Venice and the crusades

The debate on Byzantine relief icons has been conditioned ever since by the prevailing Venetian and Adriatic locations of their extant exemplaries. As a result, no scholarly consensus has yet formed as to what should be considered here ‘Byzantine sculpture’ and what ‘Venetian copy’. The present paper, focusing on the badly damaged marble reliefs of St. Agathonicus and St. George inserted into the façade of Santo Stefano’s cathedral at Caorle (a former bishopric near Venice), aims at showing that they are traceable to an 11th-cent. Byzantine milieu, and most likely come, along with a number of still unpublished Byzantine reliquaries, some of them inscribed in Greek, from the 1204 loot of Constantinople. St. Agathonicus’s Constantinopolitan origin is further confirmed both by the special devotion Byzantine emperors paid to this saint and by the holes piercing the latter’s hands in the Caorle sculpture itself. Such holes provide evidence for the relief with his figure to be originally part of a holy spring, possibly the same as that known to have been in St. Agathonicus’s church at Constantinople. Moreover, the exam of old photographs taken esp. in the 1920s, i.e. long before the marble deterioration took place, allows to appreciate both the highly skilled carving of the two pieces and the sensitive modeling of their faces and folds, as well as to read properly the hitherto misunderstood Greek inscription next to the head of St. George.

Venedik dukası Enriko Dandolo, Ortaçağ’da İtalya’nın kuzeydoğusunda yer alan Venedik şehir Devleti’nin başına 1192 yılında seçilmiştir. Dukalığa seçildiği sırada 85 yaşının içinde bulunmaktaydı. Çok yaşlı ve kör olmasına rağmen, pragmatist, zeki, çevik, kurnaz ve güçlü bir iradeye sahip olduğu söylenmektedir. O’nun çabaları sonucu Venedik Şehir Devleti, Akdeniz ticaretinde tırmanışa geçmiş ve Geç Ortaçağ’da Akdeniz’de büyük bir ticari imparatorluğa dönüşmüştür. Adı daha çok 1204 yılında İstanbul’a düzenlenen Dördüncü Haçlı Seferi ile duyulmuştur. Dördüncü Haçlı Seferi’nin Mısır üzerine düzenlenmesi planlanıyordu. Ancak onun çabaları neticesinde bu seferin İstanbul üzerine düzenlemesine karar verilmiştir. Dördüncü Haçlı Seferi’nin İstanbul üzerine yapılmasında Enriko Dandolo’nun bazı hissi duygularının etkili olduğu savunulmaktadır. Bu hissi duygulardan birincisine göre Bizans İmparatoru I. Manuel Komnenos’un 1171 yılında Sakız Adası’nda bulunan Venedik donanma askerlerine veba salgınını bulaştırdığı ve bu yüzden birçok askerin ölümüne neden olduğudur. Bu hissi duygulardan ikincisine göre ise Venedik adına İstanbul’da elçilik görevinde bulunan Enriko Dandolo’nun 1172 yılında imparatorun azmettirmesi ile çıkan bir kavga sırasında gözlerine aldığı bir darbe ile kör olduğu, bu yüzden Bizans İmparatorluğu’na karşı kin beslediği ve intikam almak için yemin ettiği söylentileridir. Enriko Dandolo, Venedik Şehir Devleti’nin güçlenmesinin önündeki en büyük engellin Bizans İmparatorluğu olduğunu düşünmekteydi. Haçlılar ile birlikte Macar egemenliği altındaki Zara bölgesini Papa’nın karşı çıkmasına karşın yağmaladığı sırada İstanbul’daki taht kavgasından dolayı kendisinden yardım istenince hissi duygularını pragmatist fikirleriyle destekleyip İstanbul’u işgal etmeye karar vermiştir. 1204 yılında İstanbul’un Latinler tarafından işgal edilmesinde çok etkili olmuştur. Hatta Bizans topraklarının paylaşılmasında ve İstanbul’da Latin Krallığı’nın kurulmasında önemli bir rol oynamıştır. 1205 yılında 98 yaşında İstanbul’da hayatını kaybetmiş ve Fatih Sultan Mehmet’in İstanbul’u fethetmesine kadar Ayasofya Kilisesi’nin galerinde gömülü olarak kalmıştır