Karadeniz

Tarafımızdan kaleme alınan bu yazıda Karadeniz
Bölgesi’nin, XIX. yüzyıl başından yani Pontusçuluğun kültürel alt
yapısının oluşturulmaya çalışıldığı dönemden Pontus meselesinin
gerek Türkiye içersinde gerek Türkiye dışında yürütülen
faaliyetlerin zirveye ulaştığı Milli Mücadele yıllarına kadarki
demografik yapısı irdelenmektedir. Yaklaşık yüz yıllık dönemi
kapsayan bu yazıda yalnızca Türklere ait nüfus bilgileri değil,
Karadeniz Bölgesi’nde en az Türkler kadar Rum yaşadığını iddia
eden Rumların/Yunanlıların ileri sürdüğü rakamlar ve yabancı
kaynakların bölge ile ilgili nüfus bilgileri de verilmekte ve
değerlendirmeye tabi tutulmaktadır.
Ortaya konulan bilgiler ve yapılan değerlendirmeler
sonucunda; XIX. yüzyılın başından I. Dünya Savaşı’na kadar geçen
yaklaşık yüz yıllık bir süreçte Karadeniz Bölgesi’ndeki gayrimüslim
nüfusun büyük bir değişime uğramadığı, ya da en azından
Rumların iddia ettiği gibi Osmanlı Devleti’nin Rumları göçe tabii
tutmasından dolayı azalmadığı, aksine bir miktar arttığı ancak
hiçbir zaman bölgedeki toplam nüfusun %15-20’sini aşamadığı
dikkati çekmektedir. Elimizde 1919 yılına dair nüfus verileri
olmamakla birlikte Hrisantos’un Pontus bölgesi olarak tanımladığı
Trabzon Vilayetinin tamamı, Sivas Vilayetinin Karahisar-ı Şarki ve
Amasya sancakları ile Kastamonu Vilayeti’nin Sinop Sancağı’nın
1904-1905 yılı verilerine göre Müslüman ve Rum olmak üzere
toplam nüfusu 1.432.550 olup, bu nüfusun 1.210.241’ini
Müslümanlar (%84.5), 222.309’unu ise Rumlar (%15.5)
oluşturmaktaydı.

In this article which was written by us, demographic
structure of Greek movement’s policy whether in Turkey or out of
Turkey is investigated from 19th century namely the Greek
movement was happen to start to National Struggle. Not only the
information of Turk’s population but also figures which assert that
Greeks lived in Black Sea as many as Turks, are given and
evaluated in this article including centenarian period.
This evaluated information indicates that the
population of non-Muslim has not changed drastically or their
population has not become less because of Ottoman Empire’s
forcing emigration the Greeks as their assertion, on the contrary
their population has increased but their total population has not
passed beyond about %15 or %20. We have not got population
data of 1919 but according to town of Sinop figures which found in
1904-1905 the whole region of Trabzon Province describing
Hrisantos’s Pontus, Karahisar-ı Şarki in Sivas Province,
Kastamonu Province and town of Amasya, the total population of
both Muslim and Greeks is 1.432.550 and Muslims has 1.210.241
(%84.5), Greeks has 222.309 (%15.5)

The main structural character of the districts of Şalpazarı and Beşikdüzü in the western part of the Vilayet Trabzon is formed generally by the valley of the river Ağasar. The archaeological remains in this area have not yet been subject to a methodological survey. Some of them are mentioned in various publications, and they are mostly identified as Medieval. However, the Ancient sources refer to the human societies living in conditions similar to Stone Age in the Eastern Black Sea region of Turkey; so the archaeological past of the region covers about 2,500 years from the present day. Nevertheless, there are no concrete archaeological remains from those ancient groups. In this paper, archaeological remains in Ağasar Valley and the surrounding area will be referred, some of which have been recorded in previous surveys, but the most part has been attracted the attention by the local people. Thus, an attempt was made to establish a basis for archaeological research in the future, and it was emphasized that human activities may have reached far beyond than we think in this small area.

Information on Lazeti by Zakaria Chichinadze is so important and valuable as this part of our historic homeland is least explored. Nowadays we have to care to fill this emptiness caused by different objective reasons. Political situation century ago did not give explorers and researchers possibility for honest and systematic description of Lazeti, scientific exploration of its life and unique side of its culture. Past centuries chaotic situation caused a great loss – totally disappeared Lazs from main part of Lazeti and original distinctive culture followed them.

Asırlardır Karadeniz’in çevresinde birlikte yaşayan ve dünya politikalarını yönlendiren bu iki devlet, önümüzdeki süreçte de Karadeniz bölgesinde
kriz yerine iş birliğini seçerek bölgede istikrar ve refahı egemen kılacaktır.
Aksi bir durumda ise, Karadeniz yeni bir çatışma alanına dönüşerek
her iki ülkeyi de olumsuz bir şekilde etkiyecektir.

Günümüzde, tarihi yapılar yeteri kadar korunmadığı için giderek yok olmaktadırlar.
Kültür ve tabiat varlıklarının korunmasına dair çıkarılan yasalara rağmen bu eserler
ekonomik zorluklar nedeniyle gerekli bütçeler ayrılmadığından kaybolmaya yüz
tutmuslardır. Ülkemizdeki kültürel mirasın en önemli öğelerinden olan savunma yapıları
bu dejenerasyondan en fazla etkilenen yapıların basında gelmektedir. Bu çalısma; Rize ili,
Pazar ilçesinde bulunan Pazar Kız Kalesi’nin uygun bir islevle restore edilmesi, yapının
verimli bir sekilde kullanılmasının sağlanması, bu bölgedeki diğer yapılara örnek teskil
edebilmesi ve içinde yasadığımız tarihi dokuyu sadece koruma altına almak yerine
sürdürülebilir bir koruma sağlaması amacını tasımaktadır.
Çalısma, Genel Bilgiler, Yapılan Çalısmalar, Bulgular ve Đrdeleme, Sonuçlar ve
Öneriler olmak üzere dört baslıkta toplanmıstır. Genel Bilgiler bölümünde, savunma
kavramından yola çıkılarak savunma yapıları teorik ve mimari alanda incelenmis, konuyla
ilgili dünyadan ve Türkiye’den örneklere yer verilmistir. Yapılan Çalısmalar bölümünde,
yapının rölöve çizimleri ve bu çizimler üzerinde değisim ve bozulma incelenmis,
restitüsyon ve retitüsyonda kaynak kullanımı renkli anlatımlarla ifade edilmistir. Bulgular
ve Đrdeleme bölümünde, yapıya yüklenecek olan islev belirlenmis, bu islev bağlamında
gereken müdahale kararları saptanmıs ve restorasyon projesi olusturulmustur. Sonuç ve
Öneriler bölümünde ise, yapılan bu çalısma sonucu ulasılan veriler değerlendirilmis ve
gelecekte bu konu ile ilgili çalısma yapacak olan arastırmacılara çesitli öneriler
sunulmustur.

