Ushtoʻbe
Ushtoʻbe qozoqcha: үш төбе | |
|---|---|
| shahar | |
| 45°15′32″N 77°58′43″E / 45.25889°N 77.97861°E | |
| Mamlakat | Qozogʻiston |
| Aholisi (2019) |
22 989 |
| Vaqt mintaqasi | UTC+6:00 |
| Telefon kodi | +7 72834 |
| Pochta indeks(lar)i | 041000, 041001, 041002 |
| Avtomobil kodi | 05 (oldin B, V) |
|
| |
 | Ushbu sahifani Uchtepa (Almati viloyati) bilan birlashtirish taklif etiladi. (munozara) |
Ushtoʻbe (qozoqcha: үш төбеʏʃ.tøˈbʲe) — Qozogʻiston Respublikasidagi shahar, Jetisu viloyati, Qaratal tumani markazi. Semipalatinsk — Olmaota yoʻnalishidagi temir yoʻl stansiyasi, Taldiqoʻrgʻan shahridan 49 km shimoli-gʻarbda joylashgan. Kadastr kodi — 270.
Tarixi
[tahrir | manbasini tahrirlash]Ushtobe shahrining tarixi Qaratal viloyati tarixi bilan uzviy bogʻliq:
- 1937-yil 29-dekabrda Ush-Toʻbe stansiyasi aholi punkti ishchilar posyolkasiga aylantirilgan.
- 1944-yil 23-may — Qozogʻiston SSR Xalq Komissarlari Kengashining 3235-sonli qarori bilan Mashina va traktor stansiyasi negizida zavod ochilgan, keyinchalik, Ushtoʻbe eksperimental mexanik taʼmirlash zavodiga (qishloq xoʻjaligi muhandisligi va qishloq xoʻjaligi texnikasini taʼmirlash) aylantirilgan;
- 1960-yillarning oʻrtalari — Sobiq sovet davlatlari hududida yagona boʻlgan Ushtoʻbe turar joy qurilish (uy, oʻtov qurish) fabrikasi ochiladi: mahsulotlar chorvachilikda, qurilish guruxlarida, dam olish maskanlarida, shuningdek Armanistondagi fojiali zilzila (Spitak zilzilasi) paytida ishlatilgan. Butunrossiya koʻrgazma markazida zavod oʻz mahsulotlari uchun oltin medal bilan taqdirlangan. Ayni paytda 1990-yillarda zarar koʻrgan uylarni qayta qurishning noyob mexanizatsiyalashgan uslubini tiklash loyihasi amalga oshirilmoqda[1].
- 1961-yil 20-iyunda Qozogʻiston SSR Oliy Kengashi Prezidiumining farmoni bilan Ushtoʻbe ishchi posyolkasi viloyatga boʻysunuvchi shaharga aylantirildi va hozirda Ushtoʻbe shahar kengashining markazi hisoblanadi.
- Qozogʻiston SSR Oliy Kengashi Prezidiumining 1963-yil 10-yanvardagi farmoni va viloyat ijroiya qoʻmitasining 1963-yil 17-yanvardagi qarori bilan Ushtoʻbe shahri viloyatga boʻysunuvchi shaharlar toifasiga kiritiladi (1964-yil 31-dekabrda ushbu qaror bekor qilingan).
Taʼlimi
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Kemel Tokayev nomidagi umumtaʼlim maktabi;
- Biken Rimova nomidagi gimnaziya maktabi;
- Sergey Morozov nomidagi 51-sonli gimnaziya maktabi;
- 13-sonli umumtaʼlim maktabi;
- Ilyos Esenberlin nomidagi o‘rta maktab;
- Maksim Gorkiy nomidagi oʻrta maktab;
- A. S. Pushkin nomidagi oʻrta maktab;
- Bolalar va oʻsmirlar sport maktabi;
- Bastoben servis va texnik kolleji (BSTC) (Wayback Machine saytida 2021-08-05 sanasida arxivlangan)[2];
Diqqatga sazovor joylari
[tahrir | manbasini tahrirlash]- 1930-yil yodgorligi, mahalliy kommunarlar Pronin N. va Morozov A. dafn etilgan joyda, shahar bogʻida;
- shahar bogʻida joylashgan siyosiy qatagʻon qurbonlari xotira maydoni;
- Shahar bogʻidagi Ulugʻ Vatan urushi yillarida halok boʻlganlar va afgʻon askarlari uchun obelisk;
- Semirechye komsomolchilariga atalgan yodgorlik;
- Yeskeldi bi va Balpiq bi byustlari.
