Multiple Disabilities and Visual Impairment

Öz Ağır ve çoklu yetersizliği olan öğrencilerin öğrenme özelliklerine uygun hale getirilen, bilişsel ve iletişimsel becerilerini ve okumaya dayalı etkinliklere daha aktif katılmalarını destekleyen okuma materyallerinden biri de " çok duyulu " öykülerdir. Çok duyulu öykü, ağır derecede zihin yetersizliği ve/veya çoklu yetersizliği olan bireyler için bireysel olarak düzenlenmiş sosyal etkileşim ve duyusal deneyimler üzerine odaklanarak anlatılan öyküler olarak tanımlanmaktadır. Bu çalışmada ağır ve çoklu yetersizliği olan görmeyen öğrencilerin dinlediği öyküyü anlamada sabit bekleme süreli öğretim yöntemi ile sunulan çok duyulu öykü anlatımının etkililiğinin sınanması amaçlanmıştır. Katılımcılar görme yetersizliği ve otizm tanısı almış 11-15 yaşlarında 2 kız ve 1 erkek öğrenciden oluşmaktadır. Araştırmada " denekler arası yoklama denemeli çoklu yoklama " deseni kullanılmıştır. Araştırmanın bağımlı değişkeni, öğrencilerin dinlediği öyküyü anlama düzeyleri, bağımsız değişkeni ise, sabit bekleme süreli öğretim yöntemi ile sunulan çok duyulu öykü anlatımı uygulamasıdır. Yapılan öğretim oturumları sonrasında her 3 katılımcının da dinledikleri öyküye dair sorulan sorulara doğru cevap verme düzeyleri artmıştır.

ÖZ Bu çalışmanın amacı, görme yetersizliği olan bireylerin kullandıkları jestlerle ilgili alanyazındaki araştırmaları gözden geçirerek bu konuya farkındalığın oluşmasını sağlamaktır. Bu doğrultuda 1990 ile 2016 yılları arasında söz konusu konuya yönelik hazırlanmış çalışmalar taranmış ve 10 araştırmaya ulaşılarak bu araştırmalar ortak özelliklerine göre sınıflandırılmıştır. Yapılan sınıflamalar çerçevesinde gören ve görmeyen bireylerin kullandıkları jestlerin karşılaştırıldığı araştırmalar ile körsağır ve çoklu yetersizlikten etkilenmiş görmeyen çocukların kullandıkları jestleri konu alan araştırmalara yönelik önemli bilgiler edinilmiştir. Çalışma sonucunda alanyazından elde edilen bilgilerle sadece görme yetersizliği olan bireylerin jest kullandıkları, ancak gören bireylerin kullandıkları jestlere göre sınırlılıklar içerebildiği gözlenmiştir. Bununla birlikte, körsağır ve çoklu yetersizlikten etkilenmiş görmeyen bireylerin de jest kullandıkları, jest kullanımını edinmeleri yönünde öğretim yapılabileceği görülmüştür. Ayrıca elde edilen değerli bilgilere rağmen alanyazında bu konuda araştırma sınırlılığının olduğu, farkındalığın ve iletişim becerilerinin geliştirilmesinin önemi doğrultusunda araştırma çeşitliliğine ihtiyaç duyulduğu tespit edilmiştir. Anahtar kelimeler: Görme yetersizliği olan çocuklar, çoklu yetersizlikten etkilenmiş görmeyen çocuklar, körsağır çocuklar, jestler. ABSTRACT This study aims at ensuring the development of consciousness on the subject through a review of the studies on the subject of gestures used by children with visual impairment. In this respect, studies on the subject carried out between 1990 and 2016 were reviewed and 10 studies were accessed and these studies were classified according to their common characteristics. In the scope of the classifications, important information was gathered on studies which compare the gestures of children who have vision and visually impaired, and studies which investigate the gestures used by children who have vision, children who have deafblind and multiple disabilities with visually impaired. According to the data, it was observed that children with visual impairments use gestures, however, limitations compared to the gestures of children who have vision; children who have deafblind and multiple disabilities with visually impaired also use gestures and could be educated towards acquiring gesture usage.