Mevcut makale, Kuşak ve Yol ülkeleri arasında uluslararası işbirliğiyle yaratıcı çözümlere yönelik Karadeniz’in daha kapsamlı, daha sürdürülebilir, çevre dostu ve disiplinlerarası bir platform olmada potansiyel rolünü ele almaktadır. Bu konsept, Kuşak ve Yol boyunca yer alan diğer uydu merkezlerle birlikte biri Çin diğeri Türkiye olmak üzere iki hidrojen araştırma merkezini temel almasına rağmen, faydaları yenilenebilir enerji, ulaşım ve refaha odaklanan oldukça geniş bir teknolojik kalkınma yelpazesinde tartışılmaktadır. Makalede ayrıca, Karadeniz etrafında yer alan altı ülkenin yakın işbirliğiyle denizleri zararlı ve tehlikeli H2S gaz yoğunluğundan temizlemenin sağlayacağı yerel faydaları da incelenmektedir.

Bu çalışmada Samsun pidesinin kültürel bir değer olarak ortaya çıkış süreci; maddi dünya ile toplumsal yapıdaki hareketliliklerin tarihsel gelişimi üzerinden açıklanmaya çalışılacaktır. 19.yy boyunca tarımsal üretim, beslenme faaliyeti, mutfak alışkanlıkları, mutfak araç-gereçleri ve yemek pişirme teknikleri gibi ifadeler iktisat tarihi disiplininin imkanları dahilinde kullanılacaktır.
Samsun pidesinin tarih içinde görünürlüğü araştırılırken, onunla benzer olduğu düşünülen yiyeceklerle benzerlikleri / farklılıkları tartışılarak, Samsun pidesinin özgün yanları ortaya konulacaktır. Genel olarak Karadeniz pidelerinin sahip olduğu yerel özellikler açıklandıktan sonra Samsun pidesinin onlardan farklı olan bazı özelliklerine işaret edilecektir. Pişirme teknikleri, hamurun kıvamı, fırının çeşidi ve harcında kullanılan et gibi farklılıklar. Çalışma dahilinde damak zevkleri ve pidelerin lezzetleri arasındaki farklılıklar üzerine bir yorum yapılmamaktadır.

The Black Sea kemençe, which represents one of the most important aspects of the cultural richness in the Eastern Black Sea region of Turkey, will be discussed with regard to differences of performance in this paper. Explaining the factors underlying various techniques practiced on the kemençe in the Eastern Black Sea region, a comparison
between the performing styles in the neighboring areas in Anatolia and trying to interrelate them, is fundamentally important and plays a significant part in specifying the kemençe’s place among the other instruments. The aim of this paper is to call attention to forming “(net)tachments” (instead of attachments), so to speak, observed in the Eastern Black Sea region, to other musical styles, the impact of this inclination on the performance of the Görele musicians and the surrounding traditions of çiftetelli and taksim from the actors, networks, attachments and (net)tachments to reveal the formation of a network. Scanning all areas where the Black Sea kemençe is played, the relationships and interactions with each other and similar instruments used in the nearby places may thus be assessed as well. The (net)tachment transformations may be described through the attachment process of such changes. The theoretical basis for this research encompasses Gabriel De Tarde’s “individual thought”, Bruno Latour’s “actor-network”, Gilles Deleuze and Félix Guuattari’s “rhizome”, Deleuze’s “repetition” and “imitation” theories together with Ebru Yetişkin’s idea of (net)tachments. A specific research method which includes also literary work and field study have been carried out supported by personal experiences, and then all have been evaluated, according to on-site observations, interviews, oral history studies and analysis of the continuing performances compiled from data obtained by actors, networks and attachments, the type of representation of space capabilities and finally together with the time period-based factors. Rhythmic patterns and scales used in the performance of çiftetelli and taksim on the kemençe with various playing techniques in various areas in the Black Sea region, especially by focusing on the Görele territory of the region among a series of predestinated areas, will also be considered. This process will be presented through a comparative analysis accompanied by usage of visual and audio material.

The ancient site of Tios (modern Filyos) lies at the mouth of the river Billaios (Filyos Çayı), towards the western end of the southern Black Sea coast, in Zonguldak province. In ancient sources the city is spelt in various ways, including Tios, Tieion, Teion and Tion. In the second half of the seventh century BC the city was founded as a Milesian colony by the priest named Tios.

It was dependent to various kingdoms throughout the Hellenistic period and the city fell under Roman control in AD 70. In the Roman Imperial period, it is understood from inscriptions and coins that Roman emperors and proconsuls encouraged the development of the city. In the Byzantine period the city was a bishopric and we find the names of bishops of Tios on lead seals.

