هنرهای مردم پسند

تبیین اجتماعی علل و پیامدهای ختنه زنان در ایران
کامیل احمدی

چکیده
ختنه زنان شامل تمام اقداماتی است که منجر به بریدن بخش یا تمام قسمت‌های خارجی دستگاه تناسلی زنان شده و یا به عبارت دیگر، وارد آوردن هر گونه آسیب به دلایل غیر پزشکی به این ناحیه است. ختنه، مصداق بارز خشونت علیه زنان بویژه کودکان و دختران می‌باشد که در مناطق مختلف دنیا این معضل اجتماعی وجود دارد. در ایران نیز ختنه دختران پدیده‌ای غیر معمول نیست اما از سوی دولت، وزارتخانه¬ها و سازمان‌های مرتبط نادیده گرفته می‌شود. هدف این پژوهش بررسی جامع ختنه زنان در ایران بود که برای اولین بار در ایران در بازه زمانی 1384 الی 1394 انجام شد. روش این پژوهش توصیفی –پیمایشی و میدانی در سطح کلان بود همچنین ابزار و تکنیک¬های تحقیق پرسشنامه، مصاحبه و مشاهده مشارکتی بود. نتایج تحقیق بیان می‌دارد که ختنه زنان در میان اهل تسنن، شاخه شافعی مذهب در بخش¬هایی از استان‌های هرمزگان، کرمانشاه، کردستان و آذربایجان غربی از دیرباز رایج بوده و خوشبختانه در سالهای اخیر رو به کاهش نهاده است. یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که مهم¬ترین دلایل ختنه زنان در این مناطق شامل توجیهات مذهبی و شرعی، عدم آگاهی، تحصیلات پایین و بی سوادی، فقر، فرهنگ مردسالارانه و باورهایی در مورد پاکدامنی، بهداشت و زیبایی بوده است. همچنین راهکارهایی به منظور پیشگیری و مقابله با ختنه زنان پیشنهاد شده است که عبارتند از: پذیرش موجودیت ختنه و موضوعیت آن از سوی دولت و وزارتخانه‌ها مرتبط، انجام اقدامات حقوقی و الزام آور در جهت پیشگیری و مبارزه با آن از سوی دولت و بسترسازی فرهنگی، ورود این الزامات در حوزه قضایی، بهداشتی و آموزشی، اختصاص خدمات بهداشتی ملی و خدمات اجتماعی بویژه در مناطق مذکور که اعتماد بین دولت و مردم شکل بگیرد. حمایت روحانیون و منتفذان دینی از مبارزه با ختنه دختران و صدور فتواهای شرعی مبنی بر غیر شرعی بودن و مضر بودن ختنه دختران و زنان، برنامه¬ریزی کاربردی برای استفاده از رسانه¬ها در حوزه مقابله با ختنه زنان و افزایش آگاهی¬های بهداشتی و روانشناختی، تقویت سازمانهای مردم نهاد و غیردولتی به منظور بستر سازی فرهنگی و آگاهی بخشی در حوزه ختنه دختران.
واژگان کلیدی: خشونت علیه زنان، ختنه دختران، باورهای فرهنگی، مذهب.