De 11-jarige Jan Štuka uit Zagreb (Kroatië) heeft spina bifida, kan alleen lopen met behulp van braces en een looprek, maar is toch een succesvol sporter. Jan werd in 2023 uitgeroepen tot beste jonge Kroatische parabasketballer, nam ook deel aan zwemwedstrijden en doet nu aan langlaufen. In zijn vrije tijd voetbalt hij met zijn vrienden en scoort hij met zijn hand. Jan en zijn moeder Jasmina Bogdanović laten hun licht schijnen op sportmogelijkheden voor kinderen met een beperking en leggen uit waarom het belangrijk is hen zo min mogelijk te behandelen als mensen met speciale behoeften.
JAN:
Wanneer ben je begonnen met sport en welke sporten heb je tot nu toe beoefend?
Toen ik twee was, begon ik met zwemmen op de zwemschool. Op mijn vierde ben ik naar de Natator-parazwemclub gegaan, waar ik alle zwemslagen heb geleerd en soms aan wedstrijden meedeed. Ik ben ermee gestopt toen ik elf was en er niet zo veel zin meer in had.
Op mijn achtste ben ik begonnen met paralanglaufen en met rolstoelbasketbal. Dat zijn mijn favoriete sporten en die doe ik nog steeds.
Rotsklimmen heb ik ook een paar keer geprobeerd en het was geweldig, maar daar heb ik geen tijd meer voor. Ik heb ook een keer in de zomer een Krav Maga-trainingscyclus gevolgd. Dat was heel leuk en zou ik nog wel eens willen doen.
Welke prijzen heb je gewonnen en welke prijs betekent het meest voor je?
Ik heb diverse prijzen gewonnen met basketbal. Het meest gehecht ben ik aan de prijs voor de beste jonge para-atleet van 2023 in mijn categorie, toegekend door de Zagrebse vereniging van parasporten.
Hoe ziet je dag eruit als je moet trainen? Hoeveel uur per week train je meestal?
‘s Morgens ga ik naar school. Na school doe ik eerst mijn huiswerk en zoek ik mijn vrienden op, en ‘s avonds doe ik een van de trainingen. Tot voor kort had ik één keer per week droogskitraining, één keer per week basketbal en één of twee keer per week zwemmen. Met ingang van dit nieuwe schooljaar stop ik met zwemmen en ga ik de skitraining opvoeren tot twee of drie keer per week.
In de winter ga ik ook naar skikampen in Planica in Slovenië en naar een paar skioorden in Oostenrijk. Ik houd van die kampen omdat mijn vrienden er ook heengaan, dus behalve training hebben we ook alle tijd om met elkaar op te trekken.
Met basketbal gaan we soms naar wedstrijden in andere steden in Kroatië. Vorig jaar herfst waren we ook in Rome en speelden we een wedstrijd tegen het basketbalteam van Lazio.
Zijn er sporters die je bewondert? Droom je van deelname aan grote internationale sportwedstrijden?
Mijn favoriete sporter was Luka Modrić, maar op dit moment heb ik geen idool, dus het is niet zo dat ik iemand speciaal volg.
Ik zou graag meedoen aan internationale basketbal- en skiwedstrijden.
JASMINA:
Hoeveel aandacht krijgt sport voor kinderen met een beperking in Kroatië?
Als ouder heb ik de indruk dat er best veel aandacht aan wordt besteed. Helaas worden ouders onvoldoende geïnformeerd over de mogelijkheden. De clubs staan te springen om nieuwe leden. Het is jammer dat het zo is. In grotere steden is de situatie natuurlijk veel beter.
Zijn er voor kinderen met een beperking genoeg mogelijkheden en stimulansen om te sporten, of wordt er hierbij veel gevraagd van de ouders?
Er zijn mogelijkheden en stimulansen om te sporten, als de kinderen en hun ouders dat willen. Zoals ik al zei, zijn ouders vaak onvoldoende op de hoogte. Sommigen van hen willen geen extra verplichtingen of zijn bang dat hun kind tijdens het sporten geblesseerd raakt. Het is jammer dat ze er zo over denken. Bovendien is sporten voor mensen met een handicap gratis en naar mijn mening zeer stimulerend voor zowel de fysieke als mentale gezondheid, en zeker voor de sociale integratie. Ik zou niet zeggen dat er meer gevraagd wordt van de ouders, vergeleken met ouders van kinderen van dezelfde leeftijd die geen beperking hebben. Er zijn natuurlijk uitzonderingen, naargelang de aandoening: Jan moet bijvoorbeeld nog steeds door een van ons begeleid worden als hij naar wintersportkampen of uitwedstrijden gaat, maar mettertijd zal dit waarschijnlijk minder nodig zijn en hopelijk (vanuit ons perspectief gezien dan) optioneel worden. Het doel is dat hij al dit soort dingen zelfstandig kan doen. Hij traint regelmatig zonder onze hulp.
Wat zou jij als ouder van een kind met speciale behoeften nog willen toevoegen?
Behandel ze zo min mogelijk als kinderen met speciale behoeften en laat ze meedoen aan dagelijkse activiteiten die bij hun leeftijd en mogelijkheden passen. Dat zal hun gevoel van eigenwaarde ten goede komen. Zo zullen ze zichzelf gaan zien als gewone kinderen, die sommige dingen “een beetje anders” doen. Maar ze doen het toch maar mooi! Jan rijdt op een fiets met drie wielen in plaats van twee; hij zwemt en duikt zoals al zijn leeftijdsgenootjes, maar gebruikt zijn benen minder of helemaal niet; hij voetbalt met het team, maar schiet op het doel met zijn hand. “We kunnen alles, maar doen bepaalde dingen soms een beetje anders”. Als ze zichzelf zo accepteren, zullen anderen hen ook zo aanvaarden.
Jan Štuka is een 11-jarige jongen uit Zagreb, die momenteel in het vijfde jaar van de basisschool zit. Hij was lid van de Natator-zwemclub. Hij is lid van KKI Zagreb (rolstoelbasketbal) en de Monoski Zagreb Ski Club voor mensen met een beperking, waar hij regelmatig traint in het langlaufprogramma voor mensen met een beperking.
Jasmina Bogdanović is aan de Universiteit van Zagreb (Faculteit Architectuur) afgestudeerd in design. Ze heeft 20 jaar bij verschillende marketingbureaus gewerkt. Momenteel werkt ze vanuit huis voor een klein grafisch bedrijf, in deeltijd, zodat ze Jan kan vergezellen naar skikampen en tijdens zijn andere sportactiviteiten. Ze is ook een fervent fietser en gaat overal met de fiets naartoe.
Minder