Soğuk Savaş bittikten hemen sonra Karadeniz Havzası’nda son yüzyılda oluşan güç dengesi bozuldu. Böylece bölge geniş anlamda alışıldık üstünlük mücadelesinin ötesinde küresel çıkar çatışmalarına sahne olmaya başlamıştır. Karadeniz ve çevre çapındaki hinterlant topraklarda biçimlenen yeni güç mücadelesi asimetrik olduğu kadar tarihte ilk defa hibrit özelliklere de sahiptir. Yeni güç mücadelesinde yakın aktörlerle birlikte yeni düzenin uzak aktörleri de yer almıştır. Çarlık Rusyası, büyük güç statüsüne yükselebilmesinin Karadeniz ve Doğu Akdeniz hâkimiyeti sayesinde gerçekleşebileceğini biliyordu. Benzer şekilde Soğuk Savaş sonrasının ilk döneminde rakipsiz kalan hegemon güç ABD; Balkanları rehabilite edip sınırlarını Karadeniz’e kadar uzatmak isteyen AB; Karadeniz ve yakın çevresini yaşam sahası olarak görüp, bu bölgede sahildar olmayan güce tahammül etmek istemeyen Rusya Federasyonu ve mevcut statükoyu, dengelenmiş kuvvet dengesi içinde muhafaza etmeyi arzulayan Türkiye yeni güç mücadelesinin taraflarını oluşturmuşlardır. Tarafların çıkarları kontjonktürel olarak uzlaşıp zaman zaman çatıştığından, Asya ile Avrupa arasındaki alternatif enerji kaynaklarının, kadim ticaret yollarının ve bölge deniz hâkimiyet merkezinin kavşağında yer alan Karadeniz Havzası, umulmadık ittifak ve rekabet gruplaşmalarına sahne olmaktadır. Bu çalışmada son 30 yılda Karadeniz Havzası’nda gerçekleşen güç mücadelesi analiz edilmeye çalışılacak, Havza’da faaliyet halinde olan başat aktörlerin dış politika öncelikleri değerlendirilecektir.

ÖZET Rıfat Ilgaz, Kastamonu'nun kültürel değerleri arasında önemli bir yere sahip romancı, oyun yazarı, öykücü ve Ģairdir. Yazdığı birçok eserle Türk edebiyat tarihinde sağlam bir yere sahiptir. Daha çok Haba-bam Sınıfı roman serisiyle tanınan yazar, toplumcu gerçekçi bir anlayıĢla kaleme aldığı eserlerinde halkın çeĢitli sorunlarına yalın ve içten bir üslupla eğilir. Bu anlayıĢla romanlarında konuyu büyük oranda kendi Ģahitlikleri ve gözlemleri belirler. Bu nedenle eserlerinde doğduğu, büyüdüğü ve benliğinin oluĢtuğu yer olan Kastamonu ve daha genelde Batı Karadeniz'in büyük etkisi vardır. O bir Batı Karadeniz çocuğudur ve eserlerinde bu bölgenin imkânlarını ve imkânsızlıklarını, sosyo-ekonomik özelliklerini, kültürel dokusunu ve tüm bunların inĢa ettiği bölge insanını ve sorunlarını iĢler. Rıfat Ilgaz, 1969 yılında kaleme aldığı Karadenizin Kıyıcığında romanında öğretmenlik yaptığı Düzce'nin Akçakoca kasabasını anlatır. Yaptığı gözlemler ve edindiği tecrübelerden hareketle geçimlerini fındık yetiĢtiriciliğiyle sağlayan kasaba insanını çok yönlü bir biçimde konu edinir. 1981 yılında yayımlan-an Yıldız Karayel romanında ise çocukluğunun geçtiği Kastamonu'nun Cide kasabasındaki insanların deni-zle ve ormanla olan yaĢam mücadelesini ele alır. Her iki eser de Batı Karadeniz insanının doğayla iliĢkisini ve onun yaĢamından izleri bize sunar. Bu çalıĢmada, Rıfat Ilgaz'ın söz konusu iki romanı merkeze alınıp diğer eserlerinden de yararlanılarak yazarın gözünden Kastamonu ve Düzce örnekleminde Batı Karadeniz'in kültürel ve sosyo-ekonomik özellikleri ve bölge insanının kimliğini inĢa eden yaĢam mücadelesi bir bütün hâlinde sunulacaktır. ABSTRACT Rıfat Ilgaz who is novelist, playwright and poet, rank as a name to conjure with in cultural wealth of Kastamonu. He is important name by the virtue of his a lot of works for Turkish literature history. The writer adopt socialist realism and narrate problem of people with unsophisticated and unfeigned style. Topics of his novels are his own observation and witness. So, Kastamonu where Ilgaz was born and grow, has a great effect in his works. He is a Western Black Sea child and he discuss possibility and unpossibility, socioeconomic circumstances, cultural texture of this region and problem of region people who is constructed by all of them. Rıfat Ilgaz sophisticatedly tell people who live on with hazelnut growing in Akçakoca town of Duzce where he teached, in Karadenizin Kıyıcığında. He tell struggle for life against sea and forest of people in Cide town of Duzce where he was born, in Yıldız Karayel. Both of them show relationship with nature and struggle for life of Western Black Sea people.

Makalede Kırım’ın ilhakı meselesi, çatışma çözümleri bağlamında sorunun tarihsel arka planı, çatışmayı doğuran nedenler, aktörlerin ve yönlendirici güçlerin analizi ele alınacak, krizin çözümü noktasında taraflar arasında atılan adımlardan ve uygulamalardan bahsedilecektir. Son olarak sorunun gelecekteki seyri ve yönetimi üzerine değerlendirmelerde bulunulacak, bölgesel ve küresel sonuçları ortaya konacaktır.

