Ağlasun

Çalışmamızda yararlandığımız ve 1889 –1898 yılları
arasında altı cilt olarak yayınlanan Kâmus-ul Âlâm'da;
dünya tarihi, coğrafyası ve ünlü kişileri ansiklopedik olarak
sunulmuştur. Şemseddin Sami, "Kâmus-ul Âlâm" isimli
eserinde Burdur, Burdur Sancağı, Burdur Gölü, Ağlasun,
Bucak, Gölhisar, İrle/Yeşilova, Kemer ve Tefenni hakkında
bilgilere yer vermiştir.

19. yüzyıl, tüm dünyada olduğu kadar Osmanlı Devleti
topraklarında da köklü ve tarihi belirleyici değişikliklerin
baş gösterdiği bir dönemdir. Osmanlı Devleti’nin dağılma
dönemi’ni de içine alan bu yüzyılda ‘Küçük Asya’ da
denilen Anadolu toprakları pek çok devletin merak ve
dikkatini çekmiştir. Bu dönemde gerek farklı kurum ve
kuruluşlar gerekse kişiler, Osmanlı topraklarına farklı
sebeplerden dolayı özellikle de casusluk için ilgiyle
yaklaşmaya başlamış, maddi imkânlar seferber edilerek,
oldukça çekici hale gelen Osmanlı dünyasını keşfetmenin
yolları aranmıştır.
Osmanlı coğrafyasında gerek seyahat etmeyi amaç
edinmiş, gerek görevleri icabı bulundukları yerlerde
yaşadıkları olayları ve gördükleri yerleri ayrıntılarıyla
aktaran ve birçoğu gerçekte casus (ajan) olan kimseler
olmuştur. Bu kişilerin seyahatnamelerinde, hatıralarında,
günlüklerinde, raporlarında ve mektuplarında birçok
bölgenin coğrafi yapısı, tarihi, sosyo-ekonomik ve kültürel
durumları hakkında ayrıntılı ve de bizim kaynaklarımızda
yer almayan ilginç bilgiler bulunmaktadır.
Öyle ki, bu kişilerin yazıya aktardıkları bilgiler, aynı
bölgenin veya farklı bölgelerin tarihî, iktisadî ve kültürel
mukayeselerinin yapılması bakımından da ayrı bir önem
taşımaktadır. Ayrıca, seyyahların genelde casus, elçi,
arkeolog, sosyolog, doktor veya tarihçi gibi meslek
gruplarından olmaları, seyahatnamelere konu olan yerlerin
farklı bakış açılarıyla anlatılmasını sağlarken, aktarılan
bilgilerin birçok konuda doğruluğunu ve güvenilirliğini de
arttırmaktadır.
Bu kişilerden aslen tarihçi olan İngiliz Casusu Gertrude
BELL'in 1907 yılında İzmir'den başlayarak Konya'ya
kadar uzanan seyahatinde, Burdur ve çevresine ait verdiği
bilgiler çalışılmıştır. Ana kaynak; Newcastle Üniversitesi
Gertrude Bell Arşivi’nde (http://www.gerty.ncl.ac.uk)
bulunan İngilizce mektup, günlük ve fotoğraflardır. Ayrıca,
incelediğimiz dönemde bölgeye gelmiş diğer seyyahlar ve
yerli kaynaklardan da faydalanılmıştır.
Gertrude BELL'in Burdur hakkında verdiği bilgiler, 29
Nisan 1907 tarihinde Isparta'dan annesine yazdığı mektup
ile 27 ve 28 Nisan 1907 tarihli günlüklerinde yer almaktadır.
Casus olmanın gereklerini yerine getiren BELL,
Burdur’da gayrimüslimler (Rum ve Ermeniler)’e ait kiliseler
ile Roma medeniyetinden ve Hristiyanlıktan izler taşıyan
Sagalassos’u ziyaret etmiştir. Özellikle Sagalassos hakkında
detaylı bir inceleme yapmıştır.
Gertrude BELL, Burdur seyahati boyunca toplam 21
fotoğraf çekmiştir. Bu fotoğrafların ikisi Kurna/Yakaköy
olduğunu tahmin ettiğimiz yerle ilgilidir. Fotoğrafların biri
Yeşilbaşköy, diğer 18’i ise Sagalassos ve çevresinin
fotoğraflarıdır.
Bu çalışmamızda öncelikli olarak Gertrude BELL’in
hayatı, Burdur Gölü, Burdur’da ziyaret ettiği kiliseler ve
Sagalassos hakkında bilgilere yer verdik. Çalışmamızın
sonunda Gertrude BELL’in mektup ve günlüklerinin
çevirilerini ekledik. Son olarak bir değerlendirme yaparak
ve BELL’in çektiği fotoğrafları ekleyerek çalışmamızı
tamamladık.

