Books by Karolina Ciechorska-Kulesza
Granica polsko-niemiecka na Pomorzu (1920-1939), 2022
Publikowane teksty odzwierciedlają poglądy i opinie autorów, a nie wydawcy. Projekt finansowany z... more Publikowane teksty odzwierciedlają poglądy i opinie autorów, a nie wydawcy. Projekt finansowany ze środków Federalnego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Ojczyzny za pośrednictwem Związku Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno-Kulturalnych w Polsce / Das Projekt wird mit Mitteln des Bundesministeriums des Innern und fur Heimat durch den Verband der deutschen sozial-kulturellen Gesellschaften
Granica polsko-niemiecka na Pomorzu (1920-1939), 2022
Publikowane teksty odzwierciedlają poglądy i opinie autorów, a nie wydawcy. Projekt finansowany z... more Publikowane teksty odzwierciedlają poglądy i opinie autorów, a nie wydawcy. Projekt finansowany ze środków Federalnego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Ojczyzny za pośrednictwem Związku Niemieckich Stowarzyszeń Społeczno-Kulturalnych w Polsce / Das Projekt wird mit Mitteln des Bundesministeriums des Innern und fur Heimat durch den Verband der deutschen sozial-kulturellen Gesellschaften Rozdział IV Karolina Ciechorska-Kulesza Ostatni świadkowie. Granica z lat 1920-1939 w pamięci biograficznej 1
Granica polsko-niemiecka na Pomorzu (1920-1939), 2022
ie jest naszym zadaniem w tym miejscu konkludowanie analiz przeprowadzonych w tekstach zamieszczo... more ie jest naszym zadaniem w tym miejscu konkludowanie analiz przeprowadzonych w tekstach zamieszczonych w książce. Nie chcemy także udzielać odpowiedzi, na pytania, które niektórzy autorzy stawiali w swoich artykułach. Raczej chcielibyśmy do nich dołożyć własne, zachęcając czytelników do chwili namysłu i podjęcia wysiłku, aby niektóre z nich przedyskutować w swoich środowiskach i lokalnych społecznościach. Wynikają one zresztą ze spotkań, z naszych rozmów w trakcie badań, ale też uwzględniają szerszy kontekst, który pozwala na porównania sytuacji na Kosznajderii z innymi społecznościami na Pomorzu (i nie tylko). Odwołujemy się tu więc do różnych własnych obserwacji, wiedzy naukowej i doświadczeń praktycznych, aby móc przywołać te kwestie, które naszym zdaniem będą w przyszłości w istotny sposób wpływały na to, co się będzie działo na współczesnej Kosznajderii. Pierwszą rzeczą, która przychodzi na myśl, a jest wspólna dla wszystkich lokalnych społeczności nie tylko na Pomorzu, ale i w Polsce, jest demografia. Przy czym używając tego pojęcia mamy na myśli splot szeregu zjawisk, takich jak: migracje (czyli m.in. odpływ młodych do Chojnic, do większych ośrodków i za granicę-ich "ucieczka" w poszukiwaniu bardziej atrakcyjnego miejsca do życia), wynikającą z tego spadającą dzietność, w konsekwencji starzenie się społeczeństwa, w niektórych miejscach depopulację. Która wszakże bywa zahamowana z powodu procesu suburbanizcji, czyli "rozlewania się" Chojnic na okoliczne miejscowości. Wszystko to sprawia, że zmienia się oblicze społeczne wsi na historycznej Kosznajderii, co zresztą zauważali nasi rozmówcy, niekiedy wyrażając obawy z tego powodu. Ale też stwierdzając, że rozumieją młodych.
w: Gdańskie wspólnoty obywatelskie. Perspektywa kobieca. Red. K. Ciechorska-Kulesza, K. Stachura, 2021
Prezentowane studium przypadku dotyczy gdańskich nauczycielek, aktywnych w obszarze edukacji, a t... more Prezentowane studium przypadku dotyczy gdańskich nauczycielek, aktywnych w obszarze edukacji, a tym samym wpisujących się w zaangażowanie w sferę społeczną i publiczną. Badaniem objęte zostały nauczycielki gdańskich szkół (wszystkich typów), które aktywnie inicjują działania wspierające szkolne środowiska. Co znaczące, w badaniu nie skupiłam się na konkretnej grupie czy organizacji. Zaangażowane nauczycielki, które nazwać można liderkami edukacji, zazwyczaj są mało-lub nawet niewidoczne; nie działają pod konkretnym szyldem czy marką, a ich aktywność nie jest sformalizowana. Między innymi z tego względu, a także z powodu wpisanej w zawód nauczycielki "pracy u podstaw", zaangażowanie i aktywność można określić jako niezauważane i niejako będące poza "o cjalnym" zbiorem społecznej, publicznej czy obywatelskiej aktywności.