"The Byzantine Monuments and Topography of the Pontos" adlı eserin I ve II. Ciltlerinin Türkçeye çevrilerek takım halinde yayınlanmasının öncelikli amacı alandaki eğitime katkı sağlamaktır. Bu maksada ek olarak, farklı kaynakların bölge ile ilgili bilgi dağarcığı gelişiminin hizmetine sunul- ması hedeflenmiştir. Eser, Orta Çağ Bizans dönemi ile bu dönem öncesi yapıtlar ve tarihi olay örgüsü üzerinde yoğunlaşan bir çalışmadır. Diğer bir ifadeyle eser, Anadolu'da Osmanlı öncesi dönemi ele almakta, bazı kısımlarda Osmanlı dönemine de değinmektedir.
Bir eseri başka bir dile çevirmek çoğunlukla yeniden yazmak kadar zordur. Zira, eserin yazıldığı dildeki her kelimenin ya da deyimin tam karşılığını, ifade edilmek istenilen olguyu, veya mecazi anlatımları belirleyip çevrilen dile aktarmak güç olduğu kadar ağır sorumluluk da gerektirir. Çün- kü, farklı dildeki metinlerin birebir aynen başka bir dile ya da yazı formatına aktarılması duru- munda okuyucu hiçbir şekilde bilişsel dünyasının derinliklerine hitap etmeyen bir metni okumak durumunda kalır. Çeviri, bir eseri başka bir dilde konuşturabilmektir. Bu konuşma anlaşılır olmalı ve eserin içine sinmiş anlam derinliğini muhafaza etmelidir. Söz konusu keyfiyet dikkate alına- rak çeviri yapılırken orijinal metnin tamamındaki dil ve anlam bütünlüğü korunmalıdır. Yukarı- da açıklanan gereklilikler göz önünde bulundurularak, elinizdeki çeviri yapılırken her kelimenin birebir karşılığı değil, ifade edilmek istenilen anlam belirlenmeye çalışılmış ve anlam yapısı kay- bedilmeden Türkçeye kazandırılması amaçlanmış, metne tam anlamıyla sadık kalınmasına özen gösterilmiştir. Fakat tüm dikkate rağmen bu kadar hacimli bir eserde anlam yoğunluğunun bazen gözden kaçması maalesef önlenemez bir keyfiyettir. Zikredilen durum gözönüne alınarak çeviri tek kişi tarafından yapılmış ve tam metin alanlarında uzman farklı akademisyenler tarafından birbirinden bağımsız şekilde kontrol edilmiştir. Böylece eserin anlam bütünlüğünün azami dere- cede korunması sağlanmıştır. Çeviri yapılırken olanaklar ölçüsünde titiz davranılmıştır. Öyle ki, bazen bir paragrafı çevirmek için birkaç gün uğraşmak gerekmiş ve hatta gerek duyulduğunda ifade edilmek istenen anlamın tam olarak belirlenebilmesi için eserin müellifi A. Bryer’den yardım istenmiştir.

Pontus Bölgesinin önemli yerleşimlerinden biri olan Giresun/Kerasous kentinin yaklaşık 1.6 km. açığında bulunan Giresun Adası, Doğu Karadeniz’de Antik Çağda ve Ortaçağda yerleşime sahne olmuş tek adadır. Antik kaynaklardan edindiğimiz bilgilere göre, ada Klasik Çağda Aretias, Roma İmparatorluk Döneminde ise Khalkeritis Adası olarak adlandırılmıştır. Yaklaşık 40.000 m² yüz ölçüme ve denizden 30 metre yüksekliğe sahip olan ada üzerinde yoğun olarak Ortaçağ’a tarihlenen kalıntılar bulunmaktadır. Adadaki ilk kazılar ise 2011 ve 2012 yıllarında gerçekleştirilmiştir. 2013 ve 2014 yıllarında kazılara ara verilmiş ve 2015 yılından itibaren Giresun Müze Müdürlüğü başkanlığında tekrar başlanmıştır. Bu süreç içerisinde yürütülen çalışmalarda birçok mimari yapı kalıntısı tespit edilmiş olmakla birlikte kazılar; Şapel ve Pitoslu Alan olmak üzere üç farklı bölgede sürdürülmüştür. Kazılar sonucu elde edilen seramik buluntuları, yüzeyde görülen yoğun Ortaçağ buluntularının aksine adanın tarihinin Klasik dönemlere kadar uzandığını ortaya koymaktadır.

İlk Çağ’dan bu yana tarih sahnesinde önemli bir yeri olan Karadeniz coğrafyasına odaklanan bu kitap,  tarihî süreç içerisinde Karadeniz kıyı kentlerinin nasıl bir sosyal, kültürel ve ekonomik gelişim izlediğini ele alıyor.
Antik dönemde “Misafirperver Deniz” (Euxinus) diye anılan Karadeniz’in özellikle Anadolu kıyıları üzerindeki kentleşme tarihini anlatan Karadeniz Kıyı Kentleri Tarihi akademik bir çalışma olmanın ötesinde, ülkemizin tarihine merakı olan herkesin baş vurabileceği bir kılavuz niteliğinde.

