘Å∞"≥· Ü«ÚO_çi. JѨû~°ã¨Å∞ #$`«º=Ú, QÍ#=Ú KÕã≤i.
JO^Œ~°∞#∞ "Õ<Àà◊§ WO„^Œ∞x á⁄QÆ_çi. <å_»∞ ѨÓi‚=∞ Ü«∞QÆ∞@KÕ
K«O„^Œ∞x "≥<≥flÅ L`«û= ã¨O~°OÉèí=Ú#∞ W#∞=∞_çOѨ *Ëã≤#k. P
k=º "≥·Éèí==Ú#‰õΩ `«# q[Ü«∞"Õ∞ HÍ~°}=∞x WO„^Œ∞_»∞ Laƒ,
 78 =$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú

QÆ~°fi=Ú`À xO_ç, L#fl`åã¨#=Ú# P#O^Œ=ÚQÆ #∞O_≥#∞. J\˜ì

H˘Å∞=Ù Ö’xH˜ ™êH∆Í`ü =¸sÎÉèíqOz# Ѩ~°„|Ǩχ=Ú, |$ǨÏã¨Êu
U`≥Oz<å_»∞. J`«_»∞ ^Õ=`« ÅO^ŒiH˜x, WO„^Œ∞#‰õΩ#∞ ‰õÄ_»
QÆ∞~°∞=Ù. ã¨Éèí‰õΩ U`≥OK«∞K«∞#fl QÆ∞~°∞=¸iÎx ^Œi≈OzÜ«Ú q[Ü«∞
QÆ~fi° =Ú`À WO„^Œ∞_»∞ ÖË=Hõ, #=∞㨯iOѨH,õ Z^Œ∞~ˆ QÆHõ ‰õÄ~°∞ÛO_ç<å_»∞.
Hõhã¨=Ú |$ǨÏã¨ÊuH˜ Pã¨#=Ú ‰õÄ_» K«∂ѨÖË^Œ∞. JǨÏOHÍ~°=Ú
Z\˜ì"åx<≥·##∞ Ѩ`«#=Ú QÍqOѨ QÆÅ^Œ∞. WO„^Œ∞x HõÑ≤Ê#
QÆ~°fi=∞#∞ á⁄~°#∞ QÆ=∞xOz |$ǨÏã¨Êu *ÏeѨ_ç<å_»∞. t+¨µº#‰õΩ
QÆ~°fi=Ú =Å# HõÅ∞QÆ∞ Ѩ`«#=Ú#∞ „QÆÇ≤ÏOz ֒ѨŠ^Œ∞óYѨ_ç<å_»∞.
H˘Å∞=Ù#∞O_ç Ǩï\ÏǨï\˜x `«# x"åã¨=Ú# ˆHy<å_»∞.
ã¨O~°OÉèí=ÚÖˇ·# Ñ≤=∞‡@ WO„^Œ∞x JO`«âıÛ`«# `å#∞ KÕã≤#
á⁄~°áê@∞#∞ QÆ=∞xOѨ *Ëã≤#k. `«#‰õΩ Hõey# QÆ~°fi=∞#∞ á⁄~°
`«# QÆ∞~°∞=Ù#∞ ‰õÄ_» x~°¡Hõ∆ º=Ú KÕã≤#k. PǨ! QÆ~°fi "≥∞O`«Ñ¨x
KÕ~ÚOK«QÆÅ^Œ∞? QÆ∞~°∞=Ù#∞ ‰õÄ_» J==∂xOzux Hõ^•! Jx
ÉÏ^èŒÑ¨_≥#∞, ÉèíÜ«∞Ѩ_≥#∞. `«# QÆ∞~°∞=Ù ^Õ=`«ÅKÕ`« ‰õÄ_»
ѨÓlOѨ|_»∞"å_»∞. Ѩ~°=∞ Ѩq„`«∞_»∞. ™êufi‰õΩÅÖ’ L`«Î=Ú_»∞.
`å#∞ KÕã≤# „ÉèíëêìKå~°Ñ¨Ù „Ѩ=~°Î##∞ =∞ø#=ÚQÍ ÉèíiOz
"≥_»eáÈ~Ú<å_»∞. `«# „Ѩ=~°Î##∞ YO_çOK«∞@‰õΩ, `«##∞
âßã≤OK«∞@‰õΩ, â◊Ñ≤OK«∞@‰õΩ#∞ ‰õÄ_» J`«_ç HõkèHÍ~°=Ú HõÅ^Œ∞. HÍx
J`«_»@∞¡ KÕÜ«∞ÖË^Œ∞. ZO`«\ ˜ „ѨâßO`«z`«∞Î_»∞? J\˜ì "åxx
J==∂xOzu<å? Jx ‰õΩq∞e<å_»∞. JkèHÍ~° =∞^Œ=ÚKÕ `å<≥O`«
=$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú 79

‰õΩã¨O™ê¯~°=Ú#∞ „Ѩ^Œi≈Oz<å_À `≥eã≤, Ǩï\ÏǨï\˜x |$ǨÏã¨Êu

x"åã¨=Ú# ˆHy<å_»∞. J`«xx Hõ∆=∂aèHõ∆ "Õ_»=Öˇ#x ǨÏ$^ŒÜ«∞=Ú
Ѩi`«Ñ≤Oz#k. QÆ∞~°∞ x"åã¨=Ú# ˆHy, QÆ∞~°∞=ÙÔH· "≥^ŒH˜<å_»∞.
|$ǨÏã¨Êu Hõ#|_»ÖË^Œ∞. J#QÍ WO„^Œ∞#‰õΩ Hõ#|_»ÖË^Œ∞. WO„^Œ∞#‰õΩ
QÆ∞~°∞=@∞¡ J^Œ$â◊√º_≥·<å_»∞. ZO`« ѨijeOz##∞, QÆ∞~°∞^Œ~°≈#=Ú
HÍÖË^Œ∞. z#flÉ’~Ú `«Å =OK«∞H˘<≥#∞. QÆ∞~°∞=Ù J#∞„QÆǨÏ=Ú#∞
HÀÖ’Ê~Ú# WO„^Œ∞_»∞ n#∞_≥· xÅz<å_»∞. Wk QÆ=∞xOz Jã¨∞~°∞Å∞
q[$OaèOzi. ^Õ=`«Å#∞ K≥ÖÏ¡K≥^Œ~°∞ KÕã≤i. WO„^Œ∞x`Àã¨Ç¨
^Õ=`«ÅO^Œ~°∞#∞ Ü«Ú^Œú=Ú# Jã¨∞~°∞Å <≥^Œ∞~˘¯#ÖËHõ áêiáÈ~Ú,
„|Ǩχ^Õ=Ùx P„â◊~ÚOzi. „|Ǩχ "åi HõÉèíÜ«∞q∞zÛ, q„âßOu
HõeyOz, W@¡x `≥eÃÑ#∞ :
''WO„^•! U=∞x K≥ѨÙÊ^Œ∞#∞? h=Ù KÕÜ«∞‰õÄ_»x Ѩx
KÕã≤uq. z#fl`«#=Ú #∞O_ç h „âıÜ«∞ã¨∞û<Õ JaèÅ+≤OK«∞K«∞ |∞^Œ∞úÅ∞
QÆ~°Ñ≤# QÆ∞~°∞=Ù<Õ J==∂xOzuq. J`«_»∞ ™êH∆Í`«∞ΠѨ~°„|Ǩχ
ã¨fi~°∂Ѩ"Õ∞! h‰õΩ ™ê=∞~°÷º "Õ∞~°Ê~°z, `«# ™êxfl^茺=Ú#∞ ‰õÄ_»
hH˜K«∞Û@KÕ h=Ù q[Ü«∞ Ѩ~°OѨ~°Å`À =¸_»∞ Ö’Hõ=ÚʼnõΩ
JkèѨu"≥·uq. ˆH=Å=Ú Ñ¨~°=∞ „¿Ñ=∞`À xxflO`« "åxx KÕÃã#∞
Hõ^•! h#∞Oz Uq∞Ü«Ú#∞ PtOK«#∂ ÖË^Œ∞. |$ǨÏã¨Êu ã¨=∞ã¨Î
"Õ^Œ ~°Ç¨Ï㨺=ÚÅ∂ `≥eã≤#"å_»∞. J`«xx h ===∂xOzuq.
J`«_»∞ h H˘Å∞=Ù# ˆH`≥Oz#ѨÙ_»∞ â◊s~°=∞O`«Ü«Ú „H˘"≥fiH˜¯
Ü«ÚO_»∞@KÕ h `«Å =OQÆÖË^Œ∞. HÍà◊√§ Z^Œ∞ˆ~QÆÖË^Œ∞. KÕ`«∞Å∞
 80 =$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú

Hõhã¨=Ú #=∞㨯iOѨ#∞‰õÄ_» ÖË^∞Œ . Jk HÍ~°}=ÚQÆ h ˆH∆=∞

=∞O`«Ü«Ú J^Œ$â◊º"≥∞ÿ#k. J`«_»∞ h‰õΩ „Ѩã¨∞Î`«=Ú Hõ#Ѩ_»∞@ ‰õÄ_»
ÖË^Œ∞. h „Ѩ=~°Î#=Ú #O^Œe ^À+¨=Ú x#∞fl |ÅÇ‘Ï#Ѩ~°z#k.
JOuÜÕ∞ HÍ^Œ∞. Jk Jã¨∞~°∞Å#∞ |ÅѨ~z° #k. hHõ#fl |ÅÇ‘Ï#∞ÅQÆ∞
Jã¨∞~°∞Å∞ hHõ#fl |Å=O`«∞Öˇ· x#∞fl ÔQÅ∞K«∞@‰õΩ HÍ~°}=Ú QÆ∞~°∞=Ù
Z_»Å h=Ù K«∂Ñ≤# ^Œ∞„+¨Ê=~°Î#"Õ∞.
'' ~åHõ∆ã¨∞Å∞ |Å=O`«∞ÅQÆ∞@‰õΩ =∞iÜ≥ÚHõ HÍ~°} =Ú#flk.
"å~°∞ `«=∞ QÆ∞~°∞"≥#· â◊√„HÍKå~°∞ºx Q“~°qOz, J`«x ~°ÇϨ ™ÈºÑ¨^âÕ =◊ Ú
á⁄O^Œ∞K«∞<åfl~°∞. h"å QÆ∞~°∞=Ù J#∞„QÆǨÏ=Ú#∞ KÕ*Ï~°∞ÛH˘x#
"å_»=Ù. "å~°∞ QÆ∞~°∞=Ù J#∞„QÆǨÏ=Ú#∞ Jq∞`«=ÚQÆ á⁄Ok
Ü«Ú#fl"å~°∞. ~åHõ∆ã¨∞Å∞ ã¨Ç¨Ï[=ÚQÆ =∞^Œ=Ú, á⁄QÆ~°∞ HõÅ"å~°∞.
HÍx, "åi QÆ∞~°∞=Ù Z_»Å Z#fl_»∞#∞ "å\˜x „Ѩ^Œi≈OѨÖË^Œ∞. "åi
Ç≤Ï`«=Ú HÀi K≥Ñ≤Ê# ^•xx "åÔ~ѨÙÊ_»∞#∞ x~°¡Hõ∆ º=Ú KÕÜ«∞ÖË^Œ∞
Hõ#∞Hõ<Õ QÆ∞~°∞=Ù#∞ kèHõ¯iOz# x#∞fl Ü«Ú^Œú=Ú# QÆ_ç¤áÈK«=Öˇ
Ѩ~åÉèíqOz<å~°∞.——
WO„^Œ∞_»∞ ѨâßÛ`«ÎѨÙÎ_≥· „|Ǩχ‰õΩ #=∞㨯iOz `å#∞ KÕã≤#
á⁄~°áê@∞#∞ =∞xflOѨ=∞x, `«#‰õΩ ^•i K«∂Ѩ=∞x „áêi÷OK≥#∞.
JѨÙ_»∞ „|Ǩχ^Õ=Ù _ç@¡<≥#∞ :
''WѨÙ_»∞ g∞ HõO^Œ~°‰õΩ#∞ HÍ=Åã≤#k QÆ∞~°∞ Hõ$Ѩ.
„Ѩã¨∞Î`«=Ú# |$ǨÏã¨Êu g∞ HõO^Œ∞ÉÏ@∞Ö’ ÖË_»∞. `«fi+¨ì „Ѩ*ÏѨu
=$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú 81

‰õΩ=∂~°∞_»∞ qâ◊fi~°∂ѨÙ_»∞ xâ◊ÛÅ`«`«Î fi=Ú HõÅ"å_»∞. ZѨÙÊ_»∞#∞

`«Ñ¨ã¨∞û KÕã¨∞H˘#∞K«∞O_»∞#∞. J`«x <å~åkèOѨÙ_»∞. g∞‰õΩ HÍ=Åã≤#
ã¨=∞ã¨Î=Ú#∞ J`«_»∞ ™êkèOz ÃÑ@ìQÆÅ_»∞. g∞ ^Œ∞~°æu #∞O_ç J`«_Õ
q∞=Ú‡Å#∞ HÍáê_»QÆÅ_»∞.——
„|Ǩχ^Õ=Ùx P^Õâß#∞™ê~°=Ú ^Õ=`«Å∞ qâ◊fi~°∂Ѩ =∞ǨÏi¬x
P„â◊~ÚOzi. J`«xx ã¨∞ÎuOzi. âߡѶ≤∞Ozi. qâ◊fi~°∂ѨÙ_»∞
`«Ñ¨ã¨û=∂kè #∞O_ç "Õ∞ÖϯOz ^Õ=`«Å#∞, ^Õ"ÕO„^Œ∞x ѨiH˜OK≥#∞.
JѨÙÊ_»∞ ^Õ"ÕO„^Œ∞_»∞ KÕ`«∞Å∞ *’_çOz, ''™êfig∞! h=Ù =∂
`«O„_ç=O\˜ "å_»=Ù. =∂ HÍ~°º=Ú ™ê#∞‰õÄÅ=∞QÆ∞@ÔH· x<åfl„â◊~ÚOK«∞
K«∞<åfl=Ú. "Õ∞=Ú h `«O„_çÜ«∞QÆ∞ `«fi+¨ì ™È^Œ~° =~°æ=ÚÖ’x
"å~°=Ú. h‰õΩ `«O„_ç=O\˜ "å~°"Õ∞ J~Ú##∞ QÆ∞}=ÚÅ KÕ`«
Q˘Ñ¨Ê"å_»"≥·# x#∞fl ¿ãqOK«∞@Hõ#fl „âıÜ≥∂^•Ü«∞Hõ=Ú =∂ ˆHq∞Ü«Ú
ÖË^Œ∞. h=Ù ÉèíQÆ=O`«∞x qâ◊fi=∞O^Œe ~°∂Ѩ=Ú Åxfl\ ˜x =∞iÜ«Ú
qâ◊fi~∂° Ѩ=Ú#∞ ‰õÄ_» ÉèQí =Æ O`«∞xQÆ P~åkèOz, ™êH∆Í`«∞Î qâ◊fi~∂° ѨÙ_»"·≥
xÅz Ü«Ú<åfl=Ù. Wk HÍ~°}=ÚQÆ =∂ HõO^ŒiH˜x QÆ∞~°∞ ™ê÷#=Ú#
#∞<åfl=Ù. QÆ∞~°∞=#QÍ Ñ¨~°=∂`«‡ ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞. `«O„_ç „|Ǩχ
ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞. J#flQÍ~°∞ WO„^Œ∞x „Ѩu~°∂ѨÙ_»∞. K≥Öˇ¡Å∞ =∞# ^ŒÜ«∞‰õΩ
=∞iÜ≥ÚHõ ~°∂Ѩ=Ú. `«e¡ Éèí∂^Õq ~°∂Ѩ=Ú. Jukä Jyfl^Õ=Ùx
~°∂Ѩ=Ú. ã¨~°fir=ÙÅ∞#∞ <å~åÜ«∞}∞x ~°∂Ѩ=ÚÅ∞. `«#‰õΩ `å#∞QÆ
r=Ù_»∞ Ü«∂K«Hõ~°∂Ѩ=Ú. "Õ∞=Ú QÆ∞~°∞=Ù J#∞„QÆǨÏ=Ú HÀÖ’Ê~Ú,
 82 =$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú

Ѩ^Œ„Éèí+¨µìÅ"≥∞ÿ L<åfl=Ú. h J#∞„QÆǨÏ=Ú# h `Õ[ã¨∞û HÍ~°}=ÚQÆ

â◊„`«∞=ÙÅ#∞ [~ÚOK« HÀ~°∞K«∞<åfl=Ú.——
''h=Ù =∂Hõ#fl z#fl"å_»=Ù. h‰õΩ "Õ∞=Ú #=∞㨯iOK«
=K«∞Û<å? Jx h=Ù `«ÅK≥^Œ"Õ"≥∂! h#∞O_ç „Ñ¨Ü≥∂[#=Ú#∞ HÀi
=zÛ#"å~°=Ú Hõ#∞Hõ h Hõ#fl z#fl"å~°"Õ∞. =∞=∞‡#∞„QÆÇ≤ÏOѨÙ=Ú.——
qâ◊fi~°∂ѨÙx =∞<ÀQÆ`«=Ú :
D q^èŒ=ÚQÆ WO„^Œ∞_»∞, ^Õ=`«Å∞ „áêi÷OѨ, qâ◊fi~°∂ѨÙ_»∞
`«#Ö’ W@∞¡ ÉèÏqOz<å_»∞. <ÀÔ~uÎ ÃÑ^ŒÌÅ∞ „áêi÷Oz<å~°∞,
ã¨∞ÎuOz<å~°∞. "åxx qx á⁄Oy#KÀ „|Ǩχ`Õ[ã¨∞û `˘ÅyáÈ=Ù#∞.
^Õ=`«Å∞ `«##∞ „áêi÷OK«∞@ ÜÕ∞Å? D qâ◊fi=Ú# „áêi÷OK«∞@‰õΩ
J~°∞›_»∞ q+¨µ‚"˘Hõ¯_Õ! Z=ix H©iÎOz##∞ "åx QÆ∞}H©~°Î#"Õ∞
[~°∞QÆ∞K«∞#flk. ^≥·=ã¨∞Îu XHõ¯>Ë ã¨=∞O[ã¨=Ú. W`«~°∞ÅÖ’x
QÆ∞}=ÚÅ∞ ã¨∞ÎuOѨ |_ç#ѨÙÊ_»∞ Jk ^≥·=ã¨∞ÎuQÆ ÉèÏqOѨ=Öˇ#∞.
J@∞Å<Õ ã¨∞ÎuOK«∞"å~°∞ ‰õÄ_», ã¨∞ÎuOѨ|_»∞ "åxÖ’x ^≥·==Ú<Õ
L^ÕÌtOz ã¨∞ÎuOѨ=Öˇ#∞ QÍx, =ºH˜Îx HÍ^Œ∞. J@∞¡HÍHõ =ºH˜Îx
ã¨∞ÎuOK«∞"å~°∞ ZO`« ÃÑ^ŒÌ"åÔ~·##∞, UkÜ≥∂ XHõ ™êfi~°÷
„ѨÜ∂≥ [#=Ú#ÔH· ã¨∞uÎ OK«∞ K«∞<åfl~x° `≥eÜ«∞=Öˇ#∞. ã¨∞uÎ OѨ|_»∞"å~°∞
‰õÄ_» Z^Œ∞\˜"å~°∞ `«#Ö’x ^≥·==Ú#∞ ã¨∞ÎuOK«∞ K«∞<åfl~°∞HÍx,
`«##∞ HÍ^Œx `≥eÜ«∞=Öˇ#∞. gi =∂@ʼnõΩ á⁄Oy, "≥∞`«Î|_ç giH˜
=$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú 83

QÆ∞~°∞=ÙQÍ ^ŒH˜∆}Å ¿Ñ~° ^èŒ#=Ú#∞ áȈQã¨∞H˘#∞@, g~°∞ K≥Ñ≤Ê#

„ѨHÍ~°=Ú #_»K«∞H˘#∞@ „Éèí+¨ì=∂~°æ =∞QÆ∞#∞. QÆ∞~°∞=ÙÅ tHõ∆}=Ú
„ѨHÍ~°=Ú #_»K«∞H˘x, "åizÛ# ~°Ç¨Ï㨺=ÚÅ#∞ ã‘fiHõiOz, ^èŒ~°‡
=∂~°æ=Ú ##∞ã¨iOK«∞ t+¨µºÅ∞ HÍ=Öˇ#∞ HÍx, ^èŒ#q∞K«∞Û t+¨µºÅ∞
HÍ^Œ∞. J\˜ì ã¨∞tH˜∆`«∞ÅQÆ∞ t+¨µºÅ∞#flKÀ "åˆ~ ‰õÄ_»Éˇ\ ˜ì# ^èŒ#=Ú.
D WO„^Œ∞_»∞ ã¨=∞ã¨Î=Ú#∞ áÈQ˘@∞ìH˘#∞@KÕ áÈQ˘@∞ìH˘x# ^•xx
á⁄O^Œ∞@‰õΩ <å ^ŒQÆæ~°‰õΩ =zÛ<å_»∞. Uq∞Ü«Ú ÖËx"å_≥·##∞,
^è~Œ ‡° =Ú <å„â◊~ÚOz# "å_≥#· KÀ á⁄Å=ÚÖ’ ‰õΩѨÊ#∂iÊ_ç J~Ú#KÀ@¡
Hõà‹§=ÚÅÖ’ K≥kiѨ_çÜ«Ú#fl yO[Å#∞ „áÈQÆ∞KÕã¨∞H˘x, rqOK«
=K«∞Û#∞ HÍx, hK«=∞QÆ∞ Ü«∂K«Hõ=$uÎH˜ kQÆ=K«∞Û<å? J@∞¡
rqOK«∞@ `≥eã≤#"åxH˜ ã¨=∞ã¨Î HÍ~°º=ÚÅ∞ <≥~°"Õ~°QÆÅ=Ù. Uk
U"≥∞ÿ##∞ HÍÅѨÙ~°∞+¨µ_»∞ `«#‰õΩ WѨÙ_ô ÃÑ^ŒÌÅ Ü≥∞_»Å ѨÙ~ÀÇ≤Ï`«=$uÎ
<Õ~°Ê~°z<å_»∞. `«#‰õΩ ÃÑ^ŒÌÅ∞ =∞iÜ«Ú `«O„_»∞Å∞. HÍ^Œ#∞@‰õΩ
gÅ∞ÖË^Œ∞. W@∞¡ `«Åz qâ◊fi~°∂ѨÙ_»∞ "åi HõÉèíÜ«∞=Ú xK≥Û#∞.
â◊√„HÍKå~°∞ºx ~°Ç¨Ï㨺 q^ŒºÅHõ#fl Ô~\˜ìOѨ٠q^ŒºÅ#∞
^Õ=`«Å‰õΩ ™êkèOzÃÑ\˜ì, qâ◊fi~°∂ѨÙ_»∞ WO„^Œ∞x =∞~°Å ÔQeÑ≤OK≥#∞.
P q^ŒºÜÕ∞ q+¨µ=‚ ∂Ü«∂ ~°ÇϨ 㨺=Ú. nxx WO„^Œ∞# ‰õΩѨ^tÕ OK«∞@KÕ
WO„^Œ∞_»∞ |Å=O`«∞_≥· ~åHõ∆ã¨∞Å#∞ ÔQeK≥#∞. D q+¨µ‚=∂Ü«∂
~°Ç¨Ï㨺=Ú<Õ '<å~åÜ«∞} Hõ=K«—=∞x ‰õÄ_» `≥Å∞ѨÙ^Œ∞~°∞. nx
=∞Ç≤Ï=∞ WO`« Ü«∞x TÇ≤ÏOK«∞@‰õΩ gÅ∞ÖË^Œ∞. (<å~åÜ«∞} Hõ=K«
 84 =$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú

q=~°}=Ú, =∂ã¨ì~ü W.ÔH. KÕ ~°zOѨ|_ç# N=∞^•ƒùQÆ=`«=Ú 15=

ÉèÏQÆ=Ú#O^Œ∞ K«∂_»QÆÅ~°∞.) qâ◊fi~°∂ѨÙx =Å# W\˜ì q^Œº#∞
^èŒiOz, WO„^Œ∞_»∞ =¸_»∞ Ö’Hõ=ÚÅ ã¨OѨ^Œ‰õΩ JkèѨu JÜ≥∞º#∞.
`«# HÀÔ~¯#∞ QÆ∞~°∞ =ÚY=ÚQÆ ™êkèOK«∞H˘#fl "å_ÕQÍx, WO„^Œ∞xH˜
WOHõ#∞ QÆ∞~°∞=#∞„QÆǨÏ=Ú ^ŒHõ¯ÖË^Œ∞. QÆ∞~°∞=Ù Hõ#|_»∞@ ÖË^Õ J#fl
zO`«Hõ#fl „uÖ’HÍkèѨ`«º=Ú áÈ~Ú#k Hõ^• J#∞ zO`« Z‰õΩ¯=QÆ
#∞O_ç qâ◊fi~°∂ѨÙx P„â◊~ÚOz<å_»∞ Hõ#∞Hõ ~å*ϺkèѨ`«º=Ú
ÅaèOz#k HÍx QÆ∞~°∞ „Ѩ™ê^Œ=Ú ÅaèOK«ÖË^Œ∞.
WO„^Œ∞x J*Ï˝#=Ú :
q[Ü«∞ QÆ~°fi=Ú`À WO„^Œ∞_»∞ `«# QÆ∞~°∞=QÆ∞ qâ◊fi~°∂ѨÙx
=^ŒÌ ˆHÔQ#∞. qâ◊fi~°∂ѨÙ#‰õΩ =¸_»∞ `«Å Å∞#flq. JO^Œ∞ XHõ\ ˜
™È=∞~°ã¨=Ú#∞ „`åQÆ∞K«∞O_»∞#∞. Ô~O_»=k HõÅ∞¡ „`åQÆ∞K«∞O_»∞#∞.
=¸_»=k J#fl=Ú u#∞K«∞O_»∞#∞. qâ◊fi~°∂ѨÙ_»∞ ^Õ=`«Å`À HõÅã≤
Ü«∞[˝ÉèÏQÆ=Ú#∞ „Ѩ`«ºHõ∆=ÚQÆ ã‘fiHõiOz `«# =¸_»∞ `«ÅÅ#∞O_ç
^Õ=`«Å‰õΩ, =∂#=ÙʼnõΩ, ~åHõ∆ã¨∞ʼnõΩ PǨ~°=Ú Ñ¨Oz ~ÚK«∞Û
K«∞O_»∞#∞. qâ◊fi~°∂ѨÙ_»∞ ~åHõ∆ã¨∞ʼnõΩ ‰õÄ_» ^Õ=`å Ü«∞[˝=Ú #∞O_ç
ÉèÏQÆ=Ú Ñ¨Oz~ÚK«∞Û@ WO„^Œ∞xH˜ #K«ÛÖË^Œ∞. `«#‰õΩ „^ÀǨÏ=Ú
HõeyOK«∞ K«∞<åfl_»x, QÆ∞~°∞=x ‰õÄ_» ÉèÏqOѨHõ, WO„^Œ∞_»∞
qâ◊fi~°∂ѨÙx =¸_»∞ `«ÅÅ#∞ YO_çOK≥#∞. WO„^Œ∞_»∞ =∞~°Å
QÆ∞~°∞=Ù Z_»Å JѨKå~°=Ú HÍqOK≥#∞. |$ǨÏã¨Êu #==∂xOK≥#∞.
=$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú 85

^•xH˜ „ѨuѶ¨Å=ÚQÆ ~åHõ∆ã¨∞ÅKÕ Ñ¨~ål`«∞_»Ü≥∞º#∞. qâ◊fi~°∂ѨÙx

ã¨OǨÏiOK≥#∞. ^•xH˜ „ѨuѶ¨Å=ÚQÆ „|ǨχǨÏ`åº áê`«Hõ=Ú#∞
á⁄O^≥#∞. JǨÏOHÍ~° ѨÓi`«∞_»QÆ∞ r=Ù_»∞, Hõ#∞flq∞#∞fl QÍ#Hõ
ã¨`«º=Ú `≥eÜ«∞ÖËHõ W\˜ì JѨ~å^èŒ=Ú#∞ KÕÜ«ÚK«∞O_»∞@ qO`«
HÍ^Œ∞. qâ◊fi~°∂ѨÙ_»∞ QÆ∞~°∞=ÙQÆ ^Œ~°≈#q∞zÛ# JO`«~åºq∞ „Ѩ[˝.
JO`«~åºq∞ ã¨$+≤ìÜ«∞[˝=Ú# HÍ^è•~°Éèí∂`«∞_»∞. ^Õ=`«Å∞ J`«xx
Ü«∞[˝=Ú# PǨïu KÕÜÚ« @ =Å# ã¨=∞ã¨Î ã¨$+≤Hì À\˜ U~°Ê_»∞K«∞O_»∞#∞.
~åHõ∆ã¨∞Å∞ ‰õÄ_» J@∞¡ ѨÙ\˜ì#"åˆ~. "åiH˜x ã¨$+≤ì x~°fiǨÏ}=Ú#
H˘O`« Ѩx Ü«Ú#flk. JO^Œix áÈ+≤Oz#>Ë¡ "åix ‰õÄ_»
JO`«~åºq∞ áÈ+≤OK«∞K«∞O_»∞#∞. HõѨÊ#∞ áÈ+≤Oz#"å_»∞ áê=Ú#∞
‰õÄ_» áÈ+≤OK«∞#∞. r=ÙÅÖ’ Ѩ~°ã¨Ê~° q~°∞^Œú=∞QÆ∞ ã¨fiÉèÏ==Ú
Å∞O_»∞#∞ HÍx JO`«~åºq∞ Ü«∞O^Œq =ÙO_»=Ù. ^Õ"åÅÜ«∞=Ú#‰õΩ
^˘OQÆ, ^˘~° W^ŒÌ~°∞#∞ áÈ=Ù^Œ∞~°∞. "åi "åi Jcè+¨ì=ÚÅÔH·
„áêi÷O`«∞~°∞. r=ÙʼnõΩ#∞ "åi "åi Hõ~å‡#∞™ê~°=Ú ^≥·==Ú
Jcè+¨ì=ÚÅ#∞ <≥~°"Õ~°∞ÛK«∞O_»∞#∞. QÆ∞~°∞=Ù#∞ J>Ë¡. ѨHõ∆áê`« |∞kú
Ü«Ú#fl"å_»∞ ã¨^Œ∞æ~°∞=Ù HÍ<Õ~°_»∞. W\˜ì JO`«~åºq∞ `«`«Î fi=Ú#∞,
QÆ∞~°∞ `«`Ϋ fi=Ú#∞ „QÆÇÏ≤ OѨÖHË õ WO„^Œ∞_»∞ qâ◊fi~°∂ѨÙx ǨÏ`«=∂Ô~Û#∞.
„|ǨχǨÏ`«º :
`≥y# =¸_»∞ `«ÅÅ #∞O_ç =¸_»∞ Ѩ‰õ∆ΩÅ∞ L`«Ê#fl"≥∞ÿ,
„|ǨχǨÏ`«º KÕã≤u=x J~°K«∞K«∞, WO„^Œ∞x K«∞@∞ì#∞ u~°∞QÍ_ç#q.
 86 =$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú

=¸_»∞ Ö’Hõ=ÚʼnõΩ <åÜ«∞‰õΩ_≥·##∞ „|ǨχǨÏ`åº ^À+¨=Ú #∞O_ç

`«Ñ≤ÊOK«∞H˘#ÖËHõ, P =∞Ǩ^À+¨=Ú#∞ ã‘fiHõiOK≥#∞. XHõ ã¨O=`«û~°
=∂ ^À+¨=Ú#∞ J#∞ÉèíqOz ^•xx qã¨i˚OK«∞@‰õΩ Éèí∂q∞x,
[Å=ÚÅ#∞, =$Hõ∆=ÚÅ#∞, „ã‘ÎÅ#∞ „áêi÷OK≥#∞. `«# ^À+¨=Ú#∞
<åÅ∞QÆ∞ ÉèÏQÆ=ÚÅ∞QÆ KÕã≤ ã‘fiHõiOѨÙ_»x, "åix „áêi÷OK≥#∞. "å~°∞
#Å∞QÆ∞~°∞#∞ WO„^Œ∞x „áê~°÷#Å #OwHõiOz „|ǨχǨÏ`åº ^À+¨=Ú
#O^Œ∞H˘xi. Jk HÍ~°}=ÚQÆ Éèí∂q∞H˜ „|^ŒÌÅQÆ∞@, Ѩé] ÖË~°Ê_»∞@
J#∞ ã¨fiÉèÏ==Ú HõeÔQ#∞. [Å=ÚʼnõΩ #∞~°∞QÆ∞, =∞_ç¤ U~°Ê_»∞@
ã¨fiÉèÏ==ÚQÆ xÅK≥#∞. =$Hõ∆=ÚʼnõΩ Ѩã¨~°∞, |OHõ U~°Ê_»∞
ã¨fiÉèÏ==Ú HõeÔQ#∞. „ã‘ÎʼnõΩ |∞∞`«∞HÍÅ "Õ∞~°Ê_≥#∞. |∞∞`«∞
HÍÅ=Ú# „ã‘ÎÅ∞, =$Hõ∆=ÚÅ Ü«∞O^Œe |OHõ, Ѩã¨~°∞, h\˜ #∞~°∞QÆ∞,
K«q\˜ <ÕÅ, ÃÑ· HÍ~°}=ÚQÆ Jã¨Ê $㨺=ÚÅ∞QÆ U~°Ê_ç#q. Wk P~°º
™êO„Ѩ^•Ü«∞=Ú. nxx =∞xflOK«∞@ ã¨`«∞Ê~°∞+¨µÅ ÅHõ∆}=Ú.
ÃÑ· ^À+¨=ÚÅ #OwHõiOK«∞@KÕ, WO„^Œ∞_»∞ #Å∞QÆ∞iH˜x
<åÅ∞QÆ∞ =~°=ÚÅ∞ ‰õÄ_» #OkOz<å_»∞. HÍ=∞=Ú #∞O_ç ã¨∞Y=Ú
á⁄O^Œ∞ =~°=Ú „ã‘ÎÅ HõOkOz<å_»∞. „`≥OÑ≤##∞, „`«∞Oz##∞ =∞~°Å
zQÆ∞iOK«∞ =~°=Ú =$Hõ∆=Ú HõOkOz<å_»∞. ã¨=∞ã¨Î=Ú#∞ H∆Íà◊#=Ú
KÕÜ«Ú =~°=Ú [Å=ÚÅ HõOkOz<å_»∞. „`«=fi|_ç# QÀ`«∞Å∞ =∞~°Å
HÍÅ„Hõ=∞=Ú# ѨÓ_»∞@ Ü«∞#∞ =~°=Ú Éèí∂q∞ HõOkOz<å_»∞.
=$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú 87

..........................................................................................

=$„`«∞x Pq~åƒù==Ú
W@∞¡ „|ǨχǨÏ`åº áê`«Hõ=Ú#∞, #Å∞QÆ∞iH© ѨOz "åiH˜
=~°=Ú ezÛ `å#∞ ~°H˜∆OѨ|_≥#x WO„^Œ∞_»∞ ÉèÏqOK«∞K«∞,
„uÖ’HÍkèѨ`«º=Ú#∞ x~°fiÇ≤ÏOK«∞K«∞ „ѨâßO`« z`«∞Î_»Ü≥∞º#∞. HÍx
J`«_»∞ KÕã≤# Ѷ¨∞’~°Hõ~°‡=Ú J`«xx g_»ÖË^Œ∞. qâ◊fi~°∂ѨÙx
=∞~°}=Ú#‰õΩ ^Œ∞ód`«∞_≥· qâ◊fi~°∂ѨÙx `«O„_ç `«fi+¨ì, cè+¨}
~À+¨=Ú`À WO„^Œ∞x QÆ∂iÛ XHõ =∂~°} Ǩϟ=∞=Ú KÕÃã#∞. P
Ǩϟ=∂yfl #∞O_ç XHõ =∞Ǩ ã¨fi~°∂Ѩ =Ú^Œ~ÚOz#k. P ~°∂Ѩ=Ú
Jyfl*ÏfiÅÅ =O\˜ K«∂Ѩ٠QÆÅk. „Ѩà◊Ü«∞ HÍÅ=Ú# ã¨=∞ã¨Î=Ú#∞
`«#Ö’xH˜ ǨÏiOѨ٠KÕã¨∞H˘#QÆÅ ÃÑ^ŒÌ <À~°∞ QÆÅ^≥· WO„^Œ∞x
„q∞OQÆ∞@‰õΩ ã¨fi~=æ° Ú "≥Ñ· Ù¨ #‰õΩ #_»K#≥ ∞. J`«_Õ =$„`«∞_»∞. (áê~°fif^Õq
âßѨ =â◊=Ú# [#‡#Ok# q^•º^èŒ~° „ѨÉèí∞=Ù, z„`«ˆH`«∞_»∞. ^Õq
âßѨg∞ q^è=Œ ÚQÆ [QÆ`¯« àϺ}=Ú#‰õΩ `À_»Ê_ç#k. t=Ùx "åHõº=ÚÅ∞
ã¨`«º"≥∞ÿ xÅz#q.)
=$„`åã¨∞~°∞_»∞ k#k# „Ѩ=~°ú=∂#∞ _»QÆ∞K«∞ J~°∞}=Ú,
Ѩã≤q∞ HõÅQÆeÑ≤# ã¨O^蕺 HÍOu=Öˇ XáêÊ~°∞ K«∞O_≥#∞. J`«x
 88 =$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú

^ÕÇϨ =Ú k#=Ú H˘Hõ J=Ú‡"Õ\ ˜ ^Œ∂~°=Ú# ÃÑ~°∞QÆ∞K«∞ cèH~õ ~° ∂° Ѩ=Ú

^•eÛ#k. J`«x Hõ#∞flÅ HÍOu ã¨∂~°ºaO|=ÚÅ#∞ =∞~°Ñ≤OѨ*ËÜ«Ú
#@∞¡#flk. J`«_»∞ Éèí∂=∂ºHÍâ◊=ÚÅ #_»∞=∞ XHõ =∞ǨHÍ~°"≥∞ÿ
*ÏfiÖÏ ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞QÆ <Õ~°Ê_≥#∞. J`«_»∞ "å_çÜ≥ÿ∞# â◊¥Å=Ú#∞
Ѩ@∞ìH˘x, QÆ∞O„_»=ÚQÆ „uѨÙÊK«∞O_»QÍ P â◊¥Å=Ú#∞O_ç
"≥Å∞=_»∞K«∞#fl HÍO`«∞Å∞ ^Õ=`«Å#∞ Ãã·`«=Ú ÉèíÜ«∞„ÉèÏO`«∞Å#∞
KÕÜÚ« K«∞#flq. ^Õ=`«Å∞ ~À+¨Ñ_¨ ç J`«xx K«∞@∞ì=Ú\˜ì =∞ǨG=ÚÅ#∞
„ѨÜ≥∂yOzi. J`«_»∞ <À~°∞ `≥~°∞=QÍ PHÍâ◊=Ú#∞ „q∞OQÆ∞K«∞#fl@∞¡
=ÙO_≥#∞. J@∞¡ <À~°∞ `≥~°z ^Õ=`åâ◊fi=ÚÅ #xfl\ ˜x „q∞Oy
ÉèíH˜∆OK«∞K«∞ L`åûǨÏ=ÚQÆ q~°∞QÆ|_ç #=ÙfiK«∞ ^Õ=`«Å "≥O@Ѩ_≥#∞.
WO„^Œ∞_»∞ (=∞#ã¨∞) KÕã≤# J`åºKå~°=Ú HÍ~°}=ÚQÆ
J`«xx |OkèOK«∞ =∞iÜ«Ú Ç≤ÏOã≤OK«∞ â◊H˜Î ѨÙ\˜ì#k. Z=_≥·##∞
^èŒ~°‡QÍ¡x HõeyOz#ѨÙ_»∞ P HÍ~°º=Ú #∞O_çÜÕ∞ ~åHõ∆㨠â◊‰õΩÎÅ∞
L^ŒƒùqOz "åxx Ç≤ÏOã≤OK« QÆÅ=#∞ ã¨$+≤ì^èŒ~°‡=Ú WK«Û@
ã¨Ê+¨ì=ÚQÆ `≥eÜ«ÚK«∞#flk. „Hõ=∞â◊ó =∞#ã¨∞ ~åHõ∆㨠=â◊"≥∞ÿ `«##∞
`å#∞ Ç≤ÏOã≤OK«∞H˘#∞ ã≤÷u U~°Ê_»QÆÅ^Œ∞. J\˜ì ã≤÷uÖ’ ^Õ=`å
„Ѩ[˝Å∞ |ÅÇ‘Ï#Ѩ_»∞@ [~°∞QÆ∞#∞. JkÜÕ∞ „Ѩã¨∞Î`«=Ú ^Õ=`«Å∞
Ѩ~ål`«∞ ÅQÆ∞@QÍ `≥eÜ«∞=Öˇ#∞. J\˜ì ã≤÷uÖ’ ^≥·==Ú `«Ñ¨Ê
`À_»Ê_»QÆÅ"å _≥=fi_»∞#∞ ÖË_»∞. W@∞¡ ÉèÏ=# KÕã≤ ^Õ=`«Å∞
<å~åÜ«∞}∞x *Ëi, J`«xx „uHõ~°}â◊√kúQÆ Ñ¨ÓlOzi. J`«x ~°Hõ∆}
=$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú 89

"Õ_çi. JO`«~åºq∞Ü«∞QÆ∞ <å~åÜ«∞}∞_»∞ „Ñ‘u á⁄Ok, ^Õ=`«Å`À

x@¡<≥#∞ :
<å~åÜ«∞} ^蕺# ~°Ç¨Ï㨺=Ú :
''##∞fl ^蕺xOK«∞@Ö’ XHõ qâı+¨ =∂~°æ=Ú#flk.
^蕺xOK«∞"å_»∞, `«##∞ <å Ü«∞O^Œ∞ ã¨=∞iÊOK«∞H˘x <Õ#∞ `«Ñ¨Ê
=∞iÜ≥ÚHõ_»∞ ÖËx UHÍO`« ã≤÷ux J#∞ÉèíqOK«∞#∞. J`«_Õ ã¨`«º=Ú
`≥eã≤#"å_»∞. J`« _ÕkÜ«Ú#∞ HÀ~°_»∞.—— W@∞¡ ÉèÏ=QÆiƒù`«=ÚQÆ
ѨeH˜# <å~åÜ«∞}∞x ѨÅ∞‰õΩÅ∞ ^Õ=`«Å Hõ=QÆ`«=Ú HÍÖË^Œ∞. ~°Hõ∆}
HÀi#"å_»∞ ~°Hõ∆‰õΩx Ü«∞O^Œ∞ ã¨=∞~°Ê}=Ú K≥O^Œ∞@KÕ ~°Hõ∆}=Ú
ã¨Ç¨Ï[=ÚQÆ U~°Ê_»∞#∞. J\˜ì"å_»∞ UHÍO`«∞_≥· ã¨=∞ã¨Î=Ú#∞ `å#∞QÆ<Õ
^Œi≈OK«∞#∞. J#QÍ =$„`«∞x Ãã·`«=Ú `å#∞QÆ ^Œi≈OK«∞#∞.
(|OkèOK«∞K«∞#fl ã¨xfl"Õâ◊=ÚÅ#∞ Ãã·`«=Ú ÉèíQÆ=O`«∞xQÆ K«∂K«∞@
WK«Û@ K≥ѨÊ|_ç#k.)
J=QÍǨÏ# ÖËq∞`À ^Õ=`«Å∞ ~°Hõ∆}ÔH· Ü«∂zOK«∞@#∞
QÆ=∞xOz <å~åÜ«∞}∞_»∞ "åi`À W@¡<≥#∞ : ''^Œnèz Ü«∞#∞ |∞∞+≤
HõÅ_»∞. J`«_»∞ L`«Î=ÚÅÖ’ L`«Î=Ú_»∞. Ü«∂zOz# "åiH˜ `«##∞
‰õÄ_» ã¨=∞iÊOK«∞H˘#QÆÅ_»∞. J`«xÜ«∞O^Œ∞ ã¨=∞~°Ê}q^Œº, JO`«~åºq∞
P~å^èŒ#q^Œº Juâ◊~ÚOz Ü«Ú#flq. g∞~°`«x ^ÕǨÏ=Ú#∞
Ü«∂zOK«∞_»∞. J`«_»∞ ã¨OHÀzOѨHõ g∞‰õΩ `«# ^ÕǨÏ=Ú xK«∞Û#∞.
J`«x ^ÕǨÏ=Ú#O^Œe Z=ÚHõÅ#∞ HõeÑ≤# #∂~°OK«∞Å∞ QÆÅ
 90 =$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú

„âı+¨ª=∞QÆ∞ <˘Hõ PÜ«Ú^èŒ "Õ∞~°Ê_»∞#∞. PÜ«Ú^èŒ=Ú#‰õΩ =¸Å=ÚQÆ

J`«x "≥<≥fl=ÚHõ LO_»∞#∞. Jk <å `Õ[ã¨∞û`À xO_çÜ«Ú#flk.
^•xx PÜ«Ú^èŒ=ÚQÍ Q˘x g∞~°∞ =$„`åã¨∞~°∞x ã¨OǨÏiOѨ
=K«∞Û#∞. g∞‰õΩ â◊√Éèí=∞QÆ∞ QÍHõ ! —— Jx `≥eÑ≤ <å~åÜ«∞}∞
_»^Œ$â◊√º_»Ü≥∞º#∞.
WO„^Œ∞x Ü«∂K«# : ^Œnèz
^Õ=`«Å∞ J`«ºO`« n#ã≤÷uH˜ Ѩ`«#=Ú K≥O^Œ∞@KÕ ~°Hõ∆}
H˘~°‰õΩ LK«ÛhK«=ÚÅ#∞ ‰õÄ_» `«ÅOѨHõ, J`«x ^ÕǨÏ=Ú#∞
Ü«∂zOK«∞@‰õΩ ã≤^ŒúѨ_çi. ã¨$+≤ì "≥·Éèí==Ú#∞ J#∞ÉèíqOK«∞@ˆH Hõ^•
^ÕÇ¨Ï g∞Ü«∞|_ç#k ! J\˜ì ^ÕǨÏ=Ú#O^Œ∞ KåÅ HÍÅ=Ú ã¨∞YѨ_ç#
`«~°∞"å`« ‰õÄ_» Z=fi_»∞#∞ |∞kúѨÓ~°fiHõ=ÚQÆ ^ÕǨÏ=Ú#∞ q_»∞=ÖË_»∞.
^Õ=`«Å∞ `«=∞ ^ÕǨÏ=ÚÅ ã¨O~°Hõ∆}Ï~°÷"≥∞ÿ ^Œnèz ^ÕǨÏ=Ú#∞ HÀ~°∞@
Ü«∂K«‰Ωõ x ^Œ∞ã≤u÷ x `≥Å∞ѨÙK«∞#flk. W`«~∞° Å ^è#Œ =Ú#∞ HÀ~°=K«∞Û#∞.
ѨÅ∞‰õΩ|_çx HÀ~°=K«∞Û#∞. q^Œº#∞ HÀ~°=K«∞Û#∞ HÍx ^ÕǨÏ=Ú#∞
^•#=ÚQÆ HÀ~°∞ =$`åÎO`«=Ú ZO^Œ∞#∞ HÍ#~å^Œ∞. Ü«∂zOK«∞@
hK«=∞x `≥eã≤Ü«Ú, Ü«∂zOK«|_»∞ =ã¨∞Î=Ù Ü«∂zOѨ~åx^Œx ‰õÄ_»
`≥eã≤Ü«Ú, ^Œnèz ^ÕǨÏ=Ú#∞ Ü«∂zOK«∞@‰õΩ WO„^•k ^Õ=`«Å∞
ã¨Oã≤^Œ∞úÖˇ·i.
^Œnèz =∞ǨÏi¬ =∞Ǩ =∞Ç≤Ï=∂xfi`«∞_»∞. J`«_»∞ Jtfih
^Õ=`«Å‰õΩ ‰õÄ_® QÆ∞~°∞=Ù. „|Ǩχq^•º ã¨fi~°∂Ѩ"≥∞ÿ# Jâ◊fi t~°ã¨∞û
=$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú 91

J#∞ q^Œº#∞ Jtfih ^Õ=`«Å ‰õΩѨ^ÕtOz#"å_»∞. P ^Õ=`«Å∞ P

q^Œº #∞áêã≤Oz x~°‡Å=¸~°∞ÎÖˇ· rqOz Ü«ÚO_çÜ«Ú "≥∂Hõ∆=Ú
#O^Œ∞O^Œ∞~°∞. P q^Œº#∞ á⁄Ok#"å Ô~=Ô~·##∞ âßâ◊fi`«=ÚQÆ
=∞=Ú‰õ∆Ω=ÙÖˇ· Ü«ÚO^Œ∞~°∞. t~°ã¨∞û #∞O_ç kQÆ∞=QÍ "≥<≥fl=ÚHõ
P^è•~°=ÚQÆ =∞#Ö’ =Ù#fl „áê}=Ú#∞ ^蕺#=ÚKÕÜ«Ú q^ŒºÜÕ∞
Jâ◊fiq^Œº. "Õ^Œ=ÚÅO^Œ∞ „áê}=Ú#∞ Jâ◊fi=∞O^Œ∞~°∞. „áê}=Ú
^ÕǨÏ=Ú# HÍ^è•~°=Ú. Dâ◊fi~°∞_»∞ „Ѩ}= ã¨fi~°∂ѨÙ_≥· „áê}=∞#∞
Jâ◊fi=Ú <≥H˜¯ u~°∞QÆ∞K«∞#fl@∞¡ "Õ^Œ=ÚÅ∞ =i‚OK«∞ K«∞#flq.
t~°ã¨∞ûÖ’ „áê}=∞Ü«∞ HÀâ◊=Ú#‰õΩ QÆÅ „áê~°OÉèí ™ê÷#=Ú#∞
^蕺xOK«∞K«∞ "≥<≥fl=ÚHõ "≥O@=Ù#fl <å_ô =∞O_»Å=Ú#∞ D
„áê}=∞Ü«∞ HÀâ◊=∞#∞ Jâ◊fi=Ú Ü≥ÚHõ¯ ^ÕǨÏ=ÚQÍ ^蕺#=Ú
KÕÜ«∞=Öˇ#∞. nx=Å# ã¨~°fi[˝`«fi=Ú, ã¨HõÅ |O^èŒ q"≥∂K«#=Ú
HõÅ∞QÆ∞#∞. nx<Õ Ç¨ÏÜ«∞„w= q^Œº Jx ‰õÄ_® JO^Œ∞~°∞.
^Œnèz J#∞ Ѩ^Œ=Ú#‰õΩ 'nè â◊HΘ — Jx J~°÷=Ú. J#QÍ
^è•~°} KÕÜ«Ú â◊H˜Î. ^è•~°}KÕÜ«Ú â◊H˜Î, |∞kú|Å=Ú, q"ÕHõ=Ú HõÅã≤
"≥<≥fl=ÚHõ Ü«∞O^Œ∞ JO`«@ "åºÑ≤Oz ѨxKÕÜ«Ú K«∞O_»∞#∞. D
"≥Å∞QÆ∞#‰õΩ r=ÙÅ∞ KÕÜÚ« Hõ~‡° `À ã¨O|O^è=Œ Ú ÖË^∞Œ . ^蕺#=∂~°=æ Ú#
nxx P„â◊~ÚOz# "åix Hõ~°‡Å∞ JO@=Ù. J@∞¡ =ÚHõÎã¨OQÆ∞Å∞
JQÆ∞^Œ∞~°∞.
 92 =$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú

<å~åÜ«∞}∞_»∞ `«##∞ ^蕺xOK«∞@Ö’ #∞#fl qâı+¨ =∂~°=æ Ú#∞

WO„^•k ^Õ=`«Å‰õΩ ÉèÏ=QÆiƒù`«=ÚQÍ `≥eÑ≤<å_»∞. <å~åÜ«∞}∞_»∞
KÕã≤# LѨ^Õâ◊=Ú „QÆÇ≤ÏOz#KÀ WO„^Œ∞xH˜ =$„`«∞xH˜ ÉÏ^èŒ
=ÙO_≥_çk HÍ^Œ∞. JO^Œ∞=Å# <å~åÜ«∞}∞_»∞ WO„^Œ∞#‰õΩ ^Œnèz
<å„â◊~ÚOѨÙ=∞x Ç≤Ï`«=Ú `≥ÖˇÊ#∞. ^Œnèz JO`«~åºq∞ q^Œº#∞
`≥eã≤#"å_»∞ Hõ#∞Hõ J`«x=^ŒÌ #∞#fl P q^Œº#∞ „QÆÇ≤ÏOK«=∞x
É’kèOK≥#∞. ^Œnèz t~°ã¨∞û, "≥<≥fl=ÚHõÅ Ü«∞O^Œ∞ "åºÑ≤OzÜ«Ú#fl
^ÕnѨº=∂#"≥∞ÿ# `«# "≥Å∞QÆ∞#∞ á⁄O^Œ∞ =∂~°æ=Ú#∞ ^Œnèz
`≥Å∞ѨQÆÅ_»x <å~åÜ«∞}∞_ç ÉèÏ=#. nxx á⁄Ok#KÀ WO„^Œ∞x
=∞#ã¨∞û J##º =∞QÆ∞#∞. J#QÍ J#º=ÚÖËHõ ã¨=∞ã¨Î=Ú#O^Œ∞#∞
<Õ#∞, `å#∞ J#∞ "≥Å∞ˆQ ^Œ~°≈# q∞K«∞Û#∞. JѨÙÊ_»∞ =$„`«∞
_»∞O_»_»∞. =$„`«∞_»∞ ‰õÄ_» `å<Õ Ü«∞QÆ∞#∞.
WO„^Œ∞x uѨÊÅ∞ :
ÃÑ· ~°Ç¨Ï㨺=Ú#∞ `≥eÜ«∞Hõ WO„^Œ∞_»∞ ã‘fiÜ«∞ ~°Hõ∆}Ï~°÷"≥∞ÿ
^Õ=`«ÅO^Œi`À HõÅã≤ ^Œnzè <å„â◊~ÚOz J`«x t~°ã∞¨ û, "≥<fl≥ =ÚHõÅ#∞
XHõ PÜ«Ú^èŒ=ÚQÆ =∞ÅK«∞H˘#∞@‰õΩ HÀii. `«=∞ ^ÕǨÏ=ÚÅ
~°Hõ∆}Ï~°÷=Ú XHõ =∞ǨÏi¬ ^ÕǨÏ=Ú#∞ HÀ~°∞@‰õΩ ‰õÄ_» ã¨OHÀzOѨx
ã≤÷uH˜ WO„^Œ∞_»∞ Ѩ`«#=Ú K≥O^≥#∞. q"ÕHõ=Ú „Éèí+¨ì"≥∞ÿ#ѨÙ_»∞,
ã¨Oáê`«=ÚÅ∞ ÃщõΩ¯ q^èŒ=ÚÅ∞QÆ =ÙO_»∞#∞ Hõ^•! WO„^Œ∞_»∞
|$ǨÏã¨Êux J==∂xOK≥#∞. `«`«Êùe`«=ÚÅ #∞O_ç `«##∞
=$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú 93

~°H˜∆OK«∞H˘#∞@ÔH· „|Ǩχ#∞ „áêi÷OK≥#∞. „|Ǩχ^Õ=Ù_»∞ qâ◊fi~°∂ѨÙx

P„â◊~ÚOK«=∞x É’kèOK≥#∞. qâ◊fi~°∂ѨÙx P„â◊~ÚOz =∞~°Å
WO„^ŒÑ¨^Œq á⁄O^≥#∞. J@∞ÃÑ· qâ◊fi~°∂ѨÙx J==∂xOK«∞@ÜÕ∞
QÍHõ ǨÏ`«º KÕÃã#∞. `«`«Êùe`«=ÚQÆ =∞~°Å Ѩ^Œg „Éèí+¨µì_»Ü≥∞º#∞.
|$ǨÏã¨Êux QÍx, qâ◊fi~°∂ѨÙx QÍx J`« _»=QÍǨÏ# KÕã¨∞H˘#ÖË^Œ∞.
<å~åÜ«∞}∞x É’^èŒ# ‰õÄ_» J=QÍǨÏ# HÍÖË^Œ∞. ^Œnèz =∞ǨÏi¬
"≥<≥fl=ÚHõ#∞ HÀ~°∞@‰õΩ ‰õÄ_» ã¨Oã≤^ŒúѨ_ç ã¨O^ÕÇ≤ÏOѨHõ Ü«∂zOK≥#∞.
WO„^Œ∞x ™êfi~°÷=Ú LK«ÛhK«=ÚÅ#∞ =∞~°z#k. J`«x `≥eq
Ö∫Hõº=ÚQÆ =∂i#k. J\˜ì Ö∫Hõº=Ú<Õ J`«_»∞ ^ŒnèzÃÑ· q#Ü«∞
ѨÓ~°fiHõ=ÚQÆ „ѨÜ≥∂yOK≥#∞. q#Ü«∞=Ú Ö∫Hõº=Ú#‰õΩ Ѩã≤_ç ѨÓ`«.
Jk Ö’^Œ$+≤ì HõÅ"åix PHõi¬OѨ^Œ∞. P_»O|~°=Ú HõÅ"åix
PHõi¬OK«∞#∞. q#Ü«∞=Ú ÉèHí `Θ À *’_çOz#ѨÙÊ_»∞ rq ã¨O™ê¯~°=O`«∞
_»QÆ∞#∞. Ö∫Hõº=Ú`À *’_çOz#ѨÙ_»∞ Ѩ`«#=Ú K≥O^Œ∞#∞. WO„^Œ∞x
Ö∫HõºÑ¨Ói`« „áê~°÷# qx ^Œnèz =∞ǨÏi¬ W@¡<≥#∞.
^Œnèz É’^èŒ :
''JO`« q#Ü«∞=Ú, Ö∫Hõº=Ú JHõ¯~°ÖË^Œ∞. g∞~°∞ K«∂ѨÙ
Ö∫Hõº=Ú ÅxflÜ«Ú Ziy# "å_»<Õ! D ^ÕǨÏ=Ú ZѨÙÊ_≥·##∞ q_»∞=
=Åã≤#^Õ Hõ^•! ^Õ=`å „Ñ‘uÔH· nxx ã¨=∞iÊOK«∞@ Hõ#fl HÀ~°^Œy#
^Õ=Ú#flk. HÍ~°º™ê^èŒ# H©Ü«∞|_ç#^Õ Hõ^• ^ÕǨÏ=Ú! ã≤÷~°=ÚQÆ
nxÖ’ HÍѨÙ~° =ÚO_»∞@ ÔH@∞¡#∞ ™ê^茺=Ú HÍ^Œ∞. D ã¨`«º=Ú
„QÆÇ≤ÏOz#"å_»∞ `≥e"≥·#"å_»∞.
 94 =$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú

''D ^ÕǨÏ=Ú `å`å¯eHõ=ÚQÆ HÍ~°º™ê^èŒ#ÔH· xÅ∞Ѩ|_ç#^Õ

HÍx ã≤÷~°=∞#∞H˘x ^•xÖ’ HÍѨÙ~°=ÚO_»∞@ ™ê^茺=Ú HÍ^Œ∞. Wk
`≥eã≤#"å_Õ `≥e"≥·#"å_»∞. `«#‰õΩ H©iÎÃÑ· "åº"≥∂Ç¨Ï =Ú#flKÀ
^ÕǨÏ=Ú#∞ Ѩ}=ÚQÍ ÃÑ\˜ì H©iÎx ã¨OáêkOK«∞"å_»∞ WOHõ#∞
`≥e"≥·#"å_»∞. H©iÎÃÑ· "åº"≥∂ǨÏ=Ú ÖËxKÀ ã¨`«¯~°‡Å∞ KÕã≤
âßâ◊fi`«`«Î fi=Ú#∞ á⁄O^Œ=Öˇ#∞. Z>ˇÿ¡##∞ â◊s~°=Ú#∞ ~Ú@∞¡
qxÜ≥∂yOz#"å_Õ |∞kú=∞O`«∞_»∞. `«# HÀã¨"∞Õ qxÜ≥∂yOK«∞H˘#∞@
`«‰õΩ¯= `≥eq. W`«~°∞Å „âıÜ«∞ã¨∞û H˘é‰õΩ qxÜ≥∂yOK«∞@ x["≥∞ÿ#
`≥eq.
''g∞~°∞ ѨÙ}Ϻ`«∞‡ÅKÕ ‰õÄ_» H©iÎOѨ|_»∞ ^Õ=`«Å∞. g∞~°∞
<å â◊s~° ÉèÏQÆ=Ú ("≥<≥fl=ÚHõ)#∞ HÀi =zÛ<å~°∞. â◊s~°=Ú
ѨÅ∞^èŒ~°‡=ÚÅ PK«~°}KÕ`« Pi˚OK«∞H˘#fl^Õ. ^èŒ~°‡ ã¨fi~°∂ѨÙÖˇ· ^Õ=`«Å∞
D â◊s~°=Ú#∞ ™êkèOz JOkOzi. "åiH˜ â◊s~°=Ú
qxÜ≥∂QÆѨ_ç#KÀ JO`«Hõ#fl J^Œ$+¨ì "Õ∞q∞? x[=Ú# H© ^ÕǨÏ=Ú
J#∞‰õÄÅ=Ú HÍxKÀ Hõ+¨ì=ÚʼnõΩ, #+¨ì=ÚʼnõΩ, hK«`«fi=Ú#‰õΩ,
n#`«fi=Ú#‰õΩ ‰õÄ_» ^•ifÜ«∞QÆÅ^Œ∞. ‰õΩHõ¯Å‰õΩ, #Hõ¯Å‰õΩ (J#QÍ
hK«∞ʼnõΩ) LѨÜ∂≥ QÆÑ_¨ ∞» @Hõ#fl, L`«=Î ∞ HÍ~°º™ê^è#Œ ‰õΩ LѨHiõ Oz#KÀ
L`«Î=∞=Ú Hõ^•! HÍ=Ù# g∞‰õΩ ã¨O`À+¨=ÚQÆ D ^ÕǨÏ=Ú
#iÊOK≥^Œ#∞. g∞ W+¨ìѶ¨Å ã≤kúH˜ qxÜ≥∂yOK«∞H˘#∞_»∞.—— Jx ^Œnèz
=∞ǨÏi¬ ѨeH˜ ^蕺#=Ú# =ÚǨ˙~°Î HÍÅ=Ú# xâ◊ÛÅ∞_≥· xÅK≥#∞.
=$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú 95

|O^èŒ#=ÚÅ∞ `≥yáÈÜ≥∞#∞. `å#∞ ^ÕǨÏ|O^èŒ# q=Ú‰õΩÎ_≥· `«#

^ÕÇϨ =∞#∞ Hˆ „∆ `«=Ú#∞ XHõ¯™êiQÆ ^Œi≈OK≥#∞. `å#∞ Ѩ~=° ∂`«∞‡xÜ«∞O^Œ∞
ÉèÏQÆ=ÚQÆ ^Œi≈Oz Ü≥∂QÆã≤÷u K≥O^ŒQÆ ^ÕǨÏ=Ú Ñ¨_çáÈÜ≥∞#∞.
WO„^Œ∞_»∞ qâ◊fiHõ~°‡#∞ ~åqOz ^Œnèz â◊s~°=Ú#QÆÅ
Z=ÚHõÅ#∞ ‰õÄ~°∞Ê KÕ~ÚOz =„*ÏÜ«Ú^èŒ=Ú#∞ x~å‡}=Ú
KÕ~ÚOK≥#∞. ^•xx ^•eÛ `Õ*’=O`«∞_≥· S~å=`«=Ú #kè~ÀÇ≤ÏOz
`«# ã¨HõŠѨi"å~°=Ú`À =$„`«∞xÃÑ· ^•_çKÕÃã#∞.
WO„^Œ–=$„`«∞Å Ü«Ú^Œú=Ú :
WO„^Œ∞x ¿ã#ʼnõΩ, =$„`«∞x ¿ã#ʼnõΩ ÉèíÜ«∞OHõ~°"≥∞ÿ#
Ü«Ú^Œú=Ú n~°…HÍÅ=Ú [iy#k. „Hõ=∞â◊ó ~åHõ∆ã¨∞ʼnõΩ áœ~°∞+¨=Ú,
ѨO`«=Ú `«yæ Jaè=∂#=Ú g_ç áêiáÈ™êyi. ^Õ=`«Å∞
q[Ü≥∂`åûǨÏ=Ú`À =∞iO`« áœ~°∞+¨=ÚQÆ áÈ~å_»∞K«∞, q[Ü«∞
zǨÏfl=ÚÅ#∞ ^Œi≈Ozi.
JѨÙÊ_»∞ =$„`«∞_»∞, `«# ¿ã#ŠѨiã≤÷ux QÆ=∞xOz, ѨHõѨHõ
#qfi W@¡<≥#∞ : ''g∞~°∞ â◊¥~°∞Å∞ Hõ^•! D Ñ≤iH˜`«#"Õ∞q∞?
Kå=Ù#‰õΩ ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞K«∞<åfl~å? [|∞ƒ KÕã≤#KÀ ‰õÄ_» K«zÛáÈ=Ù^Œ∞~°∞
Hõ^•! JO`«Hõ#fl Ü«Ú^Œú=ÚÖ’ K«K«∞Û@ "Õ∞Å∞ Hõ^•! Ü«Ú^Œú=Ú#
K«zÛ# H©iÎ HõÅ∞QÆ∞#∞. ã¨fi~°æ Éè’QÆ=ÚÅ∞ HõÅ∞QÆ∞#∞. HÍ=Ù# Kå=Ù
ã¨g∞Ñ≤Oz# ã¨O^Œ~°ƒù=Ú# ^•xx Ѩ}=ÚQÆ ÃÑ\˜ì H©iÎ, Éè’QÆ=ÚÅ∞
 96 =$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú

á⁄O^Œ∞@ `≥eq. áêiáÈ~Ú =$^•úѨº=Ú K≥Ok, [|∞ƒKÕ

K«xáÈ~Ú#KÀ Uq∞Ü«Ú ÅaèOѨ^Œ∞. rq`«=Ú XHõ ^èŒ~°‡ Ü«Ú^Œú=ÚQÆ
H˘#=ÓÑ≤i =~°‰õΩ áÈ~å_ç =∞~°}˜Oz#"åiH˜ L`«Î=∞ Ö’Hõ=ÚÅ∞
`«^䌺=Ú. Ñ≤iH˜Ñ¨O^ŒÅ‰õΩ UkÜ«Ú ÅÉèíº=Ú HÍ^Œ∞. ѨÙ\˜ì# rqH˜
Kå=Ù Z@∞¡#∞ xâ◊ÛÜ«∞"Õ∞. Kå=`«y# q^è=Œ Ú# K«K∞« Û@ „âıÜ∞« ã¨∞ûQÍx
=∞iÜ≥ÚHõ q^èŒ=ÚQÆ K«K«∞Û@ hK«=Ú. Kå= `«y# q^èŒ=ÚÅ∞ Ô~O_Õ.
Jq : 1. Ü«Ú^Œú=Ú# K«K«∞Û@, 2. Ü≥∂QÍÉèϺã¨=Ú# K«K«∞Û@.——
(Ü≥∂QÍÉèϺã¨=Ú# K«K«∞Û@ Ü«∞#QÍ JǨÏOHÍ~°=Ú K«zÛ rq
^Õ=Ù_»QÆ∞@. q∞ye# Kå=ÙÅ∞ K«K«∞Û Kå=ÙÅ∞.)
W@∞¡ =$„`åã¨∞~°∞_»∞ ѨÅ∞HõQÍ Jã¨∞~° ¿ã#Å∞ „QÆÇ≤ÏOѨHõ
áêiáÈ=Ù@ K«∂z ~ÚOHõ#∞ W@¡<≥#∞.
''g∞‰õΩ ã¨fi~°æ =∞Hõ¯~°ÖË^•! ã¨fi~°æ=ÚÃÑ· HÀiHõ Ü«Ú#flKÀ
ѨÙ~ÀQÆq∞OѨÙ_»∞. g∞ "≥#∞Hõ <Õ#∞ xÅ|_ç Ü«Ú<åfl#∞. <å ^Œ$+≤ì
ã¨Ê~°≈ Hõey g∞~°∞ |Å=Ú`À ѨÙ~ÀQÆq∞O`«∞~°∞ QÍHõ Jx QÆi˚OK≥#∞.
„Ѩà◊Ü«∂yfl *ÏfiÅÅ#∞ u~°ã¨¯iOK«∞ K«∂ѨÙÅ`À t=Ùx=Öˇ ÉèíÜ«∞OHõ~°
=¸iÎQÆ xÅ|_ç ^ÕǨÏ=Ú ÃÑOz ^Õ=`«Å#∞ „q∞OQÆ∞@‰õΩ ÃÑ^ŒÌ <À~°∞
`≥~°z XHõ¯=∂~°∞ q[$OaèOz Éèí∞[=ÚÅ∞ K«~°z ÉèíÜ«∞OHõ~° â◊|Ì=Ú
KÕÃã#∞.
P â◊|Ì=Ú#‰õΩ PHÍâ◊=Ú „|^ŒÌÅÜ≥∞º#∞. ã¨∂~°º K«O„^Œ∞Å∞
ÉèíÜ«∞Ѩ_çi. „QÆǨÏ=ÚÅ∞, `å~°HõÅ∞ HõOÑ≤Oz#q. k‰õΩ¯Å∞ HõkÖˇ#∞.
=$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú 97

P K«~°º‰õΩ kHÍÊʼnõΩÅ∞, ^Õ=`«Å∞, ~°∞„^Œ∞Å∞, =∞~°∞`«∞ÎÅ∞, Jtfi#∞Å∞

"≥Ú^ŒÅ∞QÍ QÆÅ ^Õ=Ãã·x‰õΩ ÅO^Œ~°∞#∞ x~åÜ«Ú^èŒ∞ Å~Úºi. "åi
ÉÏǨï=ÙÅ∞ PÜ«Ú^èŒ=ÚÅ#∞ ^èŒiOK«ÖËHõ áÈ~Ú#q. JO^Œ~°∞#∞
=¸iÛùe¡i. =∞~°Å `≥ѨÊie¡i. D ֒ѨÙ# =$„`«∞_»∞ â◊¥Å=Ú
^èŒiOz ^Õ=`«Å Ãã·#º=ÚÅ "≥·Ñ¨Ù#‰õΩ =_ç=_çQÆ J_»∞QÆ∞Å∞ "ÕÃã#∞.
WO„^Œ∞x F@q∞ :
=$„`åã¨∞~°∞_»∞ Jig~° ÉèíÜ«∞OHõ~°∞_≥·, â◊¥Å=Ú#∞ y~°y~°
„uѨÙÊK«∂, ^Õ=`å Ãã·#º=ÚÅ#∞ `«~°∞=ÚK«∂, áê^Œ=ÚÅ „H˜O^Œ
^Õ=`«Å#∞ „`˘‰õΩ¯H˘#∞K«∞ áÈ=ÙK«∞O_≥#∞. J`«x áê^Œ=ÚÅ∞ Ѩ_#ç KÀ@
^Õ=`«Å ~°∂Ѩ=ÚÅ∞ `˘Åy =∞\˜ìÖ’ Hõeã≤áÈ=Ù K«∞#flq. u~°∞QÆ∞ÖËx
q^èŒ=ÚQÆ =$„`«∞_»∞ W@∞¡ XHõ¯_≥· ^Õ=`«Å#∞ ã¨OǨÏiOK«∞H˘#∞K«∞
WO„^Œ∞x ã¨g∞Ѩ=Ú# ˆHÔQ#∞. WO„^Œ∞_»∞ #∂~°∞ =„*ÏÜ«Ú^èŒ=ÚÅ
|Å=ÚQÆÅ `«# QÆ^Œ#∞ y~°y~° „uÑ≤Ê =$„`«∞xÃÑ· qã≤Ô~#∞. P QÆ^Œ
ÉèíÜ«∞OHõ~° `Õ[ã¨∞û`À PHÍâ◊=Ú# =∞O@Å∞ „Hõ‰õΩ¯K«∞ =∞Ǩ
"ÕQÆ=Ú`À ã¨OǨÏiOK«∞@ÔH· =$„`«∞x KÕÔ~#∞. =$„`«∞_»∞ #=ÙfiK«∞ P
QÆ^Œ#∞ `«# Z_»=∞KÕu`À Ѩ@∞ìH˘<≥#∞. ^•xx uiy WO„^Œ∞x
S~å=`«=ÚÃÑ· „ѨÜ≥∂yOK≥#∞. S~å=`«=Ú `«Å Ѩye ~°HõÎ^è•~°Å∞
„ã¨qOK«∞K«∞O_»QÆ `«∂Å∞K«∞ áêiáÈÜ≥∞#∞. WO„^Œ∞_»∞ ZO`«
J^ŒeOz##∞, JO‰õΩâ◊=Ú`À `Àe##∞ S~å=`«=Ú =ÚO^Œ∞‰õΩ
áÈÖË^Œ∞. JѨÙ_çO„^Œ∞_»∞ J=∞$`«áê#=Ú KÕã≤# `«# KÕu`À
S~å=`«=Ú `«Å xq∞Ô~#∞. S~å=`«=Ú ¿ã^Œ fÔ~#∞.
 98 =$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú

S~å=`«=Ú`À uѨÊÅ∞ Ѩ_»∞K«∞#fl WO„^Œ∞x =$„`«∞_»∞

ã¨g∞Ñ≤Oz K«∂K≥#∞. `«# ™È^Œ~°∞_≥·# qâ◊fi~°∂ѨÙ_»∞ [˝Ñ≤ÎH˜ =K≥Û#∞.
H˘OK≥=Ú ^Œ∞óY=Ú =K≥Û#∞. WO„^Œ∞xK«∂z =∞O^ŒÇ¨ã¨=Ú KÕã≤
W@∞¡ Ü«Ú^Œú ã¨OÉèÏ+¨}=Ú KÕÃã#∞.
=$„`«∞x k=º ÉèÏ+¨}=Ú :
''qâ◊fi~°∂ѨÙ_»∞ <å Hõ#flQÍ~°∞, h‰õΩ ã¨^Œ∞æ~°∞=Ù. P„â◊~ÚOz#
"åix ~°H˜∆Oz# =∞Ǩ#∞ÉèÏ=Ù_»∞. J`« _»O^ŒiH˜x â◊√Éèí=Ú<Õ
HÀ~°∞#∞. J\˜ì"åxx K«OÑ≤uq Hõ^•! h=Ù áêÑ≤q HÍHõ k=Ùº_»=Ù
Z@∞¡ HÍQÆÅ=Ù? h‰õΩ Ö’Éèí|∞kú áÈÖË^Œ∞. <Õ_»∞ <å ÉÏǨï
|Å=Ú#‰õΩ QÆ∞i J~Úuq. D â◊¥Å=Ú HõOÑ≤OK«∞ suQÆ x#∞fl
„QÆ∞zÛ „QÆ∞zÛ J#flQÍi |∞∞}=Ú f~°∞ÛH˘O^Œ∞#∞.——
''`«# „áê}=Ú ~°H˜∆OK«∞H˘#∞@‰õΩ QÆ∞~°∞=Ù, K«∞@ì=Ú,
ѨÙ}º=¸iÎ, x~ÀÌ+≤ JQÆ∞ „ÉÏǨχ}∞x Ѩâ◊√=Ù=Öˇ #iH˜ K«OÑ≤#
hK«∞_»=Ù h"˘Hõ¯_ç"Õ.——
''^ŒÜ«∞ QÍx, ã¨`«º"å‰õΩ¯ QÍx, ^èŒ~°‡=Ú QÍx, H©iÎHÍOHõ∆
QÍx, hÖ’ ÖËâ◊=Ú#fl#∞ W\˜ì ǨÏ`«º‰õΩ áêÅÊ_≥_ç "å_»=Ù HÍ=Ù.
W\ì̃ „Ѩ=~°Î#QÆÅ h‰õΩ ã¨OѨ^Œ Z@∞¡ xÅ∞K«∞#∞? Ѩ^Œq Z@∞¡O_»∞#∞?
[Ü«∞=Ú Z@∞¡ HõÅ∞QÆ∞#∞? â∫~°º=Ú g_ç ã¨O^ÕǨÏ=Ú ÖËHõ J\˜ì
hK«=$uÎH˜ áêÅÊ_çuq. hÉ’\˜ "å_»∞ =∞~°}˜Oz#KÀ ^èŒ~å‡`«∞‡
=$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú 99

Öˇ=fi~°∞#∞ ÉÏ^èÑŒ _¨ ~» ∞° . ‰õΩHõ¯Å∞, #Hõ¯Å∞‰õÄ_» h â◊==Ú #O@∞H˘#=Ù.

z=iH˜ „QÆ^ŒÌÅ∞, ~å|O^Œ∞Å∞ ‰õÄ_» ^ŒQÆæ~°‰õΩ ~å=Ù. <å D â◊¥Å=Ú
`å‰õΩ@KÕ`« #Hõ¯Å∞, ‰õΩHõ¯Å∞ h =∂Oã¨=Ú#∞ #=ÚÅ∞#@∞¡ KÕã≤#k.
Ѷ∞¨ ’~°H$õ `«º=ÚÅ∞ KÕã#≤ ѨÙÊ_»∞, h "≥O@ =∞ǨÏ`«~Î "° ∞≥ #ÿ Ѩi"å~°=Ú#flk.
h=Ù K«K«∞Û#ѨÙ_»∞ h Ѩi"å~°=ÚÖ’ <˘Hõ¯_≥·#, x<åfl^Œ∞H˘#QÆÅ_®?
ZO`« ã¨OѨ^Œ J~Ú##∞, |ÅQÆ=Ú#fl#∞ `å#∞ KÕã≤#^Õ `«#`À
=K«∞Û#∞ QÍx, q∞ye#q ~°H˜∆OѨ=Ù. <å â◊¥Å=Ú #∞O_ç ѨÙ@∞ì
=∞Ǩ*ÏfiÅ Ü«∞O^Œ∞ x<˘flHõ Ѩâ◊√=ÙQÍ, h Ѩi"å~°=Ú#∞ "Õ∞HõÅ∞QÍ
Ǩϟ=∞=Ú KÕÃã^Œ#∞.——
100 =$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú

..........................................................................................

=$„`«∞x LѨ^Õâ◊=Ú
''WO„^•! h"Õ h =„*ÏÜ«Ú^è=Œ Ú`À ##∞fl K«OѨ QÆeyu"Õx,
D ѨOK«Éèí∂`«=ÚÅÖ’ Hõeã≤ ^èŒ#º`« K≥O^≥^Œ#∞. F WO„^•!
ã¨O^ÕÇ≤ÏOѨHõ h =„*ÏÜ«Ú^èŒ=Ú#∞ „ѨÜ≥∂yOK«∞=Ú. Ö’aèx
Ü«∂zOz# _»|∞ƒ=Öˇ h =„[=Ú =ÚO^Œ∞#‰õΩ ~å^Œ∞. ѨxKÕÜ«∞^Œ∞.
h=Ù ^èiŒ OK«∞@KÕ =„[=Ú, =„[=ÚHÍHõ Ü«Ú#flk. JO^Œ∞ <å~åÜ«∞}
`Õ[=Ú#flk. ^Œnèz `Õ[ã¨∞û ‰õÄ_» ^•x Ü«∞O^Œ∞#flk.
N=∞<åfl~åÜ«∞}∞x P[˝#∞ á⁄Ok =„[=Ú#∞ „ѨÜ≥∂yOz#KÀ
â◊„`«∞=ÙÅ#∞ ÔQÅ∞=QÆÅ=Ù. JO`«~åºq∞ ÉèÏ=# ZO^Œ∞O_»∞<À JO^Œ∞
<å~åÜ«∞}∞ _»∞O_»∞#∞. q[Ü«∞=Ú, ã¨OѨ^Œ JK«Û@<Õ Ü«ÚO_»∞#∞.
J`«x áê^Œ=ÚÅ Ü«∞O^Œ∞ =∞#ã¨∞û xÅ∞ѨQÆey#KÀ [Ü«∞=Ú
á⁄O^ŒQÆÅ=Ù. h KÕuÜ«∞O^Œ∞#fl =„[=Ú, hk HÍHõáÈ~Ú#ѨÙ_»∞
ѨxKÕÜ«Ú#∞. KÕ`«<≥·#KÀ J@∞¡ „ѨÜ≥∂yOѨÙ=Ú. JѨÙ_»∞ =∂„`«"Õ∞
h=Ù ##∞fl [~ÚOK«QÆÅ=Ù. JѨÙ_»∞ <Õ#∞ ^ÕǨÏ=Ú `˘Åy#"å_»<≥·
Dâ◊fi~°∞x ǨÏ$^ŒÜ«∞=Ú KÕ~°∞^Œ∞#∞. JǨÏOHÍiq. hH© ~°Ç¨Ï㨺=Ú
É’^èŒÑ¨_»^Œ∞. |$ǨÏã¨Êu JOkOz# |∞kú, JǨÏOHÍi"≥· |∞yæ
=$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú 101

KÕã¨∞H˘O\˜q. „|Ǩχ^Õ=Ù_»∞ JOkOz# ™ê^èŒ<å ~°Ç¨Ï㨺=Ú h

Hõ=QÆ`«=Ú HÍÖË^Œ∞. qâ◊fi~°∂ѨÙx JO`«~åºq∞`«fi=Ú =∞kOz# h‰õΩ
=∞~°∞ÔQ·#k. N=∞Ǩq+¨µ‚"Õ ã¨∂Hõ∆ ‡=ÚQÆ `≥eÑ≤# ^Œnèz "≥<≥fl=ÚHõ
~°Ç¨Ï㨺=Ú JO^Œ∞H˘#∞@‰õΩ =∞~°Å h JǨÏOHÍ~°"Õ∞ J_»∞¤ =zÛ#k.
<Õ #∞Ѩ^ÕtOK«∞ ÉèÏQÆ=`« ^èŒ~°‡=Ú#∞ q#∞=Ú.——
=$„`«∞_»∞ ~ÚOHõ#∞ W@∞¡ ѨeÔH#∞ : ''<Õ#∞ <å~åÜ«∞}∞
#‰õΩ ^•ã¨∞_»#∞. Hõ#∞Hõ #~°Ö’Hõ=Ú, ã¨fi~°æ=Ú, áê`åà◊=Ú Jx
<å‰õΩ ÖË=Ù. U Ö’HõѨ٠ã¨OѨ^ŒÅ∞#∞ #<åflHõi¬OѨ=Ù. ^èŒ~å‡~°÷
HÍ=∞=ÚÅ =ÙH˜¯i aH˜¯i ÖË#\˜ì =∞ǨÏ^•#O^Œ=Ú#∞, <å~åÜ«∞}
Ö’Hõ=Ú „Ѩ™êkOK«∞#∞. <å~åÜ«∞}∞x áê^Œ"Õ∞ <å‰õΩ =¸Å=Ú.
J`«x ^•ã¨∞ʼnõΩ <Õ#∞ ^•ã¨∞_»#∞.——
=$„`«∞x áê~°÷# :
W@∞¡ WO„^Œ∞x`À ã¨OÉèÏ+≤OK«∞K«∞ =$„`«∞_»∞, q+¨µ‚x
Ü«∞O^Œ∞ `«#‡Ü«∞`«fi=Ú HõÅ"å_≥· W@∞¡ „áêi÷OK≥#∞. ''h QÆ∞}=ÚÅxflÜÚ«
Éèí‰õΩÎÅ#∞ ~°H˜∆OK«∞#\˜ì"Õ. J\˜ì x#∞fl 㨇iOz P`«‡ã¨‡~°} ã≤÷ux
á⁄O^≥^Œ#∞. W`«~°∞ÅÖ’ x#∞fl K«∂z ã¨∞ÎuOK«∞K«∞ D ^ÕǨÏ=∞O`«Ü«Ú
^•ã¨ ÉèÏ==Ú á⁄O^Œ∞@‰õΩ HÀ~°∞H˘O^Œ∞#∞. JO`ÕHÍx h=Ù ##∞fl
„^èŒ∞=Ùx `«ÅÃÑ· xÅ∞ѨÙ^Œ∞ ##fl#∞, WO„^Œ Ѩ@ì}=Ú# ™ê÷Ñ≤O`«∞
102 =$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú

##fl#∞, „|Ǩχ |^Œ∞Å∞QÆ, ã¨$+≤ìHõ~°ÎQÆ xÅ∞ѨÙ^Œ∞ ##fl#∞ <å

=∞#ã¨∞û# HÍHõ~°¬} ÖË^Œ∞.
''PHõe á⁄Ok# ÖËQÆÅ∞ `«e¡ ^ŒQÆæ~°‰õΩ Ѩ~°∞ÔQ`«∞Î#∞. Ô~Hõ¯Å∞
~åx Ñ≤@ìÅ∞ `«e¡ ~åHõ‰õΩ Z^Œ∞~°∞ K«∂K«∞ K«∞O_»∞#∞. ‰õΩé] =Ü«∞ã¨∞û#
P_»∞k `«# Éèí~°Î ^Œ∂~°^Õâ◊ "Õ∞y uiy=K«∞Û@ HÍÅ㨺"≥∞ÿ#KÀ
`«Ç¨Ï`«Ç¨Ï ÖÏ_çáÈ=Ù#∞. W@∞¡ U q^èŒ=ÚQÆ <≥·##∞ <å =∞#ã¨∞û
h "≥·Ñ¨Ù#ˆH Ѩ~°∞ÔQ`«∞Î#∞ HÍx =∞iÜ≥ÚHõ kHõ¯x Ü«Ú#fl^•?
=∞ǨÏhÜ«ÚÅ`À <å‰õΩ ™êOQÆ`«º=Ú HõeÊOѨÙ=Ú. Ö’Hõ ã¨∞Y=ÚÅÔH·
`«Ç¨Ï`«Ç¨ÏÖÏ_»∞ [#‡=Ú HõÅ∞QƉõΩO_» J#∞„QÆÇ≤ÏOѨÙ=Ú.——
W@∞¡ =$„`åã¨∞~°∞_»∞ ã¨~åfiO`«~åºq∞Ü≥ÿ∞# ^≥·==ÚÃÑ· =∞#ã¨∞û
xeÃÑ#∞. ^ÕǨÏ=Ú P#O^Œ=Ú`À Lá⁄ÊOÔQ#∞. [Ü«∞=Ú, Kå=Ù
J#∞ ÉèË^Œ=Ú J`«xH˜ ÖˉõΩ#flk. P ã≤÷uÖ’ `«# Hõ~°Î=º=ÚQÆ
â◊¥Å=Ú#∞ WO„^Œ∞xÃÑ· qã≤Ô~#∞. HÀ\˜ ã¨∂~°∞ºÅ HÍOu`À
PHÍâ◊=Ú „ѨHÍtOz Jk WO„^Œ∞x KÕÔ~#∞. ^•x xO„^Œ∞_»∞
=„*ÏÜ«Ú^èŒ=ÚKÕ YO_çOK≥#∞. ^Õ=`« ÖÏâ◊Û~°ºÑ¨_çi. =„[=Ú
ѨxKÕÜ«Ú@‰õΩ =$„`«∞_»∞ WO„^Œ∞xH˜ KÕã≤# LѨ^Õâ◊"Õ∞ HÍ~°}=∞x
^Õ=`«Å∞ „QÆÇ≤ÏOz Pâ◊Û~°ºÑ¨_çi. =$„`«∞x [## =∞~°}Ïf`« ã≤÷ux
`≥Å∞ã¨∞H˘x x"≥fi~°áÈ~Úi. <å~åÜ«∞}∞x 㨇~°}=Ú KÕ`«<Õ =„[=Ú
ѨxKÕÜ«Ú#x, J`«x P[˝ KÕ`«<Õ =„[=Ú`À â◊„`«∞=ÙÅ#∞ ÔQÅ∞K«∞@
gÅ∞Ѩ_»∞#x J`«x áê^Œ=ÚÅ Ü«∞O^Œ∞ =∞#ã¨∞û xÅÊQÆey#KÀ
xÅ∞ѨÙ=∞x =$„`«∞_»∞ WO„^Œ∞xH˜ `≥eÃÑ#∞.
=$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú 103

