ሎጂስቲክስ በቫልዩ ሰንሰለት

ABVM 332 (5 ECTS)

LT1 ፡ ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት

(5ECTS)

የተቀናበረው በ: Mesay Sata (ኤምቢኤ)

Misginaw Tamirat (ኤም.ኤስ.ሲ)
መሐመድ አማን (ኤም.ኤስ.ሲ.)

መጀመሪያ የተጻፈው: ሐምሌ, 2012

የተሻሻለው በመሐመድ አማን (ኤም.ኤስ.ሲ)

ሚያዝያ 2014 ዓ.ም

 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

ማውጫ ገጽ
1. አጠቃላይ መረጃ ....................................................................................................................2
1.1. መግቢያ ..........................................................................................................................2
1.2. ከሥርዓተ ትምህርቱ ጋር ግንኙነት ..............................................................................2

2. ዓላማዎች ..............................................................................................................................2

3. የመማር ተግባር፡ ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ...............................................................3

3.1. ክፍል I፡ የሎጂስቲክስ መግቢያ ...................................................................................3

3.1.1. የሎጂስቲክስ ፍቺ እና ጽንሰ-ሀሳቦች .........................................................................3
3.1.2. የሎጂስቲክስ ጽንሰ-ሀሳብ እድገት፡ ታሪካዊ እይታ .................................................5
3.1.3. ወደ ውስጥ እና ወደ ውጪ ሎጅስቲክስ ............................................................................6
3.1.4. የሎጂስቲክስ ሚና እና አስፈላጊነት ..........................................................................7
3.1.5. የሎጂስቲክስ ውህደት መሰረታዊ ነገሮች ....................................................................8

3.2. ክፍል II፡ ማከማቻ እና ክምችት ..................................................................................11

3.2.1. የመጋዘን እና የመጋዘን መግቢያ ..........................................................................11
3.2.2. የመጋዘን አሠራር እና አስተዳደር ......................................................................13
3.2.3. የእቃ አያያዝ እና ቁጥጥር ...................................................................................18
3.2.4. IT በመጋዘን እና በማከፋፈል ...............................................................................22
3.2.5. የውጭ አቅርቦት እና የጨረታ ሂደት .....................................................................22

3.3. ክፍል III፡ የትራንስፖርት አስተዳደር .....................................................................24

3.3.1. መግቢያ ..................................................................................................................24
3.3.2. የመጓጓዣ ሁነታዎች፡ አጠቃላይ እይታ ................................................................25
3.3.3. በሎጂስቲክስ አስተዳደር ውስጥ የትራንስፖርት ሚና .........................................31
3.3.4. የትራንስፖርት እና የኔትወርክ አስተዳደር .......................................................40
3.3.5. የመጓጓዣ ተጽእኖ .................................................................................................43
3.3.6. ጾታ እና መጓጓዣ ...................................................................................................45

3.4. ክፍል IV፡ መለያ መስጠት እና ማሸግ .........................................................................46

3.4.1.የምርት ስያሜ እና ደረጃ መስጠት ..............................................................................46
3.4.2. ማሸግ እና ጥራት ቁጥጥር ......................................................................................51

3.5. ክፍል V፡ አይሲቲ እና ሎጂስቲክስ ............................................................................60

3.5.1. መግቢያ ..................................................................................................................60
3.5.2. የኢንፎርሜሽን ቴክኖሎጂ እድገት .......................................................................60
3.5.3. በሎጂስቲክስ ውስጥ ...........የኢንፎርሜሽን እና የመገናኛ ቴክኖሎጂ ፈጠራዎች 62

3.6. የችሎታ ማረጋገጫ .......................................................................................................70

ዋና ዋና ማጣቀሻዎች ...............................................................................................................71

1
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

1. አጠቃላይ መረጃ

1.1. መግቢያ

ይህ የትምህርት ክፍል ተማሪዎችን በሎጂስቲክስ አስተዳደር ጽንሰ-ሀሳቦች እና መርሆዎች

ለማስታጠቅ የተነደፈ ነው-የመረጃ ፍሰት ፣ የመጓጓዣ ፣የመጋዘን ፣የእቃ አጠባበቅ
፣የማሸግ እና የቁሳቁስ አያያዝ ጥምረት።

ተማሪዎቹ ይህንን የትምህርት ክፍል በተሳካ ሁኔታ ካጠናቀቁ በኋላ የሸማቾችን ፍላጎት
ለማሟላት እና የሸማቾችን ፍላጎት ለማሟላት ከአቅርቦት ሰንሰለት ጀምሮ እስከ መጨረሻው
ድረስ እቃዎችን፣ መረጃዎችን እና አገልግሎቶችን የማስተዳደር፣ የመቆጣጠር እና የማጓጓዝ
ብቃት ይኖራቸዋል። 'በእሴት ሰንሰለት ውስጥ ሎጂስቲክስን ማስተዳደር' ዋና ተግባር።

ሴቶች በተለያየ ደረጃ በእሴት ሰንሰለት ሂደት ውስጥ በብዛት ይሳተፋሉ። በምርት አያያዝ
እና በጥራት አያያዝ ውስጥ ትልቅ ሚና ይጫወታሉ እና በእሴት ሰንሰለት ውስጥ ካለው
የተሻሻለ የሎጂስቲክስ አገልግሎት ተጠቃሚ ይሆናሉ። የትምህርት ክፍሉ ለዘላቂ የእሴት
ሰንሰለት ልማት ተማሪዎችን በሚገባ የሚሰራ የሎጂስቲክስ እውቀትን በማስታጠቅ ላይ
ያተኩራል።

1.2. ከስርአተ ትምህርቱ ጋር ግንኙነት

የመማር ስራው ተማሪዎች ስለ ሎጅስቲክ አስተዳደር፣ የመጋዘን አስተዳደር አቅምን

ማሳየት፣ የእቃ ዕቃዎችን መቆጣጠር፣ የትራንስፖርት አስተዳደር እና የአይሲቲ
በሎጂስቲክስ አስተዳደር ውስጥ ስላለው ሚና የተማሩትን እውቀትና ግንዛቤ እንዲጠቀሙ
ያስችላቸዋል። ተማሪዎች የሚፈለጉትን ብቃቶች/አያያዝ፣ ማስተባበር፣ አስተዳደር እና
ችግር መፍታት/ እንዲያገኙ ያግዛል። ከዚህም በላይ ተማሪዎች ለሚመለከታቸው ባለድርሻ
አካላት በመረጃ የተደገፈ የሙያ ሃሳቦችን እና የሎጂስቲክስ አስተዳደርን በእሴት
ሰንሰለቱ እንዴት ማቀናጀት እንደሚችሉ ምክሮችን እንዲሰጡ ያስችላቸዋል።

2. ዓላማዎች

በዚህ የመማር ተግባር መጨረሻ ላይ ተማሪዎች የሚከተሉትን ማድረግ ይችላሉ፡-

• በእሴት ሰንሰለት ውስጥ የሎጂስቲክስ እና የሎጂስቲክስ አስተዳደር ጽንሰ-ሀሳቦችን

ያብራሩ

• ቀልጣፋ የሎጂስቲክስ አቅርቦትን በቅናሽ ወጪዎች መርሆችን መተግበር፣

• በምርት መሰየሚያ፣ ማሸግ፣ ክምችት ማሻሻል፣ ወዘተ ላይ ክህሎቶችን ማሳየት።

2
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

• ለቡድን ስራ፣ ጥራት ያለው ምርት እና የሸማቾች ፍላጎቶች ላይ አዎንታዊ አመለካከቶችን

ማዳበር

3. የመማሪያ ተግባር፡ ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት

3.1. ክፍል I፡ የሎጂስቲክስ መግቢያ

3.1.1. የሎጂስቲክስ ፍቺ እና ጽንሰ-ሐሳቦች

ቅድመ-ምርመራ

እባክህ ሎጂስቲክስ ምን እንደሆነ ለመግለጽ ሞክር?

___________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
ሎጂስቲክስ ከዋጋ ሰንሰለቱ ጋር ምን ይሰራል ብለው ያስባሉ?
___________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________

መግቢያ

እያንዳንዱ ድርጅት ቁሳቁሶችን ማንቀሳቀስ አለበት. አምራቾች ጥሬ ዕቃዎችን ከአቅራቢዎች

የሚሰበስቡ እና የተጠናቀቁ ምርቶችን ለደንበኞች የሚያቀርቡ ፋብሪካዎች አሏቸው; የችርቻሮ መሸጫ
ሱቆች ከጅምላ ሻጮች መላኪያ አላቸው; የቴሌቭዥን የዜና አገልግሎት ከአለም ዙሪያ ሪፖርቶችን
ይሰበስባል እና ለተመልካቾች ያቀርባል። ግለሰቦች መጽሃፎችን ከድረ-ገጽ ሲያዝዙ ተላላኪ ወደ
ቤታቸው ያደርሳቸዋል። እነዚህ ምሳሌዎች ማንኛውንም ነገር በገዙ፣ በተከራዩት፣ በተከራዩት፣
በተከራዩበት ወይም በተበደሩ ቁጥር አንድ ሰው ወስዶ ወደ ደጃፍዎ ማስረከብ እንዳለበት
ያመለክታሉ።

የሎጂስቲክስ ፍቺዎች

ለሎጂስቲክስ የተሰጡ ብዙ ግን ተዛማጅ ትርጓሜዎች አሉ። አንዳንዶቹ ከዚህ በታች

ተሰጥተዋል፡-

ፍቺ 1 ፡ ሎጂስቲክስ የሸቀጦችን፣ አገልግሎቶችን እና ተያያዥ መረጃዎችን በመነሻ እና

በፍጆታ ነጥብ መካከል ያለውን ቀልጣፋ፣ ቀልጣፋ ወደፊት የሚቆጣጠር፣ የሚያቅድ፣
የሚተገብር እና የሚቆጣጠር የአቅርቦት ሰንሰለት ሂደት አካል ነው። የደንበኞች
መስፈርቶች.

3
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

ፍቺ 2 ፡ ሎጂስቲክስ የሸቀጦች፣ ከፊል የተጠናቀቁ እቃዎች እና የተመረቱ ምርቶችን

ቀልጣፋ፣ ወጪ ቆጣቢ ፍሰት እና ማከማቻ እንዲሁም በመነሻ ነጥብ እና በነጥብ መካከል
ተዛማጅ መረጃዎችን የሚያቅድ፣ የሚፈጥር እና የሚከታተል የአቅርቦት ሰንሰለት አስተዳደር
አካል ነው። የደንበኞችን ፍላጎት ለማሟላት ፍጆታ።

ፍቺ 3 ፡ ሎጂስቲክስ ትክክለኛውን ምርት ወይም አገልግሎት በትክክለኛው መጠን፣ በጥራት፣

በትክክለኛው ቦታ፣ በትክክለኛው ጊዜ ከመቀበል፣ ለትክክለኛው ደንበኛ ከማድረስ እና
ይህን በተገቢው ዋጋ ከመቀበል ጋር የተያያዙ ተግባራትን ያጠቃልላል። ሰባት R)።

ፍቺ 4 ፡ ሎጂስቲክስ አገልግሎትን ጨምሮ ሸቀጣ ሸቀጦችን ቀልጣፋና ውጤታማ በሆነ መንገድ

ለማጓጓዝ እና ለማጠራቀሚያነት የማቀድ፣ የመተግበር እና የመቆጣጠር ሂደትን እና ተያያዥ
መረጃዎችን ከመነሻ ጀምሮ እስከ ፍጆታው ድረስ ያለውን የደንበኞችን ፍላጎት ለማርካት
ነው። . ይህ ፍቺ ወደ ውስጥ የሚገቡ፣ ወደ ውጪ የሚገቡ፣ የውስጥ እና የውጭ እንቅስቃሴዎችን
ያካትታል።

ከላይ ከተገለጹት ትርጉሞች አንድ ሰው የቁሳቁስ አስተዳደር እና አካላዊ ስርጭትን ሁለት

ዋና ዋና ተግባራትን ከሎጂስቲክስ ማቀናበር ተግባራት መገንዘብ ይችላል። አጭር እና አጭር
ትርጓሜያቸው እንደሚከተለው ተሰጥቷል።

የቁሳቁስ አስተዳደር (ኤምኤም)፡- በሁሉም የምርት ደረጃቸው ከሸቀጦች ምርት ጋር የተያያዙ

ሥራዎችን በአቅርቦት ሰንሰለት ይመለከታል። እንደ የምርት ዕቅድ ያሉ የምርት እና
የግብይት እንቅስቃሴዎችን ያጠቃልላል; የፍላጎት ትንበያ; እና የግዢ እና የንብረት
አስተዳደር. ሊታሰብበት የሚገባው የቁሳቁስ አስተዳደር አንዱ ዋና ገጽታ የአቅርቦት
ሰንሰለቶች መስፈርቶች መሟላታቸውን ማረጋገጥ አለበት ለመገጣጠሚያ እና ጥሬ ዕቃዎች
ማሸጊያዎችን ጨምሮ (ለትራንስፖርት እና ችርቻሮ) እና በመጨረሻም እንደገና ጥቅም ላይ
ማዋል ተጥሏል ። ሸቀጦች. እነዚህ ሁሉ እንቅስቃሴዎች የአካል ማከፋፈያ ፍላጎቶችን
እንደሚያሳድጉ ይገመታል. በውጤቱም, የቁሳቁሶች አስተዳደር እንደ አማራጭ የመጓጓዣ ክፍል
ይባላል.

አካላዊ ስርጭት (PD): የመጨረሻ ዕቃዎችን ከምርት ነጥብ እስከ የመጨረሻ የሽያጭ እና
የፍጆታ ነጥቦችን በማንቀሳቀስ ውስጥ የተካተቱትን ተግባራትን በተመለከተ የጋራ ቃልን
ያመለክታል.የአካላዊ ስርጭት አንድ አስፈላጊ መስፈርት የመንቀሳቀስ መስፈርቶችን
ማረጋገጥ አለበት. የአቅርቦት ሰንሰለቶች ሙሉ በሙሉ ተሟልተዋል. የሸቀጦችን የመንቀሳቀስ
እና የማስተናገድ ተግባራትን በተለይም የትራንስፖርት አገልግሎቶችን (ለምሳሌ የጭነት
ማጓጓዣ፣ የጭነት ባቡር፣ የአየር ትራንስፖርት፣ የውስጥ የውሃ መስመሮች፣ የባህር
ማጓጓዣ እና የቧንቧ መስመሮች) ያካትታል። የማጓጓዣ እና የመጋዘን አገልግሎቶች (ለምሳሌ
ማጓጓዣ፣ ማከማቻ፣ ክምችት አስተዳደር) እና ንግድ፣ ጅምላ ሽያጭ እና፣ የችርቻሮ
አገልግሎቶች። የአካላዊ ስርጭት ሂደት የተገኘ የመጓጓዣ ክፍል ተብሎም ይጠራል.
ምክንያቱም ሁሉም የአካል ማከፋፈያ እንቅስቃሴዎች ከቁሳቁስ አስተዳደር ፍላጎቶች የተገኙ
ናቸው ተብሎ ይታሰባል.

4
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

አካላዊ ስርጭትን በተመለከተ አንድ አስፈላጊ ግራ መጋባት የሎጂስቲክስ አስተዳደርን

እንደ ተመሳሳይ ቃል መጠቀም ነው። ቢሆንም; እነዚህ ሁለቱ ተግባራት አንዳቸው ከሌላው
በጣም የተለዩ ናቸው እና ግልጽ መሆን አለባቸው. በዚህ መሠረት አካላዊ ስርጭት የመጨረሻ
ምርቶችን ለደንበኞች ማከፋፈልን ብቻ ይመለከታል. ቢሆንም; የሎጂስቲክስ አስተዳደር
ቁሳቁሶችን ለደንበኞች እርካታ ከማቅረብ ጀምሮ ብዙ ተግባራትን ያጠቃልላል። በአማራጭ
የተገለፀው የሎጂስቲክስ አስተዳደር የአካላዊ ህይወት ዑደት እና የአካላዊ ስርጭት
ቅንብር ነው . በተጨማሪም; የሎጂስቲክስ አስተዳደር ሁሉንም ማለት ይቻላል እንደ ማቀድ፣
መቆጣጠር፣ ማስተባበር፣ ማደራጀት ያሉ የአስተዳደር ተግባራትን ይሸፍናል።

3.1.2. የሎጂስቲክስ ፅንሰ-ሀሳብ እድገት-ታሪካዊ እይታ

ሎጂስቲክስ የሚለው ቃል መነሻው ሎጅስቲክስ የሚለው የግሪክ ቃል ሲሆን ትርጉሙም '

በማስላት የተካነ ' ነው። መጀመሪያ ላይ በወታደራዊ እንቅስቃሴዎች አውድ ውስጥ የተገነባው
በ 18 ኛው እና በ 19 ኛው ክፍለ ዘመን መጀመሪያ ላይ እና ከሁለተኛው የዓለም ጦርነት ወታደራዊ
ሎጅስቲክስ ነው. በወታደራዊ እንቅስቃሴ ውስጥ ሎጅስቲክስ ወታደሮችን እና ጥይቶችን
ለጦርነት በጊዜው ወደ ጦር ግንባር እንዲገቡ ያደርጋል። ወታደራዊ በተለምዶ የሰራዊቶችን
አቅርቦት፣ እንቅስቃሴ እና ሩብ ክፍል በአንድ ስብስብ ውስጥ ያካትታል። የእድገቱ ዋና ዳራ
እ.ኤ.አ. በ 1950 ዎቹ የአሜሪካ የኢኮኖሚ ውድቀት ሲሆን ይህም ኢንዱስትሪው በሸቀጦች
ዝውውር ላይ ትልቅ ቦታ እንዲሰጠው አድርጓል። ስለዚህ የዘመናዊው የምርት ሂደት ዋና አካል
ሆኖ ይታያል.

የሎጂስቲክስ ጽንሰ-ሐሳብ በጥንታዊ ግሪክ ጄኔራሎች በተለይም በሊዮን ጠቢብ እና በታላቁ

አሌክሳንደር የሠራዊቱ ግዥ ሁሉንም ሂደቶችን በምግብ ፣ አልባሳት ፣ ጥይቶች ፣ ወዘተ
ለመግለፅ ይጠቀሙበት ነበር ። ጦርነቱን ያሸነፉት ሎጂስቲክስ ናቸው። የሁለተኛው የዓለም
ጦርነት የሎጂስቲክስ ዋነኛ መነሳሳት እውቅና እና ትኩረትን ለመጨመር ነው, ይህም
ለተባበሩት መንግስታት ድል ያደረጉትን አስተዋፅዖ ግልጽ አስፈላጊነት ተከትሎ ነው.

የቢዝነስ ሎጅስቲክስ እስከ 1960 ዎቹ ድረስ የትምህርት አይነት አልነበረም። የሎጂስቲክስ

ቁልፍ አካል፣ በትራንስፖርት እና በእቃ ዕቃዎች መካከል ያለው የንግድ ልውውጥ፣
በ 1880 ዎቹ አጋማሽ በኢኮኖሚክስ ውስጥ በይፋ የታወቀ ነበር።

በአሜሪካ ልምድ ላይ በመመስረት የሎጂስቲክስ እድገት በአራት ወቅቶች ሊከፈል ይችላል-ከ

1950 በፊት; 1960-1970 ዎቹ; 1980-1990 ዎቹ; እና 21 ኛው ክፍለ ዘመን. ከ 1950 ዎቹ በፊት
ሎጂስቲክስ በእንቅልፍ ሁኔታ ስር ነበር። ምርት የሚመለከታቸው አስተዳዳሪዎች ዋና አካል
ነበር, እና የኢንዱስትሪ ሎጂስቲክስ በአንድ ወቅት በዚህ ጊዜ ውስጥ "አስፈላጊ ክፋት"
ተደርጎ ነበር. ከ 1950 ዎቹ እስከ 1960 ዎቹ ባለው ጊዜ ውስጥ አዳዲስ የአስተዳደር ሃሳቦችን
በንግድ ሥራ ላይ መተግበር አዝማሚያ ነበር። ይህ ጊዜ እንደ የእድገት ዓመታት ይቆጠራል.
በ 1973 በፔትሮሊየም የዋጋ ጭማሪ ምክንያት የሎጂስቲክስ እንቅስቃሴዎች
በኢንተርፕራይዞች ላይ የሚያሳድሩት ተጽዕኖ አድጓል። የገበያው አዝጋሚ ዕድገት፣ ከፍተኛ

5
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

የዋጋ ንረት ጫና፣ የትራንስፖርት ቁጥጥር መለቀቅ እና የሦስተኛው ዓለም ምርቶችና

ቁሳቁሶች ውድድር የሎጂስቲክስ ሥርዓት በእቅድ እና ንግድ ላይ በዚያን ጊዜ ማለትም በመነሻ
ዓመታት ላይ ያለውን ጠቀሜታ ጨምሯል። በ 21 ኛው ክፍለ ዘመን መጀመሪያ ላይ ያለው የሎጂስቲክስ
ተጨማሪ ዝንባሌ የሎጂስቲክስ ጥምረት፣ የሶስተኛ ወገን ሎጅስቲክስ (TPL) እና
ግሎባላይዝድ ሎጂስቲክስ ነው። የሎጂስቲክስ ዝውውር ለንግድ እንቅስቃሴዎች አስፈላጊ እና
ተወዳዳሪነትን ለማስቀጠል አስፈላጊ ነው, ነገር ግን አንድ ትልቅ ኩባንያ መምራት እና
ማስተዳደር ብዙ ወጪ የሚጠይቅ እንጂ ኢኮኖሚያዊ አይደለም. ስለዚህ የአለም አቀፍ
ኢንዱስትሪዎች ጥምረት የስራ ወጪን ሊቆጥብ ይችላል እና ከ TPL ጋር ትብብር በሎጅስቲክስ
መስክ ልዩ ሊሆን ይችላል ።

ዛሬ ሎጂስቲክስ በእያንዳንዱ ኢኮኖሚ ውስጥ ቁልፍ ሚና ይጫወታል, እና የሎጂስቲክስ የገበያ

መጠን በብዙ ኢኮኖሚዎች ውስጥ ከፍተኛ ደረጃ ላይ ደርሷል. በዓለም አቀፍ ደረጃ ስኬታማ
የሆኑ ኩባንያዎች ተጨማሪ እሴት በመፍጠር ረገድ የሎጂስቲክስ ሚና የሚጫወተውን ወሳኝ ሚና
ሲገነዘቡ ቆይተዋል። በተጨማሪም በደንበኛው ላይ የቅርብ ትኩረት መስጠት በአቅርቦት
ሰንሰለት ውስጥ አብረው ለሚሰሩ ኩባንያዎች ወሳኝ ነገር እየሆነ ነው። ለኢኮኖሚያዊ እና
ማህበራዊ ሁኔታዎች ምላሽ ለመስጠት የአለም አቀፍ የሎጂስቲክስ ገበያዎች ጠቀሜታ
እየጨመረ እንደሚሄድ አጠቃላይ መግባባት አለ ።

የሜጋትራንድ ርዕስ በቅርብ ጊዜ በንግድ አጀንዳ ላይ ትልቅ ቦታ አግኝቷል, እና ይህ እድገት

በሎጂስቲክስ ላይ ተጨማሪ ተጽእኖ ይኖረዋል. እነዚህ ሜጋትሪዶች ግሎባላይዜሽን
መጨመር፣የግዢ፣ምርት እና ሽያጭ አለማቀፍ፣ የምርት ህይወት ዑደቶች እና እያደጉ ያሉ
የአካባቢ ስጋቶች። እነዚህ እድገቶች በማኑፋክቸሪንግ ላይ ከተመሰረተ ማህበረሰብ
የአገልግሎት ማህበረሰብ እድገት አስገኝተዋል።

3.1.3. ወደ ውስጥ እና ወደ ውጪ ሎጅስቲክስ

የቁሳቁሶች እንቅስቃሴ አቅጣጫ ላይ በመመስረት ሎጂስቲክስ በሁለት ቡድን ይከፈላል.

እነዚህ ወደ ውስጥ ወይም ወደ ውስጥ ሎጅስቲክስ እና ወደ ውጪ ወይም ወደ ውጭ ሎጅስቲክስ
ናቸው። ሁለቱም በአጭሩ እና በአጭሩ እንደሚከተለው ተጠቃለዋል፡-

ወደ ውስጥ የሚገቡ (ውስጥ) ሎጂስቲክስ ፡ ከአቅራቢዎች ወደ ድርጅቱ የሚገቡ ቁሳቁሶችን

ያመለክታል።
ግዥ እና ተዛማጅ የቁሳቁስ አስተዳደር ከውስጥ ሎጅስቲክስ ዋና ዋና ክፍሎች መካከል ናቸው።
ግዥ ማለት የተከታታይ ተግባራትን ማጠናቀቅ/ተከታታይ የሆኑ የተጠቃሚ መስፈርቶችን
ለተቋሙ ዕቃዎችን እና አገልግሎቶችን የማግኘት ሂደት ነው። በአቅርቦት ሰንሰለት ውስጥ
ያሉ አባላትን ያገናኛል እና በዚያ ሰንሰለት ውስጥ ያሉትን የአቅራቢዎች ጥራት
ያረጋግጣል። ግብአት የሆኑት የቁሳቁስና አገልግሎቶች ጥራት የተጠናቀቀውን ምርት ጥራት
ይነካል ስለዚህም የደንበኛ እርካታን እና ገቢን ይነካል። ነገር ግን የቁሳቁስ አስተዳደር
የውስጥ ሎጅስቲክስ ሥርዓት አካል የሆኑትን የቁሳቁስ ፍሰት ማቀድ እና መቆጣጠር ተብሎ
ሊገለጽ ይችላል። ብዙውን ጊዜ የግዥ፣ የማከማቻ፣ የምርት ዕቅድ፣ የመጓጓዣ፣ የመቀበያ፣

6
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

የቁሳቁስ ጥራት ቁጥጥር፣ የእቃ አያያዝ እና ቁጥጥር እና የቆሻሻ አወጋገድ ተግባራትን

ያጠቃልላል።

በተለያዩ ኩባንያዎች ወደ ውስጥ በሚገቡት ስርዓቶች መካከል ያለው ልዩነት ለሎጂስቲክስ

አቅርቦት ሰንሰለቶች ዲዛይን እና አስተዳደር ጠቃሚ አንድምታ አለው። የአቅርቦት
ሰንሰለት ከተከታታይ የግል ኩባንያዎች የተዋቀረ ነው።

ወደ ውጪ (ወደ ውጭ) ሎጅስቲክስ : ቁሳቁሶችን ወደ ደንበኞች የማውጣት ሂደትን

ያመለክታል.ይህ የሚያመለክተው የውጭ ሎጂስቲክስ በምርት መስመሩ መጨረሻ ላይ ይጀምራል
እና ለደንበኛው በመመደብ ወይም በመድረሱ ያበቃል. የእቃውን አካላዊ ፍሰት ማቀድ፣
መቆጣጠር እና መከታተል እንዲሁም ተያያዥ የመረጃ ፍሰት በውጪ ሎጅስቲክስ ውስጥ ዋና ዋና
ተግባራት ናቸው። በተጨማሪም የመጋዘን፣ የመጓጓዣ እና የአያያዝ እንዲሁም የመልቀምና
የማሸግ ሂደቶችን ይሸፍናል።

ከመጨረሻው ውጤት ጋር የሚዛመደው የደንበኞች አገልግሎት የውጪ ሎጅስቲክስ ወሳኝ አካል

ነው። የመጨረሻው ውጤት አካላዊ ምርት (ለምሳሌ ሶፋ)፣ አገልግሎት (ለምሳሌ የጉዞ
አገልግሎት) ወይም የሁለቱም ጥምረት (ለምሳሌ ፈጣን ምግብ ቤት) ሊሆን ይችላል። የደንበኞች
አገልግሎትን በተመለከተ ጥሩ የአገልግሎት ደረጃዎች ብቻ ሳይሆን ጥራት ያለው
የደንበኞችን አገልግሎት ለመስጠት የሚያወጡትን የገንዘብ ወጪዎች ግምት ውስጥ ማስገባት
አስፈላጊ ነው. ይህ በዋነኛነት ወጪን መቀነስ በውድድር ገበያ ውስጥ ለመትረፍ እና
ብልጽግና ቁልፍ ስለሆነ ነው።

ከላይ ከተጠቀሱት የመግቢያ እና የውጭ ሎጅስቲክስ ትርጓሜዎች የሎጂስቲክስ ሚና

የሚንቀሳቀሰው ቁሳቁስ እንደሆነ ይጠቁማል። ግን ጥያቄው ቁሳቁስ ምን ማለት ነው እና ምን
ማለት ነው? የቁሳቁሶች የመጀመሪያው አካል ተጨባጭ እቃዎች ናቸው. ለምሳሌ የኃይል ማመንጫ
ጣቢያ ከማዕድን ማውጫ ውስጥ የድንጋይ ከሰል ሲያመጣ; አንድ ገበሬ ድንች ወደ ገበያ
ይወስዳል; ወይም የኮምፒውተር አምራች ፒሲዎችን ወደ መጋዘን ያቀርባል። በእነዚህ ተጨባጭ
እቃዎች የሎጂስቲክስን ሚና ማየት ቀላል ነው.ሁለተኛው የቁሳቁስ አካል የማይታዩ
አገልግሎቶች ናቸው. በዚህ ሁኔታ የቁሳቁሶች ፍሰት ያነሰ ግልጽ ነው. አንዳንድ ምሳሌዎች
የቴሌቪዥን ኩባንያ ለተመልካቾቹ መዝናኛ ሲያቀርብ; የስልክ ኩባንያ የመገናኛ አገልግሎት
ይሰጣል; የበይነመረብ አገልግሎት አቅራቢ (አይኤስፒ) ለድር መዳረሻ ይሰጣል; ወይም
የምርምር ኩባንያ እውቀትን ይፈጥራል.

ከዚያም ሎጂስቲክስ ሁለቱንም ተጨባጭ እቃዎች እና የማይዳሰሱ አገልግሎቶችን የማንቀሳቀስ

ሃላፊነት አለበት - እና ይህ ቁሳቁሶች, ክፍሎች, የተጠናቀቁ ምርቶች, ሰዎች, መረጃዎች,
ወረቀቶች, መልዕክቶች, ዕውቀት, ፍጆታዎች, ጉልበት, ገንዘብ እና ሌሎች ለኦፕሬሽኖች
የሚያስፈልጉትን ነገሮች ሊያካትት ይችላል. የቴሌቭዥን ኩባንያ ፕሮግራሞችን ለደንበኞች
ለማስተላለፍ ሎጂስቲክስን ይጠቀማል፣ በተመሳሳይ መልኩ የነዳጅ ኩባንያ ቤንዚን ለማድረስ
ሎጂስቲክስን ይጠቀማል። ግልጽ መልእክት እያንዳንዱ ድርጅት ቁሳቁሶችን ያንቀሳቅሳል,
ለዚህም ሎጂስቲክስ ያስፈልገዋል.

7
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

በአጭር አነጋገር፣ ቁሶች አንድን ምርት ለመሥራት የሚያስፈልጉ ነገሮች ናቸው፣ እነዚህም
ሁለቱም የሚዳሰሱ (እንደ ጥሬ ዕቃዎች) እና የማይዳሰሱ (እንደ መረጃ ያሉ) ሊሆኑ ይችላሉ።

3.1.4. የሎጂስቲክስ ሚና እና አስፈላጊነት

ከሌሎች መካከል, ጊዜ እና ቦታ መገልገያ መፍጠር; የትዕዛዝ ሂደት; የንብረት አያያዝ; እና

መጓጓዣ የሎጂስቲክስ እሴት (ሚና) እንደሆነ ይቆጠራል.

የጊዜ እና የቦታ መገልገያ መፍጠር ፡ የደንበኞች አገልግሎቶች የሸቀጦች እና

የአገልግሎቶች ፍሰት ከሚተዳደሩበት ጥራት ጋር ይዛመዳል። ሎጂስቲክስ ትክክለኛውን ምርት
ለደንበኛው በትክክለኛው ቦታ ፣በትክክለኛው ሁኔታ እና መጠን በትክክለኛው ጊዜ ፣
በትክክለኛው (በዝቅተኛው) ወጪዎች ለማድረስ ባለው ችሎታ ጊዜ እና ቦታን ይፈጥራል ። .

የትዕዛዝ ሂደት ፡ ሎጂስቲክስ በሎጂስቲክስ ሂደቶች ውስጥ ያሉ ድርጅቶች የትዕዛዝ መረጃን

የሚለዋወጡባቸው መንገዶች ናቸው ። የትዕዛዝ ማቀናበሪያ በትእዛዝ ዑደት ውስጥ ያሉትን
ሁሉንም ተግባራት ያካትታል, ይህም የትዕዛዝ መረጃን መሰብሰብ, ማረጋገጥ, ማስገባት እና
ማስተላለፍን ያካትታል. የተሰበሰበው መረጃ ለገበያ ትንተና፣ ለፋይናንሺያል እቅድ፣
ለምርት መርሃ ግብር እና ለሎጅስቲክስ ስራዎች ጠቃሚ መረጃዎችን ይሰጣል።

ኢንቬንቶሪ ማኔጅመንት ፡ በዚህ በኩል ሎጂስቲክስ በአቅርቦት ሰንሰለት ውስጥ ያለውን

ፍላጎት ለማሟላት የሚረዱ የእቃ ዝርዝር ደረጃዎችን በአግባቡ ማስተዳደርን ያመቻቻል።

መጓጓዣ : ሌላው የሎጂስቲክስ ሚና አካላዊ እቃዎች ለምሳሌ ቁሳቁሶች, ክፍሎች እና

የተጠናቀቁ ምርቶች በተለያዩ ወገኖች መካከል የሚተላለፉበትን መንገዶች የሚመለከት
መጓጓዣ ነው, ለምሳሌ ጥሬ ዕቃዎች አቅራቢዎች, አከፋፋዮች, ቸርቻሪዎች እና ዋና ደንበኞች,
የአቅርቦት ሰንሰለት.

የሎጂስቲክስ ሚናዎችን በተመለከተ፣ ውጤታማ እና ቀልጣፋ የሎጂስቲክስ አስተዳደር ለንግድ

ድርጅቶች ስኬት ቁልፍ ነው። አለበለዚያ ደካማ የሎጂስቲክስ አስተዳደር ከፍተኛ
የሎጂስቲክስ ወጪዎችን ሊያስከትል ይችላል. ሎጂስቲክስ በኢኮኖሚው ውስጥ ቁልፍ ሚና
የሚጫወት ሲሆን በዚህ ምክንያት የሎጂስቲክስ የገበያ መጠን በብዙ ኢኮኖሚዎች ውስጥ ትልቅ
ደረጃ ላይ ደርሷል። በዓለም አቀፍ ደረጃ ስኬታማ የሆኑ ኩባንያዎች ተጨማሪ እሴት በመፍጠር
ረገድ የሎጂስቲክስ ሚና የሚጫወተውን ወሳኝ ሚና ሲገነዘቡ ቆይተዋል። በተጨማሪም,
በደንበኛው ላይ የቅርብ ትኩረት መስጠት በአቅርቦት ሰንሰለት ውስጥ አብረው ለሚሰሩ
ኩባንያዎች ወሳኝ ነገር ነው.

በአለምአቀፍ ንፅፅር የሎጂስቲክስ ጠቀሜታ በአብዛኛው የተመካው በአንድ ሀገር አጠቃላይ

የኢኮኖሚ ኃይል ላይ ነው። ለምሳሌ ሎጅስቲክስ በዩናይትድ ስቴትስ፣ጃፓን እና አውሮፓ
ለረጅም ጊዜ የላቀ እድገት አስመዝግቧል። በሌላ አነጋገር የሎጂስቲክስ ጠቀሜታ እና አቅም

8
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

በአብዛኛው የተመካው በአንድ ሀገር የኢኮኖሚ ኃይል እና የእድገት ደረጃ ላይ ነው። አንዱ
ወሳኝ ነገር ለምሳሌ ያልተነካ መሠረተ ልማት መኖሩ ነው። የሎጂስቲክስ አገልግሎት ሰጭዎች
ከንጹህ የትራንስፖርት ተግባራት ወደ ዘመናዊ ውስብስብ የሎጂስቲክስ ስርዓቶች ይዘልቃል,
እንደ አንድ ሀገር ሁኔታ ይወሰናል.

3.1.5. የሎጂስቲክስ ውህደት መሰረታዊ ነገሮች

የኢንዱስትሪ እንቅስቃሴዎች በአለም አቀፍ ደረጃ እየተስፋፉ ሲሄዱ፣ ሎጅስቲክስ ከአገር

አቀፍ ድንበሮች በላይ የሚዘልቅ የአቅርቦት ሰንሰለት ከምንጭ ወደ ደንበኞች የሚፈሰውን
የቁሳቁስ እና የመረጃ ፍሰት ይጨምራል። የአቅርቦት ሰንሰለቶችን እንደገና በማዋቀር
ሎጂስቲክስ እነዚህን ፍሰቶች ለማመቻቸት የሚፈልግ የተቀናጀ ሂደት ሆኖ መምራት አለበት።
በአንድ የተወሰነ የአቅርቦት ሰንሰለት ውስጥ የሚሳተፉ ሁሉም ኩባንያዎች በዚያ ሰንሰለት
ውስጥ ካሉ ሌሎች ኩባንያዎች ተለይተው የሎጂስቲክስ ስርዓቶቻቸውን የሚያሻሽሉ ከሆነ
በጠቅላላው ሰንሰለት ውስጥ ያለው ፍሰት አያያዝ በጣም ጥሩ ሊሆን ይችላል። ይህንን ችግር
ለማስወገድ የተቀናጀ ሎጂስቲክስ ይመከራል.

ዋና ሚና ደንበኞችን ፣ አቅራቢዎችን እና አምራቾችን ለማካተት ተግባራዊ አስተዳደርን

ማራዘም ነው። ይህ የሆነበት ምክንያት ኩባንያዎች በአቅርቦት-ጎን ውጤታማነት ላይ ብቻ
ማተኮር ስለማይችሉ ነው። ይልቁንም፣ የንግድ ስልቶችን በመጠቀም ፍላጎታቸውን እና
የአቅርቦትን ጎኖቻቸውን በማዋሃድ ተወዳዳሪ ጥቅም ለማግኘት ሊጠቀሙበት ይገባል። ይህ
ከምርት እና ስርጭት ጋር ተያያዥነት ያላቸውን የተሟላ ተግባራት እና ድርጅቶች እንዲሁም
የአቅርቦት ማያያዣዎቻቸውን ያካትታል። በእያንዳንዱ አካባቢ የሚደረጉ ውሳኔዎች አንድ
ነጠላ እና እርስ በርስ የሚደጋገፉ ስርዓቶች እንዲሆኑ በሌሎች ላይ ተጽእኖ ያሳድራሉ.

