Panama
 | |
| Vị trí | |
 | |
| Quốc kỳ | |
 | |
| Thông tin cơ bản | |
| Chính phủ | Dân chủ lập hiến |
| Tiền tệ | Panamanian Balboa (PAB) US Dollar (USD) |
| Diện tích | 78.200 km2 |
| Dân số | 3.039.150 (2006) |
| Ngôn ngữ | Tây Ban Nha (chính thức), tiếng Anh |
| Tôn giáo | Công giáo La Mã 85%, Tin Lành 15% |
| Hệ thống điện | 120V/60Hz |
| Mã số điện thoại | +507 |
| Internet TLD | .pa |
| Múi giờ | UTC-5 |
Panama là một quốc gia thuộc Trung Mỹ. Thủ đô là Thành phố Panama. Quốc gia này nổi bật với kênh đào Panama. Panama, tên chính thức Cộng hoà Panama (tiếng Tây Ban Nha: República de Panamá; Hán-Việt: Ba Nà Mã; Bảng ký tự quốc tế [re'puβlika ðe pana'ma]), là nước nằm ở phía cực nam Trung Mỹ. Nằm trên một eo đất, Panama là một quốc gia liên lục địa kết nối với cả Bắc Mỹ và Nam Mỹ. Nước này có chung biên giới với Costa Rica ở phía tây bắc, Colombia ở đông nam, Biển Caribe ở phía bắc và Thái Bình Dương ở phía nam.
Tổng quan
[sửa]Lịch sử
[sửa]Sau thời kì thám hiểm của Cristoforo Colombo (1502) và Balboa (1513), eo đất này là thuộc địa Tây Ban Nha từ đầu thế kỉ 16, bọn thực dân này đã mở những con đường để chuyển vàng, bạc từ Panama và Peru ra hướng Đại Tây Dương.
Vùng này trực thuộc Phó vương quốc Peru (1542) và New Grenada (1740), bị sáp nhập vào Đại Colombia năm 1819. Năm 1855, cuộc đổ xô tìm vàng ở California dẫn đến việc xây dựng đường. sắt nối liến Colón với Panama. Từ năm 1881 đến năm 1889, Ferdinand de Lesseps tiến hành khai thông kênh đào Panama, công trình bị trì hoãn vì thiếu vốn.
Đa phần chính trị trong nước Panama ở thế kỷ hai mươi gắn liền với Kênh đào Panama và chính sách đối ngoại của Hoa Kỳ. Đầu thế kỷ 20, Theodore Roosevelt đã theo đuổi những nỗ lực đối ngoại của Hoa Kỳ nhằm tạo lập một thỏa thuận với Colombia sẽ cho phép Mỹ tiếp nhận hoạt đồng điều hành kênh của Pháp vốn bắt đầu từ thời Ferdinand de Lesseps. Tháng 11 năm 1903, Hoa Kỳ ủng hộ phong trào Separatist Junta bí mật gồm một số chủ đất giàu có người Panama dưới sự lãnh đạo của Tiến sĩ Manuel Amador Guerrero nhằm ly khai khỏi Colombia.
Ngày 3 tháng 11 năm 1903, Panama tuyên bố độc lập khỏi Colombia. Chủ tịch Hội đồng Thành phố, Demetrio H. Brid, cơ quan chính quyền cao nhất thời điểm đó, trở thành Tổng thống trên thực tế, và đã chỉ định một Chính phủ Lâm thời ngày 4 tháng 11 để điều hành công việc của nhà nước cộng hòa mới thành lập. Hoa Kỳ, với tư cách quốc gia đầu tiên công nhận nước Cộng hoà Panama mới, đã gửi quân tới bảo vệ những lợi ích kinh tế của nước này. Quốc hội Lập hiến năm 1904 đã bầu Tiến sĩ Manuel Amador Guerrero, một thành viên nổi bật thuộc đảng chính trị bảo thủ, làm Tổng thống hợp hiến đầu tiên của nước Cộng hoà Panama.
Tháng 12 năm 1903, những đại diện của nước cộng hòa đã ký Hiệp ước Hay-Bunau Varilla trao cho Hoa Kỳ quyền xây dựng và quản lý vô hạn định với Kênh đào Panama, mở cửa từ năm 1914. Hiệp ước này đã trở thành một vấn đề ngoại giao tiềm tàng giữa hai quốc gia, trở thành căng thẳng nhất vào Ngày của Martyr (9 tháng 1 năm 1964). Những vấn đề này sau đó đã được giải quyết khi hai bên ký Các hiệp ước Torrijos-Carter năm 1977.
