Οι (γνωστές) Παλαιολιθικές θέσεις στην Ήπειρο, σπήλαια, βραχοσκεπές ή υπαίθριες θέσεις, αναπτύσσονται περιφερειακά κοντά στον ποταμό Βοϊδομάτη, τη λίμνη Παμβώτιδα, την Πίνδο, αλλά και στα νησιά του Ιονίου, τα οποία αποτελούν μια... more
Οι (γνωστές) Παλαιολιθικές θέσεις στην Ήπειρο, σπήλαια, βραχοσκεπές ή υπαίθριες θέσεις, αναπτύσσονται περιφερειακά κοντά στον ποταμό Βοϊδομάτη, τη λίμνη Παμβώτιδα, την Πίνδο, αλλά και στα νησιά του Ιονίου, τα οποία αποτελούν μια ενότητα με τον ηπειρωτικό κορμό, λόγω της κλιματικής και γεωμορφολογικής κατάστασης της εποχής. Οι θέσεις μπορεί να είναι μόνιμες, ημιμόνιμες ή περιστασιακές.
Είναι φανερό ότι, ως περιοχές εγκατάστασης του Παλαιολιθικού ανθρώπου, επιλέγονται σημεία δίπλα σε πηγές νερού όπως λίμνες, ποτάμια, κοιλάδες, προστατευμένες από ορεινούς όγκους. Οι επιλεγμένες θέσεις προσφέρουν τροφή και φυσικό καταφύγιο στον ίδιο αλλά και στα ζώα, που αποτελούν μέρος της τροφής του κυνηγού-τροφοσυλλέκτη.
Ο Παλαιολιθικός άνθρωπος μετακινείται για την εξασφάλιση τροφής και πρώτης ύλης. Πυριτόλιθος, χαλαζίας, ασβεστόλιθος κυρίως αλλά και οστά ζώων αποτελούν υλικά κατασκευής των εργαλείων του. Η ομοιότητα της τεχνολογίας και της τυπολογίας της λιθοτεχνίας αλλά και των γεωλογικών καταλοίπων, μαρτυρούν συγγένεια μεταξύ Ηπείρου και Ιονίων νήσων, γεγονός που διευκολύνει η γεωμορφολογία χάρη στην τότε χαμηλή θαλάσσια στάθμη και την ενοποιημένη περιοχή.
Πολλές θέσεις παρουσιάζουν διαδοχικά στρώματα κατοίκησης και ευρήματα από την Μέση Παλαιολιθική μέχρι την Ανώτερη και μέχρι τη Μεσολιθική Εποχή ενώ και οι τύποι των λίθινων πελεκημένων εργαλείων βρίσκονται σε χρήση στη διάρκεια αυτών των πολιτισμικών φάσεων.
Εύλογα, προκύπτουν ερωτηματικά σχετικά με τη χρονολόγηση χρήσης του χώρου και τις ανθρώπινες δραστηριότητες που λαβαίνουν χώρα σε αυτόν.
Κατά τη Μεσολιθική εποχή παρουσιάζεται μείωση των θέσεων αλλά αυτό δεν αποτελεί απαραίτητα αποδεικτικό στοιχείο, γιατί η φαινομενική μείωση μπορεί να οφείλεται στις επιχώσεις από τις αποθέσεις των ιζημάτων, στις διαβρώσεις της επιφάνειας ή στη δυσκολία εντοπισμού αρχαιολογικών δεδομένων.
Εξάλλου, η σπανιότητα των ευρημάτων σε μια περιοχή, σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει απουσία ανθρώπινης δραστηριότητας, αλλά μπορεί να οφείλεται εν μέρει ή αποκλειστικά στην έλλειψη ερευνών. Απόδειξη σε αυτό αποτελεί το γεγονός ότι, σε κάθε περιοχή που γίνεται συστηματική έρευνα από ειδικούς επιστήμονες, ανακαλύπτονται κατάλοιπα της μακρινής αυτής προϊστορικής εποχής.
