stierni

Walon (Rifondou)

Alofômes di s(i)- / (e)s-
Cogne prumrece (dirî voyale)	Dispotchaedje (dirî cossoune)	Divanceye voyale (dirî cossoune)
stierni	sitierni	estierni

Etimolodjeye 1

Bodje « stiern- » ‎(« strin ») (avou candjmint d’ voyale), (avou on diftongaedje), avou rbetchfessaedje do R, avou l’ cawete di codjowaedje « -i » des viebes.

Prononçaedje

AFE :
- diferins prononçaedjes : /stjɛʀ.ˈni/ /stjɛʀ.ˈnœ/ /stɛʀ.ˈni/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /stjɛʀ.ˈni/
Ricepeures : stier·ni

Viebe

Djin et tins	Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’)	stierni / stiernixh
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs)	stiernixhoz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns)	stiernixhans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle)	stiernixhnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’)	stiernirè / stiernixhrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’)	stiernixheu
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’)	stiernixhe
pårt. erirece (dj’ a, vos av)	stierni
Ôtes codjowaedjes	come prusti

stierni (viebe å coplemint)

(mot des cinsîs) mete do strin dizo l' bisteu cwand on l' a yeu mondé.
- Dj' a djeté; a twè di stierni.
- Dj’ a priyî l’ djon.ne comére,
  Po v’nu è nosse maujon.
  N’eûchoz nin peû, Mamesèle,
  Nos pudrans sogne di vos.
  Rimoussoz, nosse bauchèle,
  Dji stièrni lès bèdots.
  — Chantal Denis.
- Lès vatches avît stu stièrnîyes come i fât et lès tch’vâs bin fôrés; tos lès polins avît avou à beûre. Tot-à-fêt èsteût r’mètou à pont— Jean-François Renkin, On dîmègne, 1896.
(oujhea) fé on nid.
- Dji conte cénk oûs dvins l’ pitit nid.
  Cénk oûs ki l’ boune mere tineut tienes,
  Respounant sol schûfêye si tene,
  Ki l’ Mwaisse di pîtleures a stierni— Martin Lejeune, "L’amour vint dè passer", dins « L’année des poètes » (1892), p. 230 (fråze rifondowe).

Parintaedje

Sinonimeye

lîter

Ortografeyes

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

E rfondou walon :

stierni / sitierni u estierni : R10 ^(lére)

Ratournaedjes

mete do strin dizo des aclevåvès biesse

Arabe marokin : فرّش ^(ary) =‎ ferrech
Francès : pailler ^(fr)

Pårticipe erirece

	singulî	pluriyal
omrin	stierni	stiernis
femrin	stierneye	stierneyes

stierni omrin

Pårticipe erirece omrin do viebe "stierni".
- Les vatches ont ele sitou stiernêyes ?

Ratournaedjes

stierni

Francès : paillé ^(fr)

Codjowa

	Dobès rfondowes
stierni		stiernixh

Do viebe «stierni»

indicatif prezintrece, prumire djin do singulî
kimandeu prezintrece, deujhinme djin do singulî, fôme camaerådrece

Ratournaedjes

I.P.1s.

Francès : (je) paille ^(fr)

Etimolodjeye 2

Tayon-bodje latén « sternuere » (minme sinse), (avou on diftongaedje), avou l’ cawete di codjowaedje « -i » des viebes.

Prononçaedje

AFE :
- diferins prononçaedjes : /stjɛʀ.ˈni/ /stjɛʀ.ˈnœ/
- prononçaedje zero-cnoxheu : /stjɛʀ.ˈni/
Ricepeures : stier·ni

Viebe

Djin et tins	Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’)	stierni / stiernixh
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs)	stiernixhoz
Cåzants Ind. pr. (nos, ns)	stiernixhans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle)	stiernixhnut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’)	stiernirè / stiernixhrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’)	stiernixheu
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’)	stiernixhe
pårt. erirece (dj’ a, vos av)	stierni
Ôtes codjowaedjes	come prusti

stierni

(v. sins coplemint) (mot d’ medcén) shofler på nez eyet pal boke, sins l’ voleur, d' on plin côp, avou on foirt brut, a cåze d' on schôpiaedje ådvins del narene.
- Cwand k' ene sakî stiernixheut, on lyi djheut ki l' Bon Diu vs benixhe.
- Nolu n’ dinreut s’ fåstroû pol ci do borguimwaisse.
  Mins s’ a ene gote di boûtneure, schoûtez les don stierni ! — Jules Claskin, « Airs di flûte et autres poèmes wallons », édition critique de Maurice Piron, 1956, « Pasquèye » (1922), p. 109 (fråze rifondowe).
(imådjreçmint) (viebe å coplemint) gårni des ptitès taetches, come des sprogneures, so (ene sacwè, ene sakî).
- La cénk oûs, kel boune mere (di l' oujhea) tineut tienes, des oûs kel Grand Mwaisse a stierni d' petcheures — Martin Lejeune (fråze rifondowe).

Parintaedje

Sinonimeye

(shofler på nez, sins l' voleur) : sprognî, stiernouwer, stienvi, benixhî, ebenixhî, s' ebenixhî; Loukîz a : « sprognî »
(gårni des ptitès taetches) : stoeler

Ortografeyes

Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

E rfondou walon :

stierni : R13
stierni / sitierni u estierni : R10 ^(lére)

Li mot n’ est nén dins : G215 (ALW so les maladeyes des djins)

Ratourneures

shofler på nez, d' on plin côp, sins l' voleur;

Loukîz a : sprognî

Arabe marokin : عطس ^(ary) =‎ 36es = عْطس
Francès : éternuer ^(fr)

spiter des ptitès taetches, come des sprogneures

Francès : parsemer ^(fr)

Pårticipe erirece

	singulî	pluriyal
omrin	stierni	stiernis
femrin	stierneye	stierneyes

stierni omrin

Pårticipe erirece omrin do viebe "stierni".
- La cénk oûs, kel boune mere (di l' oujhea) tineut tienes, des oûs kel Grand Mwaisse a stierni d' petcheures — Martin Lejeune (fråze rifondowe).

Ratournaedjes

stierni

Francès : éternué ^(fr)

Codjowa

	Dobès rfondowes
stierni		stiernixh

Do viebe «stierni»

indicatif prezintrece, prumire djin do singulî
kimandeu prezintrece, deujhinme djin do singulî, fôme camaerådrece

Ratournaedjes

I.P.1s.

Francès : (je) éternue ^(fr)

Waitîz eto

Lijhoz l’ årtike stiernixhaedje so Wikipedia