3.1.5.1. የሎጂስቲክስ ውህደት ደረጃዎች

የተለያዩ የሎጂስቲክስ ውህደት ደረጃዎችን ማመልከት ተገቢ ነው. የኢንደስትሪ ሎጅስቲክስ

ሁለት ዋና ዋና ቅንጅቶች እንደሚከተለው ተጠቁመዋል ።

የተግባር ሎጅስቲክስ ውህደት ፡- ይህ ዘዴ፣ በአብዛኛው፣ የተበታተነ የአቅርቦት ሰንሰለት

ካለ ብዙ ባለድርሻ አካላት ጋር ጥቅም ላይ ይውላል። የተግባር ሎጅስቲክስ ውህደት ዋና ዋና
ሚናዎች ፣ ከሌሎች ጋር ፣ ለሽያጭ እና ስርጭት ተግባራት ኃላፊነት ባለው ተመሳሳይ ኩባንያ
ውስጥ የተለያዩ ክፍሎችን ለማዋሃድ የሚረዱ ናቸው ። ኩባንያዎች በአለምአቀፍ የአቅርቦት
ሰንሰለት ሥራቸው በመረጃ አቅርቦት፣ በመለወጥ፣ በማከፋፈል እና ከሽያጭ አገልግሎት
በኋላ የተግባር የላቀ እና የወጪ ጥቅሞችን እንዲያገኙ ያግዛል። የኩባንያዎችን የውስጥ
መሰናክሎች ያስወግዳል እና ታክቲካዊ መፍትሄዎች ላይ እንዲያተኩሩ ያደርጋቸዋል ( ለምሳሌ
እሴት-ያልሆኑ ተግባራትን ፣ የስራ ካፒታልን ፣ የእቃ ማምረቻዎችን ፣ የደንበኛ
አገልግሎቶችን ፣ ወዘተ) ምክንያታዊነት ። በተጨማሪም; የተግባር ሎጂስቲክስ ውህደቱ ወደ
ውስጣዊ ውህደት ሊዳብር ይችላል፣ በተመሳሳይ የኮርፖሬት መዋቅር ስር ያሉ የተለያዩ

9
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

ኩባንያዎች መገልገያዎችን፣ መሳሪያዎችን፣ ስርዓቶችን እና ሰራተኞችን በተለዋዋጭ

የማሰማራት ሁነታዎች በማጣመር።

የገበያ ቻናል ወይም ውጫዊ ውህደት፡- ይህ በኢንዱስትሪዎች መካከል በጣም ሰፊ የሆነ

ውህደት ይባላል። ይህ የውህደት ደረጃ ኢንተርፕራይዞች የውስጣቸውን የአቅርቦት ሰንሰለት
ሂደታቸውን ከጥሬ ዕቃ አቅራቢዎች ጋር እና የታችኛውን ደረጃ እስከ መጨረሻ ሸማቾች ድረስ
እንዲያራዝሙ ይጠይቃል። በዚህ መንገድ ሁሉም በአቅርቦት ሰንሰለት ውስጥ ያሉ ኩባንያዎች
የጋራ ሥራን ኢኮኖሚ ለማሳካት ተግባራቸውን ከሌሎች ኩባንያዎች ጋር በማዋሃድ ላይ ይገኛሉ.
የገበያ ቻናል የጋራ ግቦች፣ ሥርዓቶች፣ ድርጅቶች፣ መገልገያዎች እና የጋራ አስተዳደር
ያለው ምናባዊ ድርጅት ይሆናል። በዚህ ደረጃ ያሉ ድርጅቶች ከአቅራቢዎች እና ደንበኞች ጋር
በፕሮጀክት አደረጃጀት ውስጥ እየሰሩ ናቸው እና ኢንቨስትመንቶች በጋራ ይከናወናሉ.
ይህንን የውህደት ደረጃ የሚያገኙ ኩባንያዎች የላቀ የአፈጻጸም ደረጃዎችን የመገንዘብ
አቅም አላቸው።

ከሁለቱ ዘዴዎች በተጨማሪ፣ አንዳንድ ኩባንያዎች የሎጂስቲክስ ቴክኒኮችን እና

መሳሪያዎችን ተቀብለዋል፣ እና የላቀ አይሲቲን በማካተት፣ የብዙዎች ትኩረት በሁለት
ተከታታይ ኩባንያዎች መካከል በሰንሰለት ውስጥ ጥሩ ፍሰት እንዲኖር ማድረግ ነው። ብዙ
ኩባንያዎች የአካል ብቃት እንቅስቃሴዎችን እና የመረጃ ስርዓቶችን በተመለከተ አሁንም
ከውስጣዊ ውህደት ችግሮች ጋር እየታገሉ ነው።

3.1.5.2. የተቀናጀ ሎጂስቲክስ በንግድ ልምዶች ላይ ያለው ተጽእኖ

በአቅርቦት ሰንሰለቶች መካከል ያለው የሎጂስቲክስ ሂደት ቀስ በቀስ ውህደት በንግድ

ልምዶች ላይ ከፍተኛ ተጽዕኖ ያሳድራል። እነዚህ የሚከተሉትን አዝማሚያዎች ያካትታሉ:

 በንግዱ አውታረመረብ ውስጥ በተሳሰሩ ኩባንያዎች መካከል ከፍተኛ መደጋገፍ፣ ይህም

የኢንዱስትሪው አዲስ እውነታ ሆኗል። የግለሰብ ድርጅት አፈጻጸም የሁሉንም
አፈፃፀም ይነካል, እና በአጠቃላይ የአውታረ መረቡ የመጨረሻ አፈፃፀምን ይወስናል.

 የበለጠ ግሎባላይዜሽን ኢኮኖሚ የቁሳቁስ እና የምርት ክፍሎችን ከምርት እና ከአገር

አቀፍ ድንበሮች ገበያ ጋር በማገናኘት የጊዜን፣ የርቀትን፣ የባህልን እና የተለያዩ
የገበያ ምርጫዎችን ችግር ይፈጥራል። ፉክክርን ያጠናክራል እና የምርት ልዩነትን
በማስፋት የአቅርቦትን ውስብስብነት ይጨምራል፣ ለተለያዩ እና በፍጥነት
ለሚለዋወጡ ገበያዎች ምላሽ በመስጠት ከፍተኛ ብቃትን በመፈለግ።

 የድርጅት ድርጅት ጽንሰ-ሀሳብ መለወጥ. ድርጅቶች ልዩ ዋጋ ያላቸውን ተስፋዎች

በሚሰጡ ዋና ብቃቶች ላይ ለማተኮር የዳርቻ እንቅስቃሴዎችን አፍሰዋል። ከፍተኛ
የውጭ ጥገኝነት እንቅስቃሴዎችን እና ሂደቶችን ለማስተባበር በድርጅታዊ
ግንኙነቶች ላይ ትኩረትን ያስገድዳል. በአንዳንድ ሁኔታዎች, ወደ ዋናው የንግድ ሥራ

10
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

ሽግግር "ምናባዊ" ድርጅቶች እንዲፈጠሩ ምክንያት ሆኗል, አብዛኛዎቹ የንግድ ስራዎች

የሶስተኛ እና የአራተኛ ወገን ሎጅስቲክስን ጨምሮ ለውጭ አካላት ተላልፈዋል.

 የኮርፖሬሽኑ ድርጅታዊ መዋቅር ከደረጃ ተዋረድ፣ ሥራ አስኪያጁ ዕውቀትን

የሚሰጥበትና ሠራተኞች የሚሠሩበት፣ ዕውቀት በድርጅቱ ውስጥ በስፋት እንዲሰራጭና
ሠራተኞችም የራሳቸውን ሥራ እንዲሠሩ ለማድረግ ነው። ይህ የትብብር ውሳኔዎችን ወደ
ተግባር ነጥብ ቅርብ ያደርገዋል። በሎጅስቲክስ ማዕቀፍ ውስጥ በመደበኛ እና መደበኛ
ባልሆነ ግንኙነት እንዲሁም በድርጅታዊ ድንበሮች ውስጥ ባሉ የመረጃ እና የመረጃ
ስርዓቶች ላይ በድርጅታዊ ግንኙነቶች መካከል ፕሪሚየም ያስቀምጣል.

 የመንግስት አካባቢን መለወጥ, ችግሮችን እና እድሎችን መፍጠር. አብዛኛው

የትራንስፖርትና የቴሌኮሙኒኬሽን ኤኮኖሚ ቁጥጥር ነፃ ወጥቷል፣ይህም በገበያ ላይ
የተመሰረተ አገልግሎት ሰጪዎች ከማከማቻ፣ ከቴሌኮሙኒኬሽን፣ ከምርት መገጣጠም
እና ተዛማጅ አገልግሎቶች ጋር ተደምሮ ትራንስፖርት የሚያቀርቡ አገልግሎት ሰጪዎች
እንዲፈጠሩ አድርጓል። የሸማቾች ጥበቃን, አካባቢን እና ደህንነትን የሚሸፍኑ ሌሎች
የደንቦች ዓይነቶች የቀድሞውን የኢኮኖሚ እገዳዎች ይተካሉ.

የመማሪያ እንቅስቃሴ

የመስክ ጉብኝት፡ እባክዎን የተወሰነ የእርሻ ምርት ገበያን ይገምግሙ እና ምን አይነት

የሎጅስቲክስ አገልግሎቶች እንደነበሩት እና እንደሚፈልጉ ይለዩ።

ቀጣይነት ያለው ግምገማ

ጥያቄ፣ አቀራረብ

ማጠቃለያ

ሎጂስቲክስ የሚያመለክተው የቁሳቁሶችን የማከማቸት እና የመንቀሳቀስ ሁሉንም ገፅታዎች

ከዋናው አቅራቢዎች እስከ የመጨረሻ ደንበኞች ድረስ በሚያደርጉት ጉዞ ላይ ያለውን ተግባር
ነው። የአካል ማከፋፈያ እና የቁሳቁስ አያያዝ የሎጂስቲክስ ተግባራት ሁለቱ ዋና ተግባራት
ናቸው። በተጨማሪም; የሎጂስቲክስ እሴት (ሚና) የሚቻለው በጊዜ እና በቦታ መገልገያ
በመፈጠር ተብራርቷል ። የትዕዛዝ ሂደት; የእቃዎች አስተዳደር እና መጓጓዣ.

3.2. ክፍል II: መጋዘን እና ቆጠራ

ቅድመ-ምርመራ

ውድ ተማሪ፣ በመጋዘን እና በመጋዘን መካከል ያለው ልዩነት ምንድን ነው? እባክዎን

አንዳንድ የመጋዘኖችን ተግባራት ይዘርዝሩ?

11
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

___________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________
_______________________________________________________________

3.2.1. የመጋዘን እና የመጋዘን መግቢያ

ሰዎች በዕለት ተዕለት ሕይወታቸው የተለያዩ ዓይነት ዕቃዎች ያስፈልጋቸዋል። አንዳንዶቹን

እነዚህን እቃዎች በጅምላ ገዝተው ቤታቸው ውስጥ ሊያከማቹ ይችላሉ። በተመሳሳይም
ነጋዴዎች ለአጠቃቀም የተለያዩ እቃዎች ያስፈልጋቸዋል. አንዳንዶቹን ሁልጊዜ ላይገኙ
ይችላሉ. ነገር ግን, ያለምንም እረፍት እነዚያን እቃዎች ዓመቱን ሙሉ ያስፈልጋቸዋል.
የስኳር ፋብሪካን አንድ ምሳሌ እናንሳ። ይህ ፋብሪካ ለስኳር ምርት የሸንኮራ አገዳ ጥሬ
ዕቃ ያስፈልገዋል። እንደሚታወቀው የሸንኮራ አገዳ በዓመቱ ውስጥ በተወሰነ ጊዜ ውስጥ
ይመረታል. የስኳር ምርት ዓመቱን ሙሉ የሚካሄድ በመሆኑ የሸንኮራ አገዳ ያለማቋረጥ ማቅረብ
ያስፈልጋል። ግን እንዴት ይቻላል ? እዚህ የሸንኮራ አገዳ በበቂ መጠን ማከማቸት
ያስፈልጋል። በድጋሚ, ስኳር ከተመረተ በኋላ ለሽያጭ ወይም ለማከፋፈል የተወሰነ ጊዜ
ይፈልጋል. ስለዚህ የማከማቻ አስፈላጊነት ለጥሬ ዕቃም ሆነ ለተጠናቀቁ ምርቶች ሁለቱም
ይነሳል. ማከማቻ ዕቃዎች ከተመረቱበት ጊዜ ወይም ከተገዙበት ጊዜ ጀምሮ እስከ ትክክለኛው
ጥቅም ላይ እስከሚውሉበት ጊዜ ድረስ ለማቆየት ተገቢውን ዝግጅት ያካትታል። ይህ ማከማቻ
በከፍተኛ ደረጃ እና በተወሰነ መልኩ ሲከናወን 'መጋዘን' ይባላል። እቃዎች የሚቀመጡበት
ቦታ 'መጋዘን' ይባላል። የመጋዘን ኃላፊነት ያለው ሰው መጋዘን ጠባቂ ይባላል።

መጋዘን ዕቃዎችን በሥርዓትና በሥርዓት በስፋት ማከማቸትን እና አስፈላጊ ሆኖ ሲገኝ

በተመቻቸ ሁኔታ እንዲገኙ ማድረግን የሚመለከቱ ተግባራትን ይመለከታል። በሌላ አገላለጽ
መጋዘን ማለት ዕቃዎችን ከገዙበት ወይም ከተመረቱበት ጊዜ ጀምሮ እስከ ትክክለኛው ጥቅም
ወይም ሽያጭ ድረስ በከፍተኛ መጠን መያዝ ወይም ማቆየት ማለት ነው። መጋዘን ለንግድ
አስፈላጊ ከሆኑ አጋዥዎች አንዱ ተደርጎ ይወሰዳል። ይህ በዋነኛነት በሸቀጦች ምርት እና
ፍጆታ መካከል ያለውን የጊዜ ክፍተት በማጣጣም የጊዜ አጠቃቀምን ስለሚፈጥር ነው።

ከላይ የተገለጹት ሚናዎች ቢኖሩም፣ መጋዘን በሰው ሃይል እና በሚፈለገው ቁሳቁስና ቁሳቁስ
ውድ ነው። ይህ የሚያመለክተው ትክክለኛ መጋዘን ማዘጋጀት ቀላል ስራ አይደለም. ለምሳሌ፣
በቂ ያልሆነ ዲዛይን ወይም የመጋዘን አሠራሮችን ማስተዳደር የሚፈለጉትን የደንበኞች
አገልግሎት ደረጃዎችን እና የአክስዮን ንጽህና መጠበቅን አደጋ ላይ ይጥላል፣ እና
አላስፈላጊ ከፍተኛ ወጪን ያስከትላል። በተጨማሪም የመጋዘን አፈጻጸም የአጠቃላይ
የአቅርቦት ሰንሰለት አፈጻጸምን በቀጥታ ይጎዳል። ምክንያቱም፣ መጋዘን ከጥሬ ዕቃ
በማሰራጨት እና በሂደት ላይ ያለ፣ በአቅርቦት ሰንሰለቱ ውስጥ የተጠናቀቁ ምርቶችን
በማሰራጨት ረገድ ጠቃሚ የእንቅስቃሴ አካል ነው።

መጋዘን የሚሰራበት የአቅርቦት ሰንሰለት ኔትወርክ ዋነኛ አካል በመሆኑ ሚናውና አላማው
ከአቅርቦት ሰንሰለቱ አላማዎች ጋር መመሳሰል አለበት። እሱ የእንቅስቃሴ 'ብቻ' አይደለም
እና በአጠቃላይ የአቅርቦት ሰንሰለት መረብ ውስጥ ደካማ አገናኝ መሆን የለበትም። ከዚህ

12
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

ጋር ተያይዞ የደንበኞች አገልግሎት ደረጃዎችን በመጨመር በአቅርቦት ሰንሰለት ላይ ያለው

ጫና; የእቃ ማመቻቸት ፍላጎት; የጊዜ መጨናነቅ እና ወጪን መቀነስ የአቅርቦት ሰንሰለቶችን
አወቃቀር እንዲሁም በአቅርቦት ሰንሰለት አውታር ውስጥ የሚገኙ መጋዘኖችን አቀማመጥ እና
የስራ ማከማቻ ለውጦታል።

የመጋዘን ቀለል ያለ ትርጉም የሚያመለክተው እቃዎችን እና ቁሳቁሶችን ለማከማቸት እና

ለመያዝ የታቀደ ቦታ መሆኑን ነው. በአጠቃላይ መጋዘኖች በአቅርቦትና በተጠቃሚዎች መካከል
የምርት እና የመረጃ ፍሰት የትኩረት ነጥቦች ናቸው። በሌላ አነጋገር መጋዘን ዕቃዎችን እና
ቁሳቁሶችን ከማከማቸት ጋር የተያያዙ አስተዳደራዊ እና አካላዊ ተግባራትን አፈፃፀም
ያመለክታል. እንዲሁም ዕቃዎችን ለማከማቸት የንግድ ሕንፃ ነው.

የመጋዘን ዓላማን በተመለከተ ከፍተኛው የማከማቻ ቦታ አጠቃቀም ከፍተኛ የሰው ኃይል

ምርታማነት; ከፍተኛው የንብረት አጠቃቀም ; የቁሳቁስ አያያዝ መቀነስ ; የሥራ ማስኬጃ ዋጋ
መቀነስ; የጨመረው የዕቃዎች ልውውጥ እና የተቀነሰ የትዕዛዝ መሙላት ጊዜ ዋናዎቹ ናቸው።

የመጋዘን አማራጮች፡- ሶስት ዓይነት የመጋዘን ባለቤትነት አለ። እነዚህም የግል

መጋዘኖች፣ የሕዝብ መጋዘኖች እና የኮንትራት መጋዘኖች ይባላሉ። እነዚህ የመጋዘን
አማራጮች, ከባህሪያቸው ባህሪያት ጋር, በሚቀጥሉት አንቀጾች ውስጥ ተገልጸዋል.

የግል መጋዘኖቹ፡- በምርቱ ባለቤት የተያዙትን ወይም የተከራዩትን ይመለከታል። ዋናዎቹ

ባህሪያት የባለቤትነት መስፈርት አይደለም, ቁጥጥር ሙሉ በሙሉ በምርቱ ባለቤት እጅ ላይ
ነው. የምርት ባለቤቱ በመጋዘን አስተዳደር ላይ አጠቃላይ ቁጥጥር ያደርጋል. በተጨማሪም;
መጋዘኑን ከተቀረው የሎጂስቲክስ ሥርዓት ጋር ለማዋሃድ ለውጦች ሊደረጉ ይችላሉ። የግል
መጋዘኖቹ ለገበያ መገኘትም ለምርቱ ባለቤት የሚያቀርቡ ሲሆን በወጪው ላይ የሚጨመር ትርፍ
ባለመኖሩ ርካሽ እንደሆኑ ተደርገው ይወሰዳሉ።

የሕዝብ መጋዘኖች፡- የዚህ ዓይነት መጋዘኖች በተቀጠሩ ኩባንያዎች የሚገኙ ናቸው። የሕዝብ
መጋዘኖች የሚታወቁት በትላልቅ ደንበኞች ላይ በተከፋፈሉ ወጪዎች (ማለትም አጠቃቀሙን
ርካሽ ያደርገዋል)። መጋዘን ዋና ሥራቸው ስለሆነ በአስተዳደር ውስጥ እውቀትን መስጠት ፣
የመገኛ ቦታ ተለዋዋጭነት (ማለትም የምርት ባለቤቱ የመጋዘን ቦታን መለወጥ ካስፈለገ
ውሉን የማቋረጥ እና አዲስ የመጀመር ጥያቄ ብቻ ነው); ወሳኝ ኢኮኖሚዎች; በመጓጓዣ ወጪዎች
ውስጥ ብዙ ተጠቃሚዎች እና የውጤት መጠን እና ጥቅሞች። ከዚህም በላይ; የህዝብ መጋዘኖች
በአምስት ምድቦች ይከፈላሉ አጠቃላይ እቃዎች፣ ማቀዝቀዣ፣ ልዩ እቃዎች፣ የታሰሩ እና
የቤት እቃዎች እና የቤት እቃዎች።

የኮንትራት መጋዘኖች፡ በዚህ ሁኔታ የኮንትራት መጋዘን ኦፕሬተሮች የሎጂስቲክስ

ኃላፊነቱን ከአምራች ድርጅት ይወስዳሉ። የኮንትራቱ መጋዘኖች የመጋዘን ባለቤት የረጅም
ጊዜ ግንኙነት እና ብጁ አገልግሎትን ያቀርባል ፣ የምርት ባለቤት የመጋዘን ባለቤት
የአስተዳደር እውቀት ጥቅም ያገኛል; እና የመጋዘኑ ባለቤት ብዙ መጋዘኖችን በማዕከላዊነት

13
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

ሲቆጣጠር፣ የምርት ባለቤቶች ከበርካታ ደንበኞች ጋር የጋራ ሀብቶችን ጥቅም ያገኛሉ። ይህ

ዋጋውን ይቀንሳል.

3.2.2. የመጋዘን አሠራር እና አስተዳደር

ዋናው የመጋዘን ስራዎች እቃዎችን መቀበል እና ሃላፊነትን መቀበልን ያጠቃልላል; ቦታ,

መለያ, የቀለም ኮድ እና ወዘተ በመጠቀም እቃዎችን መለየት; ለተገቢው የማከማቻ ቦታ
የተቀበሉትን እቃዎች መደርደር; ለተደራሽነት ቀላልነት እቃዎችን ወደ ማከማቻ መላክ;
ከዝርፊያ እና መበላሸት ለመከላከል ዕቃዎችን መያዝ; በደንበኞች ለመላክ ትዕዛዝ መሰረት
እቃዎችን መምረጥ, ማምጣት, ማሸግ እና ማቧደን; የማርሽር ዕቃዎች (ማለትም የአንድ ነጠላ
ትእዛዝ ዕቃዎች የተሟሉ መሆናቸውን እና የትዕዛዝ መዝገቦች የተዘመኑ መሆናቸውን
ያረጋግጡ)። ትክክለኛውን መጓጓዣ በመጠቀም እቃዎችን መላክ እና መዝገቦችን እና ምክሮችን
ማዘጋጀት - የአክሲዮኖች እና የመሙላት መስፈርቶች።

የመጋዘን አስተዳደር የሸቀጦችን መቀበል፣ ማከማቻ እና እንቅስቃሴ፣ በተለምዶ የተጠናቀቁ

ዕቃዎችን፣ ወደ መካከለኛ ማከማቻ ቦታዎች ወይም ወደ መጨረሻው ደንበኛ ይመለከታል።
ለስርጭት በባለ ብዙ ቼሎን ሞዴል ከማዕከላዊ መጋዘኖች ጀምሮ፣ የክልል መጋዘኖች
አገልግሎት በማዕከላዊ መጋዘኖች እና በችርቻሮ መጋዘኖች በሶስተኛ ደረጃ በክልል
መጋዘኖች እና በመሳሰሉት የመጋዘን ደረጃዎች አሉ። የመጋዘን አስተዳደር ዓላማ ሀብቱን
በኢኮኖሚ በማስተዳደር ወቅታዊውን የሥርዓት ለማሟላት ከፍተኛ ወጪን መርዳት ነው።
የመጋዘን አስተዳደር በአራት መጋዘን ውስጥ ባሉ ምርቶች ላይ የሚቀርቡ ምርቶችን እና
አገልግሎቶችን ማከማቻ አያያዝ ጋር እኩል ነው።

የመጋዘን አስተዳደር በተጨማሪም እቃዎችን እና ቦታዎችን በብቃት ለማስተዳደር፣ ወጪን

እና ብክነትን ለመቀነስ እና የመጋዘን ስራዎችን ለመቆጣጠር ይረዳል። በተጨማሪም፣
በእውነተኛ ጊዜ እና ትክክለኛ የእቃ ዝርዝር መረጃ ማግኘት፣ የመጋዘን ባለሞያዎች
እቃዎችን ለማግኘት ወይም አካላዊ እቃዎች በማከናወን ጊዜን መቆጠብ ይችላሉ።
በተመሳሳይ፣ የሽያጭ ተወካዮች በአክሲዮን ተገኝነት ላይ መከታተል ይችላሉ፣ እና ገዢዎች
የመሸከምያ ወጪዎችን በሚቀንሱበት ጊዜ ከፍተኛውን የአክሲዮን ደረጃ ማቆየት ይችላሉ።
በሌላ አገላለጽ እቃዎችን በዕጣ ወይም ተከታታይ ቁጥሮች መፈለግ እቃዎቹ ከየት
እንደተገዙ፣ በምርት ሂደቱ ውስጥ እንዴት ጥቅም ላይ እንደዋሉ እና የት እንደሚሸጡ
በፍጥነት ለመለየት ይረዳል።

በዋነኛነት የቁሳቁስን እንቅስቃሴ እና ማከማቻ ለመቆጣጠር ያለመ የአቅርቦት ሰንሰለት

ቁልፍ አካል እና ተያያዥ ግብይቶች ማለትም ማጓጓዣ፣ መቀበል፣ ማስቀመጥ እና ማንሳትን
ጨምሮ የመጋዘን አስተዳደር ስርዓት ይባላል። የመጋዘን አስተዳደር ስርዓቱ ስለ ቢን
አጠቃቀሙ ሁኔታ በእውነተኛ ጊዜ መረጃ ላይ በመመስረት የተቀመጡ አክሲዮኖችን ለመምራት
እና ለማመቻቸት አጋዥ ነው። የምርት ፍሰትን በብቃት ለመከታተል የመጋዘን አስተዳደር
ሲስተሞች እንደ ባርኮድ ስካነሮች ፣ ሞባይል ኮምፒተሮች ፣ ገመድ አልባ LANs እና የሬዲዮ
ፍሪኩዌንሲ መታወቂያ (RFID) ያሉ የአውቶ መታወቂያ ዳታ ቀረጻ (AIDC) ቴክኖሎጂን

14
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

ይጠቀማሉ።መረጃው ከተሰበሰበ በኋላ እዚያ ባች ማመሳሰል ወይም በእውነተኛ ጊዜ ሽቦ አልባ

ወደ ማዕከላዊ የውሂብ ጎታ ማስተላለፍ ነው። የመረጃ ቋቱ በመጋዘን ውስጥ ስላሉ ዕቃዎች
ሁኔታ ጠቃሚ ሪፖርቶችን ሊያቀርብ ይችላል።

የአክሲዮን ደረሰኝ እና ወደ መጋዘን ተቋም የሚመለሱበትን የኮምፒዩተራይዝድ ሂደቶችን

ለማቅረብ; የአካላዊ ማከማቻ መገልገያዎችን (ለምሳሌ መደርደሪያ ወዘተ) አመክንዮአዊ
ውክልና ለመቅረጽ እና ለማስተዳደር፤ በተቋሙ ውስጥ ያለውን አክሲዮን ማስተዳደር እና
ከተቋሙ ውስጥ ምርትን ለመምረጥ፣ ለማሸግ እና ለማጓጓዝ የማቀነባበሪያ እና የሎጂስቲክስ
አስተዳደርን ለማዘዝ እንከን የለሽ ግንኙነትን ማስቻል የመጋዘን አስተዳደር ስርዓት ዋና
ዋና ዓላማዎች ናቸው።

የመጋዘን ኢኮኖሚያዊ ጥቅሞች ፡- የመጋዘን አምስት ዋና ኢኮኖሚያዊ ጥቅሞች አሉ።

እነዚህም እንቅስቃሴን ማጠናከር፣ መሰባበር-ጅምላ፣ መስቀለኛ መንገድ፣ ሂደት (ዘግይቶ)
እና የአክሲዮን ክኒን ናቸው። እነዚህን ኢኮኖሚያዊ ጥቅሞች በግልፅ ለመረዳት እነሱን
መግለጽ አስፈላጊ ነው. የንቅናቄ ማጠናከሪያ ጥቅሙ እንደሚያመለክተው መጋዘኖች
እንቅስቃሴን በማጠናከር የትራንስፖርት ወጪን ይቀንሳሉ ። ይህ እውን የሚሆነው በርካታ
ተክሎች ምርቶቻቸውን ለተመሳሳይ ደንበኛ ወደ መጋዘን የሚያቀርቡ ሲሆን ከዚህ መጋዘን
ውስጥ ምርቶቹ በጅምላ ለደንበኛው ይላካሉ። የመንቀሳቀስ ሂደትን የማጠናከር ሂደት
በስእል 1 ውስጥ ሊታይ ይችላል.

Plant A
(Product A for customer L)

Customer L
Consolidation
Plant B (Product A+ product B+ product
(Product B for customer L) Warehouse C)

Plant C
(Product C for customer L)
ምስል 1. የእንቅስቃሴ ማጠናከሪያ መጋዘን ዘዴ
ምስል 1. የመጋዘኖች የእንቅስቃሴ ማጠናከሪያ ሚና ሂደት

ምስል 1.የማጠናከሪያው የመጋዘን ዘዴ

የመጋዘኖች የጅምላ መሰባበር ጥቅማጥቅሞች ከአንድ ተክል ውስጥ ለተለያዩ ደንበኞች
የሚሸጡ እቃዎች ወደ መጋዘን በመላክ የጅምላ ጭነት ጥቅም ያገኛሉ ከዚያም ለደንበኞች
ይላካሉ. ይህ በስእል 2 ይታያል።

15
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

Customer H
Plant A:
Product A for Break-bulk Customer I
(H+I+J) Warehouse
customers

Customer J

ምስል 2. የስብራት-ጅምላ መጋዘን ዘዴ

የመጋዘኑ የመስቀለኛ መንገድ ጥቅም እንደሚያመለክተው በርካታ ተክሎች እቃቸውን ወደ

መጋዘን እንደሚልኩ እና ከመጋዘኑ እቃዎቹ በትዕዛዙ መሰረት ወደተለያዩ ደንበኞች
ይንቀሳቀሳሉ. የችርቻሮ ነጋዴዎች እንደ አክሲዮናቸው እንቅስቃሴ ሁሉ እቃዎችን
ይፈልጋሉ። የመስቀለኛ ዶክ መጋዘኖች ጥቅም በስእል 3 ይታያል።

Plant A CustomerH
(Product A) (A+B+C)

Customer I
Plant B (A+B+C)
Cross-dock
(Product B) Warehouse
Customer J
(A+B+C)

Plant C
(Product C) Customer K
(A+B+C)

ምስል 3. የመስቀለኛ መንገድ የመጋዘን ዘዴ

የመጋዘኖች ሂደት/የማራዘም ጥቅማጥቅሞች ለደንበኛ ያልተሰጡ ምርቶች ወደ መጋዘኑ

እንደሚላኩ እና እንደ ትእዛዝ መለያቸው ከምርቶቹ ጋር ተያይዘዋል። ምርቱን የማስገባቱ
ሂደት በጊዜ ውስጥ እስኪዘገይ ድረስ ለሌላ ጊዜ ይተላለፋል።

የመጋዘን ክምር ጥቅም እንደሚያመለክተው በመኸር ወቅት የሚመረቱ የግብርና ምርቶች

ዓመቱን ሙሉ ስለሚሸጡ ስቶኪንግ ያስፈልጋቸዋል። ለምሳሌ, የሱፍ ልብሶች በክረምት ይሸጣሉ
ነገር ግን ቀደም ብለው ይመረታሉ.

16
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

የመጋዘን የአገልግሎት ጥቅማጥቅሞች ፡ ልክ እንደ ኢኮኖሚያዊ ጥቅማጥቅሞች፣ መጋዘኖች

በዋነኛነት አምስት የአገልግሎት ጥቅሞች አሏቸው። እነዚህ የቦታ ክምችት፣ ምደባ፣
ድብልቅ እና የምርት ድጋፍ እና የገበያ መገኘት ናቸው። እያንዳንዳቸው ከዚህ በታች በአጭር
ጊዜ ውስጥ ተገልጸዋል.

ስፖት ስቶፒንግ በፍላጎት ስሜት በሚቀሰቀስበት ወቅት ስልታዊ በሆኑ መጋዘኖች ውስጥ
ምርቶችን የማከማቸት ሂደትን ያመለክታል። ለምሳሌ የግብርና መሣሪያዎች በእድገት ወቅት
ተከማችተው ይገኛሉ። ይህ የመጋዘን አገልግሎት አንዱ ጥቅም ነው።

የመጋዘኖች የስብስብ አገልግሎት ጥቅማ ጥቅሞች የሚያመለክተው አንድ ጅምላ ሻጭ ደንበኞቹ

እና/ወይም ቸርቻሪዎች የሚፈልጉትን እንዲመርጡ ከተለያዩ አምራቾች የተለያዩ እቃዎችን
ማከማቸት ይፈልጋል። ጅምላ አከፋፋዮቹ በደንበኛ ፍላጎት መሰረት የተለያዩ ነገሮችን
ማከማቸት ይችላሉ።

የመጋዘን አገልግሎት ቅይጥ አገልግሎት እንደሚያመለክተው በመጋዘኑ ውስጥ ከተለያዩ

ዕፅዋት የሚመጡ ምርቶች ተቀብለው ውህዶች በትእዛዙ መሠረት ተዘጋጅተው ለደንበኞች
ይላካሉ። ለግንዛቤ ቀላልነት የመጋዘኖች ድብልቅ ሚና በስእል 4 ይታያል።

CustomerH
(A+B+C+D)
Plant A
(Product A)

Mixing warehouse Customer I

Plant B (Make product D) (A+B+C+D)
(Product B)

Plant C
(Product C)
Customer J
(A+B+C+D)

ምስል 4. የመጋዘኖች ድብልቅ አገልግሎት ጥቅም

የመጋዘኖች የምርት ድጋፍ አገልግሎት ጥቅማጥቅሞች በበርካታ የመገጣጠም መስመሮች

የሚፈለጉ አካላት እና ንዑስ ክፍሎች በኢኮኖሚ በአንድ መጋዘን ውስጥ ተከማችተው
ለመስመሮች የሚቀርቡ መሆናቸውን ያሳያል። ይህ ሂደት በስእል 5 ውስጥ ተገልጿል.

Assembly Line P
Vendor A (Part
A)
17
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

Manufacturing
warehouse Assembly Line Q
Vendor B
(Part B)

Assembly Line R
Vendor C
(Part C)

ምስል 5. የመጋዘኖች የምርት ድጋፍ ተግባር

የመጋዘኖች የገበያ መኖር አገልግሎት ጥቅማጥቅሞች መጋዘኖች ለደንበኞች ፍላጎት ፈጣን

ምላሽ እንደሚሰጡ ያሳያል።

3.2.3. የንብረት አያያዝ እና ቁጥጥር

ወደ ዝርዝር ውስጥ ከመግባታችን በፊት የእቃ አያያዝና ቁጥጥር ምን ማለት እንደሆነ ማወቅ
ያስፈልጋል። በዚህ መሠረት ኢንቬንቴሪ ኢሳ ክምችት ወይም የሸቀጦች ማከማቻ። እንዲሁም
ጥሬ ዕቃዎችን ወይም የአክሲዮን ገቢ አቅራቢዎችን ያካትታል። ለዕቃዎች ምን እንደሚሆኑ
ጥያቄዎች, ጥሬ እቃዎች እና የተገዙ ክፍሎች; በከፊል የተጠናቀቁ እቃዎች; የተጠናቀቁ
እቃዎች እቃዎች ወይም እቃዎች; ወደ መጋዘኖች ወይም በሂደት ላይ ያሉ እቃዎች በመተላለፊያ
ላይ ያሉ መለዋወጫዎች, መሳሪያዎች እና አቅራቢዎች እና እቃዎች ግምት ውስጥ መግባት
ይችላሉ.

ለክምችት እቃዎች ሁለት አይነት ፍላጎት አለ. እነዚህ ጥገኛ ፍላጎት እና ገለልተኛ ፍላጎት
ናቸው. ጥገኝነት ፍላጎቱ የሚያመለክተው እነዚያን እቃዎች በተለምዶ ንዑስ ስብስብ ወይም
የመጨረሻ ወይም የተጠናቀቀ ምርት ለማምረት የሚያገለግሉ ክፍሎችን ነው። ንዑስ ክፍሎች
እና ክፍሎች አንድ ክፍል ከሚመረቱት የተጠናቀቁ ክፍሎች ብዛት የተገኘ ነው። ምሳሌ፡
ለአዳዲስ መኪኖች የዊልስ ፍላጎት። የገለልተኛ ፍላጎት የተጠናቀቁ እቃዎች ወይም ሌሎች
የመጨረሻ እቃዎች የሆኑትን የእቃ ዕቃዎችን ሲያመለክት. እነዚህ እቃዎች ሌላ ምርት
ለማምረት ከመጠቀም ይልቅ ይሸጣሉ ወይም ቢያንስ ይላካሉ።

በዚህ ክፍል ውስጥ ሊታሰብበት የሚገባው ሌላው አስፈላጊ ነጥብ የእቃ ዝርዝር ተግባራት
ነው. ‘ለምን ክምችት አስፈለገ?’ ለሚለው ጥያቄ ይህ ጠቃሚ ነው። ከሌሎች መካከል፣
የሚከተሉት የዕቃዎች ዋና ተግባራት እንደሆኑ ይታሰባል።

 ፍላጎት ለማሟላት ፡ እነዚህ ምርቶች የታቀዱ ወይም የሚጠበቀውን ፍላጎት ለማርካት

የተያዙ በመሆናቸው የተጠበቁ አክሲዮኖች ተብለው ይጠራሉ ።

18
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

 የምርት መስፈርቶችን ለማቃለል ፡- ወቅታዊ ሁኔታዎችን በፍላጎት የሚለማመዱ

ድርጅቶች ብዙ ጊዜ ከወቅቱ ውጪ በሆኑ ወቅቶች ከመጠን በላይ ከፍተኛ መስፈርቶችን
ለማሟላት ኢንቬንቶሪዎችን ይገነባሉ። ትኩስ ፍራፍሬዎችን እና አትክልቶችን
የሚያዘጋጁ ኩባንያዎች ወቅታዊ ምርቶችን ያካሂዳሉ።

 ክዋኔዎችን ለማቃለል ፡ ችግሩ በሚፈታበት ጊዜ መያዣዎቹ ሌሎች ስራዎችን

በጊዜያዊነት እንዲቀጥሉ ያስችላቸዋል። ድርጅቶች የጥሬ ዕቃ ማስቀመጫዎችን
ተጠቅመው ምርትን ከአቅራቢዎች በሚላኩ ምርቶች መቆራረጥ እና ያለቀ የሸቀጦች
ዝርዝር ክምችት የማምረት መቆራረጥን ለመከላከል የጥሬ ዕቃ ማስቀመጫዎችን
ተጠቅመዋል ።

 ከአክሲዮን መውጣትን ለመከላከል ፡ የዘገየ የማድረስ እና ያልተጠበቀ የፍላጎት

መጨመር የእጥረት አደጋን ይጨምራል። ከተጠበቀው ፍላጎት በላይ የሆኑትን
የደህንነት ክምችቶችን በመያዝ የእጥረቱን አደጋ መቀነስ ይቻላል.

 የትዕዛዝ ዑደቶችን ለመጠቀም ፡ የዕቃ ማጠራቀሚያ ፋብሪካ በአጭር ጊዜ ግዢን ወይም

ምርትን ከፍላጎት መስፈርቶች ጋር ለማዛመድ መሞከር ሳያስፈልገው በኢኮኖሚ ሎጥ
መጠን እንዲገዛ እና እንዲያመርት ያስችለዋል ።

 የዋጋ ጭማሪን ለመከላከል ፡- ተጨማሪ ዕቃዎችን የማከማቸት ችሎታ አንድ ድርጅት

ለትላልቅ ትዕዛዞች የዋጋ ቅናሾችን እንዲጠቀም ያስችለዋል። እና፣

 ክዋኔዎችን ለመፍቀድ ፡ የምርት ስራዎች የተወሰነ ጊዜ ይወስዳሉ ማለት በአጠቃላይ

አንዳንድ በሂደት ላይ ያሉ እቃዎች ይኖራሉ ማለት ነው።

የእቃ ዝርዝር ተግባራት የሚያመለክተው በቂ ያልሆነ የእቃዎች ቁጥጥር ሁለት ዋና ዋና

የጎንዮሽ ጉዳቶችን ሊያስከትል ይችላል። በመጀመሪያ፣ በክምችት ሂደት ውስጥ ያመለጡ
መላኪያዎች፣ የጠፉ ሽያጮች፣ ደንበኞች እርካታ የሌላቸው እና የምርት ማነቆዎች
ያስከትላሉ። ሁለተኛ፣ ከመጠን በላይ ማከማቸት ሳያስፈልግ የበለጠ ውጤታማ ሊሆኑ የሚችሉ
ገንዘቦችን ያስራል። እነዚህ በንግዱ ባለቤቶች ወይም አስተዳዳሪዎች ለክምችት አስተዳደር
እና ቁጥጥር ተገቢውን ትኩረት እንደሚያስፈልግ ያሳያሉ። የእቃዎች አስተዳደር እና
ቁጥጥር ዋና ዋና ገጽታዎች ከዚህ በታች ተብራርተዋል ።

በዋነኛነት በዕቃ አያያዝ ውስጥ ሁለት ዋና ጉዳዮች አሉ። እነዚህም የደንበኞች አገልግሎት
ደረጃ (ማለትም ትክክለኛ እቃዎች፣ በበቂ መጠን፣ በትክክለኛው ቦታ እና በትክክለኛው ጊዜ)
እና እቃዎችን የማዘዝ እና የመሸከም ዋጋ ናቸው። እነዚህ ሁለት ጉዳዮች ከዕቃ ማኔጅመንት
ዓላማዎች ጋር ያላቸው ትስስር ከፍተኛ በመሆኑ ዋና የትኩረት አቅጣጫዎች ተደርገው
ይወሰዳሉ። የደንበኞች አገልግሎት አጥጋቢ ደረጃዎችን ለማግኘት የዕቃ ዕቃዎች ወጪን
በተመጣጣኝ ወሰን ውስጥ በማቆየት ሁለቱ የዕቃ አያያዝ አስተዳደር ዋና ዋና ዓላማዎች

19
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

ናቸው። እነዚህን አላማዎች እውን ለማድረግ በተለይ ውሳኔ ሰጪዎች በስቶኪንግ ውስጥ ሚዛን
ላይ ለመድረስ ይሞክራሉ እና መሰረታዊ ውሳኔ ከትእዛዞች ጊዜ እና መጠን ጋር የተያያዘ
መሆን አለበት።

ምርቶችን በብቃት የማስተዳደር ስኬት በቢዝነስ ኢንተርፕራይዞች አስተዳደር አካላት ላይ

በበርካታ መስፈርቶች ላይ የተመሰረተ ነው. እነዚህ በዋነኛነት የሚያካትቱት፡ በእጁ ላይ
ያለውን ዕቃ በትዕዛዝ ለመከታተል የሚያስችል ሥርዓት (የዕቃ ቆጠራ ሥርዓት)። ሊከሰት
የሚችል የትንበያ ስህተትን የሚያመለክት አስተማማኝ የፍላጎት ትንበያ; የመሪነት ጊዜ እና
የጊዜ ልዩነት እውቀት; የእቃ ማከማቻ ወጪዎች፣ የትዕዛዝ ወጪዎች እና የእጥረት ወጪዎች
ምክንያታዊ ግምቶች; እና ለክምችት እቃዎች ምደባ ስርዓት. እነዚህ ቅድመ-ሁኔታዎች በአጭር
ጊዜ ውስጥ እንደሚከተለው ተብራርተዋል.

