Bergn (België)

Bergn (in 't Frans Mons; in 't Picardisch Mon) is een stad met omtrent 91.000 inweuners, en is den hoofdstad van de Belgische provincie Henegouwn. Bergn is ook êen van de vuuf hoovn van beroep in België. De patrôonhillige van de stad is Sint-Waltrudis.

Bergn ligt an den ôostkant van 't industriegebied de Borinage, omtrent 50 km ten zuudn van Brussel en 200 km ten nôordn van Parys, en wordt gediend van twê ottostraadn, den E19 noa Brussel, en den E42 noa Luuk.

't Militair hoofdkwartier SHAPE van de NAVO is in Bergn gevestigd.

Geschiedenisse

Vôorhistorie toet an de Middelêeuwn

D' êeste têkens van leevn in de streke kommn van Spiennes, woarda de beste vierstêenwerktuugn van de joungn stêentyd in Europa zyn gevoundn. In den tyd van Julius Caesar weundigden de Nerviërs in de streke. Den oude name voar Bergn, Castrilocus of kampplatse, doet der an peizn dat er hier een Romeins kamp moe gewist zyn, moa beholve d' ontdekkienge van een begraafplatse uut den 2^e êeuwe is ter doa gin bewys van. Bergn laag wel nie verre van een aftakkienge van de Romeinse heirweg die van Bavay noar Asse liep. Loater wierd de name veranderd toet Montes, achter d' heuvels woarup da 't kamp was gebouwd.

Sint-Waltrudis as gravinne van Enegouwn (polychroom bêeld uut d' 18^e êeuwe

In de 7^e êeuwe richte Sint-Ghislain een oratorium up in wadda nu de dêelgemêente Saint-Ghislain is. Sint-Waltrudis hèt doar een religieuze gemêenschap upgericht en achter hur doad is hur graf een platselik bedevoartsôord gewordn. In 1039 is ze tenslotte hillig verkloard, en tegenwôordig is Sint-Waltrudis de patrôonhillige van zowel Bergn as Hêrentals.

Gelik de nabeurige stad Ath, was Bergn in een versterkte stad uutgebouwd ounder 't bewind van Boudewyn IV, graaf van Enegouwn (1120 - 1171). Binnenkort staak Bergn den hoofdstad van dien tyd, Valenciennes, noa de krône, en wierd een belangrik besteurs-, commerciêel en ounderwyscenter, en uutendelik, in 1295, den hoofdstad van Enegouwn. Deur de groei van de bevolkienge (van 4.700 inweuners an 't begin van de 13^e êeuwe toet 8.900 an 't begin van de 15^e êeuwe) moest er een twidde, grôtere stadsmeur gebouwd wordn, mè zes stadspôortn. De lakenhandel laag an de basis van Bergn zyn economische groei, die deurde toet an de godsdienstôorloogn van de 16^e êeuwe.

Tachtigjoarige Oorloge

Markt en stadhuus van Bergn met 't belfort up den achterground

Up 24 mei 1572 viél Lodewyk van Nassau an 't hoôfd van 500 man oenverwachts de stad binn'n, woardat je mè gêestdrift onthoald wierd, omdat de bevolkienge vrê malcontent was met den hertog van Alva. 't Plan was da Lodewyk van Nassau versterkiengn zou krygn van Gaspard de Coligny, moar omdat die vermôord was in de Bartholomeüsnacht was tjem verplicht van em over te geevn. Alav naam up een vrêde maniere wraak up de bevolkienge, en een grôot aantal burgers wierdn g'arresteerd, gefolterd, ter dôod gebrocht en under bezittiengn in beslag genoomn. En doamee was den economische bloei van Bergn verby.

17^e en 18^e êeuwe

Gedeurende de 17^e en d' 18^e êeuwe was Bergn de speelbolle tussn Ôostnryk en Vrankryk, en wierd dikwils zwoar beschoadigd deur artileriegevechtn tusschn de twêe partyn. Bergn was in Frans bezit in de periodes 1691 - 1697, 1701 -1709, 1746 - 1749 en tenslotte 1792 - 1815. Met 't Congres van Weenn gieng Bergn tenslotte as dêel van de Zudelikke Nederlandn over noa Nederland, en loater, met d' onafhankelikheid van België in 1830, noa België. Den ôorlogsschoade wierd hoofdzoakelik in den twidden helt van d' 18^e êeuwe hersteld, en doadeure zyn de gebouwn in 't center van Bergn mêestol van dien tyd.

19^e êeuwe

Bergn wierd were nieuw leevn ingebloazn gedeurende de 19^e êeuwe mè 't begin van d' industriêle revolutie. 't Wierd een center van de stêenkoolmynn en de zwoare industrie, en een typische stad van de Borinage. In êen van de stêenkoolmynn nie verre van Bergn, teegn Bernissart, wierdn in 1878 overbluufsels van 30 Iguanodons upgegraavn.

20^e êeuwe

Zowel in den êestn en den twiddn weireldôorloge liep Bergn as een belangrike industriestad veel schoa up. Gedeurende den twiddn helt van de 20^e êeuwe oundergienk Bergn tope met de reste van de Borinage een zoare economische crisis, ot de reste van d' ontwikkelde weireld de verouderde industrieën van de streke begostn verby te steekn.

Bezienswoardigheedn

De (nie hêeltegansten voltôoide) collegioale Sint-Waltrudiskerke, in Brabantse hoog-gotiek, is een van de schôonste kerkn van België. Ze wierd in 1450 gebouwd in updracht van 't kapittel van Sint-Waltrudis, en der wierd an deuregewerkt toet an 1686.
De belforttorre wierd in 1662 gebouwd up den ounderbouw van 't verwoeste Gravenkastêel (dat van de 9^e toet an de 15^e êeuwe de verbluufplekke van de graavn van Enegouwn was).
De gebouwn van de Grôte Markt vormn een schônen achterground voa 't stadhuus. Lienks van den ingang stoat het populaire aptjie, de Singe du Grand Garde, een bildjie woavan dat er gezeid wordt da 't geluk briengt ojje over zyn koptjie strêelt.

Sint-Waltrudiskerke
Praalwaagn Car d'Or
Belforttorre van Bergn
't Beroemd aptjie van de groôte garde "Singe du Grand'Garde"
Graf van Waltrudis
Spoans huus
Burgemêesterhof (Park).
Vôormoalig wêeshuus

Economie

Met d' economie van Bergen goat het minder goed sedert de slutienge van de koolmynn in den twidden helt van de 20^e êeuwe.

Sedert 't eind van de tnegentiger joaren wordt het verlies an werkplatsn deur slutiengn en faillissementn van bedrijven niet mê gecompenseerd deur nieuwe jobs, en doadeure ligt 't antal mensn zounder werk (20,75% werklôozn) boovn 't Belgische gemiddelde en is 't gemiddeld inkommn per inweuner lêger dan 't Belgische gemiddelde.

Externe links

(fr) Website van de gemêente

Mêer ofbeeldiengn die ier by passn ku je vien ip Bergn ip Wikimedia Commons.