ÖZGÜN ARAŞTIRMA ORIGINAL RESEARCH
Med J SDU / SDÜ Tıp Fak Derg u 2019:26(4):452-457 doi: 10.17343/sdutfd.479144
BECERİ ÖĞRENİM REHBERİ VE
DEĞERLENDİRME REHBERİ HAZIRLAMA:
HPV-DNA NUMUNE ALMA ÖRNEĞİ
SKILL LEARNING GUIDE AND ASSESSMENT GUIDE PREPARATION:
HPV-DNA SAMPLING
Aysel BAŞER, Nilüfer DEMİRAL YILMAZ, Hatice ŞAHİN
EÜTF Tıp Eğitimi Anabilim Dalı
Cite this article as: Başer A, Yılmaz Demiral N, Şahin H. Skill Learning Guide And Assessment Guide Preparation:
Hpv-Dna Sampling. Med J SDU 2019; 26(4): 452-457.
Öz
Amaç
Kadınlarda serviks kanseri önemli bir sağlık sorunudur. Serviks kanseri tarama yöntemleri invazif kanser
insidansını ve mortalitesini azalttığı düşünülen az sayıdaki tarama yönteminden biridir. Sağlık Bakanlığı
son dört yıldır 30-65 yaş kadınlarda HPV numune
alma veya pap-smear ile tarama başlatmıştır.
Ulusal Çekirdek Eğitim Programı 2014 (UÇEP 2014)
her tıp fakültesi mezunun nitelikli bir hekim olması için
sahip olması gereken temel gerekliliklere/yeterliklere
yönelik olan ve tıp eğitimi süresince her bir öğrencinin
alması gereken asgari eğitimin içeriğini tanımlamaktadır (1). UÇEP 2014’te koruyucu sağlık hizmetleri
başlıkları incelendiğinde serviks kanseri taraması da
yer almaktadır (1). Mezuniyet öncesi dönemde tıp öğrencileri pap-smear tarama ile ilgili beceriyi öğrenmelerine rağmen HPV ile ilgili numune alma konusunda
herhangi bir beceri eğitimi almamakta ve değerlendirme yapılmamaktadır.
Gereç ve Yöntem
Çalışmada Sağlık Bakanlığı’nın serviks kanseri tarama programında geliştirdiği HPV DNA numune alma
şeması ve pap-smear alma becerisi eğitim kılavuzu
temel alınmıştır. UÇEP’te yer alan ‘hasta ile iletişim,
hastayı hazırlama, sterilizasyona uyum, HPV DNA ve
pap-smear numune alma, atık yönetimi ve numune
saklanması, vajinal muayene’ başlıkları göz önünde
bulundurularak 40 maddeden taslak eğitim rehberi
oluşturulmuştur (1). Lawshe tekniği kullanılarak uzman görüşleri doğrultusunda farklı meslek gruplarında (aile hekimliği uzmanı, diş hekimliği, kanser
tarama merkezi hekimi, ebe ve hemşire) pilot çalışması yapılarak nihai eğitim rehberi oluşturulmuştur.
Mesleksel beceri eğitim rehberi oluşturulduktan sonra
uzman görüşüne başvurularak değerlendirme rehberinde hasta ile iletişim, hastayı hazırlama, sterilizasyona uyum, numune alma, atık yönetimi ve numune
saklanması başlıklarının bu becerinin sınanmasında
kullanılması öngörülmüştür.
Bulgular
Geliştirilen HPV DNA numune alma beceri eğitim rehberi Lawshe tekniği kullanılarak KGO %100 ile uzman
görüşleri doğrultusunda 33 maddeden oluşturulmuştur. Eğitim rehberinin ölçeklemesinde ‘geliştirilmesi
gerekir, henüz olgunlaşmamış, yeterli, iyi seviyede,
ustalaşmış’ basamakları kullanılmıştır. HPV DNA
numune alma becerisini değerlendirme amacıyla 20
maddeden oluşan ve 5’li Likert ölçeği ile puanlanan
bir değerlendirme rehberi geliştirilmiştir.