የእቃ ቆጠራ ሥርዓቶች፡- ውጤታማ የዕቃ አያያዝ እና ቁጥጥር አራት ዋና ዋና የዕቃ ቆጠራ
ሥርዓቶች አሉ። እነዚህም ወቅታዊው ስርዓት, ዘላለማዊ (ቀጣይ) ስርዓት, ባለ ሁለት-ቢን
ስርዓት እና የመከታተያ (ሁለንተናዊ የምርት ኮድ) ስርዓት ናቸው.

ወቅታዊው የዕቃ ቆጠራ ሥርዓት፡ ለእያንዳንዱ ዕቃ ምን ያህል ማዘዝ እንዳለበት ለመወሰን

በየተወሰነ ጊዜ (ለምሳሌ በየሳምንቱ፣ በየወሩ፣ በየሩብ ዓመቱ ወዘተ) የተሠሩ የእቃ
ዕቃዎችን አካላዊ ቆጠራ ይመለከታል። የዚህ ቆጠራ ስርዓት ዋና ተጠቃሚዎች
ሱፐርማርኬቶች፣ የቅናሽ መደብሮች እና የመደብር መደብሮች ናቸው። ይህ የእቃ ቆጠራ
ሥርዓት የራሱ ጥቅምና ጉዳት አለው። በዚህ መሠረት ለብዙ ዕቃዎች ትዕዛዞችን በአንድ ጊዜ
ማዘዝ በሂደት እና በማጓጓዣ ትዕዛዞች ውስጥ ሚዛን ኢኮኖሚን ያስከትላል። ይህ እንደ
ወቅታዊ የዕቃ ቆጠራ ሥርዓት ጥቅም ይቆጠራል። በተቃራኒው በግምገማዎች መካከል ቁጥጥር
አለመኖር; ተጨማሪ ክምችት በመያዝ በግምገማ ጊዜያት መካከል ያለውን እጥረት መከላከል እና
በእያንዳንዱ ግምገማ ላይ የትዕዛዝ መጠን ላይ ውሳኔ መስጠት አስፈላጊነት የዚህ ስርዓት
ጉዳቶች መካከል ናቸው።

ዘላለማዊ (ቀጣይ) የዕቃ ቆጠራ ሥርዓት፡- ይህ ሥርዓት ለእያንዳንዱ ዕቃ አሁን ያለውን

የዕቃ ዝርዝር ደረጃ መረጃ ለመስጠት ከዕቃ ዝርዝር ውስጥ የሚወገዱትን ተከታታይ መረጃዎች
ይከታተላል። የዚህ የዕቃ ቆጠራ ሥርዓት ዋና ጥቅማ ጥቅሞች በአስተዳደሩ የኢኮኖሚ ቅደም
ተከተል መጠንን ለመለየት የሚረዳው የእቃ ቁጠባዎችን ቀጣይነት ባለው ክትትል እና በቋሚ
ቅደም ተከተል መጠን የሚሰጠውን ቁጥጥር ነው። ነገር ግን፣ ያለማቋረጥ የተመዘገበው
የተጨማሪ ወጪ የዚህ ሥርዓት ዋንኛ ጉድለት ሆኖ ተጠቁሟል።

ባለ ሁለት-ቢን ዘዴ የእቃ ቆጠራ ሥርዓት፡- ይህ የእቃ ቆጠራ ሥርዓት ሁለት የእቃ መያዢያ
ዕቃዎችን ግምት ውስጥ በማስገባት፣ የመጀመሪያው ኮንቴይነር ባዶ በሚሆንበት ጊዜ
እንደገና ቅደም ተከተል በመያዝ ይሠራል። የዚህ ስርዓት ጥቅማጥቅሞች እያንዳንዱን
ከዕቃዎች ማውጣት መመዝገብ አያስፈልግም. ጉዳቱ ግን የድጋሚ ማዘዣ ካርዱ በተለያዩ
ምክንያቶች እንዳይገባ ማድረግ ነው።

20
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

፡ ስለ ዕቃው የተያያዘበት መረጃ ባለው መለያ ላይ የታተመ ሁለንተናዊ የምርት ኮድ ። ይህ

የባር ኮድ አሰጣጥ ስርዓት ከችርቻሮ ንግድ በተጨማሪ ለሌሎች የንግድ ዘርፎች ጠቃሚ
እድገትን ይወክላል። ለምሳሌ፣ በማኑፋክቸሪንግ ውስጥ፣ ከክፍሎች፣ ከስብሰባዎች እና
ከተጠናቀቁ ዕቃዎች ጋር የተያያዙ የአሞሌ ኮዶች ቆጠራን እና ክትትልን በእጅጉ ያመቻቻል።

የፍላጎት ትንበያ እና የጊዜ መረጃን ይፈልጋል ፡ የፍላጎት ትንበያ እና የጊዜ መረጃ

ለውጤታማ የንብረት አያያዝ አስተዳደር ቅድመ ሁኔታዎችን በተመለከተ አስተዳዳሪዎች
የፍላጎት እና የመሪነት ጊዜ ምን ያህል ሊለያዩ እንደሚችሉ ማወቅ አለባቸው። ሊፈጠር
የሚችለው ተለዋዋጭነት በጨመረ መጠን፣ በማቅረቢያ መካከል ያለውን እጥረት አደጋን
ለመቀነስ ተጨማሪ ክምችት ያስፈልጋል። የመሪ ጊዜ ትዕዛዙን በማዘዝ እና በመቀበል መካከል
ያለውን የጊዜ ክፍተት ያመለክታል።

ግምቶች እና የዕቃ ዕቃዎች ዓይነቶች፡- ሦስት ዋና ዋና የዕቃ ዕቃዎች ዓይነቶች አሉ።

እነዚህም የመያዣ (ተሸካሚ) ወጪ፣ የማዘዝ ወጪ እና የማከማቻ ዋጋ ናቸው።

የመያዣ (የማጓጓዝ) ወጪ፡- እቃውን በእቃ ዝርዝር ውስጥ ለረጅም ጊዜ፣ አብዛኛውን ጊዜ
ለአንድ አመት ለመውሰድ የሚወጣውን ወጪ ይወክላል። ይህ ወጪ ወለድን፣ ኢንሹራንስን፣
ታክስን፣ የዋጋ ቅነሳን፣ ጊዜ ያለፈበትን፣ መበላሸትን፣ መበላሸትን፣ ዘረፋን፣ መስበርን
ወዘተ ያጠቃልላል።

የማዘዣ ወጪ፡- ይህ እቃዎችን ለማዘዝ እና ለመቀበል የሚወጣው ወጪ ነው። እነዚህም ምን

ያህል እንደሚያስፈልግ መወሰን፣ ደረሰኞችን ማዘጋጀት፣ እቃዎች ሲደርሱ በጥራት እና
በመጠን መመርመር እና እቃዎቹን ወደ ጊዜያዊ ማከማቻ ማሸጋገርን ያካትታሉ።

የማጠራቀሚያ ዋጋ፡- ይህ ፍላጎት በእጁ ካለው የእቃ አቅርቦት ሲበልጥ የሚወጣ ወጪ ነው።
እነዚህ ወጪዎች ሽያጭ ላለመፈጸም እድሉን, የደንበኞችን መልካም ፈቃድ ማጣት, የዘገየ
ክፍያዎች እና ተመሳሳይ ወጪዎችን ሊያካትቱ ይችላሉ.

የእቃ ዕቃዎች ምደባ ሥርዓት ፡ የእቃ ማከማቻ አስተዳደር አስፈላጊው ገጽታ በእቃ ዝርዝር
ውስጥ የተያዙት እቃዎች ኢንቨስት የተደረገ ገንዘብ፣ የትርፍ አቅም፣ የሽያጭ ወይም
የአጠቃቀም መጠን፣ ወይም የአክሲዮን ቅጣቶች እኩል ጠቀሜታ የሌላቸው መሆኑ ነው። ስለዚህ
ለእያንዳንዳቸው እኩል ትኩረት መስጠት ከእውነታው የራቀ ነው። ለዚህም, የእቃ እቃዎች
አስተዳዳሪዎች የሚጠቀሙባቸው ሁለት አቀራረቦች አሉ. እነዚህም የኤቢሲ አቀራረብ እና
የኢኮኖሚ ቅደም ተከተል ብዛት (EOQ) ሞዴል ይባላሉ።

የኤቢሲ አካሄድ፡ ይህ አካሄድ የእቃ ዕቃዎችን በተወሰነ የአስፈላጊነት መለኪያ፣

አብዛኛውን ጊዜ ዓመታዊ የገንዘብ አጠቃቀምን ይመድባል፣ እና በዚህ መሰረት የቁጥጥር
ጥረቶችን ይመድባል። ስለዚህ, A-በጣም አስፈላጊ የሆኑ የእቃ ዕቃዎችን ይወክላል; ቢ -
መጠነኛ አስፈላጊ የእቃ ዝርዝር ዕቃዎችን ሲወክል ሲ - ትንሹን አስፈላጊ የእቃ ዕቃዎችን
ይወክላል።

21
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

የኢኮኖሚ ትዕዛዝ ብዛት (EOQ) ሞዴል፡- ይህ ሞዴል ከትዕዛዝ መጠን የሚለያዩ የተወሰኑ
አመታዊ ወጪዎችን ድምርን በመቀነስ ረገድ ጥሩውን የትዕዛዝ መጠን መጠን ይለያል። በሌላ
አነጋገር፣ የ EOQ ሞዴል አጠቃላይ ወጪን በሚቀንስ የትዕዛዝ መጠን ላይ ያነጣጠረ ነው። የ
EOQ ሞዴል የሚከተለውን ግምት ግምት ውስጥ በማስገባት ይሰራል. የመጀመሪያው አንድ ምርት
ብቻ ይሳተፋል; ሁለተኛ ዓመታዊ የፍላጎት መስፈርቶች ይታወቃሉ; ሦስተኛው ፍላጎት ዓመቱን
በሙሉ በእኩል መጠን ይሰራጫል ስለዚህ የፍላጎት መጠኑ ምክንያታዊ በሆነ ሁኔታ ቋሚ ነው።
አራተኛው የመሪነት ጊዜ አይለያይም; አምስተኛው እያንዳንዱ ትዕዛዝ በአንድ ማቅረቢያ
ውስጥ ይቀበላል እና በመጨረሻም የመጠን ቅናሾች አሉ. በተጨማሪም; አመታዊ አጠቃላይ ወጪን
የሚቀንስ (የማዘዣ እና የማዘዣ ወጪን) የሚቀንስ ምርጥ መጠን የሚገኘው የሚከተለውን ቀመር
በመተግበር ነው።

EOQ=
√
2 DS
H
EOQ - በጣም ጥሩውን መጠን የሚወክልበት
D-ዓመታዊ ፍላጎት
ኤስ - የማዘዝ ወጪ
ሸ- የመያዣ (ተሸካሚ) ዋጋ በአንድ ክፍል

3.2.4. IT በመጋዘን እና በማከፋፈል ውስጥ

የኢንፎርሜሽን ቴክኖሎጂ በእውነት መፈንዳት ጀመረ። ይህም ድርጅቶች እንደ ዕቃዎች እና

ቁሳቁሶች ማዘዝ፣ መንቀሳቀስ እና ማከማቻ የመሳሰሉ የግብይት ጠንከር ያሉ
እንቅስቃሴዎችን በተሻለ ሁኔታ የመከታተል ችሎታ ሰጥቷቸዋል። በኮምፒዩተራይዝድ መጠናዊ
ሞዴሎች መገኘት ጋር ተዳምሮ ይህ መረጃ ፍሰቶችን የማስተዳደር እና የእቃዎችን ደረጃዎችን
እና እንቅስቃሴዎችን የማመቻቸት ችሎታን ጨምሯል። እንደ የቁሳቁስ መስፈርቶች እቅድ
ማውጣት፣ የስርጭት ሃብት እቅድ ማውጣት እና ልክ ጊዜ (JIT) ያሉ ስርዓቶች ድርጅቶች ብዙ
የቁሳቁስ አስተዳደር ስራዎችን ከትዕዛዝ ሂደት እስከ ክምችት አስተዳደር፣ ከአቅራቢው
ማዘዝ፣ ትንበያ እና የምርት መርሐግብር እንዲያገናኙ ያስችላቸዋል። ለሎጂስቲክስ ፍላጎት
እያደገ እንዲሄድ አስተዋጽኦ የሚያደርጉ ሌሎች ምክንያቶች የኢንፎርሜሽን ሲስተም
ቴክኖሎጂ እድገት ፣ ለደንበኞች አገልግሎት የበለጠ ትኩረት መስጠት ፣ የስርዓቶች
አቀራረብ እና አጠቃላይ የወጪ ጽንሰ-ሀሳብ ዕውቅና እያደገ ፣ ከሎጂስቲክስ የሚገኘው
ትርፍ እና ሎጂስቲክስ እንደ በገበያ ቦታ ላይ ለመወዳደር ስትራቴጂያዊ መሳሪያ.

3.2.5. የውጭ አቅርቦት እና የጨረታ ሂደት

ወደ ውጭ የመላክ እና የጨረታ ሂደት በዝርዝር ከመግባታችን በፊት የውጭ ንግድ እና ጨረታ

ምን ማለት እንደሆነ መግለፅ ተገቢ ነው። በዚህ መሠረት የውጭ አቅርቦት ቀደም ሲል በቤት
ውስጥ የተከናወኑ አገልግሎቶችን ለማከናወን የሶስተኛ ወገን አገልግሎት አቅራቢን
የመጠቀም ሂደት ነው ። ምሳሌዎች የምርት ማምረት እና የጥሪ ማዕከል/የደንበኛ ድጋፍን

22
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

ያካትታሉ። ነገር ግን፣ ጨረታ የሚያመለክተው አንድን የንግድ ልውውጥ የሚገልጽ ሰነድ
ነው።

የውጭ አቅርቦት ፡ ኢንተርፕራይዞች የንግድ ተግባራትን ወደ ውጭ ለመላክ የሚመርጡባቸው

ብዙ ምክንያቶች አሉ። እነዚህም በዋና የንግድ እንቅስቃሴ ላይ ትኩረት ማድረግን ያካትታሉ;
የትርፍ ወጪዎችን ለመቀነስ; ቀዳሚ ቴክኖሎጂ እና/ወይም ልዩ ችሎታዎችን ለመጠቀም።

የውጪ አቅርቦት በጨረታ እና በጨረታ ሂደት ላይ ምክር ከማግኘት ጀምሮ አንዳንድ ሂደቶችን
ያካትታል። የጨረታ ሰነድ ማዘጋጀት; በጨረታ ሰነድ ላይ መገምገም እና ማማከር, ዋና ሥራ
ተቋራጮች ወይም ንዑስ ተቋራጮች; የአገልግሎት ደረጃ ስምምነቶችን ጨምሮ የውል ሰነዶችን
ድርድር, ዝግጅት እና ማጠናቀቅ; ተጠያቂነት እና ኢንሹራንስ; የቁጥጥር ሂደቶችን መለወጥ;
የሰራተኞች ዝውውር እና ሌሎች የቅጥር ጉዳዮች ላይ ምክር; እና የመውጫ አስተዳደር.

የጨረታ ሂደት ፡ ለህግ አገልግሎት አቅርቦት ይፈለጋል። የጨረታ ሂደቱ ዋና አላማ የህግ
ባለሙያዎችን ቡድን በማቋቋም የህግ ምክር እና ውክልና ለሰዎች መስጠት ነው። እንደዚህ ያሉ
ምክሮች እና ውክልናዎች, በአብዛኛዎቹ ጉዳዮች, በህጋዊ ውክልና ቢሮ ውስጥ ተቀጥረው
ከሚሠሩ ጠበቆች ጋር በጥምረት ይሰጣሉ. የህግ ባለሙያዎች ህጋዊ አገልግሎቶችን ጥራት ባለው
መልኩ ቀልጣፋ እና ወጪ ቆጣቢ በሆነ መንገድ ማቅረብ አለባቸው። በተጨማሪም፣ የጨረታ ሰነዱ
የሚከተሉትን አካላት ያካትታል ተብሎ ይጠበቃል።

የሽፋን ወረቀት፡- ይህ ክፍል የጨረታውን ስም እና ቁጥር፣ የኩባንያውን ስም እና የማጣቀሻ

ቁጥር ዝርዝሮችን ይሰጣል።

የሽፋን ደብዳቤ፡ በዚህ ክፍል ውስጥ ልዩ ጨረታ (ስም እና ቁጥር) ማቅረቡ ዝርዝር መግለጫው
ለፕሮጀክቱ ወይም ለሥራው ጨረታ እንዲወጣ ዕድል ስለተሰጠው ኩባንያውን ማመስገን በግልጽ
ይገለጻል ተብሎ ይጠበቃል።

የአቅርቦት ወሰን ወይም የስራ አስፈፃሚ ማጠቃለያ፡- ይህ የጨረታ ሰነዱ ክፍል ከጨረታ
ሰነዱ ዋና ዋና ነጥቦችን በመመልከት የሚቀርበውን ሀሳብ ማጠቃለያ ያካትታል። በተጨማሪም,
በአስፈፃሚው ማጠቃለያ ውስጥ ዋና ዋና ጉዳዮችን ማጉላት አስፈላጊ ነው.

ጨረታውን ያወጣው መስሪያ ቤት፡- ይህ ክፍል የሚያመለክተው ከድርጅቱ የጨረታ ጥሪ ጋር

የወጡ እና በተጫራቾች እውቅና ሊሰጣቸው የሚገቡ ልዩ ሰነዶችን ነው። እነዚህ ሰነዶች
ሲጠናቀቁ ከተቀረው ጨረታ ጋር ለኩባንያው መመለስ አለባቸው።

የንግድ ውሎች እና ሁኔታዎች፡ በአጠቃላይ ይህ የጨረታው ፋይናንሺያል ነው። በተጨማሪም፣

በዚህ ክፍል፣ የኩባንያውን ፍላጎት ለማሟላት ከገባው ቃል ጋር የገንዘብ መግለጫዎችን እና
ዋስትናዎችን ማቅረብ ያስፈልጋል። የንግድ ውሎች እና ሁኔታዎች በዋነኛነት የሚያካትቱት
የጨረታውን ታሪክ፣ የኩባንያውን መዋቅር፣ የተሟጋችነት መግለጫ፣ የተሳተፉ አካላት

23
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

ዝርዝሮች፣ ጊዜ፣ ፈተና እና ጉድለቶች፣ ክፍያ፣ የቅጣት አንቀጾች፣ እዳዎች፣ መቋረጥ እና

የአማራጭ አንቀጽ።

ቴክኒካል መስፈርቶች፡- የጨረታ ሰነዱ ከዚህ በፊት የነበሩት አካላት የፕሮጀክቱን ወይም
የጨረታውን የንግድ ገፅታዎች የሚመለከቱ ሲሆኑ፣ ቴክኒካዊ መስፈርቶች ግን ከትክክለኛው
አሠራር ወይም ሥርዓት ጋር ማለትም ከጨረታው አካል ጋር የተያያዙ ናቸው። በቴክኒካል
መስፈርቶች ስር ያሉ ዋና ዋና ክፍሎች ከአጠቃላይ ወይም የመሳሪያዎች ዝርዝር መግለጫዎች
፣የምርቶች መግለጫ ፣የድጋፍ ፖሊሲ ፣ሙከራ ፣ስልጠና ፣ሞዱል ጥገና ፣ማድረስ ፣ግምገማ
እና የምርት ብሮሹሮች ያካትታሉ።

የመማሪያ እንቅስቃሴ

 ተማሪዎች የመጋዘን ዋና ተግባራትን እና አስተዳደርን በመጋዘን እና በምርቶች

ስርጭት ውስጥ ካለው ሚና ጋር መለየት ይጠበቅባቸዋል።

ቀጣይነት ያለው ግምገማ

ጥያቄዎች, የጉዳይ ጥናት, ስራዎች እና የዝግጅት አቀራረብ

ማጠቃለያ

መጋዘን ዕቃዎችን በሥርዓትና በሥርዓት በስፋት ማከማቸትን እና አስፈላጊ ሆኖ ሲገኝ

በተመቻቸ ሁኔታ እንዲገኙ ማድረግን የሚመለከቱ ተግባራትን ይመለከታል። መጋዘን ለዕቃዎች
እና ቁሳቁሶች ማከማቻ እና አያያዝ የታቀደ ቦታ ተብሎ ይገለጻል። የማከማቻ ቦታ ከፍተኛው
አጠቃቀም ከፍተኛ የሰው ኃይል ምርታማነት; ከፍተኛው የንብረት አጠቃቀም ; የቁሳቁስ
አያያዝ መቀነስ ; የሥራ ማስኬጃ ዋጋ መቀነስ; የዕቃ ማከማቻ መጨመር እና የትዕዛዝ መሙላት
ጊዜ መቀነስ ከመጋዘኖች ዓላማዎች መካከል ናቸው። ሶስቱ የመጋዘን ባለቤትነት የግል
መጋዘን፣ የሕዝብ መጋዘኖች እና የኮንትራት መጋዘኖች ናቸው። ለክምችት እቃዎች ሁለት
አይነት ፍላጎት አለ. እነዚህ ጥገኛ ፍላጎት እና ገለልተኛ ፍላጎት ናቸው. ጥገኝነት ፍላጎቱ
የሚያመለክተው እነዚያን እቃዎች በተለምዶ ንዑስ ስብስብ ወይም የመጨረሻ ወይም
የተጠናቀቀ ምርት ለማምረት የሚያገለግሉ ክፍሎችን ነው። የገለልተኛ ፍላጎት የተጠናቀቁ
እቃዎች ወይም ሌሎች የመጨረሻ እቃዎች የሆኑትን የእቃ ዕቃዎችን ሲያመለክት.

3.3. ክፍል III: የመጓጓዣ አስተዳደር

3.3.1. መግቢያ

ሦስተኛው ክፍል ስለ የተለያዩ የትራንስፖርት መንገዶች፣ የትራንስፖርት ሚና በሎጂስቲክስ

አስተዳደር፣ በትራንስፖርትና በኔትወርክ አስተዳደር እንዲሁም በሥርዓተ-ፆታ
በትራንስፖርት ላይ ያለውን ተፅዕኖ ይመለከታል። ሸቀጦችን እና ሰዎችን ወደ ገበያ እና ወደ

24
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

ገበያ, እርሻ ወይም ሌሎች አካባቢዎች ለማጓጓዝ. ነገር ግን፣ የዛሬው ግብርና የሚመረቱ
ዕቃዎች በእሴት ሰንሰለት ውስጥ ሌሎች ውጤታማ የመጓጓዣ ዘዴዎችን ይፈልጋሉ። ይህ ክፍል
ተማሪዎች ስለ ቀልጣፋ እና ዝቅተኛ ዋጋ የመጓጓዣ እውቀት እንዲቀስሙ እና የትራንስፖርት
አውታር በእሴት ሰንሰለት ስርዓት ውስጥ እንዲያስተዳድሩ ያስችላቸዋል።

ቅድመ-ምርመራ

ውድ ተማሪ፣ ትራንስፖርት እና በአግሪ ቢዝነስ ውስጥ ያሉት መሰረታዊ አካላት ምን

ይመስላችኋል? (እባክዎ በሚከተለው ቦታ ትራንስፖርት/መጓጓዣን ለመግለጽ 5 ደቂቃ
ይውሰዱ።)
___________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________

መጓጓዣ ወይም መጓጓዣ

መጓጓዣ የሰዎች, የእንስሳት እና እቃዎች ከአንድ ቦታ ወደ ሌላ. በዚህ አውድ ትራንስፖርት

የግብርና ምርቶችን ከአምራች ወደ ሸማች በማሸጋገር በሎጂስቲክ እሴት ሰንሰለት ውስጥ
ካሉት ቁልፍ ነገሮች አንዱ ነው። የግብርና ምርታማነትን ለማሻሻል በጣም አስፈላጊ ከሆኑት
መካከል አንዱ ገበያ ስለሚፈጥር እና ኢኮኖሚያዊ እና መልክዓ ምድራዊ አቀማመጥ ባላቸው
የአገሪቱ ክልሎች እንዲሁም ከውጭው ዓለም ጋር መስተጋብር ይፈጥራል። የተለያዩ የመጓጓዣ
ዘዴዎች አሉ ፣ እነሱም አየር ፣ ባቡር ፣ መንገድ ፣ ውሃ ፣ ገመድ ፣ የቧንቧ መስመር , እና
ቦታ . መሰረተ ልማቶችም በትራንስፖርት ሥርዓት ውስጥ ትልቅ ሚና አላቸው።

መሠረተ ልማት

መሠረተ ልማት ተሽከርካሪዎችን (ለምሳሌ አውቶሞቢሎች ሞተር ሳይክሎች፣ አውሮፕላኖች

ወዘተ) ሙሉ በሙሉ እንዲሠሩ የሚያስችል ቋሚ ተከላዎች ነው። እሱ ሁለቱንም ተርሚናል እና
ለፓርኪንግ እና ለጥገና አገልግሎት ይሰጣል። ለመንገድ፣ ለባቡር፣ ለቧንቧ መስመር እና
ለኬብል ማጓጓዣ ተሽከርካሪው የሚጓዝበት መንገድ በሙሉ መገንባት አለበት። የአየር እና
የውሃ ዕደ-ጥበብ፣ እነሱም ' የአየር መንገድ ' እና ' የባህር መንገድ ' መገንባት
አያስፈልጋቸውም ነገር ግን በተርሚናሎች ላይ ቋሚ መሠረተ ልማት ያስፈልጋቸዋል.

የ ፋይናንስ ማድረግ የመሠረተ ልማት አውታሮች ወይም ሊሆኑ ይችላሉ የህዝብ ወይም የግል .
መጓጓዣ ብዙውን ጊዜ ሀ የተፈጥሮ ሞኖፖሊ እና ለሕዝብ መንገዶች አስፈላጊነት ፣ እና
በአንዳንድ አገሮች የባቡር ሀዲዶች እና የአየር ማረፊያዎች በገንዘብ ይደገፋሉ የግብር
አከፋፈል . አዳዲስ የመሠረተ ልማት ፕሮጀክቶች ብዙ ወጪን ሊያካትቱ ይችላሉ, እና ብዙ ጊዜ
በገንዘብ ይደገፋሉ ዕዳ . ስለዚህ ብዙ የመሠረተ ልማት ባለቤቶች የመጠቀሚያ ክፍያዎችን
ይጥላሉ፣ ለምሳሌ በአውሮፕላን ማረፊያዎች ላይ የማረፊያ ክፍያዎች፣ ወይም በመንገድ ላይ

25
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

የክፍያ አደባባዮች ። ከዚህ በጸዳ መልኩ ባለስልጣናት ሊጭኑት

ይችላሉ። ግብሮች በተሽከርካሪዎች ግዢ ወይም አጠቃቀም ላይ.

3.3.2. የመጓጓዣ ሁነታዎች: አጠቃላይ እይታ

ውድ ተማሪ፣ ስለ መጓጓዣ ሁነታዎች ምን ያውቃሉ? (እባክዎ ከታች ባለው ክፍት ቦታ ላይ

መልስዎን ለመስጠት 5 ደቂቃ ይውሰዱ):
___________________________________________________________________________
_____________________________________________________

የትራንስፖርት ሁነታዎች ሰዎች እና ጭነቶች ተንቀሳቃሽነት የሚያገኙባቸው መንገዶች

ናቸው። እንደ መሬት (መንገድ፣ ባቡር እና ቧንቧ መስመር)፣ ውሃ (ማጓጓዣ) እና አየር
(አይሮፕላን) በሚጓዙበት ቦታ ላይ በመመስረት ከሶስቱ መሰረታዊ ዓይነቶች በአንዱ
ይወድቃሉ። እያንዳንዱ ሁነታ በ ስብስብ ተለይቶ ይታወቃል ቴክኒካዊ, የአሠራር እና የንግድ
ባህሪያት . እነዚህ ሁነታዎች በዋጋ ፣በችሎታ ፣በመንገድ ፣በደህንነት ፣በምቾት እና
በፍጥነት ላይ ተመስርተው ለመንቀሳቀስ የተመረጡ የራሳቸው ጥቅሞች እና ጉዳቶች አሏቸው።
በግብርና ንግድ ውስጥ የመጓጓዣ ዘዴዎች የሚከተሉትን ያካትታሉ:

መንገድ: አስፈላጊ መንገድ ነው , ወይም መንገድ በሁለት ወይም ከዚያ በላይ መካከል ቦታዎች
.የመንገዱ የተለመዱ ተጠቃሚዎች የሚከተሉትን ያካትታሉ: አውቶቡሶች ፣ የጭነት መኪናዎች
, ሞተርሳይክሎች ፣ ብስክሌቶች እና እግረኞች . የመንገድ ትራንስፖርት ስርዓቶች
ለተሽከርካሪዎች እና ለመሠረተ ልማት አውታሮች ከፍተኛ የጥገና ወጪ አላቸው. በዋነኛነት
ከብርሃን ኢንዱስትሪዎች ጋር የተገናኙት በትናንሽ ባንዶች ፈጣን የጭነት እንቅስቃሴ
ነው። ሆኖም፣ በኮንቴይነርነት፣ የመንገድ ትራንስፖርት በጭነት ማከፋፈያ ውስጥ ወሳኝ
ትስስር ሆኗል። በአጠቃላይ የመንገድ ማጓጓዣዎች ከፍተኛ የመተጣጠፍ ችሎታ እና ዝቅተኛ
አቅም አላቸው, ነገር ግን ከፍተኛ ጉልበት እና የአካባቢ አጠቃቀም ተደርገው ይወሰዳሉ.
የመንገድ ኢንቬስትመንት አብዛኛውን ጊዜ ለግብርና ምርቶች የትራንስፖርት ወጪን
ይቀንሳል, ነገር ግን አንዳንድ ጊዜ ወጪዎች በትራንስፖርት ወጪዎች ላይ ብቻ ሊመሰረቱ
አይችሉም.

አየር : - ኤ ቋሚ ክንፍ አውሮፕላኖች ፣ አውሮፕላኑ በአብዛኛው የሚሰራው ለረጅም ርቀት፣

በተለይም ከተሳፋሪዎች ለሚገኘው የገንዘብ ገቢ፣ ለቱሪዝም፣ እና የግብርና ምርቶችን
በተለይም በቀላሉ ሊበላሹ የሚችሉ እቃዎችን ወደ ገበያዎች ወይም ዋና ተጠቃሚዎች ለማጓጓዝ
ነው። ከቅርብ ጊዜ ወዲህ፣ የአየር ትራንስፖርት ከፍተኛ ዋጋ ያላቸውን የጭነት ዕቃዎች
እያስተናገደ እና በአለም አቀፉ የግብርና ንግድ ሎጂስቲክስ ውስጥ እያደገ ያለ ሚና
እየተጫወተ ነው።

ባቡር ፡ - ይህ የትራንስፖርት ዘዴ ሀ ባቡር በሁለት ትይዩዎች ስብስብ

ይሮጣል ብረት የባቡር ሐዲድ ወይም የባቡር ሐዲድ በመባል ይታወቃል. የባቡር ሐዲድ

26
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

ተሽከርካሪዎች በተጠረጉ መንገዶች ላይ ካለው የጎማ ጎማ ያነሰ ግጭት ይንቀሳቀሳሉ፣ ይህም

ባቡሮችን የበለጠ ያደርገዋል ኃይል ቆጣቢ , ምንም እንኳን እንደ መርከቦች ውጤታማ
ባይሆንም. በተለይ ባደጉት ሀገራት ያሉ ከባድ ኢንዱስትሪዎች ከባቡር ትራንስፖርት ስርዓት
ጋር የተሳሰሩ ናቸው፡ ምንም እንኳን ኮንቴይነላይዜሽን የባቡር ትራንስፖርትን ከመንገድ
እና ከባህር ትራንስፖርት ጋር በማስተሳሰር ያለውን ምቹ ሁኔታ ቢያሻሽልም። ባቡር
እስካሁን ከፍተኛውን አቅም የሚሰጥ የመሬት መጓጓዣ ዘዴ ነው።

ውሃ ፡- የውሃ ማጓጓዝ እንደ ሀ ጀልባ _ ጀልባ ፣ መርከብ ወይም ጀልባ ፣ እንደ ባህር ያለ
የውሃ አካል ላይ ይሠራል ፣ ውቅያኖስ ፣ ሀይቅ ፣ ቦይ ወይም ወንዝ . የውሃ ተንሳፋፊነት እና
ውሱን አለመግባባት በአካላዊ ባህሪያቱ ምክንያት የባህር ትራንስፖርት ከፍተኛ መጠን
ያለው ጭነትን በረጅም ርቀት ለማንቀሳቀስ በጣም ውጤታማው ዘዴ ነው። ይሁን እንጂ የኢኮኖሚ
እንቅስቃሴዎች የባህር ዝውውር በሚገኙበት ቦታ ምክንያት በባህር ጠፈር ላይ በተወሰኑ
ክፍሎች ላይ ይከናወናል. የወደብ መሠረተ ልማት ለመገንባት፣ ለመጠገን እና ለማሻሻል በጣም
ውድ ከሚባሉት ውስጥ በመሆናቸው የባህር ትራንስፖርት ከፍተኛ የተርሚናል ወጪዎች አሉት።
ከፍተኛ የእቃ ዝርዝር ወጪዎች የባህር ላይ መጓጓዣን ያመለክታሉ። ከማንኛዉም ሞድ በላይ፣
የባህር ትራንስፖርት ከከባድ ኢንዱስትሪዎች ጋር የተገናኘ፣ ለምሳሌ ከብረት እና
ከፔትሮኬሚካል ወደብ ጣቢያዎች አጠገብ። ምንም እንኳን አዝጋሚ ቢሆንም፣ ዘመናዊ የባህር
ትራንስፖርት ከፍተኛ መጠን ያላቸውን እቃዎች በተለይም በቀላሉ የማይበላሹ የግብርና
ምርቶችን የማጓጓዝ ዘዴ ነው። በውሃ ማጓጓዝ ከአየር ትራንስፖርት ይልቅ አህጉርን አቋርጦ
በጣም ያነሰ ወጪ ነው። መላኪያ .

ሌሎች ሁነታዎች: የቧንቧ መስመር መጓጓዣ እቃዎችን በ ሀ ቧንቧ , በአብዛኛው ፈሳሽ እና

ጋዞች ይላካሉ, ግን የሳንባ ምች ቱቦዎች የታመቀ አየር በመጠቀም ጠንካራ እንክብሎችን
መላክ ይችላል። ለፈሳሽ/ጋዞች ማንኛውም በኬሚካል የተረጋጋ ፈሳሽ ወይም ጋዝ በቧንቧ መላክ
ይቻላል. የአጭር ርቀት ስርዓቶች ለ ፍሳሽ , ዝቃጭ ፣ ውሃ እና ቢራ , የረጅም ርቀት
ኔትወርኮች ጥቅም ላይ በሚውሉበት ጊዜ ፔትሮሊየም እና የተፈጥሮ ጋዝ . የኬብል
ማጓጓዣ ተሽከርካሪዎች የሚጎተቱበት ሰፊ ሁነታ ነው። ኬብሎች ከውስጣዊ የኃይል ምንጭ
ይልቅ. የጠፈር በረራ ከምድር ከባቢ አየር ወደ ውስጥ የሚወጣ መጓጓዣ ነው። ከክልላችን
ውጪ በ ሀ የጠፈር መንኮራኩር . የኤሌክትሮኒክስ ዳታ ልውውጥ (ኢዲአይ) ኩባንያዎች እና
የመንግስት ኤጀንሲዎች (የጉምሩክ ሰነዶች) ከጊዜ ወደ ጊዜ ውስብስብ የሆነውን ዓለም አቀፍ
የትራንስፖርት ሥርዓትን እንዲቋቋሙ የሚረዳ ቴክኖሎጂ ነው።

3.3.2.1. መያዣ

ኮንቴይነሩ በትራንስፖርት ሁነታ ስርዓቶች ውስጥ ቀላል አያያዝን ይፈቅዳል . ኮንቴይነር ትልቅ
ደረጃውን የጠበቀ የብረት ሳጥን ሲሆን ወደ ውጭ ለመላክ ጭነት የታጨቀበት ፣በተለይም የተዋቀሩ
የመጓጓዣ ዘዴዎች። በመርከብ ፣ በባቡር መኪኖች ፣ በጭነት መኪናዎች እና በጀልባዎች መካከል
አነስተኛ የጉልበት ሥራን በመጠቀም ከፍተኛ ፍጥነት ያለው የኢንተርኔትሞዳል ማስተላለፎችን
በሚያስችል የጋራ መገልገያ መሳሪያዎች እንዲንቀሳቀስ ተደርጎ የተሰራ ነው ። ስለዚህ ኮንቴይነሩ
በውስጡ ካለው ጭነት ይልቅ የመጫኛ አሃድ ሆኖ የሚያገለግል ሲሆን ይህም የኢንተር ሞዳል ማጓጓዣ

27
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

ቀዳሚ መገለጫ ያደርገዋል። የመያዣዎች አጠቃቀም ለእንቅስቃሴዎች ከፍተኛ ፈሳሽነት እና የጭነቶች

ደረጃን በመስጠት በጭነት ማጓጓዣ ሁነታዎች መካከል ያለውን ማሟያ ያሳያል። ስለዚህ, የመያዣዎች
አግባብነት እነሱ ምን እንደሆኑ አይደለም - ቀላል ሳጥኖች - ግን የሚያከናውኑት, intermodalism.
የማመሳከሪያው መጠን 20 ጫማ ሳጥን፣ 20 ጫማ ርዝመት፣ 8'6 ጫማ ቁመት እና 8 ጫማ ስፋት፣ ወይም 1
ሃያ ጫማ አቻ ክፍል (TEU) ነው። አብዛኛው ኮንቴይነሮች አሁን አርባ ጫማ ርዝመት ስላላቸው፣ አርባ
የሚለው ቃል ነው። -foot Equivalent Unit (FEU) እንዲሁ ጥቅም ላይ ይውላል፣ ግን ብዙም ያነሰ።

ኢንተርሞዳሊዝም በባህር ማጓጓዣ የመነጨ ሲሆን በ 1960 ዎቹ መገባደጃ ላይ የእቃ መያዣው ልማት
እና ከዚያን ጊዜ ጀምሮ ሌሎች ዘዴዎችን ለማዋሃድ ተሰራጭቷል። የባህር ሴክተሩ ኮንቴይነሮችን
ለመከታተል የመጀመሪያው ዘዴ መሆን ነበረበት ምንም አያስደንቅም. መርከቦቹን ለመጫን እና
ለማውረድ በሚወስደው ጊዜ በጣም የተገደበው ሁነታ ነበር. የተለመደው የጅምላ ጭነት ጭነት መርከብ
በባህር ላይ እንዳደረገው ወደብ ብዙ ጊዜ ሊያጠፋ ይችላል። የእቃ መያዢያ እቃዎች የተለያየ አይነት
እና መጠን ያላቸው ሸክሞችን በሜካናይዝድ እንዲያዙ ያስችላል መደበኛ መጠን ባላቸው ሳጥኖች ውስጥ
የሚቀመጡ። በዚህ መንገድ ከመርከብ ላይ ለመጫን ወይም ለመጫን ቀናት የፈጀባቸው እቃዎች አሁን
በጥቂት ደቂቃዎች ውስጥ ማስተናገድ ይችላሉ።

ከቴክኖሎጂ፣ መሰረተ ልማቶች እና አስተዳደር ጋር የተገናኙ የማሽከርከር ሃይሎች ስብስብ ናቸው ።

ከመጀመሪያዎቹ ጉዳዮች አንዱ በማጓጓዣ መስመሮች ጥቅም ላይ የሚውሉትን የተለያዩ መጠኖች እና
መጠኖችን የሚመለከት ሲሆን የእቃ ማጓጓዣ ስታቲስቲክስን በማጠናቀር ላይ ብዙ ግራ መጋባት
ያስከተለ ነበር። የማጓጓዣ ዘዴዎችን ወደ ኮንቴይነሬሽን ማሰራጨት እና ማላመድ ቀጣይነት ያለው
ሂደት ሲሆን ይህም በመጨረሻ ወደ ሙሌትነት ደረጃ ይደርሳል. ኮንቴይነሮች ለባቡር እና ለባህር
መሀል መጓጓዣ በጣም አስፈላጊ አካል ሆነዋል ። በኢንተር ሞዳል የትራንስፖርት ሰንሰለት ውስጥ
ያሉትን የሞዶች ምርጫ እንዲሁም ኮንቴይነሮችን በሞዶች መካከል ከማንቀሳቀስ ጋር የተያያዙ
ወጪዎችን እና መዘግየቶችን በመቀነስ ፈታኝነቱ ይቀራል።
ጥቅሞች እና ተግዳሮቶች

በርካታ ጥቅሞች መካከል የሚከተሉትን ልብ ማለት ይቻላል ።

ደረጃውን የጠበቀ የትራንስፖርት ምርት ፡ የእቃ መያዢያው መጠን የ ISO ደረጃ ስለሆነ በአለም
ውስጥ በማንኛውም ቦታ ሊሰራ ይችላል። በእርግጥ የዝውውር መሠረተ ልማት አውታሮች የትራንስፖርት
ሰንሰለት ሁሉንም አካላት (ተሽከርካሪዎች) በአንፃራዊነት በቀላሉ እንዲይዙት ያስችላቸዋል።
ስታንዳርድላይዜሽን የማከፋፈያ ስርአቱን ለመድረስ በየቦታው ስለሚያስተላልፍ እና በሞዶች እና
ተርሚናሎች ላይ የካፒታል ኢንቨስትመንት ስጋቶችን ስለሚቀንስ የኮንቴይነላይዜሽን ሰፊ ጥቅም
ነው። ልዩ መርከቦችን እና የማንሳት መሳሪያዎችን መገንባት አስፈላጊ ነበር, ነገር ግን በበርካታ
አጋጣሚዎች ነባር የመጓጓዣ ዘዴዎች ወደ ኮንቴይነሮች ማጓጓዣ ሊቀየሩ ይችላሉ .