Ý định ban đầu của những người thành lập đất nước là mang lại sự hòa hợp giữa hai đảng chính trị chính (Bảo thủ và Tự do). Chính phủ Panama đã trải qua các giai đoạn bất ổn chính trị và tham nhũng, tuy nhiên, ở nhiều thời điểm trong lịch sử của mình, thời gian cầm quyền của các vị tổng thống hợp hiến thường rất ngắn ngủi. Năm 1968, một cuộc đảo chính lật đổ chính phủ của vị tổng thống mới được bầu gần đó là Arnulfo Arias Madrid diễn ra. Tướng Omar Torrijos cuối cùng đã trở thành người nắm quyền lực trong một chính phủ quân sự (junta), và sau này trở thành nhà lãnh đạo độc đoán cho tới tận khi ông chết trong một vụ tai nạn máy bay gây nghi ngờ năm 1981. Sau cái chết của Torrijos, quyền lực dần được tập trung trong tay Tướng Manuel Antonio Noriega, cựu lãnh đạo lực lượng cảnh sát mật Panama và cựu nhân viên CIA. Noriega liên quan tới vụ buôn lậu thuốc phiện vào Hoa Kỳ, dẫn tới những căng thẳng trong quan hệ hai nước cuối thập niên 1980.
Ngày 20 tháng 12 năm 1989, hai mươi bảy nghìn quân Mỹ tấn công Panama nhằm lật đổ Noriega. Vài giờ sau vụ tấn công, tại một buổi lễ diễn ra bên trong một căn cứ quân sự Mỹ tại Vùng Kênh đào Panama cũ, Guillermo Endara (người chiến thắng trong cuộc bầu cử tháng 5 năm 1989) tuyên thệ nhậm chức tổng thống mới của Panama. Cuộc tấn công diễn ra mười năm trước khi quyền quản lý Kênh Panama được giao lại cho người Panama, theo một thời gian biểu do Các hiệp ước Torrijos-Carter quy định. Sau cuộc tấn công, Noriega tìm cách xin tị nạn tại Vatican qua phái bộ ngoại giao do Monsignor Jose S. Laboa đại diện. Để buộc Noriega đầu hàng, các lực lượng Mỹ đã chơi ầm ĩ liên tục bên ngoài đại sứ quán bài "Panama," của nhóm nhạc rock thập niên 1980 Van Halen. (WSJ) Sau vài ngày, Noriega đầu hàng quân Mỹ, và bị đưa về Florida để chính thức bị dẫn độ và xét xử trước các cơ quan tòa án liên bang Mỹ. Ông bị buộc trách nhiệm về cuộc phóng thích tù binh trước hạn (parole) tháng 9 năm 2007. Theo Các hiệp ước Torrijos-Carter, Hoa Kỳ trả lại toàn bộ kênh đào và những vùng đất liên quan cho Panama ngày 31 tháng 12 năm 1999, nhưng giữ quyền can thiệp quân sự vì quyền lợi an ninh quốc gia của họ. Panama cũng giành được quyền kiểm soát những tòa nhà và cơ sở hạ tầng liên quan cũng như quyền quản lý hành chính đầy đủ với Kênh đào Panama.
Nhân dân Panama đã tán thành việc mở rộng kênh, và sau khi được hoàn thành, nó sẽ cho phép các tàu post-Panamax đi qua cũng như tăng số lượng tàu lưu thông.
Vùng
[sửa]
| Trung Panama Gồm thành phố Panama, các tỉnh Colon và Cocle. |
| Tây Caribe Tỉnh Bocas del Toro và Ngöbe-Buglé cũng như phần phía bắc tỉnh Veruguas. |
| Tây Thái Bình Dươngt Nhiều điểm tham quan ở tỉnh Chiriqui, Herrera và Los Santos Provinces, và phần phía nam của tỉnh Veraguas. |
| Đông Panama Khu rừng và đầm lầy của tỉnh Darien, một phần của tỉnh Panama, Kuna Yala và quần đảo San Blas. |
Thành phố
[sửa]- Thành phố Panama — thủ đô gồm 3 khu: thành phố mới, phố cổ và phố thuộc địa)
- Balboa
- Boquete— thủ phủ càfe của Panama ở cao nguyên Chriquí
- Boca Chica— trong vịnh Chiriquí
- Colón
- Cristobal
- David
- Gamboa
- Portobelo — cảng lịch sử của Tây Ban Nha, thuyền đi Colombia, và trung tâm lặn biển.
Các điểm đến khác
[sửa]
- El Valle — thị trấn nhỏ có miệng núi lửa có người sinh sống lớn thứ 2 thế giới.
- Islas Secas và các đảo khác trong vịnh Chiriqui.
- Vườn quốc tế La Amistad — là vườn quốc gia lớn thứ 2 Panama với diện tích hơn 207.000 ha. Nó là vườn quốc gia của hai nước, phía Costa Rica có diện tích 193.929 ha.
