Oğuz Türkleri

Bu tez çalışmasında, İran’da yaşayan bir Türk halkı olan, Kaşkay Türkleri’nin kimler olduğu,  konar-göçer bir yaşam tarzları ve bu yaşamın nasıl olduğuna ışık tutmak amaçlanmıştır. Hayat şartları ve siyasi sebeplerden dolayı bir çoğu yerleşik hayata geçmiş olan Kaşkay Türkleri’nin konuştukları Türk lehçesi, gelenek ve görenekleri, unutulma tehlikesiyle karşı karşıyadır.  Bu sebeple, bozkır kültürünü günümüzde hala yaşatmakta olan konar-göçer yaşam tarzında yaşayan Kaşkay Türkleri’nin araştırılması ve tanıtılması önem arz etmektedir.
Siyasi ve coğrafi sebeplerle yerleşik hayata geçenlerin dışında günümüzde hala konar-göçer olarak yaşayan Kaşkay Türkleri, bu çalışmada sosyo-kültürel açıdan ele alınmıştır. Bu konuyla ilgili çok fazla araştırma bulunmamakla birlikte, çadır yaşamları, göç etmede kullanılan metaryeller, çadır yaşamında ekonomi, Kaşkay Türkleri’nin yazlık ve kışlakları, çadır yaşamı ile ilgili kullanılar terimler,  bu yaşamın edebiyata ve Kaşkay Türkçesi’ne yansıması incelenmiştir.

Peçenekler Oğuz boylarından biridir. X. Yüzyılda Karadeniz’in kuzeyinde ve Tuna
boylarında yerleşmiş olan Peçeneklerin dışında aynı adı taşıyan bir başka topluluk Oğuz
boyları içinde yer almaktadır. Kaşgarlı Mahmut da (XI. Yüzyıl) yurtları Bizans yakınında
olan bir Türk kavmi, diğeri de Oğuzlardan bir kavimdir. Anadolu’ya gelip bu ülkedeki Türk
yerleşmesine katılan Peçenek – Oğuz boyu Kaşgarlının listesinde 18. Sırada yer alır ve
damgasının şekli gösterilir. Fahreddin Mübarek Şah’ın 1206’da Hindistan’da tamamladığı
eserindeki Türk toplulukları listesinde Peçenek, Peçenek şeklinde geçer.1 Bu tabir her iki
teşekkül içinde ayırt edilmeksizin kullanılmış olmalıdır. Reşidüd’din (XIV. Yüzyıl ) Cami ’ut
– Tevarih’ te Peçenekleri Beçene diye zikreder. Peçenek’in Hazar ötesi Türkmenler’ i
arasında söyleniş biçimidir. Çünkü Beçene ve Yazıcıoğlu’nda görüldüğü gibi Biçene şeklinde
Anadolu’da ne bir oymağa ne de bir yer adına rastlanır. Reşidüd’din ‘ deki listede Beçene
boyu Üçoklar’ dan gösterilir. Bu adın: Çalışkan, gayret gösteren manasına geldiği yazılır.

Öz

Türk tarihinin yetiştirdiği dünyâca ünlü ilim ve fikir adamlarından biri olan Mehmed Fuad Köprülü (1890-1966), özellikle Osmanlı tarihinin kuruluş devri hakkındaki tartışmaların iyice alevlendiği bir dönemde en zorlu tartışmalara eğilerek, ortaya koyduğu keskin ve iddiâlı tezlerle bir döneme damgasını vuran en önemli isimlerden biri olmuştur. Onun bu tezlerinin en meşhur olanları; Wittek'in Kayı menşei ile ilgili itirazlarına yönelik güçlü savunması ve Osmanlılar'ın atalarının Anadolu'ya göçünün -bilinenin aksine- Cengiz istilâsı sırasında değil, Anadolu'nun ilk fethi sırasında gerçekleştiği yönündeki iddiâsıdır. Bu iki konu Köprülü'nün ölümünden sonra da uzun yıllar tartışılmış; ancak her ikisi hakkında da çağdaş kaynaklar ışığında kalıcı bir çözüme ulaşılamamıştır.

Bu makale, hâlâ üzerinde tartışılan bu iki konu hakkında, şimdiye kadar devrin aslî kaynaklarına bakılmaksızın geliştirilen yüzeysel ve şahsî düşüncelere dayalı tezlerin aksine, ilk kez dönemin İslâm kaynakları ve Bizans kroniklerindeki kayıtları Osmanlı rivâyetleriyle karşılaştıran bir tez ortaya koyarak, ikisi hakkında da kesin ve kalıcı bir çözüme ulaşmak amacıyla kaleme alınmıştır.

Anahtar Kelimeler: Mehmed Fuad Köprülü, Osmanlı Kuruluş devri, göç ve yerleşim, Cengiz Han istilâsı, Anadolu’nun fethi.


Abstract

Mehmed Fuad Köprülü (1890-1966) who is one of the worldwide known scientists and intellectuals raised by Turkish history, was one of the most important names who left his mark on an era by giving thoughts on the most difficult discussions and putting forward sharp and assertive hypothesis in an environment where the debates about Ottoman Empire’s establishment period had escalated. His most famous hypotheses in this regard were; his strong defense against Wittek’s objections towards origins of Kayı and his claim that migration of Ottomans’ ancestors to Anatolia took place during the first conquest of Anatolia and -contrary to general belief- not in the course of Cenghis invasion. These two issues have been discussed for a long time even after Köprülü’s death, but no permanent conclusion was able drawn in the light of contemporary sources for neither of them.

This article is written to put forward a hypothesis which for the first time compares Islamic sources and records in Byzantine chronicles to Ottoman narratives contrary to the superficial and personal opinion based claims that were raised without going through main sources of the time and to reach a precise and permanent conclusion for both of the two issues which are still being debated over.

Keywords: Mehmed Fuad Köprülü, Ottoman Establishment Period, Migration and Settlement, Cenghis Khan’s Invasion, Conquest of Anatolia.