"The Byzantine Monuments and Topography of the Pontos" adlı eserin I ve II. Ciltlerinin Türkçeye çevrilerek takım halinde yayınlanmasının öncelikli amacı alandaki eğitime katkı sağlamaktır. Bu maksada ek olarak, farklı kaynakların bölge ile ilgili bilgi dağarcığı gelişiminin hizmetine sunul- ması hedeflenmiştir. Eser, Orta Çağ Bizans dönemi ile bu dönem öncesi yapıtlar ve tarihi olay örgüsü üzerinde yoğunlaşan bir çalışmadır. Diğer bir ifadeyle eser, Anadolu'da Osmanlı öncesi dönemi ele almakta, bazı kısımlarda Osmanlı dönemine de değinmektedir.
Bir eseri başka bir dile çevirmek çoğunlukla yeniden yazmak kadar zordur. Zira, eserin yazıldığı dildeki her kelimenin ya da deyimin tam karşılığını, ifade edilmek istenilen olguyu, veya mecazi anlatımları belirleyip çevrilen dile aktarmak güç olduğu kadar ağır sorumluluk da gerektirir. Çün- kü, farklı dildeki metinlerin birebir aynen başka bir dile ya da yazı formatına aktarılması duru- munda okuyucu hiçbir şekilde bilişsel dünyasının derinliklerine hitap etmeyen bir metni okumak durumunda kalır. Çeviri, bir eseri başka bir dilde konuşturabilmektir. Bu konuşma anlaşılır olmalı ve eserin içine sinmiş anlam derinliğini muhafaza etmelidir. Söz konusu keyfiyet dikkate alına- rak çeviri yapılırken orijinal metnin tamamındaki dil ve anlam bütünlüğü korunmalıdır. Yukarı- da açıklanan gereklilikler göz önünde bulundurularak, elinizdeki çeviri yapılırken her kelimenin birebir karşılığı değil, ifade edilmek istenilen anlam belirlenmeye çalışılmış ve anlam yapısı kay- bedilmeden Türkçeye kazandırılması amaçlanmış, metne tam anlamıyla sadık kalınmasına özen gösterilmiştir. Fakat tüm dikkate rağmen bu kadar hacimli bir eserde anlam yoğunluğunun bazen gözden kaçması maalesef önlenemez bir keyfiyettir. Zikredilen durum gözönüne alınarak çeviri tek kişi tarafından yapılmış ve tam metin alanlarında uzman farklı akademisyenler tarafından birbirinden bağımsız şekilde kontrol edilmiştir. Böylece eserin anlam bütünlüğünün azami dere- cede korunması sağlanmıştır. Çeviri yapılırken olanaklar ölçüsünde titiz davranılmıştır. Öyle ki, bazen bir paragrafı çevirmek için birkaç gün uğraşmak gerekmiş ve hatta gerek duyulduğunda ifade edilmek istenen anlamın tam olarak belirlenebilmesi için eserin müellifi A. Bryer’den yardım istenmiştir.

Öz: Antikçağda büyük bir öneme sahip olan Karadeniz
(Pontos) Bölgesi, Halys Nehri’nin doğusunda, Apsarros
Nehri’nin batısında, Galatia ve Kappadokia bölgelerinin
kuzeyinde yer almaktaydı. Bölgedeki dağlar -doğu
batı istikametinde- kıyıya paralel uzanmaktaydı ve sarp
bir karakteristiğe sahipti. Çeşitli maden cevherlerini
içinde barındıran bu dağlar sık ormanlarla kaplıydı.
Bölge arazileriyse akarsular tarafından oluşturulan derin
vadilerle bölünmekteydi. Akarsuların oluşturmuş
oldukları verimli ovalar, bölgede tarım ve hayvancılık
yapılmasını sağlamaktaydı. Yörede yetişen bitkiler ve
doğal mahsuller antik dünyanın aranan ürünleriydi.
Balıkçılığa elverişli olan kıyı bölgelerinde Hellenler
tarafından kurulan koloni kentleri bulunmaktaydı.
Genellikle limanları olan kıyı yerleşimleri ticari açıdan
büyük bir öneme sahipti. İç kesimlerde ise ticari yol
güzergâhları üzerine kurulmuş olan küçük yerleşimler
ve tapınak kentleri yer almaktaydı. Bölgede ikamet
eden çeşitli otokton halklar birbirleriyle mücadele
halindeydiler. Esas itibariyle Karadeniz Bölgesi’nin tarihi
coğrafyasını konu alan bu çalışmada, önce pontos
(πόντος) kelimesinin kökeni ve anlamı analiz edilmiştir.
Coğrafi sınırları belirtildikten sonra bölgenin, dağları
ve akarsuları, flora ve faunası, kentleri, dini yerleşimleri
ve otokton halkları antik kaynaklar, arkeolojik
materyaller, nümismatik buluntular ve epigrafik belgeler
ışığında ele alınmıştır.
Abstract: The Black Sea Region (Pontus) which has a
great importance in antiquity, was located east of
Halys River, west of the Apsarros River and north of
the regions of Galatia and Cappadocia. The mountains
in the region extend -from west to east- parallel
to the coast and are characterised as steep. These
mountains which contain various mineral ores, were
covered with forests. The region was divided by deep
valleys created by rivers. The fertile alluvial deposition
that formed the plains of the region, made possible
agriculture and animal husbandry. The plants and
natural produce of the region were famous in the
ancient world. In the coastal areas suitable for fishing,
there were colonial cities founded by the Hellenes.
Generally, those coastal settlements by a port had
great commercial importance. Inland there were small
settlements and temple states, built upon commercial
routes. Several autochthonous peoples inhabiting the
region, fought against each other. The core of this
study is the historical geography of the Black Sea
Region in antiquity and analysis of the origin of word
pontos (πόντος) and its meanings. From ancient
sources, archaeological material, numismatic finds
and epigraphic documents, following the deliniation
of the geographical boundaries, a description is
provided of its mountains and rivers, flora and fauna,
cities, temple states and autochthonous peoples.

Bu araştırmamızda Doğu Karadeniz Bölgesi'nin genel özelliklerinden bahsedilmiş ve Şebinkarahisar Kalesi'nin tarihsel süreçteki oluşumuna ışık tutulmaya çalışmıştır.

Bu çalışma iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde giriş dahil olmak üzere Anadolu ve Doğu Karadeniz Bölgesi hakkında bilgi verilmiştir. Birinci bölüm, Doğu Karadeniz coğrafyası, Doğu Karadeniz'de yaşamış antik halklar, bölgede yapılan ticaret, bu bölgede tapınım görmüş tanrı kültleri ve Giresun şehri, Şebinkarahisar ilçesi ile Şebinkarahisar ilçesinde bulunan diğer yerleşim yerleri hakkında bilgi verilmiştir.
İkinci bölüm de ise Şebinkarahisar Kalesi'nin konumu ve genel özelliklerinden bahsedilmiş olunup, kalenin tarihi dönemleri araştırılmıştır. M.Ö 2.bin yılında Anadolu'da bulunan Hititler, Kaşkalar ve Azzi-Hayaşa'ların ve M.Ö. 1.bin yılında Anadolu'da bulunan Kimmer-İskit, Med-Pers ve Hellen-Roma medeniyetlerinin Şebinkarahisar bölgesi ve Şebinkarahisar Kalesi üzerinde etkisi olup olmadığına dair bilgiler verilmeye çalışılmıştır.