Granice, pogranicza i dalej - niekończąca się przygoda, 2021
Czym byłyby badania terenowe bez doznań smakowych? Przywołując w pamięci sytuacje, których doświa... more Czym byłyby badania terenowe bez doznań smakowych? Przywołując w pamięci sytuacje, których doświadczaliśmy i doświadczamy jako badacze, możemy stwierdzić, że jedzenie, picie, przyglądanie się pracy w kuchni i niekiedy pomaganie, a zwłaszcza wspólne zasiadanie przy stole są kluczowym elementem doświadczenia badawczego. Stają się takim wtedy, gdy jako goście wkraczamy w obręb przestrzeni domowej tych, od których chcemy uzyskać informacje, oczekując, że się z nami podzielą swoją wiedzą, doświadczeniami, pamięcią. A przecież dom, zwłaszcza zaś kuchnia, to miejsca zastrzeżone, często intymne, takie, do którego wpuszczamy tylko najbliższych, a w każdym razie tych, do których mamy zaufanie. Z drugiej strony jakże często w polskich realiach wszystkie najważniejsze rozmowy odbywają się w kuchni (Krupa-Ławrynowicz, Orszulak-Dudkowska 2019). Czasami także z gośćmi. Tyle tylko, że być takim gościem-badaczem wcale nie jest łatwo, zwłaszcza gdy zamierzamy rozmawiać o sprawach trudnych (Horolets 2016; Kietlińska 2019). W takich sytuacjach jedzenie nader często przełamuje bariery. Siedząc przy włas nym stole, badany ma czas na zastanowienie. Może zawiesić głos, zmienić wątek, dać nam do zrozumienia, że to kwestia ważna lub nazbyt trudna. Staje się w ten sposób nie tylko współbiesiadnikiem, ale prawdziwym współtwórcą badania (Deredas 2013). Każdy badacz terenowy tego doświadczył. Ale wspólny stół i poczęstunek są także nieodzownym i znaczącym elementem regionalnego i lokalnego życia społecznego oraz krajobrazu kulturowego. Obraz złożonych zjawisk i procesów społecznych, w naszym przypadku na Pomorzu, byłby więc niepełny, gdybyśmy nie pamiętali o kuchni, jedzeniu i piciu, o biesiadowaniu i spędzaniu czasu przy posiłkach. Zastanawiające jest przy tym, że kulinaria w kontekście
Kultura - tradycja - rozwój. Perspektywy, konteksty, działania, 2020
K najderi 2.0. -odkrywani mał znane histori miejsc O odkrywaniu i popularyzowaniu dziedzictwa kos... more K najderi 2.0. -odkrywani mał znane histori miejsc O odkrywaniu i popularyzowaniu dziedzictwa kosznajderskiego oraz jego znaczeniu dla lokalnego rozwoju z Grażyną Werą-Malatyńską, prezes Lokalnej Grupy Działania "Sandry Brdy" oraz Lokalnej Grupy Rybackiej "Morenka" rozmawia Karolina Ciechorska-Kulesza.