Karacakurt Türkmenlerinin bağlı olduğu Beğdilli Boyu Türkmenleri ile Avşar Boyu Türkmenleri Oğuzların Bozok kolunun Yıldızhan soyundan geldikleri için akraba topluluklardır. Bu topluluklar Danişmendli Türkmenlerinin temel nüvesini oluşturduğu gibi bu Danişmendli Türkmen ulusuna aynı zamanda Bozok/ Bozulus Türkmenleri'de denmiştir. Osmanlı döneminde Danişmendli Türkmenlerinin devamı olan Dulkadiroğulları beyliğinin Osmanlı aristokrasisinde ve askeri tımar yapılanmasında etkisinin artması Osmanlı aristokrasisine çöreklenen Devşirme ve Dönmelerin gözlerini korkutmuştur. Bu etkinliği kırmak için Anadolu daki güçlü konumdaki Türkmenlere giderek baskı artmış konar göçer Türkmen boyları zorunlu iskana ve sürgüne tabi tutulmuştur. Rakka Eyaleti, Beydili ve Avşar boyunun sürgün yeridir. Rakka bölgesi, 1516 yılında Osmanlı ülkesine katılmıştır. Diyarbakır ile Halep eyaletleri arasında kalan bölge, merkezi Urfa olmak üzere altı sancaktan oluşmaktaydı. Osmanlı yönetimi bu bölge için özel iskan politikası uygulayarak Beydili ve Boz-ulus Türkmenlerini Fırat ırmağı boyunca yerleştirme girişimleri olmuştur. Bu iskan politikaları yüzünden göçebe Türkmenlerin düzenleri bozulmuştur.. Arap aşiretlerinden Tay ve Urban ile Türkmenler arasındaki çatışmalar... Devamı yazımızdadır.

Özet
XIII. yüzyıl öncesine ait Oğuz Türkçesi bir eserin varlığı uzmanları uzun süre meşgul etti. Spekülatif hükümlerle kimi
eserlere işaret edilmiş ya da XIII. yüzyıl öncesinde kaleme
alındığı kesin olan bir eserin mevcut olmadığı tezi ileri sürülmüştür. Bir diğer tartışma konusu da, bu dönem yazı dilinin
oluşması, bilhassa “karışık dilli metinler” olarak adlandırılan
literatürün değerlendirilmesi etrafında gelişti. Bu son literatürün en önemli metni ve tartışmaların merkezi olan Behcetü’lhadâyık’tı.
Anadolu sahasında şekillenen Oğuz Türkçesi yazı dilinin tespit edilebilen XIII. yüzyıl devri mahsulleri sınırlı ve hemen
tamamı manzum parçalardan ibarettir. Bu çalışmada, çokça
tartışılan Behcetü’l-hadâyık’ın yeni tespit edilen yazma nüshasından hareketle yazarı, yazım tarihi ve yeri ilk defa olarak ortaya konulacak ve Anadolu sahasında yazıldığı şimdiye değin
tespit edilebilen en eski eser olduğu gösterilecektir. Bu metnin
verileriyle “karışık dilli metinler” meselesine temas edilecektir.
Anahtar Kelimeler
Behcetü’l-hadâyık, Eski Anadolu Türkçesi, Türkçe el yazmaları, Oğuzca, karışık dilli metinler
Abstract
The first literary works written in Oghuz Turkic in Anatolia
belong to the 14th century. The number of such works is very
limited, and almost all of them are written in verse.
This paper examines Behcetü’l-hadâyık, a work that has drawn
the interest of a large number of researchers until now. The
study describes a newly found copy of the work and for the
first time gives information about its writer, date, and place of
compilation. Based on linguistic data concerning the work, it
will be claimed that this copy of Behcetü’l-hadâyık is the oldest
Oghuz Turkic manuscript among those detected so far.
Keywords
Behcetü’l-hadâyık, Old Anatolia Turkish, Turkish manuscripts, Oghuz Turkic, mixed-language texts.
Первое произведение
Анатолии на тюркском языке
Мустафа Коч ∗
Аннотация
Проблема наличия произведения, написанного на тюркском
языке и свободного от всякого рода подозрений,
принадлежащего огузам, прибывшим в 13-ом веке в Анатолию
вместе с Сельджуками, занимала умы исследователей этой
области. Посредством спекулятивных положений одни
указывали на некоторые произведения, другие предполагали
отсутствие конкретного произведения, написанного в этот
длительный период. Другим предметом же дисскусии является
формирование письменного языка, в частности критика велась
вокруг так называемых "текстов на смешанных языках".
Самым важным произведением последней литературы является
«Behcetü'l Hadâyık», ставший центром острой критики.
Произведения 13 века, позволяющие определить огузский
тюркский письменный язык, сформировавшийся в Анатолии,
довольно ограничены и практически польностью состоят из
стихов. В этом исследовании на основе последнего нового
обнаруженного варианта столь часто критикуемого произведения
«Behcetü'l hadâyık» впервые вводятся в научный оборот автор,
время и место написания произведения, а также показано, что эта
работа является самым ранним обнаруженным до сих пор
произведением, написанным в Анатолии. Посредством этих
текстов рассматривается проблема "текстов на смешанных
языках".
Ключевые Слова
Первое произведение на тюркском языке, огузский язык,
тюркские тексты, тексты на смешанных языках, Behcetü'lhadâyık.

Osmanlılar’ın Kayı menşeinin II. Murad devrinde uydurulmuş “siyâsî bir üstünlük iddiası” olduğu tezi gerçekten doğru mudur; yoksa bu menşei kanıtlayacak II. Murad dönemi öncesine ait çağdaş belge ve materyaller de mevcut mudur? Bu soruya cevap verebilmek için klasik iddia ve tartışmalar döngüsünden kurtulup yeni çağdaş bulgular üzerine eğilmemiz gerekecektir.

