Çevre Kirliği

İnsanoğlunun doğaya ve çevreye verdiği kirliliğin boyutu her geçen gün hızla artmaktadır. 20. ve 21. yüzyılda dünya nüfusunun hızla yükselmesi, çarpık kentleşme, teknoloji ve sanayinin hızla gelişmesi çevre sorunlarının da hızla artmasına neden olmuştur. Artan çevre kirliliğinin en önemli nedenlerinden bir tanesini kent öbeklerinde kontrolsüzce kullanılan enerji kaynakları oluşturmaktadır. Özellikle petrol ve kömür gibi fosil enerji kaynaklarının aşırı kullanımı, başta hava kirliliği olmak üzere birçok ciddi çevre sorununa neden olmaktadır. Çevre sorunları beraberinde çok sayıda toplumsal, ekonomik ve bireysel sorunları getirmektedir. Özellikle kontrol edilemeyen çevre kirliliği, başta yaşam hakkı olmak üzere insanın sahip olduğu temel hak ve hürriyetleri tehdit ettiği görülmektedir. Bu yönüyle çevre sorunları salt çevre kirliliği değil aynı zamanda anayasalar ve uluslararası antlaşmalar tarafından koruma altına alınmış olan temek insan haklarını tehdit eden tehlikeli bir boyut kazanmıştır. Bu çalışmanın temel amacı çevre sorunlarını insan hakları perspektiften ele alınarak temel hak ve hürriyetleriyle olan ilişkisi irdelenecektir. Çevreye verilen zararların birer insanlık suçu olup olmadığı sorunsalı tartışılacaktır.

Batı Sibirya'nın Rus devletinin bir parçası olmasından itibaren merkez tarafından bölgede inşa edilen mekânsal yapılanma ile Hantıların geleneksel mekân anlayışları arasında bir çatışma yaşanmaktadır. Bu çatışma sonucunda yaşam alanlarını kaybeden yerli gruplar aynı zamanda kimliklerini ve varlıklarını da kaybetme noktasına gelirlerken geleneksel yaşam tarzlarının, inançlarının ve kültürlerinin şekillendiği bu mekânların yıkımı karşısında bir karşı koyma mekanizması olarak kimliklerini yeniden ürettikleri de görülmektedir. ANAHTAR SÖZCÜKLER Sibirya, Hantılar, Rusya, Etnik kimlik, Modernizasyon ve Çevre kirliliği.

Gündelik yaşantımızda gerçekleştirdiğimiz birçok eylem ile farkında olmadan çevreyi tahrip etmekteyiz. Kimi zaman ise siyasi ve ekonomik amaçlarla yani bilinçli olarak doğanın fiziksel ve biyolojik unsurları talan edilmektedir. Çevresel terör adı verilen bu sorun, Türkiye'de üzerinde çok az konuşulan konulardan bir tanesini oluşturmaktadır. Zengin ekolojik değere sahip olan Türkiye'de çevresel terör önemli bir mesele olarak durmaktadır. Çevresel terörün en yaygın örneği ise biyolojik yaşamın merkezi olan ormanların siyasi ya da ekonomik amaçlarla yakılması ya da tahrip edilmesidir. Son yıllarda sıklıkla karşımıza çıkan bu çevre suçunun merkezinde ise PKK terör örgütü bulunmaktadır. PKK'nın çevreye verdiği zararların çevre literatürü açısından ne anlama geldiği üzerinde yeterince durulmayan bir konudur. Bu boşluğu doldurmak gayesiyle ele alınan bu çalışma üç temel bölümden oluşturmaktadır. Birincisi, Türkiye'de çok az tartışılan çevresel terör kavramının karakteristik özelliklerini tespit etmektir. İkincisi, PKK terör örgütünün orman yakma eylemlerini çevresel terör kuramı bağlamında analiz etmektir. Son olarak, çevresel terör eylemlerini sonlandırmak için politika önerileri sunmaktır. Bu çalışmanın sonuçları göstermektedir ki, PKK terör örgütünün ormanlık alanlara karşı gerçekleştirdiği eylemler çevresel terör kapsamına girmektedir. Analiz çerçevesinde bu çalışmada şu politika önerileri yapılmıştır: (1) uluslararası arenada kamuoyu çalışmaları yapılmalı, (2) bölge insanları çevrenin önemi konusunda bilinçlendirmeli ve (3) bölge halkı çevre yönetimine dahil edilmelidir.