<å~åÜ«∞}∞_ç P[˝‰õΩ =∂„`«"Õ∞ `å#∞ ^•ã¨∞_»#x ‰õÄ_»

`≥eÃÑ#∞. <å~åÜ«∞}∞xH˜ ã¨=∞~°Ê}=Ú K≥Ok# =$„`«∞x â◊¥Å=Ú#∞
=„[=Ú YO_çOK«∞@ <å~åÜ«∞}∞x ѨxÜÕ∞. WO„^Œ∞_»∞ =$„`«∞_»OkOz#
<å~åÜ«∞}Àáêã¨<å ~°Ç¨Ï㨺=Ú#∞ „QÆÇ≤ÏOz, <å~åÜ«∞} 㨇~°}=Ú#
xez =„[=Ú#∞ „ѨÜ≥∂yOK«∞@KÕ, P =„[=Ú =$„`«∞x â◊¥Å=Ú#∞
YO_çOK≥#∞. JOuÜÕ∞HÍHõ =$„`«∞x Éèí∞[=Ú#∞ ‰õÄ_» YO_çOK≥#∞.
D ~°Ç¨Ï㨺=Ú#∞ K«∂z ^Õ=`« ÖÏâ◊Û~°ºÑ¨_çi.
=$„`«∞x |Å=Ú† ^èŒ~°‡=Ú :
Hõ~°Î=º =ÚY=ÚQÆ =$„`«∞_»∞ Ü«Ú^Œú=Ú H˘#™êyOK≥#∞.
ѨiѶ¨∞=Ú J#fl PÜ«Ú^èŒ=Ú#∞ y~°y~° „uѨÙÊK«∞ WO„^Œ∞x =Ú>ˇìÃÑ·
ÉèíiOѨ~åx ÉÏ^èŒ HõÅ∞QÆ∞#@∞¡ "≥Ú`≥Î#∞. S~å=`«=Ú Ü≥ÚHõ¯
‰õΩOÉèíã¨÷Å=Ú „|^ŒÌÅ∞H˘>ˇì#∞. U#∞QÆ∞ y~°y~° uiy Ѷ‘∞OHÍ~°=Ú
KÕÜ«ÚK«∞ áêiáÈÜ≥∞#∞. WO„^Œ∞_»∞ ÉèíÜ«∞Ѩ_ç =„*ÏÜ«Ú^èŒ=Ú#∞,
Éèí∂q∞ÃÑ· q_»K≥#∞. ^Õ=`«ÅO^Œ~°∞#∞ ÉèíÜ«∞Ѩ_çi. J#QÍ WO„^Œ∞_»∞
<å~åÜ«∞} 㨇~°} #∞O_ç kQÆ*Ïi ÉèíÜ«∞=Ú# xÅK≥#∞. JkK«∂z
^Õ=`«Å∞ ÉèíÜ«∞Ѩ_çi.
QÆ~°∞`«‡O`«∞_»∞ ^ŒO_≥uÎ =zÛ#ѨÙÊ_»∞ ã¨~°Ê=Ú Öˇ@∞¡
ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞<À J@∞¡ ^Õ=`« ÅO^Œ~°∞#∞ kQÆ∞Å∞Ѩ_çi. =¸_»∞
Ö’Hõ=ÚÅ "å~°∞#∞, =$„`åã¨∞~°∞x â∫~°º=Ú#‰õΩ PǨ! Ü«∞x
104 =$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú

á⁄QÆ_çi. S~å=`«=Ú ^≥|ƒu#QÆ, =„[=Ú#∞ KÕ*Ï~°∞ÛH˘x WO„^Œ∞_»∞

n#ã≤÷ux á⁄O^ŒQÆ J=HÍâ◊=Ú fã¨∞H˘#Hõ, =$„`«∞_»∞ "Õz
K«∂K«∞K«∞O_≥#∞. `«# â◊„`«∞=Ù#‰õΩ QÆÅ Ü«Ú^Œú ^èŒ~°‡=Ú#∞ K«∂z
WO„^Œ∞_»∞ ã≤QÆ∞æѨ_ç `«Å =OK«∞H˘<≥#∞. `å#∞ „áê}cèu`À QÆ∞~°∞"≥·#
qâ◊fi~°∂ѨÙx `«ÅÅ∞ #iH˜#"å_»∞. `«# â◊„`«∞=Ù Ü«Ú^Œú=Ú#
PÜ«Ú^èŒ=Ú KÕ*Ïi# `«##∞ K«OѨx L`«Î=∞ Ü«Ú^Œú ^èŒ~°‡
"≥∞iy#"å_»∞. JO^Œ∞KÕ WO„^Œ∞_»∞ Å[˚Ѩ_ç `«Å =OK«∞H˘<≥#∞.
KÕ*Ïi# =„[=Ú#∞ =∞~°Å JO^Œ∞H˘#∞@‰õΩ â◊„`«∞=Ù J=HÍâ◊
q∞zÛ##∞ J@∞¡ KÕÜ«∞Hõ xÅ|_≥#∞. "åxx K«∂z =$„`«∞ _ç@¡<≥#∞.
''Ü«Ú^Œú=Ú# â◊„`«∞=Ù PÜ«Ú^èŒ=Ú q_»z##∞, â◊~°}#fl#∞,
g~°∞Å∞ K«OѨ~°∞. ÉèíÜ«∞Ѩ_»‰õΩ=Ú. h=Ù =Oy =„*ÏÜ«Ú^èŒ=Ú#∞
ã‘fiHõiOK«=K«∞Û#∞. WO`«Ö’ x#∞fl K«OѨɒ#∞. =„[=Ú#∞ ã‘fiHõiOz
â◊„`«∞=Ù#∞ [~ÚOѨÙ=Ú. ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞@‰õΩ hH˜k ã¨=∞Ü«∞=Ú HÍ^Œ∞.
=„[=Ú KÕ*Ïi WO„^Œ∞_»∞ ã≤QÆ∞æѨ_ç `«Å=Oz xÅ|_≥#∞.
=$„`«∞_»∞ JÉèíÜ«∞q∞zÛ =„[=Ú #O^Œ∞H˘#=∞<≥#∞ ! =„[=Ú#∞
ã‘fiHõiOz â◊„`«∞=Ù#∞ [~ÚOѨ٠=∞<≥#∞!! =$„`«∞_»∞ â◊„`«∞=Ù#∞
[~ÚOѨÙ=∞x K≥ѨÙÊ@Ö’ ~°Ç¨Ï™êº~°÷=Ú HõÅ^Œ∞. =$„`«∞# H˜O„^Œ∞_»∞
â◊„`«∞=Ù HÍ^Œ∞. J`«xH˜ WO„^Œ∞_»∞ ‰õÄ_» <å~åÜ«∞} ~°∂Ѩ"Õ∞. HÍx
WO„^Œ∞#‰õΩ =$„`«∞_»∞ â◊„`«∞=Ù. J#QÍ WO„^Œ∞x ÉèÏ==Ú# =$„`«∞_»∞
â◊„`«∞=ÙQÆ =Ù<åfl_»∞. qâ◊fi~°∂ѨÙx ‰õÄ_» WO„^Œ∞_»>Ë¡ ÉèÏ=#KÕã≤
=$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú 105

áêѨ=Ú# Ѩ_≥#∞. W@∞¡ WO„^Œ∞ _≥ѨÙÊ_»∞#∞ â◊„`«∞=ÙÅKÕ „uѨÊÅ∞

Ѩ_∞» K«∞ #∞O_»∞#∞. (WO„^Œ∞_»#QÍ =∞#¿ãû. =∞#ã¨∞û#O^Œ∞ q∞„`«`fi« =Ú,
â◊„`«∞`«fi=Ú J#∞ ^ŒfiO^Œfi=Ú Å∞O_»∞@ ã¨Ç¨Ï[=Ú. |∞kúÜ«∞O^Œ∞
D ^ŒfiO^Œfi=Ú Å∞O_»=Ù. |∞kúÜ«∞O^Œ∞ ã¨=∞`«fi"Õ∞ Ü«ÚO_»∞#∞.
=∞#ã¨∞û`À â◊„`«∞=Ù#∞ [~ÚOK«∞@‰õΩ Ѩ_»∞ uѨÊÖË WO„^Œ∞_»∞
Ѩ_»∞K«∞#fl uѨÊÅ∞. =$„`«∞_»∞ WO„^Œ∞x n#ã≤÷ux K«∂z =ÚO^Œ∞
`≥eÑ≤# ÉèÏQÆ=`« ^èŒ~°‡=Ú`À áê@∞ WO„^Œ∞# H˜@∞¡ |∞kúx ‰õÄ_»
„Ѩ™êkOK≥#∞.
h=Ù ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞@ H˜k ã¨=∞Ü«∞=Ú HÍ^Œx ÉèíÜ«∞Ѩ_ç#
WO„^Œ∞#‰õΩ =∞iÜ≥ÚHõ #∞Ѩ^Õâ◊=Ú KÕÃã#∞. =∞#ã¨∞û`À â◊„`«∞=Ù#∞
ã¨$+≤Oì K«∞H˘#fl"å~°∞ "åi`À Ü«Ú^Œ=ú Ú KÕÜÚ« K«∞ =∞^躌 Ö’ *ÏiáÈ=Ù@
`«QÆ^Œ∞. J@∞¡ KÕã≤# Ö∫H˜Hõ Ö’Hõ=ÚÅÖ’ JѨH©iÎ, Kå=Ù#‰õΩ
ÉèíÜ«∞Ѩ_»∞@ =Å# Ѩ`«#=Ú `«Ñ¨Ê=Ù. HÍ=Ù# [OHõHõ xez
áÈ~å_»∞=∞x, ÔQez#KÀ H©iÎ, ã¨OѨ^Œ ^Œ‰õΩ¯#x, F_ç =∞~°}˜Oz#KÀ
L`«Î=∞ QÆ`«∞Å∞ ^Œ‰õΩ¯#x =$„`«∞_»∞ É’kèOK≥#∞.)
=$„`«∞_»∞ =∞iÜ≥ÚHõ LѨ^Õâ◊=Ú#∞ ‰õÄ_» D q^èŒ=ÚQÆ
KÕÃã#∞. ''ã¨=∞ã¨Î r=~åã¨∞ʼnõΩ#∞ ^ÕǨHÍ~°=ÚÅ#∞ JOkOK«∞"å~°∞
^Õ=`«Å∞. J\˜ì ^Õ=`« ÅO^ŒiH˜x, Dâ◊fi~°∞_Õ P^è•~°=Ú. J`«
_»O`«~åºq∞. J`«xx =∞~°z#KÀ ^Õ=`«ÅÔH·# q[Ü«∞=Ú HõÅ∞QÆ^Œ∞.
h=Ù ^Õ"ÕO„^Œ∞_» "≥·#ѨÊ\˜H˜x, JO`«~åºq∞ Ü«∞QÆ∞ <å~åÜ«∞}∞x
106 =$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú

=∞~°K«∞@KÕ Wxfl uѨÊÅ∞ Ѩ_»∞K«∞<åfl=Ù. r=ÙÅ∞ q∞=ÚÉ’O_»¡

^Õ=`«Å ã¨ÇϨ HÍ~°=Ú ÖËx^Õ Uq∞Ü«Ú#∞ KÕÜ∞« ÖË~∞° . g∞ ã¨ÇϨ HÍ~°=Ú#<Õ
"åxH˜ ^ÕǨÏ=ÚÅ∞, WO„kÜ«∞=ÚÅ∞, =∞#ã¨∞û, |∞kú "≥Ú^ŒÅQÆ∞#q
U~°Ê_»∞K«∞#flq. HÍh g∞~°∞‰õÄ_» JO`«~åºq∞ Ü«∞O^Œ∞ U~°Ê_»∞K«∞#fl
PHÍ~°=ÚÖË. hqk QÆ=∞xOѨHõ JO`«~åºq∞x =∞~°zuq.
|$ǨÏã¨ÊuÜ«∞O^Œ∞, qâ◊fi~°∂ѨÙxÜ«∞O^Œ∞, W@¡O`«~åºq∞x „QÆÇ≤ÏOѨHõ
^Œ∞„+¨Ê=~°#Î QÍqOzuq. h"Õ ã¨=∞ã¨=Î Ú#‰õΩ Jkè<åÜ«∞‰õΩ_» =#∞H˘#∞
K«∞O\˜q HÍx h HÍ^è•~°"≥∞ÿ# "åxx =∞~°zuq. J@∞¡ =∞~°K«∞@ÜÕ∞
=∞$`«∞º=Ù. Z=_≥xfl KÕ+¨ìÅ∞ KÕÜ«ÚK«∞#flѨÊ\˜H˜x Jq JxflÜ«Ú
JO`«~åºq∞ Ü«∞O^Õ. P KÕ+¨ìÅ HÍ^è•~°=Ú ‰õÄ_» JO`«~åºq∞ÜÕ∞.
''ã¨=Ú„^Œ=Ú# Ѩ_»= `ÕÅ∞@ Ѩ_»= Q˘Ñ¨Ê`«#=Ú HÍ^Œ∞.
Ѩ_»= Hõ^ŒeHõ ‰õÄ_» Ѩ_»=k HÍ^Œ∞. J>Ë¡ r=ÙÅ∞#∞. D r=ÙÅ
ã¨$+≤ì "≥Ú`«Î=Ú JO`«~åºq∞Ü≥ÚHõ¯ Je¡Hõ Ѩx. Ѩx"å_»∞ `«# Ѩxx
QÆ=∞xOK«∞K«∞#fl>Ë¡, D ã¨$+≤ì "≥Ú`«Î=Ú#∞ J`«x, Ѩ^Œ‡ ^Œà◊=ÚÅ=Öˇ
qK«∞ÛH˘x# Hõ#∞flÅ`À QÆ=∞xOK«∞ K«∞O_»∞#∞.
''ѨOK«Éèí∂`«=ÚÅKÕ`« "ÕÔ~·# =∂„`«=Ú#, ѨÙ~°∞+¨µ_»∞
"Õ~°QÆ∞<å? Ô~O_»∞ =∞OK«∞QÆ_»¤Å∞ h\˜Ö’ `ÕÅ∞K«∞#flO`« =∂„`«=Ú#
Jq Ô~O_»∞ hà◊√§ HÍ=Ù Hõ^•! XˆH h~°∞ ZxflÜ≥∂ =∞OK«∞QÆ_»¤Å∞
JQÆ∞K«∞#flq Hõ^•! JOuÜÕ∞ HÍ^Œ∞. XˆH h~°∞ ZxflÜ≥∂ #^Œ∞
ÅQÆ∞K«∞#flq. ã¨=Ú„^Œ=Ú ÅQÆ∞K«∞#flq. `«\ÏHõ=ÚÅ∞, ÉÏ=ÙÅ∞
JQÆ∞K«∞#flk. Wq JxflÜ«Ú "Õˆ~fi~°∞QÆ QÀK«iOz#ѨÊ\˜H˜ h~°∞
=$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú 107