Yakın zamana kadar Osmanlılar’ın Kayı menşeini doğrulayan en bariz ve belirgin kanıtlar, Köprülü’nün ana dayanak noktasını teşkil eden Osmanlı kuruluş coğrafyasındaki topografik ve toponomik adlandırmalardan ibaret kalmıştı. Ne var ki birkaç yıl önce kuruluş devri ve öncesine ait çağdaş kaynaklar, belgeler ve eski topografik eserlere yönelik tasvirler üzerinde yaptığımız ayrıntılı inceleme sonucu, bu konudaki tarihî kanıtların sadece bu sahadaki toponomik verilerden ibaret olmadığı net bir şekilde ortaya çıkmıştır.

Mâhan-Horasan ve Cend bölgesindeki yetmiş bin Oğuz’dan “elli biñ” kadarının Cengiz istilâsı nedeniyle Doğu Anadolu’ya göç ettikleri 617/1220 yılından kuruluş asrına kadar uzanan bu çağdaş tarihî kanıtlar; Osmanlılar’ın ataları ve bizzat Osmanlılar zamanına ait bulgular olmak üzere iki kısma ayrılır.

Bu sağlam çağdaş kanıtlardan sonra Osmanlılar’ın Kayı menşeinin artık basit ve hayâlî kurgularla “uydurma” olduğunun hiçbir şekilde iddia edilemeyeceği, edilmek istense bile bunun tarihî açıdan hiçbir tutarlılık ve önem arz etmeyeceği izahtan vârestedir.

Рахно К.Ю. Восточноиранские элементы в каракалпакском сказании о возникновении кобыза // «Великие евразийские миграции».  Материалы Международной научной конференции 11-14 октября 2016 г. – Элиста: издательство Калмыцкого университета, 2016. – С. 95-101.

Osmanlı Kuruluş Devri’nin çok karanlık ve karmaşık bir dönem olduğu yönündeki iddiâların temeline inildiğinde, aslında bu devrenin iddia edildiği gibi tarihî veri ve materyallerden büsbütün yoksun bir süreç olmadığı, mevcut kaynak ve materyaller üzerinde yapılacak dikkatli ve ayrıntılı tetkiler sonucunda kolaylıkla tespit edilebilmektedir.

Modern tarihçiliğin ortaya çıkışından beri sis perdesi altında olduğu öne sürülen Kuruluş Devri ile ilgili bu önyargılı yaklaşım ve bakış açısı, Osmanlıların Kuruluş öncesinde yaşamış olan atalarının kimliği ve meçhul biyografileri ile ilgili nâdir rivâyetleri de ‘karmaşık’ oldukları gerekçesiyle büsbütün literarürden dışlama ve kenara atma kolaycılığını berâberinde getirmiştir. Bu konuda en küçük bir araştırma zahmetine bile katlanmadan spekülasyonlar türetmeyi marifet zanneden kişi ve çevreler, nâdir de olsa günümüze ulaşmış bağımsız birkaç rivâyeti tenkit yoluna gitmekten âciz kaldıkları gibi, bunların basit bir kıyası sonucu ortaya çıkması muhtemel sâbit ve ortak bilgilerin çağdaş kaynaklar ve belirgin olaylarla sentezi noktasında da tam bir zaaf ve yetersizlik örneği sergilemişlerdir.

Osmanlı rivâyetlerine ‘belirsiz hikâyeler yığını’ nazarıyla bakıp ‘uydurma’ damgası vuran yaklaşım sâhipleri, Kuruluş Devri’nden önceki süreci temsil eden “Osmanlı Atalar Târihi”nin içeriği şöyle dursun, dönemsel bir
isimlendirme olarak bile ne olduğunu anlamakta güçlük çekerek, yaşanmış gerçek bir tarih evresi olan bu ara dönemi tamâmen çözülmesi imkânsız bir muammâ gibi göstermeye çalışsalar da konu üzerinde yapılacak nitelikli ve kapsamlı çalışmalar, târihin daha eski dönemleri için geçerli olan pek çok ayrıntıyı bu dönem için de tespit edebilmenin pekâlâ mümkün olduğunu ortaya koymaktadır.

Bu araştırmamızda; yukarıda işaret ettiğimiz Osmanlı Ataları arasında kurucu hükümdar Osman Gâzî’ye en yakın isimler olmalarına rağmen, haklarında kronolojik ve toponimik hiçbir ayrıntı tespit edilemeyen Emîr Gündüz Alp ve oğlu Er-Tuğrul Gâzî’nin biyografilerinin önemli aşamaları hakkında, varlığı şimdiye dek bilinmeyen ya da ihmâl edilen eski kroniklerle çağdaş kaynaklardaki veriler karşılaştırılmak sûretiyle, ilk kez arşiv kayıtları ve toponimik izleğe dayalı bir kronolojik çizelge oluşturulmaya çalışılacaktır.

“Osmanlılar’ın Anadolu’ya ayak basan ilk atası Kaya Alp/Kayır Hân’ın yalnız Osmanlılar ve Batı Anadolu Beylikleri değil, umum Türk ataları arasındaki eşsiz ve müstesnâ mevkii, ümit ediyoruz ki bu araştırmada ortaya koyduğumuz bilimsel tespit ve çözümlemelerden sonra tüm ihtişâmıyla ortaya çıkacak; böylece şimdiye dek çağdaş kaynaklar ve Osmanlı kroniklerinde belirsiz bir isimden ibâret kalan bu büyük Hân ve oğullarının Türk târihinin son sekiz asrına nasıl bir damga vurmuş oldukları daha iyi anlaşılacaktır.”

