Jarčalli

Jarčalli
Набережные Челны (ven.)
Яр Чаллы / Yar Çallı (tot.)

Lidnanznam	Flag
Valdkund	Venäma
Eläjiden lugu (2023)	545,750 ristitud
Pind	161 km²
Pämez'	Najil' Magdejev (sügüz'ku 2014—)
Telefonkod	+7−8552-xxx-xxx
Avtokod	16, 116, 716
Aigvö	UTC+3 (MSK+0)

Lidnan sijaduz tazovaldkundas (2010)

Jarčalli (tot.: Яр Чаллы / Yar Çallı vai muite Чаллы / Çallı, ven.: На́бережные Челны́, vozil 1982−1988 — Brežnev), mugažo Čalnad vai Čalnan Randirdad, om Venäman lidn da lidnümbrik Tatarstanan Tazovaldkundan pohjoižpäivnouzmas. Se om tazovaldkundan kahtenz' surtte lidn, mülüb Alakaman lidnaglomeracijha (1,1 mln rist.), om konurbacijas Nižnekamskanke, mugažo Tukain rajonan administrativižeks keskuseks (ei mülü sihe).

Istorii

Nügüd'aigaižen eländpunktan aluz om pandud 17. voz'sadal kuti Berežnije Čalni-külä. Vl 1930 ühtištadihe sidä läheliženke Rusttad Čalni-külänke da anttihe lidnan statusad udenke nügüdläiženke nimenke.

Jarčallin ižandusen päsarak om avtosauvomine (KAMAZ:an da Sollers:an tegimed), andab lidnan produkcijan koume nelländest. Toižed sarakod oma sauvond, sömtegimišt (lihakombinat, maidkombinat, lindfabrik, vilugoičemižkombinat), energetine (Jarčallin LEK, Alakaman GES), cellülozbumagaine (kartonbumagkombinat).

Geografijan andmused

Lidn sijadase Kamanjogen hural randal (Alakaman vezivaradim), 100 m ü.m.t. keskmäižel korktusel. Matkad Kazanihesai om 237 km päivlaskmha avtotedme.

Klimat om ven kontinentaline, Alakaman vezivaradim pehmdab sidä. Voden keskmäine lämuz om +4,0 C°, kezakun-elokun +17,5..+20,3 C°, tal'vkun-uhokun −10,5..−11,2 C°. Paneb sadegid 555 mm vodes, läz tazomäras kuidme, enamba redukus (60 mm), vähemba keväz'kus-sulakus (30..35 mm kus). Il'man vozne keskmäine relätivine nepsuz om 79 %.

Tobmuz

Jarčallin administrativižed rajonad: (vn 2017 kart)
     Avtotegimen rajon      Keskuzrajon      Komsomolan rajon

Jarčalli om lidnümbrikon üks'jäižeks eländpunktaks. Lidn jagase koumeks administrativižeks rajonaks: Avtotegimen, Komsomolan da Keskuzrajon.

Eläjad

Vn 2010 kaiken Venäman rahvahanlugemižen mödhe lidnan eläjiden lugu oli 513 193 ristitud, vn 2021 — 548 434 ristitud. Kaik 529 797 eläjad oli lidnas vl 2017. Kaikiš suremb lidnan ristitišt oli 531 tuhad eläjid vl 1995 i om nügüd'.

Rahvahad (enamba 0,4 % vl 2010): totarlaižed — 47,2 %, venälaižed — 44,7 %, čuvašalaižed — 1,9 %, ukrainalaižed — 1,3 %, baškiralaižed — 1,2 %, marilaižed — 0,7 %, udmurtalaižed — 0,4 %, mordvinalaižed — 0,4 %, toižed rahvahad — 1,8 %, rahvahuden ozutandata — 0,4 %.

Islaman üks'toštkümne pühäpertid oma saudud lidnas. Ortodoksižen hristanuskondan 24 pühäpertid oma avaitud, ned sijadasoiš alištadud lidnan tobmudele žiloiš päpaloin: Sündun Voznesenjan päjumalanpert', 14 jumalanpertid, kahesa časounäd, mugažo vanhuskolaižiden Illä-endustajan jumalanpert'.

Kaks' sijališt universitetad i nell' üläopendusen tošt aluzkundad (institutad) ratas lidnas.

Transport

Jarčalli om sur' avtote- da raudtesol'm kahtenke stancijanke: Jarčalli-päraudtestancii i Krugloje Pole-sortiruindstancii («Kehker Pöud»). Järed jogiport om saudud lidnas.

Rahvahidenkeskeine civiline Begiševo-lendimport Nikolai Lemaev-ministran nimed (tot.: Бигеш Халыкара һава аланы, NBC / НЖК / UWKE, 643 tuh. passažiroid vl 2021) sijadase 28 km suvipäivlaskmha Jarčallin keskuzpalaspäi. Tehtas reisid Moskvha i Piterihe, Surgutha i Nižnevartovskha, Sočihe i Mineraližihe Vezihe, Bakuhu i Antal'jaha.

Galerei

• 
  IT-park (2012)
• 
  «Abuzar»-mečet', vn 2018 nägu
• 
  «Tauba»-mečet', vn 2013 nägu
• 
  Sündun Voznesenjan päjumalanpert', vn 2011 nägu
• 
  KAMAZ:an likutimiden tegim vl 2008
• 
  Kaman industrialine «Master»-tehnopark vl 2008 (Mastar)
• 
  25-žiruine «2.18»-bizneskeskuz vl 2010
• 
  «Batir»-bobuštuzkeskuz (2008)
• 
  Sportan jäpert'kulu (2011)
• 
  Jarčalli-päraudtestancijan sauvuz vl 2011

Irdkosketused

• Jarčalli-lidnan tobmuden aluzkundoiden sait (nabchelny.ru). (ven.) (tot.)