İletişim kurulacak yazar/Corresponding author: aysel.akpinar@gmail.com
Müracaat tarihi/Application Date: 06.11.2018 • Kabul tarihi/Accepted Date: 09.11.2018
Available online at http://dergipark.gov.tr/sdutfd
Makaleye http://dergipark.gov.tr/sdutfd web sayfasından ulaşılabilir.
t
452
Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi
Sonuç
Ülkemizde tıp fakültesinden mezun olan hekim, uzmanlık eğitimine başlamadığı sürece çoğunlukla Sağlık Bakanlığı’na bağlı birinci basamak sağlık hizmetlerinde çalışmaktadır. Bu nedenle çalışma koşulları ile
uyumlu ve UÇEP 2014’te tanımlanan beceri başlıklarının tıp fakültelerinde yeterliliği sağlayacak düzeyde
öğretilmesi ve geliştirilen değerlendirme rehberi eşliğinde sınanması esastır. Böylece beceri uygulamaları konusunda yeterli hekimler çalışma hayatında da
özgüvenli, başarılı ve diğer sağlık personellerine de
öncü olacaktır.
Anahtar Kelimeler:HPV-DNA Numune Alma, Öğrenim Rehberi, Değerlendirme Rehberi, Ulusal ÇEP
2014,
Abstract
Objective
Cervical cancer is a major health problem in women.
Cervical cancer screening methods are one of the few
screening methods considered to decrease the incidence and mortality of invasive cancer. The Ministry
of Health has launched HPV sampling or screening
with pap-smear in women aged 30-65 for the last four
years.
The National Core Curriculum 2014 (NCC 2014) defines the content of the minimum training required
for each student during the medical education (1). In
2015, cervical cancer screening is included in the review of preventive health services (1). Although medical students learn the skills related to pap-smear
screening in the undergraduation period, they do not
receive any skills training on HPV and do not make
any evaluation.
Materials and Methods
The study was based on the HPV DNA sampling scheme developed by the Ministry of Health in the cervical
cancer screening program and the pap-smear training
skills guide. A draft training guide was prepared from
Giriş
Tıp eğitimi bilişsel, duyuşsal ve psikomotor öğrenme
alanlarını kapsayan bir eğitim sistemidir. Tıpta öğretme ve öğrenmenin temel dayanağı ise klinik öğretimdir. Bir klinik beceri eğitiminde amaç; belirli bir işlem
veya etkinlik için gerekli olan bilgi, tutum ve beceriyi
kazandırmaktır (2).
Beceri eğitiminin en geleneksel şekli hastalar üzerinde yapılan eğitimdir ancak son günlerde hasta ve ça-
t
453
HPV-DNA Numune Alma
40 items by considering the headings of ‘communication with the patient, patient preparation, sterilization compliance, HPV DNA and pap-smear sampling,
waste management and sample storage, vaginal examination ’(1). In accordance with the expert opinions
of the Lawshe technique, a pilot study was conducted
in different occupational groups (family medicine specialist, dentist, cancer screening center doctor, midwife and nurse) and a final training guide was created.
After the preparation of the professional skills guide, it
is envisaged to use the expert opinion in the evaluation guideline to communicate with the patient, prepare
for the patient, adapt to sterilization, sampling, waste
management and storage of samples.
Results
Developed HPV DNA sampling skill training guide
using Lawshe technique SVR 100% was formed by
33 items according to expert opinions. In the scaling
of the training guideline, mış needs to be developed,
yet immature, sufficient, good level, mastered esinde
steps have been used. In order to evaluate HPV DNA
sampling ability, an evaluation guideline composed of
20 items and scored with 5-point Likert scale was developed.
Conclusions
The physician graduated from the medical faculty in
our country works mostly in primary health care services under the Ministry of Health as long as it does
not begin to specialization training. For this reason,
it is essential that the skill titles that are compatible
with the working conditions and defined in NCC 2014
should be taught in a level that will ensure competence in the medical faculties and in the light of the evaluation guide developed. Thus, physicians who are
competent about their skill applications will be confident, successful and pioneer in other health personel
in their working life.
Keywords: HPV-DNA Sampling, Training Guide, Assessment Guide, National Core Curricullum 2014,
lışan güvenliği kavramları önem kazandığı için beceri
eğitimlerinde yeni yöntem arayışını zorunlu kılmıştır.
Günümüzde kabul edilen yaklaşım tanımlanan belirlenen yeterlik alanları ve düzeyleri üzerinden yapılandırılmış, öğrenenin sürece aktif katılımının sağlandığı,
öğrenme ortamların da becerilerin rehber eşliğinde,
maket üzerinde kazandırılmasıyla sağlanmaktadır.