የአጠቃቀም ቅልጥፍና ፡- ከጥሬ ዕቃዎች (ከሰል፣ስንዴ)፣ ከተመረቱ ምርቶች እና መኪናዎች እስከ

በረዶ ምርቶች ያሉ የተለያዩ እቃዎችን ማጓጓዝ ይችላል። ፈሳሾችን (ዘይትና ኬሚካል ምርቶችን) እና
በቀላሉ የሚበላሹ ምግቦችን በማቀዝቀዣ ዕቃ ውስጥ ለማጓጓዝ ልዩ እቃዎች ("ሪፈርስ" ይባላሉ ይህም
አሁን ከሚጓጓዙት ማቀዝቀዣዎች ውስጥ 50 በመቶውን ይይዛል)። በአንዳንድ ታዳጊ አገሮች የተጣሉ

28
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

ኮንቴይነሮች ብዙውን ጊዜ እንደ ማከማቻ፣ መኖሪያ ቤት ፣ ቢሮ እና የችርቻሮ መዋቅሮች ያገለግላሉ

።

ማኔጅመንት ፡ ኮንቴይነሩ እንደ የማይከፋፈል ክፍል ልዩ መለያ ቁጥር እና የመጠን አይነት ኮድ

የያዘ የትራንስፖርት አስተዳደር ከጭነት አንፃር ሳይሆን በክፍል ውስጥ ነው። ይህ የመታወቂያ
ቁጥሩ በእቃው ባለቤት በተፈቀደለት ወኪል መያዙን እና በተርሚናል በሮች መረጋገጡን ለማረጋገጥ
ይጠቅማል ። በኮምፒዩተር የተደራጀ አስተዳደር የጥበቃ ጊዜን በእጅጉ ለመቀነስ እና በማንኛውም
ጊዜ የእቃ መያዢያዎችን (ወይም የእቃ ማስቀመጫዎች) የሚገኙበትን ቦታ ለማወቅ ያስችላል።
ኮንቴይነሮችን እንደ ቅድሚያ፣ መድረሻው እና ባለው የትራንስፖርት አቅም መሰረት ለመመደብ
ያስችላል። የትራንስፖርት ኩባንያዎች በሃላፊነታቸው ስር ኮንቴይነሮችን ለማሰራጨት
የሚጠቀሙባቸውን ቦታዎች በባህር ወይም በባቡር ኮንቮይዎች ውስጥ ያስመዘግባሉ። በዚህ ምክንያት
ኮንቴይነሩ የማምረቻ, የመጓጓዣ እና የማከፋፈያ ክፍል ሆኗል .

የምጣኔ ሀብት ፡- ከጅምላ አንፃር፣የኮንቴይነር ትራንስፖርት የትራንስፖርት ወጪን በእጅጉ

ይቀንሳል፣በ 20 እጥፍ ያነሰ። ከመያዣ በፊት የባህር ማጓጓዣ ወጪዎች ከችርቻሮ ዋጋ 5 እና 10%
ሊሸፍኑ የሚችሉ ቢሆንም፣ ይህ ድርሻ በሚጓጓዙት እቃዎች ላይ በመመስረት ወደ 1.5% ገደማ ቀንሷል
። ከዋጋ ቅነሳዎች በስተጀርባ ያሉት ዋና ዋና ነገሮች በኮንቴይነሬሽን ፍጥነት እና ተለዋዋጭነት
ላይ ይኖራሉ። ልክ እንደሌሎች የመጓጓዣ ዘዴዎች፣ የኮንቴይነር ማጓጓዣ ትላልቅ የእቃ መያዢያ
ዕቃዎችን በመጠቀም ከምጣኔ ሀብት እየተጠቀመ ነው ።

ፍጥነት ፡ የማስተላለፊያ ስራዎች አነስተኛ እና ፈጣን ናቸው፣ ይህም የሞዳል ንብረቶችን

የአጠቃቀም ደረጃ ይጨምራል። ዘመናዊ የእቃ መያዢያ ዕቃ ከወትሮው የጭነት መርከብ ከ 3 እስከ 6
እጥፍ የሚበልጥ ወርሃዊ አቅም አለው። ይህ በተለይ ክሬን በሰዓት 30 እንቅስቃሴዎችን (በመጫን
ወይም በማራገፍ) ማስተናገድ ስለሚችል በመሸጋገሪያ ጊዜ የተገኘው ትርፍ ነው። በፔንዱለም
መስመሮች ላይ መርከብ ሙሉ በሙሉ መጫን ወይም መጫን ያልተለመደ ስለሆነ ወደብ የመመለሻ ጊዜ ከ 3
ሳምንታት ወደ 24 ሰዓታት ዝቅ ብሏል ። 1,000 TEU ን ለመጫን በአማካይ ከ 10 እስከ 20 ሰአታት
ይወስዳል ከ 70 እስከ 100 ሰአታት ተመሳሳይ መጠን ያለው የጅምላ ጭነት።

መጋዘን ፡- ኮንቴይነሩ ለሚሸከሙት ዕቃዎች የሚደርሱ ጉዳቶችን ይገድባል ምክንያቱም ድንጋጤ እና

የአየር ሁኔታዎችን ስለሚቋቋም። በውስጡ የያዘው የሸቀጦች ማሸጊያዎች ቀላል, ርካሽ እና አነስተኛ
መጠን ሊይዙ ይችላሉ. በተጨማሪም ኮንቴይነሮች በመርከብ፣ በባቡር (በድርብ መደራረብ) እና በመሬት
ላይ መደራረብ እንዲችሉ በአንድ ላይ ይጣጣማሉ ። ሶስት የተጫኑ እና ስድስት ባዶ እቃዎችን መሬት
ላይ መጫን ይቻላል. በዚህ ምክንያት መያዣው የራሱ የሆነ መጋዘን ነው .

ደህንነት ፡ የመያዣው ይዘቶች በመነሻ፣ በጉምሩክ እና በመድረሻ ቦታ ብቻ ሊከፈቱ ስለሚችሉ ለውጭ

ሰዎች የማይታወቁ ናቸው ። ስለዚህ ስርቆት በተለይም ውድ የሆኑ ሸቀጦችን በእጅጉ ይቀንሳል። ረጅም
የባህር ዳርቻዎች ጭነት የማግኘት እድል ስለነበራቸው ይህ ወደቦች ከመያዙ በፊት አሳሳቢ ጉዳይ
ነበር።

በመያዣዎች አጠቃቀም ውስጥ ብዙ ጥቅሞች ቢኖሩትም ፣ አንዳንድ ተግዳሮቶችም እንዲሁ ግልፅ ናቸው-

29
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

የጣቢያ ገደቦች ፡ ኮንቴይነር ማለት ትልቅ የተርሚናል ቦታ ፍጆታን ያመለክታል። የ 5,000 TEU
ኮንቴይነሮች ቢያንስ 12 ሄክታር ማራገፊያ ቦታ የሚፈልግ ሲሆን ሙሉ በሙሉ ኮንቴይነሮችን ለማራገፍ
እያንዳንዳቸው 400 ኮንቴይነሮች ያሏቸው 7 ባለ ሁለት ቁልል ባቡሮች ያስፈልጋሉ። የተለመዱ
የወደብ ቦታዎች ለኮንቴይነር ማጓጓዣ መሰረተ ልማቶች መገኛ በቂ አይደሉም፣በተለይም በረቂቅ
ጉዳዮች እና ተርሚናል ስራዎች በሚፈለገው ቦታ ምክንያት።

የመሠረተ ልማት ወጪዎች ፡ የኮንቴይነር አያያዝ መሠረተ ልማቶች እንደ ጋንትሪ ክሬኖች፣ የጓሮ
ዕቃዎች፣ የመንገድ እና የባቡር መዳረሻ ያሉ ለወደብ ባለስልጣናት እና የጭነት ማዕከላት ጠቃሚ
ኢንቨስትመንቶችን ይወክላሉ ።

መደራረብ ፡ በመሬት ላይም ሆነ በሞዶች (የመያዣ ዕቃዎች እና ባለ ሁለት ቁልል ባቡሮች) የእቃ
መጫኛዎች ዝግጅት ውስብስብ ችግር ነው ። በሚጫኑበት ጊዜ በመጀመሪያ መወሰድ ያለባቸው
ኮንቴይነሮች ከቆለሉ በታች እንዳልሆኑ ማረጋገጥ አስፈላጊ ይሆናል. በተጨማሪም ኮንቴይነሮች
በሚጫኑበት እና በሚወርድባቸው በርካታ የወደብ ጥሪዎች ላይ ምንም አይነት ዳግም መጨናነቅን
ለማስቀረት የእቃ መጫኛ እቃዎች መጫን አለባቸው።

 ስርቆት እና ኪሳራዎች . ብዙ የስርቆት ጉዳዮች ኮንቴይነሩ በሚሰጠው ጭነት ምክንያት

የተፈታ ቢሆንም፣ የመያዣው ይዘት በመጨረሻው መድረሻ ላይ ተመስርቶ የሚገመገምበት
ከተርሚናሎች ውጭ ለሚደረጉ እንቅስቃሴዎች ጉዳይ ነው።

 ባዶ ጉዞ . የባህር ላኪዎች በሚያገለግሉት የወደብ አውታር ላይ ሥራቸውን ለመጠበቅ

ኮንቴይነሮች ያስፈልጋቸዋል። ወደ ገበያ የሚገቡት ተመሳሳይ ኮንቴይነሮች ሙሉ ወይም
ባዶ ቢሆኑም በመጨረሻ ወደ ሌላ ቦታ መወሰድ አለባቸው።

 ሕገወጥ ንግድ ። በምስጢር ባህሪው ኮንቴይነሩ በአደገኛ ዕፅ እና የጦር መሳሪያ ንግድ

እንዲሁም ለህገወጥ ስደተኞች የሚያገለግል የተለመደ መሳሪያ ነው። ኮንቴነሮች
ለሽብር ተግባር ስለሚውሉም ስጋቶች ተነስተዋል። እነዚህ ስጋቶች ኮንቴይነሮችን
ህገ-ወጥ አጠቃቀምን ለመከላከል የታቀዱ ደንቦች ቁጥር እየጨመረ መጥቷል.

ነገር ግን የኮንቴይነር አጠቃቀሙ ጥቅሞች ከጉዳቶቹ እጅግ በላቀ ሁኔታ የአለምን የእቃ
ማጓጓዣ ስርዓትን በመቀየር።

የኢንተር ሞዳል ትራንስፖርት ወጪዎች

በትራንስፖርት ወጪዎች, ርቀት እና ሞዳል ምርጫ መካከል ለረጅም ጊዜ ሲታዩ ግንኙነት አለ .

የመንገድ ትራንስፖርት አብዛኛውን ጊዜ ለአጭር ርቀት (ከ 500 እስከ 750 ኪሎ ሜትር)፣
የባቡር ትራንስፖርት ለአማካይ ርቀቶች እና የባህር ትራንስፖርት ለረጅም ርቀት (750 ኪሜ
አካባቢ) ለምን እንደሚውል ለመረዳት ያስችላል። በጂኦግራፊያዊ አቀማመጥ መሰረት የሞዳል
ምርጫ ልዩነቶች ይስተዋላሉ ነገር ግን እነዚህ አሃዞች የጭነት ማጓጓዣ ክልል እድገትን
ያሳያሉ ። ነገር ግን፣ ኢንተርሞዳሊዝም ሁነታዎችን ለማጣመር እና ከአዩኒ-ሞዳል መፍትሄ

30
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

ያነሰ ዋጋ ያለው አማራጭ ለማግኘት እድል ይሰጣል። የመሃል ሞዳል ማጓጓዣ ከተወሳሰቡ እና
ከተራቀቁ የሸቀጦች ሰንሰለቶች ጋር የተቆራኘ ስለሆነ ከተሸከመው ከፍተኛ አማካይ ዋጋ ጋር
የተያያዘ ነው ። በዚህ ምክንያት የዘመናዊ የትራንስፖርት ሥርዓቶች ውጤታማነት ጭነትን
የማጓጓዝ አቅማቸው ላይ ያተኮረ ነው , ነገር ግን እያንዳንዳቸው እነዚህ ተግባራት መቀነስ
አለባቸው. የመሃል ሞዳል የትራንስፖርት ወጪ የተለያዩ የመጓጓዣ፣ የማጓጓዣ እና የመጋዘን
ሥራዎችን ያካተተ ጭነትን ከመነሻው ወደ መድረሻው ለማጓጓዝ በርካታ የመጓጓዣ ወጪዎችን
ግምት ውስጥ ማስገባትን ያመለክታል ። የምርት እና የፍጆታ ስርዓቶች ከትራንስፖርት
ስርዓቶች ጋር የተገናኙበት የተደራጁ የትራንስፖርት ሰንሰለቶች በመሆናቸው ሎጂስቲክስን
ይመለከታል ። የመለዋወጫ ወጪዎችን ለመቀነስ እንደ ወንዝ/ባህር ማጓጓዣ እና የተሻለ
የባቡር/መንገድ ውህደትን የመሳሰሉ በርካታ ቴክኒካል ማሻሻያዎች ተደርገዋል፣ነገር ግን
ኮንቴይነሬሽን እስካሁን ድረስ ትልቁ ስኬት ነው።

የምጣኔ ሀብት ጽንሰ-ሐሳብ በተለይ በኮንቴይነር ማጓጓዣ ላይ ይሠራል። ይሁን እንጂ

የኮንቴይነር ማጓጓዣ በባህር ውስጥ እና በውስጥ ትራንስፖርት ስርዓቶች እንዲሁም
በመጓጓዣ ላይ ባሉ የኢኮኖሚ ችግሮች ተጎድቷል . የባህር ውስጥ ኮንቴይነሮች ማጓጓዣ
ኩባንያዎች ትላልቅ መርከቦችን ለማግኘት ሲጫኑ, የመጓጓዣ እና የአገር ውስጥ ማከፋፈያ
ስርዓቶች የኮንቴይነር መጠን መጨመርን ለመቋቋም ሞክረዋል. ስለዚህ የባህር ትራንስፖርት
ወጪዎች በከፍተኛ ሁኔታ ቢቀንስም, የመሬት ትራንስፖርት ወጪዎች አሁንም ጉልህ ናቸው.

የመንገድ ትራንስፖርት በሞዳል ውድድር ውስጥ ያለው የበላይነቱን ቦታ እና በውጤቱ

መጨናነቅ፣ ደህንነት እና የአካባቢ መራቆት ላይ በሚነሱ ስጋቶች የህዝብ ፖሊሲ ሚና
እየተጫወተ ይገኛል። በበለጸጉት ሀገራት የጭነት እና ተሳፋሪዎችን ከመንገድ ወደ
አካባቢው ቅልጥፍና ወደ ሚያመጣ መንገድ ለመቀየር ፖሊሲዎች ቀርበዋል።

ምሳሌ፡ ኢንተርሞዳል ማጓጓዝ በተወሰኑ ሁኔታዎች ላይ ሊሠራ የሚችል መፍትሄ ሆኖ ይታያል።

ለምሳሌ በስዊዘርላንድ ውስጥ በአልፕስ ሸለቆዎች ላይ ያለውን የአየር ብክለት ለመቀነስ
በሀገሪቱ ውስጥ የሚያልፉ ሁሉም የእቃ ማጓጓዣዎች በባቡር ሐዲድ ላይ መቀመጥ እንዳለባቸው
ሕጎች ይደነግጋል. የአውሮፓ ህብረት የባቡር እና የመሠረተ ልማት አውታሮችን በማጓጓዝ እና
የመንገድ ተጠቃሚ ወጪዎችን በመጨመር የኢንተር ሞዳል አማራጮችን ለማስተዋወቅ እየሞከረ
ነው። የኢንተር ሞዳል ትራንስፖርት በአብዛኛው የገበያ እድሎችን ለመያዝ በሚፈልጉ የግል
ተነሳሽነት ውጤት ስለሆነ የህዝብ ስልቶችን ከዓለም አቀፍ የኢንተርሞዳል ትራንስፖርት
ሥርዓት ተለዋዋጭ እና እግርን ላላጣው እስከ ምን ድረስ ሊታረቅ እንደሚችል መታየት
አለበት።

3.3.3. በሎጂስቲክስ አስተዳደር ውስጥ የመጓጓዣ ሚና

ውድ ተማሪ፣ የትራንስፖርት ሚና በሎጂስቲክስ አስተዳደር ውስጥ ምን ይጠብቃሉ? (እባክዎ

ከታች ባለው ክፍት ቦታ ላይ ለጥያቄዎች ምላሽ ለመስጠት 10 ደቂቃ ይውሰዱ)።
___________________________________________________________________________

31
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

___________________________________________________________________________
____________________________________________________________

ውድ ተማሪ፣ በመግቢያው ላይ እንደተነጋገርከው፣ እቃዎችን ከምርት ቦታ እስከ መጨረሻው

መድረሻ ድረስ ማጓጓዝ ጥሩ የሎጂስቲክስ አስተዳደር ማለት ነው። መጓጓዣ ለማንኛውም የሰው
ልጅ እንቅስቃሴ ወይም የማኑፋክቸሪንግ ድርጅት ተጨባጭ ምርቶችን በማጓጓዝ ረገድ በጣም
አስፈላጊ ከሆኑ ተግባራት ውስጥ አንዱ ነው። ለሽያጭ የታቀዱ ምርቶች ደንበኞቹ በሚገኙበት
መልክዓ ምድራዊ አቀማመጥ ላይ በመመስረት ወደ አካባቢያዊ ወይም የባህር ማዶ ቦታዎች
መተላለፍ ሊኖርባቸው ይችላል። የታዘዙትን ምርቶች ወደ ሩቅ ቦታዎች የመላክ ሂደት
የተላኩት እቃዎች በትክክል እና በጊዜ እንዲደርሱ በጥንቃቄ ክትትል እና ክትትል
ያስፈልገዋል. ከዚህ በተጨማሪ ለእንደዚህ አይነት መጓጓዣዎች የሚወጣው ወጪ አነስተኛ እና
ጥሩ ትርፍ ለማስጠበቅ የሚረዳ መሆኑን ማረጋገጥ አስፈላጊ ነው. የመጓጓዣ ሎጂስቲክስ
ሶፍትዌር ለስላሳ እና ውጤታማ የመጓጓዣ ሂደትን ለማረጋገጥ በጣም ጠቃሚ ሊሆን ይችላል።

አንድ ኩባንያ ምርጥ የአስተዳደር ቡድን፣ ምርጥ የማስታወቂያ እና የዋጋ አወጣጥ ስልቶች
ቢኖረውም ነገር ግን እቃውን ለደንበኛው በሚያስፈልግበት ጊዜ እና ጊዜ ማድረስ ባይችልም
ውድቀት ነው። ውጤታማ መጓጓዣ ከሻጩ ወደ ገዢው የሚጓጓዙትን እቃዎች ያመቻቻል. አንድ
ኩባንያ ሎጂስቲክስ በብቃት እንዲሠራ እጅግ በጣም አስፈላጊ ነው.

ለአገር ውስጥ እና ወደ ውጭ ሎጅስቲክስ አቅርቦት ሰንሰለት በአብዛኛው የተመካው በውጤታማ

መጓጓዣ ላይ ነው። እንዲያውም፣ በኢንዱስትሪ የበለጸጉ አገሮች ያለ መጓጓዣ ሊቃኙ ይችላሉ
ማለት ይቻል ይሆናል። በሁሉም የህይወታችን ዘርፍ መጓጓዣ በሰዎች እና በሸቀጦች
እንቅስቃሴ ውስጥ ትልቅ ሚና ይጫወታል። ከምንለብሰው ልብስ ጀምሮ እስከ አብዛኛው
የምንበላው የምግብ እቃዎች ከትውልድ ቦታ ወደምንገዛቸው መደብሮች ተንቀሳቅሰዋል። ጥሬ
እቃዎች ወደ ተጠናቀቁ እቃዎች ከተቀየሩበት ወደ ፋብሪካዎች ይንቀሳቀሳሉ. የተጠናቀቁት
እቃዎች የመጨረሻውን ተጠቃሚ ለመድረስ ወደ አከፋፋዮች እና ቸርቻሪዎች ይጓጓዛሉ.

አሁን ያለው የንግድ ስራ ከጥቂት አመታት በፊት ከነበረው ሁኔታ በጣም የተለየ ነው , እና
የአቅርቦት ሰንሰለቶች እየረዘሙ ነው. የኢንተርኔት ግዢ እና መሸጥ በብዙ ሺህ ማይሎች
ርቀት ላይ ባሉ ገዢዎችና ሻጮች መካከል የንግድ ልውውጥን አመቻችቷል። ይህ ክፍተት
ምርቶቹን ለማድረስ የትራንስፖርት ወጪንና ጊዜን ጨምሯል። የዚህ ፈጣን ውጤት ከፍተኛ
የንብረት እና የማከማቻ ዋጋ ነው. ጥሩ የሎጂስቲክስ ስርዓት እነዚህን ወጪዎች ለመቆጠብ
ትክክለኛውን የመጓጓዣ ምርጫ ለማድረግ ይሰራል. ለምሳሌ ከባቡር ወደ አየር ትራንስፖርት
መቀየር ከፋብሪካው ወደ ሸማቹ ሸቀጥ ማሸጋገር ነው። ይህ የምርት እና የማከማቻ ወጪዎችን
በእጅጉ ይቀንሳል ነገር ግን የመጓጓዣ ወጪዎችን ይጨምራል. ውጤታማ የሎጂስቲክስ ስርዓት
በጠቅላላ የወጪ አቀራረብ ላይ በመመስረት ትክክለኛውን የመጓጓዣ ውሳኔ ማድረግ ነው.

3.3.3.1. በአገልግሎት ጥራት ውስጥ የመጓጓዣ ሚና

32
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

መጓጓዣ በሎጂስቲክስ ስርዓት ውስጥ የሚጫወተው ሚና ለባለቤቶቹ እቃዎችን ከማጓጓዝ

የበለጠ ውስብስብ ነው. ውስብስብነቱ ሊተገበር የሚችለው ከፍተኛ ጥራት ባለው አስተዳደር
ብቻ ነው. በደንብ በተያዘው የትራንስፖርት ሥርዓት የደንበኞችን ፍላጎት ለማርካት
ሸቀጦችን በትክክለኛው ጊዜ ወደ ትክክለኛው ቦታ መላክ ይቻላል። ውጤታማነትን ያመጣል,
እንዲሁም በአምራቾች እና በተጠቃሚዎች መካከል ድልድይ ይገነባል. ስለዚህ መጓጓዣ
በቢዝነስ ሎጅስቲክስ ውስጥ የውጤታማነት እና ኢኮኖሚ መሰረት ሲሆን ሌሎች የሎጂስቲክስ
ስርዓት ተግባራትን ያሰፋዋል. በተጨማሪም በሎጅስቲክስ እንቅስቃሴዎች ውስጥ ጥሩ
የትራንስፖርት ሥርዓት ማከናወን ለአገልግሎት ጥራት ብቻ ሳይሆን ለኩባንያው
ተወዳዳሪነትም ጥቅሞችን ያመጣል.

3.3.3.2. በትራንስፖርት እና በሎጂስቲክስ መካከል ያለው ግንኙነት

ውድ ተማሪ፣ ጥሩ የዳበረ የትራንስፖርት ሥርዓት ከሌለ ሎጂስቲክስ ጥቅሞቹን ወደ ሙሉ ጨዋታ ማምጣት

እንደማይችል ቀደም ብለው ተወያይተዋል። በሎጂስቲክስ እንቅስቃሴዎች ውስጥ ጥሩ የትራንስፖርት
ስርዓት የተሻለ የሎጂስቲክስ ቅልጥፍናን ሊሰጥ ፣ የሥራ ማስኬጃ ወጪን ሊቀንስ እና የአገልግሎት
ጥራትን ሊያበረታታ ይችላል። የትራንስፖርት አሠራሮችን ማሻሻል ከመንግሥትም ሆነ ከግሉ ዘርፍ
ጥረትን ይፈልጋል። በደንብ የሚሰራ የሎጂስቲክስ ስርዓት የመንግስትንም ሆነ የኢንተርፕራይዞችን
ተወዳዳሪነት ከፍ ሊያደርግ ይችላል።

ሎጅስቲክስ እና ትራንስፖርት በአጠቃላይ ለሸማቾች በወቅቱ መድረስ የሚችሉ መደበኛ

የሸቀጦች አቅርቦትን ለመጠበቅ እኩል አስፈላጊ እንደሆኑ ይታሰባል። ብዙ ኩባንያዎች
በዕለት ተዕለት ሥራቸው ውስጥ ሎጂስቲክስን ማካተት ወይም በመጓጓዣ ላይ ማተኮር የሚለውን
ጥያቄ ሊያጋጥማቸው ይችላል። አንዳንድ ድርጅቶች በሸቀጦች ስርጭቶች ውስጥ ከፍተኛውን
የውጤታማነት እና ውጤታማነት ለማግኘት ሁለቱንም በማጣመር ሊገቡ ይችላሉ።

ምንም እንኳን አንዳንድ ጊዜ በተለዋዋጭነት ጥቅም ላይ የዋለ ቢሆንም፣ በሁለቱ

የሎጂስቲክስ እና የመጓጓዣ ውሎች መካከል የተወሰነ ልዩነት አለ። ትራንስፖርት
በአብዛኛው የሚያሳስበው በባቡር፣ በመንገድ፣ በአየር መንገዶች፣ በባህር፣ ወዘተ
የሚዳሰሱ ወይም የማይዳሰሱ የምርት ወይም አገልግሎቶች አካላዊ እንቅስቃሴ ነው።
ተቀባዮች, የሸቀጦች አያያዝ, ወዘተ የሎጂስቲክስ አካል ይመሰርታሉ. ስለዚህ ለተቀላጠፈ
መጓጓዣ ሎጂስቲክስም በእኩል መጠን መገኘት አለበት።

የሸቀጦቹን የማቅረብ ሂደት እና በላኪ እና በእቃ ተቀባይ መካከል ያለውን ግንኙነት

የመጠበቅ ሂደት አስተዳደር ሎጂስቲክስ በመባል ይታወቃል። በሎጂስቲክስ አማካኝነት
አስፈላጊው ነገር በተገቢው ጊዜ ወደ ትክክለኛው ቦታ መጓዙን ያረጋግጣል. ይህንን ተግባር
ለማከናወን የተወሰነ መጠን ያለው የሰው አካል አስፈላጊ ነው. የፖስታ አገልግሎት የተሳካ
ሎጅስቲክስ ጥሩ ምሳሌ ነው። እነዚህ ኩባንያዎች አንዳንድ ጊዜ የራሳቸውን ተሽከርካሪዎች
ለዕቃ ማጓጓዣነት ለመቅጠር ሲመርጡ በሌላ ጊዜ ደግሞ ከአየር ወይም ከባቡር አጓጓዦች ጋር
ለዕቃ አቅርቦት ውል ሊኖራቸው ይችላል። ጥቅም ላይ የሚውለውን የትራንስፖርት ዘዴ፣

33
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

የሚከፈልበትን ዋጋ፣ የማጓጓዣ ጊዜን እና የመሳሰሉትን በሚመለከት ውሳኔን ጨምሮ ሁሉም

ነገር የሚወሰነው በፖስታ መላኪያ ድርጅቱ ራሱ ነው።

ሎጅስቲክስ ለንግድ ዓላማ ዕቃዎችን ለማጓጓዝ በሚውልበት ጊዜ የንግድ ሥራ ሎጂስቲክስ

በመባል ይታወቃል። አብዛኛዎቹ ዕቃዎችን ለማቅረብ የሚፈልጉ ኩባንያዎች ለትራንስፖርት
አገልግሎት መግባት ይፈልጉ እንደሆነ ወይም በቀላሉ ሎጂስቲክስ በመቅጠር ምርቶቻቸውን
ወደ ተለያዩ ጂኦግራፊያዊ አካባቢዎች ለማድረስ ይፈልጉ ይሆናል። በአሁኑ ጊዜ ሎጂስቲክስ
እና መጓጓዣ የአንድ ሳንቲም ሁለት ገፅታዎች ተደርገው የሚታዩ ሲሆን በአጠቃላይ ለበለጠ
ውጤት አንድ ላይ ጥቅም ላይ ይውላሉ.

3.3.3.3. የመጓጓዣ ወጪዎች እና እቃዎች በሎጂስቲክስ ውስጥ ያሉ ባህሪያት

የትራንስፖርት ሥርዓት ከቢዝነስ ሎጂስቲክስ ሥርዓቶች አካላት መካከል በጣም አስፈላጊው

የኢኮኖሚ እንቅስቃሴ ነው። የኢንተርፕራይዞች ሎጅስቲክስ ወጪዎች ከአንድ ሶስተኛ እስከ
ሁለት ሶስተኛ የሚሆነው ለትራንስፖርት ወጪ የሚውል ነው።
እዚህ ያለው የመጓጓዣ ዋጋ የመጓጓዣ መንገዶችን፣ ኮሪደሮችን፣ ኮንቴይነሮችን፣
ፓሌቶችን፣ ተርሚናሎችን፣ የስራ ቦታዎችን እና ጊዜን ያካትታል። ይህ የሚያመለክተው
የሎጂስቲክስ ስርዓቶች የወጪ መዋቅር እና በማሻሻያ ሂደት ውስጥ ያለውን አስፈላጊነት
ቅደም ተከተል ነው። ከፍተኛ የሥራ ማስኬጃ ወጪዎችን ማሻሻል የተሻለ ውጤት ሊያመጣ
ይችላል. ስለዚህ የሎጂስቲክስ ሥራ አስኪያጆች የትራንስፖርት ሥርዓት ሥራን በሚገባ
መረዳት አለባቸው።

የትራንስፖርት ስርዓት እቃዎች እና ምርቶች ተንቀሳቃሽ እንዲሆኑ እና ወቅታዊ እና ክልላዊ

ቅልጥፍናን በትንሹ ወጭ መርህ መሰረት እሴት መጨመርን ያቀርባል. መጓጓዣ በሎጂስቲክስ
እንቅስቃሴዎች ውጤቶች ላይ ተጽእኖ ያሳድራል, እና በእርግጥ, በምርት እና በሽያጭ ላይ
ተጽዕኖ ያሳድራል. በሎጂስቲክስ ሥርዓት ውስጥ፣ የመጓጓዣ ዋጋ እንደ ግብ ገበያ ገደብ
ተደርጎ ሊወሰድ ይችላል። የመጓጓዣ ዋጋ በተለያዩ ኢንዱስትሪዎች ይለያያል. አነስተኛ
መጠን ያላቸው ዝቅተኛ ክብደት እና ከፍተኛ ዋጋ ላላቸው ምርቶች የመጓጓዣ ዋጋ በቀላሉ
በጣም ትንሽ የሆነ የሽያጭ ክፍል ይይዛል እና ብዙም አይቆጠርም; ለእነዚያ ትላልቅ ፣ ከባድ
እና ዝቅተኛ ዋጋ ያላቸው ምርቶች መጓጓዣ በጣም ትልቅ የሽያጭ ክፍልን ይይዛል እና የበለጠ
ትርፍ ላይ ተጽዕኖ ያሳድራል ፣ እና ስለሆነም የበለጠ ግምት ውስጥ ይገባል።

3.3.3.4. የስርጭት አስተዳደር ስርዓት

ቅድመ-ምርመራ

ውድ ተማሪ፣ ስለ ስርጭት አስተዳደር ምን ሃሳብ አለህ? እባክዎን ስለ ጥቅሞቹ ይወያዩ።

(እባክዎ ከታች ባለው ክፍት ቦታ ላይ ለጥያቄዎች ምላሽ ለመስጠት 10 ደቂቃ ይውሰዱ።)
___________________________________________________________________________
_______________________________________________________

34
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

የስርጭት አስተዳደር ስርዓት የፈጠራ ቴክኖሎጂዎችን በመጠቀም የንግድዎን የአቅርቦት

ሰንሰለት በመምራት ረገድ ከፍተኛ ውጤቶችን ለማግኘት ይረዳል። በገበያው ውስጥ
የምርትዎን ስርጭት ለመቆጣጠር የሚያስችል ትክክለኛ ስርዓት መዘርጋት በተመሳሳይ የንግድ
መስመር ላይ ከተሰማሩ ተወዳዳሪዎችዎ ቀድመው እንዲሄዱ ያስችልዎታል። ሊያገኙት የሚችሉት
የትርፍ መጠን በአብዛኛው የተመካው በእርስዎ ስራዎች በሚተዳደሩበት መንገድ ላይ ነው።
የምርቶችዎን ፍላጎቶች ለእያንዳንዱ የምርት ምድብ ከሚፈለገው የምርት መጠን ጋር
በትክክል መገምገም ከቻሉ የድርጅትዎን የሽያጭ ሂደት በማሳደግ ብዙ ስኬት ሊያገኙ
ይችላሉ። የስርጭት አስተዳደር ስርዓት አቅርቦትን በመቆጣጠር እና በመቆጣጠር ላይ
ሊፈጠሩ የሚችሉትን ሁሉንም ችግሮች ለመፍታት ይረዳል።

የስርጭት ማኔጅመንት ሲስተም ዛሬ ባለው ተለዋዋጭ የንግድ አካባቢ የሁሉንም የንግድ

ሥራዎች ፍላጎት ለማሟላት ሊበጅ ይችላል። እንደ ምግብ፣ መጠጦች፣ የፍጆታ ዕቃዎች፣
ኤሌክትሮኒክስ፣ የግሮሰሪ ዕቃዎች፣ ተሸከርካሪዎች፣ ወዘተ የመሳሰሉ የተለያዩ እና
የተለያዩ የምርት መስመሮችን የሚመለከቱ የንግድ ሥራዎችን የእቃ ዝርዝር ደረጃ
ለማስተዳደር ሊያገለግል ይችላል። ምርቱ ፋብሪካውን ለቆ ከወጣበት ጊዜ አንስቶ እስከ
ችርቻሮው ቦታ ድረስ ለዋና ሸማች የሚሸጥበት ጊዜ ድረስ የሚጀምር ሂደት ነው። ይህ
በስርጭት ሂደት ላይ ከፍተኛ የሆነ ውጤታማ ቁጥጥርን ለመመስረት ይረዳል. ጥሩ የስርጭት
ስርዓት ታማኝነትዎን ሊያሳድግ ይችላል እና ዓመቱን ሙሉ የአክሲዮን አቅርቦት መደበኛነት
ኩባንያዎን በገዢዎች ዘንድ ተወዳጅ ለማድረግ ይረዳል።

እንደ ንግድዎ አውቶማቲክ ደረጃ መጨመር ካሉ የስርጭት አስተዳደር ስርዓቶች ሊገኙ የሚችሉ
ሌሎች በርካታ ጥቅሞች አሉ። የስርጭቱን ሂደት ለመቆጣጠር እና ለመቆጣጠር በእጅ የሚሰራ
ስራ ስለማይሰራ የሰራተኞች ፍላጎት ይቀንሳል። ቀልጣፋ አሰራር አብዛኛዎቹን ከስርጭት
ጋር የተያያዙ ችግሮችን በመቅረፍ ለአስተዳደሩ በወቅቱ ሪፖርት በማድረግ እርምት
እንዲደረግ ያስችላል። እንደነዚህ ያሉ ስርዓቶች ያላቸው ኩባንያዎች ሊደሰቱበት የሚችሉት
ሌላው ጠቃሚ ጠቀሜታ የመስመር ላይ ትዕዛዞችን ያለምንም ውጣ ውረድ ውጤታማ በሆነ መንገድ
ማስተዳደር ነው። የገበያ ቦታዎች በበይነመረቡ ላይ በተመሰረቱበት የኤሌክትሮኒክስ ንግድ
ዛሬ በሚካሄድበት ጊዜ ይህ ገጽታ በጣም አስፈላጊ ነው።

3.3.3.5. የመጓጓዣ ተርሚናሎች

ውድ ተማሪ፣ በዚህ ክፍል ስለ ተርሚናሎች የትራንስፖርት ተርሚናሎች ምንነት እና

አይነቶች፣ ወጪ እና ሌሎች የተርሚናሎች አፈጻጸምን ይማራሉ:: ይዘቱን ከማለፍዎ በፊት ስለ
ተርሚናሎች በአጠቃላይ ለጥቂት ደቂቃዎች ያስቡ እና ከዚያ የሚከተሉትን ጥያቄዎች
እራስዎን ይጠይቁ እና በተሰጡት ክፍተቶች ላይ መልስ ይስጡ።

 የመጓጓዣ ተርሚናሎች ምንድን ናቸው?

 የመጓጓዣ ተርሚናሎች ገጽታዎች ምንድ ናቸው?

35
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

 የትራንስፖርት ተርሚናሎች አፈጻጸም ላይ ተጽዕኖ የሚያሳድሩ ነገሮች ምንድን

ናቸው?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
____________________________________________________________

ውድ ተማሪ፣ ከግል ተሽከርካሪ እና የእግረኛ ጉዞዎች በስተቀር፣ በተርሚናሎች መካከል

የሚደረግ እንቅስቃሴን ያካትታል። ከነዚህ ከሁለቱ በስተቀር ሁሉም የትራንስፖርት
ሁነታዎች ተሳፋሪም ሆነ ጭነት ትራፊክ ማሰባሰብ እና ማከፋፈል ያስፈልጋቸዋል።
ተርሚናሎች ስለዚህ በትራንስፖርት ሰንሰለቶች ውስጥ አስፈላጊ ማገናኛዎች ናቸው።

የትራንስፖርት ተርሚናሎች ተፈጥሮ

ተርሚናል ተሳፋሪዎች እና ጭነቶች የሚገጣጠሙበት ወይም የተበታተኑበት ማንኛውም ተቋም

ተብሎ ሊገለጽ ይችላል ። ሁለቱም በተናጥል መጓዝ አይችሉም, ግን በቡድኖች ውስጥ .
ተሳፋሪዎች ወደ ተበታተኑበት የመጨረሻ መድረሻቸው ለመድረስ በመጀመሪያ ወደ አውቶቡስ
ተርሚናሎች እና አየር ማረፊያዎች መሄድ አለባቸው ። ጭነት ከመጓጓዙ በፊት በወደብ ወይም
በባቡር ጓሮ ላይ መጠቅለል አለበት። ተርሚናሎች ከተመሳሳይ የመጓጓዣ ዘዴ ጋር የተያያዙ
የመለዋወጫ ነጥቦች ሊሆኑ ይችላሉ።

ተርሚናል ፡ ጭነት እና ተሳፋሪዎች የሚመነጩበት፣ የሚያቋርጡበት ወይም በመጓጓዣ ሂደት

የሚስተናገዱበት ማንኛውም ቦታ። ተርሚናሎች በተሳፋሪዎች እና በጭነት ዕቃዎች እንቅስቃሴ
ውስጥ ማዕከላዊ እና መካከለኛ ቦታዎች ናቸው። ብዙውን ጊዜ የሚይዙትን ትራፊክ
ለማስተናገድ ልዩ መገልገያዎችን እና መሳሪያዎችን ይፈልጋሉ.