- Parque Nacional Marino Golfo de Chiriquí — trong vịnh Chiriqui.
- Vườn quốc gia Volcan Barú — 14.325 ha, và có ngọn núi cao nhất Panama, cao 3.475 m.
Đến
[sửa]Từ ngày 24/05/2012, công dân Việt Nam nhập cảnh Panama với mục đích du lịch được miễn thị thực và thẻ du lịch. Công dân các nước sau có hộ chiếu còn hiệu lực ít nhất 6 tháng khi nhập cảnh không cần visa để vào Panama gồm (trong số những người khác) Andorra, Argentina, Áo, Bỉ, Bolivia, Brazil, Đức, Ai-len, Israel, Malta, Hà Lan, Bồ Đào Nha, San Marino, Singapore, Thụy Điển, Thụy Sĩ, Vương quốc Anh và Uruguay. Xem trang web của đại sứ quán của panama để biết thêm thông tin.
Công dân của một số nước, Úc, Canada, Nhật Bản và Mỹ công dân bao gồm, có thể nhập Panama với một thị thực du lịch được đóng dấu khi đến (chi phí được tự động đưa vào vé máy bay của bạn là giá trị lưu trú 180 ngày tính đến tháng 8 năm 2010). Chi phí là $ 13 (Mỹ) cho một visa để vào ở Bocas del Toro, khi đến bằng máy bay, tính đến tháng 5 năm 2008. Yêu cầu đầu vào là bằng chứng về:
- Một vé khứ hồi ra khỏi Panama
- Sở hữu 500 USD bằng tiền mặt hoặc séc du lịch
- Trình giấy chứng nhận tiêm chủng ngừa bệnh sốt vàng da - chỉ có thể đến từ một đất nước mà sốt vàng xảy ra (bao gồm hầu hết Nam Mỹ và châu Phi nhưng không Hoa Kỳ).
Trong thực tế, các quan chức biên giới có thể lỏng lẻo về việc kiểm tra du khách sạch cắt đến từ Mỹ hoặc các nước phát triển khác.
Ngoài ra, vì thị thực du lịch của bạn sẽ được đóng dấu trong hộ chiếu của bạn, điều quan trọng là mang theo ít nhất một bản sao của trang ID và trang với visa du lịch tại mọi thời điểm.
Bằng đường hàng không
[sửa]Các chuyến bay quốc tế đến sân bay quốc tế Tocumen (PTY), nằm khoảng 20 dặm về phía đông của thành phố Panama (từ tất cả các nước) hoặc David Airport (từ Costa Rica trong AirPanama ). PTY Thành phố Panama cũng được kết nối với châu Mỹ và có các chuyến bay thẳng đến gần 20 quốc gia trong khu vực. Láng giềng Colombia được đặc biệt phục vụ tốt với các chuyến bay hàng ngày tới hơn 7 thành phố, bao gồm Bogota, Medellín, Cali và [Cartagena]. Du khách địa phương và khách du lịch cũng có thể bay trong và ngoài Bocas del Toro qua Costa Rica.
Từ Tocumen, bạn sẽ phải taxi, xe buýt, hoặc thuê một chiếc xe để tới thành phố. Sân bay taxi sử dụng các tỷ lệ, và có thể được chia sẻ - gian hàng thông tin giao thông trong hành lang sẽ giúp bạn sắp xếp. Có một vài khách sạn gần sân bay nơi bạn có thể nghỉ qua đêm với giá tương đối cao (60 USD).
Nếu bạn đang thiếu tiền mặt, bạn có thể bắt xe buýt đến trung tâm của thành phố cho 0,25 balboa. Chỉ cần đi bộ về phía đường cao tốc và băng qua đường hướng về nơi trú ẩn xe buýt. Hãy chắc chắn rằng bạn sẽ có được xe buýt nói rằng "Via España".
Đất nước có nhiều đường băng riêng tư cho mỗi dặm vuông hơn bất kỳ nước nào khác trên thế giới, và nó là kỹ thuật khả thi cho các phi công tư mạo hiểm để bay đến một trong số họ, hoặc trực tiếp hoặc thông qua nước nhảy qua Trung Mỹ. Nhiều người trong số các vùng ngoại vi hẻo lánh của đất nước được truy cập tốt nhất bằng máy bay tư nhân, mặc dù một sự kết hợp của đi bộ đường dài và chèo thuyền có thể giúp bạn có được hầu hết các nơi, quá. Nếu bạn đang bay một chiếc máy bay tư nhân vào Panama, điều quan trọng là để xác minh nơi bạn có thể thông quan và nhập cư - không phải tất cả bãi đáp máy bay được trang bị để rõ ràng bạn.
Dịch của Business jet FBO có sẵn trong thành phố Panama (Albrook và Tocumen), David (hẹn trước), Howard, và Bocas del Toro.