Bu aşamada yeni öğrenmeye başlayanlar için kaygı
yaratmayan güvenli ortamlar oluşturulmuş olur. Bu
ortamlar gerçek ortama yakın olmasına rağmen bağlamdan uzak karmaşıklık ve sorun içermeyen, beceri-
Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi
nin daha çok teknik yönünü ortaya koyan ortamlar ve
araç gereçlerdir. Beceri eğitimlerin de yapılan gözlem
ve değerlendirme ışığında tekrarlanan amaçlı uygulamalar sonrasında gerçek hasta ve gerçek ortamda
pekiştirilmesi sonrasında beklenen yeterliklere ve yetkinliğe ulaşmış oluruz (3).
Becerilerin öğrenilmesi, öğretilmesi ve değerlendirilmesi aşamasında uygulanan yöntem, teknik ve stratejinin seçilmesinde öğrenme kuramlarının büyük katkısı vardır. Beceri eğitimlerinin geliştirilmesinde temel
rol bilişsel, davranışçı ve yapılandırmacı kuramlara
düşer (4). Beceri eğitimlerinde basamaklandırılmış
rehberlerin kullanımı, geribildirim verilmesi, olumlu pekiştireç uygulamaları ile eğitimlerin yürütülmesi
davranışçı yaklaşımların eğitimdeki yansımalarıdır.
Eğitim öncesinde beceri eğitimlerinin temelini oluşturan konuların tartışılması, ön hazırlık safhası, akıl yürütme oturumlarında önceki bilgilerle ilişkilendirilmesi
bilişsel kuramın eğitimdeki etkileri olarak görülebilir.
Beceri eğitimi verilme aşamasında öğretenin beceriyi
göstermesi, rol modelliği, öğrenenlerin eğitici ve akran
destekleri ile beceriyi edinmesi sosyal bilişsel kurama
örnek olarak söylenebilir. Eğitim öncesinde öğrenenlerin içerik konusundaki bilgilerinin ortaya konması, karmaşık, anlaşılması zor kavramların ortaya konması,
tartışılması, öğrenenlerin bu deneyimdeki farklı algı ve
performans nedenlerini ortaya konması yapılandırmacılığın eğitimdeki etkileri olarak düşünülebilir (3).
Klinik beceri eğitiminde hizmetin kalitesini artırmak,
katılımcıların performansını objektif bir şekilde değerlendirmek için eğitimin standardize edilmesi ve insan
üzerinde ilk deneyim yapılmadan önce insancıl bir
eğitim tekniği kullanmak gereklidir. Eğitim zamanını kısaltmak, öğrenmeyi kolaylaştırmak ve hastanın
maruz kalacağı riskleri en aza indirmek için işlemleri
hasta üzerinde denemeden önce beceri eğitimi eğitimlerine katılmak gereklidir (3,5,6).
Türkiye’ de temel eğitim becerilerini tanımlamak için
tıp eğitiminde herhangi bir ortak konsessus oluşturulmamıştır ve mezuniyet öncesi her tıp fakültesinin farklı bir beceri eğitim programı mevcuttur. Tıp fakülteleri
arasındaki bu farklılığın en belirgin olduğu alan sahada jinekolojik muayene esnasında belirginleşmiştir.
Eğitim programı farklı olan fakültelerden mezun olan
tıp öğrencileri jinekolojik muayene yapmadan mezun
olabilir ve hekim olarak uygulama yapmak zorunda
kalması ile sonuçlanabilir (7).
Sağlık Bakanlığının 2014 yılından itibaren rahim
ağzı kanser tarama programı çerçevesinde; Aile
Sağlığı Merkezinde (ASM), Toplum Sağlığı Merke-
zinde(TSM), Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması
(AÇSAP) ve Kanser Erken Teşhis Tarama ve Eğitim
(KETEM) merkezinde çalışan tüm hekim, hemşire,
ebe ve sağlık memurları tarafından hedef nüfusa, yani
kadınlarda 30 yaşında başlayan ve 65 yaşında biten
toplum tabanlı bir tarama yapılmaktadır (8). Serviks
kanserinin taranmasındaki temel amaç; ülke çapında oluşturulacak ulusal bir tarama programını hedef
popülasyona uygulayarak, servikal patolojileri henüz
premalign veya erken evrede iken tespit etmek, etkin
ve basit yöntemlerle tedavi etmek suretiyle de invaziv
kanser sıklığını, buna bağlı morbidite ve mortaliteyi
düşürerek olası karmaşık ve pahalı tedavileri önlemektir (8).