በተመሳሳዩ ሞዳል ስርዓት ውስጥ የሚለዋወጡ እና የፍሰቶችን ቀጣይነት የሚያረጋግጡ

የመለዋወጫ ነጥቦች ናቸው ። ይህ በተለይ ለዘመናዊ የአየር እና የወደብ ስራዎች ነው.
ተርሚናሎች, ቢሆንም, እንዲሁም ሁነታዎች መካከል በጣም አስፈላጊ የማስተላለፍ ነጥቦች
ናቸው. አውቶቡሶች እና መኪኖች ሰዎችን ወደ አየር ማረፊያዎች ያደርሳሉ፣ የጭነት መኪናዎች
ጭነት ወደ ባቡር ተርሚናሎች ያጓጉዛሉ፣ እና ባቡሩ በመርከቦች ላይ ለመጫን ወደ መትከያዎች
ጭነት ያመጣል። የትራንስፖርት ተርሚናሎች ዋና ዋና ባህሪያት አንዱ, ዓለም አቀፍ እና
ክልላዊ በተመሳሳይ መልኩ የመገናኘት ተግባራቸው ነው . በአጠቃላይ ለንግድ ፍሰቶች
መካከለኛ በሆነው መልክዓ ምድራዊ አቀማመጥ ላይ መዋዕለ ንዋያቸውን በማፍሰስ የግድ
የመተላለፊያ ነጥቦች ናቸው። ስለዚህ የትራንስፖርት ተርሚናሎች የሚፈጠሩት
በማዕከላዊነት ወይም በየአካባቢያቸው መካከለኛነት ነው። በአንዳንድ ሁኔታዎች፣ ትላልቅ
የትራንስፖርት ተርሚናሎች፣ በተለይም ወደቦች፣ በተለያዩ የትራንስፖርት ሥርዓቱ ክፍሎች
መካከል የግዴታ የመተላለፊያ ቦታዎች ስለሚሆኑ የመግቢያ ወይም የመገናኛ ቦታ ሁኔታን ወደ
ቦታቸው ይሰጣሉ። ሶስት ዋና ዋና ባህሪያት ከትራንስፖርት ተርሚናሎች አስፈላጊነት እና
አፈጻጸም ጋር ተያይዘዋል ፡-

36
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

 ቦታ ። የትራንስፖርት ተርሚናል ዋናው መገኛ ቦታ የተርሚናል ገበያ አካባቢን

የሚወክል ከፍተኛ የህዝብ ብዛት እና/ወይም የኢንዱስትሪ እንቅስቃሴዎችን ማገልገል
ነው። የተወሰኑ ተርሚናሎች እንደ ወደብ እና የአየር ማረፊያ ቦታዎች ያሉ የተወሰኑ
የአካባቢ ገደቦች አሏቸው። ከፍተኛ የመሬት ወጪን እና መጨናነቅን ለማስወገድ አዳዲስ
የትራንስፖርት ተርሚናሎች ከማዕከላዊ አካባቢዎች ውጭ ይገኛሉ።

 ተደራሽነት ። ለሌሎች ተርሚናሎች ተደራሽነት (በአካባቢው፣ ክልላዊ እና ዓለም

አቀፋዊ ደረጃ) እንዲሁም ተርሚናሉ ከክልላዊ የትራንስፖርት ሥርዓት ጋር ምን ያህል
የተገናኘ መሆኑ ጠቃሚ ነው። ለምሳሌ፣ የባህር ተርሚናል የባህር ላይ ትራፊክን
በብቃት የሚይዝ ከሆነ፣ ነገር ግን ከገበያ አካባቢው ጋር በመሬት ትራንስፖርት
ሲስተም (ባቡር፣ መንገድ ወይም ጀልባ) ጥሩ ግንኙነት ከሌለው ጠቀሜታው አነስተኛ ነው።

 መሠረተ ልማት . ሁነታዎች እና ተሳፋሪዎች ወይም ጭነቶች በአካል የተለያዩ ስለሆኑ

የተርሚናል ዋና ተግባር ጭነትን ወይም ተሳፋሪዎችን ማጓጓዝ እና ማጓጓዝ ነው ።
ከያዙት መሬት መጠን እና ከቴክኖሎጂ፣ ከጉልበት እና ከአስተዳደር ጥንካሬ ጋር
የተያያዘ የስም አቅም አላቸው ። የመሰረተ ልማት ታሳቢዎች ወቅታዊ ትራፊክን
ማስተናገድ እና የወደፊት አዝማሚያዎችን እና እንዲሁም የቴክኖሎጂ እና የሎጂስቲክስ
ለውጦችን ግምት ውስጥ ማስገባት ስላለባቸው አስፈላጊ ናቸው። ዘመናዊ ተርሚናል
መሠረተ ልማቶች ከፍተኛ መዋዕለ ንዋይ ማፍሰሻ ያስፈልጋቸዋል እና እስካሁን
ከተገነቡት ትላልቅ መዋቅሮች መካከል ይጠቀሳሉ ። ከ 75 እስከ 80% ያለው የአጠቃቀም
መጠን በጣም ጥሩ ነው ተብሎ ይታሰባል ምክንያቱም ከዚህ ደረጃ በላይ መጨናነቅ
ይጀምራል ፣ ይህም የተርሚናል ተቋሙን አስተማማኝነት ይጎዳል።

የመጓጓዣ ተርሚናሎች ዓይነቶች

ውድ ተማሪ፣ ምንም እንኳን "ተርሚናል" የሚለው ቃል መጨረሻን ቢያሳይም፣

(የመጨረሻ መድረሻ) ፣ ምክንያቱም እነሱ የማስተላለፊያ ነጥቦች ተርሚናሎች በእውነቱ
በተለምዶ ናቸው። መካከለኛ በአለምአቀፍ የተሳፋሪዎች እና የጭነት መጓጓዣዎች ውስጥ ያሉ
ቦታዎች. የጭነት እና የተሳፋሪዎችን ልዩ ልዩ መሳሪያዎች እና መሰረተ ልማቶች ማስተላለፍ
እና ማያያዝ ያስፈልጋል ። የዝውውር እንቅስቃሴዎች ተፈጥሮ ፣ቅንብር እና ጊዜ ልዩነቶች
በተርሚናሎች መካከል ባለው ቅርፅ እና ተግባር ላይ ጉልህ ልዩነቶችን ያስከትላሉ።
መሰረታዊ ልዩነት በተሳፋሪዎች እና በጭነት ማጓጓዣዎች መካከል ነው, ምክንያቱም
የእያንዳንዱን አይነት ዝውውሩን እና ማያያዝን ለማካሄድ, ልዩ መሳሪያዎች እና መሰረተ
ልማቶች ያስፈልጋሉ. የመንገደኞች እና የጭነት ተርሚናሎች በዚህ ምክንያት የተለያዩ
አካላትን ያመለክታሉ እናም ብዙውን ጊዜ የተለያዩ የመገኛ ቦታ ባህሪዎች አሏቸው።

የመንገደኞች ተርሚናሎች ፡ በአንፃራዊነት ትንሽ የተለየ መሳሪያ ይፈልጋሉ። ምክንያቱም

የግለሰብ ተንቀሳቃሽነት ተሳፋሪዎች አውቶቡሶችን፣ ጀልባዎችን ወይም ባቡሮችን
የሚያገኙበት መንገድ ነው። በእርግጥ እንደ መረጃ፣ መጠለያ፣ ምግብ እና ደህንነት ያሉ
አገልግሎቶች ያስፈልጋሉ፣ ነገር ግን በተሳፋሪ ተርሚናሎች ውስጥ የሚደረጉ አቀማመጦች

37
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

እና እንቅስቃሴዎች ቀላል እና በአንጻራዊ ሁኔታ አነስተኛ መሣሪያዎች የሚያስፈልጋቸው

ናቸው። በቀን ውስጥ በተወሰኑ ጊዜያት የተጨናነቁ ሊመስሉ ይችላሉ፣ ነገር ግን የሰዎችን
ፍሰት በጥሩ ሁኔታ የመድረክ እና የመድረሻ ቦታዎችን በመንደፍ እና የመድረሻ እና የመነሻ
መርሃ ግብሮችን በማዘጋጀት በተሳካ ሁኔታ ማስተዳደር ይችላሉ። በዚህ ተርሚናሎች ውስጥ
ተሳፋሪዎች የሚያሳልፉት ጊዜ አጭር ይሆናል። በዚህ ምክንያት የአውቶቡስ ተርሚና የባቡር
ጣቢያዎች ከትኬት ቢሮዎች እና ከተጠባባቂ ቦታዎች እስከ ችርቻሮ መሸጫ ድረስ ባሉ ቀላል
ክፍሎች የተዋቀሩ ይሆናሉ። አየር ማረፊያዎች ሙሉ ለሙሉ የተለያየ ቅደም ተከተል አላቸው.
በተግባራዊነት በጣም ውስብስብ ከሆኑት ተርሚናሎች መካከል ናቸው .

የእቃ መጫኛ ተርሚናሎች ፡ የጭነት አያያዝ ልዩ የመጫኛ እና የማራገፊያ መሳሪያዎችን

ይጠይቃል ። መርከቦችን፣ ትራኮችን እና ባቡሮችን ለማስተናገድ ከሚያስፈልጉት ፋሲሊቲዎች
በተጨማሪ (የመርከቦች፣የመጫኛ ቦታዎች እና የጭነት ጓሮዎች እንደቅደም ተከተላቸው)
በሚያዙት ጭነት አይነት የሚወሰን እጅግ በጣም ሰፊ የሆነ የእቃ መቆጣጠሪያ ያስፈልጋል።
የእቃ ማጓጓዣ ተርሚናሎች ከዋና እና ረዳት ተግባራት ጋር የተገናኙ ባህሪያት አሏቸው ።
ውጤቱም ተርሚናሎች በተግባራዊ ሁኔታ የሚለያዩት በተሳተፈው ሁነታ እና በሚተላለፉ
ሸቀጦች ነው።
መሠረታዊው ልዩነት በጅምላ ፣ በአጠቃላይ ጭነት እና በመያዣዎች መካከል ነው ።

 ጅምላ በብዛት የሚስተናገዱ ዕቃዎችን ያልታሸጉ እና ወጥ በሆነ መልኩ ይገኛሉ።

ፈሳሽ የጅምላ እቃዎች ድፍድፍ ዘይት እና የተጣራ ምርቶችን ያካትታሉ, ይህም ምርቱን
በቧንቧ እና በቧንቧዎች ላይ ለማንቀሳቀስ በፓምፕ በመጠቀም ሊያዙ ይችላሉ.
በአንፃራዊነት የተገደበ የመያዣ መሳሪያዎች ያስፈልጋሉ፣ ነገር ግን ጉልህ የሆነ
የማጠራቀሚያ ተቋማት ያስፈልጉ ይሆናል። ደረቅ ጅምላ እንደ ማዕድን፣ የድንጋይ
ከሰል እና የእህል እህል ያሉ ሰፊ ምርቶችን ያጠቃልላል። ለደረቅ የጅምላ አያያዝ
ተጨማሪ መሳሪያዎች ያስፈልጋሉ, ምክንያቱም ቁሱ ልዩ መያዣዎችን እና ክሬኖችን እና
የማጓጓዣ ቀበቶ ስርዓቶችን መጠቀም ሊኖርበት ይችላል.

 አጠቃላይ ጭነት የሚያመለክተው እንደ ማሽነሪ፣ የተቀነባበሩ እቃዎች እና ክፍሎች

ያሉ ብዙ ቅርጾች፣ ልኬቶች እና ክብደቶች ያሉ እቃዎችን ነው። እቃዎቹ
ያልተስተካከሉ እና ያልተስተካከሉ በመሆናቸው አያያዝ ሜካናይዜሽን አስቸጋሪ
ነው። አጠቃላይ የጭነት አያያዝ ብዙ ጉልበት ይጠይቃል።

 ኮንቴይነሮች ለቀላል እና ተግባራዊነት የተነደፉ መደበኛ ክፍሎች ናቸው።

የኮንቴይነር ተርሚናሎች አነስተኛ የሰው ኃይል ፍላጎቶች አሏቸው እና የተለያዩ
የመሃል ሞዳል ተግባራትን ያከናውናሉ ። ነገር ግን ከፍተኛ መጠን ያለው
የማጠራቀሚያ ቦታ ያስፈልጋቸዋል እነዚህም ቀላል የተነጠፉ ቦታዎች ኮንቴይነሮች
የሚደረደሩበት እና በኢንተር ሞዳል መሳሪያዎች (ክሬን፣ ስትሮድለር እና ሆልስተር)
የሚወጡበት ነው። በመያዣው ተርሚናል የኢንተር ሞዳል ተግባር ላይ በመመስረት
እንደ ፖርታይነር (ኮንቴይነር ክሬን) ያሉ ልዩ ክሬኖች ያስፈልጋሉ። ኢንተርሞዳል

38
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

ተርሚናሎች እና ተዛማጅ ተግባራቶቻቸው በአቅርቦት ሰንሰለቶች ውስጥ እንደ ተጨማሪ

እሴት ወኪሎች እየታዩ ነው ።

የአብዛኛው የጭነት እንቅስቃሴ ባህሪ የማከማቻ ፍላጎት ነው ። የነጠላ ጥቅል እቃዎችን

መሰብሰብ ጊዜ የሚወስድ ሊሆን ስለሚችል አንዳንድ ማከማቻ ሊያስፈልግ ይችላል። ይህ
ተርሚናሎች እንደ እህል ሲሎስ፣ ማከማቻ ታንኮች እና ማቀዝቀዣ መጋዘኖች ያሉ ልዩ መሠረተ
ልማቶች እንዲሟሉ ወይም በቀላሉ የሚከማችበት ቦታ እንዲኖራቸው፣ ለምሳሌ እንደ
ኮንቴይነሮች ያሉ ፍላጎትን ይፈጥራል። ኮንቴይነር በትልቅ ጥራዞች ምክንያት በተርሚናሎች
ላይ ጉልህ የሆነ ሞዳል እና ጊዜያዊ መለያየት አስገድዷል ። በተጨማሪም በተርሚናሎች
አካባቢ በተለይም የረዥም ርቀት የአገር ውስጥ ትራንስፖርት ካለበት የተለያዩ የማጓጓዣ
ሥራዎች ሊከናወኑ ይችላሉ። በተርሚናሎች በኩል የጭነት ትራፊክን መለካት ከተሳፋሪዎች
የበለጠ የተወሳሰበ ነው። ጭነት በጣም የተለያየ ስለሆነ፣ የክብደት እና የዋጋ መደበኛ
መለኪያዎች ለማነፃፀር እና ለማጣመር አስቸጋሪ ናቸው ። የጅምላ ጭነት ክብደት መመዝገቡ
የማይቀር ስለሆነ፣ በጭነቱ ላይ የተካኑ ተርሚናሎች በቶን የሚለካውን ከፍ ያለ የፍተሻ
መጠን መመዝገባቸው አይቀሬ ነው።

የተርሚናል ወጪዎች

ውድ ተማሪ፣ በዚህ ክፍል ስለ ተለያዩ የተርሚናል ወጪዎች ተምረሃል፣ እባክህ የተወሰኑትን

ለመጥቀስ 5 ደቂቃ ልትወስድ ትችላለህ? እና ከታች በተሰጠው ቦታ ላይ የእነሱ ተጽእኖ?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
____________________________________________________________

የዝውውር እና የማጠናከሪያ ተግባራትን በጋራ እንደሚያከናውኑ ከላይ ባለው ክፍል

ተምረሃል ፣ እነዚህን ተግባራት ለማከናወን በሚወጡት ወጪዎች ምክንያት በኢኮኖሚ ረገድ
ጠቃሚ ናቸው። የሚይዙት ትራፊክ የስራ ምንጭ እና የክልል ኢኮኖሚያዊ እንቅስቃሴዎችን
ተጠቃሚ የሚያደርግ ሲሆን በተለይም ለአቅራቢዎች እና ለደንበኞች ተደራሽነትን በመስጠት
ነው። የተርሚናል ወጪዎች ለጠቅላላ የትራንስፖርት ወጪዎች አስፈላጊ አካልን ይወክላሉ.
የጉዞው ርዝማኔ ምንም ይሁን ምን የሚከሰቱ ቋሚ ወጪዎች ናቸው , እና በሁኔታዎች መካከል
በከፍተኛ ሁኔታ ይለያያሉ. እንደሚከተሉት ሊቆጠሩ ይችላሉ-

 የመሠረተ ልማት ወጪዎች . እንደ ምሰሶዎች፣ መሮጫ መንገዶች፣ ክሬኖች እና

መገልገያዎች (መጋዘኖች፣ ቢሮዎች፣ ወዘተ) ያሉ የግንባታ እና የጥገና ወጪዎችን
ያካትቱ።

 የማጓጓዣ ወጪዎች . ተሳፋሪዎችን የመጫን እና የማውረድ ወጪዎች ወይም ጭነት.

39
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

 የአስተዳደር ወጪዎች . ብዙ ተርሚናሎች የሚተዳደሩት እንደ የወደብ ወይም

የኤርፖርት ባለስልጣናት ወይም በግል ኩባንያዎች (ለምሳሌ ተርሚናል ኦፕሬተሮች)
ባሉ ተቋማት ነው። በሁለቱም ሁኔታዎች የአስተዳደር ወጪዎች ይከሰታሉ.

ትልቁን የተርሚናል ወጭ ያስከፍላሉ ምክንያቱም መርከቧን ለመጫን ወይም ለማራገፍ ብዙ

ቀናት ሊወስድ ስለሚችል። በተቃራኒው የጭነት መኪና ወይም የመንገደኞች አውቶቡስ
በፍጥነት መጫን ይቻላል, እና ስለዚህ ለመንገድ መጓጓዣ ተርሚናል ወጪዎች ዝቅተኛው ናቸው.
የተርሚናል ወጪዎች በሞዶች መካከል ያለውን የውድድር ቦታ በመወሰን ረገድ ትልቅ ሚና
ይጫወታሉ። ከፍተኛ የጭነት ተርሚናል ዋጋ ስላላቸው መርከቦች እና ባቡሮች ለአጭር ጊዜ
ጉዞዎች ተስማሚ አይደሉም። በሁኔታዎች መካከል ያለው ውድድር በተደጋጋሚ የሚለካው በወጪ
ንጽጽሮች ነው ። የግብርና ምርቶችን የትራንስፖርት ወጪ ለመቀነስ የሚደረገውን ጥረት
የበለጠ ነዳጅ ቆጣቢ ተሽከርካሪዎችን በመጠቀም፣የመርከቦችን መጠን በመጨመር እና
በባቡሮች ላይ የሚኖረውን ጉልበት በመቀነስ ሊሳካ ይችላል። ነገር ግን፣ የተርሚናል
ወጪዎችም ካልተቀነሱ በስተቀር ጥቅሞቹ እውን ሊሆኑ አይችሉም። ለምሳሌ፣ በውሃ ማጓጓዣ፣
ጀምቦ መርከቦችን ለመጫን እና ለማውረድ ብዙ ጊዜ የሚወስድ ከሆነ በትላልቅ እና የበለጠ
ነዳጅ ቆጣቢ በሆኑ መርከቦች የተገነዘቡት እምቅ ኢኮኖሚዎች ውድቅ ይሆናሉ። ባለፉት አርባ
ዓመታት ውስጥ የመጨረሻ ወጪዎችን ለመቀነስ በጣም ጠቃሚ እርምጃዎች ተወስደዋል. እነዚህ
እንደ ኢዲአይ (የኤሌክትሮኒክ ዳታ ልውውጥ) ያሉ የመረጃ አያያዝ ስርዓቶችን በማስተዋወቅ
የመረጃ ሂደትን በእጅጉ ያፋጥኑ እና የተለመዱ የወረቀት ግብይቶችን መዘግየቶችን
ያስወግዳሉ። በጣም ጠቃሚው ልማት የመጫኛ እና የማውረድ እንቅስቃሴዎች ሜካናይዜሽን
ነው። ሜካናይዜሽን ተመቻችቷል መደበኛ ልኬቶች አሃዶች እንደ ፓሌት እና ከሁሉም በላይ
ደግሞ መያዣውን በመጠቀም።

የተቀነሰ የተርሚናል ወጪ በትራንስፖርት እና በአለም አቀፍ ንግድ ላይ ትልቅ ተፅዕኖ

አሳድሯል። ከመጠን በላይ የመጫኛ ዋጋን መቀነስ ብቻ ሳይሆን በውድድር ሁነታዎች መካከል
ውድድርን እንደገና መቅረጽ ብቻ ሳይሆን በትራንስፖርት ስርዓቶች ላይ ከፍተኛ ተጽዕኖ
አሳድሯል. መርከቦች በወደብ ላይ የሚያሳልፉት ጊዜ በጣም ያነሰ ነው፣ይህም መርከቦች
በዓመት ብዙ ተጨማሪ የገቢ ማስገኛ ጉዞዎችን እንዲያደርጉ ያስችላቸዋል። በአውሮፕላን
ማረፊያዎች, የባቡር ተቋማት እና ወደቦች ውስጥ ያለው ውጤታማነት በአጠቃላይ የመጓጓዣን
ውጤታማነት በእጅጉ ያሻሽላል.

በትራንስፖርት ተርሚናሎች ውስጥ ያሉ እንቅስቃሴዎች የሸቀጦች እና የሰዎች ልውውጥን ብቻ

ሳይሆን ጠቃሚ የኢኮኖሚ እንቅስቃሴን ያመለክታሉ ። በተለያዩ የተርሚናል ስራዎች ውስጥ
ያሉ ሰዎች መቅጠር ለአካባቢው ኢኮኖሚ ጥቅምን ይወክላል. ዶከር፣ የሻንጣ ተቆጣጣሪዎች እና
ክሬን ኦፕሬተሮች፣ የአየር ትራፊክ ተቆጣጣሪዎች በተርሚናሎች በቀጥታ የሚፈጠሩ ስራዎች
ምሳሌ ናቸው። በተጨማሪም በተርሚናሎች ውስጥ ከትራንስፖርት እንቅስቃሴ ጋር የተያያዙ
ሰፊ እንቅስቃሴዎች አሉ. እነዚህም ትክክለኛ አጓጓዦች (አየር መንገዶች፣ የመርከብ
መስመሮች ወዘተ)፣ መካከለኛ ወኪሎች (የጉምሩክ ደላሎች፣ አስተላላፊዎች) ዋና ዋና
የኤርፖርት፣ የወደብ እና የባቡር ተግባራትን የሚያከናውኑ ማዕከላት አስፈላጊ የኢኮኖሚ
አካባቢዎች መሆናቸው በአጋጣሚ አይደለም።

40
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

3.3.4. የመጓጓዣ እና የአውታረ መረብ አስተዳደር

በዚህ ንዑስ ክፍል ውስጥ ዋናው ትኩረት በኔትወርክ ማመቻቸት ሞዴሎች ላይ ነው. የአውታረ
መረብ ማመቻቸት ልዩ የመስመር ፕሮግራሚንግ ሞዴል ዓይነት ነው። ወደ ሞዴሎች ዝርዝር ሁኔታ
ከመቀጠልዎ በፊት በትራንስፖርት አውታር ማሻሻያ ውስጥ ጥቅም ላይ የዋሉትን መሰረታዊ
ቃላት መረዳት አስፈላጊ ነው.

አውታረ መረብ ወይም ግራፍ ጥንድ ነጥቦችን የሚያገናኙ ነጥቦችን እና መስመሮችን

ያካትታል። ነጥቦቹ አንጓዎች ወይም ጫፎች ይባላሉ . መስመሮቹ ይባላሉ አርከስ . አርክሶቹ
በላያቸው ላይ አቅጣጫ ካላቸው, ቀጥተኛ ቅስቶች ተብለው ይጠራሉ እና አቅጣጫ ከሌላቸው,
እነሱ ይጠራሉ ጠርዝ . በአውታረ መረቡ ውስጥ ያሉት ሁሉም ቅስቶች ከተመሩ, አውታረ መረቡ
ይባላል ቀጥተኛ አውታረ መረብ . በሌላ በኩል, ሁሉም ቅስቶች ያልተመሩ ከሆነ, አውታረ መረቡ
ይባላል ያልተመራ አውታረ መረብ .

ሁለት አንጓዎች በተከታታይ ቀስቶች ሊገናኙ ይችላሉ. አንጓዎችን በማገናኘት የተለዩ

ቅስቶች (ምንም አንጓዎች አይደጋገሙም) ቅደም ተከተል እንደ መንገድ ይታወቃል. ስለዚህም
ከመስቀለኛ iወደ መስቀለኛ መንገድ የሚመራ መንገድ j የእያንዳንዳቸው አቅጣጫ ወደ j .
ቀጥተኛ ያልሆነ መንገድ በሁለቱም አቅጣጫ የተጠቆሙ ቅስቶችን ሊመራ ይችላል። በተመሳሳዩ
መስቀለኛ መንገድ የሚጀምር እና የሚያልቅ መንገድ ዑደት ተብሎ የሚጠራ ሲሆን ሁለት ዓይነት
የተመሩ እና ያልተመሩ ዑደቶች ናቸው። በአንጓዎች ጥንድ መካከል ያልተመራ መንገድ ካለ
ኔትወርክ ይገናኛል ተብሏል። ምንም አይነት ዑደት የሌለበት የተገናኘ ኔትወርክ ዛፍ
ይባላል ማለትም አንድ ስለሚመስል።

የኔትወርክ ፍሰት ችግሮች የተለያዩ ተግባራዊ ሞዴሎች አሉ. በብዛት ጥቅም ላይ የዋሉ
ሞዴሎች አጭሩ መንገድ ናቸው; ከፍተኛ ፍሰት; የመጓጓዣ ችግር; እና የመመደብ ችግር.
እያንዳንዳቸው አጭር እና በአጭሩ እንደሚከተለው ቀርበዋል.

በጣም አጭሩ ዱካዎች ሞዴል ፡ የስልክ ኔትወርክን አስቡበት። በማንኛውም ጊዜ፣ መልእክት
እያንዳንዱን መስመር ለማለፍ የተወሰነ ጊዜ ሊወስድ ይችላል (በመጨናነቅ ውጤቶች፣
በመዘግየቶች እና በመሳሰሉት)። ይህ ጊዜ በደቂቃ በደቂቃ በጣም ሊለያይ ይችላል እና
የቴሌኮሙኒኬሽን ኩባንያዎች እነዚህን መዘግየቶች በመከታተል እና እነዚህን መዘግየቶች
በስርዓቱ ውስጥ በማስተላለፍ ብዙ ጊዜ እና ገንዘብ ያጠፋሉ ። የተማከለ መቀየሪያ እነዚህን
መዘግየቶች እንደሚያውቅ ከወሰድን መዘግየቶቹን ለመቀነስ ጥሪን የማዘዋወር (አቅጣጫ
ፍለጋ) ችግር አለ። በአጭሩ መንገድ ሞዴል መመለስ ያለባቸው ሁለቱ ዋና ጥያቄዎች፡- ከመነሻ
ወደ መድረሻው ትንሹ የዘገየ መንገድ ምንድን ነው ? ያንን መንገድ በፍጥነት እንዴት ማግኘት
እንችላለን ? (ስእል 6 ይመልከቱ)።

2
1 5 718

41
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

3
(ሀ ) 7 3 2 (ለ )

ምስል 6. የስልክ ኔትወርክ

በእንደዚህ ዓይነት ችግር ውስጥ, በጠርዙ ላይ ወጪዎች እና ሁለት ልዩ አንጓዎች ያሉት
አውታረ መረብ አለዎት-የመጀመሪያ መስቀለኛ መንገድ (A) እና የማጠናቀቂያ መስቀለኛ
መንገድ (ቢ). ግቡ አጠቃላይ ክብደቱ የተቀነሰበት ከመጀመሪያው መስቀለኛ መንገድ እስከ
ማጠናቀቂያ መስቀለኛ መንገድ መፈለግ ነው።

ከፍተኛው ፍሰት ሞዴል : በዚህ ሁኔታ, በእያንዳንዱ ቅስት ላይ ያሉት ቁጥሮች ወጪን ሳይሆን
አቅምን ይወክላሉ. ይህ ከዋጋው በላይ እንዳይሆን በአርክ ላይ ያለውን ፍሰት ይገድባል።
ለምሳሌ፣ በስርጭት ሲስተም፣ አቅሙ በአንድ የተወሰነ የስርጭት ቻናል ላይ የሚያልፍ
የቁሳቁስ መጠን (በቶን) ላይ ገደብ ሊሆን ይችላል። የአውታረ መረቡ አቅም የከፍተኛው ፍሰት
ሞዴል ዋነኛ አሳሳቢ ጉዳይ ነው. በዚህ ሞዴል የሚጠየቁት ጥያቄዎች፡- ከምንጩ መስቀለኛ
መንገድ (A) ወደ መድረሻ መስቀለኛ መንገድ (B) ምን ያህል መላክ ይቻላል? በስእል 1
የተሰጠውን ኔትወርክ በመጠቀም ቁጥሩን እንደ አቅም በመቁጠር ከሀ ወደ ቢ ምን ያህል መላክ
እንደሚቻል በስእል 7 ይታያል።
2
1 5 718
3
(ሀ ) 7 3 2 (ለ )

ምስል 7. የስርጭት አውታር

በከፍተኛው ፍሰት ሞዴል ውስጥ ያለው ዋናው ጉዳይ ማነቆ ነው ማለትም አጠቃላይ አቅማቸው
ከከፍተኛው ፍሰት ጋር እኩል የሆነ እና መወገድ ከምንጩ ወደ አውታረ መረቡ መድረሻ ምንም
መንገድ አይተዉም። ከፍተኛው ፍሰት ከዝቅተኛው የጠርሙስ መጠን ጋር እኩል መሆኑን
ለማሳየት በእውነቱ ቀላል ያልሆነ ውጤት ነው። ከዚህ በላይ ባለው ምሳሌ ውስጥ ማነቆውን
መፈለግ በጣም አስደሳች ተግባር ነው። ያንን ማወቅ በጣም አስፈላጊ ነው, ከፍተኛው የፍሰት
ሞዴሎች ዋጋ በማይኖርበት አፕሊኬሽኖች ውስጥ ይከሰታሉ, እና ግቡ የተያዙትን እቃዎች ብዛት
ከፍ ለማድረግ ነው.

የመጓጓዣ ችግር ሞዴል፡- ይህ ሞዴል በትራንስፖርት እቅድ ውስጥ ብዙ ጊዜ ጥቅም ላይ

ይውላል። ለምሳሌ፣ እቃዎች በመጋዘን ውስጥ ባሉበት አፕሊኬሽን ውስጥ፣ አንዱ ችግር
ደንበኞችን ፍላጎታቸውን ለማሟላት ወደ መጋዘን መመደብ ሊሆን ይችላል። በእንደዚህ
ዓይነት ሁኔታ, መጋዘኖቹ ምንጮቹ ናቸው, ደንበኞቹ መድረሻዎች ናቸው, እና ወጪዎች
በእያንዳንዱ ክፍል የመጓጓዣ ወጪዎችን ይወክላሉ. የትራንስፖርት ሞዴሉ አጠቃላይ ወጪን
ለመቀነስ መድረሻዎች ተብለው ከሚጠሩ የአቅርቦት ማዕከላት፣ ምንጭ ወደ ተቀባዩ ማእከላት
ቡድን ምርትን ማከፋፈልን ይመለከታል።

42
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

የትራንስፖርት ችግር ሞዴል መሰረታዊ ነገሮችን ለመረዳት የሚከተለውን ምሳሌ እንመልከት።

በአዲስ አበባ አቅራቢያ የሚገኘው የአንድ ኩባንያ ዋና ምርቶች አንዱ የታሸገ አተር ነው።
አተር የሚዘጋጀው በሶስት ጣሳዎች (1፣ 2 እና 3) ሲሆን ከዚያም በጭነት መኪና ወደ አራት
ማከፋፈያ መጋዘኖች (1፣ 2፣ 3 እና 4) ይላካል። የማጓጓዣ ወጪዎች ዋና ወጪዎች ስለሆኑ
አስተዳደሩ እነሱን ለመቀነስ ጥናት ጀምሯል. ለመጪው ወቅት ከእያንዳንዱ የሸንኮራ አገዳ
ምርት ምን ያህል እንደሚሆን እና እያንዳንዱ መጋዘን ደንበኞቹን ለማርካት ምን ያህል
እንደሚያስፈልግ ግምት ተሰጥቷል. ከእያንዳንዱ ጣሳ ፋብሪካ ወደ እያንዳንዱ መጋዘን
የማጓጓዣ ወጪም ተወስኗል። ይህ ተጠቃሎ እና በሰንጠረዥ መልክ እንደሚከተለው ቀርቧል።

የማጓጓዣ መጋዘኖች
ዋጋ በጭነት 1 2 3 4 ውፅዓት
መኪና
1 464 513 654 867 75
ካነሪ 2 352 416 690 791 125
3 995 682 388 685 100
መስፈርት 80 65 70 85

ከላይ ያለው መረጃ እንደ መስመራዊ ፕሮግራም ሊቀረጽ ይችላል። ከሸንበቆ i ወደ መጋዘን
የሚላኩ የጭነት መኪናዎች j ብዛት ይሁን x ij። ችግሩ እንግዲህ፡-

አሳንስ464 x11 +513 x 12 +654 x 13+ 867 x 14+352 x 21+ …+685 x 34

አርዕስት x 11 + x 12+ x 13 + x 14=75

x 21+ x 22 + x 23+ x 24=125
x 31+ x 32+ x33 + x 34=100
x 11 + x 21+ x 31=80
x 21+ x 22 + x 23=65
x 31+ x 32+ x33=70
x 41+ x 42+ x 43=85 ; እና
x ij ≥ 0ለሁሉም iእና j

በተጠቃሚ የተመቻቸ (UO) እና በስርዓት የተመቻቸ (SO) የትራንስፖርት አውታሮች፡-

ተጠቃሚዎች መንገዶቻቸውን ለመምረጥ የራሳቸውን ጥቅም ለማስጠበቅ በተለዩ የተጠቃሚዎች
ሁኔታዎች ላይ በመመስረት፣ እና ተጠቃሚዎች ከህብረተሰብ እይታ አንጻር ጥሩ በሆነው
መሰረት መንገዶችን የሚመርጡበት፣ Dafermos and Sparrow (1969) የትራንስፖርት አውታር
በሁለት ቡድን ተመድቧል። እነዚህ በተጠቃሚ የተመቻቹ (UO) እና በስርዓት የተመቻቹ (SO)
የመጓጓዣ አውታሮች ናቸው። ሁለቱ የመጓጓዣ አውታር ስርዓቶች በሚከተሉት ገጽታዎች
ይለያያሉ.

43
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

በመጀመሪያ፣ ዩኦ ተጓዦች አነስተኛውን የጉዞ ወጪያቸውን ለመወሰን በሚፈልጉበት የባህሪ

መርህ ላይ ሲሰራ፣ SO በኔትወርኩ ውስጥ ያለው አጠቃላይ ወጪ አነስተኛ ከሆነበት የባህሪ
መርህ ጋር ይዛመዳል። ሁለተኛ፣ የእነሱ ተመራጭነት ወይም ሚዛናዊነት መርህ። በዚህ
መሠረት በ UO የትራንስፖርት አውታር ሲስተም ውስጥ ሚዛኑ የሚከሰተው ለእያንዳንዱ መነሻ-
መዳረሻ ጥንዶች በጥቅም ላይ የዋሉ ዱካዎች ላይ ተጠቃሚዎች ሲጓዙ እኩል እና አነስተኛ
ሲሆኑ ነው። የኤስ.ኦ. የትራንስፖርት አውታር ሚዛናዊነት የሚከሰተው ለእያንዳንዱ መነሻ
መድረሻ ጥንዶች ያገለገሉ ዱካዎች አነስተኛ ወጪዎች እኩል እና አነስተኛ ሲሆኑ ነው።
ሦስተኛ፣ ዩኦ ያልተማከለ ውሳኔ አሰጣጥን ሲወክል SO አንዱ የተማከለ ውሳኔ ሰጪ ነው።

3.3.5. የመጓጓዣ ተጽእኖዎች

ውድ ተማሪ፣ በቀደሙት ክፍሎች ስለተለያዩ የትራንስፖርት መንገዶች እና

ስለአስፈላጊነታቸው እና ስለ ውጤታማነታቸው ተምረሃል። በዚህ ክፍል የትራንስፖርትን
ኢኮኖሚያዊ፣እቅድ እና አካባቢያዊ ተፅእኖዎችን ይማራሉ ።

ኢኮኖሚ ፡ ውድ ተማሪ ስለ ስፔሻላይዜሽን አስፈላጊነት የአለም አቀፍ የንግድ ኮርስ

ጥናትህን ታስታውሳለህ? እንደምታስታውሱት መጓጓዣ ቁልፍ አስፈላጊነት
ነው። ስፔሻላይዜሽን - በተለያዩ ቦታዎች ላይ የግብርና ምርቶችን ማምረት እና ፍጆታ
መፍቀድ. መጓጓዣ በታሪክ ውስጥ ለማስፋፋት አስፈላጊ መሳሪያ ነው; የተሻለ መጓጓዣ የበለጠ
ይፈቅዳል ንግድ እና የበለጠ የሰዎች ተንቀሳቃሽነት። የኢኮኖሚ እድገት የመጓጓዣ አቅም
እና ምክንያታዊነት በማሳደግ ላይ ሁልጊዜ ጥገኛ ነው. ነገር ግን የመሠረተ ልማት አውታሮች
እና የትራንስፖርት ስራዎች በመሬቱ ላይ ትልቅ ተጽእኖ ያሳድራሉ እና ትልቁ የኃይል ማፍሰሻ
ነው የመጓጓዣ ዘላቂነት ዋና ጉዳይ ።

ዘመናዊው ማህበረሰብ በቤት እና በስራ መካከል ያለውን አካላዊ ልዩነት ይደነግጋል, ይህም
ሰዎች እራሳቸውን ወደ ሥራ ቦታ ወይም የጥናት ቦታ እንዲያጓጉዙ እንዲሁም ለሌሎች የዕለት
ተዕለት እንቅስቃሴዎች በጊዜያዊነት እንዲዛወሩ ያስገድዳቸዋል. የመንገደኞች መጓጓዣም
ዋናው ነገር ነው። ቱሪዝም ፣ የመዝናኛ ዋና አካል ማጓጓዝ. ንግድ ሰዎችን ለማጓጓዝ
አስፈላጊ ለሆኑ ውሳኔዎች ፊት ለፊት መገናኘትን ለመፍቀድ ወይም ስፔሻሊስቶችን
ከመደበኛው የስራ ቦታቸው ወደ ሚፈልጉበት ቦታ ማጓጓዝ ይጠይቃል።

እቅድ ማውጣት ፡ ውድ ተማሪ፣ የትራንስፖርት እቅድ ማውጣት ከፍተኛ ጥቅም ላይ እንዲውል

እና አዳዲስ መሠረተ ልማቶችን በሚመለከት አነስተኛ ተጽእኖ እንዲኖር ያስችላል።
ሞዴሎችን በመጠቀም የመጓጓዣ ትንበያ , እቅድ አውጪዎች የወደፊት የመጓጓዣ ንድፎችን
መተንበይ ይችላሉ. በኦፕራሲዮኑ ደረጃ፣ ሎጅስቲክስ የጭነት ባለቤቶች እንደ አንድ አካል
ትራንስፖርት እንዲያቅዱ ያስችላቸዋል የአቅርቦት ሰንሰለት .