Kultura - tradycja - rozwój. Perspektywy, konteksty, działania, 2020
"Kultura - tradycja - rozwój. Perspektywy, konteksty, działania", 2020
Kultura - tradycja - rozwój. Perspektywy, konteksty, działania, red. K. Ciechorska-Kulesza, 2020
Gmina Główczyce jest jedną z sześciu badanych w ramach projektu "Tradycja dla rozwoju. W poszukiw... more Gmina Główczyce jest jedną z sześciu badanych w ramach projektu "Tradycja dla rozwoju. W poszukiwaniu potencjałów pomorskich kultur regionalnych" miejsc. Jest gminą wiejską, należącą do tzw. ziem nowych (przyłączonych do Polski po II wojnie światowej). Główczyńską społecz-ność, o charakterze postmigracyjnym, charakteryzuje przede wszystkim różnorodność pod względem pochodzenia, a także niedokończony ciągle proces integracji oraz stale kształtowana tożsamość regionalna i lokalna. Jest to największa gmina w powiecie słupskim, w której rolę centralnego ośrodka pełnią Główczyce. Społeczeństwo gminy "starzeje się", a od lat utrzymuje się ujemne saldo migracji. Jednym z głównych niedostatków, który generuje wiele problemów gminy, jest wciąż słaby stan techniczny niektórych lokalnych dróg i ciągle w wielu miejscach niska jakość infrastruk-tury. Położenie gminy nie sprzyja rozwojowi pod kątem inwestycyjnym, a także grozi wykluczeniu komunikacyjnemu, które wzmagane jest przez słabą jakość transportu publicznego. Wśród problemów społecznych gminy podkreślić należy trudności ekonomiczne części mieszkańców, zagroże-nie wykluczeniem społecznym, a także niską aktywność społeczną wielu środowisk lokalnych oraz średnie lub słabe poczucie wspólnoty lokalnej. Patrząc na wyzwania gminy m.in. pod kątem społecznym jak i na "pro-blematyczne" dziedzictwo, związane przede wszystkim z powojenną
Kultura - tradycja - rozwój. Perspektywy, konteksty, działania, 2020
w: Zadomowienie. Konteksty empiryczne. red. M. Łukasiuk i M. Brosz, 2018
Odczarowane blokowiska? Rola i przykłady kotwic tożsamościowych w wybranych gdańskich dzielnicach... more Odczarowane blokowiska? Rola i przykłady kotwic tożsamościowych w wybranych gdańskich dzielnicach Wstęp Przymorze, Zaspa i Żabianka, czyli dzielnice Gdańska charakteryzujące się przewagą osiedli blokowych, są znaczącymi miejscami na mapie tego miasta. Duże, zabudowane przestrzenie, będące wynikiem wielkiego powojennego przedsięwzięcia architektoniczno-urbanistycznego, od innych tego typu osiedli w Polsce wyróżnia między innymi atrakcyjne położenie (obok terenów nadmorskich). Dzielnice te wywołują jednak różne, często sprzeczne odczucia. Z jednej strony postrzegane są jako jednolite, kojarzące się z PRL-em, nieestetyczne, niczym niewyróżniające się sypialnie miasta. Z drugiej -jako wciąż atrakcyjne miejsca do zamieszkania: mieszkańcy wysoko oceniają jakość życia w tych dzielnicach, w porównaniu z innymi częściami Gdańska. Wciąż rośnie tam liczba mieszkańców, a nowe osiedla cieszą się dużą popularnością. Dzielnice te, na których przeważa architektura PRL-owskiego modernizmu lat siedemdziesiątych XX w., są stosunkowo stare, ale nie na tyle, żeby je doceniać. Mają w sobie coś z, niekoniecznie podobającej się, nowości. Na pierwszy rzut oka takie same, bądź podobne, a według mieszkańców -różnorodne. Dzielnice te są traktowane jako stare, o czym przypomina przestarzała infrastruktura i technologia budownictwa. Stare, bo z poprzedniego ustroju, którego, według wielu, są niechlubnym symbolem. Stare, ale jednak pod wieloma względami nowoczesne. Ambiwalentny stosunek do powojennego modernizmu, czego przykładem mogą być gdańskie blokowiska z lat. 70. XX wieku, ujawnia się między innymi pośrednio w sporach o to, co chronić w mieście, ale także do jakich epok we współczesnej architekturze się odwoływać. Jak przyznają badacze zajmujący się między innymi architekturą Trójmiasta, architektura modernistyczna z architekturą historyzującą w kwestii lokalnej pamięci i tożsamości ewidentnie przegrywa (np. Wołodźko 2005). "Dlaczego (…) architektura XX w. nie zapisała się w świadomości mieszkańców Gdańska i Sopotu jako część lokalnej tradycji, dlaczego jej dokonania są kwestionowane a jej zabytki niszczone?" -to pytanie zadane przez autorów książki "Niechciane dziedzictwo…" (Wołodźko 2005: 6) było przyczynkiem do rozpoczęcia działań badawczoanimacyjnych na Przymorzu, Zaspie i Żabiance 1 . 1 W tym artykule odwołuję się do projektu badawczego studentów socjologii Uniwersytetu Gdańskiego we współpracy z Instytutem Kultury Miejskiej w Gdańsku pn. "Nowe-stare dzielnice. Przymorze, Zaspa, Żabianka oczami mieszkańców".