Tarama için servikal sitolojiye ek olarak HPV DNA testini kullanırken klinisyenlere ve hastalara rehberlik etmeye yardımcı olmak için ABD’de gerçekleştirilen bir
çalıştay da devam eden tarama çalışmalarından elde
edilen literatür taraması, uzman görüşü ve yayınlanmamış sonuçlara dayalı olarak 30 yaş ve üzeri kadınlarda yapılan taramalarda servikal sitolojiye HPV DNA
testinin eklenmesi şeklinde karar verilmiştir (9).
Ülkemizin altyapısı ve olanakları göz önüne alındığında ideal yöntem beş yılda bir uygulanacak HPV testi
veya yılda bir uygulanması gereken Pap-smear testi
ile taramadır. Hedef, kadınlarda 30 yaşında başlayan
ve 65 yaşında biten toplum tabanlı taramadır. Taranacak popülasyon, aile hekimlerine kayıtlı bireyler esas
alınarak tanımlanmalıdır (8). HPV-DNA ve Pap-smear
testi geliştirilecek davet yöntemleriyle her beş yılda bir
tekrarlanır. Son iki HPV-DNA testi Pap-smear testi negatif olan 65 yaşındaki kadınlarda tarama kesilmelidir.
HPV-DNA testi, uygun şekilde eğitilmiş sağlık sağlayıcıları ve gerekli malzeme ve ekipmana sahip herhangi
bir sağlık kuruluşunda gerçekleştirilebilir (10).
Mezuniyet öncesi tıp eğitiminin sonunda mezun olan
hekimin nitelikli bir sağlık hizmeti sunabilmesi, karşı
karşıya olduğu sağlıkla ilgili güncel durumları etkin bir
şekilde anlayabilmesi, haberdar olması değerlendirebilmesi ve yönetebilmesi, sağlık alanında üstlendiği
görevleri nitelikli bir şekilde yerine getirebilmesi için
standardize bir eğitim programına ihtiyacı vardır. Bu
tarama programından yola çıkarak Tıp fakültelerinin
eğitim programlarına HPV-DNA numune alma beceri
eğitimini entegre etmeleri gerekmektedir.
Bu eğitimi Ulusal ÇEP 2014 içerisinde tanımlanan
mezun yeterliklere bakarak tanımlamak istersek; mezuniyet sonrası hekimlerin 1. basamak koruyucu sağlık hizmetlerinin tamamına yakınını yapması beklenmektedir. Ulusal ÇEP 2014 içerisinde temel hekimlik
uygulamaları analiz edildiğinde HPV-DNA ile ilişkili
t
454
Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi
olan ve öğrenme düzeyi üç olan başlıklar “mikroskopik inceleme için boyalı-boyasız preparat hazırlayabilme ve inceleme yapabilme, tarama ve tanısal amaçlı
inceleme sonuçlarını yorumlayabilme, hastadan biyolojik örnek alabilme, vajinal ve servikal örnek alabilme ve toplumda sağlıkla ilgili sorunları epidemiyolojik
yöntemler kullanarak saptayabilme ve çözüm yollarını
ortaya koyabilmedir. “HPV-DNA ile ilişkili olan ve öğrenme düzeyi dört olan başlıklar “jinekolojik muayene,
biyolojik materyalle çalışma ilkelerini uygulayabilme,
laboratuvar inceleme için istek formunu doldurabilme,
laboratuvar örneğini uygun koşullarda alabilme ve laboratuvara ulaştırabilme, el yıkama ve aile planlaması
danışmanlığı yapabilmedir.” (1).
Bu çalışmanın amacı mezuniyet öncesi tıp eğitiminde
HPV DNA numune alma becerisini kazandırmak için
mesleksel beceri eğitim rehberi ve değerlendirmede
kullanılacak bir ölçme aracının geliştirilmesidir.