በተፈጠሩት አሉታዊ ተጽእኖዎች ምክንያት, መጓጓዣ ብዙውን ጊዜ ከሞድ ምርጫ ጋር የተያያዘ

ውዝግብ እና የአቅም መጨመር ርዕሰ ጉዳይ ይሆናል. አውቶሞቲቭ ትራንስፖርት እንደ ሀ የጋራ
መጠቀሚያዎች አሳዛኝ , ለግለሰብ ተለዋዋጭነት እና ምቾት ለሁሉም የተፈጥሮ እና የከተማ

44
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

አካባቢን ያበላሸዋል. የእድገት ጥግግት በትራንስፖርት ሁኔታ ላይ የተመሰረተ ነው, በሕዝብ

ማጓጓዣ የተሻለ ልዩ አጠቃቀምን ይፈቅዳል. ጥሩ የመሬት አጠቃቀም የጋራ ተግባራትን ወደ
ሰዎች ቤት እንዲይዝ እና ከፍተኛ መጠን ያለው እድገትን ወደ ማጓጓዣ መስመሮች እና
መገናኛዎች ያቀርባል; የመጓጓዣ ፍላጎትን ይቀንሱ. አሉ የአግግሎሜሽን ኢኮኖሚዎች .
ከመጓጓዣ ባሻገር አንዳንድ የመሬት አጠቃቀሞች በተሰበሰቡበት ጊዜ የበለጠ ቀልጣፋ
ናቸው። የመጓጓዣ ተቋማት መሬት ይበላሉ፣ በከተሞች ደግሞ አስፋልት (ለጎዳና እና
ለፓርኪንግ) ከጠቅላላው የመሬት አጠቃቀም በቀላሉ ከፍተኛ መጠን ይኖረዋል። ቀልጣፋ
የትራንስፖርት ሥርዓት የመሬት ብክነትን ይቀንሳል።

በጣም ብዙ መሠረተ ልማት እና ለከፍተኛ የተሽከርካሪዎች ፍሰት ማለስለስ ማለት በብዙ

ከተሞች ውስጥ ብዙ ትራፊክ እና ብዙ - ሁሉም ባይሆን - ከእሱ ጋር የሚመጡ አሉታዊ ተፅእኖዎች
ማለት ነው። ከቅርብ ዓመታት ወዲህ ነው ልማዳዊ ድርጊቶች በብዙ ቦታዎች ጥያቄ ውስጥ
መግባት የጀመሩት እና አዳዲስ የትንታኔ ዓይነቶች በተለምዶ ከሚታመኑት የበለጠ ሰፊ
ክህሎት የሚያመጡ - እንደ የአካባቢ ተፅእኖ ትንተና ያሉ አካባቢዎችን ያካተቱ ናቸው.
የህዝብ ጤና፣ የሶሺዮሎጂስቶች እንዲሁም የኢኮኖሚክስ ሊቃውንት ከጊዜ ወደ ጊዜ የድሮ
የመንቀሳቀስ መፍትሄዎች አዋጭነት ላይ ጥያቄ እያነሱ ነው።

አካባቢ ፡ ውድ ተማሪ፡ በዚህ ዘመን የአየር ንብረት ለውጥ ጉዳይ በአለም ፖለቲካል ኢኮኖሚ
ከፍተኛ ደረጃ ላይ እንደሚገኝ ያውቃሉ። በሰዎች ተነሳሽነት ፣ማህበራዊ-ኢኮኖሚያዊ
እንቅስቃሴዎች/ምርት እና የኃይል አጠቃቀም/ ከፍተኛ ደረጃ የተሰጣቸው ምክንያቶች ናቸው።
መጓጓዣ ጉልበት ይጠቀማል እና አብዛኛውን የአለምን ያቃጥላል ፔትሮሊየም . ይህ ጨምሮ
የአየር ብክለትን ይፈጥራል ናይትረስ ኦክሳይዶች እና ይከፋፈላል እና ጉልህ አስተዋፅዖ
ያበረክታል። የዓለም የአየር ሙቀት ልቀት በኩል ካርቦን ዳይኦክሳይድ , ለየትኛው
ትራንስፖርት በጣም ፈጣን እድገት ያለው የልቀት ዘርፍ ነው.

በንዑስ ዘርፍ የመንገድ ትራንስፖርት ለዓለም ሙቀት መጨመር ትልቁን ድርሻ

ይይዛል። የአካባቢ ደንቦች በበለጸጉ አገሮች ውስጥ የግለሰብ ተሽከርካሪዎችን ልቀትን
ቀንሷል; ነገር ግን ይህ በተሽከርካሪዎች ብዛት እና በእያንዳንዱ ተሽከርካሪ አጠቃቀም ላይ
ተስተካክሏል. የመንገድ ተሽከርካሪዎችን የካርበን ልቀትን ለመቀነስ አንዳንድ መንገዶች
ጥናት ተደርጎባቸዋል። የኢነርጂ አጠቃቀም እና ልቀቶች በአመዛኙ በሁኔታዎች መካከል
ይለያያሉ፣ ይህም መንስኤ ይሆናል። የአካባቢ ጥበቃ ባለሙያዎች ከአየር እና ከመንገድ ወደ
ባቡር እና በሰው ኃይል ማጓጓዣ እንዲሸጋገር ጥሪ ማድረግ, እንዲሁም መጨመር የትራንስፖርት
ኤሌክትሪፊኬሽን እና የኃይል ቆጣቢነት .

የትራንስፖርት ስርዓቶች ሌሎች የአካባቢ ተፅእኖዎች ያካትታሉ የትራፊክ መጨናነቅ እና

አውቶሞቢል-ተኮር የከተማ መስፋፋት , የተፈጥሮ መኖሪያ እና የእርሻ መሬቶችን ሊበላ
ይችላል. በአለም አቀፍ ደረጃ የትራንስፖርት ልቀቶችን በመቀነስ በመሬት ላይ ከፍተኛ
አዎንታዊ ተጽእኖ እንደሚኖረው ተንብዮአል የአየር ጥራት , የአሲድ ዝናብ , ጭስ እና የአየር
ንብረት ለውጥ.

45
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

3.3.6. ጾታ እና መጓጓዣ

ውድ ተማሪ፣ በስርዓተ-ፆታ ትራንስፖርት ከማለፍዎ በፊት፣ እባክዎ የሚከተሉትን ጥያቄዎች

ለመመለስ ይሞክሩ።

የትራንስፖርት ፍላጎት የሥርዓተ-ፆታ ልዩነቶች ምንድ ናቸው? በትራንስፖርት ዘርፍ

የሥርዓተ-ፆታ ጉዳዮች ለምን አስፈላጊ ናቸው?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
____________________________________________________________

ውድ ተማሪ፣ ሴቶች እና ወንዶች የተለያዩ የትራንስፖርት ፍላጎቶች እና ቅድሚያዎች

እንዳላቸው ማወቅ ትችላለህ። በትራንስፖርት ጣልቃገብነት በተደጋጋሚ በተለያየ መንገድ
ይጎዳሉ. ለምሳሌ ለሞተር ትራንስፖርት መንገድ የሚገነቡት የገጠር ትራንስፖርት
ፕሮጀክቶች በአብዛኛው የሚሠሩት እና በመንደሩ አካባቢ በእግራቸው የሚጓዙትን የገጠር
ሴቶች ተጠቃሚ አይደሉም። የከተማ ትራንስፖርት ሥርዓት ሰዎችን ወደ ሥራ ስምሪት ማዕከላት
ለማጓጓዝና ለማጓጓዝ የተነደፉት፣ የሴቶችን ፍላጎት በቂ ያልሆነ ምላሽ ሊሰጡ ስለሚችሉ፣
ገቢ ማመንጨትን ከቤተሰብ ሥራዎች ጋር በማጣመር ልጆችን ወደ ትምህርት ቤት ወስዶ ገበያ
መጎብኘት አለባቸው። የትራንስፖርት ሴክተሩ የሴቶችን ፍላጎትና ቅድሚያ የሚሰጣቸው
ጉዳዮችን ማሟላት አለመቻል በተለያዩ መንገዶች በሴቶች ላይ አሉታዊ ተጽዕኖ ያሳድራል።
በቂ የትራንስፖርት አገልግሎት ባለማግኘት ሴቶች ከወንዶች ያነሰ የመንቀሳቀስ ችሎታ
አላቸው; የገበያ እና የስራ ዕድላቸው የተገደበ ነው። የሴቶች ደኅንነት የሚጎዳው
በትራንስፖርት ፕሮጀክት ዲዛይን ላይ ፍላጎታቸው ከግምት ውስጥ ሳይገባ ሲቀር ለምሳሌ
የመንገድ መብራት ባለመኖሩ ነው። በቂ የትራንስፖርት አገልግሎት ባለመኖሩ የሴቶች ጤናም
አሉታዊ ተፅዕኖ አለው። በየደቂቃው አንዲት ሴት በምትወልድበት ጊዜ ትሞታለች፣ ነገር ግን
አብዛኛዎቹ ሟቾች (እና በተጨናነቀ ምጥ ምክንያት የሚመጡ የአካል ጉዳተኞች) የመጓጓዣ
ጊዜን በማግኘት ማስቀረት ይቻላል። በተጨማሪም፣ የአምራች፣ የማህበራዊ እና የመራቢያ
ሚናዎችን የሚያመዛዝኑ ድሃ ሴቶች ብዙውን ጊዜ ከድሆች ወንዶች ይልቅ በጊዜያቸው ከፍተኛ
ፍላጎት አላቸው። ለሥርዓተ-ፆታ ምላሽ የሚሰጡ የመሰረተ ልማት ስራዎች የሴቶችን የግብይት
ወጪ በመቀነስ ጊዜያቸውን ነጻ ያደርጋሉ። ይህ በበኩሉ የሴቶችን ትምህርት ቤት ቅበላ
ይጨምራል እና ሴቶች በገቢ ማስገኛ እና በውሳኔ ሰጭ ተግባራት ውስጥ ተሳትፎን ያመቻቻል።

ከትራንስፖርት ጋር የተገናኘ የስርዓተ-ፆታ አለመመጣጠንን መፍታት ብልጥ ኢኮኖሚክስ

ነው። በአጠቃላይ ህብረተሰቡን ይጠቅማል። የሴቶችን የጊዜ ወጪ መቀነስ እና የመንቀሳቀስ
እና ደህንነታቸውን ማሳደግ የሴቶችን ምርታማነት ይጨምራል ይህም ህብረተሰቡን በጠቅላላ
የበለጠ ውጤታማ ያደርገዋል። ሴቶችን ለማብቃት፣ ጤናን ለማሻሻል፣ የትምህርት እድል
ለመስጠት እና በመጨረሻም ድህነትን ለመቀነስ ይረዳሉ።

የመማሪያ እንቅስቃሴ

46
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

እባኮትን በአከባቢዎ ለግብርና ምርቶች የሚውለውን የመጓጓዣ ዘዴ ይገምግሙ እና

የትራንስፖርት አይነት እና የተርሚናሎች ዋጋ ይለዩ። ከዚያም ለክፍሉ አቀራረብ ይስጡ.
ቀጣይነት ያለው ግምገማ

ፈተና/ፈተና፣ ምደባ እና አቀራረብ

ማጠቃለያ

መጓጓዣ በሎጂስቲክስ ስርዓት ውስጥ የሚጫወተው ሚና ለባለቤቶቹ እቃዎችን ከማጓጓዝ

የበለጠ ውስብስብ ነው. ውስብስብነቱ ሊተገበር የሚችለው ከፍተኛ ጥራት ባለው አስተዳደር
ብቻ ነው. ከግል ተሽከርካሪ እና የእግረኛ ጉዞዎች በስተቀር ሁሉም የቦታ ፍሰቶች
በተርሚናሎች መካከል እንቅስቃሴዎችን ያካትታሉ። ተርሚናሎች ስለዚህ በትራንስፖርት
ሰንሰለቶች ውስጥ አስፈላጊ ማገናኛዎች ናቸው። የዝውውር እንቅስቃሴዎች ተፈጥሮ ፣ቅንብር
እና ጊዜ ልዩነቶች በተርሚናሎች መካከል ባለው ቅርፅ እና ተግባር ላይ ጉልህ ልዩነቶችን
ያስከትላሉ። መሰረታዊ ልዩነት በተሳፋሪዎች እና በጭነት ማጓጓዣዎች መካከል ነው,
ምክንያቱም የእያንዳንዱን አይነት ዝውውሩን እና ማያያዝን ለማካሄድ, ልዩ መሳሪያዎች እና
መሰረተ ልማቶች ያስፈልጋሉ. ተርሚናሎች በጋራ የማስተላለፊያ እና የማጠናከሪያ
ተግባራትን ያከናውናሉ, በኢኮኖሚ አስፈላጊ ናቸው, ምክንያቱም እነዚህን ተግባራት
ለማከናወን በሚወጡት ወጪዎች ምክንያት. በደንብ በተያዘው የትራንስፖርት ሥርዓት
የደንበኞችን ፍላጎት ለማርካት ሸቀጦችን በትክክለኛው ጊዜ ወደ ትክክለኛው ቦታ መላክ
ይቻላል። ውጤታማነትን ያመጣል, እንዲሁም በአምራቾች እና በተጠቃሚዎች መካከል ድልድይ
ይገነባል. ከትራንስፖርት ጋር የተገናኘ የስርዓተ-ፆታ አለመመጣጠንን መፍታት ብልጥ
ኢኮኖሚክስ ነው። በአጠቃላይ ህብረተሰቡን ይጠቅማል። የሴቶችን የጊዜ ወጪ መቀነስ እና
የመንቀሳቀስ እና ደህንነታቸውን ማሳደግ የሴቶችን ምርታማነት ይጨምራል ይህም
ህብረተሰቡን በጠቅላላ የበለጠ ውጤታማ ያደርገዋል።

3.4. ክፍል IV: መለያ እና ማሸግ

3.4.1. የምርት ስያሜ እና ደረጃ መስጠት

ቅድመ-ሙከራ

ውድ ተማሪ፣ ይህን ክፍል ማንበብ ከመጀመርዎ በፊት ንባብዎን ቀላል የሚያደርገው ቀጣዩን
የቅድመ ፈተና ጥያቄ ለመመለስ ይሞክሩ። መለያ መስጠት ምንድነው? በምርቱ መለያ ውስጥ
የሚካተቱት ንጥረ ነገሮች ምንድን ናቸው? (ምላሻችሁን ለመጻፍ ከታች ያለውን ክፍት ቦታ
መጠቀም ትችላላችሁ)
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
____________________________________________________________

47
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

ምርቶች መለያ መስጠት

ሀ መለያ ቁራጭ ነው። ወረቀት , ፖሊመር , ጨርቅ ፣ ብረት , ወይም ሌላ ቁሳቁስ በ a መያዣ ወይም
ጽሑፍ, የትኛው ላይ ነው የታተመ አፈ ታሪክ፣ ምርቱን፣ አድራሻዎችን፣ ወዘተ የሚመለከት
መረጃ። መለያ እንዲሁ በቀጥታ በመያዣው ወይም በአንቀጹ ላይ ሊታተም ይችላል። መለያዎች
ብዙ አጠቃቀሞች አሏቸው፡- ምርት መለያ፣ የስም መለያዎች፣ ማስታወቂያ፣ ማስጠንቀቂያዎች
እና ሌሎች ግንኙነቶች። ልዩ ዓይነት መለያዎች ተጠርተዋል ዲጂታል መለያዎች (በሀ ዲጂታል
ማተሚያ ) እንዲሁም እንደ ልዩ ግንባታዎች ሊኖሩት ይችላል RFID መለያዎች የደህንነት
ማተሚያ , እና ሳንድዊች የሂደት መለያዎች.

መለያው ስለ ምርቱ አይነት እና እንዴት ጥቅም ላይ እንደሚውል ለደንበኞች መረጃ ይሰጣል

ነገር ግን የምርቱን ምስል ለደንበኛው ይሰጣል። በጥሩ ሁኔታ የተነደፈ መለያ ከፍተኛ ጥራት
ያለው ወይም አስደሳች ጣዕም ሊሰጥ ይችላል, ነገር ግን ደካማ መለያ ዝቅተኛ ጥራት ያለው
ወይም የተሻለ ነገር መግዛት በማይችሉ ሰዎች ብቻ የሚበላ ርካሽ ምርትን ሊያመለክት
ይችላል. አምራቾች በሱቆች ውስጥ በሚታዩበት ጊዜ ደንበኞቻቸው ምርቶቻቸውን
ከተወዳዳሪዎች ለመለየት እንዲረዳቸው 'ሎጎ' እንዲኖራቸው ይፈልጉ ይሆናል። ሆኖም ጥቅሉ
እና በተለይም መለያው ደንበኞች ከመምረጣቸው በፊት ከሌሎቹ ጋር በጥሩ ሁኔታ ማወዳደር
አለባቸው። በአጠቃላይ, በመለያው ላይ ያለው ቀላል ምስል ከተወሳሰበ ንድፍ የተሻለ ነው.
የምርት ስም ወይም የኩባንያው ስም በግልጽ መታየት አለበት. ስዕሎች ጥቅም ላይ ከዋሉ,
ምርቱን ወይም ዋናውን ጥሬ እቃውን በትክክል ማሳየት አለባቸው.

የምርት ስያሜ በመሰየሚያ ዲዛይን ልምድ ካላቸው ግራፊክ ዲዛይነሮች ሙያዊ ምክር የሚፈልግ
ውስብስብ ቦታ ነው። በአንዳንድ አገሮች ውስጥ በአብዛኛዎቹ አገሮች የሚፈለገው ዝቅተኛው
በሚከተለው መለያው ንድፍ እና በተካተቱት መረጃዎች ላይ ህጋዊ መስፈርቶች አሉ፡

 የምርት ስም
 በክብደት ቅደም ተከተል ውስጥ ያሉ ንጥረ ነገሮች ዝርዝር
 የአምራቹ ስም እና አድራሻ
 በጥቅሉ ውስጥ የተጣራ የምግብ ክብደት
 'በመጠቀም'፣ 'ከምርጥ በፊት' ወይም 'በመሸጥ' ቀን

አምራቹ የሚከተሉትን ሊያካትት ይችላል-

 ምርቱን ለማዘጋጀት ማንኛውም ልዩ መመሪያ

 የማከማቻ መረጃ ወይም የማከማቻ መመሪያ ከተከፈተ በኋላ
 ምርቱ ጥቅም ላይ ሊውል የሚችልባቸው የምግብ አዘገጃጀት ምሳሌዎች
 ለትልቅ ሱፐርማርኬቶች የሚሸጥ ባር ኮድ

የምርቶች መደበኛነት

48
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

ውድ ተማሪ፣ ስታንዳርድላይዜሽን ለሚለው ቃል ምንም ተጋላጭነት አለህ? ምን ማለት ነው?

(ምላሻችሁን ለመፃፍ ከዚህ በታች ያለውን ቦታ መጠቀም ትችላላችሁ)
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
____________________________________________________________

መደበኛነት፡- ቴክኒካዊ ደረጃዎችን የማዘጋጀት እና የመተግበር ሂደት ነው። የስታንዳርድ

ግቦቹ የነጠላ አቅራቢዎች ነፃነት (ሸቀጣሸቀጥ)፣ ተኳኋኝነት፣ መስተጋብር፣ ደህንነት፣
ተደጋጋሚነት ወይም እኩልነት መርዳት ሊሆን ይችላል።

መመዘኛ፡- ለአንድ ሂደት፣ ምርት ወይም አገልግሎት፣ መስፈርቶችን፣ ደንቦችን እና

መመሪያዎችን የሚሰጥ ሰነድ ነው። እነዚህ መስፈርቶች አንዳንድ ጊዜ በሂደቱ፣ በምርቶቹ
ወይም በአገልግሎቶቹ መግለጫ ተሟልተዋል። ደረጃዎች የስምምነት ውጤቶች ናቸው እና
እውቅና ባለው አካል የጸደቁ ናቸው። መመዘኛዎች በአንድ አውድ ውስጥ ከፍተኛውን የሥርዓት
ደረጃ ማሳካት ነው። ደረጃዎችን የማውጣት፣ የማውጣት እና የመተግበር ሂደት ደረጃ
(standardization) ይባላል።

የደረጃ አሰጣጥ ዓላማዎች፡-

ደረጃውን የጠበቀ ዋና ዓላማዎች የሚከተሉት ናቸው።

ለአላማ የአካል ብቃት ፡ የሂደቱ፣ ምርት ወይም አገልግሎት በተወሰኑ ሁኔታዎች ውስጥ
የተወሰነ ዓላማን የማሟላት ችሎታ ነው። ማንኛውም ምርት፣ ሂደት ወይም አገልግሎት
የተጠቃሚውን ፍላጎት ለማሟላት የታሰበ ነው። አንዳንድ ጊዜ የተጠቃሚዎች የሚጠበቁት
ከትክክለኛው ዓላማ ጋር ሊለያይ ይችላል። በተጨማሪም ለተጠቃሚዎች የሂደቱን፣የምርቱን
ወይም የአገልግሎቱን ተፈላጊውን ጥራት ሁልጊዜ መግለጽ ከባድ ነው። መመዘኛዎች ለአንድ
ሂደት፣ ምርት ወይም አገልግሎት (ለምሳሌ የምርት ደረጃዎች) እና የምርቱን የተስማሚነት
መመዘኛ ዘዴ (እንደ የሙከራ ዘዴ ደረጃዎች እና የጥራት ቁጥጥር ደረጃዎች) አፈጻጸምን
የሚጠቅሙ መለኪያዎችን በመለየት ይረዳሉ። ስታንዳርድ በተጨማሪም ሂደቱን፣ ምርትን ወይም
አገልግሎትን ለመጠቀም ሁኔታዎችን ያስቀምጣል። ያለበለዚያ በሂደቱ፣በምርት ወይም
በአገልግሎት ላይ የሚደርስ ማንኛውም ብልሽት በተጠቃሚዎች የሂደቱ፣ምርት ወይም
አገልግሎት ጥራት ጉድለት ወይም ጉድለት ምክንያት ሊሆን ይችላል።

ተለዋዋጭነት፡- ለሂደቱ፣ ለምርት ወይም ለአገልግሎት ተስማሚ የሆነ መስፈርት ለማሟላት

በሌላ ምትክ ጥቅም ላይ የሚውለው አግባብነት መለዋወጥ ይባላል። ሆን ተብሎ ደረጃውን
የጠበቀ ሂደትን በመጠቀም ሂደቶችን, ምርቶችን ወይም አገልግሎቶችን በተለያዩ አገሮች
ውስጥ ቢፈጠሩም ተለዋዋጭ እንዲሆኑ ማድረግ ይቻላል.

የልዩነት ቅነሳ፡- ልዩነት የሕይወት ቅመም እንደሆነ በብዙዎች ዘንድ ይታመናል። ለአንድ
የተወሰነ ሂደት ብዙ ቁጥር ያላቸው ዝርያዎች፣ ምርት ወይም አገልግሎት ለተጠቃሚዎች ጠቃሚ

49
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

እና በጣም ተገቢውን እንዲመርጡ ያስችላቸዋል። ይህ ከፍተኛ ቁጥር ያላቸው ዝርያዎች

ትላልቅ ኢንቬንቶሪዎችን ይፈልጋሉ, ይህም ለአምራቾች ከፍተኛ ወጪን ያስከትላል. የልዩነት
ቅነሳ ለምርጫ፣ ለምርጫ፣ ለምርጥ፣ ለምርጥ፣ ለደረጃዎች፣ ለደረጃዎች፣ ጥንቅሮች እና
ልምምዶች ወቅታዊ ፍላጎቶችን ለማሟላት ከተመረጡት ዓላማዎች አንዱ ነው። በጣም ብዙ እና
በጣም ጥቂት ዝርያዎችን ማመጣጠን ለሁለቱም አምራቾች እና ሸማቾች የተሻለ ነው።

ተኳኋኝነት ፡ በጥምረት ጥቅም ላይ መዋል ያለባቸው የሂደቶች፣ ምርቶች ወይም አገልግሎቶች

ትይዩ እድገቶች ተኳሃኝ ካልሆኑ ችግሮች ይፈጥራሉ። የስታንዳርድራይዜሽን ዓላማዎች አንዱ
ተኳኋኝነት ማለትም የሂደቶች፣ የምርቶች ወይም አገልግሎቶች ተስማሚነት ተገቢነት
ያላቸውን መስፈርቶች ለማሟላት በልዩ ሁኔታዎች ውስጥ ጥቅም ላይ የሚውሉ አላስፈላጊ
መስተጋብር ሳይፈጥሩ ነው።

የሸማቾችን ጤና እና ደህንነት ከሚነኩ ሁኔታዎች መጠበቅ ፡ በአንዳንድ ሁኔታዎች

የሂደቱን፣ ምርትን ወይም አገልግሎትን መጠቀም በሰው ህይወት ወይም ንብረት ላይ ስጋት
የሚፈጥር ከሆነ የሂደቱ፣ የምርት ወይም የአገልግሎት ደህንነት ትልቅ ጠቀሜታ አለው።
ስለዚህ ሂደቶችን ፣ ምርቶችን ወይም አገልግሎቶችን እና የደህንነት መመዘኛዎቻቸውን
በመደበኛ አጠቃቀም ብቻ ሳይሆን በተቻለ አላግባብ ጥቅም ላይ በሚውሉበት ጊዜ መለየት
ከደረጃዎች አስፈላጊ መስፈርቶች ውስጥ አንዱ ነው። ለምሳሌ ለሰው ልጅ የሚውሉ እቃዎች
ከመርዝ መርዛማ ነገሮች የፀዱ መሆን አለባቸው፡ የምግብ ቀለሞች ከረሜላ ወይም ጣፋጮች
ውስጥ ጥቅም ላይ ከዋሉ እንደ እርሳስ ወይም አርሴኒክ ካሉ መርዛማ ንጥረ ነገሮች የፀዱ
መሆን አለባቸው። የደህንነት መመዘኛዎች የመሳሪያዎችን ደህንነት ለማረጋገጥ (ለምሳሌ
ለመሳሪያዎች አቧራ መከላከያ) እና የሰዎች እና የአካባቢ ጥበቃ (ለምሳሌ በማዕድን ውስጥ
ለሚጠቀሙ መሳሪያዎች የእሳት ቃጠሎ መከላከያ) መስፈርቶችን በስፋት ይሸፍናሉ።

የአካባቢ ጥበቃ ፡ የአካባቢ ጥበቃ ደረጃውን የጠበቀ አስፈላጊ ዓላማ ነው፡ እዚህ ያለው
ትኩረት አንድን ምርት በሚመረትበት ጊዜ ወይም ጥቅም ላይ በሚውልበት ወይም በሚወገድበት
ጊዜ ሊደርስ ከሚችለው ጉዳት ተፈጥሮን በመጠበቅ ላይ ነው። ለምሳሌ, የልብስ ማጠቢያ ማሽን
በአገር ውስጥ ጥቅም ላይ የሚውለው አነስተኛ ብክለትን ብቻ ማመንጨት አለበት.
የተሻለ የሀብት አጠቃቀም፡- እንደ ካፒታል፣ የሰው ጉልበት እና ቁሳቁስ ያሉ ሀብቶችን
በተሻለ ጥቅም ላይ በማዋል ከፍተኛውን አጠቃላይ ኢኮኖሚ ማሳካት የደረጃ ማውጣት አስፈላጊ
ግብ ነው። በማኑፋክቸሪንግ ድርጅቶች ውስጥ ቆሻሻን ለመቀነስ እና በኢኮኖሚያዊ መንገድ
የጅምላ ምርትን ለማካሄድ የሚያስችለው የቁሳቁሶች, ክፍሎች እና የምርት ዘዴዎች ደረጃውን
የጠበቀ ይህ ገጽታ ነው.

የተሻለ ግንኙነት እና መግባባት ፡ የሸቀጦች እና የአገልግሎቶች ዝውውሮች በሚሳተፉበት

ጊዜ፣ ደረጃዎች በተለያዩ ወገኖች መካከል ምን አይነት የመገናኛ ዘዴዎች መጠቀም
እንዳለባቸው ይገልፃሉ። መመዘኛዎች በትክክለኛ እና በሰነድ መልክ የተመዘገቡ መረጃዎችን
ስለሚይዙ፣ በተለያዩ ሁኔታዎች ውስጥ ለተሻለ ግንኙነት እና ግንዛቤ አስተዋፅዖ
ያደርጋሉ። እንደ ኤርፖርቶች፣ የባቡር ጣቢያዎች እና አውራ ጎዳናዎች ባሉ የህዝብ ቦታዎች
ደረጃቸውን የጠበቁ ምልክቶች ትልቅ ሚና ይጫወታሉ።

50
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

የቴክኖሎጂ ሽግግር ፡ ደረጃዎች ለቴክኖሎጂ ሽግግር ጥሩ ተሽከርካሪ ሆነው ያገለግላሉ።

መመዘኛዎች የሳይንስ፣ የቴክኖሎጂ እና የልምድ ግስጋሴ ውጤቶችን የሚያካትቱ በመሆናቸው
በቴክኒክ ልማት ውስጥ ያለውን የጥበብ ሁኔታ ያንፀባርቃሉ። ስታንዳርድራይዜሽን ተለዋዋጭ
ሂደት እንደመሆኑ መጠን አዳዲስ ቴክኖሎጂዎች ሲዘጋጁ መመዘኛዎች ተዘምነዋል።

የንግድ እንቅፋቶችን ማስወገድ፡- እንደ የዘፈቀደ የምርት መስፈርቶች ያሉ አንዳንድ

ቴክኒካል እንቅፋቶችን በማስተዋወቅ ሂደቶችን፣ ምርቶችን ወይም አገልግሎቶችን ወደ ውጭ
በመላክ ላይ የሚደረጉ ገደቦች በከፍተኛ ስጋት እየታዩ ነው። ስታንዳርድ ፍትሃዊ ውድድርን
በሚያበረታታ መልኩ መስፈርቶችን በማጣጣም ንግዱን ከታሪፍ ውጪ የሚከለክሉ እንቅፋቶችን
ይከላከላል። በታወቀ መስፈርት መሰረት ስለተመረተው ምርት የጥራት ደረጃ ገዥዎች
ሊያሳምኑ ይችላሉ።

የደረጃ አሰጣጥ ጥቅሞች፡-

በራሱ ፍቺው፣ ስታንዳርድራይዜሽን ከፍተኛውን አጠቃላይ ኢኮኖሚ ለማሳካት ያለመ ነው።

ደረጃዎች ለተለያዩ የህብረተሰብ ክፍሎች ጥቅሞችን ይሰጣሉ. የስታንዳርድ አሰራር
አንዳንድ ጥቅሞች የሚከተሉት ናቸው።

ለአምራቾች፣ ደረጃዎች፡-

 የማምረት ሂደቱን ምክንያታዊ ያድርጉ.

 ቆሻሻን ወይም ጉልበትን ያስወግዱ ወይም ይቀንሱ.
 የጥሬ ዕቃም ሆነ የተጠናቀቁ ምርቶችን ምርቶች ይቀንሱ።
 የማምረት ወጪን ይቀንሱ.

ለደንበኞች፣ ደረጃዎች፡-
 የተገዙ ዕቃዎች እና የተቀበሉት አገልግሎቶች ጥራት ያረጋግጡ።
 ለገንዘብ የተሻለ ዋጋ ያቅርቡ.
 ከአቅራቢዎች ጋር አለመግባባቶችን ለመፍታት ምቹ ናቸው።

ለነጋዴዎች፣ ደረጃዎች፡-
 ካለ ለመቀበል ወይም ለዕቃዎች አለመቀበል ወይም አለመግባባቶች ሊሰራ የሚችል
መሠረት ያቅርቡ።
 ከቁሳቁሶች ወይም ምርቶች ትክክለኛ ያልሆነ ወይም ያልተሟላ ዝርዝር የመነጩ
መዘግየቶችን፣ የደብዳቤ ልውውጥን ወዘተ ይቀንሱ።

የአንድ መደበኛ ባህሪዎች

ስታንዳርድ በአጠቃላይ ሶስት ባህሪያት አሉት፡-

51
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

 ደረጃ፡ እንደ በኩባንያው፣ በአገር አቀፍ ደረጃ ወይም በዓለም አቀፍ ደረጃ።
 ርዕሰ ጉዳይ፡ እንደ ምህንድስና፣ ምግብ፣ ጨርቃጨርቅ ወይም አስተዳደር።
 ገጽታ፡ እንደ ዝርዝር መግለጫ፣ ሙከራ እና ትንተና፣ ማሸግ እና መለያ መስጠት
(ከአንድ በላይ ገጽታዎች በአንድ ስታንዳርድ ሊሸፈኑ ይችላሉ፡ መለኪያው እንደ
ምርቱ፣ ናሙናው እና ፍተሻው፣ ተዛማጅ ሙከራዎች እና ትንተናዎች፣ ማሸግ እና
የመሳሰሉትን እቃዎች ዝርዝር ሊያካትት ይችላል። መለያ መስጠት)።

3.4.2. ማሸግ እና የጥራት ቁጥጥር

ውድ ተማሪ፣ ጥቅል እና ማሸግ የሚለውን ቃል ታውቃለህ? በቀድሞው ግንዛቤዎ መሰረት

እነዚህን ቃላት ለመግለጽ ይሞክሩ?
___________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________

የማሸጊያው ፍቺ፣ ደረጃዎች እና ተግባራት፡-

ማሸግ በህብረተሰቡ ውስጥ የሚንቀሳቀሰው ማህበረሰብ ሳይንሳዊ ዲሲፕሊን ሆኖ የተገለጸ

ሲሆን ይህም ሸቀጦችን ለዋና ተጠቃሚው ለተጠቃሚው ጥቅም ላይ እንዲውል በታሰበው ጥሩ ሁኔታ
እንዲደርስ ማድረግ ነው።

የፓኬጂንግ ኢንስቲትዩት ኢንተርናሽናል (PII) ከሚከተሉት ተግባራት ውስጥ አንዱን ወይም

ከዚያ በላይ ለማከናወን ምርቶችን፣ ዕቃዎችን ወይም ፓኬጆችን በታሸገ ከረጢት፣ ቦርሳ፣
ሳጥን፣ ኩባያ፣ ትሪ፣ ጣሳ፣ ቱቦ፣ ጠርሙስ ወይም ሌላ የእቃ መያዢያ ፎርም ማሸግ በማለት
ይገልፃል። መያዣ, ጥበቃ, ጥበቃ, ግንኙነት, መገልገያ እና አፈፃፀም. መሳሪያው ወይም
መያዣው አንድ ወይም ከዚያ በላይ እነዚህን ተግባራት ካከናወነ እንደ ጥቅል ይቆጠራል.
ሌሎች የማሸጊያ ትርጓሜዎች ዕቃዎችን ለማጓጓዝ፣ ለማከፋፈል፣ ለማከማቻ፣ ለችርቻሮ እና
ለመጨረሻ ጊዜ አገልግሎት የማዘጋጀት የተቀናጀ ሥርዓት፣ በድምፅ ሁኔታ ለመጨረሻው ሸማች
በተመጣጣኝ ዋጋ ደህንነቱ የተጠበቀ የማድረስ ዘዴ፣ እና ቴክኖ-ንግድ ተግባርን ለማሻሻል
ያለመ ነው። ሽያጮችን በሚጨምርበት ጊዜ የማስረከቢያ ወጪዎች።

እሽግ, ማሸግ, ማሸግ: "ጥቅል", "ማሸጊያ" እና "ማሸግ" በሚሉት ቃላት መካከል መለየት
አስፈላጊ ነው. ጥቅሉ ምርቱን የያዘው አካላዊ አካል ነው. ማሸግ ከላይ ተብራርቷል እና
በተጨማሪ ፣ እንዲሁም ተግሣጽ ነው። “ማሸግ” የሚለው ግስ የአንድን ግለሰብ ነገር (ወይም
በርካታ ዕቃዎችን) በጥቅል ወይም በመያዣ ውስጥ እንደ መያያዝ ሊገለጽ ይችላል።

የማሸጊያ ደረጃዎች፡-

ዋናው ጥቅል ከተያዘው ምርት ጋር ቀጥተኛ ግንኙነት ያለው ነው። የመጀመሪያውን እና

አብዛኛውን ጊዜ ዋናውን የመከላከያ መከላከያ ያቀርባል. ምሳሌ፡ የብረት ጣሳዎች፣

52
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

የወረቀት ካርቶኖች፣ የመስታወት ጠርሙሶች እና የፕላስቲክ ከረጢቶች፣ ኤሮሶል የሚረጭ

ጣሳ፣ የመጠጥ ጣሳ፣ የትራስ ኤንቨሎፕ፣ የፕላስቲክ ጠርሙሶች፣ የቆዳ ጥቅል።
የሁለተኛ ደረጃ ጥቅል በርካታ የመጀመሪያ ደረጃ ፓኬጆችን ይይዛል። ከዋናው ማሸጊያ ውጭ
ነው ምናልባት የመጀመሪያ ደረጃ ፓኬጆችን አንድ ላይ ለመቧደን ያገለግል ነበር። እሱ
አካላዊ ማከፋፈያ ተሸካሚ ነው እና አንዳንድ ጊዜ የተነደፈው በችርቻሮ መሸጫዎች ውስጥ
የመጀመሪያ ደረጃ ፓኬጆችን ለማሳየት ነው። ምሳሌ. የታሸገ መያዣ ፣ ሳጥኖች
የሶስተኛ ደረጃ ፓኬጅ ከበርካታ ሁለተኛ ፓኬጆች የተሰራ ነው። ለጅምላ አያያዝ ጥቅም ላይ
ይውላል. ለምሳሌ የተለጠጠ የታሸገ የቆርቆሮ መያዣ ነው።

የሶስተኛ ደረጃ ፓኬጆችን አያያዝ ለማመቻቸት የኳተርነሪ ጥቅል በተደጋጋሚ ጥቅም ላይ

ይውላል. ይህ በአጠቃላይ እስከ 40 ሜትር የሚረዝም የብረት መያዣ ሲሆን ወደ
መርከቦች፣ባቡሮች እና ጠፍጣፋ መኪናዎች በግዙፍ ክሬኖች ሊዘዋወር ወይም ሊተላለፍ
ይችላል። የተወሰኑ ኮንቴይነሮች የሙቀት፣ የእርጥበት መጠን እና የጋዝ ከባቢ አየርን
መቆጣጠር ይችላሉ። ይህ በተለይ እንደ የቀዘቀዙ ምግቦች፣ የቀዘቀዙ ስጋዎችና ትኩስ
ፍራፍሬዎችና አትክልቶች ማጓጓዝ በመሳሰሉ ሁኔታዎች አስፈላጊ ነው።

የማሸጊያ ተግባራት፡-

ከጥቅል ምርቶች በስተጀርባ ስላለው ምክንያት ምን ያስባሉ?

___________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________

ማሸግ አራት ዋና ተግባራት አሉት፡ መያዣ፣ ጥበቃ፣ ምቾት እና ግንኙነት።

መያዣ፡- የማሸግ ተግባር አካባቢን ከአንድ ቦታ ወደ ሌላ ቦታ ከሚዘዋወሩ ስፍር ቁጥር

የሌላቸው ምርቶች ለመጠበቅ ትልቅ አስተዋፅኦ ያደርጋል። የተሳሳተ ማሸጊያ (ወይም
ከማሸጊያው በታች) ከፍተኛ የአካባቢ ብክለትን ሊያስከትል ይችላል።

ጥበቃ፡- ይህ ብዙውን ጊዜ የጥቅሉ ዋና ተግባር ተደርጎ ይወሰዳል፡ ይዘቱን ከውሃ፣

ከእርጥበት ትነት፣ ከጋዞች፣ ከሽታ፣ ከማይክሮ ህዋሳት፣ ከአቧራ፣ ከድንጋጤ፣ ከንዝረት
እና ከመጨናነቅ ሃይሎች ለመጠበቅ እና ለመከላከል። አካባቢውን ከምርቱ.

ምቾት ፡ በምቾት መርሆዎች ላይ የተነደፉት ምርቶች በቅድሚያ ተዘጋጅተው የሚዘጋጁ እና

በጣም በአጭር ጊዜ ውስጥ ሊበስሉ ወይም ሊሞቁ የሚችሉ ምግቦችን ያጠቃልላሉ፣ በተለይም
ከዋና እሽግ ሳያስወግዱ ይመረጣል።

ግንኙነት ፡ ጥቅል እንደ "ዝምተኛ ሻጭ" ሆኖ ይሰራል። በጥቅሉ የሚተላለፉ መልዕክቶች

ባይኖሩ ኖሮ የሸማቾች ግብይት ሞደም ዘዴዎች አይሳኩም። ሸማቾች በልዩ ብራንዲንግ እና
ስያሜ አማካኝነት ምርቶችን በቅጽበት የማወቅ ችሎታ ሱፐርማርኬቶች በራስ አገልግሎት
እንዲሰሩ ያስችላቸዋል። ያለዚህ የግንኙነት ተግባር (ማለትም ግልጽ የሆኑ ጥቅሎች እና

53
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

መደበኛ ጥቅል መጠኖች ብቻ ካሉ) ሸማቾች በግራፊክስ እና በስዕሎቹ የተሰጡ ብዙ ፍንጮች

ሳይሰጡ የግዢ ውሳኔዎችን ለማድረግ ሲሞክሩ ወደ ሱፐርማርኬት የሚደረገው ሳምንታዊ የግዢ
ጉዞ ረጅም እና ተስፋ አስቆራጭ ቅዠት ይሆናል። ልዩ የማሸጊያ ቅርጾች.