Bu çalışmada, yörenin Osmanlılarca fethedilişi sonrasında Oğuz boylarından
biri olan Çepnilerin yoğun iskan faaliyetleriyle yurt tuttukları Giresun’un Espiye ilçesine
bağlı Çepni Köyü’nün ad kökenleri ele alınmıştır. Bu çerçevede, söz konusu
köyün sosyo-kültürel tarihinin Çepni boyu ile ilişkisi bağlamında genel tarihsel süreç
gözden geçirilerek, köyün ad kökeni Çepni boyunun karakteristik özellikleriyle birlikte
analiz edilmeye çalışılmıştır. Ayrıca tarihte ve bugün Anadolu’da Çepnilerin yoğun
olarak yaşadıkları diğer yerler hakkında da bilgi verilerek, “Çepni” adını taşıyan
çeşitli statülerdeki yerlerin Türk kültür dairesindeki ortak noktaları tespit dilmiştir.
Çalışmanın amacı, öncelikle mercek altına alınan ve tarihsel süreçte hep aynı adla
anılmış; yerli veya yabancı kökenli olarak bilinen hiçbir ad almamış olan EspiyeÇepni
Köyü’nün Oğuzlar’a ait sözlü kültür mirası sayılan adının kökenleri konusunda
mevcut verilerin analiz edilmesidir.
Anahtar Kelimeler: Çepni, Çetmi, Oğuzlar, Sungur, Espiye, Kültür, Şia.
ABSRACT
In this study, origins of the name of Çepni village, the district of Espiye Giresun,
which settled by Çepni that one of the Oguz tribes with dense settlement activities
after the area’s conquest by the Ottomans. In this context, the origin of the name and
the characteristics of Çepni were analyzed together by reviewing general historical
process in the context that the relation between the socio-cultural history of subjected
village and Çepni. Additionally, commonalities of Turkish culture in status of places
that bearing the name of Çepni were determined by giving information about the other
places where inhabited by Çepni in Anatolia in history and today. The purpose of
the study is to analyze the available data about the origins of the name considered to
Espiye-Çepni’s oral cultural heritage village which belong Oguz; primarily got under
the spotlight and always mentioned with the same name in the historical process; have
got no name known as domestic or foreign origin.
Key Words: Cepni, Cetmi, Oguzs, Sungur, Espiye, Culture, Shia.

Azerbaycan Türkçesi veya Azerice,Türkçenin Çağdaş lehçelerinden biri olup, Azerbaycan’ın resmî dili konumundadır. Tarihi seyir içerisinde de Türkiye Türkçesine en çok benzeyen Türk lehçelerinden birisidir. Bunun nedenlerinden birisi Azerbaycan Türkçesinin de Türkiye Türkçesi gibi Batı Türkçesine ve Oğuz grubuna dahil olmasıdır. Aynı zamanda yazı dili de olan Azerbaycan Türkçesi, yazı dili geleneğine sahip olma bakımından Türkiye Türkçesiyle hemen hemen paraleldir. Türkmen Türkçesi ve Gagavuz Türkçesinin nispeten daha geç yazı dili olmasına rağmen Azerbaycan Türkçesi köklu bir yazı dili geleneğine sahiptir. Eski Anadolu Türkçesi döneminde Azerbaycan Türkçesinin ayrı bir yazı dili halinde teşekkül etmediği fakat Azerbaycan ağzının kısmî özelliklerinin çeşitli eserlerde yer aldığı müşahede edilmektedir. Dolayısıyla Azerbaycan Türkçesi ile Türkiye Türkçesi, tarihi kökleri ve uzun tarihi gelişim dönemleri bakımından ortaklık göstermektedir. (Ozkan 2007: 94)
Bu ortaklık, bugün iki devlet ve  milletin birbirini rahatça anlamasını sağlayan nedenlerden biridir. Bu makalede Azerbaycan Türkçesinin fonetik özelliklerine değineceğiz ve bu fonetik özelliklerine , Azerbaycan Türkçesi metinlerinden örnekler sunacağız.
---
Azerbaijan Turkish is the official language of Azerbaijan and is one of the modern Turkic dialects. Azerbaijan Turkish,is one of the Oghuz Turkish dialects.This article will be described phonological characteristics of Azerbaijani Turkic. It was taken from the texts written in Azerbaijani Turkish.

ÖZET Hemen hemen tüm dinsel inançların temel uygulamalarından birisi olarak karşımıza çıkan kurban, genel manasıyla Tanrı'ya yakınlaşmak için kesilen hayvan anlamına gelir. Kanlı ve kansız olmak üzere iki ana uygulama şeklinde icra edilen kurban ritüeli, genel olarak tüm dinlerin en temel uygulamalarından birisi olarak karşımıza çıkmaktadır. Türklerin de tarih boyunca kutsal saydıkları her nesneye sundukları kurban, temel dinî uygulamalardan birisi olmakla birlikte ekseriyetle çeşitlilik arz etmektedir. Oğuz Türklerinin eşsiz eserlerinden birisi olarak karşımıza çıkan Dede Korkut anlatmalarında da kurban uygulamalarının izlerine rastlamak mümkündür. Peki, bu uygulamalar arasında insan kurbanı olgusunun izleri de görülmekte midir? Basat'ın Tepegöz'ü öldürdüğü anlatmada ritüel bir insan kurbanı var mıdır? Bu makalede, insan kurbanı ile ilgili soruların yanıtı tafsilatlı bir şekilde aranacaktır. İnsan kurbanı ile ilgili antropolojik düşünceler ve tarihsel seyirler bağlam olarak ele alınarak Türklerde insan kurbanı olgusunun olup olmadığı, araştırmacıların karşıt düşünceleriyle birlikte verilmeye çalışılacaktır. Bu genel değerlendirmelerden sonra da Oğuz Türklerine ait Dede Korkut anlatmalarında insan kurbanının izleri aranacaktır.