- Kemel Tokayev nomidagi maydon[3].
Mahalliy aholi orasidan chiqqan taniqli shaxslar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Borovkov Vasiliy Nikolaevich (1934—2007) — Qozogʻiston qishloq xoʻjaligida xizmat koʻrsatgan xodim. 1976—1997-yillarda Semipalatinsk oʻrmon xoʻjaligi boshqarmasi bosh direktori.
- Mitchenko, Nikita Andreevich (1910—1941) — Gʻarbiy front 16-armiyasining 316-oʻqotar diviziyasi, 1075-oʻq polkining 2-bataloni, 4-rotasining oʻq otuvchisi, Qizil Armiya askari, Sovet Ittifoqi Qahramoni (1942).
- Arslan Satubaldin (1984-yilda tugʻilgan) — qozogʻistonlik futbolchi, „Aktobe“ futbol klubi darvozaboni.
- Sergey Filimonov (1975-yilda tugʻilgan) — qozogʻistonlik ogʻir atletikachi, XXVIII yozgi Olimpiya oʻyinlari kumush medali sovrindori (Afina, 2004).
- Vladimir Sedov (1988-yilda tugʻilgan) — qozogʻistonlik ogʻir atletikachi, 2009-yilda 94 kilogrammgacha boʻlgan vazn toifasida jahon chempioni.
- Kosenkov Ivan Vasilyevich (1923—2015) — Qozogʻistonda yashagan soʻnggi Sovet Ittifoqi Qahramoni[4].
- Qosimboyev Oljash (1938-yilda tugʻilgan) — oqin, „Boy-Tumar I“ va „Boy-Tumar II“ kitoblari muallifi.
Ishlab chiqarish
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Kazsilicon metallurgiya zavodi.
- „Tamas“ MChJ — qurilish kompaniyasi.
- Ushtoʻbe-Aydin[5] — Sut mahsulotlari ishlab chiqarish zavodi.
Manbalar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- ↑ „СПК «Жетысу» намерена возродить единственную на постсоветском пространстве юртовую фабрику“. 2015-yil 9-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2011-yil 20-may.
- ↑ „Бастобинский сервисно-технический колледж“ (ru-RU). Портал для абитуриентов и школьников (2020-yil 5-may). 2021-yil 5-avgustda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2022-yil 24-mart.
- ↑ tengrinews.kz. „Сквер имени Кемеля Токаева открыли в Алматинской области“ (ru). Главные новости Казахстана - Tengrinews.kz (2018-yil 12-oktyabr). 2021-yil 29-dekabrda asl nusxadan arxivlangan. Qaraldi: 2020-yil 4-avgust.
- ↑ Косенков, Иван Васильевич // Википедия. — 2018-05-14.
- ↑ INFORM.KZ. „ТОО «Уштобе - Айдын» в Алматинской области производит 12 видов молочной продукции (ФОТО)“ (ru). Казинформ (2016-yil 3-mart). Qaraldi: 2022-yil 24-mart.[sayt ishlamaydi]
Adabiyotlar
[tahrir | manbasini tahrirlash]- Ush-Tobé // Uji — Fidel. — M. : Sovetskaya ensiklopediya, 1956. — S. 472. — (Bolshaya sovetskaya ensiklopediya : [v 51 t.] / gl. red. B. A. Vvedenskiy ; 1949—1958, t. 44).
 |