Sonuç olarak her iki bölümde de Doğu Karadeniz bölgesinin Eskiçağ Tarihi hakkında bilgi verilmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Anadolu, Doğu Karadeniz, Şebinkarahisar, Şebinkarahisar Kalesi

2020 yılında Romanya için en önemli gelişme, küresel toplumu derinden etkileyen pandemi krizi olmuştur. Buna ek olarak yıl içinde gerçekleştirilen 27 Eylül 2020 Yerel Seçimleri, 6 Aralık 2020 Parlamento Seçimleri ülke içi siyasetin gerginleşmesine neden olurken salgın riski altında vatandaşların farklı sosyoekonomik sorunlarla karşı karşıya kalması, bir kesimin siyasete ilgisiz kalmasına, diğer bir kesimin ise ortaya çıkan yeni sorunlar dolayısıyla ülke yönetimini eleştirmesine yol açmıştır. Romanya perspektifinden yıl içindeki en önemli mücadele alanı salgın kapsamında gerçekleştirilen kısıtlamalar nedeniyle ülke ekonomisinin daralmasıdır. 2008 krizinden sonra istikrarlı bir görünüme kavuşan ekonomi, küresel salgın kriziyle birlikte işsizlik, enflasyon, dış ticaret açığı, dış borç gibi finansal sorunlar ile istikrarlı görünümünden uzaklaşmıştır. Romanya Hükümeti’nin COVID-19 öncesinde ülke ekonomisinin istikrarlı görünümüyle ilgili olumlu tahminleri gerçekleşmemiş aksine yıl sonunda daralan ekonomi gerçekliği ile karşı karşıya kalınmıştır. Halkın bu süreçte ortaya çıkan ekonomik, sosyal ve sağlık sorunlarıyla ilgili ülke yönetimini eleştirmesi, seçilmiş idarecilerin oy oranlarını da etkilemiştir. Avrupa, Orta Doğu ve Orta Asya'nın kesişme noktasında bulunan Karadeniz bölgesinde yer alan Romanya, eski doğu
bloğu ülkesi olarak Sovyet rejiminin sona ermesiyle birlikte yönünü Batı’ya çevirmiş ve Avrupa Birliği içinde stratejik konumu itibariyle önemli bir yer edinmiştir. Ekonomik problemlerle baş edebilmek amacıyla birlikten önemli derecede  mali destek alması ve çeşitli projelerle sektörel yatırımların gerçekleştirilmesi kriz sürecinden en az hasarla çıkılmasını sağlamaktadır. Bu çalışmada Romanya’nın 2020 yılı ülke görünümü iki ana başlığa ayrılarak incelenmiştir. Ülke içi dinamikler olarak belirlenen ilk başlık altında ülkedeki pandemi krizi ve neden olduğu ekonomik sorunlara, geçmişten günümüze devam eden
göç sorununa değinilmiş ve ülkede 2020 yılında gerçekleştirilen yerel ve genel seçimler incelenmiştir. Dış politika dinamikleri olarak adlandırılan ikinci başlıkta ise Romanya’nın içinde yer aldığı uluslararası örgütler ile ilişkileri ve diğer devletlerle olan ikili ilişkileri üzerinde durulmuştur.

Karadeniz’de Yabancı Vapur Kumpanyaları ve Göç

19. Yüzyılda Karadeniz ve havzasında yaşanan siyasi ve askeri olaylar bu denizi bir mülteci ve göçmen denizine dönüştürdü. Bu hareketlilikteki en büyük payı yabancı vapur şirketleri aldı. Yüzyılın ikinci çeyreğinden itibaren Karadeniz sularında faaliyet göstermeye başlayan yabancı vapur kumpanyaları, toplumsal hareketlilikte en mühim kolaylaştırıcı unsur oldu. Yolcularının kamaralarda taşınabilmesine yönelik inşa edilen buharlı gemiler zamanla değişime uğradı. Artan göçler ve yolcu trafiği ihtiyacını karşılamak ve daha fazla gelir elde edebilmek için azami oranda güverte yolcusu taşınacak surette yeniden dizayn edildiler.
Mülteci ve göçmen taşıma rekabetinden daha fazla pay alabilmek amacıyla yabancı vapur acenteleri, göç komisyonu, simsarlar ve komisyoncular aralarında çıkar ilişkileri ağları tesis ettiler. Liman kentlerinden vapurlara binen bir mülteciyi göç yolunda, deniz tutması,
hastalıklar, karantinalar, açlık ve sefalete duçar olmak gibi meşakkatli bir süreç beklemekteydi. Kimi vapurlar mültecilerle beraber gemi hangarlarında küçük ve büyük baş hayvanlar taşıdılar. Çalışmada bu bağlamda yabancı vapur kumpanyalarının bir araç olarak göç üzerindeki etkileri ele alınacaktır.