Özet: Geçmiş zaman sıfat-fiili olan /dUk/ ekli yapılardan gelişen çekimli fiiller üzerinde yeterince çalışma yapılmamış ve bütün hâlinde ele alınmamıştır. Bu makalede şahıs ekli-şahıs eksiz biçimleri ve olumlu-olumsuz görünüşleriyle tarihî metinlerde farklı özellikler taşıyan bu fiil çekimini konu eden çalışmaları tenkit ederek Eski Türkçeden Osmanlı Türkçesine kadarki evrede ele almak ve yeni verilerle ekin Eski Anadolu Türkçesindeki vaziyetini değerlendirmek amaçlanmıştır. Bu çalışmada esas olarak /dUk/ sıfat-fiilinin geçmiş zaman kipini meydana getirdiği tezi işlenmiştir. Türkçede yarım yargı bildiren sıfat-fiil yapılarından tam yargı bildiren çekimli fiiller oluşabilir. Bildirme kipleri esas itibarıyla bu şekildedir. Bunlardan /mIş/ ekli geçmiş zaman sıfat-fiili Eski Anadolu Türkçesinde sayıca az örneklerle, Osmanlı Türkçesinde daha bol olarak çekimli fiil karakterinde görülür. /AcAk/ ekli gelecek zaman sıfat-fiilinden bildirme kipi ancak Osmanlı Türkçesi döneminde gelişmeye başlar. /dUk/ ekli geçmiş zaman sıfat-fiilinin de bilhassa Eski Anadolu Türkçesi döneminde, dağınık veriler bir araya getirilerek ele alındığında bildirme kipi karakteriyle ortaya çıktığı görülmektedir. Anahtar kelimeler: Eski Anadolu Türkçesi, Oğuz Türkçesi, Batı Türkçesi, /dUk/ ekli geçmiş zaman, bildirme kipi. The Past Tense Conjugation with /dUk/ in Old Anatolian Turkish Abstract: There is no enough and entire study on conjugated verbs deriving from the affixed structures made by /dUk/, an affix of past participle. This article aims to deal with the process of this affix from the period of the Old Turkic to Ottoman Turkish and to evaluate its position in the Old Anatolian Turkish in the consideration of new data by criticizing the studies dealing with this conjugation in the context of historical texts which appear both with and without possessive suffixes and positive and negative meanings. This article highlights as a main argument that the past participle /dUk/ consists past tense. In Turkish, perfect finite verbs can be derived from participle structures framing half sentences. The indicative moods are mainly formed in this way. Of those, the past participle affixed with /mIş/ appears in few examples in the Old Anatolian Turkish and many in Ottoman Turkish as finite verbs. The indicative mood derived from future participle affixed with /acAk/ begins to evolve just in Ottoman Turkish. It seems that the past participle affixed with /dUk/ also appeared with the form of indicative mood in the consideration of collecting the scattered data of the Old Anatolian Turkish period particularly.

Oghuz People are the ancestors of the Turks living in region of Turkey, Azerbaijan, Iran, Iraq and Turkmenistan. They are called as Guz in Islamic sources. According to the accepted view on the origin of the word Oghuz which was first seen in the Orkhon Inscriptions, this word means “arrows” and consist of ok “arrow” and -z the plural suffix in Old Turkish.
Oghuz Khan is a semi-mythological khan who is considered the founder of all Turkic peoples. Even today, subbranches of Oghuz are classified in order of the legendary six sons and twenty grandsons of Oghuz Khan.
The narrative is often entitled Oghuznama. It was first recorded in the 13th century. In 15th century, Yazıcızâde Ali benefited from the Persian text of Jâmi –al-Tevarikh of Rashid-ad-Din Fazlullâh who took advantage of Oghuznama written in Uighur script.  It is clear that Yazıcızade Ali is aware of Oghuznama written in Uighur but he does not use this text directly. There are fundamental differences between the Uighur text written before Islam and the Ottoman Turkish text based on the Persian text written after Islam and its translation. It is clear that the differences between Oguznama of Yazıcızâde Ali and Uyghur text are based on religious and cultural reasons. In the text of Yazıcızade Ali, Oghuz Khan wants to take the whole world under his rule and he wants to take Islam to the countries he conquered. Therefore, conquests are seen as jihad as well as political dimension. Then i’s 17th century version called Shajare-i Tarakime (Genealogy of the Turkmen) roughly follows Rashid-ad-Din’s already Islamized and Mongolized (post-conquest) version of the early 14th century.

XI. asır ortalarında, yakın doğuda büyük Selçuklu İmparatorluğu kurmak suretiyle orta çağ tarihinde çok kıymetli rol oynamış olan Türk kabililerine "Oğuz" ile birlikte "Türkmen"de denilmektedir. Türkmen adı bilindiği gibi gerek eski eserlerde gerekse zon zamanlardaki muhtelif araştırmalarda çeşitli tesirlere uğramış başka başka izah edilmiştir: Türkmen kelimesi ilk olarak, Kaşgarh Mahmud'un XI. asırda, yazdığı "Divân-ü Lügatü't-Türk" adlı eserinde geçmekte ve hakkında bilgi verilmektedir. Rivayete göre, Büyük İskender Türk ülkelerine yöneldiği sırada, Balasagun'da oturan Türk hükümdarı doğuya çekilmiş. Orada kalan 22 kişi, daha sonra Oğuz boylarını teşkil etmişler; sonra dan bunlara iki kişi daha katılmıştır. İskender, üzerlerinde Türk belgeleri bulunan bu 24 kişiye "Türk'e benzer" anlamında gelen "Türkmanend" demiş; ve "Türkmen" adı böylece doğmuştur.