İnsanoğlunun 21. yüzyılda karşı karşıya kaldığı en önemli sorunlarından bir tanesini hızla artan çevre kirliliği oluşturmaktadır. Ölümcül etkileri olan çevresel sorunların boyutları her geçen gün hızla artmaktadır. Çevre sorunlarından dolayı her yıl milyonlarca insanın hayatını kaybetmesi, tehlikeli boyutlardaki hastalıklara yakalanması ve sahip olduğu temel hak ve hürr i-yetlerin tehdit altında olması gerçeği olayın ne kadar ciddi boyutlarda olduğunu göstermektedir. Özellikle Sanayi Devrimi sonrası yaşanan hızlı gelişim ve değişim sürecinin bir neticesi olarak top-lumların yaşam alışkanlıkları köklü bir şekilde evrimleşip birer tüketim makinesi haline dönüşerek tüm canlıların yaşamlarını sürdürdüğü doğa, fütursuz bir şekilde tahrip edilerek çok ciddi çevre so-runlarının ortaya çıkması süreci başlamıştır. İhtiyaçların ötesinde, insanoğlunun eğlence ya da hobi olarak yaptıkları kimi eylemlerin çok ciddi çevre sorunlarına ve akabinde milyonlarca insanın olumsuz olarak etkilenmesine neden olması gerçeği üzerinde durulması gereken en önemli konulardan bir tanesini oluşturmaktadır. Özellikle milyonlarca insanın kullandığı sigaranın doğru-dan çevreye ve diğer canlılara verdiği zararlar, çevre ve insan hakları noktasında ele alınması önem arz etmektedir. Bu çalışmanın temel amacı, kamuoyunda sıkça tartışılan sigara kullanımını farklı bir perspektifinden ele alarak irdelemektir. Klasik yaklaşımlardan farklı olarak sigara kullanımı, in-san hakları ve çevre sorunları ilişkisi bağlamında irdelenmeye çalışılacaktır. Son olarak ise sigara kullanımının bir insanlık suçu olup olmadığını sorunsalını ayrıntısıyla araştırılacaktır. Anahtar Kelimeler: Sigara, Çevre Sorunları, İnsan Hakları, Temiz Çevre, Hava Kirliliği Abstract Environmental pollution is one of the most important issues facing the world's population in the 21st century. As a result of environmental issues, millions of people are dying and contracting serious illnesses, and others are at risk of losing their basic human rights and freedoms. The severity of enviromental problems is accepted and dates to the period of human history since the Industrial Revolution. After the Industrial Revolution people's life styles and consumption habits changed significanlty. In order to meet our needs and to live a more comfortable life, humankind had started to destroy the nature. Here it is important to emphasise that people are risking the st ability of the environment not only to meet their basic needs but also in pursuit of hobbies and habits. Smoking is a unique example, which directly shows how poeple pollute the environment to satisfy their habits. The key aim of this research is to examine whether or not smoking constitutes a human rights violation in the context of the right to a clean and safe environment.

Yaşadığımız ortamı bütünleyen hava, toprak, su ve ısının elverişliliği ölçüsünde yaşıyoruz. Hava olmasaydı hiçbir canlı yaşayamazdı, su olmasaydı yaşam belki de hiç var olmazdı. Toprak sayesinde bitkiler var, bitkiler sayesinde hayvanlar ve insanlar yaşıyor. Dünyanın ısısı fazla değil ortalama 10 derece artsa yaşam sona erecek. Bu konuda yapılan ve sürdürülen yanlışları " çevre sorunları " olarak tanımlıyoruz, şu ya da bu ölçüde önlemler almaya çalışılıyor ama toplumsal duyarsızlık bu konuda yolu tıkıyor!

Çevresel konular özellikle 1960'lı yıllardan sonra dünya devletlerinin ve uluslararası kamuoyunun dikkatini çekmeye başlamıştır. Günümüz dünyasının en önemli sorunları arasında gösterilen çevresel sorunlar uluslararası platformda atılan adımlar ile en alt seviyelere indirgenmeye çalışılmaktadır. Ancak artan nüfus ile beraber kentleşmede, sanayi ve teknolojik girişimlerdeki artışta da bu sorunların çözümü noktasında sorunlarla karşılaşılmasına neden olmaktadır. Hava kirliliği, iklim değişikliği, sınır aşan sular sorunu, deniz kirliliği gibi birçok sorun özellikle küresel ısınma ile beraber artan seviyede bir gelişim göstermektedir. Bu gelişmeler ile beraber, günümüz de insanlığın karşılaşacağı en önemli sorunlardan birisi olarak su kıtlığı ve su kirliliği sorunları ön plana çıkmaktadır. Su konusu incelendiği zaman ilk olarak kullanılabilir su kavramı karşımıza çıkmaktadır. İnsan faaliyetleri ve doğal güçler kullanılabilir su kaynaklarına zarar vererek ya yok etmektedirler ya da azaltmaktadırlar. Sosyal dayanışmalar ile halk bilinçlense de bu konuda ekonomik ve siyasi nedenlerden dolayı istenilen seviyelerde bir toplumsal duyarlılık ve politika uygulaması maalesef yoktur. Bilim insanları yaptıkları çalışmalar ile su konusuna gerekli dikkatin verilmesi gerektiğine değinmektedirler. Kontrolsüz nüfus artışı, çarpık kentleşme, plansız sanayileşme gibi birçok nedenden dolayı su kaynaklarımız plansız bir şekilde kullanılmakta ve bu da su sorunun daha belirgin bir şekilde gündeme gelmesine neden olmaktadır. Hem insan vücudunun hem de dünya yüz ölçümünün çok büyük bir oranını oluşturan su, bugün birçok insan için ulaşılamaz bir kaynak olarak değerlendirilmektedir. Oysaki su hakkı, temel bir insan hakkıdır düsturu ile hareket edilmesi beklenmektedir. Ancak bugün günlük temiz su ihtiyacını karşılayamadığı için hayatını kaybeden milyonlarca insan mevcuttur.
Çevresel sorunlardan birisi olan su sorunu bağlamında baktığımız zaman, insan merkezli çevre anlayışının benimsenmesi de ayrıca diğer canlıların ve doğa organlarının yok olma ile karşı karşıya kalmalarına neden olabilmektedir. İnsanların doğada kıt olan su kaynaklarını plansız ve kontrolsüz bir şekilde kullanması, gelecek kuşakların su kıtlığı sorunu ile karşılaşması riskini arttırmaktadır. Oysaki doğada bulunan kaynaklar sadece mevcut canlılara ait değil, gelecek kuşaklara da aittir. Bu nedenle, mevcut kaynakların gelecek kuşakların da faydalanabileceği şekilde kullanılması gerekmektedir. Bu bölümün temel amacı, kontrolsüz su tüketiminin gelecek kuşaklar için nasıl bir çevre adaletsizliğine neden olduğunu tartışmak ve politika önerileri sunmaktır.