የግብርና ምርቶች ማሸግ

ስለ ማሸግ እና ስለ ተግባሮቹ በቀደሙት አርእስቶች ላይ የተማራችሁ ውድ ሰው። በዚህ ክፍል

ውስጥ ስለ የግብርና ምርቶች ማሸግ ይማራሉ. የግብርና ምርቶችን ለማሸግ የሚያገለግሉትን
አንዳንድ የማሸጊያ እቃዎች ያውቃሉ? የሚከተሉትን ማስታወሻዎች ከማንበብዎ በፊት በራስዎ
ቃላት ለመዘርዘር ይሞክሩ። (ምላሻችሁን ለመፃፍ ከዚህ በታች ያለውን ቦታ መጠቀም
ትችላላችሁ)
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
____________________________________________________________

ጥሬ አትክልትና ፍራፍሬ፡- ጥሬ አትክልቶች በጅምላ ሊታሸጉ ወይም በኮንቴይነር ውስጥ

ለንግድ እና ለመጓጓዣ ሊታሸጉ ይችላሉ። በኋለኛው ጉዳይ ላይ አትክልቶቹ በአዲስ በተጣበቁ
የጠመንጃ ከረጢቶች ወይም ከእንጨት/ፕላስቲክ ሳጥኖች ወይም በተደረደሩ ወይም ባልተሸፈኑ
የቆርቆሮ ፋይበርቦርድ ሳጥኖች ውስጥ መሞላት አለባቸው።

ሽንኩርት እና ነጭ ሽንኩርት፡- እነዚህ በድምፅ፣ ንፁህ፣ አዲስ የተለጣጡ ሽጉጥ

ከረጢቶች፣ የተጣራ ቦርሳዎች፣ የቀርከሃ ቅርጫት ወይም የዘንባባ ቅጠል ቅርጫቶች ወይም
የእንጨት ሣጥኖች ወይም በተሰለፈ ወይም ባልተሸፈነ ቆርቆሮ ሰሌዳ ሳጥኖች ወይም
በማንኛውም ተስማሚ መንገድ መሞላት አለባቸው። የ አምፖሎች.
ቲማቲሞች፡ ቲማቲሞች በቅርጫት ወይም በእንጨት ሣጥኖች ወይም በቆርቆሮ ወይም ባልተሸፈኑ
የፋይበርቦርድ ሳጥኖች መታሸግ አለባቸው። በሚታሸጉበት ጊዜ ቲማቲሞች ክዳኑ በሚዘጋበት
ጊዜ ከመጠን በላይ መጫን አለመቻሉን ማረጋገጥ አለበት. ቺሊ፡ ትኩስ ቺሊዎች በጠመንጃ
ከረጢቶች ወይም በቀርከሃ ቅርጫቶች፣ ወይም በቆርቆሮ ሣጥኖች ውስጥ፣ በተደረደሩ ወይም
ያልተሸፈኑ መሆን አለባቸው። የታሸገውን ንጥረ ነገር በትክክል ለማሞቅ እንዲቻል እቃዎቹ
በደንብ የተገነቡ መሆን አለባቸው.

ጉዋቫ፣ ሊም እና ማንዳሪን፡- በእንጨት ሣጥኖች ወይም በተደረደሩ ወይም ባልተሸፈኑ

የፋይበርቦርድ ሳጥኖች ውስጥ መታሸግ አለባቸው። ሣጥኖቹ የፍራፍሬዎቹን ትክክለኛ አየር
እንዲፈጥሩ በሚያስችል መንገድ መደረግ አለባቸው. ፍራፍሬዎች እርስ በእርሳቸው
እንዳይራገፉ ለመከላከል በቂ መጠን ያለው ገለባ ወደ መያዣው ውስጥ መቀመጥ አለበት.
ከፍተኛ ደረጃ ያላቸው ፍራፍሬዎች ወደ መያዣው ውስጥ ከመጨመራቸው በፊት በተናጥል በቲሹ
ወረቀት ወይም በማንኛውም ተስማሚ ቁሳቁስ መጠቅለል አለባቸው።

ጭማቂዎች, ጃም, ጄሊ እና ማርማሌድስ: በመስታወት ጠርሙሶች ወይም ክፍት የላይኛው ጣሳዎች

ውስጥ መሞላት አለባቸው. የቲማቲም ጭማቂ በብርጭቆ ወይም በቆርቆሮ እቃዎች ውስጥ ተሞልቶ

54
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

በሄርሜቲክ ይዘጋል. ኮንቴይነሮቹ ተራ ወይም የተለጠፉ ሊሆኑ ይችላሉ; lacquered ከሆነ,

lacquer አሲድ ተከላካይ ዓይነት መሆን አለበት.

ስጋ፡ ስጋ በፕላስቲክ (polyethylene) ሽፋኖች ወይም ከረጢቶች ተጠቅልሎ በንፁህ ዝገት እና

በተዘጉ እቃዎች መቅረብ አለበት። በማሸግ እና በማጓጓዝ ላይ ያለው ጊዜ ከ 2 ሰዓት በላይ
ከሆነ ስጋው በበረዶ መሸፈን አለበት. ስጋው በሩቅ ገበያ መቅረብ ካለበት ስጋን በፕላስቲክ
(polyethylene) መጠቅለል እና በንጹህ ዝገት እና በተዘጉ ኮንቴይነሮች ውስጥ ተጭኖ
ተደጋጋሚ አያያዝን ለመቋቋም በቂ ጥንካሬ ያለው መሆን አለበት. እቃዎቹ ስጋውን ለማቀዝቀዝ
የሚያገለግል በረዶ መቅለጥ ምክንያት ውሃ ለመጠጣት መውጫ ሊኖራቸው ይገባል ።

የለበሰ ዶሮ፡- የለበሱት እና የለበሱ ወፎች ተስማሚ መጠን ባለው የፕላስቲክ (polyethylene)
ከረጢቶች ወይም ሌላ ተስማሚ የማሸጊያ እቃዎች ውስጥ መታሸግ አለባቸው። ከመጨረሻው
መታተም በፊት ማሸጊያዎቹ በማሸጊያው ውስጥ ምንም አይነት ውሃ እንዳይገባ ጥንቃቄ
በማድረግ በሬሳ እና በቦርሳው መካከል ያለውን የአየር ይዘት ለማስወጣት ውሃ በሚይዙ
ማሰሮዎች ውስጥ መጠመቅ አለባቸው። በአማራጭ፣ የቫኩም ማሸግ ወይም የማሸጊያዎቹን
መጠቅለል መቀነስ ይቻላል ። አየር ከውስጥ ከተወጣ በኋላ ቦርሳው በማሸጊያው ላይ መዘጋት
ወይም የጎማ ባንዶችን በመጠቀም መያያዝ አለበት.

ዓሳ: ትኩስ ምርቱ በፕላስቲክ (polyethylene) በተሸፈኑ ኮንቴይነሮች ውስጥ የታሸገ መሆን
አለበት, ከእንጨት, ከሀገር እንጨት ወይም ከፕላስቲክ የተሰራ. እንደ ማከማቻው ጊዜ እና
እንደ መጓጓዣው ሁኔታ የሽፋኑ ውፍረት ከ 15 እስከ 30 ሚሜ ሊለያይ ይችላል። ቴርሞኮሌት
ወይም ፋይበርግላስ እንደ መከላከያ ቁሳቁስ መጠቀም ይቻላል. የቀለጠ በረዶ በቂ የውሃ
ፍሳሽ ሊሰጥ ይችላል. የእህል እህል፡ የእህል ትርፍ በአዲስ፣ ንጹህ የጁት ከረጢቶች ወይም
LDPE በተሸፈኑ የጁት ከረጢቶች እና ራፊያ ከረጢቶች መታሸግ አለበት። የእያንዲንደ
ከረጢት አፍ በማሽን መገጣጠም አሇበት።

የእህል ዱቄት: የእህል ዱቄቶች በ 1, 2, 10, 20, 40, 65, 75, ወይም 90 ኪ.ግ ቦርሳዎች ውስጥ
መጠቅለል አለባቸው. ከ 65 ኪ.ግ በላይ ለሆኑ ጥቅሎች፣ ለማሸጊያው የሚዘጋጀው ቁሳቁስ
በኤልዲፒኢ የተሸፈነ ጁት ቦርሳ/ኤልዲፒኢ የተሸፈነ ራፊያ ቦርሳዎች ወይም ነጠላ ድምፅ A-
twill ወይም B-twill jute bags መሆን አለበት። ለትናንሽ ማሸጊያዎች የሚያገለግሉት ከረጢቶች
የፕላስቲክ (polyethylene) ቦርሳዎች ወይም የፕላስቲክ (polyethylene) የተሸፈኑ የጁት
ቦርሳዎች ሊሆኑ ይችላሉ. የከረጢቱ አፍ በማሽን የተሰፋ ወይም በእጅ የተሰፋ መሆን
አለበት። በእጅ ከተሰፋ, አፉ ተንከባሎ ከዚያም መስፋት አለበት. 65 ኪ.ግ እና ከዚያ በላይ
ለሆኑ የጁት ከረጢቶች ቢያንስ 14 ስፌቶች በእያንዳንዱ ረድፍ ተጎታች ረድፎች ውስጥ መሆን
አለባቸው።

ማር፡- የማር ማሸግ በንጽህና ንፁህ እና ሰፊ የአፍ መስታወት መያዣዎች ውስጥ ወይም አሲድ
መቋቋም በሚችል የታሸገ ቆርቆሮ ወይም ተስማሚ ፖሊ polyethylene ኮንቴይነሮች ውስጥ መሆን
አለበት። የመስታወት ኮንቴይነሮች የተቆራረጡ ባርኔጣዎች የማይበላሽ እና ምላሽ የማይሰጡ
ነገሮች መሆን አለባቸው እና እንዳይፈስ ለማድረግ በቡሽ ማጠቢያዎች መቅረብ አለባቸው.

55
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

እንቁላል፡ ምንም እንኳን ትኩስ እንቁላል በጣም የሚበላሽ ቢሆንም በእንቁላል ቅርፊት
የተጠበቀ ነው ይህም እርጥበት እንዳይጠፋ እና በባክቴሪያዎች, በነፍሳት እና በመሳሰሉት
እንዳይበከል ይከላከላል.ይህ እንደ የአየር ሁኔታ እና የማከማቻ ሁኔታ ለብዙ ቀናት ወይም
ሳምንታት እንቁላልን ይጠብቃል. ወደ ገበያዎች በሚጓጓዙበት ወቅት በእንቁላሎቹ ላይ
የሚደርሰውን ጉዳት ለመከላከል ማሸግ ያስፈልጋል. በተለምዶ, በሳር ወይም በደረቁ ሣር
የተሸፈኑ ቅርጫቶች ጥቅም ላይ ይውላሉ. ያልተመረቀ ማሸግ በካርቶን ሳጥኖች ውስጥ የተቀረጸ
የሻጋታ ወረቀት ወይም የፕላስቲክ እንቁላል ትሪዎች ይጠቀማል። ትሪዎች ነጠላ
እንቁላሎችን ይለያሉ እና በአቀማመጥ ያስቀምጧቸዋል፣ እንዲሁም በተፅዕኖዎች የሚደርስ
ጉዳትን ለመከላከል ትራስ ይሰጣሉ። ከ 6-18 እንቁላሎችን የያዙ ትናንሽ የወረቀት ወይም
የፕላስቲክ ካርቶኖች ለሁለቱም የመርከብ ኮንቴይነሮች እና የችርቻሮ ማሳያ ማሸጊያዎች
ጥቅም ላይ ይውላሉ። በመጓጓዣ ጊዜ ተጽእኖዎች እንዳይበላሹ ወይም እንዳይፈጩ ለመከላከል
በካርቶን ወይም በቆርቆሮ ካርቶን ሳጥኖች ውስጥ ተጭነዋል.

የማሸጊያ እቃዎች ምርጫ

አምራቾች በመጀመሪያ የትኞቹ ዓይነቶች በአገር ውስጥ እንደሚገኙ ማወቅ እና የሚከተሉትን

ምክንያቶች ከግምት ውስጥ በማስገባት በጣም ወጪ ቆጣቢ አማራጮችን መምረጥ አለባቸው።
 ቁሱ ከአንድ የተወሰነ የግብርና ምርት ጋር ለመገናኘት ተስማሚ ነው?
 ቅባት ወይም ቅባት መቋቋም አለበት?
 የአየር ወይም እርጥበት እንቅፋት መሆን አለበት? ምን ያህል ማገጃ ያስፈልጋል?
 ቁሱ በዝቅተኛ የሙቀት መጠን ይቀልጣል, ይህም ተስማሚ አይሆንም?
 የማሸጊያው ቀለም፣ ግልጽነት እና የገጽታ አጨራረስ ለታለመለት ምርት ተስማሚ
ናቸው?
 ይዘቱ በአካባቢው ሊታተም ይችላል?
 ለዕቃው ልዩ መሙላት ወይም ማተሚያ ማሽኖች ያስፈልጋሉ?
 ቁሱ ከተፅእኖ ወይም ከመፍጨት የሚደርስ ጉዳትን ለመከላከል በቂ ጠንካራ ነው?
የማሸጊያ እቃውን እና ይዘቱን ለመጠበቅ የበለጠ ጠንካራ ማጓጓዣ መያዣ ያስፈልጋል?
 የመጓጓዣ እና የማከማቻ ወጪዎችን ለመቀነስ ኮንቴይነሮቹ ባዶ ሲሆኑ ሊደረደሩ
ይችላሉ?
 ቁሱ እንደገና ጥቅም ላይ ሊውል ወይም በትንሹ የአካባቢ ብክለት ሊወገድ ይችላል?

የጥራት ቁጥጥር

ጥራት ምንድን ነው? የራስዎን ቃላት በመጠቀም ያብራሩ. (ምላሻችሁን ለመፃፍ ከዚህ በታች
ያለውን ቦታ መጠቀም ትችላላችሁ)
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
____________________________________________________________

56
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

ጥራት ምንድን ነው?

በተለያዩ ሁኔታዎች ጥራት ከሚለው ቃል ጋር የተለያየ ትርጉም ሊያያዝ ይችላል። ጥራት

የሚለው ቃል የመጨረሻውን ምርት ጥራት ብቻ አይደለም. እንዲሁም የሂደቱን ጥራት ( ማለትም
፣ ወንዶች፣ ቁሳቁሶች እና ማሽኖች) እና የአስተዳደርን ጭምር ሊያመለክት ይችላል።
በ Crosby ቃላት፣ “ ጥራት ከመስፈርቶች ወይም መስፈርቶች ጋር መጣጣም ነው ። ጁራን “ ጥራት
ለአጠቃቀም ብቃት ነው ” ሲል ገልጾታል ። "የምርት ወይም የአገልግሎት ጥራት የዚያ ምርት
ወይም አገልግሎት በደንበኛው በሚፈልገው መሰረት ለማሟላት ወይም ከታሰበው ጥቅም በላይ
ለማለፍ ብቁነት ነው።" የአሜሪካ የጥራት ማኅበር እንደሚለው “ ጥራት ማለት የአንድ ምርት
ወይም አገልግሎት አጠቃላይ ባህሪያት እና ባህሪያት የተገለጹ ወይም የተገለጹ ፍላጎቶችን
ለማሟላት ባለው አቅም ላይ የተመሰረተ ነው ።

የጥራት ልኬቶች;

ሸማቾች በምርት ውስጥ ለሚፈልጓቸው ምርቶች የጥራት ልኬቶች የሚከተሉትን ያካትታሉ:

አፈጻጸም ፡ የምርት መሰረታዊ የአሠራር ባህሪያት

ባህሪያት ፡ ወደ መሰረታዊ ባህሪያት የተጨመሩት "ተጨማሪ" እቃዎች
አስተማማኝነት ፡ አንድ ምርት በተጠበቀው የጊዜ ገደብ ውስጥ በትክክል
የሚሰራበት እድል
ተስማሚነት፡- አንድ ምርት አስቀድሞ የተቀመጡ መስፈርቶችን የሚያሟላበት
ደረጃ።
ዘላቂነት: ምርቱ ለምን ያህል ጊዜ ይቆያል; ከመተካት በፊት የህይወት ዘመን.
የአገልግሎት አቅም ፡ ጥገና የማግኘት ቀላልነት፣ የጥገናው ፍጥነት፣ እና የጥገና ሰው
ጨዋነት እና ብቃት።
ውበት፡- ምርቱ እንዴት እንደሚመስል፣ እንደሚሰማው፣ እንደሚሰማው፣
እንደሚሸተው ወይም እንደሚጣፍጥ።
ደህንነት ፡ ደንበኛው በምርት ላይ ጉዳት ወይም ጉዳት እንደማይደርስበት
ዋስትና; በተለይ ለመኪናዎች በጣም አስፈላጊ ግምት.
ሌሎች ግንዛቤዎች ፡ በምርት ስም፣ በማስታወቂያ እና ወዘተ ላይ የተመሰረቱ የርዕሰ-
ጉዳይ ግንዛቤዎች።
እነዚህ የጥራት ባህሪያት ከምርቱ ዋጋ አንጻር በደንበኛው ይመዝናሉ. በአጠቃላይ ሸማቾች
ለሚችሉት የጥራት ደረጃ ይከፍላሉ. የከፈሉትን እያገኙ እንደሆነ ከተሰማቸው በምርቱ ጥራት
ይረካሉ።

የጥራት ቁጥጥር ዘዴዎች

ውድ ልሂቃን በቀደሙት አርእስቶች ላይ ስለ ጥራት፣ የጥራት ዋጋ እና የጥራት ደረጃን

በተመለከተ ተምረዋል። የግብርና ንግድ ድርጅቶች የጥራት ቁጥጥር ቴክኒኮችን በምርታቸው

57
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

ላይ እንዴት ተግባራዊ ያደርጋሉ ብለው ያስባሉ? (ምላሻችሁን ለመፃፍ ከዚህ በታች ያለውን
ቦታ መጠቀም ትችላላችሁ)
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
____________________________________________________________

ምርጥ ድርጅቶች በሂደቱ ውስጥ ጥራትን በመንደፍ ላይ አፅንዖት ይሰጣሉ, በዚህም የምርመራ
ወይም የቁጥጥር ጥረቶች አስፈላጊነትን በእጅጉ ይቀንሳል. እርስዎ እንደሚጠብቁት፣
የተለያዩ ድርጅቶች በዚህ የዝግመተ ለውጥ ሂደት ውስጥ በተለያየ ደረጃ ላይ ይገኛሉ፡ ትንሹ
ተራማጅ በፍተሻ ላይ ይመረኮዛሉ። ብዙዎቹ የተወሰነ ፍተሻ እና ከፍተኛ የሂደት ቁጥጥርን
የሚያካትት መካከለኛ ቦታን ይይዛሉ። በጣም ተራማጅ የሆኑት የጅምላ ፍተሻ
እንቅስቃሴዎችን እና የሂደቱን ቁጥጥር ተግባራትን ለማስወገድ የሚያስችል በቂ የሆነ
የጥራት ደረጃ ደርሰዋል።ከምርት በኋላ በዋናነት በምርመራ ላይ የተመሰረተ የጥራት
ማረጋገጫ ተቀባይነት ናሙና ይባላል። በምርት ወቅት የሚከሰቱ የጥራት ቁጥጥር ጥረቶች
እንደ ስታቲስቲክስ ሂደት ቁጥጥር ይባላሉ.

የሂደት ቁጥጥር

የጥራት ቁጥጥር ከሂደቱ ጥራት ጋር የተያያዘ ነው፡ የሂደቱ ውጤት ከንድፍ ዓላማ ጋር
ይስማማል? ለዚያ መጨረሻ፣ አስተዳዳሪዎች የሂደቱን ውፅዓት ለመገምገም የስታቲስቲክስ
ሂደት ቁጥጥርን ይጠቀማሉ። ይህንን ለማድረግ ከሂደቱ ውስጥ ወቅታዊ ናሙናዎችን ይወስዳሉ
እና አስቀድሞ ከተወሰነ ደረጃ ጋር ያወዳድራሉ. የናሙናዎቹ ውጤት ተቀባይነት ከሌለው
ሂደቱን ያቆማሉ እና የእርምት እርምጃዎችን ይወስዳሉ. የናሙናዎቹ ውጤቶች ተቀባይነት
ካላቸው, ሂደቱ እንዲቀጥል ይፈቅዳሉ. በውጤቱ ውስጥ ሁለት መሠረታዊ የመለዋወጥ ምድቦች
አሉ ፡ የተለመዱ ምክንያቶች እና ሊመደቡ የሚችሉ ምክንያቶች። የተለመዱ የልዩነት
መንስኤዎች በዘፈቀደ ብቻ ያልተጠበቁ የልዩነት ምንጮች አሁን ካለው ሂደት ጋር የማይቀር
ናቸው። ለምሳሌ, የእህል ሣጥኖችን የሚሞላ ማሽን በእያንዳንዱ ሳጥን ውስጥ በትክክል አንድ
አይነት የእህል መጠን አያስቀምጥም.

ሁለተኛው የልዩነት ምድብ፣ ሊለዩ የሚችሉ የልዩነት መንስኤዎች፣ ልዩ መንስኤዎች

በመባልም የሚታወቁት፣ ማናቸውንም ልዩነቶችን ያጠቃልላል - የሚያስከትሉት ተለይተው
ሊታወቁ እና ሊወገዱ የሚችሉ። ሊለዩ የሚችሉ ምክንያቶች ስልጠና የሚያስፈልገው ሰራተኛ
ወይም ጥገና የሚያስፈልገው ማሽን ያካትታሉ።

የቁጥጥር ገበታዎች በሂደት ላይ ያለውን ጥራት ለመቆጣጠር ያገለግላሉ። የተቀባይነት

ናሙና ዕቅዶች የሚመጡትን ጥሬ ዕቃዎች፣ ከፊል የተጠናቀቁ ምርቶችን እና የተጠናቀቁ
ምርቶችን ጥራት ለመቆጣጠር ያለመ ነው።

58
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

ምስል 7.የመቆጣጠሪያ ገበታዎች

ተቀባይነት ናሙና

የተቀባይነት ናሙና ከሂደቱ በፊት ወይም ከሂደቱ በኋላ በዕቃው ላይ ብዙ ወይም በቡድን ላይ
የሚተገበር የፍተሻ ዓይነት ነው። በአብዛኛዎቹ ጉዳዮች፣ ዕጣዎቹ ወደ መጋዘኖች ወይም
ደንበኞች የሚላኩ መጪ የተገዙ ዕቃዎችን ወይም የመጨረሻ ምርቶችን ይወክላሉ። የቅበላ
ናሙና ዓላማ ብዙ አስቀድሞ የተወሰነ መስፈርቶችን የሚያረካ እንደሆነ ለመወሰን ነው።
እነዚህን መመዘኛዎች የሚያሟሉ እጣዎች ያልፋሉ ወይም ይቀበላሉ; ያልተቀበሉት ውድቅ ናቸው.
ውድቅ የተደረገው ዕጣ 100 በመቶ ቁጥጥር ሊደረግበት ይችላል፣ ወይም የተገዙ እቃዎች
ለክሬዲት ወይም ለመተካት ወደ አቅራቢው ሊመለሱ ይችላሉ።

የናሙና እቅዶች

የቅበላ ናሙና ቁልፍ አካል የናሙና እቅድ ነው። የናሙና እቅዶች የሉቱን መጠን, N; የናሙና
መጠኑ, n; የሚወሰዱ ናሙናዎች ብዛት; እና ተቀባይነት / አለመቀበል መስፈርቶች. የተለያዩ
የናሙና እቅዶችን መጠቀም ይቻላል. የሚከተሉት አንቀጾች የተወሰኑትን የተለያዩ እቅዶችን
በአጭሩ ይገልጻሉ።

ነጠላ-ናሙና እቅድ፡- በዚህ እቅድ ከእያንዳንዱ ዕጣ አንድ የዘፈቀደ ናሙና ይወሰዳል እና

በናሙናው ውስጥ ያለው እያንዳንዱ ንጥል ተመርምሮ “ጥሩ” ወይም “ጉድለት” ተብሎ ይመደባል።
ማንኛውም ናሙና ከተወሰኑ ጉድለቶች በላይ ከያዘ፣ ሐ፣ ያ ዕጣ ውድቅ ይሆናል።

ድርብ-ናሙና እቅድ፡- ድርብ-ናሙና እቅድ የመጀመሪያው ናሙና ውጤት የማያሳውቅ ከሆነ

ሁለተኛ ናሙና ለመውሰድ እድሉን ይፈቅዳል። ለምሳሌ, የመነሻ ናሙና ጥራት ከፍተኛ ከሆነ,
እጣው ሁለተኛ ናሙና ሳያስፈልግ መቀበል ይቻላል. በመጀመሪያው ናሙና ውስጥ ያለው ጥራት
ደካማ ከሆነ, ናሙናው ሊቋረጥ እና እጣው ውድቅ ሊሆን ይችላል. ድርብ-ናሙና እቅድ የዕጣውን
መጠን፣የመጀመሪያውን ናሙና መጠን፣የመጀመሪያውን ናሙና የመቀበል/የመቀበል
መመዘኛዎችን፣የሁለተኛውን ናሙና መጠን እና ነጠላ መቀበያ ቁጥር ይገልጻል።

59
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

በድርብ ናሙና እቅድ ሁለት እሴቶች ለተበላሹ እቃዎች ቁጥር, ዝቅተኛ ደረጃ, C 1 እና ከፍተኛ
ደረጃ, C 2 ይገለፃሉ . በመጀመሪያው ናሙና ውስጥ ያሉ የተበላሹ እቃዎች ቁጥር ከዝቅተኛ እሴቶች
ያነሰ ወይም እኩል ከሆነ, እጣው ጥሩ ነው ተብሎ ይገመታል እና ናሙና ይቋረጣል. በአንጻሩ፣
የጉድለቶቹ ብዛት ከከፍተኛው እሴት በላይ ከሆነ እጣው ውድቅ ይሆናል። የጉድለቶቹ ብዛት
በመካከል ቢወድቅ ሁለተኛ ናሙና ይወሰዳል እና በሁለቱም ናሙናዎች ውስጥ ያሉ ጉድለቶች
ቁጥር ከሦስተኛው እሴት C 3 ጋር ይነጻጸራል .

ባለብዙ-ናሙና እቅድ፡ ከሁለት በላይ ናሙናዎች ሊያስፈልጉ ከሚችሉ በስተቀር ከድርብ ናሙና
እቅድ ጋር ተመሳሳይ ነው። የተገኙት ጉድለቶች ድምር ቁጥር ለናሙና ከተገለጸው ከፍተኛ
ገደብ በላይ ከሆነ፣ ናሙናው ይቋረጣል እና እጣው ውድቅ ይሆናል። የጉድለቶች ድምር ቁጥር
ከዝቅተኛው ገደብ ያነሰ ወይም እኩል ከሆነ፣ ናሙናው ይቋረጣል እና እጣው አልፏል። ቁጥሩ
በሁለቱ ገደቦች መካከል ከሆነ ሌላ ናሙና ይወሰዳል. እጣው እስኪቀበል ወይም ውድቅ
እስኪደረግ ድረስ ሂደቱ ይቀጥላል.

የመማር እንቅስቃሴ

በአከባቢዎ ውስጥ አንድ የአግሮ ፕሮሰሲንግ ኢንተርፕራይዝ ይምረጡ እና በዚያ ድርጅት

ውስጥ ጥቅም ላይ የዋለውን መለያ ፣ ማሸግ እና የጥራት ቁጥጥር ዘዴዎችን ይገምግሙ።

ቀጣይነት ያለው ግምገማ

ጥያቄዎች፣ የጉዳይ ጥናት፣ ምደባ እና አቀራረብ

ማጠቃለያ

ሀ መለያ ቁራጭ ነው። ወረቀት , ፖሊመር , ጨርቅ ፣ ብረት , ወይም ሌላ ቁሳቁስ በ a መያዣ ወይም
ጽሑፍ, የትኛው ላይ ነው የታተመ አፈ ታሪክ፣ ምርቱን፣ አድራሻዎችን፣ ወዘተን የሚመለከት
መረጃ። መለያዎች ብዙ አጠቃቀሞች አሏቸው፡- ምርት መለያ፣ የስም መለያዎች፣ ማስታወቂያ፣
ማስጠንቀቂያዎች እና ሌሎች ግንኙነቶች። እንዲሁም ስለ ምርቱ አይነት እና አጠቃቀሙ
ለደንበኞች መረጃ ይሰጣል ነገር ግን የምርቱን ምስል ለደንበኛው ይሰጣል። በመለያው ውስጥ
የተካተተው መረጃ፡ የምርቱ ስም፣ የክብደት ቅደም ተከተል ያላቸው ንጥረ ነገሮች ዝርዝር፣
የአምራቹ ስም እና አድራሻ፣ በጥቅሉ ውስጥ ያለው የተጣራ የምግብ ክብደት እና የመሳሰሉትን
ያጠቃልላል።

ደረጃዎችን የማውጣት፣ የማውጣት እና የመተግበር ሂደት ደረጃ (standardization) ይባላል።

የደረጃ አወጣጥ ዋና አላማዎች፡ ለአላማ ብቃት፣ መለዋወጥ፣ ልዩነትን መቀነስ፣
ተኳኋኝነት፣ የሸማቾችን ጤና እና ደህንነት ከሚነኩ ሁኔታዎች መጠበቅ፣ የአካባቢ ጥበቃ፣
የተሻለ የሀብት አጠቃቀም፣ የተሻለ ግንኙነት እና ግንዛቤ፣ የቴክኖሎጂ ሽግግር እና
ንግድን ማስወገድ ናቸው። እንቅፋቶች.

60
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

ማሸግ ከሚከተሉት ውስጥ አንዱን ወይም ከዚያ በላይ ተግባራትን ለማከናወን በተጠቀለለ
ከረጢት፣ ቦርሳ፣ ሳጥን፣ ኩባያ፣ ትሪ፣ ጣሳ፣ ቱቦ፣ ጠርሙስ ወይም ሌላ የእቃ መያዢያ ቅጽ
ውስጥ ያሉ ምርቶች፣ እቃዎች ወይም ፓኬጆች ማቀፊያ ነው። መገልገያ እና አፈፃፀም. ማሸግ
አራት ዋና ተግባራት አሉት፡ መያዣ፣ ጥበቃ፣ ምቾት እና ግንኙነት።

ጥራትን ለመቆጣጠር የተለያዩ የጥራት ማኔጅመንት ቴክኒኮች አሉ፣ የጥራት ማረጋገጫ

በዋናነት ከምርት በኋላ በምርመራ ላይ የተመሰረተ ተቀባይነት ናሙና ይባላል። በምርት
ወቅት የሚከሰቱ የጥራት ቁጥጥር ጥረቶች እንደ ስታቲስቲክስ ሂደት ቁጥጥር ይባላሉ.

3.5. ክፍል V፡ አይሲቲ እና ሎጂስቲክስ

3.5.1. መግቢያ

ይህ የመማር ተግባር ተማሪዎቹን በኢንፎርሜሽን እና ኮሙኒኬሽን ፈጠራዎች ፅንሰ-ሀሳቦችን

ያስታጥቃቸዋል ፣ የጥራት ደረጃ አሰጣጥ ፣ የግንኙነት ግልፅነት እና አጠቃላይ የትብብር
እቅድ እና በተለይም የግብርና ንግድ። ተማሪዎቹ እንደ ባርኮድ እና RFID ፣የምርት መለያ እና
የትዕዛዝ አወሳሰን እና ቅኝት ያሉ የቴክኖሎጂ እድገቶችን ያስተዋውቃሉ። ተማሪዎቹ የተሻሻሉ
የሎጂስቲክስ አገልግሎቶችን ለመስጠት በአይሲቲ አጠቃቀም ሂደት ውስጥ የሥርዓተ-ፆታ እና
የዘላቂነት ጉዳዮችን ለመገምገም ይነሳሳሉ።

3.5.2. በኢንፎርሜሽን ቴክኖሎጂ ውስጥ እድገቶች

ቅድመ-ምርመራ

ውድ ተማሪ የኢንፎርሜሽን ቴክኖሎጂ ዋና ዋና እድገቶችን ከማሳለፍዎ በፊት ለሎጂስቲክስ

ልማቱ አስተዋፅዖ ያበረከቱትን 10 ደቂቃ ይውሰዱ ከዚህ በታች ባለው ክፍት ቦታ ለሚከተሉት
ጥያቄዎች ምላሽ ይስጡ ። ባርኮዶች እና RFID ምንድን ናቸው? ለሎጂስቲክስ እድገት ምን
አስተዋጽኦ ያደርጋሉ?
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
____________________________________________________________

በኢንፎርሜሽን እና የመገናኛ ቴክኖሎጂ እና በሎጂስቲክስ እድገት መካከል የጋራ ግንኙነት

አለ. በአንድ በኩል ሎጅስቲክስ በጣም አስፈላጊ ከሆኑ የንግድ አካባቢዎች አንዱ ነው።
እያደገ ካለው ፍላጎት ጋር፣ ለ IT እድገት እንደ ማበረታቻ ሆኖ ያገለግላል። በሌላ በኩል,
አዳዲስ የቴክኖሎጂ እድሎች በሎጂስቲክስ ውስጥ ለአዳዲስ ጽንሰ-ሐሳቦች መሠረት ይሆናሉ.
በዚህ ዐውደ-ጽሑፍ የሎጂስቲክስ እድገቶች የአሞሌ ኮድ እና የ RFID ቴክኖሎጂ (የሬዲዮ
ድግግሞሽ መለያ) ያካትታሉ። ለዚህ ቴክኖሎጂ ምስጋና ይግባውና የእቃዎችን ፍሰት በብቃት
ለማስተዳደር የ RFID መለያዎችን በፓሌቶች፣ ኮንቴይነሮች እና እሽጎች በመጠቀም

61
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

የእውነተኛ ጊዜ መረጃ ሊከማች እና ሊተላለፍ ይችላል። በተጨማሪም የሎጂስቲክስ ሊቃውንት

የማሰብ ችሎታ ያላቸው የሎጂስቲክስ ዕቃዎች በሂደቱ ውስጥ የእቃውን ፍሰት በራሳቸው
በማስተዳደር እና በማደራጀት በቁሳቁስ ፍሰት ውስጥ የራሳቸውን መንገድ የሚያገኙበትን
ሁኔታዎችን ያስባሉ።

የተለያዩ አፕሊኬሽኖች ወደ ሶፍትዌር ሲስተሞች መቀላቀል የአለም አቀፍ ንግድ ሂደቶችን

ለማመቻቸት ሎጂስቲክስ ተጨማሪ እድሎችን ይሰጣል። ለምሳሌ የውስጥ መጋዘን አስተዳደር
ስርዓቶች እና የአይቲ ሲስተሞች እንደ ትራክ እና መከታተያ ሲስተሞች ብዙ ጊዜ የዘመናዊ
ሎጅስቲክስ አካላት ናቸው። የኤሌክትሮኒክስ መድረኮችም በጣም አስፈላጊ እየሆኑ
መጥተዋል። ተጨማሪ የመርከብ ወኪሎች፣ የጭነት አስተላላፊዎች እና አገልግሎት ሰጪዎች
አገልግሎታቸውን ለማቅረብ ተጨማሪ መንገድ ለማግኘት ወደ በይነመረብ እየዞሩ ነው።
ባር ኮድ: ኤ የአሞሌ ኮድ ተከታታይ ትይዩ ጥቁር እና ነጭ አሞሌ ነው፣ ሁለቱም የተለያየ
ስፋት ያላቸው፣ ቅደም ተከተላቸው ፊደሎችን ወይም ቁጥሮችን ይወክላል። ይህ ቅደም ተከተል
ስካነሮች እንደ የመርከብ መነሻ፣ የምርት ዓይነት፣ የተመረተበት ቦታ እና የምርቱን ዋጋ
የመሳሰሉ አስፈላጊ መረጃዎችን የሚተረጉሙበት ኮድ ነው። የአሞሌ ኮድ ስርዓቶች ለመጠቀም
ቀላል፣ ትክክለኛ እና ፈጣን ናቸው፤ እና ከፍተኛ መጠን ያለው መረጃ ማከማቸት ይችላሉ.

የአሞሌ ኮድ ስካነሮች በሁለት ዋና ዋና ክፍሎች ይከፈላሉ፡ አውቶማቲክ እና በእጅ የሚያዙ።

አውቶማቲክ ስካነሮች ቋሚ ቦታ ላይ ናቸው እና በማጓጓዣ ቀበቶ ላይ ሲሄዱ እሽጎችን ይቃኛሉ.
በአንፃሩ አንድ ሠራተኛ ተንቀሳቃሽ የእጅ ስካነር ወይም ዊንድ በመጋዘኑ ውስጥ መሸከም
ይችላል። የአሞሌ ኮዶችን ለማንበብ እነዚህ የጨረር ስካነሮች የብርሃን ጨረሮችን
ያመነጫሉ እና ከጥቁር እና ነጭ አሞሌዎች ላይ የሚወጣውን ነጸብራቅ ወደ ኤሌክትሪክ
ሲግናሎች ይተረጉማሉ።

ኩባንያዎች በካርቶን ላይ ሲጠቀሙበት እና ካርቶኖቹ ወደ መጋዘን ሲገቡ ኮዶችን ሲቆጣጠሩ

ወይም ሲቃኙ ባር ኮድ ማድረግ የመጀመርያው የሎጂስቲክስ ተፅእኖ ነበረው። በመጋዘን ውስጥ
ያለው ባር ኮድ የመረጃ አሰባሰብ ትክክለኛነትን ያሻሽላል፣ የክወና ጊዜን እና የመረጃ
አሰባሰብ ጉልበትን ይቀንሳል እና የመረጃ አሰባሰብን ከሌሎች አካባቢዎች ጋር በማዋሃድ
ወደተሻለ የመረጃ ቋት እና የእቃ ዝርዝር ቁጥጥር ያደርጋል። ኩባንያዎች በፍጥነት ወደ
መጋዘኑ ሊመድቡ ይችላሉ፣ እና የመጋዘን ሰራተኞች በፍጥነት ትዕዛዞችን መምረጥ እና
ማዘጋጀት ይችላሉ።

የሬዲዮ ድግግሞሽ መለያ ( RFID )፡- በራዲዮ ድግግሞሽ ኤሌክትሮማግኔቲክ ፊልዶችን

በመጠቀም መረጃን ከአንድ ነገር ጋር ከተያያዘ መለያ ላይ በራስ ሰር ለመለየት እና
ለመከታተል የሚረዳ ገመድ አልባ ግንኙነት የሌለው ስርዓት ነው። አንዳንድ መለያዎች ባትሪ
አያስፈልጋቸውም እና እነሱን ለማንበብ ጥቅም ላይ በሚውሉት ኤሌክትሮማግኔቲክ መስኮች
የተጎለበተ ነው። ሌሎች የአካባቢውን የኃይል ምንጭ ይጠቀማሉ እና የሬዲዮ ሞገዶችን (
ኤሌክትሮማግኔቲክ ጨረሮች በሬዲዮ ፍጥነቶች) ያመነጫሉ. መለያው እስከ ብዙ ሜትሮች (ያርድ)
ርቀት ሊነበብ የሚችል በኤሌክትሮኒክ መንገድ የተከማቸ መረጃ ይዟል። እንደ ባር ኮድ

62
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

ሳይሆን መለያው በአንባቢው እይታ መስመር ውስጥ መሆን አያስፈልገውም እና በተከታዩ ነገር
ውስጥ ሊካተት ይችላል።

የ RFID መለያዎች በብዙ ኢንዱስትሪዎች ውስጥ ጥቅም ላይ ይውላሉ. በምርት ጊዜ

ከአውቶሞቢል ጋር የተያያዘው የ RFID መለያ በመገጣጠሚያው መስመር ውስጥ ያለውን ሂደት
ለመከታተል ሊያገለግል ይችላል። የግብርና ምርቶችን በመጋዘን መከታተል ይቻላል.
የእንስሳት እና የቤት እንስሳት መለያዎች ተሰጥተው ሊሆን ይችላል ይህም የእንስሳትን
አወንታዊ መለየት ያስችላል። የ RFID መለያዎች በልብስ፣ በንብረት ላይ ሊጣበቁ ወይም
በሰዎች ውስጥ ሊተከሉ ስለሚችሉ ፣ ያለፈቃድ ከግል ጋር የተገናኙ መረጃዎችን የማንበብ
እድሉ የግላዊነት ስጋቶችን አስነስቷል።

የ RFID መለያዎች ለእንስሳት በጣም ጥንታዊ ከሆኑት የ RFID ቴክኖሎጂ አጠቃቀሞች ውስጥ
አንዱን ይወክላሉ። መጀመሪያ ላይ ለትልቅ እርባታ እና ለደረቅ መሬት የታሰበ፣ የእብድ-
ላም በሽታ ከተነሳበት ጊዜ ጀምሮ ፣ RFID በእንስሳት መለያ አያያዝ ውስጥ ወሳኝ ሆኗል ።
ሊተከል የሚችል RFID መለያ ወይም ትራንስፖንደር ለእንስሳት መለያም ሊያገለግል
ይችላል። ትራንስፖንደርዎቹ በይበልጥ የሚታወቁት ተገብሮ RFID ቴክኖሎጂ ወይም " ቺፕስ "
በእንስሳት ላይ ነው። ለእንስሳት መለያዎች የተነደፉ የሚተከሉ RFID ቺፕስ አሁን በሰዎች
ውስጥ ጥቅም ላይ እየዋለ ነው። የግላዊነት ተሟጋቾች ሊተከሉ የሚችሉ የ RFID ቺፖችን
በመቃወም ተቃውሟቸውን በማሰማት ሊደርስ ስለሚችል ጥቃት አስጠንቅቀዋል።

3.5.3. በሎጂስቲክስ ውስጥ የመረጃ እና የግንኙነት ቴክኖሎጂዎች ፈጠራዎች

ውድ ተማሪ፣ በሎጂስቲክስ ውስጥ ጥቅም ላይ የዋሉ አዳዲስ ቴክኖሎጂዎችን ታውቃለህ?