ÖZ: Karadeniz’in küçük bir liman kenti olan Sinop, tarihsel kökeni itibarıyla birçok medeniyete ev sahipliği yapmıştır. Uzun yıllar devam eden şehrin çok kültürlü yapısı, 20. yüzyılın ilk çeyreğine kadar farklı inanç ve etnik grupların karşılıklı ilişkileri şeklinde devam etmişti. Son yüzyıllarda bölgenin hâkim unsurunu Türkler oluştururken Rumlar ise kentin diğer önemli bir etnik yapısını temsil ediyordu. Ne var ki Osmanlı Devleti’nin yıkılışını hızlandıran savaşlar bu iki ahâlinin birlikteliğini de sonlandırdı. 27 Mayıs 1915 tarihinde çıkarılan Sevk ve İskân Kanunu neticesinde Ermeniler için uygulanan tehcir, daha sonra farklı bir şekilde Rumlar için de geçerli oldu. Bu kapsamda Karadeniz’in çeşitli kentlerinde olduğu gibi Sinop’taki Rumlar da güvenlik kaygıları gerekçesi ise sahilden dâhile sevk edildi. İki yıldan fazla süren bu göç hali, mütareke dönemi ile son buldu ve Rumlar Sinop’a geri döndü. Ancak Millî Mücadele Dönemi’ndeki Pontusçu yapılanma, Sinop’taki bazı Rumların ikinci bir tehcire tabi tutulmasına neden oldu. Türk-Yunan nüfus mübadelesi sonucunda ise Rumlar Sinop’tan ayrıldı. Bu çalışmada, Sinop örneğinden hareketle birliktelikten yol ayrımına giden Türk-Rum ilişkileri mikro ölçekte değerlendirildi. Osmanlı arşiv belgeleri ile temellendirilen çalışma, çeşitli süreli yayınlar, telif ve tetkik eserler ile yapılandırıldı. Böylelikle Sinop’un yüz yıl önceki toplumsal yapısı, iki farklı grubun sosyal çatışmaları ya da paylaşımları özelinden yola çıkılarak aydınlatılmaya çalışıldı.
ABSTRACT: Sinop, a small port city of the Black Sea, hosted many civilizations as of its historical origin. The multicultural structure of the city, which continued for many years, continued in the form of mutual relations between different faiths and ethnic groups until the first quarter of the 20th century. In the last centuries the Turks were the dominant elements of the region, while the Greeks represented another important ethnic structure of the city. However, the wars, which accelerated the collapse of the Ottoman Empire, ended the unity between these two communities. The deportation applied to the Armenians as a result of the relocation and resettlement law dated 27 May 1915, which was applied to the Greeks in a different way. In this context, the Greek from
Sinop, as well as various city of the Black Sea, were referred from the shore to the interior due to security concerns. This migration period, which lasted more than two years, ended with the period of armistice of Montrose and the Greeks returned to Sinop. However, the Pontus/Pontic structure in the period of the National Struggle caused some Greeks in Sinop to be subjected to a second deportation. As a result of the exchange of Turkish-Greek population, Greeks left Sinop. In this
study, the Turkish-Greek relations from the association to the path of departure from the Sinop sample were evaluated on a micro scale. It was to be structured with the works based on Ottoman archival documents, various periodicals, copyright and examination works. Thus, the social structure of Sinop one hundred years ago, social conflicts or sharing of two different groups were asked to illuminate.
SUMMARY: Located on the southern coast of the Black Sea, Sinop has been home to many civilizations during history. At the same time, it has allowed people of different ethnicities and beliefs to live together. Sinop, which was reigned by the Ottoman Empire in 1461, also showed diversity in terms of population during the Ottoman period. Thus, Muslims, Greeks and Armenians lived together in Sinop until the first quarter of the 20th century. Sinop was attached to the Kastamonu province with administrative status as a sanjak during this period. In 1914, the total population of the Sanjak of Sinop was 160,401 and there were 8,814 Greeks. The Greeks of Sinop were engaged in craftsmanship, shipping, fishing, tobacco farming and jewellery making, within the context of their economic activities. The Greeks lived in the southeastern part of the Sinop peninsula and in the district outside of the walls of Sinop Castle was called Varoş.
After the outbreak of the World War I in 1914, the Ottoman Empire went to the war. Subsequent to this, the Ottoman Government deported Armenians in 1915 and Greeks in 1916 due to security concerns. After the Russian army occupied Trabzon in 1916, there was an increase in the Pontus movements in the Black Sea. The Greeks, who was located on the coastline region extending from the western part of Trabzon to Sinop wanted the Russian occupation. The Ottoman Empire, who had discovered the Greeks idea of collaborating with the Russians, referred the Greeks to the inner sections of Anatolia. Therefore, the Greeks of Sinop and its surrounding towns to be deported to Kastamonu province in the south from the mid-summer of 1916. A small number of Greeks tried to escape to Russia. The Greeks in Sinop, Ayancık, Gerze and Boyabat had to leave their places within the context of the deportation. The 6,076 Greeks resident who lived on the coastline of Sinop and Kastamonu were exiled to the interior sections of the country as of August 9th, 1916. These people were settled in Kastamonu province center with sanjak and towns of Kastamonu such as Çankırı, Tosya, Çerkeş, Araç, Daday and Taşköprü. The task of controlling and executing all kinds of transactions of the goods left behind by the Greek community was transferred to the liquidation commissions of the Ottoman Empire.
A year after the deportation of the Greeks, the Governor of Kastamonu Atıf Bey reported that as of July 7th, 1917, there were almost no Greeks on the coastline of Sinop and Kastamonu. After the Greek community in Sinop left the city, the refugees who fled from Eastern Black Sea cities such as Trabzon and Rize, occupied by the Russians, were placed in their houses in the Varoş district. However, as a result of the fire that broke out in the house where a refugee was staying on September 13th, 1917, 400 houses, various public buildings, two churches and many shops were burnt down in the Varoş district. As a result of the second fire that broke out shortly after, on December 17th, 1917, 213 houses were destroyed.
In the meantime, according to an encrypted telegram dated August 13th, 1918, it was stated that it was appropriate to place 4,303 Greek residents in 998 houses deported from Sinop and Kastamonu coasts, and the Greek residents of Sinop-Kastamonu road to the Çankırı sanjak. As of September 1918, 1,888 people were deported from the coastal area and placed in the city center of Kastamonu and its surroundings. Meanwhile, 82 Greek people lived in Sinop during this period. 70 Greeks fled or immigrated to the foreign countries.
Following the Armistice of Mudros, which was signed on October 30th, 1918, after the World War I, the Greeks began to return to their homes. 1,214 Greeks were deported from 320 homes in the Ayancık town and villages of Sinop before the deportation. 1,050 Greeks returned to Ayancık after the Armistice of Mudros. The number of Greeks deported from Sinop was 2,423. The Greeks returned to Sinop and settled in their homes after the war was 827 people.
However, some of the remaining 1.596 of Greeks that returned to Sinop, due to the fire in 1917, or Muslim refugees who had settled into some of there houses.  It was decided that free timber would be given to the Greeks whose houses were burnt down by the Ottoman Government to rebuild their homes. Also,  seed grain was distributed to plant their fields. Between 1916 and 1917, while there was no Greek residence in Sinop, the proceeds from their fields were distributed to them by government officials after returning from the deportations.
On the other hand, during the years of the Turkish National Struggle, the idea of forming a Pontus government among the Greeks in the Black Sea and the gang activities had resumed. In addition, the Black Sea coast was blockaded by Greek warships and bombed from time to time. Thereupon, June 12th, 1921, according to the decision taken in the Greek community on the shores of the Black Sea, people between the ages of 15 to 50 years who were in possession of hands guns were deported to the inner parts of Anatolia. The 63,844 Greeks were sent elsewhere during this second deportation. In this context, 550 Greeks were sent from Sinop.
The Independent Turkish Orthodox Patriarchate in Anatolia, which protested the Greek oriented policy of the Fener Greek Patriarchate, supported the Grand National Assembly of Turkey during this period. By 1922, there were 4,265 Greeks in Sinop, 2,024 Greeks in Gerze, 1,540 Greeks in Ayancık and 129 Greeks in Boyabat. Among the Greek families, the Greeks who came from the Karaman and Kayseri sides were dominant in the last fifty years. On the other hand, the Turkish-Greek population exchange was decided in accordance with the decision taken at the Lausanne Peace Conference. In this context, the Greek-flagged passenger ferry named Efkinos arrived at Sinop Harbor and 1,415 Greeks left Sinop on July 5th, 1924. The 186 Greeks in Gerze left by a boarded passenger ferry named Arshi Pelagos on August 21st, 1924. Thus, in total 1,598 Greeks left Sinop as a requirement of the population exchange. Due to population exchange, the Muslim arrivals were settled to the remaining houses and lands of the Greeks in Sinop.

