qolip

Oʻzbekcha (uz)

Morfologik va sintaktik xususiyatlari

qo-lip

Etimologiyasi

[ arab. - andaza; qolip; quy-ma shakl ]

Maʼnoviy xususiyatlari

Maʼnosi

1 Tikiladigan poyabzalning ichiga qoʻyiladigan va uning katta-kichikligini, shaklini belgilaydigan moslama. ◆ Yogʻoch qolip. Qirqinchi qolip. Etikni qolipga tortmoq. ◆ Uning.. katta boshida xuddi qolipga tortilgan mahsiday tarang turgan chust doʻppisi ham bor edi. P. Tursun, „Oʻqituvchi.“

2 Amaliy sanʼatda: bezak naqshni qoʻyib (tortib), bosib yasash uchun ishlatiladigan maxsus shakldagi moslama; andaza.

3 maxs. Quyma detal yoki mahsulotga shakl beradigan moslama. ◆ G'isht qolipi. Sovun qolipi. Qozon qolipi. Qolipga detal quymoq. ◆ Ayvonda sovunlarning qolipiday qotib qolgan oʻrtoq Mehmonov bu soʻzlarni eshitar ekan, qoʻlini paxsa qilib, xotiniga oʻkira ketdi. S. Abdulla, „Obroʻyim toʻkiladi.“

4 koʻchma Andaza, shablon. ◆ Bir qolipdagi gap. Bir qolipda qurilgan imoratlar. ◆ Ochigʻini aytsam, ularni bir qolipda ishlashdan chekinishga majbur qilishgacha borib yetdik. Gazetadan.

5 koʻchma Had, chegara, meʼyor. ◆ Sinfda bordir bir xil Erkatoy, haddan oshgan, Shoʻxligi suyuqlashib, Qolipdan oshib-toshgan. H. Nazir . ◆ Odam taqdirini hal qilish uchun sizning qolipdan chiqqan savolingiz torlik qiladi. A. Muxtor, „Tugʻilish.“

Gʻisht qolip(i)dan koʻchdi;

Antonimlari

ҚОЛИП. Oʻzbek tilining izohli lugʻati (2022) maʼlumotlaridan foydalanilgan; q.Adabiyotlar roʻyxati.

Ot

qolip (koʻplik qoliplar)

Tillar

• Ozarbayjoncha: şablon
• Maoricha: tauira
• Moʻgʻulcha: загвар
• Ruscha: шаблон (shablon)
• Slovatscha: šablóna
• Slovencha: predloga
• Yoqutcha: халыып

Ruscha _ru

qolip
1 форма; образец, шаблон; ◆ bir qolipdagi однотипный, однообразный; шаблонный;
2 колодка; ◆ qolipga solmoq (или tortmoq) 1) натягивать на колодку; 2) придавать форму; 3) перен. приводить в порядок, упорядочивать; ◆ 

• gʻisht qolipidan koʻchdi см. gʻisht.