Μελλοντικές επιπρόσθετες επιστημονικές έρευνες/μελέτες πιθανό να φέρουν στο φως περισσότερες θέσεις και να αποκαλύψουν στοιχεία, τα οποία θα συμπληρώσουν τα κενά ώστε να αποκατασταθεί μια πιο πλήρης εικόνα των παλαιολιθικών εγκαταστάσεων και των δραστηριοτήτων των ανθρώπινων ομάδων και θα δώσουν σαφείς απαντήσεις στα σημερινά ερωτηματικά.
Είναι φανερό ότι, ως περιοχές εγκατάστασης του Παλαιολιθικού ανθρώπου, επιλέγονται σημεία δίπλα σε πηγές νερού όπως λίμνες, ποτάμια, κοιλάδες, προστατευμένες από ορεινούς όγκους. Οι επιλεγμένες θέσεις προσφέρουν τροφή και φυσικό καταφύγιο στον ίδιο αλλά και στα ζώα, που αποτελούν μέρος της τροφής του κυνηγού-τροφοσυλλέκτη.
Ο Παλαιολιθικός άνθρωπος μετακινείται για την εξασφάλιση τροφής και πρώτης ύλης. Πυριτόλιθος, χαλαζίας, ασβεστόλιθος κυρίως αλλά και οστά ζώων αποτελούν υλικά κατασκευής των εργαλείων του. Η ομοιότητα της τεχνολογίας και της τυπολογίας της λιθοτεχνίας αλλά και των γεωλογικών καταλοίπων, μαρτυρούν συγγένεια μεταξύ Ηπείρου και Ιονίων νήσων, γεγονός που διευκολύνει η γεωμορφολογία χάρη στην τότε χαμηλή θαλάσσια στάθμη και την ενοποιημένη περιοχή.
Πολλές θέσεις παρουσιάζουν διαδοχικά στρώματα κατοίκησης και ευρήματα από την Μέση Παλαιολιθική μέχρι την Ανώτερη και μέχρι τη Μεσολιθική Εποχή ενώ και οι τύποι των λίθινων πελεκημένων εργαλείων βρίσκονται σε χρήση στη διάρκεια αυτών των πολιτισμικών φάσεων.
Εύλογα, προκύπτουν ερωτηματικά σχετικά με τη χρονολόγηση χρήσης του χώρου και τις ανθρώπινες δραστηριότητες που λαβαίνουν χώρα σε αυτόν.
Κατά τη Μεσολιθική εποχή παρουσιάζεται μείωση των θέσεων αλλά αυτό δεν αποτελεί απαραίτητα αποδεικτικό στοιχείο, γιατί η φαινομενική μείωση μπορεί να οφείλεται στις επιχώσεις από τις αποθέσεις των ιζημάτων, στις διαβρώσεις της επιφάνειας ή στη δυσκολία εντοπισμού αρχαιολογικών δεδομένων.
Εξάλλου, η σπανιότητα των ευρημάτων σε μια περιοχή, σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει απουσία ανθρώπινης δραστηριότητας, αλλά μπορεί να οφείλεται εν μέρει ή αποκλειστικά στην έλλειψη ερευνών. Απόδειξη σε αυτό αποτελεί το γεγονός ότι, σε κάθε περιοχή που γίνεται συστηματική έρευνα από ειδικούς επιστήμονες, ανακαλύπτονται κατάλοιπα της μακρινής αυτής προϊστορικής εποχής.
Μελλοντικές επιπρόσθετες επιστημονικές έρευνες/μελέτες πιθανό να φέρουν στο φως περισσότερες θέσεις και να αποκαλύψουν στοιχεία, τα οποία θα συμπληρώσουν τα κενά ώστε να αποκατασταθεί μια πιο πλήρης εικόνα των παλαιολιθικών εγκαταστάσεων και των δραστηριοτήτων των ανθρώπινων ομάδων και θα δώσουν σαφείς απαντήσεις στα σημερινά ερωτηματικά.