Halkbilimi ürünleri kültürün bir sonucu olarak insan hayatında önemli yer tutan yapılardır. Ürünlerin varyantlaşma yoluyla yayılması ve kendi arasında geçişliliği ya da dönüşümü de sıkça rastlanan durumlardandır. Bu noktada sözlü-yazılı, yazılı-elektronik, sözlü-elektronik kültürler arasında geçiş olduğu gibi; hayatın içinde yer alan kutlama, anma, eğlence, spor, adet, inanış ve uygulamalar gibi birçok alanın da bu geçişten etkilendiği ve dönüşüme uğradığı aşikârdır.
Bu yazıda da Dede Korkut anlatılarından biri olan Kam Püre Oğlu Bamsı Beyrek boyu ile Moğollarda halen kutlanmakta olup geçmişi uzun yıllara dayanan Naadam adlı festivaldeki üç spor etkinliğinin görünümleri, tarihleri, ritüelleri, uygulanışları, işlevleri ve birbirleriyle olan bağları tartışılacaktır. Bu noktada iki ayrı geleneksel yapı metinler üzerinden incelenecek ardından tarihi-kültürel altyapı verildikten sonra işlevsel açıdan bir karşılaştırma yapılacaktır. Yapılan çalışmada amaç görüntüler başka olsa da ürünlerin ortaya çıkışları ve kullanımındaki benzerliği göstermek ve kültürün yayılma yapısını irdelemektir. Aynı zamanda bugünkü kabuller etrafında bu üç sporun durumuna da yazıda değinilecektir.

Bu haftaki yazı dizimizde, Selçukluların ve dahi
Osmanlıların kurucusu, Anadolu’nun Türkleşmesinde kilit
rol oynayan Oğuz Türklerinin, 15. ve 16. yüzyıllarda Burdur
ve çevresindeki durumlarını ele alıyoruz. Konumuzun ana
taslağını ise; “Burdur’daki Oğuz Boyları" ile bu boyların
cemaat ve aşiretleri hakkındaki bilgiler oluşmaktadır. Bu
bağlamda Oğuzlar’ın boy, cemaat ve aşiretlerini sizler için
tablolar halinde hazırlamış bulunmaktayız. Tablolarımızın
birincisi; cemaat ve aşiretlerin, Oğuzlar’ın hangi koluna
(Boz-Ok veya Üç-Ok) mensup olduklarını göstermektedir.
İkinci tablomuzda ise; Oğuz Boyları’nın 15. ve 16. yüzyıllarda
Burdur'un hangi kazasında yaşadıklarını göstermektedir.
Bu tablomuz çalışmamızın ana kısmını oluşturmakla
birlikte, geçmişte Bucak/Girmeyi/Oğuzhan/İncirli isimleriyle
anılan Bucak kazasının Teke Sancağına bağlı olması
nedeniyle yer veremedik. Önümüzdeki haftalarda ayrı bir
çalışmamızda Bucak kazasındaki Oğuz Boyları’nı yayınlamayı
planladık.
Giriş bölümünde "Oğuz İsmi", "Oğuzlar'ın Tarihi" ve
"Oğuzlar'ın Anadolu'ya Göçleri ve Yerleşmeleri" başlıkları
altında kısa bilgilere yer verdik.
Çalışmamızdaki en büyük çaba, halen Süleyman
Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Ortaçağ
Tarihi Anabilim Dalı yüksek lisans öğrencisi ve Burdur
Sevdalısı olan Tarihçi Fatih DEMİR'e aittir.

Anadolu Türkçesi'nin Oğuz Türkçesi merkezinde şekillenirken
karşılaştığımız karışık dilli metinlerden biri 13. yüzyıl sonu, 14. yüzyıl başına ait Barak Baba manzumesidir. Bu manzume 14. yüzyılda Farsça şerh edilmiş, Farsça şerh de 15. yüzyılda Türkçeye tercüme edilmiştir. Bu makalede Barak Baba ve manzumesi üzerinde yapılan çalışmalar kronolojik sıra içinde ele alınmış ve değerlendirilmiş, daha önce Abdülbaki Gölpınarlı tarafından esaslı bir çalışma konusu olan Barak Baba manzumesi ve şerhinde ileri sürülen bazı görüşler yeni verilerle düzeltilmiş, yeni nüshalarla zenginleştirilmiştir. Tespit edilen tüm nüshalarla manzumenin tenkitli metni, karışık dil hususiyetlerine temas edilerek bu neşirde verilmiştir. Karışık dillilikten Oğuz Türkçesine geçişin
takip edilebildiği nüshalar Behcetü'l-Hadâik'le paralellik göstermektedir, bu geçiş notlandırılmıştır.
Anahtar kelimeler: Eski Anadolu Türkçesi, Oğuz Türkçesi, Barak Baba, Barak Baba Manzumesi, karışık dillilik.
The Poem of Barak Baba in Mixed Language Texts of Old Anatolian Turkish
Abstract: While the Anatolian Turkish is formulated based on Oghuz Turkish,
one of mixed language texts is the poem of Barak Baba dating sometime
between the ned of the 13th and the beginning of the 14th centuries. This poem was annotated in Persian in the 14th century, and the Persian annotation was translated into Turkish in the 15th century. In this article, the works carried out on Barak Baba and his poem are discussed and evaluated in chronological order. The substantial study of Abdülbaki Gölpınarlı on the Barak Baba poem and annotation has been corrected with new data and enriched with new versions. Focusing on the mixed-language features this paper provides a critical edition of the text based on all identified versions. The versions mark the transition to the Oghuz Turkish from mixed-language that is parallel to Behcetü'l-Hadâik.
Key words: Old Anatolian Turkish, Oghuz Turkish, Barak Baba, Barak Baba Poem, mixed-lingualism.

Özet
Yüreğirler, Oğuzların 24 boyundan biridir. Reşidüddin ve Yazıcıoğlu’na göre Oğuzların Üçok kolunun Dağhan nesline bağlıdır. Bu boyun ongunu “üçkuş”, ülüşü “sol omça” [ucayla adlu], damgası ise üç ok ve bir yaydır. Yüreğirler, diğer Oğuz boylarında da olduğu gibi, Anadolu’nun fethi süreci ile birlikte, Türkiye’ye gelmeye başlamışlar ve bütün Türkiye’ye dağılmışlardır. Bununla birlikte, 13. yüzyılda, kalabalık bir kitle Güney istikametinde ilerleyerek Üç-oklu denilen Türkmen gruplar, Memluk desteğinde Adana, Sis (Kozan), Misis (Yarpuz) ve Tarsus’u fethederek Çukurova’ya hâkim olmuşlardır. İskenderun körfezinden İçel’e kadar uzanan bölgeye Üç-oklu Türkmen gruplar iskân edilmiş, bunların başlarında da, Yüreğirler bulunuyordu ki, bunlar merkezi Adana olan Ramazanoğlu Beyliğini kurmuşlardır.