Gereç ve Yöntem
2016-2017 yılları arasında 14 haftalık Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıp Eğitimi Anabilim Dalı doktora
eğitim programı mesleksel beceri dersi kapsamında
beceri öğrenim rehberi ve değerlendirme rehberi geliştirilmiştir. Sağlık Bakanlığı’nın serviks kanseri tarama programı kapsamındaki HPV DNA numune alma
şeması ve pap-smear alma becerisi eğitim kılavuzu
temel alınmıştır (8) (11). Ayrıca UÇEP’te yer alan
‘hasta ile iletişim, hastayı hazırlama, sterilizasyona
uyum, HPV DNA ve pap-smear numune alma, atık yönetimi ve numune saklanması, vajinal muayene’ başlıkları göz önünde bulundurularak 40 maddelik taslak
eğitim rehberi oluşturulmuştur (1). Sonrasında, taslak
eğitim rehberinin kapsam geçerliği için uzman görüşü
alınmıştır. Maddelerin her birinin kapsam geçerliliği
için Lawshe tekniği kullanılmıştır. İki Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıp Eğitimi AD öğretim üyesi, iki Aile
Hekimliği uzmanı ve bir Tıp Eğitimi doktora öğrencisi
olmak üzere beş adet uzman görüşüne başvurulmuştur. Uzmanların görüşleri; öğrenim rehberinde yer alması düşünülen her bir maddenin kapsam geçerliliği
Lawshe tekniği ile analiz edilerek (12) yedi madde
çıkarılmış ve madde sayısı 33’e indirilmiştir. Madde
sayıları netleştikten sonra sıralama, dilbilgisi ve başlık
konularında düzenleme yapılarak tam uzlaşma sağlanmıştır. Uzman görüşlerine ilişkin veri analizi bulgular bölümünde ayrıntılı olarak verilmiştir.
Uzman görüşleri doğrultusunda revize edilen taslak
eğitim rehberinin 2016-2017’de farklı meslek gruplarında (aile hekimliği uzmanı, kanser tarama merkezi
hekimi, diş hekimi, ebe ve hemşire) pilot uygulaması
öncelikle eğitici tarafından maket üzerinde rehber kullanılarak uygulama yapılmış ve sonrasında öğrenen-
t
455
HPV-DNA Numune Alma
lerin yapması istenilmiştir. Pilot uygulama sonrasında
maddelerin sıralamasında yer değişikliği ve anlam
bütünlüğü sağlanarak nihai eğitim rehberi oluşturulmuştur. (Resim 1)
HPV DNA numune alma klinik beceri şeklinde sınıflandırıldığı için objektif yapılandırılmış bir değerlendirme yöntemi ile değerlendirilmelidir. Bu değerlendirme,
değerlendiren kişinin kişisel yargılarına dayanan geleneksel yönteme göre daha geçerli, güvenilir ve pratiktir. Ulusal ÇEP 2014 öğrenim hedeflerine, Sağlık
Bakanlığı’nın serviks kanseri tarama programında geliştirdiği HPV DNA numune alma ve pap-smear alma
becerisi eğitim rehberine dayanılarak değerlendirme
rehberi geliştirilmiştir. Uzman görüşüne dayanılarak
değerlendirme rehberinde hasta ile iletişim, hastayı
hazırlama, sterilizasyona uyum, numune alma, atık
yönetimi ve numune saklanması başlıklarının bu becerinin sınanmasında kullanılması öngörülmüştür.
HPV DNA numune alma becerisini değerlendirme
amacıyla 20 maddeden oluşan ve 5’li Likert ölçeği
ile puanlanan bir değerlendirme rehberi geliştirilmiştir. (Resim 2) Öğrencinin bu beceriden yeterlilik alabilmesi için değerlendirme rehberine göre 100 puan
üzerinden en az 60 puan alması gereklidir. Ancak değerlendirme rehberinde üç başlık baraj niteliğindedir.
Öğrenci baraj niteliğindeki başlıkların tamamından 3
ve üzerinde puan almalıdır. Bu başlıklarda yaşanacak
herhangi bir sorun yetersizlik alması şeklinde yorumlanacaktır.
Bulgular
2016-2017 yılları arasında 14 haftalık bir dönemde HPV-DNA numune alma beceri öğrenim rehberi
ve değerlendirme rehberi hazırlanarak tam uzlaşma
sağlanmıştır. İlk olarak beceri öğrenim rehberi oluşturmak için madde havuzunun literatür taraması yapılmış ve maddeler oluşturulmuştur. Geliştirilen HPV
DNA numune alma beceri eğitim rehberi uzman görüşleri doğrultusunda lawshe tekniği kullanılarak her
bir maddenin “Kapsam Geçerliliği Oranı” (KGO) hesaplanmıştır. 40 maddenin KGO %79 olarak gelmiştir.