1927 yılında başladığı radyo yayıncılığından sonra,
1968 yılında Türkiye’yi Televizyon yayıncılığı ile tanıştıran
ve yaklaşık 50 yıldan bu yana aralıksız olarak yayında olan
TRT, Türkiye’nin ve dünyanın son yarım asrına tanıklık
ederek biriktirdiği dev arşivini, TRT Arşiv Projesi ile halka
ve yayıncılık dünyasının kullanımına açtı.
31 Mart Cuma günü Harbiye TRT Stüdyolarında
gerçekleşen tanıtım programı ile dev arşivini halka açan
TRT, halen dünyada İngiltere, İsveç gibi yalnızca birkaç
ülkede uygulanmakta olan “arşivlerin detaylı olarak
tasniflenerek reprodüksiyonların internetten kullanıcıya
sunulması” uygulamasını Türkiye’de ilk kez hayata
geçirdi.
Dijital ortama aktarılan arşive üyelik gerektirmeden ve
ücretsiz olarak internet üzerinden www.trtarsiv.com
adresinden ulaşılabilmektedir.
Arşivde Burdur’la ilgili şimdilik 23 (Yirmi üç) video
paylaşımı bulunmaktadır. İnternet ortamında paylaşılan bu
videolar; TRT tarafından yayınlanan Hanlar, Dağarcık,
Geleneklerimiz Göreneklerimiz, Elimizden Obamızdan, İl İl
Türkiye, Az Gittik Uz Gittik, Türkiye'nin Kuşları ve Derin
Kökler isimli belgesel ve programlarda yer almaktadır.
İlerleyen zamanlarda TRT Arşivi’nde bulunan diğer
Burdur videoları da muhtemelen paylaşıma açılacaktır.
TRT Arşivi’ndeki Burdur videolarına http://www.trtarsiv.-
com/ara?bul=Burdur internet adresinden ulaşılabilir.

Tarih biliminin kaynakları arasında seyyahlar ve
onların yazdıkları seyahatnameler, günlükler, tuttukları gezi
notlarının önemli bir yeri bulunmaktadır. Seyahatnameler
bir seyyahın gezip gördüğü yerlerden edindiği bilgi ve
izlenimlerinin yer aldığı eserler olarak bilinmektedir. Bu tür
eserlerde seyyahlar gezilen, gidilen yerlerin, coğrafyanın,
o bölgede yaşayan halkların, devletlerin tarihi, kültürel,
sosyal ve iktisâdî hayatına ait önemli bilgileri aktarmaktadırlar.
Seyyahlar, her şeyden önce, sürekli değişen dış
çevreye dikkat etmiş, gözlerini daha önce görmediği
binalara, ağaçlara, yollara, taşıt araçlarına, insanlara
çevirmiştir. Seyahat ettikleri yerlerin farklı yönlerini, geniş
bir resmini çizmeye çalışmışlardır.
Türk seyyahlardan biri olan Eğirdirli Karçınzâde
Süleyman Şükrü, Türk dünyasının seyahatnâme sahibi
seyyahları içinde en fazla yer gezen şahsiyetidir. Evliya
Çelebi’yi dahi geçmiştir.
Eserinde, emperyalizmin Türk ve İslam Dünyası’nı
nasıl tahrip ettiğini gözlemlerine dayanarak ayrıntılı ve
doğru bir şekilde tasvir etmektedir. Mısır, Hindistan ve Çin
üzerine gerçekçi analizler yapmıştır.
Kitap TBMM Kütüphanesi'nde *8815649* demirbaş
no'suyla yer almaktadır. Ağlasun, İncirhan ve Susuzhan'a
dair bilgiler, eserin 59 ve 60. sayfalarında yer almaktadır.
Makalemizde, öncelikli olarak ana kaynak olarak
yararlandığımız Seyâhat-ül Kübrâ isimli seyahatnamenin
yazarı Eğirdirli Karçınzâde Süleyman Şükrü'nün kısa bir
biyografisine yer verdik. Bu bilginin ardından Karçınzâde
Süleyman Şükrü'nün seyahatnamesinde geçen Ağlasun,
İncirhan ve Susuzhan'a ait bilgileri yazarken günümüzde
pek kullanılmayan kelimelerin yanına günümüzde kullanılan
anlamlarını ekledik. Makalemizi çeşitli tarihi fotoğraflarla
da zenginleştirdik. Son olarak Burdur'daki şifalı
hamamdan bahsettik.

Tourism activities have recently started to develop in Ağlasun, an area which attracts people through its Sagalassos based cultural tourism. Being very rich in terms of alternative tourism options Ağlasun and its vicinity offer tourists both natural and cultural attractions. However, issues such as lack of knowledge about this variety and decisions about how these options can be employed in tourism activities are important problems since utilizing the natural and cultural attractions of rural settlements for purposes of tourism is a rather new and slowly developing tourism activity in our country. Hence this paper discusses ways to increase tourism alternatives by identifying attractions both in Ağlasun and its vicinity, to diversify tourism activities in a center that is increasingly known abroad such as Sagalassos, to create alternative income sources for people living in areas with predominantly rural characteristics and to mobilize the potential available in the area. In this context, this study is a field work aiming to identify alternative tourism opportunities for Ağlasun and its vicinity. The research model used in the study utilizes the exploratory design. The universe and the sample of the study consist of Ağlasun and its vicinity.

Eğirdirli Karçınlızâde Şüleyman, Şükrü, Türk dünyasının seyahatnâme sahibi seyyahları içinde en fazla yer gezen şahsiyetidir. Evliya Çelebi’yi dahi geçmiştir. 600 sayfalık Seyahât-ül Kübrâ ismini verdiği seyahatnamesini 1907’de Petersburg’da yine bir seyyah olan Abdürreşid İbrahim’in matbaasında bastırmıştır.
Eserinde, emperyalizmin Türk ve İslam Dünyası’nı nasıl tahrip ettiğini gözlemlerine dayanarak ayrıntılı ve doğru bir şekilde tasvir etmektedir. Mısır, Hindistan ve Çin üzerine gerçekçi analizler yapmıştır2. Kitap TBMM Kütüphanesi'nde *8815649* demirbaş no'suyla yer almaktadır. Ağlasun, İncirhan ve Susuzhan'a dair bilgiler eserin 59 ve 60. sayfalarında yer almaktadır.