XHõ¯\˜Ü∞Õ ! J>Ë¡ ѨOK«Éèí∂`«=ÚÅKÕ`« "Õ~°∞ KÕÜ«∞|_ç# r=ÙÅ∞ XˆH

ѨÙ~°∞+¨µx ~°∂Ѩ=Ú#∞, `å#∞ "Õ~°#∞H˘#∞@, r=Ùx ÉèÏ=#
=∂„`«"Õ∞. `«# ÉèÏ==ÚKÕ `å#∞ "Õ~°QÆ∞K«∞<åfl_»∞ HÍx, x[=Ú#
Hõ`«_»∞ JO`«~åºq∞ =ºHõÎ~°∂Ѩ"Õ∞. ÉèÏ==Ú „uQÆ∞}Ï`«‡Hõ ã≤÷u. „ѨHõ$u
ã¨Ç¨Ï[=ÚQÆ ã¨$+≤ìÜ«∞O^Œ∞ „uQÆ∞}Ï`«‡Hõ"≥∞ÿ# W\˜ì ÉèÏ==Ú U~°Ê_»∞
K«∞O_»∞#∞. Wk HÍ~°}=ÚQÆ `å<˘Hõ_»∞ „Ѩ`ÕºHõ=ÚQÆ #∞<åfl_»x,
ã¨fi`«O„`«∞_»#x r=Ù _»*Ï˝#=Ú# Ѩ_»∞#∞.
''W@¡*Ï˝#=Ú# Ѩ_#ç r=Ù#‰õΩ „uQÆ∞}=ÚÅ∞ `«# „Ѩ=~°#Î ‰õΩ
HÍ~°} =∞QÆ∞K«∞O_»∞#∞. „uQÆ∞}=ÚÅ lH˜¯# r=Ù_»∞ H˘O`« Hõ~°∞_»∞
QÆ@∞ì#∞. D QÆ∞}=ÚÅ`À ‰õÄ_ç =∞#ã¨∞û WO„kÜ«∞=ÚÅ#∞
qxÜ≥∂yOz #ѨÙÊ_»∞, =∞iO`« Hõ~°∞_»∞ QÆ@∞ì#∞. J#QÍ =∞#ã¨∞û,
WO„kÜ«∞=ÚÅO^Œ∞ z‰õΩ¯#∞. ^ÕǨÏ=Ú =∞#ã¨∞û, WO„kÜ«∞=ÚÅ#∞
J#∞ã¨iOK«∞@KÕ Ñ¨ÓiÎQÆ z‰õΩ¯#∞.——
=$„`«∞_»∞ WO„^Œ∞#‰õΩ ~ÚOHõ#∞ W@∞¡ K≥ѨʙêÔQ#∞. ''W@∞¡
„uQÆ∞}=ÚÅ KÕ`«#∞, =∞#ã¨∞û WO„kÜ«∞=ÚÅ KÕ`«#∞, ^ÕǨÏ=Ú
KÕ`«#∞ z‰õΩ¯Ñ¨_ç# r=Ù_»∞, =¸_»∞=∂~°∞¡ z‰õΩ¯|_»∞@KÕ, r=Ùx
„u^è•|^Œ∞ú_»∞ JO^Œ∞~°∞. WqÜÕ∞ „uѨÙ~°=ÚÅ∞. D |O^èŒKÕÛù^Œ#=Ú
HõÅ∞QÆ=Öˇ ##flKÀ r=Ù_»∞ `«# x[ã≤÷ux =∞~°Å =∞~°Å QÆ∞~°∞ΉõΩ
`≥K«∞ÛH˘#∞K«∞O_» =Öˇ#∞. JO`«~åºq∞ ^蕺#=Ú# =∂„`«"Õ∞
„uѨÙ~°=ÚÅ∞ #tOK«∞@, „u|O^èŒKÕÛù^Œ#=Ú HõÅ∞QÆ∞@ [~°∞QÆ∞#∞.——
108 =$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú

*Ï˝<À^ŒÜ«∞=Ú :
=$„`åã¨∞~°∞x J^Œ∞ƒù`«"≥∞ÿ#, k=º"≥∞ÿ# É’^èŒ# qx WO„^Œ∞_»∞
"≥Ú^Œ@ Pâ◊Û~°ºÑ¨_≥#∞. J@∞ÃÑ· É’^èŒ# HÍHõi¬`«∞ _»Ü≥∞º#∞.
J`«xÜ«∞O^Œe J*Ï˝# =∞O`«Ü«Ú Hõ~°yáÈÜ≥∞#∞. ™êH∆Í`«∞Î
JO`«~åºq∞ÜÕ∞ =$„`åã¨∞~°∞xQÆ `«# #∞^ŒúiOK«∞ K«∞<åfl_»#∞ ã¨`«º=Ú
`≥eÃã#∞. =$„`åã¨∞~°∞<Õ ^≥·==ÚQÍ K«∂K≥#∞. =$„`åã¨∞~°∞x P[˝
„ѨHÍ~°=Ú „H˜O^ŒÑ¨_ç# =„*ÏÜ«Ú^èŒ=Ú#∞ fã≤ Ѩ@∞ìH˘<≥#∞. JѨÙÊ_˘Hõ
=∞Ǩ^Œ∞ƒù`«=Ú [iÔQ#∞. WO„^Œ∞_»∞ `«#Ü«∞O^Œ∞ ã¨=∞ã¨Î Ö’Hõ=ÚÅ#∞
^Œi≈OK≥#∞. J#QÍ WO„^Œ∞_»∞ Hõ~°y JO`«~åºq∞ Ü«∞O^Œ∞ xÅ∞=QÆ
ã¨~åfiO`«~åºq∞Ü«∞QÆ∞ <å~åÜ«∞}∞_Õ `å#∞QÆ xÅK≥#∞. WO„^Œ∞_»∞
"Õ~°∞QÆ #∞<åfl_»x =∞~°K≥#∞. <å~åÜ«∞}∞_Õ `å#∞QÆ #∞<åfl_»x
^Œi≈OK≥#∞. J\˜ì <å~åÜ«∞} =¸iÎx QÍOz ^Õ=`« ÅO^Œ~°∞#∞
ã¨O`À+≤Ozi. W@∞¡ `«# JǨÏOHÍ~°=Ú á⁄~° =∞~°∞QÆ∞# Ѩ_»∞@ÜÕ∞
=$„`«∞_»∞ J^Œ$â◊º=∞QÆ∞@ ÖËHõ =kèOѨ|_»∞@. JѨÙ_»∞ WO„^Œ∞_»∞
QÆOcè~=° ÚQÆ W@∞¡ ѨeHÔ #∞. "≥Ú@ì"Ú≥ ^Œ\™˜ êiQÆ =$„`«∞x ''^•#"ÕO„^Œ !——
Jx ã¨OÉ’kèOK≥#∞. J#QÍ J`«_»∞ `«#`À ã¨iã¨=∂#"≥∞ÿ# `Õ[ã¨∞û
HõÅ"å_»xÜ«Ú, ѨiѨÓ~°‚ <å~åÜ«∞} ã¨fi~∂° Ѩ =∞xÜ«Ú JOwHõiOK≥#∞.
W@¡x ѨeÔH#∞. ''F ^•#"ÕO„^Œ! h=Ù *Ï˝# `Õ[ã¨∞ûQÆ
"≥Å∞Q˘O^Œ∞K«∞<åfl=Ù. h=Ù <å~åÜ«∞}∞#‰õΩ Jf`«∞_»"≥·# Éèí‰õΩÎ_»=Ù.
h=Ù <å~åÜ«∞}∞x =∂Ü«∂ ÅHõ∆}=Ú#∞ ^•\˜ JYO_»`«fi=Ú
=$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú 109

á⁄Okuq. Z\˜ì `«Ñ¨ã¨∞û KÕã≤u"À Hõ^•! U xÜ«∞=∞=ÚÅ#∞

áê\˜Ozu"À!! z„`«ˆH`«∞ =∞Ǩ~åAQÆ, h =∞#ã¨∞û ~°*’QÆ∞}
„Ѩ^è•#"≥∞ÿ Ü«ÚO_≥_çk. â◊=∞^Œ=∂k QÆ∞}=ÚÅ`À J‰õΩOiî`« nHõ∆`À
h=Ù <å~åÜ«∞}∞x áê^Œ Ѩ^Œ‡=ÚÅ#∞ KÕ~°∞@ÜÕ∞HÍHõ, <å~åÜ«∞}∞x
ã¨fi~°∂Ѩ=ÚQÍ <Õ~°Ê_çuq. <å~åÜ«∞} ~°∂áê#∞Éèí==Ú J#∞ J=∞$`«
ã¨=Ú„^Œ=Ú# =Úxy`ÕÅ∞@ h HõÉèϺã¨"≥∞ÿ#k. h‰õΩ Z\˜ì Ѩ`«#=Ú
ÖË^Œ∞. h=٠Ѩ~°=∞ǨÏO㨠ã¨fi~°∂ѨÙ_»=Ù. ™êH∆Í`«∞Î <å~åÜ«∞}∞_»"Õ.
h =O^Œ∞ňH xã¨ûǨÜ«Ú_»<≥·# ##∞fl ã¨OǨÏiOѨHõ *Ï˝#É’^èŒ
KÕã≤uq. h *Ï˝# =∞áê~°=Ú. h Hõ~°∞} J#O`«"≥∞ÿ#k. h=O\˜
L`«Î"≥∂`«Î=∞ K≥·`«#º ã¨fi~°∂ѨÙ_»∞ ѨOk =Ú>ˇìKÕ`« „`«=fi|_ç# |∞~°^Œ
QÆ∞O@ÅÖ’ qǨÏiOK«∞@‰õΩ ã¨=∞‡uOK«∞<å? <å‰õΩ ã¨^Œ∞ƒkúx
„Ѩ™êkOK«∞@ˆH h ==`«iOzuq. WHõ hH© ~åHõ∆㨠~°∂Ѩ=Ú `«QÆ^Œ∞.
q+¨µ‚ =∂Ü«∂ ÅHõ∆}=ÚÅ ^•\˜ JYO_» ã≤÷ux á⁄Ok# h=Ù,
q+¨µ‚ ~°∂Ѩ=Ú#<Õ Ü«ÚO_»∞=Ú.
W@∞¡ ѨÅ∞‰õΩ`«∞#fl WO„^Œ∞x K«∂z, =$„`«∞_»∞ J`«xx
Ü«Ú^Œ=ú Ú#ÔH· ѨÙiH˘ÖˇÊ#∞. `˘O^Œ~° ÃÑ@∞ìK∞« #fl =∞#ã¨∞û`À =ÚO^Œ∞#
‰õΩiÔH#∞. J`«_»@∞¡ `˘O^Œ~° ÃÑ@∞ì@ =„*ÏÜ«Ú^èŒ ã¨Ê~°≈ˆH. WO„^Œ∞x
=„*ÏÜ«Ú^èŒ Ñ¶¨∂`«=Ú# =$„`«∞_»∞ JO`«~åºq∞`«fi=Ú <˘O^≥#∞.
<å~åÜ«∞} `Õ["≥∞ÿ q+¨µ‚~°∂Ѩ=Ú ^èŒiOK≥#∞.
110 =$„`åã¨∞~° ~°Ç¨Ï㨺=Ú

Ѷ¨Å„â◊√u :
z„`«ˆH`«∞ =∞Ǩ~åA D q^èŒ=ÚQÆ q+¨µ‚`«fi=Ú K≥Ok#
=$`åÎO`« =∞O`«Ü«Ú ÉèÏQÆ=`« =∂~°æ=Ú. ÉèíH˜Î „â◊^ŒúÅ`À D Hõ^äŒ#∞
ѨiîOz, JO^Œ∞ ™ê^èŒ#Ѩ~°"≥∞ÿ# É’^èŒ#Å#∞ PK«iOz q+¨µ‚Ѩ^äŒ=Ú
KÕ~°∞@ÜÕ∞ áê~î°‰õΩx Hõ~°Î=º=Ú. WO^Œ∞ XHõ ™ê=∂#º"≥∞ÿ# ã¨O™ê
iHõ rqQÆ "≥Ú^Œ@ z„`«ˆH`«∞=Ù ^Œ~°≈# q∞K≥Û#∞. J`«_»∞#∞ =∞#=Öˇ<Õ
f„="≥∞ÿ# â’Hõ "≥∂ǨÏ=Ú#‰õΩ Ö’|_ç Ü«Ú#fl"å_Õ. J@∞ÃÑ· JOy~°ã¨
=∞ǨÏi¬ É’^èŒ#Å∞, <å~°^Œ =∞ǨÏi¬ LѨ^Õâ◊=Ú J`«xx ÉèÏQÆ=`«
=∂~°æ=Ú# xeÑ≤ J#O`« ^Œ~°≈#=Ú#‰õΩ ^•ifã≤#q. J#O`«∞x
LѨ^Õâ◊=Ú# ã¨=∞ã¨Î q^ŒºÅ#∞ `«#Ü«∞O^Œ∞ ^Œi≈Oz ^èŒiOK«∞@KÕ
J`«_»∞ q^•º^èŒ~°∞ _»Ü≥∞º#∞. q+¨µ‚=Ù#‰õΩ Ѩ~°=∞Éèí‰õΩÎ_≥· xÅK≥#∞.
J@∞ÃÑ· áê~°fif^Õq âßѨ=Ú#‰õΩ QÆ∞iÜ≥ÿ∞ `«"≥∂QÆ∞} „Ѩ^è•#"≥∞ÿ#
`«Ñ¨ó Ѷ¨e`«=ÚÅ #∞O_ç ~°H˜∆OѨ|_≥#∞. q+¨µ‚ÉèíH˜Î HÍ~°}=ÚQÆ
[QÆ`«¯àϺ}=ÚQÆ WO„^Œ∞x ‰õÄ_» #∞^ŒúiOK≥#∞. t=ÙxKÕ „Ѩâ◊Oã≤OѨ
|_≥#∞. z„`«ˆH`«∞=Ù ÉèíQÆ=O`«∞x KÕi# D Hõ^äŒ áê~î°‰õΩʼnõΩ 㨄`ÕÊ~°}
HõeyOz ã¨`åû^èŒ#‰õΩ 㨄`ÕÊ~°} ~ÚzÛ#KÀ D „Ѩܫ∞`«fl=Ú
ã¨Ñ¶¨Å=Ú.
â◊√Éèí"£∞.