Anahtar Kelimeler: Oğuzlar, Yüreğir, Yüreğirler, Ramazanoğulları.

ÖZ Dede Korkut Oğuznameleri " ndeki problemli yerler yaklaĢık iki yüz yıldır yüzlerce araĢtırmayla çözülmeye çalıĢılmıĢtır. Bazıları çözülebilmiĢse de hâlâ çözüm bekleyen problemler bulunmaktadır. Bunlardan biri de Dede Korkut Oğuznameleri " nin daha önceki yayınlarında ḳaytaban olarak okunmuĢ ve anlamı/yapısı üzerine müzakere yürütülmüĢ tartıĢmalı kelimedir. Makalede araĢtırmacıların bu konu hakkındaki görüĢlerini verdikten sonra kendi değerlendirmemize yer vereceğiz. Dede Korkut Oğuznameleri " nde geçen ḳaytaban " ın yazımca doğru ancak anlam ve yapıca henüz tam olarak açıklanamamıĢ bir kelime olduğunu düĢünüyoruz. Bu makalenin amacı söz konusu kelimeyi yapı ve anlamca açıklayabilmektir. Anahtar Kelimeler: Dede Korkut Oğuznameleri, Oğuznameler, ḳaytaban NEW APPROACHES ON ḳaytaban IN THE DEDE KORKUT TEXT ABSTRACT Problematics in Dede Korkut Text have been tried to be solved with hundreds of researches for almost two hundred years. Although some of them have been solved, there are still some problems waiting to be solved. One of these is the controversial word which has been read as ḳaytaban and discussed by semantically/structually in the previous publications of the Dede Korkut Text. In this essay after giving the opinions of the researchers about this subject, I will give my own evaluation. We think that, the word ḳaytaban is correct orthographically to the Dede Korkut Text, but still is not a one explained wholly by means of semantically and structually. The aim of this essay is to be able to explain the structure and the true meaning of the word in question. Keywords: Dede Korkut Text, Oguzname, ḳaytaban 0.0. Giriş Dede Korkut Oğuznameleri " ndeki düğümler yaklaĢık iki yüz yıldır yüzlerce araĢtırmayla çözülmeye çabalanmıĢ, bazı düğümler çözülse de hâlâ çözüm bekleyenler ortada durmaktadır. ĠĢte bunlardan biri de Dede Korkut Oğuznameleri " nde geçen ve daha önceki yayınlarda ḳaytaban olarak okunmuĢ, anlamı ve yapısı üzerine müzakere yürütülmüĢ tartıĢmalı kelimedir. Her eski metin, filologların önüne çözülmesi gereken çeĢitli problemlerle çıkar. KarĢılaĢılan düğümü çözmek için baĢvurulacak en iyi kaynak öncelikle yazmanın kendisidir. Yazmanın rehberliğinin yeterli olmadığı bazı durumlarda düğüm ilk bakıĢta tanımlanamaz olarak durabilir, fakat çözüme ulaĢtıracak yollar da bulunmaz değildir. Çoğu kez bir kelime ya da söz öbeği yazmada birden çok yerde tekrarlanır. Bu takdirde öncelikli çaba, ilgili kelime veya söz öbeğini kontekst içinde

Tarih öncesi devirlerden günümüze kadar Harezm bölgesi kültür ve sanat konusunda büyük zenginlikleri bünyesinde barındıran bir yer olmuştur. Bulunduğu bazı dönemler içerisinde, savaşlar ve göçler nedeniyle zaman zaman değişime uğramış, var olan medeniyet üzerine bir yenisi daha eklenerek kültürel mirasını zenginleştirmiştir. Yapılan arkeolojik kazılardan elde edilen bulgularda Harezm bölgesindeki kültür ve sanat hayatının, özellikle de müzik mirasının ne derece güçlü olduğunu görmek mümkündür. Harezm’in eski merkezlerinden olan “Toprak Kale” gibi abideler bizlere kayda değer müzikal bulguları sunan önemli yerden biridir. Harezm bölgesi, Türk halkları arasında ortak bir gelenek olan usta-çırak ilişkisine sıkı sıkıya bağlı bir yer olmasından dolayı, Özbek Türklerine ait birçok folklor ürünlerini günümüze kadar yaşatmış ve bizlere kadar ulaşmasını sağlamıştır. Günümüze ulaşan bu ürünlerin en önemlileri arasında yer alan müzik, Harezmli Özbek Türklerinin hayatında önemli bir yere sahiptir. Geleneksel Harezm müziğinin sosyal hayatta etkin rol oynaması, büyümesi ve gelişmesi kuşkusuz döneminde padişahların halkı müziğe karşı yönlendirme politikalarından kaynaklanmaktaydı. Bu teşvik politikaları sayesinde müzik çok önemli bir unsur haline gelmiş ve II. Muhammed Rehim Han tarafından zamanında ferman ile müzik öğrenimi yaygınlaşmıştır. Sonuç olarak, bildirimizde bir kültür başkenti olan Harezm’in Özbek Türkleri müzik mirasındaki yerinden bahsedilecektir.