Karadeniz kıyıları eskiçağ halkları için önemli bir yaşam alanı olup çeşitli kültürlere ev sahipliği yapmıştır ve hala yapmaktadır. Bu halklardan Bithynler, Mariandynler, Kaukonlar, Henetler, Paphlagonlar, Amazonlar, Tibarenler, Khalybler, Mossynoikler üzerinde araştırmalar yaptım ve bu bilgileri derleyip bir bütün haline getirdim.

A rectangular limestone base was registered from the village of Kayaarkası within the Yenice district of Karabük province in the western Black Sea region of Turkey, located on the transit route between eastern Bithynia and western Paphlagonia, in the territory of the ancient city of Tios or Caesareia-Hadrianopolis in Antiquity. The argumentative translation of the Greek inscription on the base is as follows: “Antiochus, son of Antiochus, having been the agonothetes of the Syrgastios agon in the time of the dekaprotoi of the year of 141. Greetings/Farewell!”. Taking into consideration the different transcriptions suggested in previous publications for the sixth and the seventh lines of the inscription mentioning the dekaprotoi and the year, this paper attempts to evaluate and to query all the possibilities in every aspect, relating to the type, the date, the form and the translation of the inscription. In order to understand the origin and the form of the agon of “Syrgastios”, firstly the cult of Zeus Syrgastes/Syrgastios was explained in the light of the Roman provincial coins of Tios, dedications from Apulum and Brixia, a Phrygian bowl from the VIIth century B.C., and from ancient literary sources. The question as to the urban affiliation of today’s village of Kayaarkası, brings forth not only the question of to what place the inscription relates to, but also leads us to inquire into the borderland between Tios and Hadrianopolis

Kireçtaşından, dikdörtgen şekilli ve yazıtlı bir kaide, Türkiye’nin Batı Karadeniz Bölgesi’ndeki Karabük ilinin, Yenice ilçesinin, Kayaarkası köyünden kayda geçmiş olup; burası antikçağda Doğu Bithynia ile Batı Paphlagonia arasındaki geçiş bölgesinde, Tios veya Kaisareia Hadrianopolis antik kenti sınırları içerisinde yer almaktadır. Yazıtın çevirisi şöyle olmalıdır: “141 yılı dekaprotos’larının zamanında?, Syrgastios agon’unun agonothetes’liğini yapmış olan Antiokhos oğlu Antiokhos. Selam/Elveda!”. Bu makalede, genel olarak, dekaprotos’lardan ve “yıl”dan bahseden yazıtın altıncı ve yedinci satırları için daha önceki yayınlarda önerilen transkripsiyonlar dikkate alınarak; yazıtın türü, kentsel aidiyeti ve çevirisi ile bağlantılı olarak ortaya çıkan tüm olasılıklar değerlendirilmekte, sorular cevaplanmaya çalışılmakta ve böylece yazıt tarihsel ve epigrafik olarak incelemektedir. İlk bölümde, Syrgastios’un kökenini ve agon’unun aidiyetini anlamak için, Tios’un Roma İmparatorluk Dönemi sikkeleri, Apulum ve Brixia’dan iki adak, MÖ VII. yüzyıla ait bir Phryg kâse ve antik edebi kaynaklar ışığında, Zeus Syrgastes/Syrgastios her yönüyle detaylıca incelenmektedir. Metinde, Kayaarkası Köyü ve çevresinin hangi kentin sınırları içerisinde yer aldığı arkeolojik ve epigrafik veriler ışığında sorgulanmakta olup, bu durum sadece yazıtın aidiyetine ilişkin değil, fakat bununla birlikte Tios ile Hadrianopolis kentlerinin sınırı hakkında da düşünmemize vesile olmaktadır.