Lawshe tekniğine göre beş uzman görüşünün KGO
%99 üzerinde olması halinde maddenin geçerliliğinden söz edilebildiği için bazı maddeler düzenlenerek
ve yedi maddesi çıkarılarak 33 maddeye indirgenmiştir. 33 maddenin KGO %100 olarak gelmiştir (12). Eğitim rehberinin ölçeklemesinde ‘geliştirilmesi gerekir,
henüz olgunlaşmamış, yeterli, iyi seviyede, ustalaşmış’ basamakları kullanılmıştır.
HPV DNA numune alma becerisini değerlendirme
amacıyla 20 maddeden oluşan ve 5’li Likert ölçeği
Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi
Resim 1: Mesleksel Beceri Öğrenim Rehberi HPV DNA
Numune Alma Becerisi
Resim 2: Mesleksel Beceri Öğrenim Rehberi HPV DNA
Numune Alma Becerisi Değerlendirme Rehberi
ile puanlanan bir değerlendirme rehberi geliştirilmiştir. Geliştirilen HPV DNA numune alma becerisini değerlendirme rehberi uzman görüşleri doğrultusunda
lawshe tekniği kullanılarak her bir maddenin “Kapsam
Geçerliliği Oranı” (KGO) hesaplanmıştır. 20 maddenin KGO % 90 olarak gelmiştir. Lawshe tekniğine
göre beş uzman görüşünün KGO %99 üzerinde olması halinde maddenin geçerliliğinden söz edilebildiği
için bazı maddeler düzenlenerek tekrar uzman görüşü
alınmıştır. 20 maddenin KGO %100 olarak gelmiştir
(12). Eğitim rehberinin değerlendirilmesinde ‘geliştirilmesi gerekir, henüz olgunlaşmamış, yeterli, iyi seviyede, ustalaşmış’ basamakları kullanılmıştır.
Sonuç
Ülkemizde tıp fakültesinden mezun olan hekim, uzmanlık eğitimine başlamadığı sürece çoğunlukla Sağlık Bakanlığı’na bağlı birinci basamak sağlık hizmetlerinde çalışmaktadır. Hekimlerin mezuniyetlerinde
beceriler konusunda yeterli olmaları Sağlık Bakanlığı’nın yürüttüğü tarama programlarında çalışırken de
başarılı olmalarını sağlayacaktır. Sağlık Bakanlığı’nın
yürüttüğü tarama programlarında çalışırken başarılı
t
456
Süleyman Demirel Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi
olmalarını sağlamak için mesleki becerilerinin standardize edilmesi ve diğer sağlık personeline de önderlik etmesi gerekmektedir. Böylece beceri uygulamaları konusunda yeterli hekimler çalışma hayatında
da özgüvenli, başarılı ve diğer sağlık personeline de
öncü olacaktır. Bu nedenle çalışma koşulları ile uyumlu ve UÇEP 2014’te tanımlanan beceri başlıklarının
tıp fakültelerinde yeterliliği sağlayacak düzeyde öğretilmesi ve geliştirilen rehberlerin, değerlendirme rehberleri eşliğinde sınanması esastır.
Eğitimin Uygulanması İle İlgili Bir Öneri
HPV DNA numune alma beceri eğitimi Aile Sağlığı Merkezinde (ASM), Toplum Sağlığı Merkezinde(TSM), Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması
(AÇSAP) ve Kanser Erken Teşhis Tarama ve Eğitim
(KETEM) merkezinde saha çalışması esnasında intörn doktorlara eğitici hekim ve sağlık personeli tarafından beceri eğitimi verilir. Beceri eğitimi; eğitici tarafından tanıtımı, amacı ve işlemin nasıl yapılacağının
gösterilmesinden sonra eğitime katılan kişinin işlemi
en az bir kez maket üzerinde yapması, 3 gerçek hastadan HPV-DNA numune alınması ve geribildirim verilmesi şeklinde uygulanır.
