[go: up one dir, main page]

Aller au contenu

risker

Èn årtike di Wiccionaire.

Etimolodjeye

[candjî]

Bodje « risk- » ‎(« risse ») avou l’ cawete di codjowaedje « -er » des viebes.

Prononçaedje

[candjî]

Viebe

[candjî]
Djin et tins Codjowa
Cåzant Ind. pr. (dji, dj’) riskêye
Atôtchî(s) Ind. pr. (vos, vs) riskez
Cåzants Ind. pr. (nos, ns) riscans
Rwaitants Ind. pr., nam. (i/il, ele/elle) riskêynut
Cåzant Ind. fut. (dji, dj’) riskêyrè
Cåzant D.I.E. (dji, dj’) riskéve
Cåzant Suddj. pr. (ki dji, dj’) riskêye
pårt. erirece (dj’ a, vos av) riské
Ôtes codjowaedjes come tchicter

risker

  1. (viebe å coplemint) fé ene sacwè sins sawè si ça serè bén por vos u nén.
    • I s' dispaitchèt tot doûçmint
      Po nén toumer sol flaxhård
      Et s' i voeyèt k' l' afwaire va roed
      Divant do risker leu veye
      I leyèt fé les bordjeus
      Li camrade dè l'joie, Chanchet Barillié, 1852 (fråze rifondowe).
    • Les dmeys djonnes omesdi måle goviene,
      Si dnént radjoû, zels, el minme coine
      Po risker leus çanses ås cwårdjeus
      Ou wadjî les tiesses ou les peyes. Joseph Vrindts, ”Vîx Lîge” (1901), p.42, “Li Plèce Grétry” (fråze rifondowe).
  2. (viebe å coplemint) ataker ou emantchî ene sacwè d' noû.
    • Vos ki rtrovez todi l' minme note
      Ezès scrijhaedjes ki dj' a riské
      Ni m' traitîz nén d' pôve ou d' nanote
      Et leyîz m' dabôrd esplikerMartin Lejeune, Bultén del Societé d' Lidje, "Eco todis", tome 34, p. 131 (fråze rifondowe).
  3. (v. sins coplemint) esse probåbe k' ene sacwè si fwaiye.
    • Et si, a l’ plaece d’ aroufler a l’ etermint come on tchén dvins on djeu d’ beyes, la k’ riskêye co di s’ fé atouwer et d’ aveur des rujhes, i rawådreut on djoû u deus en èn oté ? Jean-Pierre Dumont (fråze rifondowe).
    • Metchant gamén d' aler risker d' atraper macsigrogne Firmin Callaert (fråze rifondowe).
  4. (viebe å prono) prinde des risses.
    • Li bêté s’ risquêye
      Foûs dèl’ neûristé,
      Tapant sès bwèrgnêyes
      So lès tchamps d’seûlés
      — Émile Wiket, Fruzions d' cour, p.165.
  5. (viebe å prono) (v. å coplemint nén direk eployî avou li dvancete « a ») aler ene sawice nén foû dandjî, fé ene sawè d' dandjreus.
    • Tot li binde di moxhons a vlou a vlou dårer sol hoûlote pol distrure, mins l’ laide biesse s’ a stî catchî come ene volresse, et ci n’ est ki cwand il a fwait spès k’ ele s’ a co bén oizou risker a l’ ouxh Anatole Marchal, Li Dérène Chîje, p. 155 (fråze rifondowe).

Ratourneures

[candjî]
  1. risker gros .
    • On riskêye gros, a ç' djeu d' tirlibibi la.
  2. risker èn iy: taper èn ouy
  3. risker l' paket

Parintaedje

[candjî]

Mots d’ aplacaedje

[candjî]

Riscans-tot

Contråve

[candjî]

èn poleur må

Ortografeyes

[candjî]
Après 1900, foû rfondou (Feller, Feller ricandjî, nén Feller) :

Ratournaedjes

[candjî]
fé åk sins esse seur do rzultat
ataker ou emantchî ene sacwè d' noû