አንዳንዶቹን ይዘርዝሩ
(ምላሾችዎን ከዚህ በታች ባሉት ክፍት ቦታዎች ላይ ለመፃፍ 5 ደቂቃዎችን መውሰድ ይችላሉ)
___________________________________________________________________________
_______________________________________________________________________

የኢንፎርሜሽን እና ኮሙኒኬሽን ቴክኖሎጂዎች (አይሲቲ) አጠቃቀም የተቀናጀ የምርት እና

የሎጂስቲክስ አስተዳደር ስርዓቶችን ወደ ልማት የሚያመራውን የአቅርቦት ሰንሰለት መረጃ
ልውውጥን አሻሽሏል። በዚህም ምክንያት የንግድ ድርጅቶች የአቅርቦት ሰንሰለት አፈጻጸም
በብዙ መልኩ ተሻሽሏል። ከእነዚህ ጥቅሞች መካከል አንዳንዶቹ-ፍጥነት እና አስተማማኝነት
መጨመር; የማከማቻ አቅም መጨመር; ግልጽነት መጨመር; የተቀነሰ የግብይት ወጪዎች; እና
የአለም አቀፍ ሽፋን ጨምሯል።

በኢንፎርሜሽን እና ኮሙኒኬሽን ፈጠራዎች መካከል፣ የኤሌክትሮኒክስ ዳታ ልውውጥ (ኢዲአይ)

የንግድ ግብይቶችን የሚያስተዳድሩበትን መንገዶች በአስደናቂ ሁኔታ በመቀየር አስደናቂ
እንደሆነ ይቆጠራል። በዚህ መሠረት ኢዲአይ ከደረቅ ቅጂ ወረቀት ይልቅ የኮምፒዩተር
ሊንኮችን ይጠቀማል ስለዚህም ለማስተላለፍ የሚያስፈልገውን ጊዜ ቀንሷል እና ብዙ ጊዜ
ስህተቶችን ይይዛል።

63
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

የመረጃ መጋራት በአቅርቦት ሰንሰለት አስተዳደር ውስጥ አስፈላጊ ቅድመ ሁኔታ እና

አስፈላጊ ተግባር እየሆነ ነው። በሎጂስቲክስ ስራዎች ውስጥ ለሚሳተፉ ሁሉም የአቅርቦት
ሰንሰለት አጋሮች የመረጃ ተደራሽነትን ማረጋገጥ። የተከፋፈሉ የውሂብ ጎታዎች መፈጠር
በአቅርቦት ሰንሰለት ውስጥ ካሉ ሌሎች ስራዎች ጋር ያለውን ግንኙነት ያፋጥናል. በአቅርቦት
ሰንሰለት አስተዳደር ውስጥ በጣም አስፈላጊው ተግባር የሆነው የመረጃ ማስተላለፍ
የበይነመረብ እና የኢ-ቢዝነስ ቴክኖሎጂዎችን በስፋት መሰራጨቱን ያረጋግጣል ፣ ይህም
ከስርዓቶች እና አፕሊኬሽኖች ጋር በተያያዙ ችግሮች መካከል መስተጋብርን በከፍተኛ ደረጃ
ለማሸነፍ ያስችላል።

በአቅርቦት ሰንሰለት ኦፕሬሽን እቅድ ውስጥ፣ ከአቅርቦት ሰንሰለት አስተዳደር አመክንዮ

አፕሊኬሽኖች የሚገኘው ጥቅም ሙሉ በሙሉ የተመካው አንድ ኩባንያ ከደንበኞች፣ አቅራቢዎች
እና የሶስተኛ ወገን ሎጅስቲክስ ጋር ኤሌክትሮኒካዊ ግንኙነቶችን ለመመስረት ባለው አቅም
ላይ እስከመሆኑ ድረስ አይሲቲ ትልቅ ሚና ይጫወታል።

የመመቴክ ስርጭት አዳዲስ ሚናዎችን እና ተግባራትን በአቅርቦት ሰንሰለት ውስጥ እንደ

ኢንፎርሜዲያሪ ወይም ኦንላይን ኢ-ጭነት እና የኢ-ገበያ ቦታዎች የሚባሉትን ለማዳበር
አዳዲስ እድሎችን ከፍቷል። የእነዚህ ድረ-ገጽ አማላጆች ዓላማ ለትራንስፖርት እና
ሎጅስቲክስ ንግድ የበለጠ ቅልጥፍና እና የመረጃ ግልጽነት ተጨማሪ እሴት መስጠት ነው።

አዳዲስ ቴክኖሎጂዎች ብዙውን ጊዜ ለሎጂስቲክስ ፈጠራዎች የማዕዘን ድንጋይ ናቸው።

በውስጠ-ሎጂስቲክስ ውስጥ፣ ለምሳሌ፣ የቁሳቁስ ፍሰቶችን ማዕከላዊ አስተዳደር ወደ
ያልተማከለ እና የማጓጓዣ ቴክኖሎጂ ሞዱላላይዜሽን ሽግግር እየተካሄደ ነው። የዚህ ለውጥ
አካል፣ ደረጃቸውን የጠበቁ ሜካኒካል ንጥረ ነገሮች በነፃነት ሊጣመሩ የሚችሉ
የየራሳቸውን የኃይል አቅርቦቶች ይሳሉ።

ኮንቴይነሮች

ውድ ተማሪ ኮንቴይነሮች በሎጂስቲክስ እና በትራንስፖርት ስርዓቶች በአግሪ ቢዝነስ ውስጥ

ስላለው ሚና የሸፈኑትን ያስታውሳሉ? በዓለም ዙሪያ የትራንስፖርት ስርዓቱን የሚያገለግል
መሳሪያ ሲሆን የሚከተሉትን ያጠቃልላል

ሪፈር ኮንቴይነሮች፡- የሙቀት መጠኑን ለመቆጣጠር የሚያገለግሉ ሲሆን ምርቶቹ ጥራታቸውን

ይጠብቃሉ። በአንጻራዊነት አዲስ የ 45' ጫማ ሪፈር አጠቃቀም እያደገ ነው። ሀ የቀዘቀዘ
መያዣ ወይም ሪፈር ነው intermodal መያዣ (የማጓጓዣ መያዣ) ጥቅም ላይ የዋለ intermodal
ጭነት ትራንስፖርት ያውና ማቀዝቀዣ የሙቀት መጠንን የሚነካ ጭነት ለማጓጓዝ. አንድ ሪፈር
የተዋሃደ የማቀዝቀዣ ክፍል ሲኖረው፣ በውጫዊ ኃይል፣ በመሬት ላይ በሚገኝ ቦታ ላይ ከሚገኙ
የኤሌክትሪክ ኃይል ነጥቦች፣ ላኪ በርቷል ክዋይ . ተጎታች ላይ በመንገድ ላይ ሲጓጓዙ ኃይል
ሊያገኙ ይችላሉ በናፍጣ የሚሰራ ማመንጫዎች ("gen sets") በመንገድ ጉዞዎች ላይ ወደ መያዣው
የሚያያዝ። አንዳንድ ሪፈሮች የውሃ ማቀዝቀዣ ዘዴ የተገጠመላቸው ሲሆን ይህም

64
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

የሚፈጠረውን ሙቀት ለማስወገድ በቂ አየር ማናፈሻ ሳይኖር በመርከብ ላይ ከመርከቧ በታች

ከተከማቸ መጠቀም ይቻላል። የውሃ ማቀዝቀዣ ዘዴዎች ውድ ናቸው, ስለዚህ ዘመናዊ መርከቦች
ሙቀትን ከጭነት ማጠራቀሚያዎች ለማስወገድ በአየር ማናፈሻ ላይ የበለጠ ጥገኛ ናቸው, እና
የውሃ ማቀዝቀዣ ዘዴዎችን መጠቀም እየቀነሰ ነው. በሪፈር ኮንቴይነሮች ማህበረሰብ ላይ
ያለው ተጽእኖ በጣም ሰፊ ነው, ይፈቅዳል ሸማቾች በመላው ዓለም ለመደሰት ትኩስ
ምርት በዓመት ውስጥ በማንኛውም ጊዜ እና ልምድ ከዚህ ቀደም አይገኝም ትኩስ ከብዙ የዓለም
ክፍሎች ያመርታሉ።

MAERSKcontainer፡- ቁጥጥር የሚደረግበት ድባብ ያለው የሪፈር መያዣ ያቀርባል። ይህ

በቴክኒክ አስቸጋሪ ነው። የእቃ መጫኛዎች ቦታ እና ቁመት ወሳኝ ናቸው. በውጤቱም, ሁለቱም
የሙቀት መጠን እና ስብጥር እና በመያዣው ውስጥ ያሉ ጋዞች ትኩረትን በማጓጓዝ ጊዜ
በይነተገናኝ መቆጣጠር ይቻላል . በውጤቱም, ደንበኞች ሲደርሱ የምርቶቹ ብስለት ላይ
ተጽዕኖ ሊያሳርፉ ይችላሉ. ይህንን በገበያ ላይ የተሻለ ዋጋ ለማግኘት ይጠቀሙበታል.

አየር ማናፈሻ ኮንቴይነሮች : በተጨማሪም ተገብሮ (በተፈጥሯዊ) አየር ማናፈሻ ወይም የቡና
መያዣዎች በመባል ይታወቃሉ. የአየር ማናፈሻ የሚከናወነው ከላይ እና ከታች በኩል ባለው
የጎን ሀዲድ ውስጥ ባለው የአየር ማስገቢያ ክፍተቶች ነው። የእቃው ዋጋ በዝናብ ወይም
በመርጨት እንዳይቀንስ ለመከላከል ክፍተቶቹ እንዲረጩ አይፈቅዱም። ለምሳሌ፡- በንቃት
የሚተነፍሱ ኮንቴይነሮች የሚፈለጉ ከሆነ፣ ማለትም የሚስተካከለው አየር ማናፈሻ ያላቸው
ኮንቴይነሮች፣ “ፖርትሆል” ኮንቴይነሮች ጥቅም ላይ ሊውሉ ይችላሉ።

መርከቦች : በፍጥነት መርከቦችን አጠቃቀም በባህር ማዶ ውስጥ እናያለን. ከመደበኛው

የባህር ማጓጓዣ ከሁለት እጥፍ በላይ ፈጣን እና የአየር ትራንስፖርት ወጪዎች ከግማሽ
ያነሰ. በአሁኑ ጊዜ አማካይ የአትላንቲክ ጉዞ ከሰባት እስከ አስር ቀናት ከቤት ወደ ቤት
ይወስዳል። ፈጣን መርከቦች እየተባሉ የሚጠሩት፣ በአብዛኛው በማመላለሻ አገልግሎት ላይ
የሚሠሩ ካታማራንስ ይህንን ወደ አራት ቀናት ሊያወርዱት ይችላሉ። ሀ ካታማራን ዓይነት
ነው። multihull ሁለት ያቀፈ ጀልባ ወይም መርከብ ቀፎዎች , ወይም ቫካስ , ከአንዳንድ መዋቅር
ጋር ተቀላቅሏል, በጣም መሠረታዊው ፍሬም ነው, በአካስ የተሰራ . ጥቅል ኦፍ ፋሲሊቲዎችን
በመተግበር፣ ማራገፉ ከተለመደው ከ 28 እስከ 48 ሰአታት ወደ ስድስት ሰአት ይቀንሳል።
መርከቦች ከመደበኛ መርከቦች ጋር ሲነፃፀሩ አነስተኛ ነዳጅ እየተጠቀሙ ነው, ይህም አንድ
መደበኛ መርከብ ከሚጠቀመው አንድ ሶስተኛውን ይቆጥባል.

የጭነት መኪናዎች : በአውሮፓ መንገዶች ላይ አዲስ ክስተት የመንገድ ባቡር ነው: ከ 18 ሜትር
ይልቅ 25 ሜትር የባቡር ርዝመት ያላቸው የጭነት መኪናዎች (የአውሮፓ ትርጉም. ሁለት
የመንገድ ባቡሮች ከሶስት መደበኛ ሎሪዎች ጋር ተመሳሳይ የመጫን አቅም አላቸው. በተጨማሪም
የነዳጅ እና የጉልበት ወጪዎች. ቢያንስ በ 40% ቀንሷል የመንገድ ባቡሮች ከፍተኛ መጠን
ያላቸውን እቃዎች በረጅም ርቀት ለማጓጓዝ ተስማሚ ናቸው, ስለዚህም ከባቡር ጋር
ይወዳደራሉ.

65
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

3.5.3.1. የግንኙነት እና የጥራት ደረጃ አሰጣጥ

የኤሌክትሮኒክስ የመረጃ ልውውጥ (EDI) እና የትዕዛዝ መልቀሚያ ስርዓቶች ምንድ ናቸው ?

በግብርና ንግድ ውስጥ ለሎጂስቲክስ እድገት ምን አስተዋጽኦ ያደርጋሉ? (ምላሾችዎን ከታች
ባሉት ክፍት ቦታዎች ላይ ለመፃፍ 10 ደቂቃ ሊወስድ ይችላል)
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
____________________________________________________________

የኤሌክትሮኒክ ዳታ ልውውጥ (ኢዲአይ)

ለአውቶማቲክ ሂደት የተዋቀረ መረጃን ከኮምፒዩተር ወደ ኮምፒዩተር መለዋወጥ ተገለጸ ።

EDI በአቅርቦት ሰንሰለት አጋሮች ለንግድ ስራዎቻቸው ውጤታማ ስራ አስፈላጊ የሆኑትን
አስፈላጊ መረጃዎችን ለመለዋወጥ ይጠቅማል። እነዚህ መዋቅራዊ አገናኞች ብዙውን ጊዜ
የረጅም ጊዜ የንግድ ግንኙነት ባላቸው ድርጅቶች መካከል ይዘጋጃሉ።ለምሳሌ፣ አንዳንድ
ብዙ ቸርቻሪዎች የኤሌክትሮኒክስ ነጥብ-ሽያጭ (EPOS) መረጃን በቀጥታ ለአቅራቢዎች
ያቀርባሉ፣ ይህ ደግሞ የተሸጠውን ዕቃ እንዲሞላ ያደርጋል። በዚህ አይነት ጠንካራ ትስስር
ምክንያት አቅራቢዎች የራሳቸውን ፍላጎት ትንበያ ተግባራት የሚያግዝ ታሪካዊ የሽያጭ
ንድፍ መገንባት ይችላሉ። በዚህ አውድ፣ ኢዲአይ ብዙ ጥቅሞች አሉት። ስለ ደንበኞቹ ሽያጭ
ወቅታዊ መረጃ እያቀረበ ነው፣ በጣም ትክክለኛ እና በጣም ቀልጣፋ ነው ምክንያቱም ሰራተኞች
መረጃውን በእጅ እንዲሰበስቡ አይጠይቅም። ኢዲአይ የክፍያ መጠየቂያ ደረሰኞችን፣ የመጫኛ
ሂሳቦችን፣ የመላኪያ ማረጋገጫን፣ የመላኪያ ዝርዝሮችን እና የተገናኙት ድርጅቶች
ለመለዋወጥ የመረጡትን ማንኛውንም መረጃ ለመላክ ይጠቅማል።

EDI ን የመጠቀም ዋና ጥቅሞች-

 መረጃ ወደ ኮምፒዩተር ሲስተም አንድ ጊዜ ብቻ ማስገባት ያስፈልጋል;

 የግብይቶች ፍጥነት;
 የተቀነሰ ወጪ እና የስህተት ተመኖች።

3.5.3.2. የትእዛዝ ምርጫ ስርዓቶች

እንደ ዋና ተመራማሪዎች ገለጻ በርካታ ገለልተኛ የደንበኞችን ትዕዛዞች ለማርካት ትዕዛዝ

መቀበል ማለት አነስተኛ ቁጥር ያላቸው እቃዎች ከመጋዘን ውስጥ የሚወጡበት እንቅስቃሴ
ተብሎ ሊገለጽ ይችላል. በቅርብ ዓመታት ውስጥ የመልቀም እንቅስቃሴ በአቅርቦት ሰንሰለት
አውድ ውስጥ ወሳኝ ሚና እየጨመረ መጥቷል, ሁለቱም ከምርት ስርዓት እይታ (ማለትም
የመሰብሰቢያ ጣቢያዎችን ከመሰብሰቢያ መሳሪያዎች ጋር በማቅረብ) እና ከስርጭቱ አንጻር
ሲታይ. እንቅስቃሴዎች (ማለትም ለመጨረሻው ደንበኛ እቃውን ማዘጋጀት). በእውነቱ ይህ

66
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

እንቅስቃሴ በከፍተኛ የእጅ ሥራ የሚታወቅ ሲሆን ይህም በአጠቃላይ የሎጂስቲክስ ወጪዎች

እና ለደንበኛው በሚሰጠው አገልግሎት ደረጃ ላይ በጥልቅ ይጎዳል። በብዙ አጋጣሚዎች፣
አንዳንድ ተመራማሪዎች እንዳብራሩት፣ ከትዕዛዝ ምርጫ እንቅስቃሴ ጋር የተያያዙ ወጪዎች
ከመጋዘን አጠቃላይ ወጪዎች ከግማሽ በላይ ተፅዕኖ ያሳድራሉ።

የስርዓት ምርጫን ማዘዝ

በሻርፕ (1992) ከቀረበው የመጀመሪያው ምደባ በመነሳት የ OPS መፍትሄዎችን በአራት

ምድቦች እንከፍላለን፡-

 የመራጭ-ወደ-ክፍል ስርዓት (“ሰው-ወደ-ቁሳቁሶች” በመባልም ይታወቃል)

 ከፊል ወደ መራጭ ስርዓት (“ቁሳቁሶች-ለሰው” በመባልም ይታወቃል)
 የመደርደር ስርዓት
 ወደ ሳጥን ስርዓት ይምረጡ

የ " Picker-to-part" መፍትሄ በጣም ከተለመዱት ጉዳዮች ውስጥ አንዱን ይወክላል እና

ለቃሚው እንቅስቃሴ መሰረታዊ መፍትሄ ተደርጎ ሊወሰድ ይችላል. በአጠቃላይ የማጠራቀሚያ
ቦታ፣ ወደፊት የሚሄድ ቦታ (እንዲሁም መልቀሚያ ቦታ ተብሎ የሚጠራው) እና እነሱን
ለማገናኘት የቁሳቁስ አያያዝ ስርዓት (በመሰረቱ የመልቀሚያ ቦታዎችን የሚሞሉ የጭነት
መኪናዎችን ይደርሳሉ) ያካትታል።

“ከከፊል ወደ መራጭ” መፍትሄን የሚያዘጋጁት አመክንዮአዊ አካላት ፡ የማከማቻ ቦታ፣

ወደፊት አካባቢ፣ የቁሳቁስ አያያዝ ስርዓት (ማለትም ማጓጓዣዎች ወይም የጭነት መኪናዎች)
የሚያገናኛቸው፣ እንዲሁም የቀጣይ አካባቢ “የመመገቢያ ስርዓት” በመባል ይታወቃሉ።
ወደፊት የሚሄደው ቦታ የሚዘጋጀው ባሕሮችን በመምረጥ ብቻ ነው። የተወሰኑ የትዕዛዞችን
ብዛት ለማሟላት የሚያስፈልጉት የንጥል ጭነቶች ከማጠራቀሚያው ቦታ ተነስተው ወደ
መልቀሚያ ቦታዎች ይንቀሳቀሳሉ። አንድ ኦፕሬተር በእያንዳንዱ የባህር ወሽመጥ ላይ
ይገኛል, ከክፍሉ ጭነቶች ውስጥ እቃዎችን ይወስዳል. ሁሉም አስፈላጊ እቃዎች ከሁሉም
ኦፕሬተሮች ሲወሰዱ, የተቀሩት (በአሃድ ጭነት ላይ) ወደ ማከማቻ ቦታ ይመለሳሉ, ለአዲስ
የማገገሚያ ክዋኔ ለመምረጥ ይጠብቃሉ.

“መደርደር” ስርዓትን የሚያጠናቅቁት አመክንዮአዊ አካላት ፡ የማከማቻ ቦታ፣ ወደፊት

አካባቢ፣ ወደፊት አካባቢ የሚሞላ ስርዓት፣ መደርደር ናቸው። ወደፊት አካባቢ ያሉ
ኦፕሬተሮች ከበርካታ ትእዛዞች ስብስብ የተገኘውን የእያንዳንዱን ነጠላ እቃ መጠን
ሰርስረው በማጓጓዣው ላይ ያስቀምጧቸዋል ። ማጓጓዣው ወደፊት አካባቢ ያለውን ደሴቶች
ያቋርጣል, እያንዳንዱ ኦፕሬተር ወደፊት አካባቢ ትንሽ ክፍል ውስጥ መሥራት እንዲችሉ.
አብዛኛውን ጊዜ መደርደር የሚከናወነው በበርካታ ማጓጓዣዎች እና መደርደር መሳሪያዎች
ውስጥ ባለው አውቶማቲክ የቁሳቁስ አያያዝ ስርዓት ነው.

67
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

የ "ፒክ-ወደ-ሣጥን" ስርዓት ከ"መደርደር" ስርዓት ሌላ አማራጭን ይወክላል፣ እና እሱ

በተመሳሳዩ አመክንዮአዊ አካላት የተዋቀረ ነው፡ የማከማቻ ቦታ፣ ወደፊት አካባቢ፣
ወደፊት አካባቢ የሚሞላ ስርዓት፣ መደርደር። ወደፊት ያለው ቦታ በበርካታ የመልቀሚያ
ዞኖች ተለያይቷል, እያንዳንዳቸው ለኦፕሬተር ይመደባሉ. የመልቀሚያ ዞኖች በተመረጡ
ዕቃዎች የተሞሉ ሳጥኖች በሚቀመጡበት ማጓጓዣ ተያይዘዋል ፣ እያንዳንዳቸው (በከፊል ወይም
ሙሉ በሙሉ) ከደንበኛ ትእዛዝ (የትእዛዝ ማንሳት” ፖሊሲ) ጋር ይዛመዳሉ። ስለዚህ
በእያንዳንዱ ትዕዛዝ የመስመር መጨረሻ መደርደር ከአሁን በኋላ አስፈላጊ አይደለም፣
ነገር ግን ትዕዛዙ አስቀድሞ ስለተዘጋጀ በመድረሻው መሰረት (ማለትም ተሸካሚ) ላይ ሳጥን
መደርደር በቂ ነው።

3.5.3.3. ለግንኙነት ግልፅነት የትብብር እቅድ ማውጣት

ውድ ተማሪ፣ ስለ ትብብር እቅድ ሰምተህ ታውቃለህ? በሎጂስቲክስ ውስጥ እንዴት ማመልከት

አለብን? (ምላሾችዎን ከዚህ በታች ባለው ክፍት ቦታ ላይ ለመፃፍ ከ 5 ደቂቃዎች እስከ
ደቂቃዎች ሊወስዱ ይችላሉ);
___________________________________________________________________________
___________________________________________________________________________
____________________________________________________________

የትርፍ ሰዓት፣ የአቅርቦት ሰንሰለት ተግባራትን እና ሂደቶችን በማቀናጀት ቅልጥፍናን

እና ውጤታማነትን ለመፍጠር የሞከሩ በርካታ የኢንዱስትሪ ውጥኖች ነበሩ። እንደ ፈጣን
ምላሽ፣ የኤሌክትሮኒክስ ዳታ ልውውጥ (ኢዲአይ)፣ የአጭር ዑደት ማምረቻ፣ አቅራቢ
የሚተዳደር ኢንቬንቶሪ (VMI)፣ ቀጣይነት ያለው መሙላት እቅድ (ሲአርፒ) እና ቀልጣፋ
የሸማቾች ምላሽ (ኢ.ሲ.አር.) ባሉ ስሞች ተለይተዋል። በተለይም የአቅርቦት ሰንሰለት
እንቅስቃሴዎችን ከብዙ ተሳታፊዎች መካከል በማዋሃድ እያንዳንዱ ከሚጠበቀው በላይ አንድ
በአንድ ወደቀ።

እውነተኛ የአቅርቦት ሰንሰለት ውህደትን ለማሳካት የታለመው በጣም የቅርብ ጊዜ

ተነሳሽነቶች አንዱ የትብብር እቅድ፣ ትንበያ እና መሙላት (CPFR) ነው። ለማቀድ፣
ለመተንበይ እና ለመሙላት እንደ ፈጠራ የንግድ ሞዴል እውቅና አግኝቷል። ይህን አካሄድ
በመጠቀም፣ ቸርቻሪዎች፣ ትራንስፖርት አቅራቢዎች፣ አከፋፋዮች እና አምራቾች ከኦፕሬሽን
እቅድ እስከ አፈጻጸም ድረስ ለመተባበር በኢንተርኔት ላይ የተመሰረቱ ቴክኖሎጂዎችን
መጠቀም ይችላሉ። በታሪክ ውስጥ፣ ለአንድ ነጠላ ምርት፣ ቸርቻሪዎች እና አምራቾች
በመካከላቸው ሃያ ወይም ከዚያ በላይ የትንበያ ዓይነቶች ሊኖራቸው ይችላል -
እያንዳንዳቸው ለአንድ ልዩ ዓላማ የተገነቡ ፣ እያንዳንዳቸው የበለጠ ወይም ያነሰ
ትክክለኛ ናቸው ፣ እና ሁሉም በገበያ ቦታ ውስጥ የገዢዎችን ባህሪ ለመተንበይ ይሞክራሉ -
CPFR አጠቃላይ የፍላጎት እቅድን ያቃልላል እና ያመቻቻል።

CPFR በጋራ ታይነት እና በአቅርቦት ሰንሰለቱ ውስጥ ያሉ ምርቶችን በመሙላት የትብብር

አስተዳደርን ይፈልጋል። በአቅራቢዎች እና ቸርቻሪዎች መካከል ያለው መረጃ የደንበኞችን

68
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

ፍላጎት ለማቀድ እና በጋራ መረጃ ደጋፊ ስርዓት በኩል ይረዳል። ይህ የምርት እና መጪ

መስፈርቶችን ቀጣይነት ባለው መልኩ ለማዘመን ያስችላል፣ ይህም ከጫፍ እስከ ጫፍ ያለውን
የአቅርቦት ሰንሰለት ሂደት የበለጠ ቀልጣፋ ያደርገዋል። ቅልጥፍና የሚፈጠረው በሁሉም
የንግድ አጋሮች ለሸቀጦች፣ ለዕቃዎች፣ ለሎጅስቲክስ እና ለማጓጓዣ ወጪዎች በመቀነሱ ነው
።

የ CPFR ተነሳሽነት የሚጀምረው በንግድ አጋሮች መካከል የግብይት እቅዶችን በመጋራት

ነው። የተወሰኑ ምርቶችን በጊዜ እና በታቀደው የሽያጭ ጊዜ ላይ ስምምነት ላይ ከተደረሰ
እና እቅዱን በቅርበት ለመከታተል ቃል ከተገባ በኋላ እቅዱ ትንበያ ለመፍጠር ጥቅም ላይ
ይውላል ፣ በስቶክ ማቆያ ክፍል (SKU) ፣ በሳምንት እና በብዛት። . እቅዱ ለአስራ ሶስት, ሃያ
ስድስት ወይም ሃምሳ ሁለት ሳምንታት ሊሆን ይችላል. የተለመደው ትንበያ በእያንዳንዱ ምድብ
ውስጥ በግምት 15 ከመቶ ሽያጮችን ለሚወክሉ ወቅታዊ ወይም የማስተዋወቂያ ዕቃዎች ነው።
መደበኛው የማዞሪያ ዕቃዎች፣ ወይም በምድብ ውስጥ ያሉ የተቀሩት ምርቶች፣ በስታቲስቲክስ
የተነበዩ ናቸው። ከዚያም ትንበያው በአቅራቢው እና በገዢው በኩል በኢንተርኔት በኩል
ወደሚገኝ ስርዓት ውስጥ ይገባል. ሁለቱም ወገኖች ትንበያውን ለመለወጥ ስልጣን
ተሰጥቷቸዋል፣ በተቀመጡት መለኪያዎች።

CPFR በመጀመሪያ በ VICS በ VICS CPFR መመሪያቸው በ 1998 እንደ 9 ደረጃ (ወይም የውሂብ
ፍሰት) ሂደት፣ የትብብር ስምምነቱን ከፈጠሩት ንግዶች ጀምሮ ቀርቧል። 9 እርምጃዎች
ነበሩ፡-

i) የፊት መጨረሻ ስምምነትን አዳብር

ii) የጋራ የንግድ እቅድ ይፍጠሩ
iii) የሽያጭ ትንበያ ይፍጠሩ
iv) ለሽያጭ ትንበያ ልዩ ሁኔታዎችን ይለዩ
v) ልዩ በሆኑ ነገሮች ላይ መፍታት/መተባበር
vi) የትዕዛዝ ትንበያ ይፍጠሩ
vii) ለትእዛዝ ትንበያ ልዩ ሁኔታዎችን ይለዩ
viii) ልዩ በሆኑ ነገሮች ላይ መፍታት/መተባበር
ix) የትዕዛዝ ማመንጨት

የ CPFR ሞዴል ማእከል እንደ ሸማች ይወከላል, ከዚያም የችርቻሮው መካከለኛ ቀለበት እና
በመጨረሻም የውጪው ቀለበት አምራቹ ነው. እያንዳንዱ የአምሳያው ቀለበት በ CPFR ሞዴል
ውስጥ የተለያዩ ተግባራትን ይወክላል። ሸማቹ የሸቀጦች እና የአገልግሎቶች ፍላጎትን
የሚያንቀሳቅስ ሲሆን ቸርቻሪው ደግሞ እቃዎች እና አገልግሎቶች አቅራቢ ነው። የምርት
ፍላጐት በአቅርቦት ሰንሰለት በኩል በዋና ተጠቃሚው ተጠቃሚ በመሆኑ አምራቹ ለችርቻሮ
መደብሮች ምርቱን ያቀርባል።

በአምሳያው ላይ የሚታዩት አንዳንድ ዋና ሂደቶች በክብ ቅርጽ ውስጥ ቀስቶች ባሉት

በሁለተኛው ቀለበት ውስጥ ሊገኙ ይችላሉ. ይህ የትብብር ዝግጅት፣ የጋራ የንግድ እቅድ፣

69
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

የሽያጭ ትንበያ፣ የትዕዛዝ አፈጻጸም ወዘተ ይታያል። ይህ ደረጃ ከዚህ በታች በዝርዝር
ይገለጻል።

 ስትራቴጂ እና እቅድ ፣ የትብብር ዝግጅት ለግንኙነቱ የንግድ ግቦችን የማውጣት

ሂደት ፣ የትብብር ወሰንን በመግለጽ እና ሚናዎችን ፣ ኃላፊነቶችን ፣ የፍተሻ
ነጥቦችን እና የማሳደጊያ ሂደቶችን የመመደብ ሂደት ነው። የጋራ ቢዝነስ ፕላኑ
በዕቅድ ዘመኑ ውስጥ በአቅርቦትና በፍላጎት ላይ ተጽእኖ የሚያሳድሩትን ጉልህ
ክንውኖች ለምሳሌ ማስተዋወቂያዎች፣ የዕቃ ዝርዝር ፖሊሲ ለውጦች፣ የማከማቻ
ቦታዎች/መዘጋት እና የምርት መግቢያዎችን ይለያል።

 የፍላጎት እና የአቅርቦት አስተዳደር በሽያጭ ትንበያ፣ በተሸጠው ቦታ ላይ

የሸማቾችን ፍላጎት በሚያራምድ የሽያጭ ትንበያ እና የትዕዛዝ እቅድ/ትንበያ ውስጥ
ተከፋፍሏል፣ ይህም የወደፊቱን የምርት ማዘዣ እና ማቅረቢያ መስፈርቶችን በሽያጭ
ትንበያ ፣በእቃ አቀማመጦች ፣በመመላለሻ ጊዜዎች እና በሌሎች ሁኔታዎች ላይ
በመመስረት ይወስናል። . አፈፃፀሙ ትንበያዎችን ወደ ጽኑ ፍላጎት የሚሸጋገር
የትዕዛዝ ማመንጨት እና የትዕዛዝ ሙላትን፣ ምርቶችን የማምረት፣ የማጓጓዣ፣
የማቅረብ እና ለሸማች ግዢ የማከማቸት ሂደትን ያካትታል።

 የትንታኔ ተግባራት እና ልዩ አስተዳደር፣ ከክልል ውጪ ለሆኑ ሁኔታዎች የእቅድ እና

ስራዎችን በንቃት መከታተል፣ እና የአፈጻጸም ምዘና፣ የቢዝነስ ግቦችን ስኬት
ለመገምገም ቁልፍ መለኪያዎችን ማስላት፣ አዝማሚያዎችን መግለፅ ወይም አማራጭ
ስልቶችን ማዘጋጀት።

የመማር እንቅስቃሴ፡-

70
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

በአግሮ ፕሮሰሲንግ ላይ የተሰማራ አንድ ድርጅት ይምረጡ። በሎጂስቲክስ ውስጥ

የተተገበሩትን የመረጃ ቴክኖሎጂዎችን ማጥናት እና መገምገም።

ቀጣይነት ያለው ግምገማ፡-

ፈተና/ሙከራ እና አቀራረብ

ማጠቃለያ

ሀ የአሞሌ ኮድ ተከታታይ ትይዩ ጥቁር እና ነጭ አሞሌ ነው፣ ሁለቱም የተለያየ ስፋት

ያላቸው፣ ቅደም ተከተላቸው ፊደሎችን ወይም ቁጥሮችን ይወክላል። ባርኮዶችን ለማንበብ
ሁለት ዓይነት ስካነሮች አሉ-አውቶማቲክ እና በእጅ የሚያዙ። የሬዲዮ ፍሪኩዌንሲ መታወቂያ
( RFID ) በራዲዮ ድግግሞሽ ኤሌክትሮማግኔቲክ ፊልዶችን በመጠቀም መረጃን ከአንድ ነገር
ጋር በማያያዝ ለአውቶማቲክ መለያ እና ክትትል ዓላማ የሚውል ገመድ አልባ ግንኙነት የሌለው
ስርዓት ነው። በአሁኑ ጊዜ በሎጂስቲክስ ውስጥ ጥቅም ላይ የዋሉ አዳዲስ ቴክኖሎጂዎች አሉ፡
ሪፈር፣ ማርስክ፣ ካታማራን እና ወዘተ. ኤ የቀዘቀዘ መያዣ ወይም ሪፈር ነው intermodal
መያዣ (የማጓጓዣ መያዣ) ጥቅም ላይ የዋለ intermodal ጭነት
ትራንስፖርት ያውና ማቀዝቀዣ የሙቀት መጠንን የሚነካ ጭነት ለማጓጓዝ. Maersk ቁጥጥር
የሚደረግበት ድባብ ያለው የሪፈር መያዣ ያቀርባል። ሀ ካታማራን ዓይነት
ነው። multihull ሁለት ያቀፈ ጀልባ ወይም መርከብ ከአንዳንድ መዋቅር ጋር የተገጣጠሙ
ቅርፊቶች ። ኢዲአይ ከኮምፒዩተር ወደ ኮምፒውተር የተቀናበረ መረጃ ለራስ ሰር ሂደት
መለዋወጥ ነው። EDI በአቅርቦት ሰንሰለት አጋሮች ለንግድ ስራዎቻቸው ውጤታማ ስራ
አስፈላጊ የሆኑትን አስፈላጊ መረጃዎችን ለመለዋወጥ ይጠቅማል። የትዕዛዝ መልቀም
አነስተኛ ቁጥር ያላቸው እቃዎች ከመጋዘን ስርዓት የሚወጡበት፣ በርካታ ገለልተኛ
የደንበኛ ትዕዛዞችን ለማርካት የሚደረግ እንቅስቃሴ ነው።

የትብብር እቅድ ለማቀድ፣ ለመተንበይ እና ለመተካት የጀማሪ የንግድ ሞዴል ነው። ይህን
አካሄድ በመጠቀም፣ ቸርቻሪዎች፣ ትራንስፖርት አቅራቢዎች፣ አከፋፋዮች እና አምራቾች
ከኦፕሬሽን እቅድ እስከ አፈጻጸም ድረስ ለመተባበር በኢንተርኔት ላይ የተመሰረቱ
ቴክኖሎጂዎችን መጠቀም ይችላሉ።

3.6. የችሎታ ማረጋገጫ

በዚህ ክፍል ተማሪዎች ሙሉውን ትምህርት የሚሸፍኑትን አጠቃላይ ብቃቶች ይገመገማሉ።

የግምገማው ዘዴ የማጠቃለያ ፈተናዎችን እና ተግባርን መሰረት ያደረጉ ቃለመጠይቆችን
ያጠቃልላል።ከአጠቃላይ ምዘናው ከ 40-50% ይሸፍናል።

71
 ሎጂስቲክስ በእሴት ሰንሰለት ውስጥ

ዋና ዋና ማጣቀሻዎች

አና ፣ ናጉርኒ። , 2007. የመጓጓዣ እና የአውታረ መረቦች የሂሳብ ሞዴሎች.የህይወት ድጋፍ

ስርዓቶች ኢንሳይክሎፒዲያ (EOLSS) የተባበሩት መንግስታት የትምህርት፣ የሳይንስ እና
የባህል ድርጅት (ዩኔስኮ)።

ኩሊባሊ፣ ሱሌይማን፣ 2012. የንፅፅር ጥቅማጥቅሞችን መለወጥ በታጂኪስታን የዕድገት

ስትራቴጂ አንድምታ። የፖሊስ የምርምር ሥራ ወረቀት 6125, የድህነት ትምህርት የኢኮኖሚ
አስተዳደር ክፍል. የዓለም ባንክ.

ኮይል፣ ባርዲ እና ላንግሌይ፣ 2003. የቢዝነስ ሎጂስቲክስ አስተዳደር፡ የአቅርቦት

ሰንሰለት እይታ፣ 7 ኛ እትም፣ ደቡብ-ምዕራብ ቶምሰን መማር።

ዓለም አቀፍ ልማት ድርጅት, 2012. የገበያ ተደራሽነት ፋሲሊቲ, አይዲኢ, ኢትዮጵያ.

Dafermos, SC and Sparrow, FT, 1969. የ Tra ffi c የምደባ ችግር ለጄኔራል

አውታረ መረብ. የብሔራዊ ደረጃዎች ቢሮ ምርምር ጆርናል 73B, 91-118.

ዣን ፖል ሮድሪግ ፣ ክላውድ ኮምቶይስ ፣ Brian Slack , 2009. የትራንስፖርት ስርዓቶች

ጂኦግራፊ. Routlede, p.352, ISBN 978-0-415-48324-7, ኒው ዮርክ.

Kauremaa፣ 2004. የኢንፎርሜሽን ቴክኖሎጂን በአቅርቦት ሰንሰለቶች ውስጥ መጠቀም፡

ግብይቶች እና የመረጃ መጋራት እይታ፣ የኤልአርኤን ኮንፈረንስ።

ላምባር፣ ስቶክ እና ኤላራም፣ 1998 የሎጂስቲክስ አስተዳደር መሰረታዊ ነገሮች። ኢርዊን

McGraw ሂል.

ራሽተን፣ ክሩቸር እና ቤከር፣ 2006. የሎጂስቲክስና ስርጭት አስተዳደር የእጅ መጽሐፍ፣ 3

ኛ
እትም፣ ኮጋን ገጽ፣ 2006 http://www.detecon-dmr.com/am/article/innovative-technologies-
in- ሎጂስቲክስ_2007_09_30

ኛ
ፔይን፣ 1992. የምግብ ማሸጊያ መመሪያ መጽሃፍ፣ 2 እትም፣ ብላክጂ አካዳሚክ እና
ፕሮፌሽናል፣ ለንደን።

72