Eğitimcinin (koç) gruba uygulamayı neden yaptığımız
ile ilgili bilgi vermesi, anlaşılmayan, karmaşık konulara değinilmesi, karmaşık kavramlar üzerinden tartışma yapılması, ardından uygulamanın nasıl yapıldığı
ile ilgili bilgi vermesi, beceri rehberinin gözden geçirilmesi, eğiticinin uygulamayı maket üzerinde nasıl yapılacağını göstermesi (orta gerçeklikli simulatör), her
öğrenenin rehbere göre uygulamayı tekrarlaması şeklinde yapılarak bilişsel, davranışçı ve yapılandırmacı
kuramlara dayanarak bir eğitim programı geliştirilir.
Öğrenen beceri eğitimini uygularken diğer bir öğrenenin rehberden basamakları okunması istenerek hem
diğer öğrenenlerin hem de uygulayan öğrenenin daha
kolay takip etmesi sağlanır. Bu yöntemde bütün-parça-bütün yaklaşımı kullanılır. Öğrenenin uygulama
esnasında ya da daha sonrasında eğitici tarafından
geribildirim yapılır. Doğru uygulamalara olumlu pekiştireç yanlış uygulamalar da düzeltme imkanı sağlanır.
Daha sonra ikili gruplar halinde her öğrenen diğer öğreneni değerlendirerek becerilerin kalıcılığını artırır.
Hazırlanmış bir değerlendirme rehberi ile eğitimi veren kişi tarafından değerlendirmeye tabi tutulurlar. İlk
değerlendirme maket üzerinde ve değerlendirme sonucu başarılı olduğu takdirde 3 gerçek hastadan HPV
DNA numune alması sağlanarak ve değerlendirme
rehberi kullanılarak, beceri eğitimi sonunda bir sertifika ile sonlandırılır.
t
457
HPV-DNA Numune Alma
Kaynaklar
1. Ulusal ÇEP 2014. (tarih yok). Ulusal Çekirdek Eğitim Programı. Yükseköğretim Kurulu Genel Kurulu;. http://www.yok.gov.tr/
documents/10279/38058561/tip_fakultesi_cep.pdf adresinden
alındı
2. Amin, Z., & Eng , K. (2006). Basics in medical education. . Singapore: World Scientific.
3. Elçin, M., & Odabaşı, O. (2016). Beceri Eğitimi. İ, & İ. Sayek
içinde, Tıp Eğiticisi El Kitabı (s. 179-193). Ankara: Güneş Tıp
Kitabevi.
4. Ertmer, P. &. (1993). Behaviorism, Cognitivism, Constructivism:
Comparing critical features from an instructional design perspective. Performance Improvement Quarterly,, 6(4), 50-72.
5. Sullivan, R., Magarick , R., Bergthold, G., Blouse, A., & Mclntosh, N. (1999). Tıp eğitimcileri için eğitim becerileri rehberi. (Ş.
Özvarış, Dü.) Ankara: Hacettepe Halk Sağlığı Vakfı.
6. Vogel, D. &. (2016). Basic practical skills teaching and learning
in undergraduate medical education–a review on methodological evidence. . GMS journal for medical education,, 433.
7. Abraham, S. (1998). Gynaecological examination: a teaching
package integrating assessment with learning. Medical education, , 32(1), 79-81.
8. Serviks Kanseri Tarama Programı Ulusal Standartları. (2018,
Şubat). T.C. Sağlık Bakanlığı Kanser Daire Başkanlığı: https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/kanser-tarama-standartlari/listesi/483-serviks-kanseri-tarama-program%C4%B1-ulusal-standartlar%C4%B1.html adresinden alındı
9. Wright, T. C. (2004). Interim guidance for the use of human papillomavirus DNA testing as an adjunct to cervical cytology for
screening. Obstetrics & Gynecology, 103(2), 304-309.
10. Singh, P. K. (2017). Training of health staff in VIA, HPV detection test and cryotherapy-Trainees’ handbook. WHO.
11. T.C. Sağlık Bakanlığı. (2014). Serviks Kanseri Tarama Programı Ulusal Standartları. Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Kanser
Dairesi Başkanlığı: https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/kanser-tarama-standartlari/listesi/483-serviks-kanseri-tarama-program%C4%B1-ulusal-standartlar%C4%B1.html adresinden alındı
12. Lawshe, C. (1975). A quantitative approach to content validity
1. 28(4),. Personnel psychology,, 28(4), 563-575.