Türkler, tarihin en eski topluluklarından biridir. Tarih boyunca Türkler Orta
Asya’dan Anadolu’ya, Çin’den Hindistan’a, İran’dan Balkanlara ve Avrupa içlerine kadar geniş bir coğrafyada, farklı dini, etnik ve kültürel kimliklerle karşılaşmışlar, zengin bir kültür ve medeniyet ortaya koymuşlardır. Türklerin insanlık medeniyetine sağladığı en önemli katkılardan biri müsamaha ve diğer din ve kültürlere saygı olmuştur. Türk gelenekleri ve karakteri ile din anlayış ve yorumları bu müsamahanın temelleri arasında
yer almıştır. Bu iki temel husus, güçlü aile yapısına ve insan sevgisine sahip Türk milletine özgü evrensel müsamahayı beslemiştir. Şüphesiz Türklerin gerek İslam öncesi dönemde gerekse İslam’ı kabul etmelerinden sonra farklı din mensupları ile karşılaşması ve onlarla bir arada yaşama tecrübesi bu müsamaha anlayışının gelişmesine katkı sağlamıştır. Orta
Asya Türk toplulukları arasında İslam, müsamahaya dayalı İslami yorum ve anlayışın temsilcileri aracılığıyla geniş bir yaygınlık kazanmıştır. Bu süreçte hem tasavvufi hem de İslam’ın Hanefi-Maturidi yorumunun etkisi büyük olmuştur. İslam’ın kabulüyle bu dinin değerleri, Türklerin kendilerine özgü yorum ve anlayışla birleşmiş, müsamaha ve birlikte yaşamın temelleri pekiştirilmiştir. Bu bağlamda tarihi süreçte Türkler ne bir soykırım yapmışlar ne de haksız yere insanlara zarar vermişlerdir. Her zaman zayıfın, çaresizin, zulme uğrayanın yanında olmuşlar, insana insan olduğu için değer vermişlerdir. Büyük Türk mütefekkiri Mevlana “İncinsen de incitme” diyerek veciz bir şekilde müsamahalı tutumun ne olduğunu belirtmiştir. Türkler hem kendi dinlerine hem de başka dinlere ve din mensuplarına saygı göstermiştir. İslam’ın kabulünden sonra da büyük devletler kuran Türkler, tarihin her döneminde müsamahayı, hoşgörüyü, adaleti ve insan haklarına saygıyı yönetimin esası olarak benimsemiştir. İslam’ın temel felsefesi ve kaynakları onlara bu konuda bir hedef göstermiş, korkutma ve zorlama yerine sevdirmeyi, gönüllere girmeyi esas alarak birlikte yaşamın temellerine bağlı kalmaya gayret etmişlerdir. Yönetimi altında farklı din mensupları bulunan Türk devletlerindeki bu unsurlar uyum ve ahenk içinde yaşamıştır. Bu uyum ve ahenk Türklerin, insanların temel hak ve hukukuna saygılı olmalarıyla ve onların müsamahalı tutumlarıyla açıklanmıştır.

Abstract
Turks are one of the oldest communities in history. Throughout history, Turks have come across different religious, ethnic and cultural identities from a wide variety of countries, from Central Asia to Anatolia, from China to India, from Iran to the Balkans and to european interior, put forth a rich culture and civilization. One of the most important contributions of Turks to human civilization has been tolerance and respect for other religions and cultures.Turkish tradition and character with their religious understanding and comments have taken place among the foundations of this tolerance. These two basic points have fed the universal tolerance which is special to the Turkish nation which has a strong family structure and human love. Undoubtedly, both in the preIslamic period and after they accepted Islam, Turks’ encountering with different religious groups and the experience of living with them have contributed to this understanding of tolerance. Among Middle-Asian Turk communities Islam gained a wide prevalence via representatives of Islamic interpretation and understanding based on indulgence. In this process, the influence of both Sufism and the interpretation of Islam by Hanafi-Maturidi was great. With the acceptance of Islam, the values of this religion are combined with the specific interpretation and understanding of the Turks and the foundations of tolerance and coexistence have been reinforced. In this context, in the historical process, the Turks did not make a genocide, nor did they harm people unjustly. They were always with weak, helpless and the oppressed ones, and gave value to people because they were human. Mevlana, the great Turkish thinker, pointed out what tolerance was by saying “dont hurt even you get hurt”. The Turks respected both their religion and other  religions and members of them. The Turks who founded great states after accepting Islam too, adopted and performed tolerance, indulgence, justice and respect to human rights as the principle of the ruling in evert period of history. The fundamental sources and philosophy of Islam have shown a target to them, they tried to adhere the principles of the coexistence by grounding on ingratiating and capturing the hearts, instead of forcing and frightening. These elements in Turkish states which have different religious communities under their rule lived in harmony and compatibility. This harmony and compatibility is explained by the Turkish people’s respect for the basic rights and law of the people and their tolerant attitudes.

Öz Edebiyat ve toplum, çok eski zamanlardan beri hep iç içe olmuş; klâsik Türk şairleri, toplumdan kendilerini soyutlayıp bağlarını koparmamışlar; için-de yaşadıkları toplumun kültürünü, geleneklerini, alışkanlıklarını, inançlarını, sosyal ve siyasî olaylarını eserlerine aktarmışlardır. Şairler, doğrudan ya da dolaylı olarak günlük yaşam gerçeklerini ve kültürlerini şiirlerine yansıtırken okuyucusuna sıradan günlük gerçekler olarak değil, edebî sanatların yardı-mıyla şiir sanatının bir parçası, anlatıma zenginlik katan ögeler olarak sun-muşlardır. Çalışmamızda Oğuz Türklerinden bugüne gelen ve kültürümüzde hep var olan " kan yalaşarak dost olmak, yemin etmek " anlamlarında " and/ant içmek " deyiminin ve bununla ilgili birtakım inanış ve geleneklerin klâsik Türk şiirinde nasıl yer aldığı üzerinde durulmuş; çeşitli şairlerin şiirlerinden alınan örnek beyitlerle toplum yaşamı ve kültürünün klâsik Türk şiirinde kendisine nasıl yer bulduğu incelenmeye çalışılmıştır. Abstract Literature and society have always intertwined since old times. Classi