Projekt graficzny i skład: Tomasz Pawluczuk, Nylon Studio W prace badawcze, obok zespołu autorski... more Projekt graficzny i skład: Tomasz Pawluczuk, Nylon Studio W prace badawcze, obok zespołu autorskiego publikacji, na różnym etapie zaangażowani byli: Beata Duszyńska, Alicja Jelińska i Krzysztof Zaczyński. W proces projektowania i realizacji analiz statystycznych materiału ilościowego zaangażowana była Agnieszka Figiel.
w: Pomorskie poszerzanie pola kultury. Dylematy - konteksty - działania, red. C. Obracht-Prondzyń... more w: Pomorskie poszerzanie pola kultury. Dylematy - konteksty - działania, red. C. Obracht-Prondzyński i P. Zbieranek, Gdańsk, 2017.
Treść raportu dostępna na licencji Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska (CC BY-S... more Treść raportu dostępna na licencji Uznanie autorstwa-Na tych samych warunkach 3.0 Polska (CC BY-SA 3.0 PL) czyli dlaczego nowe-stare dzielnice 5
The "new" villages over the water. The variety of collective action in Vistula Spit and Zulawy.
... more The "new" villages over the water. The variety of collective action in Vistula Spit and Zulawy.
The specificity of villages located at the junction of the Vistula Spit and Zulawy primarily is related into the proximity of water, which largely shapes the community, its social relations, organizations, and local resources. I will look in the rural area from the per- spective of local communities in terms of their resources, taking into account both “old” and “new” social actors and the relations between them.
Coastal villages can be divided into agricultural and non-agricultural parts, differing in many aspects, not integrated, with conflicts for local resources. Tourism, considered as one of the most important resources of the Vistula Spit, which groups together both “old” and “new” social actors.
It seems that agricultural parts considered as unattractive in terms of natural and recreational ones compensate these features for, accented especially by regionalists, cultural heritage. However in the areas of valued natural beauty, because of the concentration of social forces around tourism, social actors are not looking for specifics and cultural identity. It is one of the causes rather little interest in social activity and cultural community gathered around the Baltic Sea.
Uploads
Books by Karolina Ciechorska-Kulesza
The specificity of villages located at the junction of the Vistula Spit and Zulawy primarily is related into the proximity of water, which largely shapes the community, its social relations, organizations, and local resources. I will look in the rural area from the per- spective of local communities in terms of their resources, taking into account both “old” and “new” social actors and the relations between them.
Coastal villages can be divided into agricultural and non-agricultural parts, differing in many aspects, not integrated, with conflicts for local resources. Tourism, considered as one of the most important resources of the Vistula Spit, which groups together both “old” and “new” social actors.
It seems that agricultural parts considered as unattractive in terms of natural and recreational ones compensate these features for, accented especially by regionalists, cultural heritage. However in the areas of valued natural beauty, because of the concentration of social forces around tourism, social actors are not looking for specifics and cultural identity. It is one of the causes rather little interest in social activity and cultural community gathered around the Baltic Sea.
The specificity of villages located at the junction of the Vistula Spit and Zulawy primarily is related into the proximity of water, which largely shapes the community, its social relations, organizations, and local resources. I will look in the rural area from the per- spective of local communities in terms of their resources, taking into account both “old” and “new” social actors and the relations between them.
Coastal villages can be divided into agricultural and non-agricultural parts, differing in many aspects, not integrated, with conflicts for local resources. Tourism, considered as one of the most important resources of the Vistula Spit, which groups together both “old” and “new” social actors.
It seems that agricultural parts considered as unattractive in terms of natural and recreational ones compensate these features for, accented especially by regionalists, cultural heritage. However in the areas of valued natural beauty, because of the concentration of social forces around tourism, social actors are not looking for specifics and cultural identity. It is one of the causes rather little interest in social activity and cultural community gathered around the Baltic Sea.